bhp - oddk.pl · przyjmuje się następujące oznaczenia:a – wysokość usytuowania strefy...

14
BHP w praktyce ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. Gdańsk 2018 Bogdan Rączkowski Wydanie XVII Stan prawny na dzień 1 marca 2018 r.

Upload: lamtruc

Post on 01-Mar-2019

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

BHPw praktyce

ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k.Gdańsk 2018

Bogdan Rączkowski

Wydanie XVIIStan prawny na dzień 1 marca 2018 r.

210

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

Dobór osłon chroniących przed zagrożeniamispowodowanymi przez części ruchome maszyn

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z PRZEMIESZCZANIEM SIĘ LUDZI

Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganiekończynami górnymi do stref niebezpiecznych [X 701]

Maszynę uważa się za bezpieczną, jeśli – przy eksploatowaniu zgodnie z prze-znaczeniem – jest prawdopodobne, że może być ona użytkowana, regulowanai ustawiana, a także utrzymywana w sprawności technicznej, demontowana i zło-mowana, nie narażając operatora na uraz lub pogorszenie stanu zdrowia. Metodyprowadzące do tego celu obejmują:• zmniejszenie ryzyka przez wybór odpowiedniej konstrukcji,• urządzenia ochronne,• informacje dotyczące użytkowania (sygnalizacja, znakowanie, instrukcje),• środki ochrony indywidualnej,• środki ochronne zastosowane przez użytkownika (sposób pracy, środki orga-

nizacyjne zapewniające bezpieczeństwo).

Zmniejszyć lub wyeliminować ryzyko spowodowane przez maszyny można, sto-sując odległości bezpieczeństwa, uniemożliwiające sięganie do stref niebezpiecz-nych. Należy pamiętać, że nie zapewniają one wystarczającej ochrony przed takimizagrożeniami, jak promieniowanie lub emisja substancji, dla których wymagane sądodatkowe lub inne środki ochrony.

Odległości bezpieczeństwa, które podano w poniższych tabelach, ustalono, bio-rąc pod uwagę:• konstrukcje ochronne (materialna przeszkoda ograniczająca ruch ciała lub

jego części), a także znajdujące się w nich otwory o określonym kształciei usytuowaniu,

• odległości bezpieczeństwa mierzone od powierzchni granicznej, zatrzymu-jącej ciało lub określoną jego część,

• płaszczyznę odniesienia, czyli powierzchnię, na której osoby mogą swobod-nie stać (np. podłoga, powierzchnia pomostu roboczego itp.),

• niestosowanie żadnych środków pomocniczych, np. krzeseł lub drabin, a tak-że prętów lub narzędzi przedłużających naturalny zasięg kończyn górnych.

Wybór odpowiedniej odległości bezpieczeństwa (zapewniającej sięganie do górylub sięganie ponad konstrukcją ochronną) zależy od oceny ryzyka, która musi byćoparta na prawdopodobieństwie wystąpienia urazu ciała lub utraty zdrowiai przewidywanej ciężkości tego urazu lub pogorszenia stanu zdrowia.

W związku z powyższym, odległość bezpieczeństwa będzie zależała od tego, czyryzyko będzie małe (możliwość obtarcia, dotknięcia), czy duże (możliwość po-chwycenia).

211

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

Dla małego ryzyka przyjmuje się wartości z poniższej tabeli.

Wysokość usytuowaniastrefy niebezpiecznejb

a

Wysokość konstrukcji ochronneja

b

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2500

Pozioma odległość bezpieczeństwa od strefy niebezpiecznej

25002) 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2400 100 100 100 100 100 100 100 100 0

2200 600 600 500 500 400 350 250 0 0

2000 1100 900 700 600 500 350 0 0 0

1800 1100 1000 900 900 600 0 0 0 0

1600 1300 1000 900 900 500 0 0 0 0

1400 1300 1000 900 800 100 0 0 0 0

1200 1400 1000 900 500 0 0 0 0 0

1000 1400 1000 900 300 0 0 0 0 0

800 1300 900 600 0 0 0 0 0 0

600 1200 500 0 0 0 0 0 0 0

400 1200 300 0 0 0 0 0 0 0

200 1100 200 0 0 0 0 0 0 0

0 1100 200 0 0 0 0 0 0 0a) Nie podano wysokości konstrukcji ochronnych poniżej 1000 mm, ponieważ nie ograniczają one ruchu.b) Strefy niebezpieczne powyżej 2500 mm podano poniżej (dla sięgania ponad konstrukcją ochronną).

