Bilgisayar nedir?Bilgisayar nedir?

Bilgisayar, çok uzun ve karmaşık aritmetik işlemleri ve mantıksal karşılaştırmaları çok hızlı yaparak bunlardan sonuç çıkarabilen elektronik makinadır.

İşleyiş Yapısı: 0 : devre açık – akım geçmiyor – yanlış1 : devre kapalı – akım geçiyor – doğru

Bilgisayar, bu yapıya göre çalışan birleşik (entegre) devrelerden meydana gelir.

Bugünkü anlamda ilk bilgisayar olan ENIAC 1945’te yapıldı. Kartlı sistemle Bugünkü anlamda ilk bilgisayar olan ENIAC 1945’te yapıldı. Kartlı sistemle çalışan bu bilgisayar 167 m2 alan kaplıyordu ve 180 kWh enerji tüketiyordu.çalışan bu bilgisayar 167 m2 alan kaplıyordu ve 180 kWh enerji tüketiyordu.

Kişisel Bilgisayar (PC: Personal Computer) ilk kez 1981 yılında IBM firması tarafından üretildi. O günden bu yana bilgisayarlar çok hızlı bir gelişim göstererek yaşamımızın her alanına girmiştir.

Bilgisayar iki temel kısımda Bilgisayar iki temel kısımda incelenebilir:incelenebilir:

Donanım (hardware) : Bilgisayarın Donanım (hardware) : Bilgisayarın elektronik ve fiziksel yapısının tümüdür.elektronik ve fiziksel yapısının tümüdür.

Yazılım (software) : İşletim sistemleri, Yazılım (software) : İşletim sistemleri, programlama dilleri ve bunlarla yazılmış programlama dilleri ve bunlarla yazılmış tüm programlardır.tüm programlardır.

DONANIMDONANIM

Donanım birimleri iki kısımda incelenebilir:Donanım birimleri iki kısımda incelenebilir:

A.A. Ana donanım birimleri: Ana donanım birimleri: bunlar her bilgisayarda bunlar her bilgisayarda mutlaka vardır ve bilgisayarın çalışması için mutlaka vardır ve bilgisayarın çalışması için gereklidirler. gereklidirler. . .

B.B. Ek donanım birimleri: Ek donanım birimleri: bilgisayarın çalışması için bilgisayarın çalışması için zorunlu olmayan ancak bilgisayarla birlikte çok zorunlu olmayan ancak bilgisayarla birlikte çok kullandığımız aygıtlardır.kullandığımız aygıtlardır.

Anakart (motherboard)Anakart (motherboard) Diğer parçaların tümünün kendisine bağlandığı baskılı Diğer parçaların tümünün kendisine bağlandığı baskılı

devredir. Bilgisayar kasasının içindeki bütün birimler devredir. Bilgisayar kasasının içindeki bütün birimler ve kasaya dışardan bağlanan bütün cihazlar anakarta ve kasaya dışardan bağlanan bütün cihazlar anakarta bağlanmak zorundadır. bağlanmak zorundadır.

Merkezi İşlem Birimi = İşlemciMerkezi İşlem Birimi = İşlemci (CPU : Central Processing Unit veya microprocessor)(CPU : Central Processing Unit veya microprocessor)

Bilgisayarın beynidir, işlemleri yapar, tüm bilgisayarı yönetir, Bilgisayarın beynidir, işlemleri yapar, tüm bilgisayarı yönetir, verileri işler. (286, 386, 486, Intel Pentium1, P2, P3, P4, P5, verileri işler. (286, 386, 486, Intel Pentium1, P2, P3, P4, P5, Celeron, Core Duo, AMD, gibi marka ve modelleri vardır. ) Celeron, Core Duo, AMD, gibi marka ve modelleri vardır. )

Ana BellekAna Bellek : RAM : RAM(Random Access Memory)(Random Access Memory)

CPU işlem yaparken CPU işlem yaparken diskten okunan bilgiler, diskten okunan bilgiler, işlenecek veriler ve işlem işlenecek veriler ve işlem sonuçları önce buraya sonuçları önce buraya yazılır; sonra sabit diske yazılır; sonra sabit diske aktarılır. Elektrik aktarılır. Elektrik kesildiğinde buradaki kesildiğinde buradaki bilgiler kaybolur.bilgiler kaybolur.

