bg quan tri nguon nhan luc

7/31/2019 BG Quan tri nguon nhan luc

1/169

1

CHNG 1: MT S VN CHUNGVQUN TR NGUN NHN LC

1.1. BN CHTQUN TR NGUN NHN LC

1.1.1 Khi nim

Qun tr ngun nhn lc (Human Resource Management) lin quan n hai vn cbn qun tr v ngun nhn lc.

Qun tr l s tc ng c t chc, c hng ch ca ch th qun l ln i tng vkhch th qun l nhm s dng c hiu qu nht cc tim nng, cc c hi ca t chc tc mc tiu t ra trong iu kin bin ng ca mi trng. Hay ni cch khc, qun tr lqu trnh lm cho nhng hot ng c hon thnh vi hiu qu cao, bng v thng quangi khc.

Bt k t chc no cng c cu to bi cc thnh vin l con ngi hay ngun nhnlc ca n.Ngun nhn lc ca mt t chc bao gm tt c nhng ngi lao ng lm vic

trong t chc , cn nhn lc c hiu l ngun lc ca mi con ngi bao gm th lc vtr lc. Th lc ch sc khe ca thn th n ph thuc vo sc vc tnh trng sc khe catng con ngi, mc sng, thu nhp, ch n ung, ch lm vic v ngh ngi, ch yt. Th lc con ngi ty thuc vo tui tc, thi gian cng tc, gii tnh Tr lc ch sc suyngh, s hiu bit, s tip thu kin thc ti nng, nng khiu cng nh quan im, lng tin,nhn cch ca tng con ngi. Tim nng v tr lc ca con ngi l v tn v l kho tngcn nhiu b n ca mi con ngi.

Vi s thay i nhanh chng ca mi trng kinh doanh v mc cnh tranh ngycng gay gt, vai tr ca yu t con ngi trong t chc ngy cngtr nn quan trng. Ngunnhn lc khc vi cc ngun lc khc ca doanh nghip do chnh bn cht ca con ngi.

Mi con ngic cc nng lc, c im c nhn khc nhau, c tim nng pht trin, c khnng hnh thnh cc nhm hi, cc t chc cng on bo v quyn li ca h, c th nhgi v t cu hi i vi cc hot ng ca cc qun tr gia, hnh vi ca h c th thay i

ph thuc vo chnh bn thn h hoc s tc ng ca mi trng xung quanh. Do , hotng qun tr ngun nhn lc kh khn v phc tp hn nhiu so vi qun tr cc yu t khcca t chc.

Theo quan im truyn thng,qun trnhn s l qun l con ngi v mt hnh chnh;l hot ng p dng cc nguyn tc php nh v tr lng, ngh php, ngh l, hu tr, nhmmc ch qun l con ngi.

Xt theo gc cc chc nng c bn ca qu trnh qun tr: Qun tr nhn lc baogm cc vic t hoch nh, t chc, ch huyv kim sot cc hot ng lin quan n victhu ht, s dng v pht trin ngi lao ng cth t c cc mc tiu cat chc.

i su vo ni dung hot ng ca qun tr nhn lc th Qun trnhn lc l victuyn dng, s dng, duy tr v pht trin cng nh cung cp cc tin nghi cho ngi lao ngtrong cc t chc.

Theo quan im hini,Qun tr nhn lc l ton b cc hot ng, chnh sch v ccquyt nh qun l c lin quanv c nh hng n mi quan h gia t chc v cn bcng nhn vin ca n. Qun tr nhn lc i hi phi c tm nhn chin lc v gn vichin lc hot ng ca t chc.

hiu r mi quan h gia t chc v cn b cng nhn vin ca n, chng ta cnxem xt nhng yu cu ca t chc i vi i ng cn b cng nhn vin v ngc li nhng


2/169

2

yu cu ca cn b cng nhn vin i vi t chc m h ang lm vic. Tha mn yu cuca nhau chnh l yu t then cht to ra mi quan h gn b gia hai bn.

Nhng i hi ca t chc i vi cn b cng nhn vin

mc ti thiu, mi t chc u yu cu i ng cn b cng nhn vin ca mnh honthnh nhim v, t nhng tiu chun, nh mc t ra; chp hnh ng cc quy nh, chnhsch ca t chc. Tuy nhin trong thc t hot ng, cc t chc ngy cng yu cu i ngcn b cng nhn vin nhiu hn mc ti thiu. T chc yu cu nhn vin khng ch honthnh nh mc m phi bit sng to, ci tin, tm ra cc gii php, phng php mi, khngch chp hnh quy ch, mphi c nhit huyt, gn b vi t chc, c trch nhim vi kt quchung ca t chc, khng ngng hchi nng cao trnh kin thc, k nng. Hay ni cchkhc, t chc yu cu nhn vin khng ch bit lm ng, chp hnh ng m cn phi lmvic mt cch sng to, bit tm ra v lm nhng ci ng m khng cn ai phi thc gic,kim tra.

Nhng i hi ca cn b cng nhn vin i vi t chc

mc ti thiu cn b cng nhn vin yu cu t chc tr lng y , ng hn, hp

l; cc iu kin lm vic an ton; v quan h i x gia cp trn - cp di ng vi quanh gia ngi v ngi. Tuy nhin cng ging nh yu cu ca t chc, i ng cn b cngnhn vin c nhng yu cu khc ngoi mc ti thiu. H yu cu c tham gia vo qutrnh xy dng chin lc, chnh sch ca t chc, vo qu trnh ra cc quyt nh qun l. Hmun c pht trin nng lc c nhn bng cch nng cao v tip thu nhng kin thc, knng mi. H mun c bt mun vn ng i ln trong h thng cc v tr, chc v cngtc trong t chc Ni tm li i ng cn b cng nhn vin khng ch l ngi phc tng,chp hnh, m h cn l ngi ch, ch ng tham gia ng gp quan trng vo kt qu hotng ca t chc.

Tm li,

b. S khc bit gia quan im truyn thng v quan im mi v qun tr nhn lc

- S khc bit quan trng th nht l:Qun tr nhn s truyn thng qun l con ngiv mt hnh chnh, l hot ng p dng cc nguyn tc php nh v tr lng, ngh php,ngh l hu tr nhm mc ch qun l con ngi. Qun trngun nhn lc hin i c chcnng rng hn qun trnhn s truyn thng.

- S khc bit quan trng th haigia qun trngun nhn lc hin i vi qun lnhn s truyn thng l: Qun tr nhn s thin v qun l c nhn, qun l h mt cch tuyti; Qun trngun nhn lc hin i coi trng vic o to v gio dc thng xuyn. ut cho vic ny ngy mt tng cao.

- S khc nhau quan trng th bagia qun trngun nhn lc hin i vi qun lnhn s truyn thng l: Trc kia, c quan nhn s truyn thng ch tn ti nh mt b phncu thnh ca t chc. Cch thc lm cho cng tc ny c hiu qu ch yu l h thp ti achi ph cho vic qun trnhn s. Cn qun trngun nhn lc hin i th thng qua thchin nhiu chc nng qun l mang li hiu qu kinh t cho t chc.Tt c cc cp qun lu tham gia vo hot ng qun tr ngun nhn lc.

- S khc nhau quan trng th tgia qun trngun nhn lc hin i vi qun trnhn s truyn thng l: Qun trngun nhn lc tin hnh vic qun l cn b, cng nhnvin v nhn bn. Qun trngun nhn lc hin i coi cn b, cng nhn vin l Ngi x

hi, khc vi qun trnhn s coi cn b, cng nhn vin l Ngi kinh t.


3/169

3

1.1.2 Mc tiu ca qun tr ngun nhn lc

Hot ng qun tr ngun nhn lc nhm tng cng ng gp c hiu qu ca c nhncho t chc ng thi t c mc tiu x hi, mc tiu ca t chc v mc tiu c nhn.Qun tr ngun nhn lc nghin cu cc vn v qun tr con ngi trong c c t chc tmvi m v c cc mc tiu ch yu sau:

- Gip cho t chc t c cc mc tiu ca mnh

- S dng cc k nngv kh nng ca lc lng lao ng mt cch chiu qu

- Cung cp cho t chc nhng ngi lao ng c o to tt v c ng c mnh m

- p ng nhu cu ngy cao ca nhn vin, to iu kin cho nhn vin c pht huyti a cc nng lc c nhn, c kch thch, ng vin nhiu nht ti ni lm vic v trungthnh, tn ty vi doanh nghip.

- m bo vic tun th php lut v o c v s dng lao ng

1.1.3. Vai tr ca qun tr ngun nhn lc

Bt k mt doanh nghip no khi tin hnh cc hot ng sn xut kinh doanh cng uphi hi cc yu t, l nhn lc, vt lcv ti lc. Trong , nhn lc ng vai tr cck quan trng, c tnh quyt nh ti s tn ti v pht trin ca doanh nghip. Qun tr nhnlc l b phn cu thnh v khngth thiu ca qun tr kinh doanh, thng l nguyn nhnca s thnh cng hay tht bi trong cc hot ng sn xut kinh doanh.

Qun tr nhn lc nhm cng c v duy tr y s lng v cht lng lao ng cnthit cho t chc t c mc tiu t ra. Qun tr nhn lc gip tm kim v pht trinnhng hnh thc, nhng phng php tt nht ngi lao ng c th ng gp nhiu nhtcho t chc, ng thi cng to c hi pht trin khng ngng cho chnh bn thn ngi laong.

Trong mi trng kinh doanh y bin ng, vai tr ca qun tr nhn lc ngy cngtng v:

Mt l, do s cnh tranh ngy cng gay gt trn th trng nn cc doanh nghip muntn ti v pht trin buc phi ci tin t chc ca mnh theo hng tinh gim gn nh, nngng, trong yu t con ngi mang tnh quyt nh.

Con ngi - vi k nng, trnh ca mnh, s dng cng c lao ng tc ng vo itng lao ng to ra sn phm hng ho cho x hi. Qu trnh ny cng c t chc viu khin bi con ngi. Conngi thit k v sn xut ra hng ho v dch v, kim tracht lng, a sn phm ra bn trn th trng, phn b ngun ti chnh, xc nh cc chinlc chung v cc mc tiu cho t chc. Khng c nhng con ngi lm vic c hiu qu thmi t chc u khng th no t n cc mc tiu ca mnh.

Hai l, s tin b ca khoa hc k thut cng vi s pht trin kinh t buc cc nhqun tr phi bit lm cho t chc ca mnh thch ng. Do , vic thc hin cc ni dunghoch nh, tuyn dng, duy tr,pht trin, o to, ng vin v to mi iu kin thun licho con ngi thng qua t chc, nhm t c mc tiu nh trc l vn quan tmhng u.

Nghin cu qun tr ngun nhn lc gip cho nh qun tr t c mc ch, kt quthng qua ngi khc. Mt qun tr gia c th lp k hoch hon chnh, xy dng s tchc r rng, c h thng kim tra hin i chnh xc, v.vnhng nh qun tr vn c th

tht bi nu khng bit tuyn ng ngi cho ng vic, hoc khng bit cch khuyn khchnhn vin lm vic. qun tr c hiu qu, nh qun tr cn bit cch lm vic v ha hpvi ngi khc, bit cch li ko ngi khc lm cho mnh.


4/169

4

Nghin cu qun tr ngun nhn lc gip cho cc nh qun tr hc c cch giao dchvi ngi khc, bit tm ra ngn ng chung v bit nhy cm vi nhu cu ca nhn vin, bitcch nh gi nhn vin chnh xc, bit li ko nhn vin say m vi cng vic, trnh ccc sai lm trong tuyn chn, s dng nhn vin, bit cch phi hp thc hin mc tiuca tchc v mc tiu ca cc c nhn, nng cao hiu qu ca t chc v dn dn c th a chinlc con ngi tr thnh mt b phn hu c chin lc kinh doanh ca doanh nghip, gp

phn nng cao cht lng v hiu qu cng tc ca t chc.Tm li, qun tr ngun nhn lc ng vai tr trung tm trong qu trnh iu hnh hot

ng sn xut kinh doanh ni chung ca cc doanh nghip, gip doanh nghip c th tn ti,pht trin v i ln trong cnh tranh. Vai tr trng tm ny xut pht t vai tr ca con ngi:con ngi l yu t cu thnh doanh nghip; bn thn con ngi vn hnh doanh nghip vcon ngi quyt nh s thng bi ca doanh nghip. Chnh v vai tr quan trng ca ngunnhn lc nn qun tr ngun nhn lc l mt lnh vc qun tr quan trng trong mi doanhnghip.

1.1.4 Cc hot ng ch yu ca qun tr ngun nhn lc

Mi trng kinh doanh vi nhng thay i ht sc su sc t ra cho cc nh qun trnhn lc rt nhiu vn cn phi gii quyt: t vic i ph vi nhng thay i ca mitrng kinh doanh, nhng bin ng khng ngng ca th trng lao ng hay nhng thay ica php lut v lao ngTuy nhin, c th phn chia cc hot ng ch yu ca qun trngun nhn lc theo cc nhm chc nng ch yu sau:

- Nhm chc nng thuht (hnh thnh) ngun nhn lc: bao gm cc hot ng mbo cho t chc c nhn vin v s lng cng nh cht lng. Trong chc nng ny cnphi tin hnh cc hot ng sau: phn tch, thit k cng vic; khoch ha nhn lc; tuyndng v b tr nhn lc

- Nhm chc nng o to v pht trin ngun nhn lc: Nhm chc nng ny chtrng vo cc hot ng nhm nng cao nng lc ca nhn vin, m bo cho nhn vin trongt chc c cc k nng, trnh lnh ngh cn thit hon thnh cng vic c giao v toiu kin cho nhn vin pht trin ti a cc nng lc c nhn. Bn cnh vic o to mi cnc cc hot ng o to li nhn vin mi khi c s thay i v nhu cu sn xut kinh doanhhay quy trnh k thut, cng ngh i mi.

- Nhm chc nng to ng lc:lin quan n cc chnh sch v cc hot ng nhmkhuyn khch, ng vin nhn vin lm vic hng say, nhit tnh, c thc trch nhim vhon thnh cng vic vi cht lng cao. Giao cho nhn vin nhng cng vic mang tnhthch thc cao; cho nhn vin bit s nh gi ca lnh o v mc hon thnh v ngha

ca vic hon thnh cng vic ca nhn vin i vi t chc; tr lng cao v cng bng, kpthi khen thng cc c nhn c sng kin, ci tin k thut, c ng gp lm tng hiu qusn xut kinh doanh v uy tn ca doanh nghip l nhng bin php hu hiu thu ht vduy tr i ng lao ng c cht lng cao cho t chc. Cc hot ng quan trng nht cachc nng to ng lc bao gm: nh gi thnh tch, tin lng, thng, phc li.

