Musa Hub tarafndan yazld.. | YAZARLAR Beret Gecesi ve Mahiyeti aban- erif aynn tam ortanca 15. gecesi mbarek Beret Gecesidir. Yani Mbarek Aylarn ikincisi, Receb ve Ramazann ortasndaki aban aynn 14 ila 15i arasndaki mbarek gecedir. Kuds leyl-i mehreden (mehur kutsal gecelerden) birisidir.[1] Takvim diliyle "Beret Gecesi" demek, "Ramazan ayna 15 gn kald" demektir. Beret, Allahn dnya semasna tenezzl buyurduu; kullara beretlerinin, kurtulu fermanlarnn verildii, kurtulular iin frsat kapsnn al umum af gecesidir. Tevbeler, istifarlar kabul edilir, gnahlar balanr.[2] Beret Allahn ltf u ikram gecesidir, ekstradan verme vaktidir.[3] Dualara icabet eder,[4] mnacaatlara cevap verir.[5] Rasul-i Ekreme efaat hakknn tamam (efaat- tamme) bu gece verilmitir.[6] Beraat gecesinde bir yl iinde vefat edeceklerin ve hacca gideceklerin listesi karlr.[7] Beraat, Allah tarafndan seilmi drt kuts geceden birisidir[8] ve -Kadir gecesi gibi- meleklerin bayram gecesidir.[9] Beretin, gecesi de mbarek ve mukaddestir, gndz de.[10] Allahn hayr kaplarnn ald hayrl bir gecedir[11] ki ilah rahmet kaplaryla birlikte Cennetin sekiz kaps da birden alr.[12] Dahi gklerin de kaplar alr, melekler, mminlere mjde verir, onlar ibadete tevik ederler.[13] Beret ubdiyet ve ibadet gndr.[14] Gecesini ibadetlerle ihya etmek, gndznde ise oru tutmak mstehaptr.[15] Hz. Peygamber, Hz. Ali ve onun ihbaryla Hz. Davut bir mddetliine evinden darya kt ve ban semaya doru kaldrarak dua ettii bir gecedir.[16] Beret orucu tutamayanlar kazasn yaparlar.[17] Beret Gecesi, nafile (hayr) namaz klmak mstehaptr.[18] Bu gece yz rekat nafile namaz klanlara, tebir, temin ve def iin melekler gnderilir.[19] Bu namaz klan kimse o sene lrse, ehitlik mertebesine nil olur denmitir. [20] Beraat gecesi kalbi temiz olann, btn senesi temiz olur.[21] Beraati ihya edenin kalbi, kalblerin ld gnde lmez.[22] Beret ibadetle uyank geirildiinde, karlnda Cennetin vacip klnd bir gecedir.[23] Bununla beraber, Beret gecesinin umumi affndan mahrum braklanlar da olur.[24] Baz slam ulemasna gre: Kurann tamam btn halinde Beret gecesi Levh-i Mahfuzdan Beytl-Mamra, dnya semasna toptan indirilmitir, inzl edilmitir. Cebrail de ite buradan yetleri alp peyderpey indirmitir. Kadir gecesinde ise ilk kez Peygamberimize ayet ayet vahyedilmeye balanmtr ki buna da tenzl denilmitir.[25] Binenaleyh: Her nemli iin hikmetli bir ekilde ayrm ve kararlatrlmas bu gece yaplr. [26] Bir yllk icraat program takdir edilir, melekler tarafndan defterlere tensih edilir.[27] Bu mbarek gecede Mele-i Alnn byk toplants gerekleir[28] ve dnya gnde bir ruhaniyet oluur ve insanlar etkiler, ynlendirir.[29]

Beret gecesi senenin btn ileri ve kullarn amelleri Allah Tealaya arzolunur.[30] Beret gecesinde, beerin kader program nevinden bir lah icraat yapld iin, bu gece Kadir gecesi kudsiyetindedir;[31] ve btn senenin bir ekirdei hkmndedir.[32] Buna bal olarak da, elli senelik bir manev ibadet mrn ehl-i imana kazandrabilecek kutsiyet, hususiyet ve mbarekiyette bir gecedir.[33] Kader gecesinde herbir hasenenin sevab otuzbin olduu gibi; Beret gecesinde de herbir amel-i slihin ve herbir harf-i Kur'n'n sevab yirmibine kar.[34] Yaplan tespitlere gre: slam ibadet tarihinde Beraat gecesi, camilerde cemaat halinde deerlendirilmeye balanlan ilk kandil olma zelliine sahiptir.[35] Beret gecesiyle Kadir gecesi arasnda krk gn vardr eklinde bir bilgi de kaydedilmitir.[36] Yine baz rivayetlere nazaran: Asr- saadette akk- Kamer hadisesi Beraat gecesi cereyan etmitir.[37] Dahi kblenin deiimi bu gece gereklemitir. Allah Tealann bu gece Kbeye nazar klp hususi tecelli ettii[38] ve yine Zemzem suyunun bu gece ziyadeletii de kaydedilmitir.[39] slam kaynaklarnda Beret gecesinin kutsiyeti, hususiyeti, mbarekiyeti ve hususiyeti ile alakal pekok malumat serdedilmektedir ki, bunlarn bir ksm dorudan Kuran ve Snnete dayanrken, bir ksm Kuran ve Snnetten ulemann istihra ve istinbatlar olmaktadr. Dier bir ksm Sahabe, Tbin ve Tebe-i Tbinin srdr. Btn bu kaynaklar zerinde bir ksm mfessirlerin ve mtehitlerin deerlendirmeleri ise Beraat gecesini daha ak, daha uyumlu bir yapda anlalabilir hale getirmitir. nce balklar halinde zetini bir nebze vermeye altmz bu mbarek gecenin asl byk okyanusuna yelken aalm, dibindeki incilere dallar yapalm. Beretin lgav ve stlh anlamlar Beret kelimesi hemze iledir ve "Mfredt" ve "Basir"de aklandna gre, kk manas itibariyle herhangi bir irkin eyden uzak olmak, arnmak, iyilememek, kurtulmak manalarna gelir. Elif ile olan ise yaratmak anlamnadr. Ayn harfi ile olan Beret ise hamet, metanet; ilim, ecaat ve gzel vasflarda emsalinden stnlk; hsn cemalde tam olmak manasna gelir. Trkede Berat, Bert, Berat ekillerinde kullanlr; fakat biz dillere en dorusu alsn diye Bereti tercih ettik. Esasen Arapa be-ri-e fiilinin masdar olan ve tam ifadesiyle Beret kelimesi, lgat olarak su, ayp, kusur ve kabahattan uzak olmak, arnmak, aklanmak, temiz ve susuz kmak; hastalktan kurtulup iyilemek manalarna gelmektedir. Beret bununla beraber, muaf, zgr olma; (itham ve suu) red, tekzip ve inkar; musumluk, susuzluk; drstlk manalarn da iermektedir. Hukuk dilinde Beret kelimesi hala kullanlmaktadr: "Hakknda berat karar verildi" denir. Ayrca izin, ruhsat, lisans, belge, diploma, patent, uyar, ihtar ve ltimatom manalarna da gelir. Beretini kazanma, kurtulu belgesini elde etme anlamn iermesi itibariyle, daha ok kula rci bir kelime olup, huzur-u ilahde kuldan sadr olan fiil olmaktadr. Ayn kkten Tebrie etme kelimesi de zgr klma, muaf tutma; berat ettirme, susuz olduunu gsterme manalaryla daha ok Allaha rcidir ve Onun kullarna matuf bir fiili olmaktadr. Allah tebrie eder, kul da Beret eder; Beretn kazanr. Tebrie etmek bazen Allahn izni ve dilemesiyle kul tarafndan da sadr olabilir. Kiinin kendini tebrie etmesi bazen nefsine yan kmas manasna da gelir. Allah hakknda beraet, mnezzeniyet, sbhniyet ve kutsiyet anlamlar ile paralellik arzeder. Beraetle ayn kkten olan Ber olmak, klmak, tutmak fiili de eskimeyen Trkemizden gnmze kullanlagelmitir nitekim. Kad Beydav Bakara Sresi'nde (54.) yetin tefsirinde der ki; Beraet, bir eyin kendisinden olmayan eylerden arnp saf hale gelmesi, halis olmas mnsnadr. "Hasta hastalndan, borlu borcundan beri oldu." denildii zaman kurtulmak anlamna sylenmi olur. "Allah dem'i balktan bere eyledi." denildii zaman saflatrmak eklinde ina etmek anlamna

kullanlm olur.[40] Bu iki mn ile de kelime dilimizde kullanlmaktadr: Mesela "Beret-i zimmet asldr." denildii zaman, bandan itibaren ina suretiyle olan hulus, yani halislik ve selamet mns kastedilmi olur. Cezada sutan beret etmek de byledir. Lkin bortan beret yine ayn anlama gelebildii gibi, daha ziyade ibr veya arnma eklinde olur ki, bu da tafass denilen kurtulma yoludur. (Tekass de uzaklamak manasna gelir.) Hukuk terimi olarak kelimenin anlam byle olduu gibi, bir de bundan alnarak kelimenin siyasette ve zellikle diplomaside kullanlan mns vardr ki, yette asl gzetilmi olan mn da budur. Nitekim Ebu Bekri Razi bunu aklayarak "Ahkam- Kur'n"da der ki; "Beret, dostluk antlamasnn kesilmesi, dokunulmazln kaldrlmas ve salanm olan eman (gvence)n sona erdirilmesidir."[41] Fahreddin Raz de tefsirinde der ki; "Beraetin mns dokunulmazln kaldrlmasdr."[42] te burada beret herhangi bir irkinlikten ve noksanlktan salim olmak ve uzaklamak demek olan asl mnsn korumakla birlikte bilhassa siyaset hukuku ve milletler aras hukuk dilindeki stlah anlam geerlidir: "Sava kmasn gerektiren bir iliki kesme" demektir. te bylece srenin ilk yeti bir ltimatom ve ondan sonras da bunun gerekesi ve bu gerekenin herkese duyurulmas ve aklanmasdr.[43] Kuranda Beret ve Mtaklar Beret kelimesi ise Kuran- Kerimde iki defa gemektedir ve bir sure, Beret Suresidir. Dier ismi Tevbe olan Bere suresinin ilk ayetinin ilk kelimesi Berettir. yle ki: (Bu) bir berettir (ltimatomdur, iliii kesme ihtar, ayrlk uyars ve kesin son ikazdr)! Allah ve Reslnden, kendileriyle andlama yaptnz mriklere[44] Beret kelimesinin getii ikinci yet ise udur: imdi syleyin (ey Mekkeliler!) Sizin kfirleriniz onlardan daha m gldr! Yoksa ilah kitaplarda sizin ebed olan hirette kurtulacanza dair beraet senedi (kurtulu belgesi) mi var?[45] Kuranda isim sadedinde Bern eklinde 10 yette[46], Bern[47] olarak bir yette; oul olarak Bern[48], Bran[49] ve mberran[50] isimleri ise birer yette gemektedir. Fiil olarak ise Teberrae[51] iki defa, Nebrae[52], bri[53], Tbri[54], Berrae[55], berri[56], Teberran[57], Teberra[58], Neteberrae[59] fiilleri ise birer defa zikredilmektedir. Allahn esm-i hsnasndan birisi de kusursuzca yaratt, gzelce var etti anlamndaki Be-rae fiilinin ber kknden ism-i fil olan ve Kuranda kez geen el-Bri ism-i cemlidir[60] ki, yalnzca Allaha mahsus bir vasftr. O Allah ki, Hlktr (yaratan), Bridir (detaylaryla en gzel bir biimde, hatasz var edendir), Musavvirdir (ekil ve suret veren)[61]. En gzel isimler O'nundur.[62] Bir vakit Musa, kavmine dedi: Ey kavmim, gerekten siz, buzay (tanr) edinmekle kendinize zulmettiniz. Hemen, (sizi kusursuzca yaratan) Briinize tevbe edip nefislerinizi (kt duygularnz) ldrn. Bu, Briiniz katnda sizin iin daha hayrldr. Bunun zerine (Allah) tevbelerinizi kabul etti. phesiz O tevbeleri kabul edendir, merhamet gsterendir.[63] Bri ism-i ilhsi, btn noksan sfatlardan, eksikliklerden, kusurlardan, mlyniyattan, olumsuz her trl hal, kl ve eflden uzak olan ve olarak eyay var eden, mkemmelen icad eden demektir. Kendisi bunlardan uzak ve temiz olduu gibi, ilkte yaratrken en gzel ekilde var ettii zere, manen kirlenen kullarn da tevbelerine bal olarak veya olmakszn kirlerinden uzaklatran, tertemiz klan, adeta onlar mahiyeten yeniden yaratan, yenileyen demektir. te Beret gecesi, kullarn Allahn el-Bri ismine zmi lde tecelligh olabilme ve o Bri Telnn nazargh haline gelebilme imkan ve frsatnn onlara bahedilmi olduu bir arnma, yunma, ykanma, temizlenme, paklanma ve neticede birer mele-i insn kvamna ulama gecesidir. Mdem ki Allah Bridir. Madem ki Bri Tel bery (mahlukat) iinde en mkemmel beriyye (varlk) olan insanolunu ahsen-i takvim zere ber etmitir, yaratmtr. Madem ki insaoluna Allah ahlak ile ahlaklannz emrini vermitir. Kullarn da amellerini en kusursuz, en arzasz, en temiz, en gzel biimde ortaya koymalar gerekir.