(kapasitesi: 256MB, (kapasitesi: 256MB, 512MB, 1GB, 4GB, vs...) 512MB, 1GB, 4GB, vs...)

Salt-Okunur Bellek : ROM Salt-Okunur Bellek : ROM (Read Only Memory) (Read Only Memory)

Elektrik olmadığında bile saklanacak temel sistem bilgileri ve bilgisayarın açılarak çalışır duruma gelmesini sağlayan programlarım yazılı olduğu çok küçük bellek. (fabrikasyon)

Sabit Disk SürücüsüSabit Disk Sürücüsü (HDD : Hard Disk Drive)(HDD : Hard Disk Drive)

Bilgi, veri ve yazılımların saklandığı ikincil bellek. Temel özellikleri:Bilgi, veri ve yazılımların saklandığı ikincil bellek. Temel özellikleri: Elektrik olmadığında da içindeki bilgiler korunur.Elektrik olmadığında da içindeki bilgiler korunur. Kapasitesi oldukça yüksektir. (40GB, 80GB, 120GB, 240GB, vs. ...)Kapasitesi oldukça yüksektir. (40GB, 80GB, 120GB, 240GB, vs. ...) Bilgiler üzerine tekrar tekrar yazılıp silinebilir.Bilgiler üzerine tekrar tekrar yazılıp silinebilir. Dış etkilere (manyetik alan, çizilme) karşı dayanıklıdır.Dış etkilere (manyetik alan, çizilme) karşı dayanıklıdır.

CD-SürücüsüCD-SürücüsüCD-ROM Drive: CD’leri okumaya yarar.

CD-Writer : CD üzerine yazmaya yarar.

(CD: Compact Disk; kapasitesi yaklaşık 700 – 800MB )

DVD-SürücüsüDVD-Sürücüsü

DVD: Digital Versatile Disc veya Digital Video DiscFiziksel ölçüleri CD ile aynıdır (120mm) ancak farklı bir formatı vardır

ve kapasitesi çok yüksektir.

DVD’leri sadece okuyan ve hem okuyan hem yazan modelleri vardır. Aynı zamanda CD-sürücüsü görevini de yaparlar.

DVD-CDRW COMBO Sürücüsü : DVD Okuyucu ve CD-Writer bir arada üretilen ürünlerdir.

Kasa ve Güç kaynağı Kasa ve Güç kaynağı (Box and Power supply)(Box and Power supply)

Anakarta bağlı donanım birimlerinin içine konduğu metal kutuya kasa denilir. Güç kaynağı ise, prizdeki 220V AC akımı 12V DC akıma çeviren bir adaptördür. Kendi fanı ile soğutmasını yapar. Kasanın içindeki bütün birimlerin enerjisi buradan sağlanır.

EkranEkran(Monitor, Display)(Monitor, Display)

Ekran görüntüyü sağlayan aygıttır.

Görüntü kalitesi çözünürlük (resolution) ile ifade edilir: 640 x 480 vs.

Ekran büyüklüğü: 15”, 17”, vs.

Monitörlerin CRT, CRT-flat, LCD gibi modelleri vardır.

Ekran kartı ise CPU’dan aldığı bilgileri işleyerek ekrana gönderir, kendi belleği vardır ve görüntü bilgilerinin dönüştürülmesini sağlayan baskılı devredir. (Türleri: VGA, SVGA, vs.)

CRT Monitör LCD Monitör

Klavye ve FareKlavye ve FareKeyboard and MouseKeyboard and Mouse

Klavye, bilgisayara el ile veri ve komut girişi sağlar

Fare, komut girişini kolaylaştırır ve programların rahat kullanılmasına yardımcı olur. (İki veya üç tuşlu, optik, kablosuz, vb. modelleri vardır)

Bağlantı Noktaları (Ports)Bağlantı Noktaları (Ports)Çevre birimlerinin bilgisayara bağlandıkları yerlerdir; buradan bilgisayara veri giriş çıkışı yapılır. Türleri: seri port, paralel port ve USB port. Yeni çıkan elektronik cihazların çoğu USB girişinden bilgisayara bağlanabilmektedir. USB bağlantısından hem veri hem de enerji aktarılır.

