Bezkręgowce Polski

Autor: mgr Renata Jedynak

Bezkręgowce Przedstawicielami mięczaków są:O Ślimaki;O Małże.Pajęczaków:O Pająki;O Roztocza.Owadów:O Motyle;O Chrabąszcze.

MięczakiMięczaki – typ zwierząt, najliczniejszy po stawonogach. Liczbę żyjących gatunków szacuje się na ok. 130 tysięcy. Odznaczają się olbrzymią różnorodnością morfologiczną i zróżnicowaniem rozmiarów. Żyją zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Typ ten bada malakologia.

Mięczaki W budowie mięczaków można wyróżnić głowę (poza małżami), nogę i wór trzewiowy okryty płaszczem.Mięczaki należą do pierwoustych. Wykazują (poza głowonogami) bruzdkowanie spiralne. Należą do zwierząt dwubocznie syme-trycznych, ale wszystkie ślimaki utraciły symetrię w wyniku torsji, czyli obrotu worka trzewiowego w stosunku do nogi i głowy o 180°.

Mięczaki Do mięczaków należą także małże. Gromada obejmuje około 8000 gatunków mało aktywnych lub osiadłych, wyłącznie wodnych, bentosowych mięczaków (Mollusca) o bocznie spłaszczonym ciele okrytym dwuklapową muszlą. Małże pełzają, żyją w dnie, ryją, pływają lub przytwierdzają się bisiorem do podłoża. Liczne gatunki, np. ostrygi, wenerydowate i omułki, są jadalne.

Ślimak winniczek

Popularny ślimak w całej Polsce, uznawany za

szkodnika. Bywa eksportowany do Francji, gdzie jest

uznawany za przysmak.

Pomrów wielki

Szkodnik, występuje na terenie całej Polski.

Jest obojnakiem.

Wstężyk gajowy

Jeden z bardziej pospolitych gatunków

ślimaków i jeden z trzech wstężyków występujących w

Polsce.

Zaroślarka pospolita

Jedyny występujący w Polsce przedstawiciel

zaroślarkowatych.

Ślimak żółtawy

W Polsce spotykany tylko w południowo-wschodniej części

kraju, jest gatunkiem zagrożonym z powodu podobnego wyglądu

do popularnego ślimaka winniczka.

Błotniarka uszata

Ślimak słodkowodny, żyjący w wodach stojących i wolno

płynących. Odporny na zanieczyszczenia,

wszystkożerny.

Szczeżuja pospolita

W Polsce szczeżuja jest gatunkiem

pospolitym, niepodlegającym

ochronie gatunkowej i siedliskowej, cennym przyrodniczo i łatwym

do monitorowania. Żyje w wodach

bieżących i stojących.

Omułek jadalny

W Bałtyku omułek jadalny jest jedynym

przedstawicielem małży

nitkoskrzelnych. Jest gatunkiem jadalnym,

przez człowieka poławianym

komercyjnie oraz hodowanym w celach

konsumpcyjnych.

Sercówka drobna

Endemit Bałtyku, żyje tylko w Zatoce

Puckiej. Najkrócej żyjący małż wód

bałtyckich – do 1,5 roku.

Pajęczaki Pająki (Araneae) – najliczniejszy rząd pajęczaków, należy do niego ponad 40 tys. opisanych gatunków. Są to zwierzęta typowo lądowe, o wielkości od 0,5 mm do 12 cm ciała i do ok. 32 cm rozstawu odnóży.Często samice są większe od samców.

PajęczakiRoztocze - liczny (ok. 30 tys. gatunków, wiele gatunków nadal nieopisanych) rząd pajęczaków, obejmujący zwierzęta od mikroskopijnych do 3-centymetrowych. Roztocze są saprofagiczne (jak np. mechowce), ale także są wśród nich pasożyty (głównie ektopasożyty) i drapieżniki.

Pajęczaki Roztocza dostosowały się do różnych środowisk: żyją w glebie, kurzu domowym, w strefie przybrzeżnej środowisk słodkowodnych (tzw. wodopójki) a nawet w gorących źródłach. Nauka o roztoczach to akarologia.

Tygrzyk paskowany

W Polsce spotykany jest najliczniej na

południu, głównie na porośniętych wysoką

trawą, zarówno suchych, jak i

wilgotnych łąkach.

