bÀi giẢng lÝ thuyẾt xÁc suẤt vÀ thỐng kÊ...

23
BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁN Giảng viên ThS. Lê Trường Giang TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETING KHOA CƠ BẢN BỘ MÔN TOÁN – THỐNG KÊ

Upload: lycong

Post on 01-Feb-2018

229 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

BÀI GIẢNG

LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁN

Giảng viên

ThS. Lê Trường Giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETINGKHOA CƠ BẢN

BỘ MÔN TOÁN – THỐNG KÊ

Page 2: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

PHẦN II. LÝ THUYẾT THỐNG KÊ (Statistical theory)

Chương 4: Lý thuyết mẫu và Ước lượng tham số

Chương 5: Kiểm định Giả thuyết Thống kê

PHẦN I. LÝ THUYẾT XÁC SUẤT (Probability theory)

Chương 1: Biến cố ngẫu nhiên và xác suất

Chương 2: Biến ngẫu nhiên và phân phối xác suất

Chương 3: Vecto ngẫu nhiên

Page 3: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Tài liệu tham khảo

1.Trần Lộc Hùng (2015)- Hướng dẫn ôn tập xác suất

thống kê - Trường ĐH Tài Chính Marketing.

2.Lê Sĩ Đồng (2013)- Giáo trình Xác suất - Thống kê –

NXB Giáo dục Việt Nam.

3.Lê Khánh Luận, Nguyễn Thanh Sơn (2011)-Lý thuyết

xác suất và thống kê-NXBĐHQG TpHCM.

4.Nguyễn Cao Văn, Trần Thái Ninh, Ngô Văn Thứ

(2012) –Giáo trình Lý thuyết xác suất và Thống kê –

NXB Đại học Kinh Tế Quốc Dân.

Page 4: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH MARKETINGKHOA CƠ BẢN

Chương 0

Bổ túc kiến thức dùng trong Xác suất

Cán bộ giảng dạy:ThS Lê Trường Giang

Page 5: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

1. Tập hợp

1.1 Khái niệm

1.2. Quan hệ giữa các tập hợp

2. Các phép toán trên tập hợp

Page 6: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

1. Tập hợp

1.1 Khái niệm

Tập hợp trong Toán học không được định nghĩa, ta hiểu tập hợpbao gồm một hay nhiều cá thể phân biệt, mỗi cá thể của tập hợpđược gọi là phần tử của tập hợp.

Tập hợp thường được kí hiệu bởi các chữ in hoa A, B,…

Phần tử a thuộc tập hợp A được kí hiệu là a A

Một tập hợp không có phần tử nào gọi là tập hợp rỗng kí hiệu là

,

Để biểu thị tập hợp ta có thể liệt kê tất cả các phần tử, biểu đồ, nêu tính chất

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợpBài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

Page 7: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

1.1 Khái niệm

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

1. Tập hợp

1.2. Quan hệ giữa các tập hợp

a. Tập hợp con (subset)

b. Hai tập hợp bằng nhau (equal)

c. Hai tập hợp rời nhau (disjoint)

B A khi và chỉ khi x B suy ra x A .

A B khi và chỉ khi A B và .A B

A B

Page 8: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

2. Các phép toán trên tập hợp

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

a. Phép toán hợp (union)

: .A B x x A hoaëc x B

b. Phép toán giao (intersection)

: .A B x x A vaø x B

c. Phép toán hiệu (set difference)

d. Lấy phần bù (complement)

: .A x x vaø x A

\ : .A B x x A vaø x B

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

Page 9: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

e. Tính chất của các phép toán

2. Các phép toán trên tập hợp

Bài 1. Tập hợp và các phép toán trên tập hợp

i. Tính chất giao hoán

; .A B B A A B B A

ii. Tính chất kết hợp

; .A B C A B C A B C A B C

iii. Tính chất phân phối

; .A B C A B A C A B C A B A C

iv. Luật Đề - Morgan

; .A B A B A B A B

Page 10: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 2. Giải tích tổ hợp

1. Hai quy tắc giải toán tổ hợp

4. Tổ hợp

5. Nhị thức Newton

Bài 2. Giải tích tổ hợp

2. hoán vị

Bài 2. Giải tích tổ hợpBài 2. Giải tích tổ hợpBài 2. Giải tích tổ hợp

3. Chỉnh hợp

Page 11: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 2. Giải tích tổ hợp

1. Hai quy tắc giải toán tổ hợp

Moät coâng vieäc phaûi thöïc hieän qua k giai ñoaïn.

- Giai ñoaïn 1 coù n1 caùch thöïc hieän

- Giai ñoaïn 2 coù n2 caùch thöïc hieän

- Giai ñoaïn k coù nk caùch thöïc hieän

Khi ñoù coâng vieäc coù n1.n2.….nk caùch thöïc hieän.

a. Quy tắc nhân

Ví dụ 1. Có 3 sinh viên nhóm A và 8 sinh viên nhóm B. Chọn ngẫunhiên 3 sinh viên để kiểm tra bài cũ, trong đó yêu cầu phải có 2sinh viên thuộc nhóm A và 1 sinh viên thuộc nhóm B. Hỏi có baonhiêu cách thực hiện.ĐS: 3.8 = 24 cách chọn

Bài 2. Giải tích tổ hợp

1. Hai quy tắc giải toán tổ hợp

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Page 12: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

b. Quy tắc cộng

1. Hai quy tắc giải toán tổ hợp

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Moät coâng vieäc coù theå thöïc hieän theo k phöông aùn.

- Phöông aùn 1 coù n1 caùch thöïc hieän

- Phöông aùn 2 coù n2 caùch thöïc hieän

- Phöông aùn k coù nk caùch thöïc hieän

Khi ñoù coâng vieäc coù n1+n2+…+nk caùch thöïc hieän.