- Nhm chc nng quan h lao ng: Bao gm cc hot ng nhm hon thin mitrng lm vic v cc mi quan h trong cng vic nh: k kt hp ng lao ng, gii quytkhiu t, tranh chp lao ng, giao t nhn s, ci thin mi trng lm vic, y t, bo himv an ton lao ng. Gii quyt tt chc nngquan hlao ng s va gip t chc to ra bu

khng kh tm l tp th v cc gi tr truyn thng tt p, va lm cho nhn vin tha mnvi cng vic v t chc.


5/169

5

1.5.5 Qun tr ngun nhn lc l mt khoa hc v l mt ngh thut

Qun tr ngun nhn lc l mt h thng cc kin thc, cc nguyn tc v cc phngphp khoa hc c c rt v kim nghim qua thc t thc hin cc chc nng qunl con ngi, to ng lc thc y hot ng ca h, lin kt v phi hp cc hot ngca con ngi.

thc hin cc chc nng qun tr ngun nhn lc, cc nh qun tr phi bit vn dnglinh hot cc kin thc, phng php qun tr cho ph hp vi tng ngi lao ng trong cchon cnh c th.

Qun tr ngun nhn lc tri qua nhiu th k c nhiu nh qun l nh khoa hcnghin cu, tm hiu v c kt thnh nhiu trng phi, c thc tin chp nhn, p dngv ngy nay ngi ta vit thnh sch gio khoa ging dy, hoc chuyn ng trn

bo, ch tuyn truyn, ph bin v p dng ph bin trong thc t sn xut kinh doanh,cng nh nhiu lnh vc khc.

Cc ni dung qun tr ngun nhn lc lin quanvi nhiu khoa hc chung, cng nhkhoa hc chuyn ngnh (khoa hc t nhin khoa hc x hi, khoa hc kinh t, khoa hc qun

l, khoa hc t chc)Qun tr ngun nhn lc lin quan n con ngi. Trong qu kh, hin ti v tng lai,

con ngi lun thay i, pht trin; con ngi c c kin thc t gio dc, kinh nghim tthc t. Do vy qun tr ngun nhn lc khng ch l mt khoa hc m cn l mt nghthut.

1.5.6 Trit l quntrngun nhn lc

Mi mt t chc i x vi ngi lao ng theo mt cch ring ca mnh ty thuc votrit l c xy dng v duy tr trong .

Trit l qun tr ngun nhn lc l nhng t tng, quan im ca ngi lnh o cpcao v cch thc qun l con ngi trong t chc. T m t chc c cc bin php, chnhsch v qun tr ngun nhn lc v chnh cc bin php, chnh sch qun l c tc dngnht nh ti hiu qu, tinh thn v thi lm vic ca ngi lao ng.

Trit l qun tr ngun nhn lc trc ht ph thuc vo cc quan nim v yu t conngi trong lao ng sn xut.

1.5.6.1. Cc quan nim v con ngi

Trong lch s pht trin nhn loi, ngoi quan nim con ngi l mt ng vt bit ni thi k n l, th cn c cc quan nim sau:

Th nht, quan nim: Con ngi c coi nh mt loi cng c lao ng. Ngi idin cho quan nim ny l F. W. Taylor vo cui th k XIX.

Quan nim ny cho rng v bn cht a s con ngi khng mun lmvic h quan tmnhiu n ci m h kim c ch khng phi l cng vic h lm.

Hai l, quan nim: Con ngi mun c c x nh nhng con ngi. Quan nimny do cc nh tm l x hi hc cc nc t bn cng nghip pht trin. i din cho quannim ny l Elton Mayo.Quan nim ny lu ngi qun l phi to ra mt bu khng khtt dn ch, thng tin cho nhng ngi gip vic v lng nghe kin ca h.

Th ba, quan nim Con ngi c cc tim nng cn c khai thc v lm cho pht

trin. Quan nim ny cho rng: Ngi lao ng c tim nng ln, m hin nay mi ch cs dng mt phn. y l cch nhn nhn tin tin nht, xem sc lao ng ca con ngi lmt ngun lc qu gi nht trong cc ngun lc ca sn xut v phi bit ng vin n thhin ra. y l quan nim hin i nhm khai thc tim nng ca con ngi.


6/169

6

Tng ng vi 3 quan nim v con ngi, c 3 m hnh qun l con ngi:

- M hnh c in

- M hnh cc quan h con ngi

- M hnh cc tim nng con ngi

V cng c 3 thuyt: Thuyt X; Thuyt Y; Thuyt Z. Sau y l so snh ba hc thuyt

v con ngi.Thuyt X Thuyt Y Thuyt Z

Cc nhn nhn, nh gi v con ngi

- Con ngi v bn cht lkhng mun lm vic.

- Ci m h lm khng quantrng bng ci m h kimc.

- Rt t ngi mun lm mtcng vic i hi tnh sng to,t qun, sng kin hoc t kimtra

- Con ngi mun cmthy mnh c ch v quantrng, mun chia s trchnhim v mun t khngnh mnh.

- Con ngi mun tham giavo cng vic chung.

- Con ngi c nhng khnng tim n cn c khaithc

-Ngi lao ng sung sngl cha kho dn ti nngsut lao ng cao.

- S tin tng, s t nhtrong c x v s kt hpcht ch trong tp th, l ccyu t dn n s thnh cngca ngi qun tr.

Phng php qun l

- Ngi qun l cn kim tra,gim st cht ch ngi laong.

- Phn chia cng vic thnhnhng phn nh d lm, d thchin, lp i lp li nhiuln ccthao tc,

- p dng h thng trt t rrng v mt ch khen thnghoc trng pht nghim ngt.

- Phi cho cp di thchin mt s quyn t chnht nh v t kim sot

c nhn trong qu trnh lmvic.

- C quan h hiu bit vthng cm ln nhau giacp trn v cp di

-Ngi qun l quan tm vlo lng cho nhn vin camnh nh cha m lo lng cho

con ci.- To iu kin cho hhc hnh, phn chia quynli thch ng, cng bng,thng tin cho cp di khic iu kin.

Tc ng ti nhn vin

- Lm cho ngi lao ng lun

cm thy s hi v lo lng.- Chp nhn c nhng vic nngnhc v vt v, n iu, minl h c tr cng xng ng

- Lm dng sc kho, tn hith lc v thiu tnh sng to.

- T cm thy mnh c ch

v quan trng, c vai trnht nh trong tp th do h cng c trch nhim.

- T nguyn t gic lmvic, tn dng, khai thctim nng ca mnh

- Tin tng, trung thnh v

dn ht tm lc vo cngvic.

- i khi li, th ng vtrng ch

Xut phtt cc m hnh qun l con ngi trn, c 3 trng phi qun tr ngun nhn lc.

- Trng phi c in(T chc lao ng khoa hc)

- Trng phi tm l x hi(Trng phi cc quan h con ngi)- Trng phi qun tr ngun nhn lc hin i(Trng phi ngun nhn lc)


7/169

7

1.5.6.2 Cc trng phi qun tr ngun nhn lc

1. Trng phi c in

Ngi ng u trng phi ny l Frederick Wilson Taylor (1856 1915), mt k sngi M. Ngoi ra cn c H. Fayol, Gantt, Gibreth v mt s hc gi khc. Sau y l mts nguyn tc qun l con ngi ca trng phi c in:

1- Thng nht ch huy v iu khin: Mt ngi cp di ch nhn mnh lnh ca mtngi th trng (chef). Vi nguyn tc ny, h khng tha nhn c nhiu knh, nhiu tuyncng ch huy, cng ralnh trong sn xut v s ri, s chng cho, c khi cn cnh tranh lnnhau (v quyn lc, v uy tn).

2- Phn cng lao ng v chuyn mn ha cc chc nng: Thc hin phn cng laong tht t m, chia nh cng vic ra thnh tng b phn, mi b phn giao cho mt cngnhn, thc hin trn mt my chuyn mn ha. Mi chc nng u c hun luyn, o totheo hng chuyn mn ha.

3- Thc hin phn chia nhng ngi lao ng trong doanh nghip ra lm hai b phn:Mt b phn lm cng vic thit k sn phm, t chc sn xut gm cc k s, mt b phnchuyn thc hin cng vic gm nhng ngi cng nhn.

4- V mt t chc: Cn c s t chc b my qun l, quy ch, vn bn t chc ivi mi doanh nghip.

5- Tp trung quyn lc (iu khin, ch huy) cho cp cao nht ca doanh nghip, khngphn tn quyn lc cho cc cp di. Lm nh vy ra quyt nh nhanh, tn thi gian vphng tin.

6- Tm mi bin php t c tnh v ng (impersonalitics) trong t chc doanhnghip, khng ai c th li dng mu culi ch ring, a ci ti vo cng vic chungca doanh nghip.

7- Tiu chun ha v thng nht cc th tc (v hnh chnh, v qun l)

8- Thit lp trt t v k lut nghim ngt trong sn xut

9- Li ch b phn ph thuc vo li ch chung

10- Cng bng, khng thin v, khc t mi c quyn, c li

11- Phn tch hp l, khoa hc mi cng vic

12-Nh qun l, cc k s c nhim v tm ra c con ng tt nht thc hincng vic, ri hun luyn cho cng nhn lm.

13- u tin cho nguyn tc chuyn gia: iu khin doanh nghip l cng vic ca cc

chuyn gia c o to (cc k s, cc nh kinh t).Trng phi c in c nhng u im sau:

1- a ra s phn tch khoa hc, t m mi cng vic

2- Trn c s phn cng lao ng cht ch, hun luyn cho tng ngi thc hin ccphng php lao ng khoa hc

3- n nh cc mc lao ng, cc tiu chun thc hin cng vic

4- a ra cch tr cng tng xng vi kt qu cng vic (tin lng theo sn phm,tin thng)

5- Thit lp mttrt t, mt k lut lao ng nghim ngt trong sn xut

Bn cnh trng phi c in c nhng nhc im ln sau:

1- Khng tin vo con ngi v nh gi thp con ngi(cho rng bn cht con ngi lli bing, khng mun lm vic).


8/169

8

2- V khng tin con ngi nn nht thit phi kim tra, kim sot h tng giy, tngpht.

3- Buc con ngi phi lm vic vi cng lao ng cao, lin tc, dn n chngsuy nhc c th, gim kh nng lm vic.

4- Mun hay khng cng xut hin s chng i gia ngi lao ng vi nh qun l,vi gii ch.

1.5.6.2 Trng phi tm l - x hi (cc mi quan h con ngi)

Thuc trng phi ny gm c: Argyris, Mac-Gregore, Likert, Maier, Lewin, EltonMayo, Rogers, Maslow Sau y l mt s nguyn tc qun l con ngi theo trng phitm lx hi:

1- Phn bt quyn lc v trch nhim cho cp di, c bit khi quy m sn xut ln, nu qu tp trung s lm mt quyn ch ng, sng to ca cp di v gy tn tht vmt thi gian.

2- Tm kim s tham gia, ng gp ca mi nhn vin cp di vo cng vic chung.

3- nh gi cao vaitr ng vin ca ngi qun l, iu khin.4- Xy dng cc mi quan h da trn lng tin cy ln nhau hn l da trn quyn lc.

5- Pht trin tinh thn trch nhim, t kim tra.

6- Pht trin cng vic theo t, i (mt tp th ngi), ch xy dng cc tp th ny

7- To ra bu khng kh tm l tt p trong lao ng (on kt, thn thin, trnh k,ghen ght ln nhau).

8- Ch trng thng tin cho mi ngi, ng thi nh qun l philin lc thng xuynvi tng ngi(hiu h ngh g, cn g, c kh khn g).

9- To ra s gn b, s hng ng, s ng cm gia ngi v ngi.

10- Cn ch ti d lun, n cc lung tin tc trao i gia nhng con ngi trongdoanh nghip x l mt cch khch quan v c li cho cng vic chung.

11- o to cc nh tm l hc lao ng, chu trch nhim nghin cu, xy dng ccmi quan h con ngi trong doanh nghip.

12- u tin cho cc quan h con ngi trong hot ng: nh qun l, nh t chc trctin phi l mt nh thc hnh v tm l hc, mt ngi gii ng vin v thng tin, lin lcvi mi ngi.

1.5.6.3 Trng phi hin i (khai thc cc tim nng con ngi)

Trng phi ny gm Drucker, Chandler, Lewrence, Lorscho, Woodwward, March,Simon, Bennis, Beckhanrd, Hugo Munsterberg

Mt s nguyn tc qun l con ngi ca trng phi hin i bao gm:

1- Cch tip cn h thng: coi doanh nghip, bao gm nhiu ngi l mt h thng m,cn lun thch ng vi mi trng (th trng, cng ngh mi, lut php ca chnh ph, thtrng vn)

2- Cc b phn bn trong ca t chc (nhng con ngi) cn phi c vn hnh mtcch thng nht, gn kt nh mt.

3- Qun l cn mm do, uyn chuyn thch ng vi mi trng xung quanh lun

pht trin, bin i v c lc khng n nh.4- Tm cch ci thin cc iu kin lao ng v cht lng cuc sng ca ngi lao

ng.


9/169


10/169

10

gia nhu cu v ngun nhn lc, ng thi n cng c th c tc ng ph i vi ng clm vic ca nhn vin.

b. Tuyn dng

Tuyn dng l phng tin thu hp nhng chnh lch v lng v c v cht gianhu cu v ngun nhn lc. L tt nhin, l phng tin tn km hn so vi o to, bivy t c dng hn. Trong khu vc nh nc, tuyn dng l phng tin c ngha chin l-c. Mt hot ng o to khng thnh cng c th d dng b p c bng mt hotng o to khc c cht lng hn.Mt t tuyn dng hng s ko theo nhng hu quht sc nng n, t chc s phi tr gi cho iu trong thi gian hng chc nm.

c. iu ng

iu ng l mt trong nhng phng tin c bn nht gim thiu nhng chnh lchc bn vlng v chtgia nhu cu v ngun nhn lc. Cn phn bit gia iu ng ni bv v iu ng mang yu t bn ngoi ca t chc.

iu ng ni b c chia thnh nhiu loi:

- iu ng v mt a l, tng ng vi thay i a bn lm vic nhng vn gi cngvic c;

- iu ng v mt chc nng (hay cn gi l iu ng ngh nghip) tng ng vi sthay i cng vic, thm ch thay i ngh nghip. iu ng chc nng cng c th chia lmhai loi: iu ng thng tin hay iu ng dc v iu ng ngang.

d. Sp xp thi gian lao ng

Sp xp thi gian lao ng l mt phng tin gim thiu s chnh lch v lnggia nhu cu v ngun nhn lc. Sp xp thi gian lao ng hp l cho php gii quyt mthm tnh trng tha bin ch.

e. Trao i, tip xc ni b

Trao i, tip xc l phng tin nhm gim thiu s chnh lch v cht gia nhu cuv ngun nhn lc, n ch yu tc ng vo ng c lm vic. Trong thc t, bin php traoi tip xc ni b khng phi lc no cng c a vo hot ng qun trngun nhn lcv tc ng ca n c v khng r rng.

f. Tr cng lao ng

Ging nh tip xc ni b, tr lng l mt phng tin c kh nng gim thiu schnh lch v cht gia nhu cu v ngun nhn lc, n trc tip tc ng vo ng c lmvic.

g. T chc lao ng v xc nh vic lm

T chc lao ng v xc nh vic lm l mt phng tin lm gim thiu s chnh lchv cht gia nhu cu v ngun nhn lc. y l mt hot ng ph bin v thng c thchin mt cch thng xuyn.T chc lao ng cn c th c s dng nhmt bin phpnhm ti u ho nng lc sn c trong mt n v hay mt t chc.

h. Quan h x hi

Quan h x hi l mt phng tin hnh ng c th ca khu vc nh nc. N linquan n vic gii quytcc mi quan h c bit vi cc i tc x hi (cc t chc cngon, nghip on...). Vic gii quyt cc mi quan h ny nhiu khi mang tnh bt buc. ycng l mt phng tin tc ng trc tip vo ng c lao ng, nhm gim thiu s chnh

lch v cht gia nhu cu v ngun nhn lc.i. iu kin lm vic


11/169

11

Vic thit lp iu kin lm vic thch hp cng c coi l mt phng tin hnh ngnhm thu hp s chnh lch v cht gia nhu cu v ngun nhn lc. iu kin lao ng cci thin s lm gim cc yu t nh hng n hiu qu lm vic.

k. Cc phng tin tc ng khc

C th b sung vo danh sch ny cc phng tin khc tha hng t hot ng cacc c quan dch v x hi v y t. Hot ng ca cc c quan ny gi v tr c lp nhngchng c th tc ng trc tip hoc gin tip i vi ng c v kh nng lm vic ca ccnhn vin trong t chc.