Beret Gecesinin simleri Beraet, iki ey arasnda iliki olmamas; kiinin bir ykmllkten kurtulmas veya ykmllnn bulunmamas anlamna gelir. Sahih hadislerin beyanna gre: aban aynn on beinci gecesi tevbe eden mminler, Allahn afv mafireti ile gnahlarndan ve dolaysyla Cehennemden Beret edecekler, kurtulacaklardr. Hakkn vererek ihya eden kullarn gnahtan ve ateten uzaklamalar ve atele aralarna bir mesafe girmesi sebebiyle bu geceye Beret (kurtulu) gecesi denilmitir. Diyeni bilinmeyen bir slam kltr zenginliidir bu. Yoksa, isimlendirme noktasnda hibir hadis-i erifte leyle-i beret / beraat gecesi ifadesi gememektedir. Hadislerde leyle-i nsf- abn / abann ortanca gecesi eklinde zikredilmektedir. Abdlkadir Geyln (rh)nin naklettiine gre: Bu geceye Beret isminin verilmesi bu gece iki beret/kurtulu fermannn verilmesi sebebiyledir: 1. Bu gece Rahman tarafndan aklere kurtulu ferman verilir (tevbe etmeleri art ile). 2. Bu gece, Allahn veli kullarna ziyana uramaktan yana beret/kurtulu ferman verilir.[64] abann ortasndaki bu geceye Beret isminin dnda; manen verimli, feyizli, bereketli ve kutsi bir gece olduu iin Mbarek Gece;[65] hara vergisi tamamen alnd zaman beraetlerini (temize kmalarn) dile getiren bir sakk (bir sened) yazld gibi, hakkyla deerlendirildii takdirde gnahlardan arnma ve sulardan temize kma ferman taraf- lahiden yazld iin Sk[66] (Beret, Senet, Ferman, Necat Belgesi) Gecesi; ltf u ihsan akn, afv merhameti engin olan Allahn ikram ve iltifatlarna eriildii iin de Rahmet Gecesi de denilmitir.[67] Allah Teala nemli ileri bu gece takdir buyurduu iin, bu geceye Taksim ve Takdir Gecesi de denilmitir.[68] Geceye ait mbarek, sk, rahmet ve takdir eklindeki drt kelime, aslnda gecenin drt temel vasfn da tekil etmektedir. leride serdedilecek olan hemen btn konular bu drt kavram ierisinden birisen dahil etmek ve dahi hepsini bu drt kavram altnda tasnif etmek mmkndr. Malumdur ki: Bir ahsn ok isim ve nvanlarnn olmas, onun mertebesinin yksekliine ve ok sahada sz sahibi olduuna bir alamet olduu gibi, bir gecenin de ok isimlerinin olmas onun kutsiyete rtbesinin yceliine, hususiyete zenginliine iarettir. Bu bakmdan diyebiliriz ki Beret gecesi, gerekten n yce olan, pek bereketli bir gecedir, zamann nurlu paralarndan birisidir. Beret Gecesinin Din Temelleri Bir kavline gre Abdullah b. Abbas[69] ve krime[70] bata olmak zere baz slam ulemasna gre, Kuran- Kerimin Levh-i Mahfuzdan gk semasna toptan indirildii mbarek gecenin Beret gecesi olduunu bizzat haber veren yet-i kerimeler (Duhn, 44/3-5)[71] ve bu dorultudak tefsirler, Beraat gecesinin Kurandaki temelini tekil eder. Beraat gecesinin haram/hrmetli aylardan aban aynda olmas ve haram aylarn Kuranda (Tevbe, 9/36-37) zikredilmesi itibariyle, aidiyet noktasnda da Beret zmnen Kelamullahta zikredilmi olmaktadr. Beraat gecesinin snnetteki temeline gelince Esasen Beret gecesinin mbarekiyet, kutsiyet ve hususiyetini ncelikle ve bizzat Peygamber Efendimiz (sas) onlarca hadisiyle haber vermektedirler. in dayand hakikatin z de budur ki ileride yeri geldikte bu hadis-i nebevler zikredileceklerdir. bn Receb el-Hanbel: aban aynn ortanca gecesinin fazileti hakknda eitli hadis-i erifler mevcuttur ki zerlerinde ihtilaf edilmitir. Birok ulema bunlar zayf olarak nitelerken, bn Hibbn bunlarn bazlarnn sahih olduunu ortaya koymu ve bunlar Sahihinde tahri etmitir.[72] demitir. Esasen sadece bn Hibban deil, daha pekok muhaddis, mfessir ve

mtehid tarafndan sahih veya hasen olarak kabul ile eserlerinde kullanlmlardr. Mevzu hadislerin sahihlere herhangi bir zararnn olmayaca, zayflarn ise sahih hadislerin yannda bilakis manalarn glendirme adna ikinci dereceden katk salayaca aikardr. Kald ki Beraat gecesini faziletli klan bir dier unsur da iinde bulunduu aban- erif aydr. aban- erifin faziletine dair btn hadis-i eriflerden, Beret gecesinin de bu ayda olmas itibariyle nasibi vardr, istihkak szkonusudur; fakat biz onlardan hibirini buraya almaya ihtiya duymadk. Btn bunlara ilaveten bir de Beret gecesiyle alakal Tbin, Tebe-i Tbin ve sir slam ulema ve slehsnn kavilleri ve fiilleri vardr ki bunlar da yeri geldike zikredeceiz inallahurrahman. Binenaleyh geen ayet ve gelen hadis-i eriflerde haber verilen olaanst hadiseler ve ilah ihsanlar sebebiyle Beret gecesi mbarek ve mukaddes bir gece olmaktadr hkm tebeyyn etmitir.

BERET GECESNN ZELLKLER Beret gecesi, mbarek bir gecedir ve Kuran, toptan Beret Gecesi Levh-i Mahfuzdan dnya semasna indirilmitir. Kuran- Kerimde, Duhan suresinin 3. yetinde geen Leyle-i Mbreke / Mbarek Gece ile Beret gecesinden bahsedildii ifade edilmitir. H, Mm. Ak olan ve gerei aklayan bu kitaba yemin ederim ki; Biz onu (Kuran) mbarek bir gecede indirdik. (...) O, yle bir gecedir ki her hikmetli i (hibir yanl olmayan, kesinlemi, nlenmesi mmkn olmayan i), tarafmzdan bir emir ile, o zaman yazlp belirlenir.[73] yetlerinde belirtilen mbarek gecenin Beret gecesi olduunu krime ve baka baz mfessirler sylemilerdir. slam alimlerinin ounluuna gre ise bu gece Kadir gecesidir.[74] nk dier ayetlerde Kurann Ramazan aynda[75] ve Kadir gecesinde[76] indii aka bildirilmektedir. Bu takdirde Kurann tamamnn Beret gecesi Levh-i Mahfuzdan dnya semasna indii, Kadir gecesinde de grevli katipler tarafndan istinsah edilip, ayetlerin Cebrail tarafndan Efendimize (sas) peyderpey indirilmeye baland eklinde bir yorum ortaya kmaktadr ki iki tefsirin arasn bulan baz mstakim ve mellif mfessirler bu orta yollu gr benimsemilerdir.[77] Byk slam mfessiri allme Muhammed Hamdi Yazrn nih tahlili gayet veciz ve muknidir. Keafta yle bir ifade vardr: Eer dersen: Kur'nn bu gecede indirilmesinin mns nedir? Ben de yle cevap veririm: Dediklerine gre, yedinci semadan dnya semasna bir cmle olarak (toptan) Levh'te dnya semasna indirildi, ve Cebrail (a.s.) sefereye (yazc meleklere) iml etti, sonra da Peygamber'e yirmi senede ksm ksm indiriyordu. Keaf'n Kur'n'n inii hakkndaki bu son beyan, bu gecenin Berat gecesi olduunu syleyenlerin grne uygun dm oluyor. nk Kadir gecesinde ilk kez Peygamber'e indirilmeye balanmtr. Onun iin Kd ve Ebu's-Suud yle demilerdir: "lk defa o gece indirilmeye baland. Veya o gece cmleten (toptan) Levh'ten dnya semasna indirildi ve Cebrail (a.s.) sefereye (yazc meleklere) iml etti, sonra da Peygamber'e yirmi senede ksm ksm indiriyordu."[78] Fahruddin Raz de yle kaydetmitir: Rivayet olunur ki: Atyye-i Harr, Abdullah bn Abbas hazretlerinden "Gerekten biz onu kadir gecesinde indirdik."[79] ayeti ile "Gerekten biz onu mbarek bir gecede indirdik."[80] ayetini yle sordu: Yce Allah Kur'n' (23 yllk bir srete) aylarn hepsinde indirmi iken, bu iki ayetin ifadesiyle u gece indirdik denilmesi nasl sahih olur? Byle bir soru karsnda bn Abbas (r.a.) hazretleri cevaben dedi ki: Ey bn

Esved! Ben helak olmu olsam da, bu soru nefsinde kalp da cevabn bulamam olsaydn, helak olacaktn. Kur'n- Kerim, nce cmleten (toptan) Levh-i mahfuzdan Beyt-i Ma'mura indi ki o dnya semasdr. Sonra onun arkasndan olaylarn eitlerine gre, durumdan duruma (Hz. Rasule) nazil oldu.[81] bn Abbas (ra), H-Mmi (44/1) aklarken yle demitir: Yce Allah, kyamet gnne kadar olacak eyler hakknda nelerin cereyan edecei ve nasl gerekleecei zerine hkmn vermitir. indirilen bu kitap (44/2) cmlesinde geen kitabn Kuran olduunu beyan etmitir. Ayn ayette geen Mbarek gece... ifadesini de yle aklamtr: O mbarek gece, aban aynn orta gecesidir, yani onbeinci gecesidir. Bu gece Beret gecesidir.[82] krimeye (..) gre: Kurann tamam btn halinde Beret gecesi Levh-i Mahfuzdan Beytl-Mamra dnya semasna toptan indirilmitir. Cebrail de ite buradan yetleri alp peyderpey Hz. Peygambere indirmitir.[83] krime, O (mbarek) gecede her hikmetli i hkme balanr. ayetinin tefsirinde: phesiz ki Allah Teala abann ortanca gecesinde meleklere detaylaryla birlikte (emirlerini, bir yllk icraatn) inceden inceye anlatr, snf snf ayrarak bildirir. demitir.[84] bn Cerr et-Taber, bnl-Mnzir ve bn-i Eb Hatim, Muhammed b. Ska tariki ile krimenin O gecede her hikmetli birbirinden ayrlr ayeti hakknda yle dediini tahri etmilerdir: aban aynn ortanca (Beraat) gecesi bir senelik iler ibram edilir (hkme balanr, szleme bitirilir, hkm teyid edilir, kesinletirilir, onaylanr). Hayatta kalacaklar, leceklerden ayrlr. Hacca gidecekler yazlr. Bunlara ne bir kii ilave edilir, ne de bunlardan bir kii karlr, (ylece kesinleir).[85] Tabernin, Kendisi (Taber), Ubeyd b. dem b. Eb ys, Ubeydin babas, Leys, Ukayl b. Hlid, bn ihb, Osman b. Muhammed b. el-Mure b. el-Ahnes senet zinciri ile rivayet ettiine gre Hz. Rasulullah (sas) yle buyurmulardr: Eceller aban ayndan aban aynda kesilirler. yle olur ki adam nikahlanmtr ve ocuu olacaktr; oysa ki ismi (o sene) vefat edecekler (listesi) iinde kar, (bulunur).[86] Osman b. Muhammed tariki ile Beyhaknin uabul-mannda da tahri etmi olduu ayn hadis-i erif, Ebu Hureyre tariki ile Deylem ve bn-i Zencyehde de kaydedilmitir.[87] ki tarikli bu hadis-i erif ve krimenin kavli, O (mbarek) gecede her hikmetli i hkme balanr. yet-i kerimesindeki gecenin Beraat gecesi olduu ile rtmektedir. Adeta o gece alnan kararlar muvacehesinde baz insanlarn ecelleri de kesilmi olmaktadr. Sonu olarak demek ki, Kur'n'n bir toptan inii, bir de ksm ksm inii vardr. Toptan inmesi bir defada olmutur. Buna daha ok "nzal" ifadesi uygundur. Ksm ksm inmesi de Peygamber'e azar azar yirmi senede olmutur. Buna da "Tenzil" ifadesi uygundur. Bunlarn ayn mnda kullanldklar yadrganmad gibi, "tenzil"in her necmi (ksm ksm inmesi) ayrca dnld zaman yine "inzal" denilmek uygun olacandan birinin bir gecede, birinin de dier gecede olmas iki rivayetin uzlatrlmasna daha uygun gelecektir. u halde bu ayetteki "mbarek gece"nin "berat gecesi" olmas, "Gerekten biz onu kadir gecesi indirdik." (Kadr 97/1) buyurulmasna aykr olmayacaktr.[88] Bunu bylece telif ve tespitten sonra, neticenin zne inecek olursak: Kuran- Kerimin ilk defa Beraat gecesi toptan dnya semasna indirildii ve fakat ondan ilk ayetlerin Rasulullaha Kadir gecesi ilk defa vahyedilmeye baland eklinde de baz ulemann rivayetleri ve grleri vardr. Kurandaki mbarek gecenin, Beraat gecesi olduu eklindeki

Abdullah bn Abbasn bir kavli ve krimenin tefsiri, slam mfessirleri, alimleri ve muhaddisleri arasnda ok ok az zevat tarafndan tercih edilmitir. Cumhur-u ulemann icmas ise u merkezdedir ki: Kurn- Kerimin Kadir gecesinde dnya semasna indirilmi, yahut kadir gecesinde ilk vahiy indirilmeye balanmtr. Kuran ve Snnet bunun ahididir. Ancak (dier kavline gre) bni Abbas, bn mer, Mcahid, Katade, Hasan Basri, Said b. Cbeyr, bn Zeyd, Ebu Malik, Dahhak ve daha birok mfessirler, bu gecenin Ramazan aynn Kadir gecesi olduu grnde ittifak halindedirler. nk, Kur'an'n bizzat kendisi bu hususu byle izah etmektedir. Dolaysyla, Kur'an'n haberine ramen, baka haberlere dayanmaya gerek yoktur. bn Kesir, "Osman b. Muhammed'in mam Zhri'den, aban aynda kader ve ksmetler hakknda karar verilir" eklindeki rivayetinin mrsel olduu ve bu gibi rivayetlerin ak nass karsnda delil olamayacan"' sylemitir.[89] Biz, cumhur-u ulemann icmasn kabul ve itikat etmekle beraber, aznlk da olsa dier slam ulemasnn tefsir ve tercihlerini de burada Beraat gecesinin faziletleri ve hususiyetleri babnda kaydediyoruz ki, Beraat gecesi bal altnda bylesine mhim bir mevzuu temelinden ele alnm ve kuatc biimde vaz edilmi olsun. Beret gecesi, kaderden bir gecedir; her nemli iin hikmetli bir ekilde ayrm ve tasnifi yaplr. Semavi kelam: Biz o (Kuran) leyle-i mbrekede indirdik.[90] buyurmaktadr. Mbareke, hayr ok demektir. nk Yce Allah bu gecede kullarnn menfaatlerine ait iler hazrlar ki yalnz Kur'n'n inzali olsa yine yeterdi. Amma niin gece indirildi. nn knn mnzirn. nk biz mnzir idik, yani inzar yapyorduk, inzar edecek uyarc bir peygamber gnderiyorduk. Demek ki Peygamber'in inzar sdk ile yaplmas iin ilk nce onu kendi nefsinde duymas hikmetin gerei idi. Buna da en yaraan gece olmas idi. Gecenin mbarekliine gelince fh yfragu kll emrin hakm her hikmetli i o gecede ayrt edilir. Her hikmetli, nemli i veya her muhkem, salam olmas gereken iler onda yani o gecede ayrlp tedbir ve datm yaplr. cra edilmek zere zel olarak ayrlr, yazlr.[91] Abdullah b. Abbasn azatl klesi krime de, O gece her hikmetli i ayrd edilir.[92] mealindeki ayette anlatlan gecenin, aban aynn onbeinci (Beret) gecesi olduunu sylemitir. Allah Teala o gece senenin btn ilerini gzden geirir; hazrlar. Hayattan, lme gidecekler yazlr. Allahn evini (Kbeyi) hac ziyaretine gidecekler belirlenir. Bunlarn saysnda ne bir artma olur, ne de bir eksilme.[93] Beret gecesinin sene-i devriyelerinde demek ki tefrk- kll-i emrin hakm yaplmaktadr. Baz mfessirlere gre Beret gecesine iaret eden O, yle bir gecedir ki her hikmetli i tarafmzdan bir emir ile, o zaman yazlp belirlenir.[94] yetine verilen mealler dorultusunda unlar da tamamlayc birer mana paralar olarak ifade edilmitir: Her hikmetli i, her muhkem emir, tarafmzdan bir emirle o mbarek gecede ayrd edilir, o zaman yazlp belirlenir. Katmzdan bir buyrukla her hikmetli ie o gecede hkmedilir. Hikmetli i, yani hibir yanl olmayan, kesinlemi, nlenmesi mmkn olmayan iler, icraatlar, tasarruflar, takdirler. Allme Yazr der ki: Tarafmzdan bir emir olarak yani "Hakim emir"den maksat, dorudan doruya Allah'tan olan eylerdir. Yahut tarafmzdan emir ile ayrt edilir. Veya enzelnh fiilindeki zamirden haldir, yani o Kur'n' tarafmzdan bir emir, bir ferman olarak indirdik. nn knn mrsiln nk biz peygamberlik veriyorduk. Ki Resuln, elinin elinde alamet olmak zere bir emirname, bir ferman bulunmas lazm gelir. O Peygamberlik ne iin? Rabbndan bir rahmet olmak zere ki Hz. Muhammed'in peygamberlii alemlere rahmettir. nzar da onun iindir. Gerekte O yle iitici, yle bilicidir. Mazlumlarn, muhtalarn feryatlarn iitir, ihtiyalarn bilir.[95]