Ví dụ 2. Có 2 sinh viên nhóm A và 3 sinh viên nhóm B. Chọnngẫu nhiên 2 sinh viên để kiểm tra bài cũ. Tính số cách chọnđược ít nhất 1 sinh viên thuộc nhóm B.ĐS: 2.3 + 3 = 9

Page 13: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

2. hoán vị

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Cho taäp hôïp A coù n phaàn töû, moät hoaùn vò n phaàn töû cuûa

A laø moät daõy caùc phaàn töû cuûa A saép xeáp theo moät thöù töï

naøo ñoù.

Soá hoaùn vò n phaàn töû: Pn = n!

Ví dụ 3. Có bao nhiêu cách xếp 5 quyển sách lên một giá sách?

Số cách sắp xếp n phần tử khác nhau vào n vị trí

trên đường tròn không đánh số là 1 1 ! nP n

Page 14: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

3. Chỉnh hợpa. Chỉnh hợp (không lặp)

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Một chỉnh hợp chập k của n phần tử k n là một nhóm (bộ)

có thứ tự gồm k phần tử khác nhau chọn từ n phần tử đã cho.

Số chỉnh hợp chập k của n phần tử kí hiệu là knA .

!

.( 1)....( 1)!

kn

nA n n n k

n k

Lưu ý: nn nA P .

Page 15: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

3. Chỉnh hợpa. Chỉnh hợp (không lặp)

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Ví dụ 4A. Trong lớp học có 45 sinh viên. Có bao nhiêucách chọn ngẫu nhiên 3 bạn sinh viên để bầu vào ban cánsự lớp gồm 1 lớp trưởng, 1 lớp phó và 1 bí thư.ĐS: 85140.

Ví dụ 4B: Có bao nhiêu cách xếp ngẫu nhiên 3 bạn sinhviên nữ vào 5 phòng trọ, sao cho mỗi phòng có tối đamột bạn?ĐS: 60.

Page 16: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

3. Chỉnh hợpb. Chỉnh hợp lặp

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Một chỉnh hợp lặp chập k của n phần tử là một nhóm

có thứ tự gồm k phần tử không nhất thiết khác nhau chọn từ n phần

tử đã cho. Số chỉnh hợp lặp chập k của n phần tử kí hiệu là knB .

k knB n

Lưu ý:số chỉnh hợp lặp chập k của n phần tử có thể được tính bằng cách áp dụng quy tắc nhân, trong đó có k giai đoạn, mỗi giai đoạn có n cách.

Page 17: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

3. Chỉnh hợpb. Chỉnh hợp lặp

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Ví dụ 5: Có bao nhiêu cách xếp ngẫu nhiên 3 bạn sinhviên nữ vào 5 phòng trọ?ĐS: 125.

Page 18: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Một tổ hợp chập k của n phần tử k n là một nhóm (bộ)

không phân biệt thứ tự gồm k phần tử khác nhau được chọn

từ n phần tử đã cho. Số tổ hợp chập k của n phần tử kí hiệu là knC .

!

! !

kn

nC

k n k

4. Tổ hợp

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Ví dụ 6. Lớp học có 30 sinh viên nam, 25 sinh viên nữ.Hỏi có bao nhiêu cách thành lập nhóm 5 sinh viên bao gồm3 nam, 2 nữ.ĐS: 1218000

Bài 2. Giải tích tổ hợp

Page 19: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

5. Nhị thức Newton

Bài 2. Giải tích tổ hợp

0

. .n

n k k n kn

k

a b C a b

Page 20: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài tập chương 1

Bài 1.1. Một ngày học 3 môn học trong số 7 môn học.Hỏi có bao nhiêu cách xếp thời khoá biểu trong mộtngày?

Bài 1.2. Một lô hàng có 10 sản phẩm, trong đó có 8 sảnphẩm tốt và 2 phế phẩm. Có bao nhiêu cách:a. Lấy ngẫu nhiên ra 4 sản phẩm.b. Lấy ra ngẫu nhiên 4 sản phẩm, trong đó có 3 sảnphẩm tốt.c. Lấy ra ngẫu nhiên 4 sản phẩm, trong đó có ít nhất 1phế phẩm

Page 21: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 1.3. Một hộp có 5 bi trắng, 3 bi xanh. Lấy từ hộp ra 2bi. Có 3 cách lấy:Lấy ngẫu nhiên 2 bi.Có bao nhiêu cách lấy được 2 bi?Có bao nhiêu cách lấy được 2 bi trắng?Có bao nhiêu cách lấy được 1 bi trắng, 1 bi xanh?Lấy lần lượt 2 bi. Hỏi như câu 1.Lấy có hoàn lại 2 bi (chọn lặp). Hỏi như câu 1.

Bài 1.4. Có mấy cách phân phối 15 sản phẩm cho 3 ngườisao cho người thứ nhất có 2 sản phẩm, người thứ hai có 3sản phẩm và người thứ ba có 10 sản phẩm.

Bài tập chương 1

Page 22: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

Bài 1.5. Một lớp học có 30 sinh viên trong đó có 20 nam.Có bao nhiêu cách chọn ra một ban cán sự gồm 4 sinh viênnếu:a. Có đúng 2 nam.b. Không có nam.c. Nhiều nhất 2 Nam.d. Có ít nhất 1 Nam.

Bài tập chương 1

Page 23: BÀI GIẢNG LÝ THUYẾT XÁC SUẤT VÀ THỐNG KÊ TOÁNchauthongphan.weebly.com/uploads/6/5/0/6/65061775/chuong_0_kien... · Chương 3: Vecto ngẫu nhiên. Tàiliệuthamkhảo

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!