Werkblad  RET  om  uit  te  printen  

   

   

 

   

 

   

   

“Het  StressNet”                                                                                      

   

Een goede vriend kan goed luisteren

Un bon ami écoute bien

A good friend is a good listener

Een goede vriend kan een geheim bewaren

Un bon ami garde un secret

good friend can keep a secret

Een goede vriend woont dichtbij

Un bon ami habite tout près

A good friend lives nearby

Een goede vriend is betrouwbaar

Un bon ami est fiable

A good friend is reliable

Een goede vriend is verdraagzaam

Un bon ami est tolérant

A good friend is tolerant

Een goede vriend is eerlijk

Un bon ami est honnête

A good friend is honest

Een goede vriend is sportief

Un bon ami est sportif

A good friend is a good sportsman

Een goede vriend helpt mij

Un bon ami m’aide

A good friend helps me

Een goede vriend heeft een goed humeur

Un bon ami est de bonne humeur

A good friend has a good mood

Een goede vriend is vrolijk

Un bon ami est joyeux

A good friend is cheerful

Een goede vriend helpt me met mijn huiswerk

Un bon ami m’aide avec mes devoirs

A good friend can support me with my homework

Een goede vriend geeft me goede raad

Un bon ami me donne de bons conseils

A good friend gives me good advice

Een goede vriend blijft kalm in crisissituaties

Un bon ami reste calme dans des situations de crises

A good friend remains calm in crisis situations

Een goede vriend oordeelt niet snel over mijn gedrag

Un bon ami ne juge pas facilement mon comportement

A good friend doesn’t judge easily on my behaviour

Een goede vriend is trouw

Un bon ami est fidèle

A good friend is loyal

Een goede vriend verdedigt mij

Un bon ami me défend

A good friend defends me

Een goede vriend durft te zeggen wat hij denkt

Un bon ami ose dire ce qu’il pense

A good friend dares to tell what he thinks

Een goede vriend durft zichzelf te zijn

Un bon ami ose être lui- même

A good friend dares to be himself

Een goede vriend durft ‘neen’ te zeggen

Un bon ami ose dire ‘non’

A good friend dares to say ‘no’

Een goede vriend zegt altijd ‘ja’ en volgt wat ik doe

Un bon ami dit toujours ‘oui’ et me suit dans ce que je fais

A good friend always says ‘yes’ and follows what I do

Een goede vriend Is vindingrijk om problemen op te lossen

Un bon ami se débrouille

A good friend is inventive in finding solutions for problems

Een goede vriend is zorgzaam

Un bon ami est serviable

A good friend is caring

Een goede vriend is niet snel boos

Un bon ami ne se fâche pas vite

A good friend isn’t quickly angry

Een goede vriend denkt niet enkel aan zichzelf

Un bon ami ne pense pas qu’à soi

A good friend doesn’t only think about himself

Een goede vriend is gelovig

Un bon ami est croyant

A good friend is religious

Een goede vriend respecteert mijn geloof en mijn ideeën

Un bon ami respecte ma foi et mes idées

A  good  friend  respects  my  faith  and  my  ideas  

     

                                           

       

     

   

   

Verzamel  scores        Naam  ……..   Voor   Na      

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

         

           

                     

                     

 Ik  probeer  al  paar  dagen  met  een  ander  kind  iets  af  te  spreken  om  samen  te  spelen,  maar  het  lukt  niet.  Zij/hij  loopt  na  school  snel  naar  huis.  Misschien  wil  zij/hij  niet  met  mij  spelen?  

 

  Ik  probeer  al  paar  keer  met  mijn  ouders  iets  te  regelen  voor  het  samenspelen  met  een  vriend/  vriendin,  maar  mijn  ouders  zeggen    iedere  keer  “oh  ja,  dat  komt  nog,  nu  even  niet”.    

Ik  eet  al  dagen  niet  goed  op  school.  Ik  vind  mijn  brood  niet  lekker,  ik  ben  bang  daarover  iets  aan  mijn  ouders  te  zeggen,  anders  worden  ze  boos.  

  Er  is  een  kind  die  mij  steeds  haar  nieuwe  spullen  laat  zien,  ik  wil  ook  graag  zulke  leuke  spullen….ik  kan  er  niet  meer  tegen…  

Ik  haat…..zij/hij  zegt  steeds  tegen  mij  “wij  gaan  lekker  uit  het  AZC  naar  een  huis  en  jullie  lekker  niet”.    

  Soms  krijg  ik  het  erg  warm  als  iemand  naar  mijn  vluchtverhaal  vraagt,  dat  lijkt  alsof  die  gene  mij  overhoort.  Ik  heb  ze  toch  alles  verteld/mijn  ouders  hebben  het  toch  al  verteld.    

Aan  tafel  probeer  ik  gezellig  te  doen,  ik  haal  grapjes  uit  met  mijn  broertje/zusje  om  mijn  ouders  op  te  vrolijken,  maar  ze  reageren  weer  boos….pfff.    

   

                 

 Meer  werkvormen:    

Walking billboard (30 minutes). Goal of the exercise: The participants have interacted and shared and Discovered personal information. They understand how the exercise is related to the topic of the session.

     

 

Tell the group: Each participant is going to make a personal billboard in order to be able to tell others more about themselves.

 Step 1. Step 2.

Ask them to draw the following per section on their big page: Section 1: Their favourite colour. Section 2: Their favourite food. Section 3: Their family. Section 4: The thing they like to do the most. Section 5: The thing they do not like at all. Section 6: What they want to do in the future.

Give all participants a piece of A3 paper. Divide it into 6 sections, by drawing lines on the page. You can prepare this beforehand or instruct them during the exercise.

 If participants are shy about drawing; encourage them to draw, explain that it is not about making beautiful pictures. If they want children to do this exercise, they need to have practised doing it themselves.

 Step 3.

Step 4.

 Step 5.

After they have finished, get everyone to stick their billboard (paper) on their chests with masking tape. Ask them to walk around, looking at each other’s billboards. Get them to, asking ask each other about their drawings. This will encourage interaction. Let the participants look at and discuss what they have in common with others and where they differ.

   

Group talk  

ask the group: What did you like or dislike about this exercise? Why? How does it relate to the theme of the module ‘Identity and assessment’? (Let the participants reflect briefly)

 Tell the group: A great way to get to know more about each other is to start small dialogues and discover things that you have in common. You see that the exercises in the modules, like this one, are related to the topics and goals of the sessions.  

   

                                       

                           Bijlage  werkvormen:  

• Bron:  Mind-­‐Spring  Junior  België:  

 

BIJLAGE 3: ONTSPANNINGSOEFENINGEN

Vooraf

We eindigen elke Mind-Spring Junior sessie met een relaxatieoefening. We starten met meer actieve oefeningen, waarbij we de spanning van ons af schudden. Daarna doen we rustige oefeningen, waarvan we kalm worden. We raden aan om als trainer/co-begeleider de oefening voor te doen en ook mee te doen.

Voor deelnemers kunnen deze oefeningen onwennig aanvoelen. Probeer de deelnemers gerust te stellen! Dit kan je doen door de volgende informatie mee te geven:

- Door deze oefeningen kan het zijn dat men moet geeuwen! Dit is heel goed, dit wil zeggen dat men heel ontspannen is! Hoe meer men geeuwt, hoe liever!

- Als men bij een oefening pijn voelt of men begint duizelig te worden, dan stopt men! - Het is leuk als men probeert om een oefening te doen maar als het niet lukt, mag men

stoppen. Dit bepaalt iedereen zelf, iedereen kent zijn lichaam het best! - In het begin kan het zijn dat men nog niet echt iets voelt! Dat is heel normaal! Dit zijn

oefeningen waarvan men meer effect merkt als men ze vaak doet. Dat is als het leren van een taal. Het is pas door het veel te oefenen, dat men het goed kan!

- Als men wil, kan men deze oefeningen ook zelf nog doen op de kamer! - Tijdens de oefeningen is het belangrijk dat men niet teveel spreekt tegen elkaar. Ieder doet de

oefening voor zichzelf, maar men mag natuurlijk altijd wel iets vragen als men het niet begrijpt!

Liedje zingen

Het kan tijdens de eerste twee sessies aangenaam zijn om deelnemers een vertrouwd lied te laten zingen uit hun land van herkomst. Het zingen kan bij deelnemers een vorm van ontspanning teweeg brengen.

Oefening 1: Nekspieren losmaken

Doe de deze oefening heel langzaam en met aandacht voor welke spieren geactiveerd worden. Buig je hoofd heel langzaam naar voren. Je kin gaat richting je borst. Ga zover het voor jou goed voelt. Draai dan, ook weer heel langzaam, met je hoofd naar links. Merk ook hier weer op waar je deze beweging voelt. Draai vervolgens langzaam je hoofd door naar achteren, zodat je hoofd een beetje (maar niet te ver!) in je nek ligt. Je merkt dat je hals zich een beetje opent. Ga daarna langzaam naar rechts en kom tot slot weer in de beginstand. Je hoofd is weer voorover, je kin richting je borst. Voel wat het na-effect van deze beweging is. Maak nu deze cirkelbeweging in tegengestelde richting. Doe ook dit weer langzaam; hoe langzamer je het doet, hoe meer je kunt ervaren. Tot slot richt je je hoofd langzaam op tot het weer recht op je nek staat.