Paralel Seri USB

Ek donanım birimlerinin başlıcaları Ek donanım birimlerinin başlıcaları ise şunlardır:ise şunlardır:

Yazıcılar (Printers)Yazıcılar (Printers)

Lazer Püskürtmeli (ink-jet)

Nokta-vuruşlu (dot-matrix)

Plotter (Çizici)Plotter (Çizici)

Büyük ebatta Büyük ebatta kağıtlara çizim kağıtlara çizim yaptırmak için yaptırmak için kullanılır. Çizimi kullanılır. Çizimi kendi kalemleri ile kendi kalemleri ile yapmaktadır. yapmaktadır. Günümüzde büyük Günümüzde büyük püskürtmeli püskürtmeli yazıcılar bunların yazıcılar bunların yerini almıştır. yerini almıştır.

Ink-jet plotter

Tarayıcı (Scanner)Tarayıcı (Scanner)

Kağıt üzerindeki yazı ve Kağıt üzerindeki yazı ve resimlerin, fotokopiye resimlerin, fotokopiye benzer bir yöntemle benzer bir yöntemle bilgisayara aktarılmasını bilgisayara aktarılmasını sağlar. sağlar.

(kalitesi (kalitesi dpi:dots per dpi:dots per square inchsquare inch ile belirlenir.) ile belirlenir.)

Printer-Scanner-FaxPrinter-Scanner-Fax

Üç aygıt bir arada Üç aygıt bir arada toplanmıştır, toplanmıştır,

günümüzde yaygın olarak günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Modem Modem (Modulator-demodulator)(Modulator-demodulator)

Bilgisayarın telefon hattı Bilgisayarın telefon hattı üzerinden veri alışverişi üzerinden veri alışverişi yapmasını, başka yapmasını, başka bilgisayarlara ve internete bilgisayarlara ve internete bağlanmasını sağlar. bağlanmasını sağlar. (hızına bağlı olarak birim (hızına bağlı olarak birim zamanda belli miktarda zamanda belli miktarda veri akışı sağlar.) veri akışı sağlar.)

Ethernet kartı Ethernet kartı

Bilgisayarın telefon hattı dışında yerel bir ağ üzerinden Bilgisayarın telefon hattı dışında yerel bir ağ üzerinden başka bilgisayarlara bağlanmasını ve onlarla veri başka bilgisayarlara bağlanmasını ve onlarla veri alışverişi yapmasını sağlar. alışverişi yapmasını sağlar.

Disket SürücüsüDisket Sürücüsü (FDD, Floppy Disk Drive)(FDD, Floppy Disk Drive)

Disketten veri okumak ve diskete veri yazmak için kullanılır. Disketten veri okumak ve diskete veri yazmak için kullanılır.

(3,5” formatlanmış disket kapasitesi: 1,44MB ) (3,5” formatlanmış disket kapasitesi: 1,44MB )

Günümüzde kullanımdan kalkmak üzeredir.Günümüzde kullanımdan kalkmak üzeredir.

Projeksiyon cihazları Projeksiyon cihazları

Bilgisayar ekranındaki görüntünün aynısının duvara Bilgisayar ekranındaki görüntünün aynısının duvara yansıtılmasını sağlar. (Data-show cihazı, vs.) yansıtılmasını sağlar. (Data-show cihazı, vs.)

WebcameraWebcamera

Bilgisayarın üzerine Bilgisayarın üzerine yerleştirilen küçük bir yerleştirilen küçük bir kameradır. İnternet kameradır. İnternet üzerinden görüntülü üzerinden görüntülü görüşmelerde vb. işlerde görüşmelerde vb. işlerde kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

Harici hoparlör Harici hoparlör (External speaker)(External speaker)

Ses ve müzik dinlemek için kullanılır. Ses ve müzik dinlemek için kullanılır.