212

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

Sięganie do góry

Sięganie ponad konstrukcjami ochronnymiPrzyjmuje się następujące oznaczenia: a – wysokość usytuowania strefy niebezpiecznej, b – wysokość kon-

strukcji ochronnej, c – odległość pozioma konstrukcji ochronnej od strefy niebezpiecznej.

Jeżeli ryzyko jest duże, wtedy należy stosować:– wartości według poniższej tabeli,– inne techniczne środki bezpieczeństwa.

Wartość usytuowaniastrefy niebezpiecznejc

a

Wysokość konstrukcji ochronneja, b

b

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2700

Odległość pozioma od strefy niebezpiecznej c

2700 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2600 900 800 700 600 600 500 400 300 100 0

2400 1100 1000 900 800 700 600 400 300 100 0

2200 1300 1200 1000 900 800 600 400 300 0 0

2000 1400 1300 1100 900 800 600 400 0 0 0

1800 1500 1400 1100 900 800 600 0 0 0 0

1600 1500 1400 1100 900 800 500 0 0 0 0

1400 1500 1400 1100 900 800 0 0 0 0 0

1200 1500 1400 1100 900 700 0 0 0 0 0

1000 1500 1400 1000 800 0 0 0 0 0 0

800 1500 1300 900 600 0 0 0 0 0 0

600 1400 1300 800 0 0 0 0 0 0 0

400 1400 1200 400 0 0 0 0 0 0 0

200 1200 900 0 0 0 0 0 0 0 0

0 1100 500 0 0 0 0 0 0 0 0a) Nie podano wysokości konstrukcji ochronnych poniżej 1000 mm, ponieważ nie ograniczają one ruchu.b) Strefy niebezpieczne powyżej 2700 mm ilustruje pierwszy rysunek.c) Konstrukcje ochronne poniżej 1400 mm nie mogą być stosowane bez dodatkowych, technicznych urządzeń ochronnych.

Tabele te służą do określania jednego z parametrów przy danych wartościach po-zostałych.

PrzykładUstalić wysokość b konstrukcji ochronnej, gdy znane są wartości a i c. Wysokość ausytuowania strefy niebezpiecznej wynosi 1600 mm, a jej odległość poziomaod przewidzianej konstrukcji ochronnej c wynosi 800 mm.

W zależności od stopnia ryzyka wysokość b konstrukcji ochronnej będzie wynosiła:• dla ryzyka małego b = 1600 mm (według tabeli 1),• dla ryzyka dużego b = 1800 mm (według tabeli 2).

W podobny sposób można znaleźć parametry a i c.

W normie [X 701] podano także odległości bezpieczeństwa przy sięganiu dookołaz ograniczeniem ruchu, przy sięganiu przez otwory o regularnym kształcie (otwórkwadratowy okrągły, szczelina) oraz otwory o nieregularnym kształcie.

213

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganiekończynami dolnymi do stref niebezpiecznych [X 701]

W poprzedniej sytuacji mieliśmy do czynienia z eliminacją lub ze zmniejszeniemryzyka przy sięganiu kończynami górnymi do strefy niebezpiecznej poprzez za-stosowanie odległości bezpieczeństwa. Niekiedy mogą występować uzasadnionei przewidywalne sytuacje, kiedy pracownicy usiłują używać stopy do udrażnia-nia otworów doprowadzających lub odprowadzających bądź obsługują maszynyi/lub sterują nimi, idąc obok. Odległości utrudniające swobodny dostęp dotycząwysokości usytuowania konstrukcji ochronnej i zmniejszają w ten sposób ryzykodla osób w wyniku ograniczenia swobody ruchu kończyn dolnych.

W poniższej tabeli podano zależności pomiędzy h – wysokością od podłoża dokonstrukcji ochronnej, l – odległością, na której dostęp jest utrudniony.

Wymiary w milimetrach

Wysokość h do konstrukcjiochronnej

Odległość l

Przypadek 1 Przypadek 2 Przypadek 3

h < 200 > 340 > 665 > 290

200 < h < 400 > 550 > 765 > 615

400 < h < 600 > 850 > 950 > 800

600 < h < 800 > 950 > 950 > 900

80 < h < 1000 > 1125 > 1195 > 1015

Powyższe dotyczy pracownika w pozycji stojącej. Jeśli jest ryzyko poślizgnięciasię lub innego niewłaściwego zachowania się, stosowanie wartości podanychpowyżej może być niewskazane.