Beret gecesi, her nemli iin hikmetli bir ekilde ayrm ve seimi yaplr, evet. Kimin emri ile? Allahn. Kimler tarafndan, mele-i alnn ktip melekleri tarafndan. O halde demek ki gklertesi mna leminde cereyan eden esrarengiz bir toplant var; ve bu toplantya katlan melekler tarafndan ilh buyruklar defterlere geirilir, geriye dn mmkn olmayan kesin bir ekilde kaydedilir. Beret gecesi, bir yllk icraat program takdir edilir, melekler tarafndan defterlere tensih edilir. Fh yfragu kll emrin hakm. yet-i kerimesinde Beret gecesinin en nirengi zellii ifa edilmitir. Bu, cmle isti'nafiye (yeni bamsz cmle) veya gece kelimesinin sfatdr. nceki ihtimale gre "mutlak olarak gecede", ikinciye gre de, O gecede" demek olur. Yfragunun mns Gelecek seneye kadar kullarn rzklar, ecelleri ve dier durumlar yazlr, ayrntl bir ekilde belirlenir demektir. Denildiine gre Levh'ten yazlmasna Beret gecesi balanr, Kadir gecesi bitirilir.[96] Kurandan mhlem stad Bedizzaman Said Nursi Hazretleri de Bu gelen gece olan Beret Gecesi, btn senede bir kuds ekirdek hkmnde ve beerin mukadderatnn program nev'inden olmas cihetiyle, kadir gecesinin kudsiyetindedir.[97] ifadesiyle bu gecenin btn kinatla, mahlukatla ve insanolu ile alakal hl berdevam olan hususiyetini net biimde tespit ile nazarlara izhar etmitir. Abdullah bn Abbas (ra)n da aklad zere, bir ksm alimlere gre: Beret gecesi, emirlerin Levh-i Mahfuzdan[98] istinsahna balanr, ktip melekler bu geceden, gelecek seneye msaadif ayn geceye kadar olacak olan hadiseleri ellerindeki defterlere yazmaya balarlar. Beret gecesi balar, Kadir gecesi bitirirler. Rzklar, eceller, zenginlik, fakirlik, lmler, doumlar hep bu esnada kaydedilir. O sene hacca gideceklerin says bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve hereyin o sene iindeki mukadderat, gelecei kaydedilir. Rzklarla alakal defter Mikaile; harpler, zelzeleler, sikalar, kntlerle ilgili defter Cebraile; amellerle alakal defter, dnya gnn vazifelisi byk melek srafile; lm ve musibetlere ait nsha da Azraile teslim olunur. Bu defterlerin dzenlenmesi Berat Gecesinde balar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter, sahibine teslim edilir.[99] Raslulllah Efendimiz (sas): Allah Teala (bir yllk) tm eyleri Beret gecesinde takdir eder. Kadir gecesi gelince de bu eyleri sahiplerine teslim eder. buyurmutur.[100] Beret gecesinde eceller ve rzklar; Kadir gecesinde ise hayr, bereket ve selamet ile alakal iler takdir edilir. Kadir gecesinde sayesinde dinin g-kuvvet bulduu eylerin takdir edildii; Beret gecesinde ise, o yl lecek olanlarn isimlerinin kaydedilip lm meleine teslim edildii de sylenmitir. [101] Nitekim Beret gecesi olduu da bildirilen, o her hikmetli iin belirlendii o Mbarek Geceden bahseden ayetlerin 8.si Hayat veren ve hayat alp ldren de Odur. Sizin ve daha nce gelmi gemi atalarnzn da Rabbidir. yeti, Beret gecesi bir sene iinde vefat edecek olanlarn belirlenip listenin Azraile teslim edildiine de bir iaret olarak yorumlanabilir. Beret gecesi, bir yl iinde doacaklar, lecekler, rzklar belirlenir; senenin btn ileri ve kullarn amelleri Allah Tealaya edilir. Ata b. Yesar da demitir ki: aban aynn orta gecesi senenin btn ileri Yce Hakka arz olunur. Bir kimse, evinden yolculua kar; ama bilemez, o gece onun ismi ller defterine gemitir, diriler arasndan kmtr. O sene biri evlenir; halbuki onun ismi de diriler arasndan silinmi, lecekler arasna yazlmtr.[102] Bir baka rivayete gre de: Hz. Aie validemiz, Ya Reslallah, Allah tel seni, gnah ilemekten muhafaza buyurduu hlde, niin Berat Gecesinde ok ibadet ettin? dediinde, buyurdu ki: kredici kul olmayaym m? Sen biliyor musun bu gecede ne gibi hayrlar vardr? Bu yl iinde doacak her ocuk, bu gece deftere geirilir. Bu yl iinde leceklerin isimleri, bu gece yazlr. Kullarn rzklar bu gece tertip edilir. Ve herkesin amelleri ve ileri Allah telya bu gece arz olunur.[103]

Ata bn Yesr demitir ki: aban aynn ortanca gecesi (Beret gecesi) olduu zaman, lm meleine bir sahife teslim edilir ve denilir ki: Bu sayfada ismi olan herkesin ruhunu kabzet. Bir kul bir aa dikiyor da olsa, izdiva iin nikahlanyor da olsa, bir bina ina ediyor da olsa, eer ismi bu lecekler listesine nsha edilmi (geirilmi) ise lm melei katiyen o kiinin iini bitirmesini beklemez, ancak kendisine emredileni annda yerine getirir ve o kiinin cann alr. Ey uzun emelle marur (aldanm) kii! Ey kt amelle mesrur kii! lmden daima korku zere bulun. Bilmiyorsun ki ecel ne vakit sana hcum edecek![104] Bu gece mahlukatn bir sene iindeki rzklar, zengin veya fakir, aziz veya zelil olacaklar, ihya veya imte edilecekleri, ecelleri ve kimlerin hacca gidebileceine dair ahs ve say tespiti hakknda Allah tarafndan meleklere malumat verilecei beyan olunmaktadr.[105] Beraat gecesinde bir yl iinde leceklerin listesi karlr. Tefsirinde bn-i Cerr ve uabul-mannda Beyhaknin, mam Zhriden, o da Osman b. Muhammed b. el-Mure b. el-Ahnesden naklettiine gre, Hz. Rasulullah (sas) yle buyurmulardr: Eceller, bir aban ayndan dier aban ayna kesilirler (abandan abana eklinde listelenir). yle olur ki adam nikahlanmtr ve ocuu olacaktr; oysa ki ismi (o sene) vefat edecekler (listesi) iinde kar, (bulunur). [106] ed-Deynr, el-Mclesede Raid b. Saddan tahri ettiine gre, Allah Rasul (sas) buyurmulardr ki: aban aynn bu ortanca gecesi Allah Teala lm meleine bu sene kabzetmesini istedii her bir nefsi kabzetmesi iin vahyeder.[107] Hatb ve bn Neccrn tahri ettiklerine gre, Hz. Aie validemiz yle anlatmtr: Rasulullah (sas), Ramazan ayna ulancaya kadar aban ay boyunca tamamiyle oru tutard. aban hari, hibir ay btnyle orula geirmezdi. Bunun zerine: Ya Rasulallah! aban ay, sana en sevimli gelen aylardan olduu iin mi orula geiriyorsun? diye sordum. Dedi ki: Evet ya Aie. Bir sene iinde lecek her bir nefsin eceli ancak aban aynda yazlr. Bu sebeple ben de ecelemin, ben Rabbime ibadet ederken ve bir amel-i salih zere iken yazlmasn seviyorum. bnn-Neccrn naklettii lafza gre: Ya Aie, bu ayda lm melei kabzedeceklerini yazar. Ben de ismimin orulu olduum bir anda yazlmasn seviyorum. eklinde gemektedir.[108] bn-i Eb eybenin tahri ettiine gre At b. Yesar yle demitir: Allah Rasul (sas) hibir ayda aban ayndan daha ok oru tutmamtr. Bunun sebebi, bir sene iinde leceklerin ecellerinin o ayda (melekler tarafndan emr-i ilahiyle kader defterinden nsha edilip) yazlyor olmasyd.[109] bn Merdyeh ve bn Asakirin, Hz. Aieden tahri ettiklerine gre, yle demitir: Rasul-i Muhterem (sas), hibir ayda aban aynda tuttuu kadar (nafile) oru tutmazd. nk hayat sahibi varlklarn ruhlar lecekler arasna yazlr. yle olur ki, adam evlenir, fakat ismi lecekler arasnda (rafa) kaldrlr; yahut adam hacceder, lakin ismi mevtalar arasna kaldrlr.[110] Ebu Yalnn naklettiine gre Hz. Aie (rha): Nebi (sas) aban aynn hepsini orula geirirdi. Ona bunun sebebini sordum. Cevaben buyurdular ki: Muhakkak ki Allah Teala bu ayda, bir sene iinde lecek her bir nefsi yazar. Bu yzden ben de ecelimin bana orulu olduum bir anda gelmesini istiyorum.[111]

bn-i Eb Dny, At b.Yesrn yle dediini kaydetmitir: aban aynn ortanca gecesi (Beret gecesi) olduu zaman, lm meleine bir sahife teslim edilir ve denilir ki: Bu sayfada ismi olan herkesin ruhunu kabzet. Kul bir aa dikiyor veya izdiva iin nikahlanyor, ya da bir bina ina ediyor, fakat ismi ller arasnda gemektedir.[112] At b. Yesarn u ifadeleri de nakledilmitir: abann onbeinci (Berett) gecesi, Azrail, o geceden ertesi seneki (Beraat) gecesine kadar lecek olanlarn listesini hazrlar. O arada nice evlenenler, nice zulmedenler, nice aa dikenler vardr ki isimleri bu listeye alndklar halde kendileri bunu bilmezler. Kadir gecesi hari, o geceden daha efdal bir gece yoktur.[113] Zhr, yine Osman b. Muhammed b. el-Mure b. el-Ahnesdan Rasulullahn yle dediini rivayet etmitir: Hibir gn yoktur ki, gnei yle diyerek domu olmasn: Bende hayrl amel ilemeye g yetirebilen o ameli ilesin! Ben ebediyyen sizin zerinize mekr (aldatma, hile, oyun) deilim. Hibir gn de yoktur ki semadan iki mnadi sesleniyor olmasn. Biri der ki: Ey hayr taleb eden, sana mjdeler olsun! Dieri de yle seslenir: Ey erri taleb eden, (o iten) vazge! Dieri der ki: Allahm, infak edene, ettiine bedel sen de ver! Dieri de yle der: Alllahm, cimrilik edip de tutann malna da telef ver! [114] Beret Gecesi, Kadir gecesi kutsiyetindedir: Her hikmetli i tarafmzdan bir emir ile, o mbarek gece zaman yazlp belirlenir.[115] yeti ile Beret gecesine Kadir gecesi kutsiyeti alnmaktadr. stad Bedizzaman Hazretleri: Bu gelen gece olan Beret Gecesi, btn senede bir kuds ekirdek hkmnde ve beerin mukadderatnn program nev'inden olmas cihetiyle, kadir gecesinin kudsiyetindedir.[116] demitir. Demek ki: Beret gecesinde, beerin kader program nevinden bir lah icraat yapld iin, bu gece Kadir gecesi kudsiyetindedir; ve btn senenin bir ekirdei hkmndedir, nasl ki ekirdekten kocaman bir aa zuhur ediyor ise, yle de o bir gecelik yaplan programdan bir senelik her trl hikmetli hadiseler tezahr etmektedir. Deinildii zere Kadir gecesi ile Beret gecesi arasnda hem Kurann indirilmesi, hem de kaderlerin takdiri zaviyelerinden adeta bir takvimin iki taraf, yahut bir srecin iki aamas eklinde bir vazife ve o vazifeye bal olarak kutsiyet paylam vardr. Bu sebepledir ki Beret ikinci bir Kadir gecesi hkmndedir. Ne var ki Kurann indirilii tamam olmu bitmi bir itir ve bu geceye ziyadesiyle kutsiyet armaan etmitir. Bir yllk programn karlmas ise her Beret gecesi mele-i alada taraf- ilahiden bir buyrukla yaplagelmeye devam eden lht bir toplantdr, karar mercii bir meclisin toplanmasdr. Bert kandilinin kadir gecesi kudsiyetinde olduunu bildiren Bedizzaman Hazretleri, bir baka yerde ise Mirac gecesi ikinci bir Kadir gecesi hkmndedir. demektedir.[117] Zhiren ilk bakta elikili gibi gzken bu iki ifade arasnda esasen herhangi bir tenakuz olmasa gerektir. Zira Mirac gecesinin ikinci bir Kadir gecesi hkmnde olmas mutlak ve umum bir mazhariyet iken, Beret kandilinin Kadir gecesi kudsiyetinde oluu bu gecede kader program nevinden bir lah icraat yaplmas eklinde bir irtibat ile mukayyet ve husus bir mazhariyet birliktelii sz konusudur. Ayrca Mirac gecesi iin Kadir gecesi hkmnde, Beret gecesi iin ise Kadir gecesi kudsiyetinde ifadelerinin seilmi olmas da nemli bir ayrm ve farkll iaretlemektedir. Evet Beret, Kadir gecesinden sonra en faziletli gecedir. Said b. Mansur, Ebu Maerden; o da Ebu Hzim ve Muhammed b. Kaystan; o da Ata b. Yesardan rivayetle, At yle demitir: Kadir gecesinden sonra aban aynn orta (Beret) gecesinden daha faziletli bir gece yoktur. [118] O gecede Allah Teala dnya semasna tenezzl buyurur ve btn kullarn affeder; ancak mrik, mhin (kindar, haseti, dmanlk gden, mnakaac, kavgac kiiler) veya akrabalk balarn kesmi kimseler hari. Ey bu gecede ateten hrriyete kavuturulanlar! Mjdeler