Flash Bellek Flash Bellek (Flash memory)(Flash memory)

Taşınabilir bir bellek türüdür. Taşınabilir bir bellek türüdür. Çakmak büyüklüğünde bir Çakmak büyüklüğünde bir aygıt olup USB girişinden aygıt olup USB girişinden tüm bilgisayarlara kolaylıkla tüm bilgisayarlara kolaylıkla bağlanabilir. Disketin yerine bağlanabilir. Disketin yerine geçmeye başlamıştır. geçmeye başlamıştır. (kapasitesi: 128MB, 256MB, (kapasitesi: 128MB, 256MB, 512MB, 1GB, 2GB, 4GB vs.) 512MB, 1GB, 2GB, 4GB vs.) Üzerindeki bilgiler yazılıp Üzerindeki bilgiler yazılıp silinebilir. silinebilir.

Taşınabilir Hard DiskTaşınabilir Hard Disk Taşınabilir bir bellek türüdür. Flash Taşınabilir bir bellek türüdür. Flash

bellekten biraz daha büyüktür ve bellekten biraz daha büyüktür ve kapasitesi daha yüksektir. USB kapasitesi daha yüksektir. USB girişinden tüm bilgisayarlara kolaylıkla girişinden tüm bilgisayarlara kolaylıkla bağlanabilir. (kapasitesi: 10GB, bağlanabilir. (kapasitesi: 10GB, 40GB, vs. ) 40GB, vs. )

Tape SürücüsüTape Sürücüsü

Yüksek kapasiteli bir bellek türüdür. Genellikle back-up Yüksek kapasiteli bir bellek türüdür. Genellikle back-up (yedekleme) için kullanılır.(yedekleme) için kullanılır.

Kesintisiz Güç KaynağıKesintisiz Güç Kaynağı(UPS: Uninterruptable Power Supply)(UPS: Uninterruptable Power Supply)

Elektrik kesintilerinde belli bir süre elektrik sağlayan bir çeşit akü.Elektrik kesintilerinde belli bir süre elektrik sağlayan bir çeşit akü.

Ön görünümü Arka görünümü

Bilgisayara içinden veya dışından bağlanarak Bilgisayara içinden veya dışından bağlanarak kullanılabilen daha birçok aygıt vardır, bunlardan kullanılabilen daha birçok aygıt vardır, bunlardan

bazıları ise şunlardır:bazıları ise şunlardır:

Mikrofon : Sesleri bilgisayara kaydetmek için kullanılır. Mikrofon : Sesleri bilgisayara kaydetmek için kullanılır. Ses kartı : Harici hoparlöre veri aktarımı sağlamak ve Ses kartı : Harici hoparlöre veri aktarımı sağlamak ve ses kalitesini yükseltmek için kullanılır. ses kalitesini yükseltmek için kullanılır. TV-radyo kartı : Bilgisayarla TV seyretmek ve radyo TV-radyo kartı : Bilgisayarla TV seyretmek ve radyo dinlemek için kullanılır. dinlemek için kullanılır. Joystick (oyun çubuğu) : Bilgisayarda oyun oynamak için Joystick (oyun çubuğu) : Bilgisayarda oyun oynamak için kullanılır. kullanılır. Dijital Fotoğraf MakinasıDijital Fotoğraf MakinasıDijital KameraDijital KameraHafıza kartlarıHafıza kartlarıCep TelefonuCep Telefonuvb.vb.

Dizüstü BilgisayarDizüstü Bilgisayar(Laptop)(Laptop)

Masaüstü Masaüstü bilgisayarın tüm bilgisayarın tüm özelliklerine sahip ve özelliklerine sahip ve şarjlı pili sayesinde şarjlı pili sayesinde elektriğe elektriğe bağlanmadan bağlanmadan çalışabilen çalışabilen taşınabilir bilgisayar. taşınabilir bilgisayar.