1.4 NH HNG CA MI TRNG NQUN TRNGUN NHN LC

Mi t chc u hot ng trong mi trng vi nhng thay i ht sc nhanh chng.Cc nh qun tr phi thng xuyn i mt vi mt nhim v kh khn l chun b cho sthay i ng thi cng phi thch nghi vi nhng thay i cho ph hp vi s thay i .Vic nhn thc r ngun gc ca s thay i l mt yu t quan trng i vi cc nh qun trni chung v cc nhn vin trong lnh vc nhn s ni ring.

Cc yu t nh hng ti s hnh thnh v pht trin ngun nhn lc, tnh cht ni dungv cch thc thc hin cc hot ng qun tr ngun nhn lc trong t chc bao gm cc yut thuc mi trng bn ngoi v mi trng bn trong ca t chc.

1.4.1 Mi trng bn ngoi

Mi trng bn ngoi tc ng n hot ng qun tr ngun nhn lc bao gm: cc yut nh: tnh hnh kinh t; yu t chnh tr; cng ngh - k thut, cng ngh thng tin; vn ha

x hi; dn s/lc lng lao ng; i th cnh tranh; khch hng; chnh quyn v cc onth.

- Tnh hnhpht trin kinh t-x hi:Vic gia tng dn s v cn kit v ti nguyn,

nhim mi trng lm cho s cnh tranh gia cc vng, cc quc gia, cc cng ty v thm chcc c nhn vi nhau ngy cng tr nn khc lit hn. S tng trng kinh t v tc lm

pht u c nh hng n thu nhp, i sng v cng n vic lm cho ngi lao ng.

- Chnh tr:Cc t chc kinh doanh s ngy cng c tc ng mnh m hn ti mitrng chnh tr thng qua cc sn phm dch v hay vic lm do h to ra i vi x hi.

Ngc li mi trng chnh tr c nh hng mnh m nh l s n nh cc chnh sch kinht.

- Cng ngh - k thut, thng tin:K thut hin i v cng ngh sn xut mi lm xuthin mt s ngnh ngh mi, i hi ngi lao ng phi c trang b nhng kin thc v

k nng mi. Thm vo ngh c mt i phi c o to li, bi dng, nng cao trnh v gii quyt nhng ngi di ra. Khoa hc k thut hin i lm cho mi trng thng tinngy cng pht trin v thng tin tr thnh mt ngun lc c nghasng cn i vi tchc.

- Yu tvn ha x hi:X hi phn chia thnh nhiu nhm quyn li v cc nhmny s quan tm n nhng sn phm mang tnh cng ng nh l nn tht nghip hn l mts sn phm kinh t nh l li nhun

Thm vo li sng, nhu cu cch nhn nhn v gi tr con ngi cng thay i.Nhng thay i ny c nh hng nt duy v cc chnh sch qun tr ngun nhn lc trongcc t chc.

-Dn s/lc lng lao ng: Quy m dn s, lc lng lao ng cn vic lm, t l phn i lm nh hng trc tip n hot ng qun tr ngun nhn lc ca t chc.


12/169

12

-i th cnh tranh: Trong nn kinh t th trng, cnh tranh din ra trn mi lnh vc:th trng, sn phm, ngun nhn lc tn ti v pht trin, cc t chc cn phi qun trngun nhn lc mt cch hiu qu. Ngun nhn lc l ti nguyn qu gi nht, cc t chccn phi quan tm thu ht, gi, duy tr v pht trin. lm c iu , cc t chc cn cchnh sch nhn s hp l, c chnh sch lnh o, i ng, ng vin, thng thng hp lv phi to ra bu khng kh gn b

- Khch hng:Khch hng l mc tiu ca mi doanh nghip. Cc nh qun tr phi lmcho nhn vin hiu c rng khng c khch hng th t chc khng th tn ti, v h s bmt vic lm. Ni cch khc, khch hng l trng tm ca mi hot ng sn xut kinh doanh,vic qun tr nhn vin sao cho h tha mn khch hng l nhim v ca hot ng qun trni chung v qun tr ngun nhn lc ni ring.

- Chnh quyn v cc on th:Cc c quan chnh quyn v cc t chc on th cngnh hng n cng tc qun tr ngun nhn lc, v cc vn lin quan n ch , chnhsch tuyn dng, sa thi, lng bng

1.4.2 Mi trng bn trong

Mi trng bn trong: gm cc yu t nh s mng/mc chca t chc, chnh sch,chin lc ca t chc, bu khng kh vn ha, c ng v cng on ca t chc.

- S mng/mc ch ca t chc: Mi t chc u c s mng, mc ch ring camnh. Mc ch hay s mng ca t chc l mt yu t mi trng bn trong nh hng ntt c cc chc nng qun tr nh: qun tr sn xut, qun tr ti chnh, qun tr Marketing,qun tr ngun nhn lc. Mi b phn qun tr chuyn mn cn da vo mc ch ca t chc ra mc tiu hot ng ca b phn mnh.S mng/mc ch ca t chc s nh hngtrc tip n cc chng trnh lng bng, i ng, chnh sch tuyn dng, bt

- Chnh sch/chin lc ca t chc: Chnh sch/chin lc ca t chc c nh hng

quan trng n cchthc hot ng ca mi cp qun tr. Sau y l mt s chnh sch nhhng n hot ng qun tr ngun nhn lc:

+ Cung cp cho nhnvin mt ni lm vic an ton

+ Khuyn khch mi ngi lm ht kh nng ca mnh

+ Tr lng khuyn khch nhn vin lm vic nng sut v cht lng

+ Chnh sch bt, tuyn m trong ni b.

- Bu khng kh vn ha ca t chc: Vn ha t chc l phong tc, tp qun, nghithc, cc gi tr c chia x to thnh cc chun mc chi phi hnh vi ng x ca nhn vin.Bu khng kh vn ha ca t chc to ra nhng nt c th c bit, gm c hng ni ln

hng ngoi v n iu khin cc thnh vin trong t chc nn ng x nh th no. Bukhng kh vn ha nh hng n hot ng ca ton b t chc v nh hng trc tip ns tha mn ca cng nhn vin.

1.5 M HNH V C CU CA B PHN QUN TR NGUN NHN LC

1.5.1 Vai tr, quyn hn ca b phn qun tr ngun nhn lc

Trch nhim qun l ngun nhn lc trc ht thuc v cc nh lnh o v qun l cc cp, cc b phn trong t chc nh: Tng Gim c, Gim c, qun c phn xng,Trng phng, ban D hot ng lnh vc no, m nhim v tr no trong t chc v vi

mt quy m nh th no th tt c nhng ngi qun l u phi trc tip gii quyt cc vn v ngun nhn lc v chnh l nhng vn ct li i vi mi ngi qun l.


13/169

13

B phn chc nng v ngun nhn lc ca cng ty c trch nhim tr gip cho cc cnb qun l v lnh o thc hin cc hot ng qun tr ngun nhn lc trong b phn camnh. Chng hn phng ngun nhn lc xy dng cc mu phiu gip nhng ngi qunl o lng c kt qu thc hin cng vic ca nhng ngi di quyn. Cn vic nh gith c thc hin bi chnh nhng ngi qun l . Ni cch khc, b phn chc nng vngun nhn lc chu trch nhim trc ht v vic gip cho t chc c th t c cc mc

tiu kinh doanh thng qua vic thit k cc chng trnh ngun nhn lc, cn nhng ngiqun l khc l nhng ngi thc hin cc chng trnh . iu cng c ngha l mimt ngi qun l chnh l mt nh qun tr ngun nhn lc.

Vi trch nhim l ngi tr gip cho nhng ngi qun l, thng thng, b phnchc nng v ngun nhn lc thc hin ba vai tr sau y:

Vai tr tvn: trong vai tr ny, cc chuyn gia ngun nhn lc c coi nh nhngngi tvn ni b, thu thp thng tin, phn tch cc vn nhm thit k cc gii php, ara s tr gip v hng dn i vi nhng ngi qun l khc gii quyt cc vn vngun nhn lc trong t chc. Chng hn, cn b qun l ngun nhn lc a ra nhng li t

vn v bin ch, nh gi thc hin cng vic, cc chng trnh o to v thit k li cngvic. Trong nhng tnh hung nhvy, phng ngun nhn lc cung cp u vo cc cn bqun l trc tuyn ra cc quyt nh.

Vai tr phc v: trong vai tr ny, cc nhn vin ngun nhn lc thc hin cc hotng m vic thc hin cc hot ng bi mt b phn tp trung s c hiu qu hn so vicc n lc c lp ca mt vi n v khc nhau. Nhng hot ng ny l nhng hot ng

phc v trc tip cho cc cn b qun l trc tuyn hay cc b phn chc nng khc trong tchc v d nhtuyn m, o to nh hng, ghi chp h s, thc hin cc bo co v nhns.

Vai tr kim tra: phng ngun nhn lc c yu cu kim tra nhng chnh sch v

chc nng quan trng trong ni b t chc. thc hin vai tr ny, phng ngun nhn lcxy dng cc chnh sch v cc th tc (quy ch) v gim st s thc hin chng. Khi thchin vai tr ny, cc thnh vin ca b phn ngun nhn lc c coi l nhng ngi i dinhoc ngi c u quyn ca qun l cp cao. Doyu cu ca lut php ( nc ta l Blut Lao ng), vai tr kim tra ngy cng tr nn quan trng trong cc lnh vc nh an ton,tuyn dng, quan h lao ng v th lao lao ng.

Trong t chc, thng phn bit ba loi quyn hn: quyn hn trc tuyn, quyn hntham mu v quyn hn chc nng.

Quyn hn trc tuynthuc v nhng ngi qun l trc tuyn v nhng ngi qun l

chung. Nhng ngi qun l trc tuyn c quyn ra quyt nh v ch th i vi cp ditrong cc lnh vc sn xut, tiu th v ti chnh. H gim st cc nhn vin sn xut cc snphm v dch v ca t chc, h chu trch nhim ra cc quyt nh tc nghip.

Cc n v c gim st bi nhng ngi qun l trc tuyn c trch nhim ti cngi vi thc hin tc nghip thng li ca t chc. Nhng ngi qun l chung chu trchnhim ton b v hot ng ca mt b phn sn xut hay ton b t chc.

B phn ngun nhn lc l mt b phn qun l chc nng (hay cn gi l b phntham mu), tng t cc b phn chc nng khc nh kim tra cht lng, k thut v do thc hin quyn hn tham mu v quyn hn chc nng.

Quyn hn tham mu th hin quyn tham d cc cuc hp bn v cc phng npht trin, ci t t chc c lin quan ti ngun nhn lc; quyn pht biu gii thch, thuytphc, t vn, cho li khuyn i vi cc cn b qun l v lnh o v tt c nhng vn clin quan n ngun nhn lc.


14/169

14

Quyn hn chc nngth hin quyn nhn, thu thp cc ti liu, thng tin t cc bphn khc trong t chc c lin quan x l cc vn ngun nhn lc; quyn t chc, phihp hot ng ca cc nhn vin ngun nhn lc vi cc nhn vin thuc cc b phn khctrong doanh nghip, cng nh cc cn b, chuyn gia ngoi doanh nghip nghin cu, ph

bincc vn ngun nhn lc cng nh thc hin cc bin php, phng n qun l ngunnhn lc.

Quyn hn chc nng ca b phn ngun nhn lc cn th hin quyn kim sot cchot ng qun l ngun nhn lc cc b phn trong t chc v nu c qun l cp trnu quyn c th ra quyt nh i vi mt s hot ng nht nh.

1.5.2 C cu ca b phn qun tr ngun nhn lc

Quy m v c cu ca b phn ngun nhn lc ca mt t chc c quyt nh tuthuc vo lng thng tin cn thu thp, x lphc v cho vic ra cc quyt nh tc l khilng cc cng vic qun l cn phi gii quyt v cch thc thc hin chng. Do , tuthuc vo quy m ca t chc (xng sn xut, cng ty, tng cng ty.:.) v cc yu t thuciu kin bn trong, bn ngoi ca t chc nh: c im cng vic v s phc tp ca hot

ng; trnh ca nhn lc v qun l nhn lc; quan h s hu ca t chc v cc quan hgia cng nhn vi lnh o v cng on; tnh hnh th trng lao ng v cnh tranh; tnhhnh pht trin kinh t ca t nc; cc chnh sch kinh t - x hi ca Nh nc; cc quynh v lut php ca Nh nc trong lnh vc lao ng, s pht trin ca cng ngh v kthut; tduy ca ngi qun l la chn quy m v c cu b phn ngun nhn lc cho

ph hp...

Khi hnh thnh b phn chc nng qun l ngun nhn lc trong mt t chc hoc trongmi cp qun l ca t chc phi tnh n chc nng, nhim v t ra cho b phn trn cs phn tch khi lng cng vic v cc yu t nh hng n n. Mc tiu l xy dng -

c mt c cu gn nh, trnh s cng knh, chng cho gia cc chc nng c th giiquyt nhanh v hiu qu cc vn t ra.

B phn qun l nhn lc c thnh lp phi p ng cc yu cu ch yu sau y:

Yu cu cn i: cn i v s ngi thc hin, c s vt cht, tin vn c phn btrong tng quan vi khi lng cng vic phi thc hin v s ng gp vo cc mc tiuca t chc cng nh trong tng quan vi cc b phn chc nng khc.

