beye - flacsoandes · conscltcr ante lmpc openiki i. eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete...

14
Bey e Manito derecho anobai manito nee 1 Ley impa tomomo beye 3 Nani neente kete kiwiñomo mono ame 4 Conetttcolón Política mono I<ewemeka Ecuador 4 Derecho. colectivo. beye 6 I<eriin 169 de la OIT .obre Pueblo. Indígena. y Tribale. 8 ¿ Eero in manito Derecho. Cctecttvos? 9 Manito de recho tome oñipo beye anobai ame beye 10 Nani wee kei i kiwiñomo 12 Indígena non¡ orne kew eñomo 13 Derecho tome r ecur soc nctc rclec bey 17 Derech o tome blodlver sldcd 22 Der echo tome ter ete eñingi 24 Derecho tome organización comnunit aria 26 Derech o to me terete keki 28 Derecho cultura. ate iñingi anobai tomemo k¡¡ poningii 30 Derecho tome educac ión 34 Derecho tome kete pekii 36 Nani ayomo 38

Upload: others

Post on 18-Jul-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Beye

Manito derecho anobai manito nee 1

Ley impa tomomo beye 3

Nani neente kete kiwiñomo mono ame 4

Conetttcolón Política monoI<ewemeka Ecuador 4

Derecho. colectivo. beye 6

I<eriin 169 de la OIT .obrePueblo. Indígena. y Tribale. 8

¿ Eer o in manito Derecho. Cctecttvos? 9

Manito derecho tome oñipo beyeanobai ame beye 10

Nani wee kei i kiwiñomo 12

Indígena non¡ orne keweñomo 13

Derecho tome r ecur soc nctcrc lec bey 17

Derecho tome blodlversldcd 22

Derecho tome ter ete eñingi 24

Derecho tome organizac ión comnunitaria 26

Derecho to me terete keki 28

D erec ho cultura. ate iñingi anobaitomemo k¡¡ poningii 30

Derecho tome educación 34

Der echo tome kete pekii 36

Nani ayomo 38

Page 2: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

1

Ánobai t omeñomo kewenoni

Non i comunidad wee kei keweñomo. Tobeta , Gu iyero, kawimeno

anobai Miwagono. kebainanipo nano amere ogonkoo. oye epeampare . . , Neemainoni po t oma a itere kete kiwingi. Inkete neencmai imai nonipa t ítul o de propiedad, tome ame impa ec t cdoEcuatoriano kii.

Ñowa t er et e anewenanipa ley 00 cogí an te t omena ni kiwingian te a ye keki sustentcble blodl vereldo d ecuador beve, t omeñomoc omunida d wee kei lñomo kewenani neenkeranimpa ante t ít ulo

de propiedod .

M iniG ter io de Ambiente 00 an te lot opc noi wee kei comunidadna ni kewe ñomo. 00 an te convenio ker:anitapa keki an te, aninke

tomeñomo ooioga kete neente kewenke ranimpa a nte .

Wll ponena.-.n.al:

(i) Ome wee kell lñomo ke6aimpo manejo de

r ecurcoc aweire beye. eng i ante ong ompa

t itulo de propiedod, 00 ley eepec lol t omec onse rv c c ló n aa a te ano6ai kekl cutentcble

blo dlverwldo d Ecuodor be ye .

12

Page 3: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

\1I

:I

f€t !1 '

,.,~

'-. . ..r-----

,W ii ponena.-.na.i':

lI) Ároke ome indígena huooroni nani keweñomo.

keboi~i tomena ni ome boye. comunidad noikewenkal)Q""1)eye;-inkete cone tit ucl ón t ono

--... h. • ka "-- <,tevec-une nano c mom. --......."" '", -111 Nangi I<ee gokimpa proyecto ley beve lnkete

Cfr. noinga ingimpo an te. " ~ ~

'-

- '

,..

"lnd. g ena. na.ni

OIn.e ke"\.Ve ·ñ OD'\.O

•.. .Mon o noin ga ~.tkimp a moni t o omE b EYEJ

inkEtE momeo s: ipa ¡no cbanok . ' t / 'b' ) l. \ k k " •EWEmO nl/ a n ..E... al e o E I In ...