Cep Bilgisayarı (PDA)Cep Bilgisayarı (PDA)

Yaklaşık 150gr. Yaklaşık 150gr. ağırlığında ve cep ağırlığında ve cep telefonu telefonu büyüklüğündeki bu büyüklüğündeki bu bilgisayar da bilgisayar da günümüzde özel günümüzde özel amaçlar için amaçlar için kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

Kablosuz İletişim AygıtlarıKablosuz İletişim Aygıtları

Blue-tooth : Veri alışverişinde, kablo iletişimini kaldırarak basitleşmeyi hedefleyen bir iletişim standartıdır. Bluetooth ile günümüzde birbirinden ayrı çalışan bilgisayar, mobil telefon, dijital fotoğraf makinesi, video kamera gibi çeşitli cihazlar, belirli bir frekans üzerinden birbirleriyle kablosuz olarak iletişim kurabilmektedir. Bu iletişim, kimi zaman sözkonusu cihazların kendi alt-parçaları arasında bile olabilir. (Örneğin; Mobil telefonun alıcı-verici kısmı ile kulaklığı veya mouse ile bilgisayarın kasası arasında. Bu teknolojiden yararlanmak için, kullanılan cihazların da Bluetooth uyumlu çiplerle donatılması gereklidir.

Wireless : Aynı amaçla kullanılan fakat farklı protokoller kullanan bir yöntemdir.

Günümüzde bunlara benzer yeni teknolojiler geliştirilmektedir.

KlavyeKlavye

Daktilo tuşları

Windows tuşları

Fonksiyon tuşları

Rakamlar

Kürsör Kontrol Tuşları

Diğerleri

Uygulama tuşu

YazılımYazılım

Belirli uygulamaları bilgisayarla yapabilmek için gereken Belirli uygulamaları bilgisayarla yapabilmek için gereken programların hazırlanması ve işletim sistemlerinin programların hazırlanması ve işletim sistemlerinin düzenlenmesidir. Üç kısımda incelenebilir:düzenlenmesidir. Üç kısımda incelenebilir:

İşletim Sistemleri (Sistem yazılımları)İşletim Sistemleri (Sistem yazılımları)

Uygulama yazılımlarıUygulama yazılımları

Programlama dilleriProgramlama dilleri

İşletim Sistemleriİşletim Sistemleri

Uygulama yazılımları ile bilgisayar donanımı arasındaki Uygulama yazılımları ile bilgisayar donanımı arasındaki bağlantıyı sağlayan özel yazılımlardır. Bilgisayarda bağlantıyı sağlayan özel yazılımlardır. Bilgisayarda programların çalıştırılmasını ve istenilen temel işlevlerin programların çalıştırılmasını ve istenilen temel işlevlerin yerine getirilmesini işletim sistemi sağlar. Dosya ve dizin yerine getirilmesini işletim sistemi sağlar. Dosya ve dizin oluşturma, silme, kopyalama, taşıma işlemleri, disk oluşturma, silme, kopyalama, taşıma işlemleri, disk biçimlendirilmesi (format), tarih, saat, donanım ayarları, biçimlendirilmesi (format), tarih, saat, donanım ayarları, vb. işlemler işletim sistemi tarafından gerçekleştirilir. vb. işlemler işletim sistemi tarafından gerçekleştirilir. Bilgisayarın çalışması için işletim sisteminin bilgisayara Bilgisayarın çalışması için işletim sisteminin bilgisayara yüklü olması gerekir; işletim sistemi olmadan bilgisayar yüklü olması gerekir; işletim sistemi olmadan bilgisayar çalışmaz. çalışmaz.

MS-DOSMS-DOSMicrosoft Disk Operating SystemMicrosoft Disk Operating System

Uzun yıllar boyunca IBM uyumlu bilgisayarlarda en Uzun yıllar boyunca IBM uyumlu bilgisayarlarda en yaygın kullanılan işletim sistemi idi, şu anda yerini yaygın kullanılan işletim sistemi idi, şu anda yerini Windows’a bıraktı. Windows’a bıraktı.

Aynı anda tek kullanıcı tarafından kullanılabilir ve Aynı anda tek kullanıcı tarafından kullanılabilir ve sadece tek program çalıştırabilir; grafik tabanlı sadece tek program çalıştırabilir; grafik tabanlı değildir. değildir.