Oefening 2: Ademhaling

Ga rustig rechtop zitten. Word je bewust van de vloer onder je voeten, de stoel onder je zitvlak en de rugleuning tegen je rug. Ga nu met je aandacht naar je buik en haal diep adem tot in je buik en blaas je adem langzaam met getuite lippen uit. Stel je voor dat je met elke inademing kracht naar binnen haalt en met elke uitademing afvalstoffen naar buiten brengt. Herhaal dit een aantal keer.

Je kan hierbij een rustig muziekje opzetten en vragen dat de jongeren hun ogen sluiten.

Oefening 3 Ontspannen, ontstressen.

1 – Losmakende oefening (15 min)

We gaan in de basispositie staan. We zetten onze voeten plat op de grond en op heupbreedte. De knieën zijn lichtjes gebogen, de buikspieren zijn opgespannen, schouders en armen hangen ontspannen naar beneden, het hoofd staat recht op je lichaam.

We beginnen bij de voeten. Voor deze oefening doe je best je schoenen uit. We gaan onze voeten kantelen. Rol van de ene zijkant van je voet naar de andere zijkant van je voet. Doe dit met beide voeten tegelijkertijd. Zorg dat de voetzolen goed loskomen van de grond en dat je knieën wat gebogen blijven. Je voelt hoe je voeten geactiveerd worden. Daarna gaan we een vierkantje stampen. Ga in de basispositie staan. Breng je gewicht op één been en haal je andere voorvoet

van de grond. Stamp dan met die tenen in de vorm van een vierkant op de grond, alsof je met blote voeten op het natte strand staat te stampen. Doe hetzelfde met je hiel. Ga weer staan met je volledige voetzool aan de grond en voel het verschil. Doe hetzelfde met de andere voet.

Daarna gaan we onze enkels losdraaien. Ga op één been staan, zoek je evenwicht en laat je andere been ontspannen in een hoek van 90° naar beneden hangen. Draai kleine rondjes met de voet (kleine o), om je enkelgewricht los te maken. Doe hetzelfde voor je andere been.

Dan draaien we onze knieën los. Ga op één been staan, zoek je evenwicht en laat je andere been in een hoek van 90° naar beneden hangen. Begin rondjes te draaien met je knie (grote O). Doe hetzelfde met je andere been.

Dan stampen we onze benen los. We stampen afwisselend met ons linker- en rechterbeen. De beweging vertrekt vanuit onze heupen en we stampen naar de richting van de grond. Let op je ademhaling: bij het stampen adem je uit.

Dan maken we onze heupen los. We gaan in de basispositie staan. We bewegen onze heupen van links naar rechts, terwijl ons bovenlichaam stil blijft. We starten traag en versnellen dan het tempo. Tot slot maken we een cirkelvormige beweging met onze heupen.

Dan gaan we onze rug losmaken. We vertrekken vanuit de basispositie. Dan brengen we onze kin naar ons borstbeen en laten onze armen ontspannen hangen naast ons lichaam. Het lijkt alsof er iemand langzaam aan onze armen trekt en je laat dit gebeuren. Ruggenwervel per ruggenwervel rol je naar beneden, met je hoofd ontspannen tussen je armen (!!). Je benen blijven lichtjes gebogen. Blijf rustig doorademen. Ga in 8 tellen naar beneden en blijf daar een paar tellen ontspannen

hangen. Kom daarna in 8 tellen weer naar boven. Je begint bij de ruggenwervels van je onderrug. Je armen en je hoofd blijven ontspannen hangen en komen rustig mee naar boven. Op het einde richt je je hoofd weer op. (Deze oefening wordt vaak te krampachtig uitgevoerd. Let erop dat men het hoofd laat hangen. Je kunt om het duidelijk te maken met je handen één per één over de ruggenwervels tikken bij de beweging om aan te geven waar de beweging zit).

Dan komen we bij onze schouders. Draai kleine rondjes met je schouder naar achter en naar voor. Doe hetzelfde met de andere schouder. Daarna hef je bij je inademing je schouders zo hoog mogelijk op. Bij de uitademing laat je ze weer los.(Deze oefening kan pijnlijk zijn voor mensen die teveel spanning op hun schouders hebben zitten, belangrijk is dat ze hier hun eigen pijngrens in respecteren).

Dan gaan we ons hoofd losmaken. We maken een kleine draaibeweging met ons hoofd. Doe dit op je eigen tempo. Let op dat je niet te ver naar achter gaat met je hoofd. Maak de beweging naar beide kanten. Daarna laat je je hoofd een paar tellen naar links hangen. Voel hoe je rechterspieren van je hals uitgerokken worden. Doe dit daarna naar rechts. Herhaal dit twee keer.

Daarna gaan we heel ons lichaam even losschudden. We staan in de basispositie. De beweging vertrekt vanuit onze knieën en benen en automatisch schudden onze armen en ons hoofd mee met de beweging. Blijf rustig ademen en probeer heel ontspannen te schudden. Doe dit een minuut. (Dit is een energie-opwekkende oefening).

2 – Overgang naar ontspanning

Maak daarna de overgang naar ontspanning. We gaan rustig in de basispositie staan. We sluiten onze ogen en we focussen op ons lichaam. Wat gebeurt er aan de binnenkant? Voelen we hoe er energie door ons lichaam stroomt (bijv. tintelingen)? Blijf heel rustig ademen (zie verder ademhalingsoefeningen). We ademen in door onze neus en uit door onze mond. Heel rustig. In – 1 2 - uit, enz. Concentreer je op wat er gebeurt aan je binnenkant. Misschien voel je wel een

energiestroom die vertrekt vanuit je voeten, langs je kuiten, langs je billen, langs je rug, die over je hoofd stroomt en dan weer naar beneden, langs je gezicht, langs je buik, langs je benen, weer de grond in. We ademen heel rustig. (Hier maak je de overgang naar de rustige oefeningen. Door eerst te werken met energetische oefeningen wordt nu het verschil veel duidelijker gevoeld. Zet nu ook de rustige muziek op).

 3 – Ontspanningsoefeningen (zittend)

Aandachtspunten: Breng deze punten regelmatig onder hun aandacht, afhankelijk van wat op dat moment nodig is.

- Sta tijdens de oefening regelmatig stil bij de ademhaling. Als je niets meer hoort, wijs je hen hier nog eens op. In door de neus, uit door de mond. Als je inademt, komt je buik naar voren; als je uitademt, wordt je buik weer plat. Adem zelf ook duidelijk hoorbaar.

- Insinueer wat ze voelen. Je voelt je zwaar, ontspannen, kalm, rustig, de spanning stroomt in de grond…

- Laat de deelnemers stilstaan bij wat er in hun lichaam gebeurt. Richt hun aandacht op het ervaren van een verschil tussen spanning en inspanning.

- Laat ze hun eigen grenzen respecteren: ‘je bepaalt zelf hoe ver je gaat in de oefening. Respecteer je eigen (pijn)grens.’

- Bij het spreken: probeer je de klinker uit te rekken ‘zwàààr en oontspàààànnen’. Doe dit op je eigen uit-ademhaling.

De eigenlijke ontspanningsoefening

We nemen allemaal een stoel en plaatsen de stoelen in een cirkel. In het midden plaatsen we een voorwerp. We gaan zitten in de basispositie: voeten plat op de grond, knieën in een hoek van 90°, handen op je schoot.

- Kijk nu naar het voorwerp (bijv. een fles) in het midden van de kring. Als je wil, mag je tijdens de oefening je ogen ook sluiten. Dat is makkelijker, maar je mag dit zelf kiezen.

- We gaan ons eerst concentreren op onze ademhaling. We ademen in door onze neus en uit door onze mond. We doen dit heel rustig. We ademen IN – stop 1 2 – UIT. (zo een paar keer terwijl je de stopperiode verlengt).

- Dan gaan we starten door ons hoofd naar voren te bewegen. We brengen heel rustig onze kin naar onze borst. We doen dit in vier tellen. 1 2 3 4. We houden dit even vast. Dan komen we langzaam terug naar boven, in vier tellen. Heel rustig. We blijven rustig ademen. We doen dit nog een keer… We doen dit nog een keer...

- Daarna gaan we naar onze voeten. We heffen onze tenen op, maar niet onze hiel. We houden dit vier tellen vol. We heffen dus onze tenen op. 1 2 3 4. Dan plaatsen we onze voeten weer zachtjes op de grond. Heel rustig. We blijven rustig ademen. We doen dit nog een keer… we doen dit nog een keer…

- Daarna gaan we naar onze handen. We heffen onze vingers op maar niet onze polsen. We heffen onze vingers in de lucht. We doen dit vier tellen. 1 2 3 4. Dan laten we onze handen terug rusten op onze benen. Heel rustig en ontspannen. We doen dit nog een keer… we doen dit nog een keer…

- We blijven rustig ademen. In door onze neus en uit door onze mond. Zachtjes in en uit. Je voelt je helemaal ontspannen en rustig.

- Herhaal de oefening een tweede keer.  

Oefening 4

(je doet deze oefening beter niet tijdens een eerste of tweede sessie)

Ga zo comfortabel mogelijk zitten. Zoek een aangename plaats om de ogen op te focussen.

Je mag op om het even welk moment van houding veranderen. De bedoeling is dat je je zo comfortabel mogelijk voelt. Je mag je ogen open houden maar misschien voel je je beter als je de ogen sluit. Dat kan ook. Je kan op ieder moment de oefening stoppen. Je kan dit doen door wat te bewegen maar misschien ook door te tellen van 1 tot 5.