olsun, afiyet olsun size bu byk mihnet. Ve ey bu gecede ecr-i ilahden kovulmu olanlar! Allah musibetinizi tedavi etsin; nk bu gerekten byk bir musibettir.[119] Beraat Gecesi ile Kadir Gecesinin vuslat, birliktelii olabilir. Duhan suresinde geen, Kurann inzal edildii ve iinde her hikmetli iin tayin ve tasnif edildii mbarek geceyi Cumhurun Kadir gecesidir icmas mahfuz- Beraat gecesi olarak yorumlayan hatr saylr baz mfessirlerin ve din byklerinin mezkur tercihleri, tefsirleri ve telakkileri, elbetteki yzdeyz hakikatsiz olamaz, olamazd. Dier bir husus da, pekok slam ulemasnn grbirlii halinde beyanlarnn nihai cmlesi de udur ki: Hakiki Kadir gecesi, btn senenin gnleri ierisinde dolap durmaktadr. te bu gre istinaden Allme M. Hamdi Yazr da: Kadir gecesi, sene iinde dnen gizli bir gece olduuna gre bu byk olaylarn hepsi birer Kadir gecesine tesadf etmi olmas, btn ihtilaf ortadan kaldracak olan en gzel bir ekil olmu olur.[120] demitir. Dolaysyla biz de buna gre Beraat gecesinin de Kadir gecesinin mbarekiyetinden bir nasibi olmu olabilir diyebiliriz. Daha dorusu her ikisinin ayn gecede vuslat yaanm olabilir. Eer abann ortanca gecesi, o yln Kadir gecesine tevafuk etmi ise, bir defalna da olsa Kadir gecesinin esrarna mazhar olmu olur ve her hikmetli iin belirlendii, yazld hkm gecesi hkmn tebe olarak alm olabilir. Bu suretle aslen ve bizatihi Kadir gecesinin sahip olduu bu fazilet, zllen ve lizatihi Beraat gecesine de sirayet etmi denebilir. Szkonusu hikmetli ilerin yazld gece hakkndaki ayet, hakikatte senenin btn gnleri iinde gizlenmi bulunan ve srekli hareket halindeki Kadir gecesine dorudan ait olmakla beraber, tevafuk ettii geceleri de cz ve zll planda erefyab ve serfiraz klmaktadr. Allah alem. Beraat gecesi, -kadir gecesi gibi- meleklerin bayram gecesidir. Gavs- Azam Abdlkadir Geyln: Mslmanlarn yeryznde iki bayram gnleri olduu gibi, semadaki meleklerin dahi iki bayram geceleri vardr. Meleklerin bayram geceleri: Beret gecesi ve kadir gecesidir. Mslmanlarn bayram gnleri dahi Ramazan ve Kurban bayramdr. Meleklerin bayramlar gece olur; zira onlar geceleri uyumazlar. Mminlerin bayramlar gndz olur; zira onlar geceleri uyurlar. denilmitir.[121] Mbarek Gecede Mele-i Alnn byk toplants gerekleir. Onsekizinci yzyln mceddidi olarak bilinen ah Veliyyullah Dihlev, mehur Huccetullahil-Bliasnda yle bir tespitte bulunur: Pek ok er nasstan (istikr yollu) u nih sonu ortaya kmaktadr giri cmlesiyle balayarak, gklertesinde, belki Ar- Muallada, ama katiyen sbit olmayarak diledii mekan ve zamanda, meleklerden, insanlardan ve ruhanilerden Mukarrabn ile bir toplant yaptn, ismine Refik-i Al, Nediy-yi Al[122] ve Mele-i Ala denilen bu mecliste bir takm hkmlerin sonuca balandn ve O, yle bir gecedir ki her hikmetli i, tarafmzdan bir emir ile, o zaman yazlp belirlenir.[123] yetinde sz edilen hususlarn belirlenip kesinlik kazandn, er hkmlerin bir tr burada kararlatrldn anlatr.[124] Bu yce toplantnn beraat gecesi olduu gibi bir dnce, ancak bu ayetteki mbarek gecenin Beraat gecesi olduu eklindeki telakkiye ve ihtimale binaen szkonusu edilebilecek bir balant olmaktadr. Kadir gecesinin, yl iinde vakti srekli deiip duran bir gece olduu fikrinde icma etmi ulema nokta-i nazarndan, Kadir gecelerinden bazsnn abann 15. gecesine tevafuk etmesi hadisesi mutlaka mmkndr, daha dorusu mmknl-vukudur. Mbarek Gecede gk semasnda bir ruhaniyet oluur ve insanlar etkiler. mam Dihlev, bir yllk her trl hikmetli ilerin yazlp izilerek hkme baland Mbarek Gecede yaplan esrarl toplantnn ehadet lemindeki grnts saylabilecek esrarengiz bir tezahr hakknda detayl malumatlar da vermitir; ve bu ruhaniyetin yeryzne ve insanoluna olan tesirlerini,

tevcihlerini, terblerini ve tasarruflarn haber vermitir. O ruhaniyetin ilhamlar dorultusunda hareket edip etmemelerine gre insanlardan Mele-i Alaya ve Haziratl-Kudse bir renk adn, bunun sonucunda orada (itaat edenlere) rza, ya da (kar kanlara) gazap meydana geldiini sylemitir.[125] Duhan suresinde (44/3-5) bildirilen, Kurann Levh-i Mahfuzdan dnya semasna indirildii mbarek geceyi Beret gecesi olarak kabul edince, o mbarek gece ile alakal btn hadiserifler, erhler ve tespitler de tabii olarak Beraat gecesine yorumlanm ve uyarlanm olmaktadr. Ne var ki Kadir gecesi ynndeki Cumhur-u ulemann icmas katiyen dorudan Kuran ve Snnet ile sabittir. Buna gre: Kurann toptan dnya semasna indirildii ve ilk vahyin Hz. Rasulullaha tebli edildii, her nemli iin hikmetli bir ekilde ayrm ve seimi yapld, bir yllk icraat programlarnn takdir edilip melekler tarafndan defterlere tensih edildii ve Dihlevnin tespitleriyle- Allahn Ar- Muallada Mele-i Al ile byk toplantsn gerekletirdii[126] ve bunun bir tezahr olarak gk semasnda da bir ruhaniyetin olutuu ve insanlar etkiledii o mbarek gece [127] Kadir gecesidir. Ne var ki vakti deiken Kadir gecesinin, baz yllarda Beraat gecesine tevafuk etmi olabilecei ihtimaline binaen, mevzu-bahis edilen ruhaniyetin bu gecede de teekkl etmesi szkonusudur. Beret gecesi, Allah tarafndan seilmi drt geceden birisidir. mam- Geyln Hazretlerinin kaydettiine gre: Allah Teala hereyin iinden drt tanesini seti, o drt taneden dahi bir tanesini seti: Geceler arasndan da drt tanesini seti: Beret gecesi, Kadir gecesi, Cuma gecesi ve Bayram gecesi. Bu geceler arasndan da Kadir gecesini seti.[128] Seadet-i Ebediye kitabnda hadis-i erif olarak kaydedildiine gre, Allah Rasul (sas): Rahmet kaplar drt gece alr. O gecelerde yaplan dua, tevbe red olunmaz: Ftr bayramnn ve Kurban bayramnn birinci geceleri, abann 15. gecesi (Beraat) ve Arefe gecesi. buyurmutur.[129] Beraat gecesinin kymet, bereket, fazilet ve sevab saylamayacak kadar oktur. O gece vuslatn balangcdr. lah sr ve hikmetlere sahne olacak bir gecede, kulun kalben ve ruhen hazr olmas kadar gzel bir ey tasavvur edilemez. nk kul bylesine erefli bir gecede, vuslat srlar ile mtenam olur. Orada kurbiyet rzgarlarn hisseder ve bir ok hakikatler gznn nnde sergilenir.[130] Beret, gecesi de gndz de mbarek ve mukaddes bir gndr. Hz. Enes (r.a.)den rivayetle, Peygamber Efendimiz (sas): Drt gece, gndzleri gibi; drt gndz de geceleri gibi (mbarek ve mukaddes)dir. Allah, o gnlerde yemin edenleri yeminlerinde sadk karr, (ant verenin isteini geri evirmez), dua edenin talebini reddetmez ve insanlar mafiret eder; sonsuz sevap ve mkafat verir. Bu vakitler: 1. Kadir Gecesi, 2. (Kurbann) Arefe Gecesi, 3. Beret Gecesi, 4. Cuma Gecesi (ve bu gecelerin) gndzleridir. buyurmutur.[131] Beret gecesi de hem gecesi, hem de gndz ile hayr ve bereket yamurunun her bir saniyesine sanak sanak yad, gklertesinin en zel yllk armaanlarndan birisidir. Dar kp slanabilmek, ite insanolunun cz iradesine den en kk hareketcik budur. Beraat gecesi, Rasul-i Ekreme efaat hakknn tamam (efaat- tamme) verilmitir. yle ki: Rasulullah (sas) abann 13. Gecesi Allahtan mmetine efaat etme hakk istemi, bu hakkn te biri verilmi; 14. Gecesi yine istemi, te biri daha verilmi; 15. Gecesi (Beret gecesi) tekrar istemi ve bu gece efaatin tamam kendisine verilmitir. Ne var ki devenin kamas gibi Allahtan kaanlar bu efaatten mahrum kalacaklardr.[132] Evet: Peygamber Efendimiz (sas), mmetine efaat iin Cenab- Hakk'a gece pepee yalvarm ve kendisine

para halinde "efaat- Tmme" verilmitir. Buna efaat-i uzm da denilmitir. efaatin Tamam, Byk efaat demektir. Bu yetki ile mmetinden byk gnah ilemi olanlara el uzatacak, huzur-u ilahide efaat edip, onlarn Cehhennemden kurtulup Cennete girmelerine vesile olacaktr. Nitekim be vakit ezan- Muhammed sonras okunan dualarda da mminler: Allahm, Hz. Muhammede el-Vesileyi ver diye dua etmektedirler. mmetine muhabbet, efkat ve merhameti iddetli olan, ayetteki ifadesiyle hars, yani mmetine pek dkn bulunan; onlarn mmetinin aclaryla alayan, sevinleriyle sevinen o mbarek Peygamber ellerini am, adeta "Yok mu efaatimden istifade etmek isteyen?" derken, bu cmert davete "Hayr" demek mmkn m? Kullar byle rza-i ilahi fakiri, salih amel fakiri, sevap fakiri iken... Bir slam aliminin benzetmesiyle: Bu efaatten mahrum olanlar: Cenab- Hakk'n rahmetinden, devenin rkp kat gibi kaanlar olabilir ancak. BERAATTE EFAAT HAKKININ VERLDNN BAKA BR HADS VEYA TEFSR KAYNAI VAR MI? Beret Gecesi, akk- Kamer hadisesi cereyan etmitir. Baz eserlerde akk- Kamer denilen Ayn ikiye ayrlmas hadisesinin bir Beret gecesinde olduunu rivayet edilmitir ki, bu da Beretin ayr bir hususiyetini gstermektedir. aban aynn onbeinci gecesi, kafirlerin srarl talebi zerine parmayla iaret ederek ay ikiye blnm, bir mddet sonra tekrar birlemi; kendisine inanan ve inanmayan herkes Mekke halk bu hadiseyi seyretmilerdir.[133] Beret Gecesi Kble deimitir. Bir ksm alimlerin, asr- saadet dneminde Medinede kblenin Kudsteki Mescid-i Aksadan Mekkedeki Kabe-i Muazzama istikametine evrilmesinin hicretin ikinci ylnda Beret gecesinde vuku bulduunu kabul etmeleri de geceye ayr bir nem kazandrmaktadr. Beret Gecesi, Allah Kbeye nazar klar, hususi tecelli eder. Kaydedildiine gre: Her yl Allahn Kbeye (hususi) bir tecellisi vardr. te o zaman mminlerin kalbleri Kabeye kar meyledip arzu ve itiyak duyar. Hz. Aie: Galiba bu, abann onbeinci (Beraat) gecesinde gerekleiyor. demitir.[134] Beraat gecesi, Mekkedeki zemzem suyu ziyadeleir. Allme M. Hamdi Yazr, tefsirinde der ki: Bir de bu gece zemzem suyunun ak bir biimde artmas ilh detlerdendir.[135] Demek ki btn varla bereketin (oka vermenin) alad bu mbarek gecede bir snnetullah olarak Zemzem suyu da nasibini alm olmaktadr. Yeryzne en yakn semaya tenezzl buyurmu olan Rabbin yeryzne nazar- ina klmas neticesinde herey feyizdar ve erefdr klnm oluyor. Beret Gecesi, Allah dnya semasnda tecelli eder; gnahlar balar, tevbe-istifarlar kabul eder. bn Hibbnn Sahihtir dedii hadislerden birisi, Hz. Aie validemizden nakledilen u hadisdir: Bir gece Nebiy-yi Ekremi yanmda bulamadm (kalkm, gitmi). Ben de (onu aratrmak iin) dar ktm ve nihayet onu el-Bak kabristannda ban semaya kaldrm vaziyette buldum. Bana: Allah ve Rasul sana hakszlk ederler diye mi korktun? dedi. Benim byle bir dncem yok. Lakin sadece sen hanmlarndan dier birinin yanna gittin sandm. dedim. Bana u cevab verdi: Hi phesiz Allah Teala, aban aynn onbeinci (Beret) gecesinde rahmetiyle- (en yakn semaya) dnya semasna iner (orada tecelli eder) ve Kelb Kablesinin koyunlarnn tyleri saysndan daha ok sayda gnahkar affeder.[136] Rezin bu rivayette "Atee mstehak olanlardan" ziyadesini kaydetmitir.[137]

