Split payment Biała lista podatników VATPORADNIK PRZYGOTOWANY PRZEZ EKSPERTÓW ANDERSEN TAX & LEGAL, POLAND

Ewidencja podatników VAT tzw. biała lista działa już od 1 września 2019 r. Natomiast za miesiąc (od 1 listopada) wejdziew życie obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności tzw. split payment. W naszym poradniku prezentujemyodpowiedzi na najczęstsze pytania i wątpliwości, które pojawiają się w związku z wprowadzeniem nowych regulacji.

Q&A

PAŹDZ IERNIK 2019

Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności mazastosowanie do transakcji pomiędzy podatnikamiVAT - niezależnie od tego, czy oba podmioty sąpodatnikami VAT czynnymi, czy też jeden z nichjest podatnikiem VAT zwolnionym (1 warunek).Przedmiotem tych transakcji muszą być towarybądź usługi wymienione w Załączniku nr 15 doustawy o VAT (2 warunek), a dodatkowo wartośćfaktury obejmującej te transakcje przekracza kwotę15.000 brutto zł (3 warunek). 

Może też oczywiście dokonać płatności za całąfakturę przy zastosowaniu mechanizmu podzielonejpłatności.

Kiedy występuje obowiązekzastosowania obowiązkowego splitpayment?

Nabywca otrzymał fakturę dokumentującą zakuptowaru wskazanego w Załączniku nr 15 do ustawy– cyfrowego aparatu fotograficznego o wartości7.000 brutto zł. W takim przypadku nie występuje obowiązekzastosowania mechanizmu podzielonej płatności. 

Przykład 1.

Przykład 2.

Przykład 3.Nabywca otrzymał fakturę w związku zeświadczeniem usług na wartość 18.000 zł brutto. Usługa nie jest wymieniona w Załączniku nr 15 do ustawy, jednak na fakturze znalazła sięadnotacja „mechanizm podzielonej płatności”.Pomimo adnotacji „mechanizm podzielonejpłatności” nabywca nie ma obowiązku zastosowaniatego mechanizmu, gdyż nie zostały spełnionewszystkie warunki do obowiązkowego stosowaniatego mechanizmu. Aby wystąpił obowiązek zastosowania mechanizmupodzielonej płatności, muszą zostać spełnionełącznie warunki dotyczące podmiotu, wartościtransakcji oraz jej przedmiotu.

Nabywca otrzymał fakturę dokumentującą zakupszeregu towarów o łącznej wartości 20.000 złbrutto. Na fakturze znajduje się adnotacja„mechanizm podzielonej płatności”, przy czymwyłącznie jeden z towarów jest wymieniony wZałączniku nr 15 do ustawy (telefon komórkowy o wartości 2.000 zł netto). W takiej sytuacjiobowiązek zastosowania mechanizmu podzielonejpłatności dotyczy wyłącznie jednej pozycji, czylitelefonu komórkowego. Zatem uiszczając cenę zatelefon nabywca będzie zobowiązany wpłacićkwotę netto na rachunek bankowy sprzedawcy, a wartość podatku VAT przypadającą na tę cenę na rachunek VAT.

STRONA | 02

Stosując mechanizm podzielonej płatności podatnikma obowiązek wskazać między innymi numerfaktury, w związku z którą dokonywana jestpłatność. Z kolei faktura pro forma nie jestuznawana za fakturę w rozumieniu przepisów ustawyo VAT. Zatem mechanizm podzielonej płatności niebędzie miał zastosowania do faktur pro forma. Powyższe potwierdzają objaśnienia MinisterstwaFinansów z 29 czerwca 2018 r. o stosowaniumechanizmu podzielonej płatności, w którychwskazano, że „nie będzie natomiast możliwe

Split Payment

Czy mechanizm podzielonejpłatności stosuje się dla faktur pro forma?

zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w przypadku otrzymaniaprzed dostawą towarów czy świadczeniem usług dokumentu zwanegopotocznie fakturą >>pro forma<<. Dokument ten nie jest bowiem fakturą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT”. Zwracamy uwagę, że mechanizm podzielonej płatności stosuje się równieżdo przedpłaty/zaliczki, dokumentowanej poprzez tzw. fakturę zaliczkową.Zatem zalecamy weryfikację, czy stosowane faktury pro forma w istocienie powinny być fakturami zaliczkowymi.