///

/ ' Jd"-: ~'- /. f'-' /'-,V~

--- <:» --.;.- "-Indíge~o noni 9';;" k"W"ñ~TI);--.. .-, ~

~--.a royomonke eme b7ye Estodo ~ome-.-.__okiñ impo )bme.l22.9-owene akingo - ... ~ .~ .. ,s--J

<-_",noboi nonl kewena ni t ono. In ¡geno noni ~--~

keweñomo~o~oniñoingo keronip~T"om-:;OOñi · ·· r _ . /'"

-......-_'--_ - ~ OfQ.~i~te /cbn~ t itución tono l eye~ J.~eka nano ama i n. ~· /~ -'0 /'

} ~I ~ '.._. _ .--/ ~

/ Indígena na ni keweñomo CCTI) -eb-a no . ~onémoi~{1te ~ "'---

/') kewenke arte beve, ebono wee kekl, ebono két~ kebaif · t l · k , b, l ' kr e CUI" GOG!nO uro es, Wlwa er omor. a no al cceornen e

ke Jokimpa huaorani cu ltu ra beve. ' 11

i / ITome noni ome e ñorno.I impa ante. neerienanipa

. / 1Ial":ok~ ley es t e Ij: I ~/

/ I(¡)/'j----- ---..-.1.....-

13 . '."

Page 4: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

.¿.. :J1'::cro in rrlO ni t",o d erecho?

" ... Ina Huaaran i anganani t apa¡ man l am e:.. .N a inga EñEnama i ... tama a nani k (win i¡

WEf.nE España/Es dEE añH E. ..."

Je..

r-

/",, "__ 11" .

,~ ~ Ip.'

Pago keramai ingi impa t ítulo de

propiedad beve, Inket emonl memeiri

nani kewegaime beye. Eetcdo ononke

gorongi a nte impa.

Paga keramai imaimpa mono orne beve.

Moni oñipoi ncnt keweñomo paga keramaiina nipa tomenani memeiri nani kewegañomo

I<i wi ngi meme r i non; kiwiniñomo, ñowo impa ttua ora niome. Ekcme anamoi Irnolncnlpc wor e goeroni ante

moni 0fe. [nke te moni kii impa cnobol kewemonipoween'e-Y'prepo ñawoke.

.. . ..\~ ,...... ......". ~ ~ So¡ . •

¡~. ~ ¿:";" . <'$)~ Mani beye ekame garante enamai ima inan ipa

~" . ~ .~ ;'" mo~~ome, onoboi ekcmente coc peyenporomai\--.', & ' ......~. imoin'o.nipa, petró leo lnke ongoñonte, cwe o di komo.1,,,,,:-.. .'Y""'- ' ... \

clo.~ .....- 'X::!:J • • • •...., "<, , Neg'mpa\'E~todo wee ke¡ cnobcl leves . garantiza

~..- ·';-.;:..--_~e..a wee ~te mono eme neente kiwingi. Aninkemoñ1T~ya piinte impa. monit o comunidadkewencnt nenar1lpa derecho waa kekt ante, ano6ay

nagi in a te ec tcdo ingante ante waa kekimpa.

14

Page 5: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

¿ ~ero in rnonito nee?

"... fiJowo¡ HEnEmoní atE EñEmonípaebano waa kEki nano wiwa in orne bEYE ant s .

Tano wee kEki impa, waa kEwEnkE ant e,W" kEramai in tE ace .. OnonkE tErEtE

pintE anewemarmpa .. ."

N ee keki nagi in lrnpo : aoki onoboi wee kekimoni eme .

Woo kewenkete ante. nemompo totorongi ant e

t ítulo de propiedad manit o oñlpol beve.

[ncfltuto Naciona l de Desor eollo Agraria ClNDA)tome lnsfl tu cl én gorongi t ítulo de propiedad ante

impar nano wee keramaiño mo in ate .

Mono yewemonte ñonomaimpa Regi~tro dePr opiedad mono cantó n lñomo,

Mono eñente ogongi lrnpo, inket e bakoranieenenanipa ame nani indígena keweñomo anobaibab e kete, a rayamanke kekete ante.