Hz. Peygamberin, Hz. Alinin ve onun ihbaryla Hz. Davutun bir mddetliine evinden darya kt ve ban semaya doru kaldrarak dua ettii bir gecedir. Nevf elBiklden rivayet edildiine gre, Hz. Ali (ra), aban aynn ortanca gecesi darya kt ve o gecede dar kmay oka yapt. Semaya doru bakt ve yle dedi: Muhakkak ki Davut aleyhisselam, bu gecede ite tam u saatte (evinden) dar kt ve ban semaya dikti ve: Bu saat, Allahn dua edene mutlaka icabet ettii, bu gece istifar edini muhakkak balad bir saattir; tabii o kii, (kamu iin alp da halkn hakkna giren) idareci, polis, vergi tahsildr, r tahsildr, sihirbaz, air, khin, davulcu ve tanburcu olmamak kayd ile. Ey Davudun Rabbi! Bu gecede sana kim dua eder ve istifarda bulunur ise, ona merhamet eyle, onu bala.[138] Nitekim Peygamber Efendimizin de Beraat gecesi Hz. Aienin yanndan kp Bki kabristanna gitmesi ve ayn ekilde ban semaya kaldrp dua etmesi hadisesi zikredilmiti.[139] Demek Beret gecesi bir kabristana gitmek ve ban gkyzne kaldrp dua etmek bir snnet-i nebeviyedir ki Hz. Ali de ayn ekilde yapmtr. Beret, Allahn ltf u ikram gecesidir, ekstradan verme vaktidir. Fahr-i Kainat Efendimiz (sas): abann ortasndaki geceyi (Beret kandilini) ibadetle ihya ediniz, o gecenin gndznde de oru tutunuz. Allah Teala o gece gne battktan sonra dnya semasnda rahmetiyle tecelli eder ve yle seslenir: Yok mu benden af isteyen, onu affedeyim. Yok mu benden rzk isteyen, ona rzk vereyim. Yok mu bir musibete urayan, ona shhat ve afiyet vereyim. Yok mu unu isteyen, yok mu bunu isteyen! der. Bu sesleni tan yeri aarncaya, fecir atncaya kadar bu ekilde devam eder. buyurmutur.[140] Beyhak, Osman b. el-Asdan, Rasul-i Erkem (sas) yle buyurmutur: aban aynn ortanca gecesi olduu zaman, dnya semasna bir mnadi iner ve Yok mu istifar eden, affedilsin. Yok mu istei olan, verilsin. Kim ne talep ederse verilecektir. Ancak ferci ile zina eden ve mrik olan hari. [141] Beraat gecesi, Cennet sslenir. Kabn yle dedii rivayet edilmitir: Allah Teala, aban aynn ortanca gecesi Cibril (as)i Cennete gnderir ve ona sslenmesini ve yle demesini emreder: Allah Teala, senin ibu gecende, semann yldzlar adedince, dnyann gnleri ve geceleri saysnca, aalarn yapraklar miktarnca, dalarn arlnca ve kumlar saysnca (gnahkr, ateten) zd edip zgrle kavuturmutur.[142] Beraat gecesi mnadiler kartlr. Allah Rasul demitir ki: aban aynn ortanca gecesi geldii zaman bir mnadi yle seslenir: Yok mu istifar eden, onu affedeyim. Yok mu isteyen, ona vereyim. Kii bir ey istemesin ki ona istediini vermi olmayaym. Fakat ferci ile zina etmi olan ve irk koan kimseler hari, (tevbe etmedikleri mddete onlar balamam, istediklerini vermem).[143] Beret gecesi, ilh hayr kaplarn ald hayrl bir gecedir: Hatb, (mam Malikin ravileri iinde) Hz. Aieden tahri ettiine gre: Hz. Aie (r.anha) Rasulullah Efendimizden unu dinlediini bildirmektedir: Allah Teala hayr (kaplarn) u drt gecede aar: 1. Kurban bayram gecesine, 2. Ramazan bayram gecesine, 3. aban aynn orta gecesine (Beret) ki bu gece eceller ve rzklar nsha edilir; hacca gidecekler bu gece yazlr. 4. Sabah namaz vaktine kadar Arafe gecesi.[144] Hz. Aienin yle anlatmtr: aban aynn onbeinci gecesinde, gece yars olunca, Rasulallah Efendimiz yanmdan ayrld. Vallahi benim giydiim ipekten, deniz koyunu ynnden, ipekten, ketenden, suftan deildi. Urve diyor ki: Hz. Aieye sordum: Giydiin onlardan deildi de, ya nedendi? yle anlatt: Direzini kldan, stne dokunan ksm ise

ibriimdendi. Hz. Aie sonra szne devamla: Kendi kendime sandm ki Rasulullah, kadnlarndan birinin yanna gitti. Ararken, ellerim ayaklarna dokundu. Kendisi secdeye varmt; u duay okuyordu, ezberledim: Gizli halim ve hayalim, nnde secde etti. Kalbim sana inand. Nimetlerle sana dnyorum. Gnahlarm sana itiraf ediyorum. Nefsime zulmettim, beni bala; senden baka gnah balayacak yok. Cezadan affna snyorum. Azabndan rahmetine snyorum. Senden sana sanyorum. Sen kendini vdn gibi ben seni vemem. Rasulullah (sas), bu hal ile oturup kalkt; sonunda sabah etti. badetten hi ayrlmad. Ayaklar iip armaya balamt. Bir yandan ayaklarn ouyor, bir yandan da yle diyordu: Anam babam sana feda, Allah Teala senin gelmi ve gemi gnahlarn balamam myd? Allah Teala bye yapmam myd? Durum bu deil mi? Bunun zerine Rasulullah bana: Ya Aie, Allaha kreden bir kul olmayaym m? Sen biliyor musun bu gecede ne gibi hayrlar vardr? Sordum: Bu gecede ne (gibi bir hayr) vardr? Dier gecelerden hayrl oluu neye binaendir? Benim byle demem zerine yle cevap verdiler: Bu sene doacak ocuklarn her biri bu gece yazlr. Bu sene lecek kimselerin hemen her biri bu gece yazlr. Kullarn rzklarnn hepsi bu gece gelir. Kullarn yapp ettii ilerin hepsi bu gece Yce Hak katna karlr (Hakka arz edilir). Bu arada sordum: Ya Rasululallah, hemen herkes Allahn rahmeti ile Cennete girecek yle mi? EVet yledir; hemen herkes, Allahn rahmeti ile cennete girecektir. dedi. Sen de mi ya Rasulallah? dedim. Evet ben de, ancak Allah Teala beni rahmetine daldrmtr. dedi ve sonra ban yzn meshetti.[145] Beret gecesi, lah rahmet kaplar ve Cennetin sekiz kaps birden alr: Ebu Hureyreden rivayet edildiine gre, Rasul-i Ekrem Efendimiz yle buyurmutur: aban aynn orta gecesinin ilk vaktinde Cebrail bana geldi ve dedi ki: Ya Muhammed! Ban semaya kaldr! Bu gece nasl bir gecedir? diye sordum. Dedi ki: Bu gece, Allah Teala rahmet kaplarndan yz tanesini aar. Kendisine irk komayanlardan hemen herkesi affeder. Meer ki balayaca kimseler byc, khin, devaml iki ien, faizlicilie ve zinaya devam eden kimse olalar. Bu kimseler tevbe edinceye kadar onlar balamaz. Gecenin drtte biri getikten sonra Cebrail yine geldi: Ya Muhammed! Ban kaldr. Bir de baktm ki, Cennet kaplar alm. Cennetin birinci kapsnda dahi bir melek durmu yle sesleniyor: Ne mutlu bu gece rku edenlere. Ikinci kapdan dahi bir melek durmu yle sesleniyordu: Bu gece secde edene ne mutlu! nc kapda duran melek dahi yle sesleniyordu: Bu gece dua edenlere ne mutlu! Drdnc kapdan duran melek dahi yle sesleniyordu: Bu gece Allah zikredenlere ne mutlu! Beince kapda duran melek dahi yle sesleniyordu: Bu gece Allah korkusundan alayan kimselere ne mutlu! Altnc kapda duran melek dahi yle sesleniyordu: Bu gece Mslmanlara ne mutlu! Yedince kapda da bir melek durmu yle sesleniyordu: Hibir dilekte bulunan yok mu ki, kendisine diledii verilsin! Sekizinci kapda duran melek dahi yle sesleniyordu: Gnahnn balanmasn dileyen yok mu ki gnahlar balansn! Bunlar grp duyduktan sonra Cebraile sordum: Bu kaplar ne zamana kadar ak kalacak? Gecenin ilkinden tan yeri aarncaya kadar, dedi ve ilave etti: Ya Muhammed! Allah Teala bu gece kelb kabilesinin koyunlarnn tyleri says kadar kimseyi Cehennemden azad eder.[146] Beret, dualarn kabul edildii bir gecedir. Bu gece, gnahlarndan piman olanlar, balanmak ve manev kirlerden arnmak isteyenler iin bulunmaz bir frsattr. Bir hadis-i erifte Peygamber Efendimiz, Beret kandilinde yaplacak dualarn geri evrilmeyecei mjdesi verilmitir.[147] Abdullah bn merden rivayetle, Allah Rasul (sas): Drt gece vardr ki yaplan dualar reddedilmez: 1. Receb aynn ilk gecesi, 2. aban aynn ortanca (Beraat) gecesi, 3. Kadir gecesi, 4. lk bayram gecesi.[148] sfehnnin kaydettiine gre ise: Rahmet kaplar u drt gece alr; ve bu gecelerde yaplan dua ve tvbeler geri evrilmez. Ramazan ve Kurban bayramlarnn birinci geceleri, abann onbeinci (Beret) gecesi ve Arefe gecesi.[149]

Msebetebis-Snne isimli kitabda mam afiiden (150-204 h.) nakledildiine gre: Be gece, dualarn kabul edildii gecelerdendir. Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban bayramlar geceleri, Reib gecesi ve aban aynn ortanca gecesi (Beret kandili).[150] mam afi Hazretlerinin ufak farkllklarla yle dedii de nakledilmitir: Bize ulatna gre u be gecede dua etmek mstehabtr: Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayram geceleri, Recebin ilk gecesi ve aban aynn ortanca gecesi. Bu geceler hakknda anlatlan eyler mstehab grlr.[151] Beret gecesinde dualarn ve tevbelerin kabul edileceine dair daha pekok hadisler veya hadis etiketli szler de rivayet edilmitir; ileride zikredilecektir. Beret gecesi ibadet ve mnacat gecesidir. nsanlarn bir sene ierisindeki rzklar, zengin veya fakir olacaklar ve ecelleri gib mhim hususlar o gece ierisinde meleklere bildirilir. O geceyi ibdet ve tatla geirmek ve nafile namaz klmak sevaptr. Nitekim Peygamber Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Beret gecesini ibadetle geirirler ve bu gecede aadaki duay oka okurlard: Allhmmerzukn kalben takyyen mine-irki beriyyen l kfiren ve akiyyen. Ey Allahm! Bizi senden korkan takva sahibi bir kalple rzklandr; irkten uzak eyle. Bizi kfir veya bedbaht eyleme.[152] Bu gece yaplmas teklif ve tavsiye edilen dualardan birisi de: "Y Rabb, bize dnya ve hret sadeti ihsn eyle, bize hidyet verdikten sonra, kalblerimizi kaydrma." duasdr. Beyhak, Hz. Aienin unlar anlattn nakletmektedir: abann ortanca gecesi benim gecemdi (sra bendeydi). Rasulullah (sas) da yanmda idi. Gece yars olunca, (bir anda) Rasulullahn yanmda olmadn farkettim. Birden kadnlar saran kskanlk atei beni ald. Hemen (kllar dklm) elbisemle sardm brndm ve hanmlarnn odalarnda onu aratrmaya koyuldum. Fakat bulamadm ve hcreme geri dndm. Bir de baktm ki odamda, adeta yere dm bir elbise gibi, secde halinde yle diyor: Hayalim ve sevdm (gecem, siyah elbisem ve eklim) sana secde etti. Kalbim sana iman etti. te bunlar da ellerim, onlarla nefsime kar gnah ilemedim (onlarla nefsimi kirletmedim). Ey her byn midi En Byk! Ey izzet ve azamet sahibi! Byk gnah mafiret eyle. Yzm kendisini yaratana, kulaklarn ve gzn ikierli ayran zata secde etti. Daha ban kaldrd tekrar secdeye vard ve yle dedi: Ezu bi ridke min sahatike ve zu bi afvike min ikbike ve ezu bike minke ente kem esneyte al nefsike. Ekl kem kle ah Davud fir vech fit-trbi li seyyid ve hakka leh en yescde. (Yani:) Ya Rabbi, ikbndan affna snrm, gazabndan rzana snrm, senden sana snrm. Sen tpk kendisini sena ettiin gibisin. Ben de kardeim Davud (as) gibi diyorum: Topraklar iindeki u yzm bala ey Seyyidim Efendim, nk o secdeyi hak etmitir! Byle dedikten sonra ban secdeden kaldran Rasul-i Ekrem: Allhmmerzukn kalben takyyen mine-irki nakiyyen l kfiren ve akiyyen. Ey Allahm! Bizi senden korkan takva sahibi bir kalple rzklandr; irkten uzak eyle. Bizi kfir veya bedbaht eyleme. dedi. Daha sonra namaz bitirdi ve benimle beraber tyl rtnn iine girdi. Ben yksek nefes alp veriyordum. Bana dedi ki: Bu nefes de neyin nesi, neyin var ya Humeyra! Ben de olan biteni ona haber verdim. ki elleriyle dizlerimi ovmaya balad ve Yazk bu dizlere ki bu geceyi karlayamad (deerlendiremedi). Bu gece ki, aban aynn ortanca gecesidir ve Allah Teala dnya semasna (en yakn ge) iner ve kullarn btnyle affeder, mrik ve mhin hari.[153] Abdlkadir Geyln Hazretleri kaydetmitir: Anlatldna gre, Hz. Ali (ra), senenin drt gecesinde kendisini ibadete verirdi ki o geceler unlard: 1. Receb aynn ilk gecesi, 2. Ramazan bayram gecesi, 3. Kurban bayram gecesi, 4. abann orta gecesi (Beret gecesi). Hz. Alinin o gecelerde okuduu dua u idi: Allahm! Muhammede ve line salat eyle. Onlar hikmet kandilleri, nimet sahipleri, temizlik kaynaklardr. Onlarn hrmetine, her ktlkten beni de arndr. Aldanm bir halde, gaflet iinde beni yakalama. Iimin sonunu hasret ve nedamet