214

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

Utrudnienie swobodnego ruchu poniżej konstrukcji ochronnych

Zasady określania wymiarów otworówumożliwiających dostęp do maszyny całym ciałem

Poziome i pionowe przemieszczanie się ludzi stwarza zagrożenie upadkiem lubpoślizgnięciem, co może spowodować takie urazy, jak: stłuczenia, złamania,zwichnięcia. Przemieszczanie się ludzi podczas pracy związane jest z dojściemdo stanowiska pracy i opuszczeniem go oraz z wykonywaniem czynności robo-czych, konserwacyjnych i naprawczych. Do tych celów służą wewnątrzzakła-dowe drogi komunikacyjne i transportowe, otwory przejściowe, otwory dostępu.Poniżej podano [X 705, X 706 i X 707] podstawowe określenia i wymogi.

Otwór przejścia – otwór, który umożliwia przemieszczenie lub przejście całegociała człowieka w celu umożliwienia mu wykonywania takich zadań, jak np. ope-rowanie urządzeniami sterującymi, nadzorowanie procesu pracy i sprawdzaniewyników pracy. Podane wymiary należy traktować jako minimalne i dlatego za-leca się, aby ze względów bezpieczeństwa powiększać je wszędzie tam, gdzie jestto możliwe. Ponadto otwory przejścia powinny być wystarczająco duże, abyw przypadku zagrożenia umożliwić szybkie wyjście.

Otwory dostępu – otwory, przez które osoba może pochylać się do przodu, sięgaćdo przodu, wyprostować górną część ciała, kończynę górną, rękę, palec lub kilkapalców, nogę lub stopę – aby wykonać czynności w czasie procesu pracy, jak np.operować elementami sterowniczymi, nadzorować proces pracy i sprawdzać wy-niki pracy.

Podstawą wymiarowania różnych otworów przejścia i otworów dostępu są:– wymiary nagiego ciała ludzkiego – określone w [X 707],– naddatek wysokości i szerokości – określone w [X 705 i X 706].

PrzykładObliczyć wymiary otworu (A – wysokość otworu, B – szerokość otworu) umożli-wiającego poziome przemieszczanie się do przodu w pozycji wyprostowanej.

Zgodnie z wzorem [X 705]:

A = h1(P95 lub P99) + x

gdzie:h1 – wysokość ciała,x – naddatek wysokości,P95, P99 – centyl przewidywanej populacji użytkowników*.

215

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

* Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postać rozkładu Gaussa. Dlatego teżw przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze przyjęcie jakograniczne przy projektowaniu miejsca pracy wartości cech odpowiadające 5 i 95 centylowi. Ponieważ centyljest punktem na skali ocen, poniżej lub powyżej którego znajduje się określony procent przypadków, 5 centylbędzie wyznaczał wartość cechy, która jest przekroczona minimum przez 5%, a maksimum przez 95% popu-

B = a1(P95 lub P99) + y

gdzie:a1 – szerokość między łokciami,y – naddatek szerokości.

Podstawiając dane, otrzymujemy:• dla P95

A = 1881 mm + 50 mm + 60 mm = 1991 mm (dodano naddatek podstawowy,uwzględniający ruchy ciała i naddatek na kask)

• dla P99A = 1944 mm + 50 mm + 60 mm = 2055 mm

• dla P95B = 545 mm + 50 mm + 100 mm = 695 mm (dodano naddatek podstawowy,uwzględniający ruchy ciała i naddatek na ochrony indywidualne)

• dla P99B = 575 mm + 50 mm + 100 mm = 725 mm

W podobny sposób można obliczyć dowolny otwór przejścia i otwór dostępu, wy-korzystując dane zawarte w ww. normach.

Dojścia i przejścia do urządzeń technicznych [Q 053]

Dojściami i przejściami do dźwignic i innych urządzeń technicznych mogą byćkorytarze, pomosty, podesty, galerie, schody, drabiny i klamry, wykonane z ma-teriałów niepalnych.

Ogólne wymagania dotyczące dojść i przejść do dźwignic stosuje się równieżw razie wykonania dojść roboczych do pomieszczeń i części budynku nieprze-znaczonych na pobyt ludzi, związanych z okresową obsługą maszyn i urządzeńoraz przeglądem i utrzymaniem stanu technicznego budynku. Wymagania szcze-gółowe, jakim powinny odpowiadać dojścia i przejścia do dźwignic, określająprzepisy dozoru technicznego.

