beophi-ytnc-cua-tha
DESCRIPTION
Beophi-YTNC-cua-THATRANSCRIPT
-
Chng trnh mc tiu Quc gia phng chng tng huyt p
THA CN, BO PH YU T NGUY C CA TNG HUYT P
1/ T chc Y t th gii nh ngha bo ph l tnh trng tch ly m qu mc v
khng bnh thng ti mt vng c th hay ton thn n mc nh hng ti sc
khe.
Trong x hi hin i v nng ng nh hin nay th tha cn v bo ph ang c
xu hng ph bin v tng nhanh trong cng ng, l mt trong nhng vn
ni cm cc nc pht trin v c xu hng tng mnh cc nc ang pht
trin. Ti Vit Nam t l tha cn bo ph khong 12,5%.
2/ Ngi b bo ph ngoi thn hnh ph nn, nng n, kh coi... cn c nguy c
mc nhiu bnh nh ri lon lipit mu, tng huyt p v cc bnh l Tim mch,
si mt, i tho ng, xng khp... v ung th.
Cc bnh l v tim mch c lin quan n tha cn, bo ph l:
Bnh ng mch vnh (au tht ngc), nhi mu c tim
Suy tim huyt
Tai bin mch no (t qu)
Tng huyt p
Ri lon m (lipid) mu
Qua cc nghin cu, ngi ta thy nguy c mc cc bnh v tim mch do bo
ph gy ra l:
Tng nguy c mc bnh ng mch vnh ln 4 ln so vi bnh thng
Tng nguy c t qu ln 6 ln
Tng huyt p 12 ln
Tiu ng tng 6 ln
3/ C hai dng bo ph, dng th nht, m tha thng tp trung ti vng bng
v thng gp nam gii (gi l "bng bia" hay ngi hnh qu to). Dng th
hai c c trng bi s tch ly m nhiu vng mng v i, thng gp
-
Chng trnh mc tiu Quc gia phng chng tng huyt p ph n (ngi hnh qu l). Kiu bo ph bng c lin quan vi s gia tng
nguy c mc bnh tim mch, c bit l bnh mch vnh v t qy. Cc nh
khoa hc khuyn co, nu bn l nam gii, tt nht khng nn vng bng vt
qu 90% vng mng, nu bn l ph n, hy c gng duy tr con s ny di
80%.
Hin nay, T chc y t th gii thg dng ch s khi c th (Body Mass Index -
BMI) nhn nh tnh trng gy bo.
BMI l ch s khi c th v c tnh theo cng thc (Trng lng c th tnh
bng kilogam)/ bnh phng ca (chiu cao tnh bng mt).
BMI= Trng lng c th (kg)/[chiu cao (m)]2,
p dng theo tiu chun ca Hip hi T ng Nam nm 2001:
+ Thiu cn: BMI < 18,5
+ Bnh thng: BMI t 18,5 - 22,9
+ Tha cn: BMI t 23 - 24,9
+ Bo ph I: BMI t 25 - 29,9
+ Bo ph II: BMI 30
5/ Thng thng tha cn v bo ph l do lng calo n vo vt qu lng
calo tiu th. Mt nguyn nhn quan trng na l do yu t di truyn (gen). Yu
t v tm sinh l cng l mt trong nhng nguyn nhn c th gy bo ph. Tuy
vy, bo ph l mt yu t nguy c tim mch c th thay i c. V vy ch
lm vic, n ung hp l v luyn tp th dc th thao thng xuyn s trnh d
tha trng lng c th, ng thi cng cng l bin php rt quan trng gim
nguy c gy THA, nht l nhng ngi cao tui.
6/ Vic gi c mt cn nng hp l ngi bnh thng v gim cn ngi
bo ph s gim c nguy c bnh bnh tim mch v nng cao cht lng cuc
-
Chng trnh mc tiu Quc gia phng chng tng huyt p sng. N l vn lu di v cn phi gii quyt lin tc. Tuy nhin, duy tr c
lng calo a vo v lng calo tiu th mc cn bng l mt trong nhng
bin php hu hiu ngn chn c bo ph.
LI KHUYN CA BC S:
- Tht lng cng di vng i cng ngn.
- Duy tr cn nng hp l.
- S dng du thc vt cha nhiu acid bo cha bo ho.
- Dng glucid phc hp t tri cy, ht, c, hn ch ng.
- Tng thc n c cht chng xy ho nh: rau xanh, tri cy.
- Khng nn n mn.