Bir komut satırı ( C:\> ) vardır, komut ve program Bir komut satırı ( C:\> ) vardır, komut ve program isimleri buradan yazılarak çalıştırılırlar. isimleri buradan yazılarak çalıştırılırlar.

Dosya isimleri en fazla 8 karakter, uzantıları 3 Dosya isimleri en fazla 8 karakter, uzantıları 3 karakterden oluşur.karakterden oluşur.

Windows ilk olarak bir uygulama yazılımı olarak Windows ilk olarak bir uygulama yazılımı olarak çıkmıştır. Daha sonra Windows 95 ve üstü versiyonlar çıkmıştır. Daha sonra Windows 95 ve üstü versiyonlar işletim sistemi haline gelmiştir. işletim sistemi haline gelmiştir.

Şu anda dünyada en yaygın kullanılan işletim Şu anda dünyada en yaygın kullanılan işletim sistemidir. sistemidir.

Grafik tabanlıdır, kullanımı oldukça kolaydır, çok sayıda Grafik tabanlıdır, kullanımı oldukça kolaydır, çok sayıda programı aynı anda çalıştırabilir, birden fazla programı aynı anda çalıştırabilir, birden fazla kullanıcıya olanak verir. kullanıcıya olanak verir.

Bilgisayarların birbirine bağlanmasına, internet Bilgisayarların birbirine bağlanmasına, internet bağlantısına ve multimedya’ya uygundur. bağlantısına ve multimedya’ya uygundur.

Dosya adı uzunluğu sınırsızdır.Dosya adı uzunluğu sınırsızdır.

LinuxLinux

Windows’a karşı yeni geliştirilmiş bir işletim Windows’a karşı yeni geliştirilmiş bir işletim sistemidir. Windows ’un sahip olduğu özelliklere sistemidir. Windows ’un sahip olduğu özelliklere sahiptir.sahiptir.

Kullanımı çok kolay ve esnektir; kendi Kullanımı çok kolay ve esnektir; kendi masaüstünüzü kendiniz oluşturabilirsiniz.masaüstünüzü kendiniz oluşturabilirsiniz.

Açık kaynaklıdır.Açık kaynaklıdır.

Grafik tabanlıdır, networklere uygundur. Grafik tabanlıdır, networklere uygundur.

İnternetten bedava temin edilebilir. Henüz çok İnternetten bedava temin edilebilir. Henüz çok yaygın hale gelmemiştir.yaygın hale gelmemiştir.

UNIXUNIX

Network’lerde yaygın olarak kullanılan çok kullanıcı-çok Network’lerde yaygın olarak kullanılan çok kullanıcı-çok

görevli bir işletim sistemidir. Değişik CPU mimarilerini görevli bir işletim sistemidir. Değişik CPU mimarilerini

destekler, donanımdan bağımsız olarak yüksek destekler, donanımdan bağımsız olarak yüksek

verimlilikle makinayı kullanır. Özellikle, devlet kurumları, verimlilikle makinayı kullanır. Özellikle, devlet kurumları,

akademik kuruluşlar, bankalar ve büyük şirketler gibi akademik kuruluşlar, bankalar ve büyük şirketler gibi

büyük işletmelerde yaygın ve verimli olarak büyük işletmelerde yaygın ve verimli olarak

kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.

Diğer bazı İşletim Sistemleri ise şunlardır:Diğer bazı İşletim Sistemleri ise şunlardır:

Novell NetWare: Network’lerde kullanılan diğer bir Novell NetWare: Network’lerde kullanılan diğer bir işletim sistemidir.işletim sistemidir.

WinNT: Microsoft firmasının network’ler için geliştirdiği WinNT: Microsoft firmasının network’ler için geliştirdiği Windows versiyonudur.Windows versiyonudur.

MacOS (Macintosh Operating System): Apple MacOS (Macintosh Operating System): Apple firmasının Macintosh bilgisayarları (IBM uyumlu firmasının Macintosh bilgisayarları (IBM uyumlu olmayan ilk PC ler) için ürettiği işletim sistemidir. İlk olmayan ilk PC ler) için ürettiği işletim sistemidir. İlk çıktığında çok yaygın kullanılmış ancak Windows’a çıktığında çok yaygın kullanılmış ancak Windows’a yenik düşmüştür. Grafik tabanlıdır, Windows’a benzer.yenik düşmüştür. Grafik tabanlıdır, Windows’a benzer.