Dojścia i przejścia do urządzeń technicznych powinny mieć wysokość w świetleco najmniej 1,9 m i być usytuowane nad stanowiskiem pracy na wysokości co naj-mniej 2,5 m, licząc od poziomu podłogi tego stanowiska.

Nawierzchnia podłogi w dojściach i przejściach nie może być śliska.

Podłogi ażurowe nie mogą mieć otworów o powierzchni większej niż 1700 mm2

i wymiarów umożliwiających przejście przez nie kuli o średnicy większej niż36 mm.

216

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

lacji. Analogicznie wnioskując, 95 centylowi będzie odpowiadała wartość cechy, którą przekracza zaledwie5%, a nie osiąga aż 95% populacji. Przedział ufności 95% lub 90% (jedna lub dwie wartości progowe) będzieoznaczał, że projekt stanowiska pracy będzie pomijał wymagania członków populacji o najmniejszych i/lubnajwiększych wymiarach (branych przez projektanta pod uwagę). Tym samym odsetek osób, dla których prze-strzeń stanowiska pracy nie będzie dostosowana, wyniesie w przybliżeniu odpowiednio 5% i 10%.

Poziome dojścia i przejścia od strony przestrzeni otwartej powinny być zabez-pieczone balustradą o wysokości 1,1 m z poprzeczką umieszczoną w połowie jejwysokości i krawężnikiem o wysokości co najmniej 0,15 m.

W wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych względami użytkowymi, jako przej-ście między różnymi poziomami mogą służyć drabiny lub klamry, trwale za-mocowane do konstrukcji. Szerokość drabin lub klamer powinna wynosić co naj-mniej 0,5 m, a odstępy między szczeblami nie mogą być większe niż 0,3 m. Odwysokości 3 m nad poziomem podłogi drabiny lub klamry powinny być zaopa-trzone w urządzenia zabezpieczające przed upadkiem. Warunek ten spełniająobręcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie większym niż 0,8 m, z piono-wymi prętami w rozstawie nie większym niż 0,3 m.

Odległość drabiny lub klamry od ściany bądź innej konstrukcji, do której sąumocowane, nie może być mniejsza niż 0,15 m, a odległość obręczy ochronnej oddrabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie może być mniejsza niż0,7 m i większa niż 0,8 m.

Spoczniki z balustradą powinny być umieszczone co 8–10 m wysokości drabinylub ciągu klamer. Górne końce podłużnic (bocznic) drabin powinny być wypro-wadzone co najmniej 0,75 m nad poziomem wejścia (pomostu), jeżeli nie zasto-sowano innych zabezpieczeń przed upadkiem.

Dojścia i przejścia do maszyn

Dostęp do maszyn może być bardziej skomplikowany i utrudniony, szczególnietam gdzie jest ich dużo i znajdują się na różnych poziomach. Problem ten regulująPolskie Normy [X 737, X 738, X 739, X 740]. Do elementów dostępowych do ma-szyn będą należały: schody, drabiny, schody drabinowe, pomosty.

217

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

Poniżej podano niektóre wymagania dotyczące tych elementów.

Schody

Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 20o do 45o.

H – wysokość wchodzenia,

h – wysokość stopnia,

w – szerokość schodów w świetle,

g – głębokość nieprzekryta,

t – głębokość stopnia

Schody powinny spełniać wymagania:• Głębokość nieprzekryta g i wysokość stopnia h powinny być zgodne z rów-

naniem:

600 < g + 2h < 660 (wymiary w mm)

• Minimalna szerokość schodów w świetle (stopnia) w powinna wynosić600 mm (szerokość zalecana to 800 mm). Przy ruchu dwukierunkowym sze-rokość należy zwiększyć do 1000 mm. Wyjątkowo szerokość w świetle możnazmniejszyć do 500 mm, jeżeli schody używane są tylko sporadycznie lubzmniejszenie dotyczy tylko krótkiego odcinka.

• Wysokość wchodzenia H poszczególnych biegów nie powinna przekraczać3000 mm, w przeciwnym razie przed następnym biegiem jest wymagany po-dest o długości minimum 800 mm i szerokości równej lub większej od szero-kości schodów. Przy pojedynczym biegu wysokość wchodzenia H może byćzwiększona do 4000 mm.