Yu cu linh hot: phi c c cu t chc v nhng quy nh linh hot, c th iuchnh p ng kp thi, c hiu qu cc yu cu v ngun nhn lc ca t chc.

Hin nay, trong cc t chc, b phn chc nng v ngun nhn lc c thnh lp vi

quy m rt a dng v tn gi cng khng thng nht. Cc doanh nghip nc ngoi hoc lindoanh vi nc ngoi thng thnh lp phng ngun nhn lc, th hin mt cch nhn hini hn i vi cng tc qun l lao ng. cc doanh nghip nc ta, b phn ny thngc thnh lp thnh mt phng, mt ban c lp vi cc tn gi khc nhau nh phng hay

ban "t chc lao ng", "t chc cn b", "lao ng - tin lng" hoc sp nhp vi chcnng qun tr hnh chnh thnh phng "t chc - hnh chnh", "hnh chnh tng hp"... Nhtrn cp, vn t ra l tu thuc vo cc iu kin c th ca t chc m la chn vhnh thnh b phn chc nng cho ph hp v mt quy m, cch t chc, tn gi cng nh s

phn nhm cc chc nng nh bn trong nh tuyn dng, tin lng, o to, an ton, quanh lao ng...

Phng qun l nhn lc theo cc nhm nhim v c th v c tp hp thnh cc bphn (ban) trong phng. Quy m ca phng cn ph thuc rt nhiu vo quy m sn xut cadoanh nghip, cng vi cc c im, tnh cht phc tp ca cc sn phm v cng ngh gia


15/169

15

cng chng. Trn c s phn tch cng vic, doanh nghip s tnh ton v nh bin lao ngcho phng qun l nhn lc. Nhn chung c cu t chc ca phng ny c cc b phn:

Hnh 1.1: C cu tchc ca b phn qun l nhn lc

Trong cc doanh nghip va v nh, c th ch c mt, hai nhn vin ph trch tt ccc chc nng hot ng qun tr ngun nhn lc. Trong nhng t chc, doanh nghip

(thng l cc doanh nhip rt nh), lnh o trc tuyn s phi m nhim tt c cc chcnng lin quan n qun tr ngun nhn lc ca doanh nghip.

Trong thc t, t l gia s lng nhn vin ca doanh nghip trn mt nhn vin caphng qun tr ngun nhn lc thay i ph thuc ch yu vo quy m ca doanh nghip.

Hnh 1.2 v 1.3 nu v d v c cu b phn ngun nhn lc trong mt cng ty nh vmt Tp on ln cng vi s phn nhm cc chc nng .

Hnh 1.2: C cu b phn QTNNL trong cng ty nh

Hnh 1.3: C cu b phn QTNNL trong cng ty ln

TNG GIMC

Gim cti chnh

Gim csn xut

Gim cngun nhn lc

Gim cMarketing

G quan h lao

ng (php ch)

G quan h lao

ng (nhn vin)

G o to

v pht trin

Gim c

tuyn dng

G th lao v

phc li

Y t vbo him

Trngphng QLNN

K lut vThi ua

T chc vtuyn dng

o to vpht trin

nh mclao ng

Tr cnglao ng

An ton

lao ng

GIM C

Gim cti chnh

Gim csn xut

Gim cngun nhn lc

Gim cMarketing

Tr lGim c NNL

Tr lnhn s

Tr lqun tr


16/169

16

Trch nhim ch yu ca cn b qunl ngun nhn lc trong cng ty c th hintrong bng 1.1.

Cng ty nh Cng ty ln

V

tr

Trch nhim V tr Trch nhim

Gimc

NNL

- K hoch ha nhn lc- Th lao cho LQL v nhn vinchuyn mn- Tuyn m- Quan h lao ng- Gii quyt khiu ni

Ph chtch

NNL

- Tham gia y ban iu hnh- K hoch ha t chc- K hoch ha NNL- Chnh sch- Pht trin t chc

Trlgim

cNNL

- Qun tr tin cng, tin lng- Tuyn m- Phng vn

- nh hng- o to- B tr li lao ng- Thi vic- An ton v sc khe- Cc chng trnh c bit khc

Gim ctuyn mv tuyn

dng

- Trc nghim- B tr lao ng- Thi vic

- Tuyn m- Phng vn

Gim cth lao vphc li

- Phn tch v nh gi cng vic- iu tra kho st- nh gi thc hin cng vic- Qun l th lao- Cc k hoch chng trnh thng,

phn chia li nhun- Phc li cho ngi lao ng

Trlnhns

- Trc nghim- Phng vn- M t cng vicnh gi cng vic

- o to- Phc li cho ngi lao ng- Dch v cho ngi lao ng- K hoch (chng trnh) sng kin

Gimcquan hlao ng(phpch)

- Thng lng, m phn- Qun l hp ng- Th tc gii quyt khiu ni- Trng ti ha gii- Sc khe v an ton- Cc chng trnh y t- Cc vic khc

Trlhnhchnhquntr

- Th k- X l vn bn- H s- Phng vn Gim

c oto v

phttrin

- nh hng- o to- Pht trin qun l

- KHH v pht trin ngh nghip- Qun l cht lng- Phng vn thi vic

Gimcquan h(nhnvin)

- Quan h vic lm bnh ng- Theo di hp ng- Cc chng trnh tr gip nhn vin- T vn nhn vin, sa thi

1.5.3. Yu cu i vicn b qun l nhn lc:

Chc danh ngh nghip v ngun nhn lc thay i ty theo tng loi cng ty, nichung thng c cc loi sau:

- Gim c (Trng phng) ngun nhn lc

-Nhn vin chuyn mn ngun nhn lc


17/169

17

- Cc nhn vin tr gip

Gim c (Trng phng) ngun nhn lc: l ngi qun l chung ttc cc chcnng v ngunnhn lc, phi hp cc chc nng ny cng vi cc hot ng khc ca tchc. cc cng ty nh, Gim c ngun nhn lc c th l ngi c thu t bn ngoihoc l mt cn b trc tuyn chuyn t mt lnh vc khc ca cng ty. Trong cc cng tyln, gim c ngun nhn lc thng c bt t nhng nhn vin chuyn mn ngun

nhn lc bc thp hn.Nhn vin chuyn mn ngun nhn lc:l nhng ngi chuyn nghip v k thut,

c kinh nghim c bit mt trong nhng lnh vc chc nng nh: xy dng bin ch;lng, thng, phc li; o to, pht trin; Quan h lao ng

Gim c ngun nhn lc v cc nhn vin chuyn mn ngun nhn lc thng phinghin cu, tip xc vi mi ngi lao ng trong t chc vi trnh chuyn mn, vn hart khc nhau; gii tnh, tui, thm nin khc nhau; thm ch tn gio, chnh kin cngkhc nhau nn phi l nhng ngi c kin thc trnh i hc. Cn b qun l ngunnhn lc phi c cc kin thc chuyn mn, nghip v v ngun nhn lc, v kinh t, qun l

v t chc lao ng, tm l x hi, kn thc v lut php ni chung v v lut php v laong cng nh cc kin thc c lin quan nh kinh t hc, thng k hc, qun tr kinhdoanh

Cc kin thc v ngun nhn lc, v tm lhc gip cho cc cn bqun l nhn lcbit cch i x hp l vi ngi lao ng c th gii quyt cc vn v quan h conngi; b tr, sp xp lao ng; khi dy ng c v tinh thn lao ng; gii quyt cc btng trong lao ng v nhiu vn khc lin quan n lao ng.

Cc kin thc v kinh t lao ng, t chc lao ng gip gii quytcc vn v nngsut lao ng, hiu qu kinh t, v t chc tin lng, tin thng, lp k hoch nhn lc, bohim, phn chia li nhun, lp qu phc li, t chc ni lm vic v iu kin lao ng

Cn b qun l ngun nhn lc phi hiu bit v php lut, v cc mi quan h giangi s dng lao ng v ngi lao ng, v quyn li, ngha v, trch nhim ca c hai phtrong cc vn nh: ngy, gi lm vic tin cng, tin lng; bo him; k lut lao ng ;nh cng thc hin cc hot ng qun l ng vi quy nh ca lut php v giiquyt tt mi quan h gia ngi s dng lao ng v ngi lao ng.

Kin thc x hi hc gip cho cn b qun l ngun nhn lc hiu bit cc quan h xhi v s tin ha tt yu ca x hi cng nh ca tng b phn, tng nhm x hi, cc quylut iu khin cc t chc v chc nng con ngi.

Thng k hc gip cn b qun l nhn lc bit cch thu thp, tp hp s liu, bit phn

tch, gii thch, a ra nhng nhn xt xc ng. Cc kin thc v qun tr kinh doanh nhqun tr sn xut, qun tr Marketing, qun tr ti chnh gip cho cn b qun tr ngunnhn lc hiu c mi quan h tng th gia cc lnh vc chuyn mn, quan h qua li giacc s vic, qu trnh a ra c cc chng trnh, bin php v ngun nhn lc mangtnh ng b v kh thi.

Mt c s kin thc rng v cc mn khoa hc nh tm l hc, x hi hc, trit hc,lut hc v kinh t hc l c bit quan trng i vi cc Gim c (Trng phng) qun trnhn lc, gip cho h c th tham gia mt cch hiu qu vic vic k hoch ha ngun nhnlc; thit lp cc mi quan h con ngi v t chc; khuyn khch ngi lao ng lm vic t

gic v c nng sut cao; kim sot v nh gi mc s dng nhn lc trong vic thc hinmc tiu ca t chc; tuyn m, tuyn chnj v b tr s dng nhng ngi lao ng c trnh; a ra cc k hoch pht trin nhn lc; iu hacc nhu cu c nhn, t chc v x hi.


18/169

18

hon thnh nhim v, cc cn b qun l ngun nhn lc phi c sc khe, lm vicsng to, linh hot, bit cch x l cc tnh hung xung t, phi iu ha gia t do v klut. H phi am hiusu sc v t chc ca mnh, khng ch v nhn lc m c v thc trngkinh t, ti chnh cc yu t mi trng, cng ngh nh hng ti hot ng ca t chc cngnh cc mc tiu, chin lc v c trng vn ha ca t chc.

Cn bqun l nhn lc phi lm ch c cc phng tin, k thut qun l hin i

trong h thng thng tin, t chc, ti chnh k ton, lp k hoch kinh doanh v kim sot ;s dng thnh tho cc cng cu v k thut qun l ngun nhn lc nh: kho st, phng vn,cc phng php nh gi cng vic, xy dng h thng tr cng, cc phng php o to v

pht trin cng nh ng dng cng ngh thng tin trong qun l ngun nhn lc.

Trong mi trng cnh tranh hi nhp, cn b qun l ngun nhn lc phi c kin thcv ngoi ng, nhanh nhy,cp nht nhng thay i, tin b, kin thc hin i v qun trkinh doanh trong nc cng nh quc t

Cc nhn vin tr gip:Nhn vin tr gip thc hin cc cng vic nh tip tn, nhmy, thu thp d liu, qun l h s Yu cu i vi nhn vin tr gip l tt nghip cc

trng trung hc v k thut. Nhn vin tr gip cng c th c bt ln nhng v tr nhnhn vin chuyn mn ngun nhn lc nhng vi iu kin h phi c o to b sungkin thc chuyn mn v ngun nhn lc.


19/169

19

CHNG 2: PHN TCH V THIT K CNG VIC2.1 MT S KHI NIM

Trong mt t chc do chuyn mn ha lao ng m cc ngh c chia ra thnh cccng vic. Mi cng vic li bao gm nhiu nhim v c th, c thc hin bi mt hocmt s ngi lao ng ti mt hoc mt s v tr lm vic.

Nhim v:Biu th tng hot ng lao ng ring bit vi tnh mc ch c th m mingi lao ng phi thc hin. V d : tr li in thoi, son tho vn bn, tng hp dliu

V tr lm vic: biu th tt c cc nhim v c thc hin bi cng mt ngi laong, l n v c th nht, ng vi mt v tr lao ng thc t, c th trong mt thi imnht nh v ti mt a im xc nh. Thng thng, c bao nhiu nhn vin trong c quanth c by nhiu v tr, tr mt s v tr phi m bo tnh lin tc v thi gian (lm vic 24trn 24 gi trong ngy). Trong nhng trng hp ny, c th nhiu nhn vin ln lt cngm nhim mt v tr lm vic.

Cng vic:l tt c nhng nhim v c thc hin bi mt ngi lao ng hoc l ttc nhng nhim v ging nhau c thc hin bi mt s ngi lao ng. Cng vic l tphp cc v tr rt gn gi nhau v phng din hot ng cng nh nng lc cn c.

Ngh, c hiu l mt tp hp cng vic c nhng c im chung v hot ng cnthc hin v v nng lc, k nng, kinh nghim cn c thc hin cc hot ng . y lmt khi nim tng qut hn, tru tng hn khi nim cng vic.

2.2 THIT K CNG VIC

2.2.1 Khi nim v ni dung thit k cng vic

Thit k cng vic l qu trnh xc nh cc nhim v, cc trch nhim c th c thchin bi tng ngi lao ng trong t chc cng nh cc iu kin c th thc hin ccnhim v, trch nhim .

Thit k cng vic phi m bo s gn kt cc cng vic vi mc tiu ca t chc, tong lc ti a cho ngi lao ng, t c cc tiu chun thc hin cng vic, ph hpgia cc kh nng v k nng ca ngi lao ng vi cc i hi ca cng vic.

Khi thit k cng vic cn phi xc nh ba yu t thuc v cng vic nh sau:

-Ni dung cng vic: bao gm tng th cc hot ng, cc ngha v, cc nhim v, cctrch nhim thuc cng vic cn phi thc hin; cc trang thit b, my mc, dng c cn phi

s dng v cc quan h cn phi thc hin.C nm c trng c bn to nn ni dung cng vic:

+ Tp hp cc k nng: L mc yu cu ca cng vic v mt tp hp cc hot ngkhc nhau cn c thc hin hon thnh cng vic, i hi s dng mt lot cc k nngv s kho lo ca con ngi.

+ Tnh xc nh ca cng vic: l mc yu cu ca cng vic v s hon thnh tonb hay mt phn xc nh cc hot ng lao ng thc hin cng vic t bt u cho nkhi kt thc vi mt kt qu c th.

+ Tm quan trng ca cng vic: l mc nh hng ca cng vic ti nhng ngi

khc, ti t chc ni chung hay ti ton x hi.+ Mc t qun: l mc t do v lm vic c lp ca ngi lao ng khi thc

hin cng vic nh: sp xp lch lm vic, la chn cch thc thc hin cng vic


20/169

20

+ S phn hi: l mc m s s thc hin cc hot ng lao ng c i hi bivic cung cp cho ngi lao ng cc thng tin v tnh hiu qu ca cc hot ng .

