BIBLIOTEKA 2.0 - NOWE TECHNOLOGIE Katarzyna Bikowska

Seminarium BU UWM, 17 kwietnia 2014

Rozwój technologiczny - nowa rzeczywistość

• Rewolucja informacyjna lat 90.: „futurolodzy, inżynierowie i prominenci

świata mediów przepowiadali, że dojdzie do połączenia komputerów,

Internetu i mediów tradycyjnych” (…) multimedia będą symbolizowały

interaktywną komunikację za pomocą obrazu, dźwięku i tekstu”

• Manuel Castells, Galaktyka Internetu, Poznań 2003.

• Konwergencja mediów/treści/kultury – „postępujące wzajemne powiązanie

i przenikanie się sieci telekomunikacyjnych, audiowizualnych

i informatycznych (…) zacieranie się różnic między nimi”

• Słownik terminologii medialnej, pod red. W. Pisarka, Kraków 2006.

• Przekaz medialny dostosowany do pojawiania się w kilku kanałach

masowej komunikacji – dostosowanie się do użytkownika, który jest

aktywnym uczestnikiem rynku medialnego.

• Raport Programu „Cyfrowa Polska” 2011.

Web 2.0

- istota potoczne określenie serwisów internetowych, powstałych po 2001,

w których działaniu podstawową rolę odgrywa treść generowana przez użytkowników danego serwisu

(tzw. społecznościowe tworzenie treści).

Opiera się na interakcji i uczestnictwie użytkowników

(B. Jaskowska,

M. Górniak)

Web 2.0…

• Internautom przestało wystarczać bierne przeglądanie stron, więc zainicjowano łączenie się w grupy, aby wypracować i stworzyć projekty, które będą odnosiły się do różnych tematów i dziedzin.

• Społeczności te tworzą serwisy, które w wielu przypadkach odwołują się do tego, co dotyczy bezpośrednio także biblioteki i bibliotekarzy – książek i innych dokumentów.

Web 2.0 – ewolucja zjawiska

Internet – WEB 1.0

• Polska -1991r.

• Użytkownik

– Bierny

– pojedyncze akty

komunikacyjne

Techniki internetowe - WEB 2.0

• („Sieć drugiej

generacji”)

• Po 2000 r. - błyskawiczny

rozwój technologii

internetowych:

komunikatory, Wikipedia

• Użytkownik

– Aktywy

– proces komunikacyjny

Amazon.com

– 15. maja

1997r.-

dodawanie

treści, rec. ,

opinii przez

klientów

księgarni.

Web 2.0 - termin

• spopularyzowany

dzięki firmie O'Reilly

Media, która w 2004 r.

roku zorganizowała

szereg konferencji

poświęconych temu

nowemu trendowi

internetowemu.

Web 2.0 – definicja T.O. Reilly

• „utożsamianie sieci z platformą obejmującą swoim zasięgiem ogrom urządzeń i usług powiązanych ze sobą wzajemnie.

• Najważniejszymi zaletami będącymi jednocześnie ważnymi elementami w budowie serwisów i projektów „drugiej generacji” są tworzenie oprogramowania, które charakteryzuje się dowolnymi możliwościami rozwijania (poprawiania, zmieniania, itp.) przez użytkowników, dzięki staje się ono bardziej zaawansowane i użyteczne, jak również konkurencyjne, w stosunku do komercyjnych aplikacji.

• Następnie Web 2.0 wyraża konsumowanie oraz remiksowanie danych cyfrowych pochodzących z różnych źródeł przez indywidualnych użytkowników.

• Zjawisko odnosi się również do dostarczania własnych treści elektronicznych i usług, które w następnej kolejności są wykorzystywane (np. remiksowane) przez innych.