Noem nu 5 dingen op die je ziet, 5 dingen die je hoort en 5 dingen die je fysiek, lichamelijk voelt. Vervolgens 4 dingen die je ziet, 4 dingen die je hoort en 4 dingen die je voelt. Je gaat zo voor iedere categorie verder tot 1. Op dit ogenblik kan je kiezen om te stoppen en rustig te genieten van de bereikte toestand of je kan herbeginnen met tellen.

Bekijk de 5 objecten met geconcentreerde aandacht en benoem ze zo. Bijv. ‘ik zie de deurklink... ze staat horizontaal... ze is uit roestvrij staal gemaakt... Alle beschrijvingen maak je zo concreet en precies mogelijk. Bijv. ‘ik voel me angstig...’ is niet concreet genoeg: wel ‘ ik voel dat mijn keel dichtgesnoerd is’.

Het is niet erg als je vergeet hoeveel dingen je moet opnoemen of aan welke categorie je was. Je kan genieten van de huidige toestand of raden waar je gebleven was en zo je rustige toestand verdiepen.

Deze oefening kan zowel luidop als in stilte gebeuren. Oefen deze techniek regelmatig op momenten dat je je goed voelt. Zo krijg je de techniek goed onder de knie en kan je hem gebruiken in crisismomenten.

Oefening 5 : Verschil tussen spannen en ontspannen1

(je doet deze oefening beter niet tijdens een eerste of tweede sessie)

Benodigdheden: matjes of dik laken om op te liggen, maar het kan ook zittend op een stoel

Zodra de deelnemers op de matten liggen of op de stoelen zitten, vertel je dat ieder van ons zich wel eens gespannen voelt of bang of zenuwachtig. ‘Dat kan omdat je huiswerk moet maken, of omdat je een taak moet maken die je niet goed kunt, of omdat je aan het bord moet komen of omdat je mee moet voetballen of … Nu gaan we leren hoe je jezelf meer kunt ontspannen, ervoor kunt zorgen dat je je minder angstig of zenuwachtig voelt. Luister goed en aandachtig naar wat je gaat horen. Probeer je aandacht alleen te richten op wat je hoort en op niks anders. Net zoals wanneer je naar een spannende film kijkt op tv en je alleen aandacht hebt voor de film. Je denkt aan niets anders meer. Alleen aan de film. Dat ga je nu ook proberen te doen. Alleen maar luisteren naar wat je gaat horen en aan niets anders denken. Afgesproken? Als het nog niet helemaal lukt, is dat niet erg. Na een tijdje zul je het wel kunnen. Probeer dus maar. Oké, dan beginnen we’.

Je leest de volgende tekst voor:

‘Kijk of je goed ligt op de mat of goed zit op de stoel. Goed zo. Probeer de ogen te sluiten en luister naar wat ik je vertel en vraag om te doen. Let alleen maar op wat ik vertel en vraag. Maak met één hand een vuist en knijp hard, alsof je met die hand een sinaasappel uitknijpt. De hand is nu heel gespannen. Span die hand op, knijp harder op die sinaasappel, nog harder, tot alle sap eruit is, harder en harder…. En laat los. Laat los die hand. Laat de hand losjes op de mat liggen of op je been. Voel hoe ontspannen je hand nu is. Heel erg ontspannen. Ze tintelt nog een beetje na van de spanning van daarnet, van toen je er een vuist mee maakte. Maar nu is ze heel ontspannen. Het tintelende gevoel verdwijnt langzaam. Voel het verschil. Daarnet toen je een vuist maakte was je hand heel gespannen en nu is ze ontspannen. Ze ligt er losjes en ontspannen bij. Voel het verschil tussen de spanning van daarnet en de ontspanning nu.

Dan ga je nu een vuist maken met de andere hand…. Maak een vuist met de andere hand. Knijp heel hard alsof je met die hand een sinaasappel uitknijpt. De hand is heel erg gespannen. Span die hand, knijp harder op die sinaasappel, nog harder tot alle sap eruit is, harder en harder…. En laat los. Laat los die hand. Laat de hand losjes op de mat liggen of op je been. Voel hoe ontspannen je hand nu is. Heel erg ontspannen. Ze tintelt nog een beetje na van de spanning van daarnet, van toen je er een vuist mee maakte. Maar nu is ze heel ontspannen. Het tintelende gevoel verdwijnt langzaam. Voel het verschil. Daarnet toen je een vuist maakte was je hand heel gespannen en nu is ze ontspannen. Ze ligt er losjes en ontspannen bij. Voel het verschil tussen de spanning van daarnet en de ontspanning nu. Spanning … en ontspanning. Ontspanning. Je handen voelen heerlijk ontspannen.

Denk aan een voet. Krul de tenen van die voet. Krul de tenen van die voet. Krul ze nog meer… en nog meer… tot het pijn gaat doen. Houd ze gekruld en voel de spanning in de tenen en in je voet. Voel de spanning… dit is spanning. Voel de spanning. En laat los nu. Laat los die tenen. Laat ze helemaal los. Heel los. Voel hoe ontspannen je tenen en voet nu zijn. Heel erg ontspannen. De tenen tintelen en prikken nog een beetje na van de spanning van daarnet, van toen je ze krulde. Maar nu zijn tenen en voet heel ontspannen. Het tintelende en kriebelende en prikkende gevoel verdwijnt langzaam. Voel het verschil. Daarnet toen je de tenen krulde was de voet heel gespannen en nu is hij ontspannen. Hij ligt er losjes en ontspannen bij.

Dan ga je nu de tenen krullen van de andere voet. Krul de tenen van die voet. Krul de tenen van die voet. Krul ze nog meer… en nog meer … tot het pijn gaat doen. Houd ze gekruld en voel de spanning in de tenen en in je voet. Voel de spanning… dit is spanning. Voel de spanning. En laat los nu. Laat los die tenen. Laat ze helemaal los. Heel los. Voel hoe ontspannen je tenen en voet nu zijn. Heel erg ontspannen. De tenen tintelen en prikken nog een beetje na van de spanning van daarnet, van toen je ze krulde. Maar nu zijn je tenen en voet heel ontspannen. Het tintelende

                                                                                                               1  Pak  van  mijn  hart  VUB  

en kriebelende en prikkende gevoel verdwijnt langzaam. Voel het verschil. Daarnet toen je de tenen krulde was de voet heel gespannen en nu is hij ontspannen. Hij ligt er losjes en ontspannen bij. Voel het verschil tussen de spanning van daarnet en de ontspanning nu. Spanning… en ontspanning. Ontspanning. Je voeten voelen heerlijk ontspannen.

Denk nu alleen maar aan je hoofd. Houd al je aandacht bij je eigen hoofd. Bij het uitademen ontspan je je hoofd. Alle spieren en spiertjes van je hoofd raken meer en meer ontspannen. Elk spiertje van je hoofd wordt losser en gaat slapper hangen, zoals een elastiekje en daar voel je je meer en meer ontspannen door. Je hoofd voelt ontspannen aan, heel rustig en slap. De spieren in je nek en schouders worden losser en ook je nek voelt ontspannen en rustig. Je armen en handen hangen slap en voelen ontspannen en warm aan. Ontspan… dieper en dieper, verder… en verder. Let op je ademhaling. Adem rustig in en uit. Inademen… en heel rustig uitademen. Inademen… en rustig uitademen. Goed zo. Je armen zakken dieper weg en dat voelt heerlijk en zacht aan. Al de spieren in je rug, elk klein spiertje in je rug wordt losser en losser. Je voelt je heerlijk ontspannen. Je hele rug zakt rustig weg in de heerlijke warme grond onder je. Ook je buikspieren ontspannen zich, je buik voelt rustig en slap aan. Je zakt steeds dieper in de grond. Het ontspannen gevoel gaat naar je benen. Het voelt lekker ontspannen en rustig. Je benen zakken in de warme grond. Voel nu hoe ontspannen en rustig je bent. Je bent helemaal ontspannen, elk deeltje van je lichaam voelt rustig en ontspannen aan…als een lappenpop voel je je nu. Blijf rustig in- en uitademen. Inademen… en uitademen. Ontspan… dieper en dieper…verder en verder’.

Afronding

Geef de deelnemers ruim de gelegenheid om over hun ervaringen met de ontspanningsoefening te vertellen. Wat ging goed, wat ging minder goed? Wat vonden ze fijn, minder fijn? Geef zo nodig aanwijzingen over wat ze kunnen doen opdat het volgende keer beter zou lukken. Wanneer een deelnemer bijvoorbeeld pijn voelde in de nek en zich daardoor niet of nauwelijks kon concentreren op de oefening moet het hoofd misschien wat minder voorover worden gebogen, of is het beter de oefening op de mat te doen in de plaats van op de stoel. Misschien moeten bij een andere deelnemer de voeten wat dichter bij de stoel worden gebracht. Bij nog een andere deelnemer is het wellicht beter dat hij de ogen open houdt. Enzovoort…

Oefening 6: Bodyscan

(je doet deze oefening beter niet tijdens een eerste of tweede sessie)

- Ga zitten of liggen en sluit je ogen. Breng je aandacht naar je ademhaling. - Word je bewust van elke inademing en uitademing. Laat je ademhaling vanzelf gaan en probeer

deze niet te sturen. - Neem waar hoe de lucht langzaam door je neus naar binnen gaat, je longen vult en weer naar

buiten gaat. - Als je na een paar ademhalingen je lekker op je gemak voelt, beginnen we met de scan. - Richt je aandacht op je voorhoofd. Probeer de huid te voelen, tintelingen en eventuele

spanningen waar te nemen en ontspan met een ademhaling. - Als je op het moment zelf niets voelt, is dat ook goed. Sta jezelf toe te voelen dat je niets voelt. - Doe hetzelfde voor neus, oren, ogen, wenkbrauwen, kaak, mond, lippen en huid van je gezicht en

achterhoofd. (als begeleider doe je dit op een rustig tempo, en je laat telkens een paar tellen tussen vooraleer je overstapt op het volgende zintuig of orgaan) Voel de mond en kaak ontspannen en de ogen zwaar wegzakken in de oogkassen.