- Cc trch nhim i vi t chc: bao gm tng th cc trch nhim c lin quan ti tchc ni chung m mi ngi lao ng phi thc hin. V d: tun th cc quy nh v ch lm vic.

- Cc iu kin lao ng: bao gm cc yu t thuc mi trng vt cht ca cng vicnh nhit , nh sng, cc iu kin an ton

2.2.2 Thit k li cng vic

Thit k li cngvic l s thay i mt cch h thng ni dung cng vic nhm thayi nhng tiu chun v hiu bit, k nng, nng lc v cc yu t khc cn thit i vingi thc hin cng vic nhm nng cao hiu qu cng vic hoc ng c lm vic

Cc l do phi thit k li cng vic gm c:

-Qua phn tch cng vic s pht hin c nhng tn ti v s thiu hp dn do cnthit phi thit k li cng vic tng ng c lm vic v tng tnh hp dn ca n. Sau khi

ch ra tt c ccyu t nh hng n sc kho v an ton lao ng trong qu trnh lm victh cn thit phi thit k li loi b chng i;

- Thit k li cng vic, mt mt l s dng nhng kh nng sn c v nhn lc vphng tin ca doanh nghip v mt khc l s thay i mc th lao ng vin kp thingi lao ng nng cao hiu qu cng tc.

- Trong thc t cng vi s tin b ca KH-KT nhiu ngh mi xut th vic thit kli v tr l mt vic lm tt yu khch quan...

2.2.3 Cc phng php thit k v thit k li cng vic

Nhm mc ch nng cao nng sut lao ng v tng s tha mn ca nhn vin trong

qu trnh lm vic, ngi ta tin hnh thit k hoc thit k li cng vic theo nhiu cch khcnhau. Nm phng php c lit k di y l nhng phng php c bn hay c sdng nht. Trong , hai phng php lm giu cng vic v nhm t qun c c bit coitrng.

a.Chuyn mn hay l vic phn chia cng vic thnh cc b phn nh, n gin mi nhn vin ch

chuyn thc hin tng b phn cng vic ny. u im ca cc phng php l cng vicn gin d thc hin, song li c nhng nhc im ln l s bun chn v s hn chtrong pht trin k nng ca nhn vin thc hin cng vic.

b. Thay i cng vicHay cn gi l s lun chuyn cng vic, l vic thng xuyn chuyn nhn vin t

cng vic ny n cng vic khc, cn bn thn cng vic l khng thay i. Lun chuyncng vic khc phc nhc im ca s chuyn mn ha v i hi nhn vin phi c nhngk nng v trnh khc nhau. iu ny lm cho h bng lng hn, cung cp c hi cho vic

pht trin c nhn ca nhn vin v qua mang li li ch cho c doanh nghip.

Tuy nhin, lun chuyn cng vic khng hon thin bn thn cng vic, v i khiphng php ny khng pht huy c hiu qu trong khi vn phi c thm cc chi ph oto, hoc trong nhiu trng hp chi ph o to ny ln hn li ch do lun chuyn cng vicmang li.

c.Kim nhim nhiu cng vic


21/169

21

Cn gi l m rng cng vic, l s m rng v mt s lng cc nhim v trong cngvic. Phng php ny cng i hi nhn vin phi c k nng khc nhau v khc phc cnhc im bun chn trong cng vic tuy nhin, kim nhiu cng vic vn cha tnh n ttc cc yu t c trng trong ni dung cng vic nh cp trn nhm to ra s thamn ngh nghip ca nhn vin.

d.Lm giu cng vicLm giu cng vic l qu trnh hon thin 5 yu t c trng ca ni dung cng vic

nhm mc ch nng cao nng sut cng vic, s tn ty cng nh s tha mn ca ngi laong. Quan im v lm giu cng vic khc vi khi nim v s m rng cng vic.

M rng cng vic ch n thun l vic tng thm nhim v cho cng vic, trong khilm giu cng vic c tc dng lm tng mc khc nhau ca cc k nng cn thit, tng sr rng cng nhtm quan trng ca cc nhim v, tng tnh t ch v lung cc thng tin

phn hi khi thc hin cng vic.

e.Nhm t qun:

Nhm t qun l hnh thc nhm lm vic t qun l vi rt t s gim st t cp trn.

Nhm c trch nhim t xc nh cc cng vic ca nhm nh mt c my t hot ng. nhiu doanh nghip p dng hnh thc ny, bnh qun mt qun c c th gim st hai nhmlm vic mi nhm khong 20 ngi. Qun c ch yu lm vic vi hai t trng, ngi ctrch nhim xy dng chng trnh v k hoch hnh ng cho nhm mnh.

Ngy nay, ngy cng c nhiu doanh nghip p dng hnh thc lm giu cng victheo nhm ni chung v nhm t qun ni ring. Chng thng c gi di nhng tn nhcc chng trnh "x hi - cng ngh", bi v cc nhm khng ch t gii quyt cc vn thuc kha cnh cng ngh, m c cc vn x hi, vn con ngi trong nhm.

Nhm t qun cng t thc hin vic thanh ton cho cc thnh vin ca nhm. Nhn

chung, h c thanh ton theo s lng cc nhim v m h thc hin, hoc theo cc knng m h pht trin c. Cc thnh vin trong nhm t qun cng phi bit t gip bsung cho nhau khi c s khc bit gia cc thnh vin, hay c cc cng vic t xut xy ra.

2.3 PHN TCH CNG VIC

2.3.1 Khi nim vtc dng ca phn tch cng vic

a. Khi nim

Phn tch cng vic l qu trnh nghin cu ni dung cng vic nhm xc nh cc iukin tin hnh; cc nhim v trch nhim, quyn hn khi thc hin cng vic v cc phm

cht, k nng ca ngi lao ng thc hin tt cng vic.Phn tch cng vic c tin hnh xc nh: tng cng vic c th ngi lao ng

c nhng nhim v, trch nhim g; h thc hin nhng hot ng no, ti sao phi thc hinv thc hin nh th no; nhng my mc, thit b, cng c no c s dng; nhng miquan h no c thc hin; cc iu kin lm vic c th; cng nh cc yu cu v kinthc, k nng v cc kh nng m ngi lao ng cn phi c thc hin cng vic.

Phn tch cng vic gip nh qun l xc nh c cc k vng ca mnh i vingi lao ng v ngi lao ng hiu c nhim v, ngha v, trch nghim ca mnhtrong cng vic. ng thi phn tch cng vic gip nh qun l a ra c cc quyt nhnhn s ng n nh: tuyn dng, bt, i ng... da trn cc tiu thc lin quan n cngvic ch khng mang tnh ch quan.

Khi phn tch cng vic cn thu thp cc thng tin sau:


22/169

22

- Thng tin v cc yu t ca iu kin lm vic nh iu kin t chc, hot ng cadoanh nghip, ch lng bng, khen thng, tm quan trng ca cng vic, iu kin vsinh lao ng, s c gng v th lc cc ri ro kh trnh, s tiu hao nng lng trong qutrnh lm vic

- Thng tin v cc hot ng thc t ca nhn vin ti ni lm vic nh cc phngphp lm vic, cc mi quan h trong thc hin cng vic, cch thc lm vic vi khch hng,

cch thc phi hp hot ng vi cc nhn vin khc, cch thc thu thp, x l cc loi sliu v cch thc lm vic vi cc loi my mc, trang b k thut.

- Thng tin v nhng phm cht m nhn vin thc hin cn c nh trnh hc vn,kin thc, kinh nghim, k nng thc hin cng vic, tui i, ngoi hnh, s thch, sc khe,quan im, tham vng, cc c im c nhn cn c khi thc hin cng vic..

- Thng tin v cc loi my mc, thit b k thut ti ni lm vic nh s lng, chngloi, quy trnh k thut v tnh nng tc dng ca cc trang b k thut, cch thc s dng, boqun ti ni lm vic.

- Thng tin v cc tiu chun mu trong thc hin cng vic i vi nhn vin, bao gm

c cc tiu chun hnh vi v tiu chun kt qu thc hin cng vic. Khi phn tch cng vic cn xy dng c hai ti liu c bn l m t cng vic v bn

tiu chun cng vic:

Bn m t cng vic v bn tiu chun cng victo c s cho cc chc nng qun lngun nhn lc. Mt ngi qun l hiu c nhng yu cu ny l ngi c kh nng ttnht trong vic la chn ng ngi cho cc v tr lm vic ca doanh nghip vo thi imti v trong tng lai di hn.

b. Tc dng ca phn tch cng vic

Phn tch cng vic l cng vic u tin cn phi bit ca mi nh qun tr nhn s.

Phn tch cng vic m u cho vn tuyn dng nhn vin, l c s cho vic b tr nhnvin ph hp. Mt nh qun tr khng th tuyn chn ng nhn vin, t ng ngi vong vic nu khng bit m t v phn tch cng vic. Mc ch ch yu ca phn tch cngvic l hng dn gii thch cch thc xc nh mt cch chi tit cc chc nng nhim v chyu ca cng vic v cch thc xc nh nn tuyn chn hay b tr nhng ngi nh th no thc hin cng vic tt nht.

Tc dng ca vic s dng cc thng tin trong phn tch cng vic i vi hot ngqun tr ngun nhn lc trong doanh nghip trnh by trong s sau:

TuynDng

Chn laNhnVin

o tohunluynnhnvin

nh ginng lc

thc hincng vicca nhn

vin

nh gicng vic

Tr cng,

Khen thngi vi

nhn vin

Phn tch cng vic

Bn tiu chun cng vcBn m t cngvic


23/169

23

Hnh 2.1. Tc dngca phn tch cng vic

- Phn tch cc c im k thut ca cng vic v ch ra loi nhn cng cn thit thc hin cng vic mt cch hon ho.

- nh hng cho qu trnh tuyn dng, la chn v hon thin vic b tr nhn vin.Xc nh nhu cu o to nhn vin v lp k hoch cho cc chng trnh o to. Ln khoch b nhim v thuyn chuyn cng tc cho nhn vin.

- Xy dng h thng nh gi cng vic, xp hng cng vic lm c s cho vic xcnh h thng tin lngv mc th lao cn thit cho mi cng vic.

- Qua m t cng vic c th ch ra c nhng yu t c hi cho sc kho v an tonca ngi lao ng. Nu nhng yu t c hi ny khng th khc phc c th cn thit phithit k li cng vic loi tr chng.

Tm li: Khng bit phn tch cng vic, nh qun tr s khng th to ra s phi hpng b gia cc b phn c cu trong doanh nghip; khng th nh gi c chnh xc yucu ca cc cng vic , do , khng th tr lng, kch thch h kp thi, chnh xc.

Phn tch cng vic l cng c kh hu hiu gip cc t chc, doanh nghip mi thnh

lp hoc ang cn c s ci t hoc thay i v c cu t chc, tinh gim bin ch nhm nngcao hiu qu sn xut kinh doanh.

2.3.2 Cc hnh thc phn tch h thng vic lm

a. Phn tch nhim v

Phn tch nhim v nhm tr li cu hi Ci g s c thc hin. Cc nhim v lphm vi hot ng ring trong mt cng vic. Phn tch nhim v, v c bn, l xc nh minhim v c thc hin nh th no v lm cch no tt c cc nhim v ring l phihp vi nhau trong mt cng vic.

Cc yu cu thc hin ca mt nhim v gm c: Thi gian cn thit hon thnhnhim v, s chnh xc trong thc hin nhim v v cc mt c trng k thut, li ch casn xut hoc c tnh v cht lng.

b. Phn tch nhn cng

Phn tch nhn cng l xc nh ai s thc hin cng vic . Chnh xc hn, cng nhnphi c phm cht v c trng no tho mn yu cu cng vic, c kh nng p ngcng vic nh th no v vi nhng kh nng p ng trong cng vic nh vy h s hnglng nh th no?

Cng vic i hi cng nhn phi c kh nng v trnh tay ngh nht nh. Tuynhin, hai iu ny c nhng c im khc nhau. Mt cng nhn c th trnh tay ngh thc hin nhiu nhim v ring l, song ngi c th khng kh nng i ph vicc sai lm ca nhim v hoc kim tra gim st nhim v mt cch y .

Mt s cng vic i hi lao ng chn tay v phi c sc kho mt mc no .Yu cu v sc kho ny c xem xt khng nhng t ngi cng nhn ng vo v trcng vic, m cn t ra yu cu v sc chu ng cng thng u c na.

c. Phn tch mi trng

Phn tch mi trng ch n v tr vt l ca cng vic trong sn xut hoc dch vv cc iu kin mi trng lm vic. Cc iu kin mi trng gm c nhng yu t nhnhit , nh sng, thong mt v ting n va phi. V d, sn xut vi mch in t yu

cu phi c mt mi trng sch, kh hu c iu ho v kn. Cc cng vic t m nh trmtr hay thu my i hi phi c nh sng thch hp. Mt s cng vic sinh ra bi nh x

bng trong dt vi th cn phi thng gi tt


24/169

24

2.3.3 Trnh t phn tch cng vic

Bc 1:Xc nh mc ch s dng cc thng tin phn tch cng vic, t xc nhcc hnh thc thu thpthng tin phn tch hp l nht.

Bc 2:Thu nhp cc thng tin c bn trn c s s t chc, cc vn bn v mcch yu cu, chc nng quyn hn ca doanh nghip, phng ban, phn xng, s quytrnh cng ngh v bng m t cng vic c (nu c).

Bc 3:Chn la cc v tr c trng v nhng im then cht thc hin phn tchcng vic nhm lm gim thi gian v tit kim hn trong phn tch cng vic, nht l khi cn

phn tch cc cng vic tng t nh nhau.

Bc 4:p dng cc phng php khc nhau thu thp thng tin phn tch cng vic.Tu theo yu cu mc chnh xc v chi tit ca thng tin cn thu thp. Tu theo dng hotng v kh nng ti chnh, c th s dng mt hoc kt hp nhiu phng php thu nhpthng tin sau y: Quan st, bm gi, chp nh, phng vn, bng cu hi.

Bc 5:Kim tra, xc minh li tnh chnh xc ca thng tin. Nhng thng tin thu thp phn tch cng vic trong bc 4 cn c kim tra li v mc chnh xc, y bngchnh cc nhn vin, cng nhn thc hin cng vic v vic gim st tnh hnh thc hin cngvic .

Bc 6:Xy dng bng m t cng vic v bng tiu chun cng vic.

2.3.4 Bn m t cng vic v Bn tiu chun cng vic

a. Bn m t cng vic

Bn m t cng vic l vn bn lit k cc chc nng, nhim v, cc mi quan h trongcng vic, cc iu kin lm vic, yu cu kim tra, gim st v cc tiu chun cn t ckhi thc hin cng vic. Bn m t cng vic phi c vit bng ngn ng n gin, to ra

s so snh vi cc cng vic khc v d hiu i vi ngi giao cng nh ngi nhn cngvic .

ngha ca bn m t cng vic

- mi ngi bit h cn phi lm g.