eyleme. Benden raz ol. Senin mafiretin zalimler iindir, ben de zalimlerdenim. Allahm, seni rencide etmeyecek ekilde beni bala. Sana yaramayan eyi bana ihsan eyle. Sen rahmeti bol olansn. Hikmetine eriilemeyensin. Bana bollluk, rahat, gven, salk, kr, afiyet ve korunma lutfeyle. Bana ve sevdiim kullara sabr ve doruluk ver. Bana kolaylk ver; ama beraberinde bir zorluk olmasn. Yaptm bu dileime; ailemi, ocuumu, senin iin sevdiim kardelerimi de katarm; onlara da ayn eyleri senden dilerim, keza beni douran iin de. Btn mslman erkekleri ve mslman kadnlar, mmin erkekleri ve mmin kadnlar da duama dahil ediyorum.[154] Hz. Aie validemizin anlattna gre: Birgn Rasulullah Efendimiz: Ya Aie, bu gecenin nasl bir gece olduunu bilir misin? diye sordu. Allah ve Rasul daha iyi bilir dedim. Bana: Bu gece aban aynn yarsdr (Beret gecesidir). Dnya ileri ve kullarn amelleri bu gece Yce Hakka arz edilir. Bu gece Cehennemden azad edilenlerin says, kelb kabilesinin koyunlar says kadardr. (Bu sebeple) ya Aie (bu geceyi ibadetle geirmek istiyorum, yanndan kalkmam mevzuunda) bana izin verir misin? dedi. Ben de Evet ya Rasulallah (seninle Rabbin arana giremem) dedim. O da kalkp namaz klmaya balad. Ayakta durmas (kyam) hafif oldu, ksa srd; Fatiha suresini okudu, sonra da kk bir sure okudu. Secdeye gitti, fakat gecenin yarsna kadar secdede kald. Daha sonra ikinci rekata kalkt. Kyamda iken birinci rekatta okuduu kadar birey okudu. Sonra yine secdeye vard. Bu secdede dahi tan yeri aarncaya kadar kald. Secdede o kadar kald ki, bu sebepten neredeyse Yce Allah ruhunu ald, vefat etti sandm. Bana gelmesi uzaynca, bu korku ile kendisine yaklatm. Hatta mbarek ayaklarna elimi dokundurdum. Hareket ettiini grnce rahatladm. (Kulak kabartnca) secdesinde yle dediini iittim: Ezu bi afvike min ikbike (ukbetike) ve ezu bi ridke min sahatike ve ezu bike minke, celle vechke, luhs senen aleyke ente kem esneyte al nefsike. Ya Rabbi, ikbndan affna snrm, gazabndan rzana snrm, senden sana snrm. Senin zatn ycedir. (Ben ne dersem diyeyim yine de) Seni, senin kendi zat- akdesini vdn gibi vemem. (Namazn bitirince) kendisine: Ya Rasulallah! Bu gece secdende bireyler okuduunu duydum. Bunlar daha nce okuduunu hi duymamtm. dedim. Peki onlar renebildin mi? diye sordu. Evet dedim. Onlar hem sen ren, hem de bakalarna ret buyurdular.[155] Bu hadisi baz farklklar ile rivayet eden Beyhakde, son sz olarak Rasullahn nk bana o dualar Cibril (as) retti ve bana secdelerde okumam iin emretti dedii eklinde gemektedir.[156] Aliyyl-Kri Beraat gecesi okunmak zere uzun bir dua kaydetmitir. Ayn dua MecmuatlFevidde de mevcuttur. Beraat gecesi akam namazn kldktan sonra defa okunmas nerilen szkonusu dua yledir: Bismillhirrahmanirrahim. Allhmme y zel-menni vel yemnn aleyke. Y zel-celli vel-ikram. Y zet-tavli vel-inm. L ilhe ill ente sbhneke y zahrer-rcn. Ve y crel-mstecrn. Ve y emnel-hifn. Ve y dellel-mtehayyirn. Ve y ysel-mstesn. Ve y erhamer-rhmn. Allhmme in knte ketebte ism akiyyen f dvnil-ekyi f mmil-kitbi ndeke femhuh, femhu ann isme-ekveti vektbn f dvnil-sadi. Ve in knte ketebte ism saden f dvnis-sadi fesbth ve in knte ketebten f mmil-kitbi ndeke mahrmen mukteran aleyye rzk femhu ann hrmn ve takdra rzk. Vektbn ndeke aniyyen mveffegan lil-hayri mvessian aleyye rzk. Fe inneke gulte f kitbikel-kermi yemhullh m ye ve ysbit ve ndeh mml-kitb. lah bittecellil-azami f leyletin-nsfi min abnel-mkerremillet yfragu fh kll emrin hakmin ve ybram ikif ann minel-beli m alem ve m lem alem. Vefirl m ente bih alem. nneke entel-eazzl-ekram. Ve sallallh al seyyidin Muhammedin ve al lih ve sahbih ve sellim.

Trkesine gelince: Rahman ve Rahim Allahn adyla. Ey bolca veren, fakat verdikleri ile minnet etmeyen (baa kakmayan, sitem etmeyen) Allahm! Ey celal ve ikram sahibi! Ey kudret ve nimet sahibi! Hibir ilah yok, ancak sen varsn! Seni noksan sfatlardan tenzih ederim, kemal sfatlar ile de tavsif ederim. Ey mit edenlerin srt kan! Snmak isteyenlerin barna! Ey korkanlarn gvencesi, yolunu armlarn delili, yardm isteyenlerin yardmcs ve ey merhametlilerin en merhametlisi! Allahm! Eer benim ismimi Levh-i Mahfv ve Isbatta akler (tahlihsizler, ktler) divanna yazm idiysen, onu oradan silmeni istiyorum, benden ktlk ismini gidermeni diliyorum senden. Eer ismimi saidler (mutlular, iyiler) divanna yazm idiysen, onu da orada sabit klman diliyorum. Eer ismimi katndaki Levh-i Mahfv ve Isbata mahrum braklan ve rzk dar klnan diye yazdn ise, onu sil ve rzkm oalt, beni zengin yaz, hayra muvaffak kl, rzkm genilet, artr. (Sen istersen bunlar yaparsn). nk sen Kitab- Keriminde yle buyurdun: Allah dilediini siler, iptal eder, dilediini de sabit brakr. Btn kitaplarn asl Onun yanndadr.[157] lah! Mkerrem aban aynn ortasnda, Her trl hikmetli iin belirlenip yazld ve onayland u Beraet gecesindeki byk tecellin yzsuyu hrmetine, benim bildiim veya bilmediim btn bellar zerimden kaldr, def et! (Hata kabilinden) bildiin eyleri bana bala, beni affeyle. Zira en aziz ve en kerim olan Sensin!.. Allahn selam, rahmeti ve bereketi, Efendimiz Hz. Muhammedin, ehlinin ve ashbnn zerine olsun.[158] Bu (beret) gece(si) gklerin kaplar alr, melekler, mminlere mjde verir, ibadete tevik ederler.[159] Beraat gecesinin perde arkasndan bu mjde, Efendimiz (sas) tarafndan mmete bildirilmitir. Demek berat gecesi mminlerin gnllerinde bir mjde sevinci ve ibadet itiyak olmas beklenir; yoksa ortaya kan tabloda imann ok zayf olduu sonucu kar. Gklerin kaplarnn ald bir gecede gnllerin kaplarnn da almas gerekir. Yer gk bulumas iin buna ihtiya var. Daha dorusu, yerlilerin gklere ycelebilmesinde gnl gne nce pervaz etmeleri yol haritasnn bir tarifi olmaktadr. Beret, ubudiyet ve ibadet gndr. Nakledildiine gre: Allah Rasul, o gece (nafile) namaz kld. Cebrail ona geldi ve u mjdeyi getirdi: (Ya Muhammed!) Allah Teala, senin (duan kabul etti ve) mmetinin yarsn ateten azat etti.[160] Evet Raslullah sallallah aleyhi ve selem bu gece oka ibdet eder, oka du ve niyazda bulunurlard. Hadis-i erif olarak nakledildiine gre, Efendimiz (sas): Beret gecesini ganimet, frsat biliniz. nk belli bir gecedir. abann on beinci gecesidir. Kadir gecesi ok byk ise de hangi gece olduu belli deildir. Bu Beret gecesi ok ibadet yapnz; yoksa kyamet gn piman olursunuz.[161] buyurmulardr. Hadis diye rivayet edilenler arasnda u beyanlar da gryoruz: Bir gece Cebrail aleyhisselm Rasulullaha geldi. Kalk, namaz kl ve dua et! Bu gece abann 15. gecesidir dedi. Bu geceyi ihya edenleri Allah tel affeder. Yalnz, [tvbe etmedikleri mddete] mrikleri, bycleri, falclar, cimrileri, bidat ehlini, alkoll iki ienleri, faiz alp verenleri ve zina edenleri affetmez.[162] Beret ibadetle uyank geirildiinde, karlnda Cennetin vacip klnd bir gecedir. Beret gecesini ibadetle geirmenin karlnda Cennet vardr. Nitekim bir hadiste bu byk mjde haber verilmitir: Kim u be geceyi (ibadet etmek suretiyle) uyank geirirse, ona Cennet vacip olur: 1. Terviye gecesi (8 Zilhicce), 2. Arafe gecesi (9 Zilhicce), 3. Kurban bayram gecesi (10 Zilhicce), 4. Ramazan bayram geceisi, 5. Beret gecesi, yani aban aynn 15. gecesi.[163] Beret gecesinin kutsiyetini bihakkn idrak ederek onu cemaat halinde ihya suretiyle manen kutlama geleneini balatanlardan, Tbin ulemasnn nde gelenlerinden aml Hlid b. Madn (rahmetullahi aleyh) yle demitir: Sene iinde be gece vardr ki, bir kimse sevabn Allahtan umarak bunlar iin Allahn vaadini tasdik edip o geceleri ibadetlge geirmeye devam ederse, Allah Teala onu cennetine koyar. Bu geceler unlardr: 1. Receb

aynn ilk gecesi ki gndznde oru tutmal, gecesinde de namaz klmaldr. 2-3. ki bayram gecesi, yani ilk geceleri ki gndzlerinde oru tutulmaz, fakat geceleri ibadetle geirilmelidir. 4. aban aynn ortas (Beret gecesi) ki gndznde oru tutulmal, gecesini ibadetle ihya etmelidir. 5. Aura gecesi (yani muharrem aynn onuncu gecesi) ki gndznde oru tutmal, gecesinde nafile namaz klmaldr.[164] Beraati ihya edenin kalbi, kalblerin ld gnde lmez. Allah Rasulnden rivayet edildiine gre: Kim aban aynn onbeinci gecesi ile iki bayram gecelerini (ibadt ttle) ihya ederse, kalblerin ld gn onun kalbi lmez.[165] Beraat gecesi kalbi temiz olann, btn senesi temiz olur. Hkim b. Kisan yle der: Allah Teala, aban aynn orta gecesinde (Beret) halkn durumuna bakar. Her kimi o gece temiz bulur ise, ertesi seneye kadar onun temizliini srdrr.[166] Bu gece kalbi temiz olabilmenin yolu ise, tevbe ve istifarlar ile manen temizlenmekten, pimanlk gzyalar ile yunup ykanmaktan ve kt huylar terketme mevzuunda alnan kararlardan, kararlardaki kararllktan gemektedir. Beret gecesinin afv rahmetinden mahrum braklanlar da olacaktr: Bu gece af kapsam dnda kalanlar da vardr. yle ki: Beyhaknin ve bn Mcenin Ebu Musa el-Ernin hadisinden tahri ettiine gre, Nebiy-yi Ekrem (sas) yle buyurmutur: Muhakkak ki Allah Teala, abann ortanca gecesine (Beret gecesine) muttali olur (ilh rahmetiyle yetiir dnyay kaplar) ve btn mahlukatn balar; ancak (kendisine irk koan) mrikler ve (kalbleri dmanlk hissiyle dolu olup insanlarla ztlamaktan baka bir ey dnmeyen) mahinler mstesna.[167] Beyhaknin, el-Kasm b. Muhammed b. Eb Bekrden, o babasndan veya amcasndan yahut dedesi Ebu Bekir (ra)den rivayetle, Nebiy-yi Muhterem (sas) yle demitir: abann ortanca gecesi Allah Teala dnya semasna (en yakn semaya) iner ve hereyi affeder; ancak mrik ve kalbinde ahn (kin, husumet, dmanlk, haset) bulunanlar hari.[168] mam Ahmet b. Hanbelin, Abdullah b. Amrn hadisinden tahri ettiine gre, Nebiy-yi Muhterem (sas) demitir ki: Hi phesiz Allah Teala abann yarsndaki gecede mahlukatna muttali olur ve kullarn mafiret eder; fakat yalnzca mhin (kindar) veya ktil olanlar affetmez.[169] Bu hadisin aynsn bn Hibbn da es-Sahihinde kaydetmitir, Muazn hadisinden merfu olarak.[170] Osman b. Ebil-sdan merfu olarak rivayet edildiine gre Allah Rasul demilerdir ki: aban aynn ortanca gecesi geldii zaman bir mnadi yle seslenir: Yok mu istifar eden, onu affedeyim. Yok mu isteyen, ona vereyim. Kii bir ey istemesin ki ona istediini vermi olmayaym. Fakat ferci ile zina etmi olan ve irk koan kimseler hari, (tevbe etmedikleri mddete onlar balamam, istediklerini vermem).[171] Bu bbda daha baka pekok hadis vardr ki onlarda zaaf vardr, zayf hadistirler. Beyhaknin Hz. Aieden kaydettiine gre, yle anlatmtr: Bir gece Allah Rasul namaz klmaya kalkt. Secdeyi o kadar uzun tuttu ki (ruhu) kabzolundu sandm. Bunu grnce kalktm ve parmaklarn (tutup) hareket ettirdim, hareket etti. Ben de yerime dndm. Ban secdeden kaldrp namazn bitirince dedi ki: Ya Aie! (veya Ya Humeyra!) dedi, yoksa sen Nebini sana szn inediini mi sandn? Hayr ya Rasulallah, Allaha yemin ederim. Fakat ben secdenin uzun srmesi sebebiyle senin (ruhunun) kabzolunduunu zannettim. dedim. Bana: Bu gecenin hangi gece olduunu biliyor musun? diye sordu. Allah ve Rasul daha iyi bilir.