- Richt dan je aandacht op je nek, hals, sleutelbeenderen, schouders, linker en rechterbovenarm, elleboog, onderarm, hand en vingers. (opnieuw probeer je als begeleider een aantal tellen tussen te laten vooraleer je een volgend lichaamsdeel uitspreekt). Ga deze gebieden, links en rechts een voor een af.

- Telkens als je afdwaalt in je gedachten, keer dan rustig terug naar het gebied waar je gebleven was.

- Nogmaals, probeer alle gewaarwordingen te voelen en te ervaren. - Als het lukt, probeer dan bij iedere uitademing te ontspannen in het gebied waar je aandacht is. - Richt je aandacht op je borst, middenrif, buikspieren, bovenrug, onderrug, ruggengraat. - Voel je ademhaling, eventueel je lichaamshouding veranderen door de ontspanning. Voelt je

lichaam al anders aan? - Ga op deze manier door en geef aandacht aan je bekken, billen en aan beide bovenbenen,

knieën, onderbenen, enkels, voeten en tenen. Neem rustig de tijd.

- Merk de verschillen tussen de verschillende gebieden op. Voel de tintelingen in je lichaam, voel je spieren steeds meer ontspannen worden en neem waar, welke lichaamsdelen minder makkelijk ontspannen.

- Laat jezelf helemaal zwaar worden. Je bent nu totaal ontspannen en relaxed. - Als je het hele lichaam ontspannen hebt, keer dan nog een keer terug naar een gebied in je

lichaam dat wat gespannen aanvoelde. Geef totale aandacht aan dat gebied en probeer het te ontspannen. Voel je verschil? Komen er bepaalde gedachten of emoties los? Neem waar en laat los.

- Tot slot span je nu twee keer voor drie seconden al je spieren aan en laat los met een ademhaling.

- Goed, breng nu langzaam je aandacht terug naar de rest van je lichaam en de geluiden in deze kamer. Beweeg een beetje, stretch je spieren wat en open je ogen.    

 

BIJLAGE: ACTIVERENDE WERKVORMEN2

1. Alle ballen verzamelen

Oefening: Noem een onderwerp, vb. 'hobby'. De deelnemers krijgen één minuut om mensen met dezelfde hobby te vinden. Bevraag de subgroepjes op welke basis zij zich bij elkaar gevoegd hebben. Bij kleine groepen is het belangrijk om snel te wisselen van onderwerp.

Mogelijke onderwerpen: woonplaats, beroep, leeftijd, opleiding, provincie/land van geboorte, leefwijze, gezinssamenstelling, favoriet eten, favoriet uitje, lievelingsmuziek, enz.

De onderwerpen kunnen ook betrekking hebben op het thema van de bijeenkomst: reden aanwezigheid; specialisme; afdeling, enz.

Bron: Froukje van Houten

2. Aap Noot Mies

Oefening: Ga met de deelnemers in een kring staan.

Rondje 1: Neem als eerste onderwerp 'dieren'. Iedereen moet zijn eigen dier onthouden én na wie hij aan de beurt was. Als spelleider begin je: kijk iemand aan en zeg ´Aap´. Die kijkt een volgende aan en zegt b.v. ´Stier´. Als iedereen geweest is, herhaal je het rondje om te oefenen met deze volgorde.

Rondje 2: Gelijk aan rondje 1, alleen is het onderwerp 'fruit' en begint er iemand anders (B). Ook het fruit gaat de kring rond, maar in een andere volgorde. Ook dit rondje herhaal je een keer.

Rondje 3: Idem, maar nu met automerken. C start; de volgorde is dus weer anders.

Tot slot ga je deze drie onderwerpen 'mengen'. Jij start met de dieren. Na een paar dieren start B met het fruit en weer even later C met de auto's.

Het loopt waarschijnlijk al snel spaak met het doorgeven. Start dan van voren af aan. Geef na een aantal vastlopers extra instructies: laat de zender eerst oogcontact maken alvorens iets te noemen; laat de ontvanger met een 'dank je' bevestigen dat hij de zender gehoord heeft.

Nabespreking

- Wanneer stokt het? - Wanneer lukt het om door te gaan? - Wat kun je nog meer doen om je boodschap te laten aankomen?

Bron: Kamille Kres

3. De Kring

Oefening: Zet de groep schouder aan schouder in een kring. Geef ze de opdracht om samen van 1 tot 20 te tellen; in willekeurige volgorde, zonder af te spreken wie er begint of wie er aan de beurt is, en niet tegelijk. Als er twee stemmen door elkaar klinken, moeten ze opnieuw beginnen. Hou in de gaten dat zonder ‘trucjes’ gewerkt wordt. Als het niet lukt, kan je voorstellen om de ogen te sluiten, of om zacht heen en weer te gaan wiegen.

Nabespreking:

- Waarom werkte het wel of niet? - Wat merkte je, wat beleefde je, wat dacht je? - Moet je gaan nadenken, proberen te redeneren of op impulsen afgaan?

                                                                                                               2 Alle  activerende  werkvormen  zijn  terug  te  vinden  op  volgende  website:  http://www.werkvormen.info.  Voor  meer  activerende  werkvormen  kan  je  terecht  op  dezelfde  website.

Bron: Jos Veldhuizen.

4. De oever

Oefening: Indoor teambuildings-oefening

Trek met tape twee evenwijdige strepen op de vloer, op een afstand van 3 tot 4 meter. Dat zijn de twee ‘oevers van een rivier’. Zet de camera aan.

Zet het team (of de helft ervan) naast elkaar aan één van de twee ‘oevers’. Leg uit dat ze samen moeten oversteken, waarbij ze maar een beperkt aantal voeten mogen gebruiken. Als de groep uit 8 teamleden bestaat zeg je: “Ik zie 16 voeten, jullie mogen met maar 14 voeten oversteken”. Nadat ze overgestoken zijn, moeten ze weer terug, maar nu met vb nog maar 12 voeten. Deelnemers moeten elke keer een andere methode gebruiken! Dit laatste vertel je dus pas na de eerste keer.

Zo laat je ze heen en weer gaan (met steeds minder voeten en op steeds een andere manier) tot ze uiteindelijk zonder voeten de overkant moeten zien te halen. De oefening wordt opgenomen op video.

Nabespreking: (eventueel aan de hand van de videobeelden)

- Wat zie je gebeuren? - Wie neemt de leiding? - Wat zijn de andere rollen? - Hoe gaat de besluitvorming?

Variant: Verdeel het team in twee groepen. Groep A doet de oefening, groep B observeert. Geef iedere observator één persoon om op te letten. Na afloop bespreek je de oefening op dezelfde manier als hierboven vermeldt (zij het wat korter) en daarbij vraag je de observatoren om iets terug te geven aan degene die zij gevolgd hebben. Daarmee wordt het deels een oefening op feedback geven. Vervolgens is groep B aan de beurt, waarbij A observeert. De kans is groot dat groep B binnen de kortste keren in dezelfde processen belandt als groep A.

Bron: Jacobien Hoefnagels

5. De Driehoek

Oefening: De cursisten lopen door de ruimte. Vraag hen om 1 andere persoon (A) uit de ruimte in gedachten te nemen, maar ze mogen dit niet te laten merken. Laat hen even doorlopen en zeg dan dat ze nog iemand in gedachten moeten nemen (B).

Nu moet ieder van hen ervoor zorgen dat hij met zijn A en B voortdurend een gelijkzijdige driehoek vormt (een driehoek waarvan de drie zijden even lang zijn). Je zult merken dat iedereen voortdurend aan het zoeken en schuiven is. Dit zorgt voor veel hilariteit en concentratie.

Tot slot geef je de volgende instructie: ik tik dadelijk 1 iemand aan. Die moet op de grond gaan zitten. Als je ziet dat jouw A of jouw B gaat zitten, ga je ook zitten. Het gevolg is dat de hele groep zoals een vloeiende beweging dominostenen gaat zitten

6. Niet zo maar een klap doorgeven

Oefening: De spelleider doet mee aan deze oefening. Alle deelnemers nemen plaats rondom een tafel en leggen hun handen met de palmen naar beneden voor zich op tafel. Dan overkruist iedereen met zijn rechterhand de linkerhand van zijn buurman en legt hem weer op tafel. De spelleider geeft de startrichting aan, bijvoorbeeld rechtsom, en start de oefening door met zijn rechterhand op tafel te klappen. Het is de bedoeling dat die klap wordt doorgegeven in de volgorde waarin de handen op tafel liggen; dit is ingewikkelder dan het lijkt omdat de handen gekruist zijn.

