Đời Võ Đế vào thời nhà Hớn, Đất Cối Kê chờ đón khoa thi. Có chàng Bần Sĩ hàn vi, Tên là Châu Mãi Thần tri cơ mầu. Tháng ngày nhẫn sồng nâu đốn củi, Đổi gạo ăn học chữ chờ thời. Vô Danh khổ sở tả tơi, Vợ chàng Tô Thị chiều mơi phàn nàn. Vội đòi bước sang ngang li dị, Chàng nhủ khuyên hết lí nghĩa tình. Nhưng nàng chẳng xét phân minh, Bỏ chàng quạnh quẻ một mình sầu bi! Chàng tủi phận lâm li sùi sụt, Đành kiên tâm hẩm hút cơ hàn. Chờ ngày có lịnh vua ban, Mở khoa thi chọn tân quan tôi hiền. Chàng thi đậu Trạng nguyên rạng rỡ, Trở về làng hăm hở vinh huê. Vạn dân đón rước Trạng về, Ngựa cờ lừng lẫy sum xuê sắc hình. Nàng Tô Thị bạc tình hối lỗi, Ra đón đàng xin nối tình xưa. Mãi Thần cảm động đẩy đưa, Múc tô nước đổ lọc lừa khuyên răn: “Nếu nàng hốt nước bằng đầy lại, Nối duyên xưa nào ngại điều chi.” Tô Thị xấu hổ bỏ đi, Dây oan thắt cổ sau thì mạng vong. Gương xưa đó ghi lòng tạc dạ, Để đời sau sắt đá chờ Thầy. dè dè

Thầy về giả dạng đó đây, Lang thang Bần Dốt ngày rày xin ăn. Trò cao ngạo mắng rằng: “Tà mị! Thầy tôi nào mang bị ăn mày. Thầy tôi ở chốn cung ngai, Đền đài quyền quý nam tài oai phong.” Ở phàm ai cũng mong như vậy, Nhưng cuộc thi nào phải dễ đâu. Khoa thi lấy đức làm đầu, Ra bài toán đố cơ cầu lắm đa! Thi không ở ngoài da áo mão, Thi là trong tâm não cốt xương. Ngày Thầy chuyển phép Phật Vương, Cầm cân nẩy mực hội trường Long Hoa. Chừng đó trò chan hòa khóc lóc, Tức đập đầu vào gốc dừa xiêm. Than rằng nay rõ nỗi niềm, Thi bài toán đố đức duyên đón Thầy. “Mãi Thần để vợ đầu Tây, Hết cơn đốn củi mang dây đai vàng. Đầu tròn áo rộng thô tàng, Ngày sau mới biết bạn vàng là ai.” Kỳ Vân Cư Sĩ cảm tác.

Sydney, 15-10-2017, Kỳ Vân Cư Sĩ biên khảo (facebook Mõ Tre) https://kiengxluu.wixsite.com/kinhsambuuson * https://kinhsamthatson.wordpress.com/

Mãi Thần đời Hán nhà nghèo vừa gánh củi bán vừa đọc sách. Vợ bỏ đi lấy chồng. Ông bảo rằng: “Bấy lâu mình chịu cực được cảnh nghèo. Nay tôi 49 tuổi, thế nào đến 50 tuổi tôi cũng đặng công danh. Vậy mình hãy ráng cố gắng chịu khổ thêm một thời gian ngắn nữa thôi, vợ chồng mình sẽ sung sướng.” Người vợ không nghe, vội ly dị lấy một người chồng làm ruộng. Sau Mãi Thần được tiến cử lên vua Võ Đế, làm quan to, vợ đón đàng ngõ ý muốn nối lại tình xưa, ông múc đầy bát nước đổ xuống đất và nói hễ nàng hốt lại đầy như cũ thì ông sẽ bằng lòng đem nàng về. Tuy thế ông vẫn chu cấp cho hai vợ chồng nàng một cái nhà riêng để ở. Người vợ tủi hổ thắt cổ mà chết.

Biến dời cuộc thế thình lình,* Thiện tồn ác thất Thiên đình số phân.

Vần xây thế giái {giới} phàm trần, Sự mình không biết mưu thâm ở người.

Hư nên nhờ phận Phật Trời, Non băng đất lở giữa vời linh đinh.

Phải làm như bổn nhựt trình, Trẻ già xin nhớ giữ gìn mà coi.

Niên như điển, nguyệt như thoi, Vần xây thế giái luân hồi chẳng chơi. Có NGƯỜI THIỆN NỮ truyền lời, *

Nhứt Vân Thiên lộ máy trời thinh thinh. Nhị Vân Thánh ứng quang minh,

Tam Vân Triều hội gia đình phân vân. Ngó xa xem cũng thấy gần,

Xa gần gió tạt bụi trần sạch không. Hắc đầu tử bạch đầu ông,

Bớ người dương thế sao không coi đời. Đạo vơi vơi, đạo vơi vơi,

Đường xưa cảnh cũ Lập Đời sửa xây. (Trích Sấm Truyền Đức Phật Thầy Tây An, tr. 102-103, lưu ở đình Tòng Sơn năm Kỷ Dậu 1849, Nguyễn văn Hầu biên khảo ấn tống năm 1973)

Bài Toán Đố Thi

Người đạo chờ Thầy phải học chữ “dè”, vì thình lình Thầy trở về mượn xác nữ.