Schody drabinowe

Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 45o do 75o.

Wymagania dla schodów drabinowych są następujące:• Minimalna głębokość stopnia t powinna wynosić 80 mm,• Maksymalna wysokość stopnia h powinna wynosić 250 mm,• Szerokość w świetle między belkami policzkowymi lub balustradami powinna

się mieścić w przedziale 450–800 mm. Szerokością zalecaną jest 600 mm.

218

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

• Wysokość wchodzenia H pojedynczego biegu nie powinna przekraczać3000 mm.

Drabiny stałe

Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od 75o do 90o.

Rozróżnia się drabiny stałe z jedną podłużnicą i z dwiema podłużnicami.

• Maksymalna długość drabiny z dwiema podłużnicami, bez spocznika, wynosi10 000 mm.

• Maksymalna długość biegu drabiny z dwiema podłużnicami, ze spocznikami,wynosi 6000 mm.

• Maksymalna długość drabiny z jedną podłużnicą wynosi 3000 mm.• Drabina powinna być wyposażona w urządzenie chroniące przed spadnię-

ciem (np. obręcze ochronne), jeżeli:– wysokość biegu drabiny jest większa niż 3000 mm,– wysokość drabiny wynosi 3000 mm lub mniej, ale dodatkowa odległość

w strefie wchodzenia stwarza ryzyko spadnięcia. W tym przypadku całko-wita wysokość spadnięcia z górnego poziomu drabiny może być większaniż 3000 mm.

• Odległość pomiędzy szczeblami drabiny powinna mieścić się w przedzialeod 225 do 300 mm.

• Na obrzeżach strefy schodzenia należy zastosować odpowiednie środki chro-niące przed upadkiem z wysokości, np. balustrady o długości nie mniejszejniż 1500 mm z każdej strony pionowej osi drabiny lub na całej długości obrze-ża, jeśli jest ono mniejsze niż 3000 mm.

219

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

Balustrady

Balustradę instaluje się, jeżeli wysokość, z której możliwy jest upadek, przekra-cza 500 mm. Wymagana jest także, jeżeli odstęp między pomostem a konstrukcjąmaszyny lub ścianą jest większy niż 200 mm.

• Minimalna wysokość krawężnika wynosi 150 mm.• Minimalna wysokość balustrady powinna wynosić 1100 mm.• Balustrada powinna mieć co najmniej jedną środkową poprzeczkę. Swobodna

przestrzeń między poręczą a poprzeczką i poprzeczką a krawężnikiem nie po-winna przekraczać 500 mm. Jeżeli zamiast poprzeczki stosuje się pionowepręty, to prześwit między nimi nie powinien przekraczać 180 mm. Odległośćmiędzy słupkami nie powinna przekraczać 1500 mm. W przeciwnym wypad-ku należy zwrócić uwagę na wytrzymałość przytwierdzeń słupków i urządzeńmocujących.

• Schody powinny mieć co najmniej jedną poręcz (przy szerokości > 1200 mmpowinny mieć zawsze dwie poręcze).

• Schody drabinowe powinny mieć zawsze dwie poręcze.

Pochylnie

Stały środek dostępu do maszyn o kącie nachylenia od powyżej 0o do 20o.

Pochylnie są stosowane szczególnie:• przy krótkiej odległości pionowej,• kiedy w transporcie wymaga się pojazdów kołowych (wózki ręczne, wózki

widłowe itp.).

Różne kąty nachylenia pochylni są stosowane zależnie od jej przeznaczenia,i przykładowo, w przypadku:• wózków ręcznych – maksymalnie 3o,• pojazdów silnikowych – maksymalnie 7o,• pieszych – maksymalnie 20o (zaleca się nieprzekraczanie 10o).

220

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5

UWAGA: Zaleca siê, aby powierzchnia wykazywa³a du¿¹ odpornoœæ na poœlizg,

zw³aszcza przy k¹cie nachylenia pochylni ponad 10o.

Pomosty robocze i przejścia [X 738]

Pomost – pozioma powierzchnia służąca do obsługi, konserwacji, sprawdzania,naprawy, pobierania próbek itp. czynności.

Przejście – pozioma powierzchnia służąca do przemieszczania się z jednego miej-sca na inne.