15

Page 6: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

16

Page 7: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Derecho tOIllerecursos natura"les beye:Epe. 8.""eire. oiugairi .. .

• ...Manito orne ogompa tomaa bita nano ponc .,nangi wasmc ponEnamai ongompa ... nangi aWf.irf. J

Waayono dEE ampa nano ¡ñamo anga ..!

¿ Eero in TOon -lo de cho?

\ rMonilo Derec~COlect¡vo ompo woo kegoki onoboikekl nano mono ottipó' lñomo• .~pe beye kewerno, oonql,daronte kente kiwin~. !

Estcdo ante Impo mono lmc kekl ante mono r ecureoenee beye.

- -,17

1;/

I ,/~~_~ ~~ l{

..... "''''''!.jI!6::-:_ enke- tokore noni kabo nenkete nte proyecto- - ,¡ ...---.kekimpa eemeJyomo.ongo kooJono inkete noinga ·~ki.

~ - -- -.... ' -"":

Page 8: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

¿ Eero in tnonito nee?

Nee tome keki aweiri beye

Comunidad kewemo noinga wapon i aweiri ina ni keklrnpc .

Goronenkete a nte awempa mono a we mani beye kekimotome Plon de Manejo. Moni Plan de Manejo fir mo kekingoingampa aweire beye a wene ekano tomenga inga keki nee

on c e a nte ainga Mini~te r io del Ambiente.

Aropoke Plan de Ma nejo nenlnke, angi impa Mjni~ter io

de Ambiente ingante tome Lic encia de Aprovechamientoneente kekete a nt e. mani impa t ome oromonte a wempa kekima nit o c we t a torongi beve.

En t e t ata ronkete a nte mono ome ongo, awempa monogoronenkeke. ma ní beye negimpa tome 6 uia de Circulación.ro a omeka ongompa weeke te ake te an te toment o.

•coe no maderable (tomemo. onclwoto.

ete ante. t ator onte e ngimo imompopa P lan de Manejo.

ornpo, com unidad kewenoni, oyegii te a wempa owemo enkeronimpa"O nee .

Na no! In lmpa:

Yii nkii baakoo owe. inketetome omeporoni Plan deManejo. impa ley baa an tetomena ni inoni.

Page 9: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Epe beye nono neo

Epe beye kekl, ñowo, emewoponi toma a omecawii iyope lrnpc . oa kimpa amere eyomono boteji ante epe, mono eme eyomono epe ll ante.

Mono eñente ongogimpa wiwa bar onamai epeinginani ante. onobol mono aakimpa waa eme-esecont a mina keramai ingi beye.

Ayomont e c ont amina kee ante. mono denunciakekimo lmompc tome awe tono. anobai angimoimcmpo nano ley ama i.

Epe noncl neente kekete ante. t ome tur tsmca ye goronenkete a nte. totor ante neente kekimpa

tome permi so ecpec lc l.

Nano; In impa:

E pe cont a mina keki wiwa lrnpc

ma ní beye conc lcnc kete teemomeni nke ante lrnpo.

Page 10: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Mono oingolri inoni eremo k"klmo Imompc

Tomamo enema mono amere oingoi re menaniya bateinanipa. Maní beye wiwa bate Impc amere, oingoiri.cnobol comunidad ncnl e me keweñomo.

Ecpecl e oinga iri lncnl keke ante. pankaraniya de 6aketebaranipa oingairi. mono ongimpa anobai darongimpa kentekiwingj beyenke ncnl keweñomo o comunidad. tome warepobaa a te anobai nano ley 00 oñomo engimpo.

I<ebaimpa ooncl tono darongi . wiwa keki oingairi lnonigononomoi.

Goronenamai lnqlmo oingairi amere kewenani Iocnl, inkete

tome maní baa an te lrnpc onobol ley.

gao angimpa. comunidad kewenan i o warani lncnl , oingOlrl

tatoronte garante engi. Ayomonte maní kerani ate denunciakekimpa .

Tot or onket e ante nano oingairi keweñomo anobai cowe nowelñomo a te agimpa permiso MiniGterio de l Ambiente ingante.

20

Page 11: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Nangl in tmpa:

Garante oingairi lncni eñomonte awe a rinkegani peyempote engimpa .