dedim. Buyurdular ki: Bu gece, aban aynn ortanca (Beraat) gecesidir. stifar edenler balanr, merhamet dileyenlere merhamet edilir; ve kindrlar ise naslsalar ylece hallerine (terkedilirler), tehir edilirler.[172] Beyhk, Hz. Aieden kaydetmitir: Rasulullah (sas) bir gece odama girdi. ki elbisesini de kard, sonra tamamlamadan kalkt ve elbiselerini geri giydi, (dar kt). Bunun zerine beni iddetli bir kskanlk alt, sandm ki (dier) suveyhibtndan (kk sahabeciklerinden / elerinden birinin) yanna gidecek. Ben de arkasndan onu takip etmek zere ktm. Onu (sas) Bakde, Bekul-argadda yakaladm; Mminlere ve ehitlere istifar ediyordu. Onun bu hali karsnda kendisine: Anam da sana feda olsun, babam da feda olsun ya Rasulallah! Sen Rabbinin hacetindesin, ben ise dnya hacetindeyim. (Yani sen Allaha muhta olduunu biliyor, Onu istiyorsun; ben ise dnyay) dedim ve oradan ayrldm, hcreme geri dndm ama (heyecandan) sesli, yksekten nefes alp veriyordum. Nebi (sas) de ardmdan geldi ve: Bu nefes de neyin nesi ya Aie? diye sordu. Anam-babam sana feda olsun. Bana geldin, elbiselerini kardn, sonra tamamlamadan kalktn ve onlar tekrar geri giydin (ve dar ktn). Bunun zerine beni iddetli bir kskanlk ald gitti. Sandm ki sen dier hanmlarndan birinin yanna gidiyorsun. Fakat seni Bak (kabristann)da ite o (dua) halinde grdm. dedim. Yoksa sen Allah ve Rasulnn sana hakszlk edeceinden mi endie ettin?! Oysaki Cibril (as) bana geldi ve dedi ki: Bu gece, abann ortanca gecesi. Bu gece Allah iin ateten kurtulacak olanlarn says, Kelb kabilesinin koyunlarnn tyleri adedincedir. Bununla beraber bu gecede Allah Teala, mrie (rahmetiyle nazar edip yzne) bakmaz, (kin ve dmanlkla dolu) mahine bakmaz, akrabalk ban kesene bakmaz, elbiselerini yerde sryen (riyakar ve kibirli)lere bakmaz, anne-babasna kt davranana bakmaz, iki mbtelasna bakmaz. Byle dedikten sonra Allah Rasul elbiselerini kard (yanma uzand) ve bana dedi ki: Ey Aie! Bu geceyi ikame etmek iin bana msaade eder misin? Ben de: Evet, anam-babam sana feda olsun! dedim. Bunun zerine kalkt ve gece boyu uzun bir secde yapt, yle ki ben vefat ettiini sandm. Kalktm, onu (el yordam ile) aradm (buldum) ve ellerimi ayaklarnn altna (ayasna) koydum; bunun zerine hareket etti ve secdelerinde yle dediini iittim: Ez bi afvike min ukbetik ve ez bi rzke min sehatik ve ez bike minke celle vechke l uhs senen aleyke ente kem esneyte al nefsike. Ya Rabbi, ikbndan affna snrm, gazabndan rzana snrm, senden sana snrm. Senin zatn ycedir. (Ben ne dersem diyeyim yine de) Seni, senin kendi zat- akdesini vdn gibi vemem. Sabah olduu zaman, ben de kendisen o dualar hatrlattm. Bana: Ya Aie, sen onlar biliyor musun? diye sordu. Evet dedim. Buyurdular ki: Hem sen kendin bil, hem de onu bakalarna bildir/ret. nk bana o dualar Cibril (as) retti ve secdelerde terdd ile okumam emreyledi.[173] bn Mcede de mstakil bir rivayet olarak nakledildiine gre: abann ortanca gecesi her taraf kaplayan rahmet, merhamet ve ltuftan tevbe etmedikleri takdirde u kimseler istifade edemezler: 1. Allaha ortak koanlar, 2. Kalpleri dmanlk hisleriyle dolu olup insanlarla ztlamaktan baka bir ey dnmeyenler, 3. Mslmanlarn arasna fitne sokanlar, 4. Akraba ban koparanlar, 5. Gurur ve kibir sebebiyle elbiselerini yerde sryenler, 6. Anne ve babalarna isyanda devam edenler, 7. Devaml iki ienler.[174] Bir baka rivayette Allah, Rasul ve mminler ile alay edenler birinci madde olarak gemektedir.[175] Hz. Aliden, Rasulullah Efendimiz (sas) yle buyurmulardr: aban aynn yars olduu zaman (Beret gecesi), Yce Allah dnya semasna nzul eder ve her mslman balar. Ancak unlar hari; mrik, bidat ehli, akrabalarla iliii kopuk olan, namusunu satan kadn.[176]

Nakledildiine gre Rasul-i Ekrem yle buyurmutur: aban aynn onbeinci, Beret gecesi dualar kabul olunur. Rahmet kaplar sonuna kadar alr. Amel defterleri yce Allahn katna alnr. O geceyi ibadetle ve gndzn de orula geiriniz. oka tevbe ve istifarda bulununuz. Byle yaparsanz btn gnahlarnz balanr. Yce Allah o gece gn batmndan imsak atmna kadar kullarna rahmet nazar ile bakar. O gn btn yrtc havyanlar, kular, balklar oru tutarlar. O geceyi ibadetle geirip balananlara ne mutlu! O gece yce Allah genel bir af ilan eder. O geceki genel aftan faydalanamayacak olanlar da vardr ki unlardr: 1. Mrikler, 2. Bycler, Sihirbazlar, 3. Sahabilerden bazsna buzedenler, 4. Homosekseller, 5. Zinakarlar, 6. Akrabalar ile alakay kesenler, 7. Alkoll ikiler ienler, 8. Gybet edenler, sz tayanlar, ara bozanlar, 9. Katiller, 10. Hrszlk yapanlar, 11. Ana babasna asi olanlar, 12. Alm-satma hile kartranlar, karaborsaclar, 13. Hasetiler, 14. Irz ve namusunu korumayanlar, 15. Faiz yiyenler, 16. Yalan yere yemin edenler, 17. slamda olmayan bir eyi, slamdanm gibi savunanlar ve yapanlar, bidat ehli olanlar. 18. Yalan yere ahitlikte bulunanlar. 19. ltimas yaptranlar ve yapanlar. Yce Allah bu sralanan kimseleri mafiret buyurmaz. Ancak bird aha bu gnahlara dnmemek niyet ve karar ile tvbe edenler mstesna. Onlar da bu geceki genel aftan faydalanrlar.[177] Hz. Rasulullah (sas)n yle buyurduu da gelen rivayetler arasnda aktarlmtr: Allah tel abann ortanca (Beraat) gecesinde, kfirler hari, mminleri mafiret eder. Mhinleri (kindrlar, garakzrlar, hasetileri, dmanlk gdenleri, tan edenleri) ise, bu kt huylarn brakncaya kadar mafiret etmez.[178] Salih akrabay terk eden ve ana babaya asi olan kiiler de bu gece affa nail olamazlar.[179] "Allah Tel aban'n onbeinci geresi (Beret gecesi) tecelli eder ve ana-babaya asi olanlarla Allah'a ortak koanlar dnda btn kullarn balar."[180] Beyhak, Eb Salebe el-Haenden, o da Rasulullahtan yle dediini nakletmitir: aban aynn ortanca (Beraat) gecesi olduu zaman Allah Teala mahlukatna muttali olur (halkna bir gz atar). Mminleri balar, kafirlere mhlet verir; kin ve haset sahiplerini dahi kendi halleri zerine terkeder, ta o hallerini terkedinceye kadar.[181] Beret gecesinde bir mslmann, balanmasna ve duasnn kabul olunmasna mani olan gnahlardan saknmas ykmll vardr. Rivayet edildiine gre mafireti ve dualarn kabuln engelleyen bu gnahlar irk, insan ldrmek, zinadr. Bu ayn zamanda Allah katnda en byk gnah olmaktadr.[182] bn Mesuddan rivayet edilen Buhari- Mslim hadisinde: Hangi gnah daha byktr? diye Rasulullaha sorulduu zaman, Seni yaratt halde, Allaha bir e tutmandr. cevabn vermitir. Daha sonra hangisidir? denildiinde, Doyurmaktan korkman sebebiyle ocuunu ldrmendir karln vermitir. Sonra hangisidir? diye sorulduunda ise Komunun hanm ile zina etmendir cevabn vermitir. Nitekim btn bu cevaplar tasdik etmek zere Allah Teala u ayeti indirmitir: yle kimseler ki Allahtan bakasna dua etmezler, hak etme durumu hari, hibir cana haksz yere kymazlar ve zina etmezler.[183] Herkes bu gecenin feyzinden nasibini alrken bir ksm insanlarn bundan mahrum kalmamas iin, iini dn tasfiyeye tabi tutmas, kendini hesaba ekmesi ve bu geceyi frsat bilerek kalbin, zihnin btn ktlklerden arndrmaya ynelmesi gerekir. Bu gece "Artk ben gnah ynna batmm, benim iin kurtulu umudu kalmad." diyenler icin de bir frsattr. Bunlar da bu gecede Hakk'n dergahna yz srsnler, camilere koarak cemaate karsnlar, ibadet etsinler, Kur'an dinlesinler, dua etsinler, ilahi baa erimek iin yalvarp yakarsnlar, kendilerini bu gecenin manevi havasna braksnlar; greceklerdir ki, sabaha; kindarlktan, iftiradan, dedikodudan, ana-babalarn incitmekten, sarholuktan, kumardan, zinadan ksaca her

eit hileden, yalandan, dolandan uzaklamaya azmetmi ve karar vermi, irade sahibi ve kararl bir insan olarak ulaacaklardr.. ayn zamanda da melekler gibi gnahlardan arnm, tertemiz olarak... Beret gecesini ibadetlerle ihya etmek, gndznde ise oru tutmak mstehaptr. Beraat gecesi klnan namazlarn, okunan Kuranlarn, edilen dua ve zikirlerin, tevbe ve istifarlarn), gndznde tutulan orularn fazileti ok byktr. Mnzirnin naklettiine gre: Peygamber Efendimiz bu geceyi ibadetle geirmi ve Allah'a yle dua etmitir: "Azabndan affna, gazabndan rzana snr, senden yine sana iltica ederim. Sana gerei gibi hamdetmekten cizim. Sen seni sen ettiin gibi ycesin."[184] Beyhaknin Hz. Aliden rivayet ettii uzun hadisin sonunda, Allah Rasul: Eer kii bu (Beraat) gn(n)de orulu olursa, kendisine altm sene gemiten, altm sene de gelecekten oru (sevab) verilir.[185] demitir. Yine Hz. Aliden rivayetle, Allah Rasulnn hususan aban aynn orta gnnde oru tutulmasna dair u emri vrid olmutur: abann ortasndaki geceyi idrak ettiiniz zaman (Beret gecesini) ibadetle ihya ediniz, o gecenin gndznde de oru tutunuz. Allah Teala o gece gne battktan sonra dnya semasnda rahmetiyle tecelli eder ve yle seslenir: Yok mu benden af isteyen, onu affedeyim. Yok mu benden rzk isteyen, ona rzk vereyim. Yok mu bir musibete urayan, ona shhat ve afiyet vereyim. Yok mu unu isteyen, yok mu bunu isteyen! der. Bu sesleni tan yeri aarncaya, fecir atncaya kadar bu ekilde devam eder. buyurmutur. [186] Bu hadis abn aynn onbeinci gecesinin, bu gecede namaz klmann, o gecenin gndznde oru tutmann faziletini ortaya koymaktadr. Bu gecenin gndznde oru tutmak mstehaptr. Bu hadis ayn zamanda Allah Tealann dua eden, mafiret dileyen ve tevbe eden kullarna olan rahmet ve ihsanlarnn bolluunu aklyor. Bu mbarek gece, hayr zamanlarndan bir zamandr, bu gecede rahmet dalgalarn yaylr. Kul iin evla olan Allah Tealann rahmet dalgalarn dua, istifar ve gnahlardan tevbe ile karlamasdr. Allah bizi raz olduu ilere muvaffak klsn.[187] Amin. Evet, akam gne batmndan sabah tan yeri aarana kadar bu gecenin btn zaman dilimleri Allahn kullarna btn makul isteklerini kabul etme ve karln verme vakitleridir. Dolays ile bu gece btnyle uyank olarak geirilmeli, belki daha nce hazrlanan dua listeleri, istek maddeleri tek tek zerinde durula durula dergh- ilahden talep edilmelidir. Bu geceden bile gaflet edenin, dier gecelerdeki gafletinin kasveti ve zulmet kalnl hangi hesaba sacaktr, bilinmez. Frsatlar elden kamadan, ilah imhl bitmeden, mrn vakt-i md dolmadan herhangi bir gnde veya gecede, ve eer idrak edilmise muhakkak Beret gecesinde yeniden huzurullaha avdet edilmeli, Ben geldim, mcrim kulun geldi duyular ierisinde kapy almaldr. Daha dorusu dnya gne kadar tenezzl buyurmu Hz. Rahmana gnln tevcih edip zaten ak olan o rahmet kapsndan ieri girerek merhamet ve efkat nazarna mazhariyetle yunup paklanmal, yeniden ilk doduu gn gibi tertemiz hale gelerek hayata gnahlar asndan sfrdan balamaldr. Balamal evet, fakat gnahlara deil, gnahsz hayata. Allah gnllerimize uyanklk versin, hsn- kbet endiesi alasn Pekok nafile orulara kar tavr allar ile ifrata giden bazlar Beret gn orucuna ve arkasndaki hadis-i erife dil uzatmak istemilerse de, buna muvaffak olamamlardr. bn Receb el-Hanbelnin de dedii gibi: aban aynn orta gn (Beret gn) oru tutmak katiyen yasaklanm deildir; nk bilakis o (Beret gn), her ayda tutulmas mendub olan eyyb- byz (her ayn 13, 14, 15. gnleri) cmlesindendir.[188] Dolaysyla da o gn oru tutmak her hl krda asgar mendubtur, baz ulemaya gre de mstehaptr.