Jeśli sprzedawca nie ujmie na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonejpłatności”, grozi mu sankcja w postaci dodatkowego zobowiązaniapodatkowego w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na wartośćtowaru lub usług wymienionych w Załączniku nr 15 do ustawy, a ujętych na tej fakturze. Sankcji tej można uniknąć poprzez złożenie korekty fakturyi dopilnowanie, by nabywca zastosował mechanizm podzielonej płatności. Sankcje nie są przewidziane w przypadku umieszczenia na fakturzeadnotacji „mechanizm podzielonej płatności” w sytuacji, gdy takiobowiązek nie występuje. W sytuacji, gdy nabywca jest zobowiązany do skorzystania z mechanizmupodzielonej płatności i otrzymał fakturę z odpowiednią adnotacją, a mimotego nie wykonał tego obowiązku, grozi mu sankcja. Sankcją taką jestdodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30%kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczypłatność. Sankcja nie będzie miała zastosowania, jeśli sprzedawca rozliczycałą kwotę podatku wynikającą z faktury zapłaconej z naruszeniemobowiązku. Co więcej, nabywca nie będzie miał prawa zaliczenia do kosztów uzyskaniaprzychodów wydatków dotyczących pozycji wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy. Ta sankcja nie nastąpi, gdy faktura nie zostanie właściwieoznaczona (tzn. mimo obowiązku nie będzie zawierała adnotacji„mechanizm podzielonej płatności”). Sankcje w podatkach dochodowychzaczną obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2020 r. Mimo wszystko zwracamy uwagę, że obowiązkiem nabywcy jest dokonanieanalizy, czy nabycie nie powinno zostać objęte mechanizmem podzielonejpłatności – w przypadku uznania, że tak jest, powinien on powiadomić oewentualnym błędzie na fakturze sprzedawcę oraz rozliczyć transakcję wewłaściwy sposób.

Jakie sankcje przewidziano za niestosowanieobowiązkowegomechanizmu podzielonejpłatności?

STRONA | 03

Jak wygląda płatność przyużyciu split payment?

Zapłata ma być dokonywana poprzez komunikat przelewu, któryudostępniany jest przez bank lub SKOK. W komunikacie wskazać należy:

kwotę odpowiadającą całości lub części wartości sprzedaży brutto,kwotę odpowiadającą całości lub części kwoty podatku wynikającejz faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonejpłatności,numer faktury, w związku z którym dokonywana jest płatność,numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jestzidentyfikowany na potrzeby podatku.

Zapłata z użyciem mechanizmu podzielonej płatności wciąż następujepoprzez dokonanie jednego przelewu, przy czym bank automatyczniedokona podziału płatności na wartość netto oraz kwotę podatku i zaksięguje na odpowiednim rachunku.

Zapłata dokonana w metodzie podzielonej płatności nie stanowiuregulowania zobowiązania podatkowego względem organówpodatkowych.

Zgodnie z nowymi przepisami umożliwiono także dokonywanie jednymkomunikatem przelewu zapłaty za więcej niż jedną fakturę, tj. zbiorczejpłatności. Rozwiązanie to może dotyczyć faktur wystawionych przezjednego dostawcę lub usługodawcę w okresie nie krótszym niż jedendzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc – w takim przypadku wkomunikacie nie wskazuje się numerów faktur, lecz okres, za którydokonywana jest płatność, jak również sumę kwot podatku wynikającą z faktur uzyskanych za ten okres.

Czy możliwe jest rozliczenie płatnościdokonywanych okresowo przy pomocy jednegoprzelewu w mechanizmiepodzielonej płatności?

Od kiedy przestanąobowiązywać przepisydotyczące odwrotnegoobciążenia?

Wprowadzenie w życie przepisów dotyczących obowiązkowegomechanizmu podzielonej płatności wiąże się z rezygnacją z instrumentuodwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych. Co do zasady, towary i usługi wymienione aktualnie w Załączniku nr 15do ustawy były dotychczas objęte systemem odwrotnego obciążenia.Wiązało się to ze specyficznym sposobem rozliczania podatku (był onrozliczany przez nabywcę, a nie sprzedawcę), a faktury musiały posiadaćadnotację „odwrotne obciążenie”. Od listopada bieżącego roku odwrotne obciążenie zostanie zastąpionemechanizmem podzielonej płatności. Faktury dokumentujące sprzedażtowarów dotychczas objętych odwrotnym obciążeniem wystawiane będąna zasadach ogólnych, jeśli nie przekraczają kwoty 15.000 zł brutto.Po przekroczeniu tej wartości należy na nich dodać adnotację„mechanizm podzielonej płatności”.