- nh ra mc tiu v tiu chun cho ngi lm nhim v .

- Cng vic khng b lp li do mt ngi khc lm.

- Trnh c cc tnh hung va chm.

- Mi ngi bit ai lm v lm nhim v g.

Cc ni dung ch yu ca bn m t cng vic

- Phn xc nh cng vic: Tn cng vic (chc danh cng vic), m s ca cng vic,tn b phn hay a im thc hin cng vic, chc danh lnh o trc tip, s ngi philnh o di quyn, mc lng Ngoi ra phn ny cn c th bao gm tm tt ngn gnv mc ch hoc chc nng ca cng vic, cc mi quan h trong thc hin cng vic.

- Tm tt v cng vic: l phn tng thut vit mt cch tm tt v chnh xc v ccnhim v v trch nhim thuc cng vic.

- Cc mi quan h trong thc hin cng vic: Mi quan h ca ngi thc hin cngvic vi nhng ngi khc trong v ngoi doanh nghip.

- Chc nng, nhim v trong thc hin cng vic: Lit k tng chc nng, nhim vchnh, gii thch cc cng vic c th cn thc hin trong nhim v .

V d mt trong nhng nhim v ch yu ca trng phng Qun tr ngun nhn lc lla chn, o to v nng cao trnh cho nhn vin cp di c gii thch nh sau:


25/169

25

+ Pht trin tinh thn hp tc v hiu bit trong cng vic

+ m bo cho nhn vin cp di c o to theo yu cu cn thit ca cng vic

+ Ch o vic o to, bao gm c ging dy, hng dn v c vn cho nhn vin cpdi.

- Quyn hnh ca ngi thc hin cng vic: Nn xc nh r gii hn hay phm viquyn hnh trong cc quyt nh v mt ti chnh v nhn s.

- Tiu chun kt qu thc hin cng vic: Ch r ngi thc hin cng vic cn t ccc tiu chun g v s lng sn phm hay khi lng cng vic cn thc hin, doanh s bnhng, cht lng sn phm

- Cc iu kin lm vic: bao gm cc iu kin v mi trng vt cht (cc my mc,cng c, trang b cn s dng), thi gian lm vic, iu kinv v sinh, an ton lao ng, cc

phng tin i li phc v cng vic v cc iu kin khc c lin quan.

Trnh t lp bn m t cng vic

Bn m t cng vic c th tin hnh theo 4 bc: lp k hoch, thu thp thng tin, vitli v ph chun.

Bc 1. Lp k hoch: Vic chun b tt dn ti kt qu tt. Giai on chun b cn phixc nh cc trch nhim chnh v cng tc kim tra nh gi?

- Cng vic nhm t c ci g? (Nhim v)

-Ngi m ng cng vic cn phi n lc nh th no? (Trch nhim)

- Kt qu cng vic c nh gi nh th no? (Kim tra)

Bc 2. Thu thp thng tin: iu quan trng l thu thp thng tin y t cngvic vo mt hon cnh c lin quan n cc cng vic khc trong c cu t chc v thng

bo v cc mi quan h c lin quan. V tr cng vic c miu t r nht bng s .

Bc 3.Phc tho bn m t cng vic: iu ny ngha l chuyn nhng thng tin thu thp thnh bn m t cng vic nhm mc ch gip ngi lm cng vic v ngiqun l c th hnh dung cng mt bc tranh ging nhau v bao qut c phm vi cng vic.Bn m t cng vic c th do ngi lm cng vic hoc ngi qun l son, i khi ngiqun l vit bn tho sau khi tho lun vi ngi m ng cng vic.

Bc 4. Ph chun bn m t cng vic:Ngi lm cng vic v ngi qun l phicng nhau tho lun v nht tr v vn bn m t cng vic. Ngi lm cng vic v ngigim st hoc ngi qun l phi cng thng nht xem nn gii quyt nh th no khi ngilm cng vic gp phi nhng vn cn gii quyt. Ngi qun l cn ch o cp disao cho cng thng nht v bn m t cng vic m bo cng vic tin hnh thun li mkhng c k h hoc s chng cho ln nhau.

b. Bn tiu chun cng vic:

Bn tiu chun cng vic: l vn bn lit k nhng yu cu ch yu i vi nhn vinthc hin cng vic. Bn tiu chun cng vic gip chng ta hiu c doanh nghip cn loinhn vin nh th no thc hin cng vic tt nht.

Cc cng vic rt a dng nn cc yu cu ca cng vic cng rt a dng, phong ph.Nhng ni dung ch yu ca bn tiu chun cng vic bao gm:

- Trnh vn ho, chuyn mn v cc kho o to qua.

- Cc mn hc ch yu ca cc kho c o to, kt qu thi cc mn hc ch yu vtt nghip.

- Trnh ngoi ng: cn bit ngoi ng g v mc v c, nghe v vit.


26/169

26

- Thm nin cng tc trong ngh

- Tui i; Sc kho; Ngoi hnh

- Hon cnh gia nh; Tham vng cu tin, s thch, nguyn vng c nhn.

- Cc c im c nhn c lin quan n thc hin cng vic nh tnh trung thc, khnng ha ng vi mi ngi, tham vng, s thch, nguyn vng c nhn

2.3.5 Cc phng php thu thp thng tin phn tch cng vicKhi thu thp thng tin phn tch cng vic khng nhng cn lm r nhng g ngi lao

ng ang thc hin m iu quan trng hn l phi lm r nhng g ngi lao ng cn phithc hin. C th s dng nhiu phng php thu thp thng tin phn tch cng vic.Khng c phng php no l ph hp vi mi tnh hung, v mi phng php c nhng uim ring. Ty theo c im cng vic, cn b phn tch cng vic c th s dng mt hockt hp mt s phng php khc nhau.

2.3.3.1 Quan st

Trong phng php ny, cn b nghin cu quan st mt hay mt nhm ngi lao ngthc hin cng vic v ghi li y cc thng tin: cc hot ng lao ng no c thchin, ti sao phi thc hin v c thc hin nh th no hon thnh cc b phn khcnhau ca cng vic. Cc thng tin trn c ghi li theo mt mu phiu c quy nh trc.

Phng php ny gip ngi nghin cu c th thu c cc thng tin phong ph vthc t v cng vic; tuy nhin kt qu quan st b nh hng bi yu t ch quan ca cngi quan st v ngi b quan st. ng thi c mt s cng vic khng th d dng quanst c; cng nh cc cng vic ch yu lin quan n cc hot ng tr c v gii quyt vn, v d cc ngh chuyn mn v k thut c th khng biu l nhiu hnh vi ra ngoi quan st.

nng cao cht lng thu thp thng tin, nn p dng:- Quan st kt hp vi cc phng tin k thut nh quay phim, video, n chiu hoc

ng h bm giy nhm ghi li cc hao ph thi gian trong thc hin cng vic.

- Quan st theo chu k ca cng vic hon chnh (thi gian cn thit hon thnh trnvn mt cng vic).

- Ni chuyn trc tip vi cc nhn vin thc hin cng vic tm hiu nhng iucha r hoc b sung nhng iu b st trong qu trnh quan st.

2.3.3.2 Ghi chp cc s kin quan trng

Trong phng php ny ngi nghin cu ghi chp li cc hnh vi thc hin cng vicca nhng ngi lao ng lm vic c hiu qu v nhng ngi lao ng lm vic khng chiu qu; thng qua c th khi qut li v phn loi cc c trng chung ca cng viccn m t v cc i hica cng vic.

Phng php ny cho thy tnh linh ng ca vic thc hin cng vic nhiu ngikhc nhau; tuy nhin tn nhiu thi gian quan st, khi qut ha v phn loi cc s kin;ng thi cng gp hn ch trong vic xy dng cc hnh vi trung bnh thc hin cngvic. Phng php ny rt thch hp trong vic m t cc cng vic v xy dng cc tiuchun thc hin cng vic.

2.3.3.3 Nht k cng vic (t ghi chp)

Nht k cng vic l phng php trong ngi lao ng t ghi chp li cc hotng ca mnh thc hin cng vic.


27/169

27

Phng php ny c u im l thu c cc thng tin theo s kin thc t tuy nhin chnh xc ca thng tin cng b hn ch v khng phi lc no ngi lao ng cng hiu ngnhng g h ang thc hin. ng thi vic ghi chp kh bo m c lin tc v nht qun.

2.3.3.4. Phng php phng vn

i vi nhng cng vic m ngi nghin cu khng c iu kin quan st qu trnh

thc hin cng vic ca ngi lao ng (v d cng vic ca cc nh qun l, cc kin trcs) th c th p dng phng php phng vn. Qua phng vn, ngi lao ng s cho bitnhim v no cn phi thc hin trong cng vic ca h, ti sao phi thc hin nhng nhimv v cn phi thc hin nh th no.

Trong phng php phng vn, cc thng tin cng c ghi li theo nhng bn mu c quy nh sn. Phng vn theo mu thng nht cho php so snh c cc cu tr li canhng ngi lao ng khc nhau v cng mt cng vic v c th tm hiu su v cng vicnhng tn nhiu thi gian.

Phng php phng vn thu thp thng tin phn tch cng vic c nhng c imsau:

- Phng vn thu nhp thng tin phn tch cng vic c th thc hin trc tip vi tngc nhn, vi nhm nhn vin thc hin cng mt cng vic hoc vi cn b thc hin phtrch cng vic .

- Phng php ny c s dng rt hu hiu khi mc ch ca cng vic l xy dngtiu chun mu nh gi nng lc thc hin cng vic ca nhn vin, xc nh nhu cu oto v xc nh gi tr ca cng vic.

- Phng vn cho php pht hin ra nhiu thng tin v cc hot ng v cc mi quan hquan trng trong phn tch cng vic m cc phng php khc khng th tm ra. ng thi

phng vn cng cho ta c hi gii thch cc yu cu v chc nng ca cng vic .

-Nhc im ch yu ca phng vn phn tch cng vic l ngi b phng vn c thcung cp cc thng tin sai lch hoc khng mun tr li y cc cu hi ca ngi phngvn .

-Nhn vin thng cm thy rng vic phn tch cng vic c s dng nh mn mu thay i c cu t chc, tinh gin bin ch, nng cao nh mc, v.v... do h thngc xu hng mun cao trch nhim v nhng kh khn trong cng vic ca mnh: ngcli, gim thp mc v tm quan trng trong cng vic ca ngi khc.

- Thm vo , phng vn i hi cn b thu thp thng tin phi tn nhiu thi gian lmvic vi tng nhn vin.

nng cao cht lng phng vn thu thp thng tin phn tch cng vic cn phi:-Nghin cu cng vic trc khi phng vn nhm a ra cng nhng cu hi cn

thit.

- Chn ngi thc hin cng vic gii nht v chn ngi c kh nng m t quyn hn,trch nhim, cch thc thc hin cng vic tt nht.

-Nhanh chng thit lp mi quan h tt i vi ngi b phng vn v gii thch cho hr rng v mc ch ca phng vn.

- t nhng cu hi r rng v gi sao cho ngi b phng vn d tr li.

- C cu ca cc thng tin cn thu thp phi hp l sao cho khi phng vn khng b bst nhng thng tin quan trng.

- Kim tra li tnh chnhxc ca cc thng tin vi ngi b phng vn.


28/169

28

2.3.3.5 S dng bn cu hi thit k sn (Phiu iu tra)

Trong phng php ny ngi lao ng s trc tip in cu tr li vo bng cu hi vcc nhim v, cc hnh vi, cc k nng v cc iu kin lin quan n cng vic cchun b mt cch k lng t trc. Mi mt nhim v hay mt hnh vi u c nh githeo cc mc : c c thc hin hay khng c thc hin; tm quan trng; mc phctp; thi gian thc hin v mi quan h i vi vic thc hin cng vic ni chung.

Phng php s dng bn cu hi thit k sn thu thp thng tin phn tch cng vicc u im l cc thng tin thu thp c v bn cht c lng ha v c th d dngcp nht khi cc cng vic thay i, do thch hp vi vic x l thng tin trn my tnh v

phn tch mt khi lng ln cc thng tin. Vic thu thp thng tin c th c thc hin ddng hn cc phng php khc v t tn km. Tuy nhin, vic thit k bn cu hi tn nhiuthi gian v chi ph cao. Ngi nghin cu khng tip xc trc tip vi i tng nghin cunn d xy ra tnh trng hiu lm cc cu hi.

nng cao cht lng thu thp thng tin qua bn cu hi, cn ch cc vn sau:

- V cu trc ca cc cu hi: Ngoi cc cu hi v chc nng, nhim v chnh, trong

bn cu hi cn thit phi c nhng cu hi v cc nhim v ph nhn vin phi thc hin tini lm vic. Tuy nhin cc cu hi cn xoay quanh trng tm cc vn cn phi nghin cuv bn cu hi nn ngn gn.

- V cch thct cu hi: Cc cu hi cn c thit k n gin, d tr li v c thtr li ngn gn. nhng ni no c th, nn thit k cu hi m, v d: Theo anh (ch),cng lm vic c cao qu khng? hoc cc cu hi la chn phng n tr li, v d: thc hin tt cng vic ny, ti thiu nhn vin cn bao nhiu thi gian lm quen vicng vic? v a ra cc phng n tr li ty theo tng loi hnh cng vic, v d:

Di 1 thng 3 thng 1 nm

2 thng 6 thng - V ni thc hin: Nn nhn vin thc hin bn cu hi vo gi lm vic ti c

quan, nhng bn cu c thc hin nh thng km trung thc v t chnh xc.

2.3.3.6 Phng php hi tho chuyn gia

y l phng php thu thp thng tin phn tch cng vic trong cc chuyn gia(gm cc cng nhn lnh ngh, nhng ngi am hiu v cng vic, nhng ngi lnh o cptrung gian, cc b phn) c mi d mt cuc hp tho lun v nhng cng vic cn tmhiu. Cc kin trao i gia cc thnh vin s lm sng t v b sung thm nhng chi titm ngi nghin cu khng thu c t cc cuc phng vn c nhn v cc phng php

trn. Ngoi ra qu trnh trao i kin cn lm r c nhng trch nhim v nhim v cachnh nhng thnh vin trong hi tho.

Phng php ny c s dng thu thp thng tin phc v nhiu mc ch phn tchcng vic nh: xy dng bn m t cng vic, yu cu ca cng vic, tiu chun thc hincng vic, xy dng cc phiu nh gi thc hin cng vic Phng php ny chi ph khcao v tn nhiu thi gian.