Als een hand klapt zonder dat hij ‘aan de beurt’ is, moet hij van tafel genomen worden. Een hand moet ook weggenomen worden als er te vroeg of te laat wordt geklapt. Dit is ter beoordeling van de spelleider

Na een oefenrondje wordt de tweede spelregel toegevoegd: als je twee keer klapt, verandert de klaprichting. Alle deelnemers mogen hier op elk moment gebruik van maken. Dit is een sterk middel om anderen te elimineren.

De oefening is afgelopen wanneer één deelnemer overblijft, of wanneer twee deelnemers allebei nog één hand op tafel hebben.

Bron: Hugo Vos.

7. De Kluwen

Oefening: De deelnemers staan in een kring. Iedereen steekt zijn armen omhoog, doet zijn ogen dicht en zet een stap naar voren. Iedereen pakt blind twee handen vast en doet weer een stap naar achteren zonder de handen los te laten. De ogen mogen weer open; iedereen staat in de gekste posities handen vast te houden. Dan moeten ze proberen om, zonder overleg, weer een gewone cirkel te worden met elkaar.

Bron: Christiaan Montanus.

8. Samen een emotie vergroot uitbeelden

Oefening: Vijf tot tien deelnemers doen deze oefening, de rest kijkt. Plaats evenveel stoelen achter elkaar als er mensen meedoen. Die stoelen vormen samen de bus. Eén van de deelnemers gaat op de voorste stoel zitten; hij is de chauffeur. Kies voor die rol bij voorkeur iemand van wie je vermoedt dat hij lekker mee zal spelen. Bij elke halte stapt er iemand in. Bij de eerste deelnemer is de bus, afgezien van de chauffeur, leeg. Bij de laatste halte is deze vol.

Telkens voordat iemand instapt, roept de spelleider een emotie (hij kan ook het publiek om een emotie vragen). Vervolgens stapt de deelnemer met deze emotie, die hij zoveel mogelijk uitvergroot, de bus in, koopt een kaartje en gaat zitten. De chauffeur reageert ook vanuit die emotie. Passagiers reageren ook vanuit die emotie. Als de passagier zit, roept de spelleider ‘stop’ en rijdt de bus

door naar de volgende halte, waar het geheel zich herhaalt, net zo lang tot iedereen is geweest. De spelleider houdt het tempo erin en stimuleert deelnemers om de emoties zo groot mogelijk uit te beelden.

Suggesties voor emoties:

Uitgelaten, boos, opgewonden, vol minachting, verlegen, doodsangst, achterdochtig, verliefd, verward, moordzuchtig, hypernerveus, melig, schizofreen.

Variant: De Taxi

4 stoelen: 3 inzittenden. Nr. 4 stapt in en heeft een bepaalde emotie of is een bepaald type. De rest van de inzittenden neemt deze onmiddellijk over. Als iedereen de emotie heeft, stapt er achter iemand uit, de rest draait door en de volgende stapt in.

Bron: Ed Pennings

     Hieronder  zijn  een  paar  Energizers.  Bron:  Tree  of  life  (REPSSI)      1.  HOWDY  HOWDY    De  deelnemers  bevinden  zich  in  een  cirkel.  Één  persoon  loopt  rond  buiten  de  cirkel  en  onttrekt  iemand  op  de  schouder.  Die  persoon  loopt  de  tegenovergestelde  manier  rond  de  cirkel,  tot  de  twee  mensen  samenkomen.  Zij  begroeten  elkaar  drie  keer  door  naam,  in  hun  eigen  taal.  De  twee  mensen  rennen  dan  terug,  blijvend  in  tegenovergestelde  richtingen  rond  de  cirkel,  de  lege  plaats  nemen.  Whoever  gangen  opnieuw  rond  buiten  de  cirkel  verliest  en  het  spel  gaat  verder  tot  iedereen  een  draai  heeft  gehad.    2.  HET  JONGLEREN  MET  BALSPEL    Iedereen  bevindt  zich  in  een  dichte  cirkel  (als  de  groep  zeer  groot  is,  kan  het  noodzakelijk  zijn  om  de  groep  in  twee  

cirkels)  te  verdelen.  Facilitator  begint  door  de  bal  aan  iemand  in  de  cirkel  te  werpen,  die  hun  naam  zeggen  aangezien  zij  het  werpen.  Blijf  vangend  en  werpend  de  bal  die  een  patroon  voor  de  groep  vestigen.  (Elke  persoon  moet  herinneren  wie  zij  de  bal  ontvangen  van  en  wie  zij  het  aan.  hebben  geworpen)    Zodra  iedereen  de  bal  heeft  ontvangen  en  een  patroon  wordt  gevestigd,  introduceer  één  of  twee  meer  ballen,  zodat  er  altijd  verscheidene  ballen  die  na  het  vastgestelde  patroon  tezelfdertijd  worden  geworpen  zijn.    4.  WAT  WIJ  IN  GEMEENSCHAPPELIJK  HEBBEN    Facilitator  roept  een  kenmerk  van  mensen  in  de  groep,  zoals  „het  hebben  van  kinderen  uit“.  Die  allemaal  wie  kinderen  hebben  zouden  zich  aan  één  hoek  van  de  ruimte  moeten  bewegen.  Aangezien  facilitator  meer  kenmerken  uitroept,  zoals  „houdt  van  voetbal“,  mensen  met    Welke  soorten  dieren?  Vraag  de  deelnemers  om  in  paren  te  verdelen  en  een  cirkel  te  vormen.  Zet  genoeg  stoelen  in  de  cirkel  zodat  al  maar  één  paar  zetels  heeft.  Elk  paar  beslist  in  het  geheim  welk  type  van  dier  zij  zijn.  De  twee  deelnemers  zonder  stoelen  zijn  de  olifanten.  Zij  lopen  rond  de  cirkel  die  de  namen  van  verschillende  dieren  roepen.  Wanneer  zij  correct  veronderstellen,  moeten  de  genoemde  dieren  opstaan  en  achter  de  olifanten  lopen,  bootst  het  lopen  binnen  na.  Dit  gaat  verder  tot  de  olifanten  niet  meer  kunnen  veronderstellen.  Dan  roepen  zij  „Leeuwen!“  en  al  paren  voor  zetels  in  werking  die  worden  gesteld  die.  Het  paar  verlaten  zonder  stoelen  wordt  de  olifanten  voor  de  volgende  ronde.    Standbeelden  Vraag  de  groep  om  me  rond  de  ruimte  te  bewegen  die,  los  hun  wapens  slingeren  en  zacht  hun  hoofden  en  halzen  ontspannen.  Na  kort  terwijl,  uit  een  woord  schreeuw.  De  groep  moet  in  standbeelden  vormen  die  het  woord  beschrijven.  Bijvoorbeeld,  schreeuwt  facilitator  „vrede“.     Alle  deelnemers  moeten  onmiddellijk,  zonder  het  spreken  goedkeuren,  stelt  die  tonen  welke  vrede  aan  hen  betekent.  Herhaal  meerdere  keren  de  oefening.      Taxiritten  Vraag  deelnemers  om  te  beweren  dat  zij  in  taxis  krijgen.  Taxis  kunnen  een  bepaald  aantal  mensen,  zoals  twee,  vier,  of  acht  slechts  houden.  Wanneer  taxis  ophouden,  moeten  de  deelnemers  lopen  om  in  de  juist-­‐gerangschikte  groepen  te  krijgen.  Dit  is  een  nuttig  spel  voor  willekeurig  verdelende  deelnemers  in  groepen.    Spiegelen  De  deelnemers  sorteren  zich  in  paren.  Elk  paar  beslist  welke  één  van  hen  de  „spiegel“  zal  zijn.  Deze  persoon  kopeert  (spiegels)  dan  de  acties  van  hun  partner.  Na  wat  tijd,  vraag  het  paar  om  rollen  te  ruilen  zodat  de  andere  persoon  de  „spiegel“  kan  zijn.    Schouders  masseren  Vraag  de  groep  om  me  in  een  cirkel  en  een  draai  zijdelings  te  bevinden  zodat  elke  persoon  de  rug  van  de  persoon  voor  hen  onder  ogen  ziet.  De  mensen  masseren  dan  de  schouders  van  de  persoon  voor  hen.    Sprekend  voorwerp  De  deelnemers  zitten  in  een  cirkel.  Een  voorwerp  wordt  overgegaan  rond  de  cirkel.  De  persoon  die  het  voorwerp  ontvangt  moet  onophoudelijk  spreken  (alsof  hij  het  voorwerp  is)    tot  zijn/haar  buur  beslist  het  voorwerp  te  nemen.    Touwtrekken    Imaginaire  bal  gooien  in  een  cirkel.            

       Wie  bewonder  je?  Wie  zijn  jouw  helden?  en  ….waarom?  *    Doel;    

-­‐ Verhelderen  wie  jouw  helden  zijn  en  bepalen  of  je  hun  eigenschappen  hebt  of  wilt  ontwikkelen.    -­‐ Bouwen  aan  zelfvertrouwen  door  te  beseffen  dat  je  zelf  ook  eigenschappen  hebt  van  jouw  helden.  