STRONA | 04

Jak wystawiać faktury po 1 listopada 2019 r.,jeśli mają dokumentowaćsprzedaż towarów lubusług objętych dotychczasodwrotnym obciążeniem, a dokonanych do 31 października 2019 r.? Co w sytuacji, gdy fakturabędzie wystawiona przeddniem 1 listopada 2019 r.,a dostawa towarów lubusługa będzie miałamiejsce w listopadzie?

Co do zasady, mechanizm odwrotnego obciążenia w transakcjachkrajowych nie będzie funkcjonował od 1 listopada 2019 r. Dla transakcji, w przypadku których moment ich dokonania orazmoment wystawienia faktury/ powstania obowiązku podatkowegobędzie miał miejsce w różnych miesiącach, przewidziano odrębneregulacje przejściowe. Jeżeli transakcja została dokonana:

przed 1 listopada 2019 r., a obowiązek podatkowy powstał lubfaktura została wystawiona po 31 października 2019 r.,po 31 października 2019 r., a faktura została wystawiona przed datą1 listopada 2019 r.

stosuje się przepisy dotychczasowe, obowiązujące do 31 października2019 r. tj. regulacje dotyczące odwrotnego obciążenia.

Przykład 1.

Podatnik nabył usługę wymienioną w Załączniku nr 15 do ustawy (usługa budowlana) o wartości 16.000 zł brutto. Usługa zostaławykonana 28 października, z kolei faktura została wystawiona 4 listopada. Czy na fakturze powinna zostać wskazana adnotacja„mechanizm podzielonej płatności”, czy też „odwrotne obciążenie”? W powyższym przypadku na fakturze powinna znaleźć się adnotacja„odwrotne obciążenie”. Usługa została bowiem wykonana przed 1 listopada 2019 r., a obowiązek podatkowy (w tym wypadku tożsamy z datą wystawienia faktury) powstał po 31 października 2019 r.

Biała lista zawiera dane podmiotów, które sązarejestrowane jako podatnicy VAT, jak równieżtych, które nie zostały zarejestrowane przeznaczelnika urzędu skarbowego (tj. naczelnikodmówił ich rejestracji) lub zostały wykreślone z rejestru podatników. Jej celem jest umożliwienie sprawnej weryfikacjikontrahenta – czy jest zarejestrowanympodatnikiem VAT oraz jaka jest historia jegorejestracji na cele VAT. Co więcej, w rejestrze ujawniony jest równieżnumer rachunku bankowego właściwego dla celówmechanizmu podzielonej płatności.

Powyższej sankcji nie stosuje się jednak, jeślipodatnik uiszczający należności na rachunek inny, niżwskazany na białej liście, złoży zawiadomienie donaczelnika urzędu skarbowego właściwego dlawystawcy faktury, w terminie trzech dni od dniazlecenia przelewu. W treści zawiadomienia znajdziesię informacja o zapłacie należności na innyrachunek wraz z informacjami dotyczącymi transakcji. Zwracamy uwagę, że sankcja dotyczy płatnościdokonywanej na rachunek podatnika VAT czynnego.Tym samym jeżeli sprzedawcą jest podatnik VATzwolniony, którego rachunku nie ma na białej liście,sankcja nie będzie miała zastosowania.

Kto znajduje się na liście?

Sankcją za takie działanie jest uniemożliwieniepodatnikowi zaliczenia do kosztu uzyskaniaprzychodu wydatku w tej części, w jakiej płatnośćzostała dokonana bez pośrednictwa rachunkubankowego, lub została dokonana przelewem narachunek inny niż wskazany na białej liście.Sankcja dotyczyć będzie wyłącznie transakcji,których wartość przekracza kwotę 15.000 zł. Skutkiem zastosowania niewłaściwego rachunkubędzie jednak zakaz zaliczenia do kosztuuzyskania przychodu całej wartości transakcji, a nie jedynie nadwyżki ponad kwotę 15.000 zł. Sankcja ta obowiązywać będzie dopierood 1 stycznia 2020 r.