OS/2: IBM firması tarafından üretilmiştir. Windows’a OS/2: IBM firması tarafından üretilmiştir. Windows’a benzer ancak çoğu yazılım buna uygun olmadığı için benzer ancak çoğu yazılım buna uygun olmadığı için hiç yaygın değildir. hiç yaygın değildir.

Uygulama YazılımlarıUygulama Yazılımları

Kelime işlemciler (Word Processor): Yazı yazmak için Kelime işlemciler (Word Processor): Yazı yazmak için kullanılırlar. WORD, LaTex, Win Write, MacWrite, Word kullanılırlar. WORD, LaTex, Win Write, MacWrite, Word Perfect, vb. Perfect, vb.

Hesap tablolama programları (spreadsheet): Satır ve Hesap tablolama programları (spreadsheet): Satır ve sütunlarla işlem yapar, grafik çizer; istatistik, muhasebe, sütunlarla işlem yapar, grafik çizer; istatistik, muhasebe, vs. de kullanılır. Excel, Lotus 1-2-3, Quattro Pro, vb. vs. de kullanılır. Excel, Lotus 1-2-3, Quattro Pro, vb.

Uygulama yazılımları (paket programlar) bilgisayarın Uygulama yazılımları (paket programlar) bilgisayarın istenilen amaçla kullanılabilmesini sağlarlar. Değişik istenilen amaçla kullanılabilmesini sağlarlar. Değişik versiyonları olabilir (DOS, Win, Mac, UNIX, vb.) ve değişik versiyonları olabilir (DOS, Win, Mac, UNIX, vb.) ve değişik programlama dilleri ile yazılabilirler.programlama dilleri ile yazılabilirler.

Veritabanı programları (database): Çok sayıda benzer Veritabanı programları (database): Çok sayıda benzer bilgiyi saklamak, belli şekillerde sınıflandırmak, istenen bilgiyi saklamak, belli şekillerde sınıflandırmak, istenen şekillerde liste hazırlamak, değişiklikleri yapmak, vs. şekillerde liste hazırlamak, değişiklikleri yapmak, vs. için tek veya çok kullanıcı tarafından kullanılır. Dbase, için tek veya çok kullanıcı tarafından kullanılır. Dbase, Oracle, Paradox, vb.Oracle, Paradox, vb.

Bilgisayar destekli tasarım (CAD) programları: İki ve üç Bilgisayar destekli tasarım (CAD) programları: İki ve üç boyutlu çizim ve tasarım için kullanılır. AutoCAD, boyutlu çizim ve tasarım için kullanılır. AutoCAD, DesignCAD, Catia, vb.DesignCAD, Catia, vb.

Grafik ve Resim yazılımları: Resim ve çizim yapmak, Grafik ve Resim yazılımları: Resim ve çizim yapmak, fotoğrafları değiştirmek, vs. için kullanılır. Adobe fotoğrafları değiştirmek, vs. için kullanılır. Adobe Photoshop, CorelDraw, Aldus Photostyler, Paint, vb.Photoshop, CorelDraw, Aldus Photostyler, Paint, vb.

Multimedia yazılımları: Ses, görüntü, grafik, fotoğraf, Multimedia yazılımları: Ses, görüntü, grafik, fotoğraf, film, vs. öğelerini birarada kullanır. Eğitim, sunum, film film, vs. öğelerini birarada kullanır. Eğitim, sunum, film oynatma, vs. için kullanılır. Power Point, Win Media oynatma, vs. için kullanılır. Power Point, Win Media Player, Real Player, vs. Player, Real Player, vs.