 Materiaal:  A4  papier,  pen  Tijd:  30  minuten  Werkwijze    Wanneer  je  nadenkt  over  wie  je  wilt  zijn,  denk  je  ongetwijfeld  ook  aan  mensen  die  belangrijk  voor  je  zijn.  Mensen  die  je  geholpen  hebben,  die  je  geïnspireerd  hebben,  die  bevriend  met  je  waren.  Deze  opdracht  gaat  over  het  ontdekken  wie  de  mensen  zijn  die  jij  respecteert  en  bewondert,  wie  zijn  jouw  rolmodellen?    Pak  een  vel  papier  en  leg  het  horizontaal  neer.  Vouw  het  vel  in  tweeën  en  daarna  nog  eens.  Je  hebt  nu  vier  kolommen  die  even  breed  zijn.  Laat  dit  aan  de  jongeren  zien  en  vraag  hen  hetzelfde  te  vouwen.    Laat  de  jongeren  bovenaan  de  eerste  kolom  opschrijven:  “Namen  van  mensen  die  ik  bewonder”.  De  jongeren  schrijven  onder  die  kop  een  lijstje  van  mensen  die  zij  bewonderen.  Dit  kunnen  echte  mensen  zijn  die  je  kent  of  gekend  hebt,  maar  ook  historische  figuren,  roman-­‐  stripfiguren  of  filmsterren.    Bij  de  tweede  kolom  schrijven  de  jongeren  op:  “Wat  ik  aan  hen  leven  bewonder”.  De  jongeren  denken  na  over  de  personen  uit  de  eerste  kolom  en  schrijven  op  wat  zij  aan  hen  bewonderen.    Laat  de  jongeren  bij  de  derde  kolom  opschrijven:  “Heb  ik  deze  eigenschap?”  Bezitten  de  helden  uit  jouw  leven    eigenschappen  die  jij  ook  wilt  ontwikkelen?  De  jongeren  lezen  de  eigenschappen  voor  alle  mensen  die  zij  bewonderen  nog  eens  door.  Laat  de  jongeren  zich  afvragen:  “Heb  ik  deze  eigenschap?  Wil  ik  deze  eigenschap  hebben?”  De  jongeren  schrijven  hun  antwoord  in  de  derde  kolom.  De  jongeren  schrijven  bovenaan  de  vierde  kolom;  “Hoe  kan  ik  deze  eigenschap  ontwikkelen?  “  De  jongeren  beantwoorden  deze  vraag  voor  iedere  eigenschap  die  zij  graag  wilt  ontwikkelen.  Dit  is  een  moeilijke  vraag.  Want  hoe  kun  je  een  eigenschap  als  ‘kracht’  of  ‘positief  denken’  ontwikkelen?      Discussiepunten;    

-­‐ Wie  wil  noemen  welke  held  hij/zij  heeft  opgeschreven?  -­‐ Staan  er  rolmodellen  tussen  waarvan  je  je  niet  bewust  was?  -­‐ Wat  zijn  de  belangrijke  overeenkomst  tussen  jouw  hero  en  jezelf?  Belangrijkste  verschillen?  -­‐ De  eigenschappen  die  je  bewondert  aan  iemand  zijn  vaak  de  eigenschappen  die  je  ook  zou  willen  hebben.  Klopt  

dat  voor  jou?  -­‐ Door  na  te  denken  over  de  eigenschappen  die  je  bewondert  in  mensen  kun  je  helder  krijgen  welke  eigenschappen  

je  jouw  leven  wil  ontwikkelen.  Levert  deze  oefening  je  nieuwe  ideeën  over  je  eigen  ontwikkeling  op?    

Opmerkingen  -­‐ Schrijf  op  een  flipover  de  vragen  die  bij  de  kolommen  moeten  komen  te  staan.  Deze  opdracht  is  tamelijk  ‘talig’.  

Daarom  is  het  belangrijk  om  duidelijk  te  zijn  over  wat  er  waar  moet  komen  te  staan.  -­‐ Voeg  de  informatie  uit  deze  oefening  toe  in  je  portfolio.  Het  is  goed  om  te  kunnen  noemen  wie  jou  inspireert  en  

waarom  dat  zo  is.          Alternatief:  (Opwarmertje)  Spiegeltje,  spiegeltje  aan  de  wand……    Doel:    

-­‐ Verhelderen  wie  je  ziet  wanneer  je  in  de  spiegel  kijkt.    -­‐ Benoemen  van  positieve  eigenschappen.    -­‐ Hoor  ook  van  anderen  wat  ze  van  je  zien.  

 Materiaal:  spiegel  (1  per  persoon)  Tijd:  30  minuten.  Het  bevragen  van  een  ander  (coach/vriend)  kost  uiteraard  meer  tijd.  Werkwijze;    Een  goede  voorbereiding  op  het  maken  van  een  identiteitscirkel  is  de  spiegeloefening.  De  oefening  kan  in  de  groep  gedaan  worden,  maar  ook  individueel  met  de  coach.    Iedere  jongere  pakt  een  spiegel  en  kijk  er  in  terwijl  de  trainer  de  volgende  vragen  stelt;  

-­‐ Wie  zie  je?    -­‐ Zie  je  iemand  die  graag  dingen  doet?  Wat  dan?    -­‐ Zie  je  iemand  die  makkelijk  vrienden  maakt?    -­‐ Ben  je  graag  iemand  die  veel  nadenkt  of  meteen  iets  doet?  Wat  doe  je  het  liefst;  eerst  denken  en  dan  doen?  Of  

andersom.    -­‐ Ben  je  iemand  die  weg  kan  dromen?  Ben  je  temperamentvol,  snel  boos  of  meestal  rustig  en  in  balans?  Sta  je  met  

beide  benen  op  de  grond?  Heb  je  een  hekel  aan  luchtfietsen?    -­‐ Zie  je  iemand  die  graag  helpt  met  problemen  oplossen?    -­‐ Zorgt  voor  sfeer  en  gezelligheid?  Graag  sport?  Religie  belangrijk  vindt?    -­‐ Kijk  naar  jezelf.  Wat  bewonder  je?  ….    

 Vraag  de  jongere  een  paar  vragen  te  bedenken  die  hij/zij  aan  een  andere  deelnemer  zou  willen  stellen.  Wat  wil  je  een  ander  vragen?    Wat  wil  je  hen  vragen  waarbij  ook  zij  eerst  in  de  spiegel  moeten  kijken?    Er  zitten  twee  kanten  aan  de  spiegel!  Als  je  jezelf  bekijkt  in  de  spiegel,  dan  ziet  bijna  iedereen  ook  negatieve  dingen,  dingen  die  je  anders  zou  willen.  Misschien  wil  je  langer  haar,  een  andere  bril,  een  kleinere  neus?  Maar  je  ziet  ook  de  kritiek  op  jezelf.  Waar  baal  je  van?  Wat  vind  je  vervelend  van  jezelf?  Welke  eigenschap  van  jezelf  wil  je  liever  schrappen?  Wat  zou  je  daar  voor  in  de  plaats  wel  willen?  (formuleren  van  een  voornemen  in  de  goede  richting)      Het  is  ook  goed  om  stil  te  staan  bij  de  dingen  die  lastig  zijn.  Wat  vind  jij  op  dit  moment  vind  ik  lastig…..  ?  Hoe  zou  je  dit  het  liefste  aanpakken?  (  In  uiterst  geval  kan  de  conclusie  zijn;  ik  heb  problemen  die  zwaarder  tellen  dan  mijn  vragen  over  dromen,  denken,  durven,  delen  en  doen…  Die  moet  ik  eerst  oplossen)    Deze  oefening  kunnen  de  jongeren  niet  alleen  zelf  doen,  maar  ook  met  iemand  die  hen  goed  kent.  Vraag  iemand  anders  wat  hij/zij  ziet  wanneer  het  over  jou  gaat?  Wat  zien  anderen  van  je?  Vraag  ook  eens  de  mening  van  een  buitenstaander.  Dat  kan  verrassende  informatie  opleveren.      Laat  de  jongeren  hun  resultaten  opschrijven  in  het  werkboek.    Discussiepunten:  

-­‐ Hoe  vind  je  het  om  in  een  nieuwe  groep  meteen  over  je  krachten  en  zwakheden  te  vertellen?    -­‐ Hoe  is  het  om  anderen  te  vragen  hoe  ze  jou  zien?  -­‐ Wat  heb  je  over  jezelf  geleerd?    

     Wie  ben  jij?  Wat  vind  jij  belangrijk?  Maak  een  identiteitscirkel  *    Doel    

-­‐ ‘Wie  ben  jij?  Wat  vind  jij  belangrijk?  Dat  is  de  kernvraag  van  de  oefening  identiteitscirkel.  Met  deze  oefening  ontdekken  jongeren  wat  voor  hen  echt  belangrijk  is.    