Krzyżak zielony

Ten pająk nie korzysta z kryjówek, ponieważ jest zakamuflowany przez swój zielony

kolor. Dorosłe pająki przybierają zielony

kolor na wiosnę. Świeżo wyklute młode

są czerwone i brązowe.

Kwietnik W Polsce jest dość

pospolity. Nie buduje sieci a wytworzoną

nić wykorzystuje jako narzędzie do

szybkiego przemieszczania się.

Na swoje ofiary czatuje najczęściej na

kwiatach.

Krzyżak ogrodowy

Pająk ten zamieszkuje wszystkie typy lasów,

łąki, ogrody i parki, także gospodarstwa

wiejskie a nawet budynki w miastach.

Krzyżaki budują koliste sieci o regularnym,

promienistym układzie nici. Ich

średnica wynosi do 45 cm.

Pajęczyna Wielofunkcyjna, długa i

cienka nić, włókno powstające w efekcie

zakrzepnięcia na powietrzu wydzieliny gruczołów przędnych

niektórych stawonogów, zbudowane z włókien

fibroinowych sklejonych serycyną. Nić przędna pająków nazywana jest

nicią pajęczą, a utworzone z niej sieci

łowne – pajęczyną.

Kleszcz

Kleszcze są pasożytami

zewnętrznymi głównie kręgowców. W Polsce

licznie występuje kleszcz pospolity

Kleszcze są wektorami dla wielu

chorób; m.in. boreliozy.

Pchła

Są kosmopolitycznymi zewnętrznymi

pasożytami ptaków i ssaków. W 2005 roku znanych było 2005

gatunków i 828 podgatunków pcheł należących do 242

rodzajów.

Roztocze kurzu

domowego

Roztocze, ich odnóża oraz odchody są

alergenami powodującymi reakcje

alergiczne takie jak kaszel, duszności, czy

swędzenie u osób uczulonych.

Roztocze z rodzaju

Tuckerella Są poważnym

szkodnikiem cytrusów w tropikach. Osobnik

na zdjęciu jest na łodydze herbaty

Zdjęcie z elektronowego

mikroskopu skaningowego przy

powiększeniu 260 razy.

Owady Najliczniejsza grupa zwierząt. Są to zwierzęta wszystkich środowisk lądowych, wtórnie przystosowały się też do środowiska wodnego. Były pierwszymi zwierzętami, które posiadły umiejętność aktywnego lotu. W Polsce do najliczniej reprezentowanych rzędów owadów należą motyle, chrząszcze, błonkówki i muchówki. Nauka zajmująca się owadami to entomologia.

Motyle Obecnie na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, z czego w Polsce ponad 3 tysiące. Występują na wszystkich kontynen-tach, oprócz Antarktydy. Motyle należą do najbardziej zaawansowanych ewolucyjnie owadów. Ich ciało, składające się z segmen-tów, chroni chitynowy oskórek. Poszczególne segmenty połączone błoniastymi stawami, umożliwiają swobodę ruchu. Oskórek pokrywa warstwa drobnych łusek.

Skrzydło motyla

Składa się łusek.

Niepylak apollo

Jeden z największych w Polsce motyli

dziennych. Występuje w Tatrach i Pieninach.

Jest zagrożony kompletnym wyginięciem.

Niepylak mnemozynaWystępują zarówno na nizinach, jak i w górach do wysokości 1500 m

n.p.m. Typowym środowiskiem życia są nasłonecznione łąki i polany sąsiadujące z lasem liściastym lub

mieszanym. Największe populacje: Beskid Niski,

Bieszczady, Pieniny i Tatry.

Paź królowej

Uważany za jednego z najpiękniejszych

owadów, przez co stał się cennym łupem dla

kolekcjonerów. W Polsce żyje wszędzie, z

wyjątkiem wysokich gór.

Bielinek kapustnik

Występuje w lasach, na polach, w

ogrodach i sadach. Gąsienice żerują na roślinach z rodziny

krzyżowych takich jak kapusta, gorczyca polna, rzodkiew

świrzepa, a także nasturcja.

Listkowiec cytrynek

Nazwa "Listkowiec" wzięła się z tego że zimuje w opadłych

listkach, a "cytrynek" nie tylko od koloru ale

i zapachu, jego skrzydełka pachną

cytryną.