Jaki jest skutek zapłaty na innyrachunek niż wskazany na białej liście?

STRONA | 05

Brak rachunku bankowego nabiałej liście – co robić?

Biała lista jest nowym mechanizmem, w związku z czym może zdarzyć się sytuacja, gdy rachunekpodatnika nie będzie widoczny w rejestrze. Do stycznia 2020 r. sytuacja powinna się ustabilizowaći większość podmiotów w wykazie będzie posiadałarachunek. W przeciwnym razie, podatnik dokonując płatności nainny rachunek, niż ten widniejący na białej liście,będzie musiał złożyć zawiadomienie, o którym mowa w poprzednim pytaniu, w celu uniknięcia sankcji. Tymczasem podatnik, na rzecz którego płatność jestdokonywana powinien dokonać zgłoszenia rachunkubankowego przez CEIDG (przedsiębiorcy) lub naformularzu NIP-8 (podmioty zarejestrowane w KRS).

Biała lista podatników VAT

Rachunki wirtualne nie znajdą się na białej liście, gdyż nie są torachunki rozliczeniowe. Będą one jednak przypisane do głównegorachunku rozliczeniowego, w związku z czym wpłaty na takie rachunkibędą traktowane na równi z wpłatami na rachunek rozliczeniowy. Co więcej, w odpowiedzi na interpelację poselską nr 32747 wskazano,że trwają prace w zakresie wykorzystania tzw. „masek” do weryfikacjirachunków wirtualnych. Przed końcem 2019 r. mają również zostaćwprowadzone zasady zapewniające bezpieczeństwo dokonywaniapłatności na takie rachunki.

Czy na białej liście znajdą się rachunkiwirtualne, z którychkorzystają na przykładdostawcy mediów?

Czy kwota 15.000 złodnosi się do wartościwskazanej na fakturze, czy do wartości całejtransakcji?

Kwota 15.000 zł dotyczy jednorazowej wartości transakcji brutto,niezależnie od liczby wynikających z niej płatności. W odpowiedzi nainterpelacją poselską nr 9279 z 8 lutego 2017 r. jednorazową wartośćtransakcji zdefiniowano jako: „ogólną wartość wierzytelności lubzobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami.Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, leczodzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramachjednego stosunku umownego. (…)”. Oznacza to, że istotna jest wartośćcałej transakcji, a nie kwota wynikająca z pojedynczej faktury, mogącejdokumentować wyłącznie część płatności za tę transakcję. Z kolei dlaumów zawartych na czas nieokreślony, z których nie wynika całkowitawartość transakcji jednorazowa wartość transakcji odnosi się doposzczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługujewynagrodzenie.

STRONA | 06

Elżbieta LisPartner, doradca podatkowyE: elzbieta.lis@AndersenTaxLegal.plT: +48 664 948 038

Mamy nadzieję, że nasz poradnik będzie dla Państwa pomocny. Informacje w nim zawarte nie stanowią opinii prawnejani porady. W celu uzyskania pełnych informacji lub porady prawnej prosimy o kontakt.

Andersen Global to międzynarodowe stowarzyszenie firm doradczych i kancelarii prawnych skupiające ponad 4,5 tys. specjalistów  z kancelarii członkowskich współpracujących w ponad 149 lokalizacjach. Andersen Tax & Legal w Polsce to zespół ponad 60 doświadczonych ekspertów, w tym adwokatów, radców prawnych, doradcówpodatkowych, ekonomistów i księgowych świadczący usługi w trzech biurach: w Katowicach, Warszawie i w Toruniu. Świadczymy usługi w zakresie doradztwa prawnego i podatkowego, cen transferowych, outsourcingu księgowego i compliance.

(c) Copyright, Wszelkie Prawa Zastrzeżone, powielanie i kopiowanie w celach komercyjnych zabronione.

Elżbieta StawarczykStarszy prawnik, radca prawnyE: elzbieta.stawarczyk@AndersenTaxLegal.plT: +48 32 731 68 83

Marta MikoszStarszy prawnik, doradca podatkowyE: marta.mikosz@AndersenTaxLegal.plT: +48 32 731 68 79