 Materiaal;  Werkblad  ‘It’s  me”,  tijdschriften  (plaatjes  voor  collage),  stiften,  kleurpotlood,  lijm,  evt.  fotocamera  Tijd;  1,5  uur  (15  minuten  introductie,  daarna  werken  de  jongeren  zelf  aan  de  cirkel)  Werkwijze        Aan  het  begin  van  de  oefening  discussiëren  de  jongeren  over  met  het  begrip  ‘identiteit’.    Geef  uitleg  over  het  begrip  identiteit.  Doe  dit  aan  de  hand  van  wat  jongeren  aandragen  en  leg  uit  dat  identiteit  meer  is  dan  alleen  identiteitsbewijs:  identiteit  gaat  over  wat  je  belangrijk  vindt,  en  wat  juist  niet,  wat  jou  onderscheid  van  iemand  anders  en  waar  je  talenten  liggen.  Er  komen  vragen  aan  de  orde  als:  ‘Wie  en  wat  vind  jij  belangrijk  in  jouw  leven?’  en  ‘Waar  ben  jij  goed  in?    Vervolgens  vraag  je  de  jongeren  om  bij  hun  antwoorden  beelden  te  bedenken  (weinig  woorden,  veel  beelden!).  Deze  tekenen  of  plakken  ze  elk  in  een  eigen  cirkel  die  verdeeld  is  in  ‘taartpunten’.  Al  doende  ontstaan  er  veelkleurige  

Identiteitscirkels.    Tijdens  de  volgende  workshop  laat  je  de  jongeren  hun  cirkel  op  de  muur  hangen.  Er  wordt  daarna  geraden  van  wie  welke  cirkel  is.  Dan  kan  diegene  vervolgens  zijn  identiteitscirkel  plenair  toelichten;  wat  heb  je  getekend  en  waarom?.    Opmerkingen      In  plaats  van  een  identiteitscirkel  kun  je  ook  een  ik-­‐doos  maken.  De  opzet  van  de  oefening  is  hetzelfde,  maar  de  jongeren  gebruiken  dan  geen  cirkel,  maar  een  schoenendoos  die  omgebouwd  wordt  tot  een  kijk-­‐doos.    Maak  drie  ID  cirkels:  

1-­‐ Maak  cirkel  zoals  hierboven  beschreven.  (dit  is  de  NU  cirkel.  2-­‐ Maak  er  ook  een  zoals  hij  was  voordat  jullie  moesten  vluchten  3-­‐ Hoe  denk  je  dat  hij  er  over  vijf  jaar  uit  zou  moeten  zien  (wat  wens  jij)  

 Geef  bij  elk  part  een  +  (is  positief)  of  ++  (ben  ik  trots  op)  een  +++  (super  trots)  Een  –  (kan  beter)    of  -­‐  -­‐  (gaat  niet  goed)  of  gebruik  smilies    

                   

Korte  beschrijving  van  themabijeenkomsten:    Kennismaken  Hallo  wie  ben  jij?    Waarom  doen  wij  dit  en  wat  willen  wij  bereiken  met  deze  bijeenkomst.  Vertrouwen  winnen  (kennismaking,  jezelf  presenteren,  groepsvorming,  verkennen  thema´s)  Kennismaken  met  elkaar:  Vertrouwen  winnen  -­‐ Kennis  maken  met  elkaar  -­‐ Kennis  maken  met  de  trainers  en  Mind-­‐Spring  Junior  -­‐ Kennismaken  met  de  thema’s  die  in  de  training  aan  bod  komen  -­‐ Persoonlijke  doelen  formuleren  -­‐ Dagboek  introduceren  -­‐ Waar  zit  onze  kracht,  waar  onze  zwakte  -­‐ Verwachtingen,  waar  wil  je  aan  werken    Ook  kinderen  laten  kennismaken  met  wat  er  gaat  komen    Kennismaken  met  het  eigen  boek  wat  kinderen  gaan  maken.    Namenspel  (10  min)  Ja/nee-­‐spel  (30  min)  Dit  ben  ik!  (20  min)  Groepsregels  (10  min)  Ik  en  wat  ik  graag  wil          2  Krachtwerk  Stress  en  omgaan  met  stress  Leren  jezelf  te  helpen  (en  jouw  omgeving  e.v.t.  ook)  Leren  gebruik  te  maken  van  beschikbare  hulp  bronnen.    Het  bevorderen  van  adequate  coping  strategieën  en  het  leren  omgaan  met  de  spanning  in  het  hier  en  nu  is  de  hoofddoelstelling  van  Mind-­‐Spring  Junior.  De  concepten  draagkracht  –  draaglast  staan  centraal  Coping  vaardigheden,  maar  vooral  ook  steun  vinden,  organiseren  en  jezelf  dat  toestaan.  Fysieke  controle  herpakken  Hoe  herken  je  opkomende  stress  ,  heb  jij  al  een  trick  om  stressopbouw  te  beheersen/  Power;  d.m.v.  voorkomen  van  slachtofferschap.    Eigen  kwaliteiten  kennen  en  toepassen.  Geleerde  dingen  inzetten    Waarom  doen  wij  dit  en  wat  willen  wij  bereiken  met  deze  bijeenkomst.    Na  kennismaken  gaan  wij  stress  leren  herkennen  en  stress  leren  oplossen.  Hoe  voelt  stress,  wat  is  stress  en  is  het  altijd  vervelend?  Waar  komt  stress  vandaan?  -­‐-­‐-­‐à  hoe  kan  jij  (vanuit  jouw  kracht  omgaan  met  stress  en  dat  leren  beheersen.  (niet  alleen  bij  jezelf  maar  ook  met  stress  in  jouw  omgeving.    -­‐ In  kaart  brengen  wat  voor  deelnemers  stressvolle  situaties  zijn  en  welke  emoties  dat  losmaakt  -­‐ Stress  uit  zich  in  verschillende  emoties,  wat  voel  je  erbij,  wat  doe  je  en  wat  hoop  je  daarmee  te  bereiken  -­‐ Inzicht  geven  in  dat  wat  een  stressvolle  situatie  is  voor  iedereen  kan  verschillen  -­‐ Inzicht  geven  wat  de  functie  van  stress  is.    Wat  is  stress    Hoe  voelt  stress  (bij  jou)  Lichamelijk  Emotioneel  Mentaal  Gedrag    Wat  is  goede  stress  

En/of  hoe  kom  je  van  stress  af?    Een  stress-­‐kaart  maken  Een  stress  net  tekenen        3.  Emoties  en  omgaan  met  emoties.  (RET)    doel  Omgaan  met  emoties.  RET  Leren  emoties  te  herkennen  en  leren  emoties  (indien  nodig)  te  rationaliseren.  Helpende  en  niet  helpende  gedachten.!  (wat  zijn  emoties,  doel  van  emoties,  waar  komen  die  uit  voort)  (hoe  reageer  je  op  je  emoties)      Plaats  :  waarom  nu  ret,:  Wij  hebben  geleerd  wat  stress  is  en  wat  stress  met  ons  doet.    Het  leren  onder  controle  krijgen  van  stress  is  een  eerste  begin  gemaakt  in  vorige  bijeenkomst.  Nu  gaan  wij  leren  dat  stress  emoties  oproept,  deze  emoties  zijn  niet  altijd  de  goede  emoties,  maar  controleren  wel  hoe  wij  reageren.  Wij  gaan  leren  hoe  wij  kunnen  controleren  of  onze  emotie  wel  klopt  of  dat  wij  kunnen  leren  hoe  wij  controle  over  onze  emoties  kunnen  krijgen.    Herkennen  dat  stress  emoties  oproepen  die  jou  kunnen  versterken,  maar  ook  emoties  kunnen  oproepen  die  jou  juist  niet  effectief  laten  reageren.  Hoogtevrees  (als  herkenning)  Spinnenangst  Pesten    Uitleg  hoe  dat  werkt:  Je  ziet  iets,  iemand  of  een  situatie  en  dan  denk  jij:  “  oei….  Nu….    Leren  herkennen  dat  dat  gebeurt  en  hoe  je  kan  proberen  dat  de  baas  te  worden.  Aan  de  hand  van  werkblad:  Onhandige  en  helpende  gedachte.  Alternatief  (discussie  met  trainers  tijdens  ToT)  Het  werkblad  met  de  drie  R’s.    Oefeningen  moet  ik  er  nog  precies  bij  bedenken  (Maandag?)  maar  er  zijn  er  veel  die  daarbij  kunnen  helpen  of  bereiken  wat  wij  willen.  Helpende  gedachten  (55  positieve  hulpkaarten  lijkt  heel  geschikt.          4.  Daar  ben  ik  (Identiteit.)    Doel  Aanleren  of  hervinden  van  een  positieve  Identiteit  waar  je  kracht  uit  kan  halen  omdat  je  jezelf  sterk  voelt.    Hoe  zit  dat  dan  voor  jou?  Hoe  sterk  voel  je  je?  Klopt  dat  of  ben  je  krachtiger  dan  je  denkt  Hoe  komt  dat  dan  eigenlijk  dat  dat  soms  zo  moeilijk  is.      Subdoel:  Self  esteem  vergroten.  Positief  zelfbeeld  ontwikkelen.  Uitdagend  ID-­‐  gevoel  helpen  ontwikkelen.    Bewust  worden  dat:  Identiteit  is  niet  altijd  het  zelfde  maar  kan  veranderen.  Hier  heb  je  zelf  invloed  op!!!  (RET)  Waar  ben  jij  trots  op  Wat  zou  je  willen  worden  /  leren,  hoe  bereik  jij  dat?    Bewust  worden  van  eigen  mogelijkheden  Accepteren    eigen  grenzen    

Ontdek    eigen  onmogelijkheden      Leer    eigen  mogelijkheden  te  ontdekken    Plaats  in  het  geheel  van  bijeenkomsten:  Na  kennismaken  en  praten  over  stress  en  leren  stress  op  te  lossen,  hebben  deelnemers  leren  herkennen  dat  soms  emoties  de  overhand  krijgen.  Wij  hebben  geleerd  dat  als  jij  jouw  emoties  de  baas  kan  worden,  je  minder  vaak  twijfelt  aan  jezelf,  minder  bang  hoeft  e  zijn  en  zelf  zaken  kan  oplossen.  Dit  gaan  wij  nu  doen  met    het  begrip  wie  ben  jij??:  “wie  jij  denkt  dat  je  bent;  hoe  anderen  jouw  zien  en    misschien  ben  jij  wel  veel  sterker  dan  jij  zelf  ziet!!”    