Ley ampo: ekano once. wenonqc , eenqo o

garante encc , amere oingairi tono a rei r inano ley wee keyomo beye, bei okonte tee

momenikinga aroke o meña go orate warepowii eñente beye.

W"n ponena:~a.I:'

fil Gorominke oñaboi r i pekinan i wenketekekinani ante. manito wenani enka kente

kewenkeranimpa omere oogo cnobol awemoga

e ikeranimpa a nt e, manit o nee Impc aate kekl.

111 Mingi lmpo wiwa kerama i, keki epe ononke

ipor amoi . oonql aye da rongi . kent e kiwinginano nanikabo keweñom o.

21

Page 12: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

e ee o o e

-odive sidad

• .Mon i t o crupoove aWE bamo ogompe .Impa OmErE... baako onsompa wEnkE kEtE kEkiAnobs: bakoo olngain ... ñune: orngs amo bar"

oingairj gata bar" giiyananr

Oma Eñarani

eporo ama Eñaran, kEW€nanl ..anabai gotokiJrI ..

Manii impa amErE kiwrngi ij

Qiodiver<idad Cdiver<idad impa kiwingi) nanibaako klwlñcmo, ñene "pe, oñlpovo, oboyemamore.epe, onobai aweiri aye ncnl keweñomo. awe,awe girimonani, oingairi anobai huaorani.

Ecuador lmpc aroke nongi blodlveecldcd

ñene nee tomaa omeka bol .

¿~ I~~ ...·o in Inoni lo

k'ebaimpa moni blodlversldcdmono beve, manito memeirikegaimai. Aweiri beye anteabimpa. ate kete kekimpaeñente manito oingaire beye.

Impa noogi maní ate

ponenkeblrnpo ante

tradicional. manitokii lmpc ante.

1

Page 13: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Aate kekimpa mana ame blodl veretdcdonqo beye, inkete noncl tomaa omeka

bai impa.

omeri kiwingi boye. waokli anobai kee gokimpa

d mono ame onqc.

Kekimpa monkekimpa moblodlversl

w .. po._.-r/wJ,....~{J

Eñente ongogimpa. wii cowode ente

gokimpa ante mono awe aye oingairi.Ekame keka ate, apenekimpa PoliciaAmbiental a Mini<teria del Ambienteingente.

Impa ncnci wee wor onte anobai kete

mono eñente trodlclonolee neengi.

23

Page 14: Beye - FLACSOANDES · Conscltcr ante lmpc openiki i. Eyereme ekame terekc ate keeme beve. mono kete iñigimpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante ante kiino beye. ¿ E e ro i n I"n.onito

Uerecho tOIllet e r e t e eningi

•...Monit o omE ongonpa pEt rólEO.Monoto EñEmonipa eba no pEtró lEO YEipo rE ongo ante ...

oñ ipo taromEgarE ... impa Estado kii .InkE t E ns mompe dErECh o aa EñEn kEtE antEcompañfa pet r ó ieo t a t oronkE kEtE an tL.'

Conet lt cc l én ampo ncnl idígena keweñomo

onobai negoroiri. nenanipa der ec ho tomeiñenkete ante nono gobierno kee, tome

empeeec e o warani. kekete ante reC UI"GOG

nc t or o lee tomenani ome oogo: awempa.

cwelr-l . petróleo. aye. etc.

Consc ltcr ante lmpc openiki i. Eyeremeekame ter ekc ate keeme beve. mono kete

iñigi mpa: 00 o baa amo. Aninke 00 ante

ante kiino beye .

¿ E e ro i n I"n.onito

derecho?

Neemompo der echo e pe nlkl tome terete iñingi

beye o pr oyec t o nani kekekee.

Tono tir iki lmpc manito huaomoni ame nanokekeke heve, eb a no ante kekekemo anobai kingano

ant e enkeke manito comunidad.

Tome ecrc dc eñenente inga ante mono ome beve.tan o tiri kinga ingampa . Aninke manito 0 0 amoni

a te . neegimpa noinga keki ant e wii wiwa kero mai

aweiri Incnlte. contamina keramai monito

ambiente ante. ano6ai eñekete ante eer o in nano

wiwa kete pononkeke.

24