2.4 VIN CNH CA PHN TCH CNG VIC

Trong bi cnh cng ngh k thut thay i nhanh chng, mi trng cnh tranh ngycng gay gt, trnh lnh ngh v yu cu ca nhn vin ngy cng cao, s bng n vthng tin lm cho cng vic, cch thc t chc doanh nghip v thc hin cng victhay i theo chiu hng sau:


29/169

29

- S lng cng vic gim bt. Ranh gii gia cc cng vic v s khc bit gia cccng vic trong doanh nghip thu hp. Ni dung cng vic s phong ph hn, c tnh chtthch thc hn, hp dn hn i vi nhn vin. Cc ranh gii phn chia cc chc nng tchc nh gia bn hng v sn xut cng s gim bt.

- Cng vic s c t chc theo cc qu trnh tng hp v c thc hin bng cc tchc, nhm, i. Nhn vin s c o to theo hng a k nng v phm vi thc hin

cng vic s s m rng gip cho nhn vin nng cao tnh linh hot, tinh thn trch nhim vicng vic ca c i v hiu qu cui cng ca doanh nghip. Hnh thc lun phin thay icng vic cng s c p dng rng ri. Tng cng trch nhim tp th i vi kt quchung c ch trng hn l tng cng trch nhim c nhn i vi cc cng vic c nhn.Tm l t chi: y khng phi l vic ca ti trong nhn vin cng s dn dn c xa

b.

- Ccu t chc c ci tin v n gin ha, vic phn cng, b tr ngun nhn lcc hon thin. S lng cc cp bc qun tr trong doanh nghip gim i. Cc t chcdoanh nghip s ch cn c khong ba hoc bn cp qun tr, thay cho su, by cp nh trc

y. Nh vy, tm hn qun tr s c m rng v trch nhim ca cc nh qun tr cng stng ln. Thay th mt s cc nguyn tc c v t chc, qun l doanh nghip bng ccnguyn tc mi nhm nng cao hiu qu hot ng ca doanh nghip. V d, nguyn tcchuyn mn ha trong phn chia cng vic s c thay th bng nguyn tc phi hp thchin cc nhim v c tnh cht tng hp.

Nhng thay i v cng vic, cch thc t chc thc hin cng vic v t chc doanhnghip nh trn s lm thay i yu cu i vi phn tch cng vic. Trong tng lai, vic

phn tch cng vic v xy dng bn m t cng vic s c p dng cho tng nhm cngvic v s giao cho tng nhm hoc i nhn vin thc hin. Mi nhn vin s c chia snhng quan im chungca i v hc cch thc hin cc cng vic khc trong i. Khi rnh

nhn vin s thc hin thm nhng cng vic khc ca nhm, i. Cc tiu chun cng vic,nhim v v cc quy nh ca cng vic s khng trnh by qu chi tit. Nhn vin s hcc cch ch trng cc c gng c nhn v s dng ngun lc ca tp th nhm thc hincng vic mt cch sng to v linh hot.


30/169

30

CHNG 3: K HOCH HA NGUN NHN LC3.1. KHI QUT V K HOCH HO NGUN NHN LC

3.1.1. Khi nim

K hoch ho ngun nhn lc lqu trnh nh gi, xc nh nhu cu v ngun nhn lc

p ng mc tiu hot ng ca t chc v xy dng k hoch nhn lc p ng ccnhu cu trong tng lai.

Thc cht ca k hoch ho nhn lc l qu trnh nghin cu, xc nh nhu cu ngunnhn lc, a ra cc chnh sch v thc hin cc chng trnh hot ng m bo cho doanhnghip c ngun nhn lc vi cc phm cht, k nng ph hp thc hin cng vic cnng sut, cht lng v hiu qu cao, nhm thc hin tt mc tiu ca t chc. Do , lp khoch ngun nhn lc l mt trong cc ni dung quan trng nht ca cng tc qun l nhnlc trong cc doanh nghip.

3.1.2. Vai tr ca k hoch ho ngun nhn lc

Th nht, k hoch ho ngun nhn lc ng vai tr trung tm trong qun l chin lcngun nhn lc trn c s gn ngun nhn lc v t chc li vi nhau. Vic lp k hochngun nhn lc to ra s lin kt gia cc vn m ngi lao ng quan tm: c o tonhiu hn -Tr lng cao hn - Phc li ngy cng nhiu hn.

Lc lng lao ng c k nng ca mt t chc v ang tr thnh li th cnh tranhca t chc. Do vy, k hoch ha ngun nhn lc ca t chc gi vai tr quan trng nh khoch ha sn xut, k hoch ha ti chnh, k hoch ha Marketing

K hoch ha ngun nhn lc l qu trnh xy dng chin lc ngun nhn lc v thitlp cc chng trnh hoc cc chin thut thc hin cc chin lc ngun nhn lc . Do

, lm tt cng tc k hoch ha ngun nhn lc s gip cho t chc t c mc tiu chinlc ra.

C th k hoch ha ngun nhn lc gip cho t chc ch ng thy trc cc khkhn, thch thc v tm ra bin php khc phc nhng kh khn v vt qua nhng thchthc ; xc nh r khong cch gia tnh trng hin ti v nh hng tng lai ca t chc;tng cng s tham gia ca nhng ngi qun l trc tuyn vo qu trnh k hoch ha chinlc; nhn r cc hn ch v c hi ca ngun nhn lc trong t chc.

S thnh cng ca chin lc ngun nhn lc ph thuc vo khung cnh c th m ccchin lc s dng. Ni cch khc, chin lc ngun nhn lc c nh hng rt quantrng n s hon thin t chc v hiu qu ca n ty thuc vo mc ph hp ca chin

lc ngun nhn lc vi chin lc tng th ca t chc; c trng ca t chc; nng lc cat chc v s thay i ca mi trng. Do , khi ra cc quyt nh nhn lc phi quan tmn cc chin lc.

Th hai, k hoch ho ngun nhn lc c nh hng ln n hiu qu ca t chc thngqua vic lin kt hnh ng vi kt qu. K hoch ho ngun nhn lc c quan h cht chvi chin lc sn xut kinh doanh ca t chc. t c mc tiu di hn, mi t chccn c c i ng nhn lc hp l vi nhng kin thc, k nng v kh nng cn thit.

Th ba, v phng din ngun nhn lc, cng tc k hoch ha gip cho doanh nghipthy r c phng hng, cch thc qun tr ngun nhn lc ca mnh, bo m cho doanh

nghip c c ng ngi cho ng vic, vo ng thi im cn thit v linh hot i phvi nhng thay i trn th trng.


31/169

31

Th t, k hoch ho ngun nhn lc ng vai tr iu ho cc hot ng ngun nhnlc. Thng qua vic lp k hoch ngun nhn lc s cho thy tt c cc b phn n khp vinhau nh th no. Xc nh ngun nhn lc c ph hp vi chin lc khng. V c bit,ngun nhn lc c m bo c li th cnh tranh khng.

Th nm, k hoch ho ngun nhn lc l c s cho cc hot ng bin ch, o to vpht trin ngun nhn lc.

3.1.3. Quan h gia k hoch ha ngun nhn lc v k hoch sn xut kinh doanh

K hoch ho ngun nhn lc c quan h cht ch vi k hoch sn xut kinh doanh.Quy m v c cu ca lc lng lao ng ca doanh nghip phi c xc nh da vo khoch sn xut kinh doanh ca chnh doanh nghip : Nhng loi lao ng no cn thit t c mc tiu ca t chc? S lng lao ng hon thnh mi loi cng vic l baonhiu?

K hoch sn xut kinh doanh bao gm: di hn, trung hn v ngn hn v tng ngvi n cng cn phi c k hoch di hn, trung hn, ngn hn v ngun nhn lc. K hochha ngun nhn lc phi xut pht t k hoch sn xut kinh doanh, gn vi k hoch snxut kinh doanh v phc v k hoch sn xut kinh doanh ca t chc.

a. Mi quan h gia k hoch sn xut kinh doanh di hn vi k hoch ha ngunnhn lc

tn ti v pht trin trong di hn, cc t chc phi c bit quan tm n chin lckinh doanh ca mnh. Cn phi xc nh r t tng chin lc, nhng vic cn lm; sn

phm, dch v ca t chc; phn tch cc mt mnh, mt yu c hi thch thc ca t chc;li th cnh tranh ca sn phm, dch v m t chc cung cp cho th trng..

Trong qu trnh xy dng chin lc kinh doanh cn phi phn tch lc lng lao ng,c cu lao ng di tc ng ca cc thay i v nhn khuhc, vn ha, x hi; nhng thay

i v cung nhn lc t c mc tiu chin lc kinh doanh t chc cn c ngun nhn lc thch ng.

Cng tc k hoch ha ngun nhn lc mt mt gip cho t chc c c ngun nhn lc png yu cu ca chin lc kinh doanh, mt khc t chc cn xem xt iu chnh chin lckinh doanh, nu ngun nhn lc trong tng lai khng th p ng.

b. Quan h gia k hoch sn xut kinh doanh trung hn v k hoch ha ngunnhn lc

Trong k hoch kinh doanh trung hn t chc cn xc nh cc mc ch v mc tiu cth cn t c trong khng thi gian 2, 3 nm, nh doanh s bn ra; s lng sn phm

theo chng loi; li nhun; nng sut lao ng t c cc mc ch v mc tiu trn, t chc cn c ngun lc thch ng. K

hoch ha ngun nhn lc trung hn cn d bo c: cn bao nhiu nhn lc cho mi loicng vic t c mc tiu sn xut kinh doanh; d bo s lao ng thuyn chuyn lmc s xc nh t thiu ht lao ng.

c. Quan h gia k hoch kinh doanh ngn hn v k hoch ha ngun nhn lc

t c mc tiu ca k hoch kinh doanh ngn hn, k hoch ha ngun nhn lccn xc nh c s lng lao ng cn thit theo trnh o to, k nng, kinh nghim.Trn c s xc nh s lng lao ng tha thiu, t c k hoch tuyn dng hoc thc

hin cc bin php nhm ct gim nhn lc.


32/169

32

3.2. QU TRNH K HOCH HA NGUN NHN LC

Qu trnh k hoch ha ngun nhn lc cn c thc hin trong mi lin h mt thitvi qu trnh xy dng v thc hin cc chin lc v chnh sch kinh doanh ca doanhnghip. Thng thng, qu trnh lp k hoch nhn lc c thc hin theo cc bc sau y:

1. Phn tch mi trng v cc nhn t nh hng

2. D bo nhu cu nhn lc3. D bo cung nhn lc

4. Phn tch quan h cung cu ngun nhn lc, kh nng iu chnh v ra cc chnhsch, k hoch, chng trnh thc hin gip cho doanh nghip thch ng vi cc nhu cu miv nng cao hiu qu s dng ngun nhn lc

5. Thc hin cc chnh sch, k hoch, chng trnh qun tr ngun nhn lc ratrong bc 4

6. Kim tra nh gi tnh hnh thc hin

Qu trnh k hoch ha ngun nhn lc c th hin trong hnh 3.1.

Hnh 3.1: Qu trnh k hoch ha ngun nhn lc

3.2.1 Phn tch mi trng

Phn tch mi trng l c s cho vic xc nh mc tiu, chin lc ca t chc nichung v hoch nh ngun nhn lc ni ring. Mi trng kinh doanh ca doanh nghip baogm: mi trng bn ngoi v mi trng bn trong.

a. Mi trng bn ngoi

Mi trng bn ngoi bao gm cc yu t nh khung cnh kinh t, dn s v lc lnglao ng trong x hi, lut l ca Nh nc, vn ha v x hi, i th cnh tranh, khoa hck thut, khch hng v chnh quyn/on th.

Phn tch mi trng vcc nhn t nh hng

D bo khi lngcng vic, phn tch

cng vic

Phn tch cung/cunhn lc, kh nng

iu chnh

D bo

nhu cu nhn lc

Chnh sch, k hochchng trnh

- Tuyn dng- o to v pht trin- Chnh sch i ng- Quan h lao ng

Kim tra, nh gi,phn tch

D bocung nhn lc


33/169

33

Mi trng bn ngoi nh hng rt ln n cc hot ng ca doanh nghip. Sau khiphn tch k mi trng bn ngoi, cng ty s ra s mng (mission) v mc tiu ca tondoanh nghip. T mc tiu ny, doanh nghip s ra chin lc v chnh sch nhn lc choton doanh nghip. Giai on ny chng ta gi l hoch nh chin lc ngun nhn lc(strategic planning) do ch tch hi ng qun tr v tng gim c ra, sau khi tham khovi cc cp qun tr cp di.

- Cc bc ngot ca nn kinh t c th nh hng ti nhu cu v nhn lc trong giaion pht trin ca nn kinh t, nhu cu v nhn lc c th tng ln v ngc li, khi nn kinht giai on suy thoi th nhu cu v nhn lc c th gim xung. Ngoi ra, tnh hnh lm

pht, tnh trng tht nghip v li sut ngn hng uc nh hng ti nhu cu v nhn lcca doanh nghip. Hn th na, nhng thay i v x hi (nh c chin tranh t xut) c thnh hng ti nhu cu ca mt t chc.

- Nhng thay i v chnh tr v lut php s c nh hng ti nhu cu tng lai camt t chc (chng hn nh mt b lut mi v lao ng s c tc dng ng vin hay hnch ngi lao ng cung cp sc lao ng cho cc doanh nghip) .

- Cc thay i v k thut v cng ngh nh hng ln n nhu cu tng lai ca mt tchc. Mt khi cng ngh c ci tin, bn cht cng vic tr nn phc tp hn, mt s nghmi xut hin v mt s ngh c mt i. V nh th, nhu cu v nhn lc c s thay i, ccdoanh nghip thng thiu nhng cng nhn c tay ngh cao v c ngh mi.

- Cui cng l s cnh tranh ca cc i th cng nh s cnh tranh c tnh cht toncu tng ln lm cho cc doanh nghip, mt mt, phi khng ngng nng cao trnh nghnghip cho nhn vin ca mnh v mt khc, phi gim bt chi ph cho lao ng, phi titkim chiph tin lng gim gi thnh sn phm v tng sc mnh cnh tranh. iu lm cho cc doanh nghip c chin lc s dng nhn lc theo hng chn lc hn v tinhnhu hn...

b. Mi trng bn trong

Mi trng bn trong bao gm s mng v mc ch, chnh sch v chin lc ca tchc, c im ngun nhn lc, bu khng kh vn ha ca t chc, cc c ng v sau cngl cng on.

- Mi loi sn phm v dch v m t chc s sn xut kinh doanh v a ra th trngs yu cu s lng, cht lng, trnh lao ng, kt cu ngh nghip v trnh lnh ngh,k nng lao ng ca ngun nhn lc rt khc nhau. Do , cng tc k hoch ho ngunnhn lc cn xem xt tht k mc phc tp ca sn phm xc nh loi lao ng vi ccu trnh lnh ngh ph hp.