• Jest to wreszcie kreowanie efektu sieci rozumianej jako „architektura partycypacji” oraz dążenie do jak najbardziej wszechstronnego rozwijania umiejętności i zdobywania przez użytkowników bogatych doświadczeń informacyjnych)”

Narzędzia Web 2.0

• serwisy społecznościowe (Facebook, NK, MySpace)*,

• blogi,

• mikroblogi (Twitter),

• podcasty*,

• biblioteczna „telewizja i radio internetowe”,

• biblioteczny Second Life (wirtualny świat),

• wiki,

• folksonomia i tagowanie*,

• i inne

Forma internetowej publikacji

dźwiękowej lub filmowej,

najczęściej w postaci

regularnych odcinków, z

zastosowaniem technologii

RSS. przesyłane nagłówki

wiadomości i nowości na

wybranych przez

użytkownika stronach

Budowanie sieci

kontaktów, interakcja

Kategoryzowanie

treści za pomocą

dowolnie wybranych

słów kluczowych

Web 2.0 jako sieć neuronów

Cechy stron nurtu Web 2.0

• interaktywność (ang. Interactivity);

• generowanie treści przez samych internautów a nie tylko administratorów stron czy webmasterów;

• futurystyczny wygląd;

• serwisy stale w fazie Beta;

• mechanizm Wiki;

• licencja Creative Commons;

• możliwość nawiązywania kontaktów przez użytkowników (ang. Connectedness).

• łamanie istniejących zasad (ang. Shattering the exisitng);

• współtworzenie i współdzielenie (ang. Sharing), tj. praca nad projektami, grupy dyskusyjne;

• kreatywność (ang. Creativity);

• innowacyjność (ang. Innovativeness);

• niskie koszty (ang. Low cost);

• dowolność: „To czego chcę i kiedy chcę” (ang. What I want and when I want);

• szybkość (ang. Speed);

• „śmiertelność” (ang. Death);

• zbieranie treści z wielu źródeł;

• model „długiego ogona” (ang. Long tail) wyników.

Flashowa chmura tagów 3D

Licencja CC:

Cztery podstawowe warunki licencji to… • Uznanie autorstwa. (BY) Wolno kopiować,

rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.

• Użycie niekomercyjne. (NC) Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych.

• Na tych samych warunkach. (SA) Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.

• Bez utworów zależnych. (ND) Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

• CC-Polska jest członkiem-założycielem Koalicji Otwartej Edukacji (2008).

Library 2.0 / Biblioteka 2.0

• Po raz pierwszy użył go i zdefiniował w 2005 roku Michael Casey we własnym blogu LibraryCrunch (tekst pt. Librarians without borders – Bibliotekarze bez granic).

• W 2007 roku razem z Laurą C. Savastinuk opublikowali książkę pt. Library 2.0. A guide to participatory library service (Biblioteka 2.0. Partycypacyjny model usług bibliotecznych - przewodnik) .

• Rozdział szósty Przewodnika został poświęcony narzędziom i technologiom Web 2.0 oraz możliwościom i praktycznym przykładom ich wykorzystania w bibliotekach

Biblioteka 2.0 – definicja M. Casey’a

• „ jest to zbiór pochodzących z różnych źródeł pomysłów i narzędzi, które mogą być zintegrowane z modelem działalności bibliotecznej, zarówno w celu poprawy jakości już istniejących usług, ale także zaproponowania użytkownikom nowych możliwości interaktywnej współpracy z bibliotekarzami. Jest to ciągłe badanie użyteczności proponowanych rozwiązań, zastępowanie ich nowszymi, bardziej zaawansowanymi usługami”.

• Współpraca • personalizacja interfejsu witryny bibliotecznej, np. My Yahoo!,

• dodawanie tagów, np. Flickr,

• pisanie recenzji dokumentów-zbiorów bibliotecznych,

• ocenianie.

Adaptacja Web 2.0 w Polsce

• „Buletyn EBIB”:

• 2007 – popularyzacja

zjawiska i narzędzi

Biblioteki 2.0

• 2012 – pytania o koniec

Web 2.0?

Biblioteka 2.0 w Polsce

publikacja Grzegorza Gmiterka Library 2.0. Możliwości zastosowania Web 2.0 w bibliotekach polskich w Biuletynie EBIB z 2007 roku, popularyzującego narzędzia Web 2.0

wymienił te narzędzie, które można eksploatować z korzyścią dla biblioteki :

weblogi (blogi),

podcasty,

czytniki RSS,

komunikatory internetowe,

aplikacje typu Wiki i Flickr

jest jednym z twórców popularnego blogu Biblioteka 2.0, (od 8 marca 2007 roku)

Publikacja z 2012 r., pt. Biblioteka w środowisku społecznościowego Internetu : biblioteka 2.0, Warszawa : Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich .

Zastosowanie narzędzi Biblioteki 2.0 w:

komunikacji wewnętrznej

• przesyłanie i komentowanie

ważnych dla instytucji

informacji za pomocą

wewnętrznego bloga,

• praca zespołowa

z wykorzystaniem

komunikatorów internetowych.

komunikacji z otoczeniem

biblioteczne blogi informujące użytkowników o zbiorach, usługach czy wydarzeniach,

serwisy poświęcone wybranej tematyce,

programy czatowe do rozmów z czytelnikami,

subskrypcja bibliotecznych podcastów z możliwością automatycznego ściągania nagrań np. za pomocą programu iTunes,

biblioteczne przestrzenie w MySpace, Facebook, Gogle + itp.

Biblioteka 2.0 główne idee zjawiska

• społeczna sieć z różnymi rodzajami programów, aby użytkownik mógł je projektować, czyli spersonalizowany OPAC, zawierający dostęp do komunikatorów, RSS, blogów, wiki, tagów, publicznych i prywatnych profilów.

Za D. Ostrowską, Od Web 2.0 do Biblioteki 2.0, [w:] „Bibliotekarz” 2008, nr 3.

Da

rlen

e F

ich

ter: W

eb 2

.0, L

ibra

ry is

a R

ad

ica

l Tru

st: A

Firs

t Ta

ke

(zasoby i usługi+

bibliotekarze i

czytelnicy+ pełne

zaufanie) *

uczestnictwo/wsp

ółudział

Wybrane

narzędzie

Biblioteki 2.0

Strona www

Poleć

link

Wiadomości

wysyłane na

maila

- czat

- formularz

kontaktowy

- FAQ

Zmiana

kontrastu

Portal społ, blog, kanał

RSS, strona www

Blog - historia

• to rodzaj strony internetowej, na której autor umieszcza datowane wpisy wyświetlane kolejno, od najnowszych począwszy.

(ang. weblog –dosł. rejestr sieciowy)internetowy pamiętnik

Ogół blogów traktowany jako medium komunikacyjne, określa się mianem „blogosfery” lub „blogowiska”

1997 r. John Barger użył określenia web blog by opisać swoją stronę (www.robotwisdom.com)

1999 roku Peter Merholtz skrócił tę nazwę i stronę, której był autorem i określił mianem bloga. (www.peterme.com).

Został pierwszym blogerem, mimo że nazwa ta jeszcze nie funkcjonowała.

Rozpoczął pisanie dziennika internetowego dziennika już w 1994 roku.

W POLSCE : 2001 rok - funkcjonowanie rozpoczął serwis www.blog.pl, który umożliwiał użytkownikom Internetu tworzenie bloga.

• Pierwszym blogującym bibliotekarzem była Jenny Levine (blog Librarian’s Site Du Jour), specjalistki ds. rozwoju Internetu Suburban Library System in Burr Ridge, (Illinois) z 1995 r.

• Codzienne wpisy miały przekonać bibliotekarzy, że treści zawarte w Internecie są niezwykle przydatne do codziennego wykorzystania.

• Częste odwiedziny w Internecie miały stać się przyczyną powstania codziennego nawyku.

Blog - przykład -komentarze,

-Podziel się na: Facebook,

Wykop, Twitter

Portale społecznościowe

– Profil BU UWM na Facebooku

Pierwszy portal

społecznoścowy:

ClassMates.com (1995)

Portale społecznościowe – Profil BU UWM na Facebooku

Biblioteka Uniwersytecka UWM 2.0 ?

• Stale zmieniany

i dostosowywany do

potrzeb użytkownika

OPAC, strona

internetowa.

• Korzystanie z narzędzi

WEB 2.0 : Facebook,

Google Street Viev

(wirtualny spacer).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ …i przekazuję głos dr inż. Scholastyce Baran