Podstawowe wymagania bezpieczeństwa dotyczące pomostów roboczych i przejść:• podłoga pomostu roboczego lub przejścia powinna mieć najwyżej takie

otwory, aby kula o średnicy 35 mm nie mogła przez nie przejść,• podłogi nad miejscem, gdzie pracują ludzie, jeżeli nie są to podłogi przejść wy-

korzystywanych sporadycznie, powinny mieć najwyżej takie otwory, aby kulao średnicy 20 mm nie mogła przez nie przejść,

• przejścia i pomosty powinny być tak zaprojektowane i zbudowane, aby ichpodłogi miały trwałe właściwości antypoślizgowe,

• minimalna wysokość prześwitu w pionie nad pomostami roboczymi i przej-ściami powinna wynosić 2100 mm (wysokość w świetle może być ograni-czona do 1900 mm, jeżeli pomost lub przejście jest używane sporadycznie lubograniczenie dotyczy tylko krótkiego odcinka),

• szerokość w świetle przejścia powinna wynosić nie mniej niż 600 mm (zalecasię 800 mm) i 1000 mm przy ruchu dwukierunkowym.

Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla drabin przenośnych [Q 131]

Przy stosowaniu drabin przenośnych (przewoźnych) należy spełnić warunki bez-pieczeństwa, w szczególności drabiny:• muszą być tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania,• przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpo-

wiednie wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozo-stawały w pozycji poziomej oraz były zabezpieczone przed przemieszcza-niem, zanim będą użytkowane,

• używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystar-czająco wystawały ponad platformę dostępu (minimum 0,75 m), chyba że zo-stały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy,

• wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób,aby zapobiec przemieszczaniu się ich różnych części względem siebie,

• zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec,z wyjątkiem drabin linowych, ich przemieszczaniu lub bujaniu,

• przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione,• przenośne drabiny muszą być zabezpieczone przed przemieszczaniem się

w trakcie ich użytkowania za pomocą urządzeń przeciwpoślizgowych przy

221

Charakterystyka wybranych czynników niebezpiecznych Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi

górnych lub dolnych końcach podłużnic albo poprzez inne rozwiązaniao równoważnej skuteczności.

Drabiny muszą być używane w taki sposób, aby:• przez cały czas była zapewniona możliwość bezpiecznego uchwycenia porę-

czy i wsparcia pracowników,• w szczególności, jeśli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie

może to przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy.

Teren zakładu pracy

Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników,powinny być:• oznakowane widocznymi barwami i/lub znakami bezpieczeństwa, zgodnie

z Polskimi Normami; znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone zgod-nie z linią wzroku – w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego za-grożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia – przy wejściu na teren, gdziewystępuje takie zagrożenie,

• oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wy-maganiami określonymi w załączniku nr 1 do [Q 052] i w Polskich Normach,

• wyłączone z użytkowania odpowiednim wygrodzeniem lub w inny sposób, je-śli oznakowanie barwami i/lub znakami bezpieczeństwa nie jest wystarcza-jące dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

• zamknięte odpowiednimi pokrywami (w przypadku otworów i zagłębień) lubjeśli jest to niemożliwe, właściwie ogrodzone i oznakowane,

• pomalowane barwami bezpieczeństwa (zgodnie z Polskimi Normami), jeżeliwystępują na przejściach zagrażających potknięciem się, upadkiem lub ude-rzeniem (np. stopnie),

• zagrodzone lub zabezpieczone w inny sposób, jeśli występuje możliwość nie-spodziewanego wtargnięcia pieszych na drogę.

Drogi w zakładzie pracy

Pracodawca jest zobowiązany na terenie zakładu pracy zapewnić:• drogi komunikacyjne, transportowe, drogi dla pieszych (przejścia) i dojazdy

pożarowe, które będą wykonane i oznakowane zgodnie z Polskimi Normami,• utrzymanie dróg w stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników (drogi

i przejścia oraz dojazdy pożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w któ-rych występują zagrożenia dla ich użytkowników),

• wymiary dróg i przejść odpowiednie do liczby potencjalnych użytkownikóworaz rodzajów i wielkości stosowanych urządzeń transportowych i prze-mieszczanych ładunków,

• równą, twardą lub utwardzoną nawierzchnię dróg, placów manewrowych,postojowych i składowych, dojazdów pożarowych i przejść o odpowiedniej

222

Bogdan Rączkowski – BHP w praktyce Rozdział 5