Rusałka pawik Najbardziej

charakterystyczną cechą tego gatunku, po której łatwo odróżnić go

od innych gatunków motyli są duże, wielokolorowe

(niebiesko-czarne) plamki („pawie oczka”) na końcach przednich i

tylnych skrzydeł. Plamki te to

mechanizm obronny; imitując oczy mają

zasugerować ewentualnemu

napastnikowi, że czai się tutaj groźny

drapieżnik.

Rusałka żałobnik

W Polsce jest rozpowszechniony,

spotyka się go zwykle pojedynczo. Z reguły są to motyle bardzo płochliwe i trudno je

oglądać z bliska.

Rusałka admirał

Gatunek ten należy do motyli

wędrownych, które znalazły się

w Europie Środkowej w wyniku wędrówki z południowego

wschodu. Motyla tego spotykamy najczęściej na

przejrzałych owocach opadłych z drzew, na kwitnących

drzewach i innych kwiatach. Składa jaja na pokrzywach. Nowe pokolenie najczęściej wędruje na południe w rejon

Morza Śródziemnego, dokonując przelotów na wysokości do 2000 m

ChrząszczeW Polsce stwierdzono około 6200 ga-tunków. Szacuje się, że liczba nieopisanych gatunków może sięgać kilku milionów. Chrząszcze to zwierzęta kosmopolityczne, zamieszkujące najrozmaitsze środowiska i strefy klimatyczne. Mogą być roślinożerne, drapieżne, padlinożerne, wszystkożerne, mogą zamieszkiwać zarówno ląd jak i wody słodkie.

Biedronka siedmiokropk

a

Jedna z 76 występujących w

Polsce biedronkowatych,

potocznie nazywana bożą krówką.

Biedronka odżywia się mszycami oraz innymi

szkodnikami roślin, takimi jak: tarczniki,

wełnowce, czerwce. Z tego powodu jest mile widziana u ogrodników.

Drapieżne są larwy i imago.

Jelonek rogacz

Jelonek żyje w lasach dębowych, żywiąc się

głównie sokiem wyciekającym z pni drzew. Jak większość chrząszczy, posiadają

zdolność lotu, gdyż błoniaste skrzydła

drugiej pary są dobrze wykształcone.

Świetlik świętojański

Osobniki obu płci bardzo różnią się

wyglądem. Samiec ma ok. 1 cm długości

i jest uskrzydlony, podczas gdy

przypominająca larwę samica osiąga

długość 1,5-2 cm i nie jest uskrzydlona. Obie płcie mają na spodzie

odwłoka narządy świetlne.

Stonka ziemniaczana

Pospolity szkodnik upraw ziemniaków. Żywi się ich liśćmi,

kwiatami i łodygami. Pochodzi z Kolorado

(USA) i dlatego zwana była też żukiem z

Kolorado. Do Europy została zawleczona na

przełomie XIX i XX wieku.

Chrabąszcz majowy

Płeć dorosłego osobnika można odróżnić m.in. po ilości blaszek na

miotełkowato zakończonych

buławkach. Samce mają ich 7, a samice

6.

Pszczoła

Nadrodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych (błonkówek). Należące

do niej gatunki stanowią ~20% wszystkich błonkoskrzydłych.

Osa Nadrodzina owadów

błonkoskrzydłych należących do

podrzędu trzonkówek.

Badaniem os zajmuje się sfekologia, dział

entomologii oraz socjobiologia.

Ważka równoskrzyd

łaSą związane ze środowiskiem

wodnym – larwy żyją w wodzie, a osobniki dorosłe (imagines)

przebywają w pobliżu zbiorników z wodą

stojącą lub płynącą. Ważki są bardzo

dobrymi lotnikami. Latają szybko i

bezgłośnie.

Jedwabnik morwowiec

Jedwabnik morwowy został udomowiony

prawdopodobnie już ok. 5500 lat temu i obecnie nie występuje w naturze.

Przypuszcza się, że pochodzi z Himalajów.

Tysiące lat hodowli spowodowały, że owad

ten nie jest w stanie przetrwać bez opieki człowieka. Osobniki

dorosłe mają zredukowane skrzydła i nie potrafią latać, są powolne, nie

mają barw maskujących i nie wykazują odruchów

chroniących je przed drapieżnikami.

Dziękuję za uwagę