Abdlkadir Geylani Hazretlerinin kaydettiine gre: Ulemadan birisi (Allah rahmet eylesin) ibadetle geirilmesi mstehap olan geceleri eserinde bir araya toplamtr. Bunlarn sras ile ondrt (onbe) gece olduunu belirtmitir: 1. Muharrem aynn ilk gecesi. 2. Muharrem Aynn 10. gecesi (Aure gecesi). 3. Receb aynn ilk gecesi. 4. Receb aynn ilk cuma gecesi[189]. 5. Receb aynn 27. gecesi (Mira kandili). 6. aban aynn ortanca gecesi (Beraat kandili). 7. Arafe Gecesi (Zilhiccenin 9u). 8-9. Ramazan ve Kurban bayram geceleri. 10-15. Ramazan aynn son on gnndeki be tekli gece: 21, 23, 25, 27, 29u.[190] Ulema u yedi gnde dahi virdler okumay, onlarda ibadete devaml olmay mstehap saymlardr: 1. Arafe gn, 2. Aura gn, 3. abann onbeinci gn (Beret), 4. Cuma gn, 5. Ramazan bayram (evvalin 1.) gn, 6. Kurban Bayram (Zilhiccenin 10.) gn, 7. Terik gnleri (Kurbann 2, 3 ve 4. gnleri).[191] Abdlkadir Geyln Hazretleri kaydetmitir: Anlatldna gre, Hz. Ali (ra), senenin drt gecesinde kendisini ibadete verirdi ki o geceler unlard: 1. Receb aynn ilk gecesi, 2. Ramazan bayram gecesi, 3. Kurban bayram gecesi, 4. abann orta gecesi (Beret gecesi).[192] Beret gn oru tutamayanlar kazasn yaparlar. Beret gn oru tutmak mendup yahut mstehap grlmtr. yle bir nafile ki, kazas bire bir deil, bire iki olarak eda edilmesi emredilmitir. yle ki: Buhari ve Mslimin ittifakla kaydettiklerine gre, mrn b. Husayndan rivayet edilmitir ki: Nebiy-yi Ekrem (sas) bir kimseye hitaben: Sen bu aban aynn srresinde (ortasnda)[193] bir oru tuttun mu? diye sordu. O zat: Hayr, tutmadm deyince, Rasulullah: O halde Ramazan ay bitip iftar etmeye baladnda (yani Ramazan bayram sonras) o tutmadn oru yerine iki gn oru tut buyurdu.[194] Bilindii zere kaza, farz namazlarda olur; ya da balanlm iken bozulan nafile orularn vacibe dnmesi neticesi yaplr. Fakat mezkur hadiste Efendimiz (sas), adeta farz orucu gibi Beret gn orucunu stelik de iki gn kaza etmeyi salk vermektedirler ki, bu o gn oru tutmann kymet ve vridatn gstermeye kfi ve vfi bir senet olmaktadr. Genel bir kaideyi burada da peinen hatrlamakta yarar var: Eer Beret gn cumaya tevafuk eder ise, yalnzca Cuma gn oru tutmann mekruh olmas itibariyle, ya Perembe, ya da Cumartesi ile birlikte iki gn halinde tutulmas daha mnasip decektir. Beret Gecesi, nafile ibadet yapmak, bilhassa hayr namaz klmak mstehaptr. Beret gecesi Allah Rasulnn nafile namazlar ile alakal elimizde farkl rivayet vardr ki bunlardan birine gre iki, dierine gre ondrt, ve en mehuruna gre ise yz rekat nafile namaz klmlardr. 1. Bu gece iki rekat nafile namaz klp Cebrilin rettii dualar ile Allaha yakarmak bir tavsiye-i nebevdir. Hz. Aie validemizin anlattna gre: Birgn Rasulullah Efendimiz: Ya Aie, bu gecenin nasl bir gece olduunu bilir misin? diye sordu. Allah ve Rasul daha iyi bilir dedim. Bana: Bu gece aban aynn yarsdr (Beret gecesidir). Dnya ileri ve kullarn amelleri bu gece Yce Hakka arz edilir. Bu gece Cehennemden azad edilenlerin says, kelb kabilesinin koyunlar says kadardr. (Bu sebeple) ya Aie (bu geceyi ibadetle geirmek istiyorum, yanndan kalkmam mevzuunda) bana izin verir misin? dedi. Ben de Evet ya Rasulallah (seninle Rabbin arana giremem) dedim. O da kalkp namaz klmaya balad. Ayakta durmas (kyam) hafif oldu, ksa srd; Fatiha suresini okudu, sonra da kk bir sure okudu. Secdeye gitti, fakat gecenin yarsna kadar secdede kald. Daha sonra ikinci rekata kalkt. Kyamda iken birinci rekatta okuduu kadar birey okudu. Sonra yine secdeye vard. Bu secdede dahi tan yeri aarncaya kadar kald. Secdede o kadar kald ki, bu sebepten neredeyse Yce Allah ruhunu ald, vefat etti sandm. Bana gelmesi uzaynca, bu korku ile kendisine

yaklatm. Hatta mbarek ayaklarna elimi dokundurdum. Hareket ettiini grnce rahatladm. (Kulak kabartnca) secdesinde yle dediini iittim: Ezu bi-afvike min ikbike ve ezu biridke min sahatike ve ezu bike minke celle vechuke l-uhs senen aleyke ente kem esneyte al nefsike. Ya Rabbi, ikbndan affna snrm, gazabndan rzana snrm, senden sana snrm. Senin zatn ycedir. (Ben ne dersem diyeyim yine de) Seni, senin kendi zat- akdesini vdn gibi vemem. (Namazn bitirince) kendisine: Ya Rasulallah! Bu gece secdende bireyler okuduunu duydum. Bunlar daha nce okuduunu hi duymamtm. dedim. Peki onlar renebildin mi? diye sordu. Evet dedim. Onlar hem sen ren, hem de bakalarna ret buyurdular.[195] Bu hadisi baz farklklar ile rivayet eden Beyhakde, son sz olarak Rasullahn nk bana o dualar Cibril (as) retti ve bana secdelerde okumam iin emretti dedii eklinde gemektedir.[196] 2. Bu gece ondrt rekat nafile namaz klana yirmi sene makbul hac ve oru sevab verilir. Beyhaknin tahri ettiine gre, Hz. Ali yle anlatmtr: Rasulullah (sas) abann ortanca (Beret) gecesi namaza kalkm grdm. 14 rekat namaz kld ve bitirdikten sonra oturdu. mml-Kuran (Fatiha Suresi) 14 defa okudu. Kul Hvallh Ehadi (hlas suresini) 14 defa okudu. Kul ez bi rabbil-felak (felak suresini) 14 defa okudu. Kul ez bi rabbin-nas (nas suresi) 14 defa okudu. Ayetel-Krsiyi ise bir defa okudu (Lekd cekm rasln min enfsikm ayetini).[197] Namazn bitirince kendisine o grdm namazndan sordum. Dedi ki: Kim grdn gibi aynsn yaparsa, ona yirmi hacc- mebrur sevab ve yirmi sene makbul oru sevab vardr. Eer kii bu gnde orulu olursa, kendisine altm sene gemiten, altm sene de gelecekten oru (sevab) verilir.[198] 3. Bu gece yz rekat hayr namaz klanlara, tebir, teminat ve def iin melekler gnderilir. 20. yzyl byk slam mfessiri allme Muhammed Hamdi Yazrn Hak Dini Kuran Dili tefsirinde kaydettii bir rivayette Sevgili Peygamberimiz (sas) yle buyurmulardr: "Her kim bu (Beret) gece(si) yz rekat namaz klarsa yce Allah (cc) ona yz melek gnderir; otuzu ona cenneti mjdeler, otuzu ona cehennem azabndan teminat verir, otuzu da ondan dnya afetlerini savarlar, onu da ondan eytann tuzaklarn hlelerini def'ederler."[199] Bu namaz klan kimse o sene lrse, ehitlik mertebesine nil olur denmitir. [200] Huccetl-slam mam Gazali (v.555/1111), hyasnda aban Namaz bal altnda yle demektedir: abann onbeinci gecesinde (Beret kandilinde) 100 (yz) rekat namaz klnr. Bu namazn her iki rekatn bir selamla klacaktr. Her rekatta Fatihadan sonra on ihlas-i erifeyi okuyacaktr. Dilerse, bu namaz on rekat da klabilir. O zaman her rekatta Fatihadan sonra yz ihlas- erif okur. Bu namaz da mstehap namazlarn gurubuna dahildir. Selef, bu namaz klar ve kendisine hayr namaz adn verirlerdi. Bu namaz klmak iin selef, bir araya gelir ve ou zaman da cemaatle eda ederlerdi. [201] Snen-i bn Mcede Hz. Aliden rivayet edilen bir hadis-i erifte de Hz. Rasulullah yle buyurmutur: Beret gecesinde bu (100 rekatlik nafile) namaz klan bir kimseye Cenab- Hak, yetmi defa nazar eder ve her nazar ile onun yetmi ihtiyacn giderir. Bu ihtiyalarn en az da afvedilmektir.[202] Edas ile alakal daha farkl ifadelerin de bulunduu Beraat Gecesi Namaz[203] hakknda Gavs- Azam mam Geyln, Bu namazn klnmas mstehaptr; fazileti yksek, sevab ok byktr. Bu namazn uuru her yana yaylr. nce gelen byk zatlar (mtekaddimn ulemas), bu namaz toplu halde cemaat olarak klarlard. hya edilmesi mstehap olan ondrt gecede de hayr namazn klmak mstehaptr. Bu namaz klann, Allahn yetmi nazarna

mazhar olup her nazar ile yetmi ihtiyacnn giderilecei eklindeki fazilete ve sevaba nail olaca umulur.[204] mam Fakih (.272/885ten sonra) Ahbru Mekkesinde, Mekkelilerin Beret gecesini Mescidi Haramda ihya ettiklerini ve bazlarnn yz rekatl bir namaz kldn sylemektedir.[205] Hz. Peygamberin aban ayna ve zellikle bu ayn iindeki Beret gecesine ayr bir nem vererek onu ihya ettiine dair dier rivayetleri gz nne alan ou alimler bu geceyi namaz klarak, Kuran okuyarak ve dua ederek geirmenin ok byk sevaba vesile olacan sylemilerdir. Beret gecesi klnacak namaza, selef tarafndan Saltl-Hayr/Hayr Namaz denilmitir. Bu namaz bir ok rivayete gre yz rekattir. Her rekatinde fatiha suresinden sonra on (veya on bir) kere ihlas suresi okunur.[206] Bir rivayet gre ise on rekattir; ve her rekatinde fatihadan sonra yz ihlas suresi okunur.[207] Namaza: "Y Rabb, niyet ettim senin rz-i erfin iin namaza. Beni afv- ilhne, feyz-i ilhne mazhar eyle. Kasvet-i kalbden, dnya ve hiret skntlarndan hals eyleyip ed defterine kaydeyle, Allh Ekber" diyerek niyet edilebilecei bildirilmitir. Beraat Gecesi namaznn tarihesi, tahlili ve nih hkm: 100 rekatlik bu namaz, Huccetl-slam mam Gazali (450-505h./1058-1111m.) mehur hyu Ulmid-Dininde zikretmektedir. Hadis, esasen Hz. Aliden rivayetle bn-i Macede gemektedir.[208] Ancak hyann hadislerini kritie tabi tutan Zeynddin el-Irak (v.806/1403), ve mam Nevevi (v. 676/1277), bu konuda Gazalinin hyu Ulumiddin ve Ktl-Kulbundaki rivayete aldanlmamas gerektiini sylemektedirler.[209] Irk Bu hadisin asl yoktur derken, Aliyyl-Kri de bu rivayetin uydurma olduunu belirterek, Beret gecesi namaznn h.400 (m.1010) ylndan sonra ilk defa Kudste ortaya ktn kaydetmektedir.[210] Bu namazn ilk defa h.448 (m.1056) tarihinde Kudste Mescid-i Aksada klndna ve zamanla yaygnlk kazanarak snnet gibi telakki edildiine dair bir rivayet de nakledilmektedir.[211] Fakat bu bilgilerin membanda, balang noktasnda bir yanl olmaldr. nk: yle grlyor ki bu namazn sadece Gazalide getii gibi bir bilgi ile hareket edilip, Gazaliye atfedilerek reddediliyor. Oysaki hadis esasen bn Mcede (v.275/888) Hz. Aliden senediyle birlikte getiine gre, demek ki 400 ylndan sonra deil, belki hicr 3. yzylda bilinen ve bn Mace gibi bir muhaddisin es-Snenine girdii kadar, bilinen veya bilinmeyen baka hadis kitaplarnda da mevcud olan bir hadis-i eriftir. bn Macenin ada Fakih de (.272/885ten sonra) bu namazn Mekkede fiil olarak klnmakta olduunu haber vermitir.[212] Senedinin zayf olmas, uydurma olduunu deil, belki senedinin zayf olduunu ifade eder. Hadis litaratrnce zayf hadis, mevzu hadislerden tamamen farkldr ve slam hukukunca zayf hadisler ile faziletlere dair hususlarda (karsnda bir ayet yahut sahih hadis bulunmamak art ile) amel edilebilir. bn Macedeki Hz. Aliden gelen bu hadis, ayrca mam Geylande Hasan Basr tariki ile de zikredilmitir. Annesi Hayrnn, Peygamberimizin zevce-i pkizesi mm Selemeye hizmet ettii srada, Hz. mer'in halifeliginin son ikinci yl olan Hicr 21 senesinde dnyaya gelen, mm Selemeden st emen ve mm Seleme tarafndan Hz. mere gtrlerek ondan Y Rabbi, onu dinde fakh kl ve insanlara sevdir duasna mazhar olan Tbinin kudvelerinden Hasan el-Basr (d.21/641 -v.110 h.)[213] -en son veft edenleriyle birlikte yz sahbe ile grt rivyet edilir- yle demitir: Allah Rasulnn sahabilerinden otuz kiiyi dinledim, bana dediler ki: (Hz. Rasulullah yle buyurmutur): Beret gecesinde bu (100 rekatlik nafile) namaz klan bir kimseye Cenab- Hak, yetmi defa nazar eder ve her nazar ile onun yetmi ihtiyacn giderir. Bu ihtiyalarn en az da afvedilmektir.[214] Yine Hasan Basrinin aban aynn 15. gn (Beret) geldii zaman evinden dar kt ve kendisini ar bir muhasebeden geirdii nakledilmitir.[215]

Hz. Rasul-i Kibriyann Beret gecesi 100 rekat namaz klmay tevik eder mahiyette, byk slam mfessiri allme Muhammed Hamdi Yazrn Hak Dini Kuran Dili tefsirinde kaydettii bir rivayette Sevgili Peygamberimiz (sas) yle buyurmulardr: "Her kim bu (Beret) gece(si) yz rekat namaz klarsa yce Allah (cc) ona yz melek gnderir; otuzu ona cenneti mjdeler, otuzu ona cehennem azabndan teminat verir, otuzu da ondan dnya afetlerini savarlar, onu da ondan eytann tuzaklarn hlelerini def'ederler."[216] Allme Yazrn kaydettii bu hadis-i erif, bn Macenin Hz. Aliden, Geylnnin Hasan Basrden rivayet ettii 100 rekatlik namaz klmaya mmeti terib etmesinin yannda, o iki rivayeti ayn zamanda takviye ve teyid de etmektedir. Dikkate alnmas gereken dier mhim bir husus da udur: bn Mace ile ada slam ulemasndan Fakihnin (.272/885ten sonra) Ahbru Mekkesinde, Mekkelilerin Beraet gecesini Mescid-i Haramda ihya ettiklerine ve bazlarnn yz rekatl bir namaz kldna dair rivayeti[217] dikkate alnrsa, Fakihnin nc yzylda yaamas itibariyle bu namazn daha nceden, ikinci yzyldan, (belki Hasan Basrinin rivayetine gre birinci asrdan M.H.) itibaren en az bilindiini ve klndn sylemek mmkndr.[218] Bidat- hasene bile olsa zuhur ve tamiminde belki en son dnlebilecek yer olan, henz Tebe-i Tbinin byk imamlarn barnda barndran Mekkede, ve dahi Mescid-i Haramda bu namazn baz mslmanlar tarafndan klnyor olmas, szkonusu namazn en az hicr ikinci yzyldan beri belli evrelerde itihar ettiini gsterir. Hem, bn Macenin bu hadisi sadece bir tarik ile kaydettii dnemde Mescid-i Haramda klnyor olmas, hadisin dier tariklerinin de o dnemde mevcut bulunduunu gsterir. O dnem ulemasnn sorgulamad, klnmas iin din temelleri yeterli grd bir hayr namaz hakknda, aradan geen yzyllar sonra elde kalan bir rivayeti baz alarak hkm vermek ve bidattr demek hukuku gemie iletmek kadar abestir, yanltr. Rivayetin zayflna veya mevzuuluuna hkmedilebilir, fakat o dnemde klnan bu namazn bidat olduuna hkmetmek, ncelikle o dnemin ulema ve fukahasnn sorumluluunda ve yetki alan iinde olan bir husustur diye dnyoruz. Hem eer o byk imamlarn doru bilgilerine ramen klnyor