- Cc mc tiu chin lc ca doanh nghip s nh hng ti nhu cu tng lai ca n.Khi d bo c s tng trng, c s u t mi m rng sn xut hoc tin hnh mt cngvic mi, mt sn phm mi... th nhu cu v nhn lc s tng ln v ngc li, khi c suygim, hay thu hp sn xut - kinh doanh th tt yu dn n nhu cu v nhn lc s gim i;

- Mt s u t mi v cng ngh hay mt s thu hp v ti chnh cng lm cho ccdoanh nghip phi xem xt li nhn lc ca mnh;

- Hn na, vic d bo v bn hng v sn xut sn phm cng quyt nh n nhu cuv nhn lc ca doanh nghip (v d nh nhu cu v nhn lc tng lai ca doanh nghip s

pht trin ln hay thu hp i s tng ng vi giai on pht trin hay suy tn ca chu k sng

ca sn phm doanh nghip).- di thi gian ca k hoch ha ngun nhn lc cng nh hng n k hoch ho

nhn lc. K hoch ho nhn lc c thi hn ngn t 1 thng n 1 nm, hoc trong khong


34/169

34

thi gian di t 3 nm n 5 hoc 7 nm, ph thuc vo cc nhn t t mi trng bn trongv mi trng bn ngoi ca t chc.

- S thay i t nhin lc lng lao ng ca doanh nghip. Theo thi gian, lc lnglao ng ca doanh nghip tt yu s thay i nh c s ngh hu, c s ra i, thay i,thuyn chuyn v kt thc hp ng lao ng... Cc nh qun l nhn lc c th d bo trcc nhng thay i ny. Cn nhng thay i do s vng mt, s thiu nng lc v tai nn

hoc cht th kh c th bit trc c. Vic theo di v cung cp cc thng tin v nhngthay i v lc lng lao ng trn l trch nhim ca Phng nhn s.

3.2.2. D bo nhu cu nhn lc

D bo nhu cu nhn lc l d bo s lng v c cu nhn lc cn thit hon thnhs lng sn phm, dch v hoc khi lng cng vic ca t chc trong mt thi k nhtnh.

D bo nhu cu nhn lc c chia lm hai loi: d bo nhu cu nhn lc ngn hn vd bo nhu cu nhn lc di hn. i vi mi loi d bo nhu cu nhn lc c th p dngcc phng php khc nhau.

a. D bo nhu cu nhn lc ngn hn

D bo nhu cu nhn lc ngn hn l d bo nhu cu nhn lc trong khong thi gian 1nm. Ty theo c im ca mi t chc, khong thi gian d bo c th linh hot hn. Trongngn hn cn phi xc nh r s lao ng c th trong tng ngh, tng loi lao ng.

Ty theo c im sn xut kinh doanh, loi sn phm d bo nhu cu nhn lctrong ngn hn c th s dng cc phng php nh lng cn c vo thi gian lao ng hao

ph, nng sut lao ng, cn c v tiu chun nh bin. Qu trnh d bo nhu cu nhn lctrong ngn hn c thc hin theo trnh t sau:

- Xc nh nhim v/khi lng cng vic ca t chc cn phi hon thnh

- S dng cc t s quy i hoc tiu chun nh bin, thi gian lao ng hao ph chomt n v sn phm tnh tng s gi lao ng cn thit hon thnh mi loi cngvic hoc mi loi sn phm.

- Quy i tng s gi lao ng ra s ngi lao ng ca mi ngh, mi loi cng vic,mi loi sn phm, xc nh tng s lao ng ca t chc.

Phng php d bo cu nhn lc theo thi gian lao ng hao ph

Trong phng php ny, nhu cu nhn lc cho nm ti c xc nh cn c vo thigian lao ng hao ph hon thnh s lng sn phm, khi lng cng vic, nhim v canm k hoch; qu thi gian lm vic bnh qun ca 1 lao ng nm k hoch; h s tngnng sut lao ng d tnh ca nm k hoch.

mn

n

i

ii

KT

Qt

D

Trong :

D - Cu lao ng nm k hoch ca t chc

tiThi gian lao ng hao ph sn xut ra 1 n v sn phm

QiTng s sn phm i cn sn xut trong nm k hoch

TnQu thi gian lm vic bnh qun ca 1 lao ng nm k hochKmH s tng nng sut lao ng d tnh nm k hoch

n - S loi sn phm cn sn xut nm k hoch


35/169

35

Phng php ny thng p dng d bo nhu cu nhn lc cho nhng cng vic,nhng sn phm xc nh c hao ph lao ng cn thit tc l c mc lao ng lm cn ckhoa hc.

Phng php d bo nhu cu nhn lc theo nng sut lao ng

Trong phng php ny nhu cu nhn lc nm k hoch cxc nh theo cng thcsau:

QD

Trong :DCu lao ng nm k hochQ- Tng sn lng nm k hochWNng sut lao ng bnh qun ca mt lao ng nm k hoch

Phng php d bo nhu cu nhn lc theo tiu chun nh binTiu chun nh bin l khi lng cng vic/nhim v m mt ngi phi m nhim.

V d: S sinh vin/ging vin, s my in thoi/lao ng.b. D bo cu nhn lc di hn

D bo nhu cu nhn lc di hn thng c tin hnh cho thi hn trn 1 nm, c tht 3 n 5 nm hoc 7 nm.

d bo nhu cu nhn lc di hn cn cn c mc tiu, v chin lc kinh doanh cat chc trong tng lai, d on nhng thay i v k thut, cng ngh, tc ng ca mitrng

D bo cu nhn lc ca t chc da v cu nhnlc ca tng n v, b phn

Cn c vo mc tiu hot ng, khi lng cng vic cn hon thnh trong k k

hoch, mi n v d on nhu cu nhn lc cn thit hon thnh khi lng cng vic .Cu nhn lc trong k k hoch ca t chc c tng hp t cu nhn lc ca cc n v.

Phng php c lng trung bnh

Cu nhn lc ca t chc trong k k hoch c d bo trn c s nhu cu nhn lcbnh qun ca t chc trong cc k trc .

Phng php tnh theo tiu chun thi gian lao ng hao ph ca mt n v snlng: Cu nhn lc nm k hoch c xc nh theo cng thc sau:

T

QxtD

Trong :

DCu nhn lc nm k hochQ - Tng sn lng cn sn xut nm k hochtTiu chun thi gian lao ng hao ph ca mt n v sn lng nm k hochT - Tng s gi lm vic bnh qun ca 1 lao ng nm k hoch

Ngoi ra d bo nhu cu nhn lc trong di hn c th s dng cc phng php dbo theo ng xu hng, hi quy tng quan, phng php chuyn gia.

3.2.3 D bo cung nhnlc

Sau khi d on cu nhn lc, cn tin hnh d on cung nhn lc ca t chc trongthi k k hoch. T chc phi nh gi, phn tch v d on kh nng c bao nhiu ngisn sng lm vic cho t chc c bin php thu ht, s dng v khai thc tim nng cangi lao ng, nng cao hiu qu hot ng ca t chc.


36/169

36

D on cung nhn lc t hai ngun: cung nhn lc t bn trong t chc (tc l phntch nhn lc hin c trong t chc) v cung nhn lc t bn ngoi t chc.

a. D on cung nhn lc trong ni b t chc/ Phn tch nhn lc hin c ca tchc

K hoch ha ngun nhn lc yu cu phn tch k lc lng lao ng hin c ca tchc v s lng v c cu lc lng lao ng.

Mun vy cn thc hin theo trnh t sau y:

Bc 1.Phn loi lc lng lao ng hin c trong t chc

S lng nhn lc hin c trong t chc trc ht phi c phn loi theo cc tiuthc khc nhau nh: Gii tnh, tui, theo ngh, theo trnh lnh ngh, sc kho, thm nincng tc, tnh trng gia nh, theo cng nhn, tim nng cho pht trin v bt lm c scho phn tch.

Bc 2. Phn tch nhn lc hin c trong t chc:

Phn tch c cu tui ca lc lng lao ng hin c trong t chc. Phn tch c cunhn lc theo gii tnh: nam, n nh gi mc ph hp vi yu cu cng vic.

Phn tch trnh vn ha ca ngi lao ng theo cc ngh, loi cng vic.

Phn tch kt cu trnh , ngh nghip ca ngi lao ng theo tng cp bc (chnghn: bc 1; bc 2; bc 3; bc 4) so vi nhu cu. Hoc phn tch so snh trnh (bng cpt c, chuyn ngnh c o to) ca cn b qun l, lnh o vi yu cu ca cngvic.

Phn tch so snh mc phc tp ca cng vic v trnh lnh ngh ca cng nhnthng qua so snh cp bc cng vic v cp bc cng nhn theo tng ngh, tng bc bit cmc ph hp, khng ph hp v c chin lc nhn lc thch ng cho thi k k hoch.

Tp trung phn tch nhng cng vic c th hoc loi cng vic thng c t l thay thlao ng cao; vng mt nhiu; vi phm k lut lao ng hoc hon thnh cng vic mc thp, tnh hnh s dng thi gian lao ng ca cc loi lao ng.

Ch r nhng ngi s v hu, s ngh vic trong tng nm k hoch c k hochthng bo cho ngi lao ng bit trc ng thi chun b ngi thay th mt cch chng.

Phng php phn tch

S dng phng php so snh lc lng nhn lc hin c trong t chc theo tng tiuthc vi yu cu cng vic m h ang m nhn hoc so snh tnh hnh nhn lc hin c viyu cu cng vic trong nm k hoch sp ti nhm t c mc tiu sn xut kinh doanhca t chc.

(1) Phn tch kt cu ngh nghip ca lao ng trong doanh nghip:

m bo nhu cu lao ng theo tng ngh trong doanh nghip chng nhng m botnh ng b v lao ng gia cc ngh trong dy chuyn sn xut m cn to iu kin sdng lao ng hp l theo cc ngh, tn dng nng lc my mc thit b hin c. Bi v numt ngh no b tha lao ng so vi nhu cu s dn n b tr lao ng khng ngnghnh ngh, trong khi ngh no b thiu lao ng s khng m bo tnh ng b trongdy chuyn sn xut.

Phng php phn tch: So snh s lao ng cn c theo nhu cu sn xut kinh doanh,

phc v kinh doanh vi s lao ng hin c theo tng ngh, tng cng vic, tng chc danh.V d: Phn tch kt cu ngh nghip ca cng nhn sn xut ti Bu in tnh H. Ta c

bng sau:


37/169

37

(n v tnh: ngi)

Cc ngh S lao ng theonhu cu k hoch

S lao nghin c

Tha / thiu laong (+/-)

Lao ng CN 681 676 - 5Lao ng qun l 152 152 0

Lao ng b tr 149 154 + 5Tng hp 982 982 0

S liu trong biu cho thy: tng s nhn lc hin c ca doanh nghip cn i vi nhucu nhn lc nm k hoch. Nhng phn tch su tng ngh li c tnh trng thiu lao ngcng ngh v tha lao ng b tr.

(2) Phn tch tnh hnh s dng cng nhn sn xut theo trnh lnh ngh

Bng vic so snh cp bc cng vic bnh qun v cp bc cng nhn bnh qun catng ngh, tng b phn v ton t chc.

(3) Phn tch tnh hnh s dng cn b chuyn mn, k thut theo ngnh ngh o to,

trnh chuyn mn, thm nin nghSo snh tnh hnh thc t (s ngi hin c) vi yu cu cng vic (s ngi cn c theo

nhu cu) nhm nh gi mc ph hp theo cc tiu thc: ngnh ngh o to; trnh chuyn mn; thm nin ngh; trnh ngoi ng

V d: nh gi mc ph hp gia cc chc danh theo cc tiu thc ta c bng sau:

Chc danh

Trnh hin c Yu cu cng vic

Ngnho to

Trnh chuyn

mn

Thmnin ngh

Trnh ngoing

Ngnho to

Trnh chuyn

mn

Thmnin ngh

Trnh ngoi ng

Gim cPG kinh doanhTrng phngnhn sChuyn gia tinlng

(4) xut cc k hoch thch ng cho tuyn m, tuyn chn, o to, pht trin tha mn nhu cu thay th v pht trin, m rng sn xut kinh doanh

H thng thng tin ngun nhn lc s cung cp cc thng tin, t liu, s liu phn tchtnh hnh lc lng lao ng ca t chc. Cc thng tin, s liu ny c thu thp t nhiungun khc nhau thuc h s ca ngi lao ng nh: cc mu n xin vic; bn nh gitnh hnh thc hin cng vic thng k ca ngi lao ng; nhng b sung thay i ca cnhn ngi lao ng; tnh hnh khen thng, k lut; lch s v o to, tin lng; h s sckhe ca ngi lao ng H thng thng tin ngun nhn lc khng ch lm c s cho phntch tnh hnh nhn lc hin c trong t chc tin hnh k hoch ha nhn lc m cn lmc s cho k hoch ha sn xut, th trng, ti chnh.

Di y l mt s h thng thng tin ngun nhn lc:

H thng h s thng v s thuyn chuynH thng h s thng l cc h s c x l, lu tr nhn cng trn giy. Trong loi

h s ny cc thng tin v mi nhn vin c thu thp v sau c lu tr di dng bn


38/169

38

tm tt, bao gm cc thng tin v trnh hc vn, cc kha hc do c quan t chc, s thchv ngh nghip, mong mun c o to pht trin, trnh ngoi ng v cc k nng. Ccthng tin ny c th s dng khi xem xt vic bt, b nhim hay thuyn chuyn cng vicca nhn vin.

H s nhn vin

Ngy thng:B phn: Phng ban: Ngnh hoc nhm: a im:

Ngy thng phc vcng ty:

Ngy thng nmsinh:

Tnh trng gia nh: Tn chc danhcng vic:

Trnh hc v n Vn bng, nm hc, tn trng v lnh vc chuyn mnTrung hcCao ngi hc .

Cc kha hc do cng ty o to, h trTn kha hc Nm Tn kha hc Nm

-- -- -- --S thch v ngh nghip v s thch pht trin

Bn cquan tmn viclm khckhng?

C

Khng

Bn c chpnhn thuynchuyn sang

b phnkhc khng?

C

Khng

Bn cmun thuynchuyn thng tinkhng?

C

Khng

nh

Nu c hy k c th Din gii c th H tn:M s :

Loi o to m bnmong mun

A. Trau d i k nng hon thnh cng vic bn ang lmB. Trau di kinh nghim v kh nng thng tin

Nu cc loi cng vic m bn tin rng bn c kh nng m nhim trong hin ti?Ngoi ng Vit Ni Nghe hiu

Cc hot ng XH, on th Bn c l hi vin cc t chc...

Cc k nng (Skills)Loi k nng Gi y chng nhn Loi k nng Gi y chng nhn

Cc kinh nghim cng vic khc, v/hoc ngha v qun sa im Thi gian

Cc kh nng, s thch khc

b. D on cung nhn lc t bn ngoi

D on cung nhn lc t bn ngoi l cng vic rt quan trng bi v nhn lc ca tchc thng b bin ng do mts ngi ang lm vic trong t chc nhng li c nhu cuthuyn chuyn i ni khc, v hu, m au, cht, tai

bg quan tri nguon nhan luc

Documents