1-­‐ inventariseren  wat  kinderen  onder  identiteit  verstaan,  bewust  worden  dat  identiteiten  kunnen  veranderen  en  dat  jij  daar  zelf  ook  invloed  op  kunt  hebben.  Met  jouw  eigen  kracht  kan  je  veel  bereiken.  

2-­‐ Oefening????  Bewust  worden  van  eigen  kracht  en  positieve  id.  3-­‐ De  ID  cirkels  tekenen.  Verduidelijken  en  een  ++  of  –  erbij  zetten  (positief  gevoel  daarbij  of  een  negatief  gevoel.  4-­‐ Wat  zou  je  kunnen  doen  om  de  negatieve    ID  om  te  buigen  (zelf  of  hulp  zoeken)  5-­‐ Junior  coach  kaarten  spel  om  op  ideeen  te  komen.  

Mijn  held  tekenen  (kan  iemand  uit  jouw  omgeving  of  geschiedenis  zijn  Kan  je  ook  zelf  zijn.    Eventueel  (tijd  tekort)  Oefenen  met  de  eerder  gemaakte  stress-­‐kaart  of  stress  net.          Eigenlijk  is  ’t  ook  een  beetje  normaal  hier”!  De  normale  reactie  op  abnormale  situatie    Psycho-­‐educatie.  Leren  onderscheiden  ,  herkennen  van  wat  wanneer  normaal  is  gedurende  een  bepaalde  periode,  maar  ook  wanneer  iets  niet  meer  normaal  is  ondanks  dat  de  situatie  niet  normaal  is.  Herken  jouw  eigen  klachten  of  begrijp  de  klachten  van  anderen,  buren  Busjes,  ouders  enz.    Plaats  in  het  geheel  (de  opbouw,  waarom  nu?)  Psycho  educatie  helpt  mensen  (en  ook  kinderen)  te  begrijpen  dat  het  misschien  wel  even  normaal  is  dat  je  je  rot  voelt.  Dat  dat  komt  door  wat  er  gebeurt  is  of  wat  er  nog  steeds  gebeurt.  Iedereen  weet  dat  het  normaal  is  dat  je  een  tijdje  hoofdpijn  hebt  als  je  op  je  kop  bent  gevallen.    Dat  is  een  normale  reactie  maar  wel  op  de  abnormale  situatie.  (gelukkig  val  je  niet  elke  dag  op  je  kop  Dat  je  enigszins  gestrestst  bent    nadat  je  lang  op  de  vlucht  ben  geweest,  dan  is  het  ook  normaal  dat  dat  niet  meteen  over  gaat.  Dat  duurt  even.  Als  je  snapt  dat  hoofdpijn  of  stress  daar  vandaan  komt  hoef  je  daar  niet  van  in  paniek  te  raken,  en  weet  je  dat  het  weer  over  gaat.  Dit  is  de  normale  reactie  op  abnormale  situatie.  Echter  wanneer  is  het  niet  meer  normaal  en  moet  je  eigenlijk  hulp  zoeken.  (waar,  wanneer,  waarom  en  bij  wie)    Het  gaat  niet  alleen  over  jezelf  maar  soms  ook  over  je  buurman,  je  broertje  of  je  vader  of  moeder.  Soms  hebben  mensen  het  zwaar  of  moeilijk  en  geen  energie  voor  iets  anders.  Ook  daar  gaan  wij  het  over  hebben!  Wat  gebeurt  er  met  je  lijf  in  bepaalde  situaties.    1-­‐  Inventariseer  welke  klachten  Lichamelijk  /  emotioneel  /sociaal  ze  kennen  of  herkennen  om  hun  heen.  Per  geinventariseerde  voorbeeld  bespreken  of  dat  normaal  is,  wanneer  je  hulp  moet  zoeken,  of  uitleggen  hoe  het  komt  en  dus  (tijdelijk)  ook  normaal  is.    2-­‐  Zinnen  in  wolken  afmaken    Spel  of  oefening  (nog  uitzoeken  maandag)  Coach  kaarten  of  helpende  gedachte  (als  je  weet  dat  het  tijdelijk  of  normaal  is,  is  dat  een  Helpende  gedachte  (Spel)          

Steun  zoeken,  steun  vinden:    Leren  wat  steun  wel  en  niet  is,  en  leren  waar  je    welke  steun  kan  vinden  (en  hoe  dan)  Thema’s  die  aan  bod  (kunnen  )  komen:  Groepsdruk,  groepssteun,  cultuurVrienden,  familie  en  professionele  steun  Groepssteun.      Plaats  in  het  geheel  (opbouw)  Na  stress  herkennen  en  leren  (RET)  hoe  jij  zelf  kan  proberen  dingen  op  te  lossen  (Helpende  gedachten)  gaan  wij  kijken  of  je  het  echt  alleen  moet  doen,  of  dat  het  ook  mogelijk  (en  toegestaan  is)  dat  je  hulp  kan  vragen  (zoeken)  Oplossen  van  problemen  kan  je  leren  en  soms  kan  je  er  beter  hulp  bij  zoeken.  kinderen  zijn  vaak  afhankelijk  van  hulp  van  anderen.  Ze  zijn  soms  nog  te  jong,  afhankelijk  of  moeten  eerst  nog  leren  hoe  je  dingen  zelf  kan  oplossen.  Steun  zoeken  en  vinden  leert  jongeren  en  wanneer  je  jezelf  moet  toestaan  dat  je  niet  ALLES  zelf  moet  kunnen,  en  dat  er  soms  hulp  voor  handen  is  op  de  meest  onverwachte  plek  of  van  de  meest  onverwachte  persoon.    Mijn  vrienden  (met  wie  ga  je  graag  om,  waarom,  wat  gaat  daarin  moeilijk  of  makkelijk,  wat  betekent  steun  voor  elkaar)  Mijn  familie  (omgaan  met  familieleden  en  andere  volwassenen)    De  wereld  om  mij  heen.  Teken  een  centrum  /  dorp  waar  je  nu  woont.  Teken  de  belangrijkste  plekken  en  teken  een  smiley  met  bijschrift  wat  die  plek  voor  jou  betekent      Mijn  leefomgeving  waar  ik  (welke)  hulp  zou  kunnen  krijgen  of  vragen  (lijstje  zie  blz  66)  Naam                                Soort  steun  die  je  van  die  persoon  krijg                          of  welke  steun  je  van  die  zou  willen  krijgen.    Kaarten  die  de  belgen  over  vriedschap  hebben  gemaakt.  Zijn  misschien  wat  te  veel  tekst  gericht?      Leren  jezelf  te  helpen:  Mijn  kansen!    Doel:  Mijn  kansen  (hoe  staat  het  met  je  doel,  wat  is  je  gelukt,  wat  heb  je  verder  nog  nodig,  waar  wordt  je  sterk  en  blij  van)  Kijken  wat  ze  geleerd  hebben  en  hoe  ze  dat  gaan  inzetten  komende  tijd  /  periode.    Plaats  in  het  geheel:  Terugblijk  op  alle  bijeenkomsten:  Overzicht  van  alle  thema’s  die  behandeld  zijn  en  kijken  wat  jij  er  eigenlijk  aan  hebt  gehad  of  in  de  toekomst  nog  hebt.  Weet  je  nu  wat  je  er  aan  hebt?  Weet  je  nu  wat  je  kan  doen    1-­‐  Door  het  boek  door  te  bladeren  kijken  wij  terug  op  alle  bijeenkomsten.  Speel  het  spel  “Helpende  gedachte  eventueel.    2-­‐  zinnen  aanvullen  wolken  bladzijde  69.  Kijken  of  ze  idee  hebben  bij  wat  ze  kunnen  doen  bij:  Blij  /  boos  /  verdrietig  /  Bang.    Evaluatie  wat  ga  je  komende  tijd  doen?  Heb  je  plannen  en  hoe  ga  je  dat  aanpakken?                            

Kwaliteitenspel:      

Wijs   Kort  en    bondig  

Actief   Slim  

Sociaal   Vol    initiatieven  

Vol  ideeën   Goed  luisteren  

Goede  spreker   Verzorgend  

Zelfstandig   Onder-­‐steunend  

Behulpzaam   Sterk  

Duidelijk   Vriendelijk  

Eerlijk   Zakelijk  

Grappig   Intelligent  

Voorbeeld  voor  anderen  zijn   Rustig  

Netjes   Ondernemend  

Moedig   Onderzoeken  

Leergierig   Samenwerken  

Zacht   Hard  

Direct   Voorzichtig  

Zorgzaam   Eigenwijs  

Geduldig   Tolerant  

Ambitieus   Creatief  

Doorzetter   Spontaan  

Sociaal   Blij  

Goed  omgaan  met  spanning  

Nieuwe  dingen  willen  leren  

Durf   Betrouwbaar  

Serieus   Sportief  

Koppig   IJdel