Destek yazılımları: Bilgisayarı daha kolay ve verimli Destek yazılımları: Bilgisayarı daha kolay ve verimli kullanmak, bakımını yapmak için kullanılır. Sistem Geri kullanmak, bakımını yapmak için kullanılır. Sistem Geri Yükleme, Disk Birleştiricisi, Disk Temizleme, Norton Yükleme, Disk Birleştiricisi, Disk Temizleme, Norton Utilities, PC-Clin, PC-Tools, Scandisk, vs.Utilities, PC-Clin, PC-Tools, Scandisk, vs.

Sıkıştırma programları: WinZip, RAR, PkZip, ARJ, vb.Sıkıştırma programları: WinZip, RAR, PkZip, ARJ, vb.

Virüsler ve Anti-virüsler: Virüsler bilgisayarlara ve Virüsler ve Anti-virüsler: Virüsler bilgisayarlara ve yazılımlara zarar vermek için yazılmış özel yazılımlara zarar vermek için yazılmış özel programlardır. Bunları tespit edip temizlemek için de programlardır. Bunları tespit edip temizlemek için de anti-virüs programları geliştirilmektedir. Trend-Micro, anti-virüs programları geliştirilmektedir. Trend-Micro, Norton Anti-virüs, McAfee, F-Prot, Avast, vb.Norton Anti-virüs, McAfee, F-Prot, Avast, vb.

Oyunlar Oyunlar

Programlama Dilleri Programlama Dilleri

1.1. Makina dili: makina tarafından hiçbir değişikliğe Makina dili: makina tarafından hiçbir değişikliğe uğratılmadan kullanılabilen diller.uğratılmadan kullanılabilen diller.

2.2. Sembolik diller: Sembollerle yazılan ve bir derleyici Sembolik diller: Sembollerle yazılan ve bir derleyici tarafından makina diline çevrilen diller. Bunlar da iki tarafından makina diline çevrilen diller. Bunlar da iki gruptur: (a) alt düzey programlama dilleri: makina diline gruptur: (a) alt düzey programlama dilleri: makina diline çok yakındır (assembler gibi); (b) üst düzey çok yakındır (assembler gibi); (b) üst düzey programlama dilleri: kullanıcı tarafından kolayca programlama dilleri: kullanıcı tarafından kolayca anlaşılıp kullanılabilen diller (anlaşılıp kullanılabilen diller (Fortran, Basic, Cobol, Fortran, Basic, Cobol, Pascal, C,Pascal, C, Java, Delphi, vs.) Java, Delphi, vs.)

Programlama dilleri, uygulama yazılımlarını hazırlamak için Programlama dilleri, uygulama yazılımlarını hazırlamak için kullanılırlar. İki gruba ayrılabilir: kullanılırlar. İki gruba ayrılabilir:

İşletim Sistemiİşletim Sistemi

Grafik tabanlıdır, kullanımı oldukça kolaydır, çok sayıda programı aynı anda çalıştırabilir. Windows altında çalışan tüm programların ortak özellikleri ve benzer menüleri vardır.

MASAÜSTÜ: Bilgisayar ilk açıldığında karşımıza gelen görüntüye masaüstü adı verilir. Masaüstünde genellikle Bilgisayarım, Belgelerim, Geri Dönüşüm Kutusu öğeleri mutlaka bulunur; bunları ve diğer öğeleri buraya ekleyebilir veya kaldırabiliriz.

BilgisayarımBilgisayarım öğesinin içinde öğesinin içinde sürücüler (A,C,D,E), yazıcılar, sürücüler (A,C,D,E), yazıcılar, taşınabilir bellekler, denetim masası, çevirmeli ağtaşınabilir bellekler, denetim masası, çevirmeli ağ, vs. öğeler , vs. öğeler bulunur.bulunur.

BelgelerimBelgelerim öğesinin içinde sık kullandığımız belgeler vardır. öğesinin içinde sık kullandığımız belgeler vardır.

Geri Dönüşüm KutusuGeri Dönüşüm Kutusu silinen dosyaların gönderildiği yerdir. silinen dosyaların gönderildiği yerdir.

Internet ExplorerInternet Explorer tarayıcı programı çalıştıran kısayol tarayıcı programı çalıştıran kısayol simgesidir.simgesidir.

GÖREV ÇUBUĞUGÖREV ÇUBUĞU: Ekranın en alt kısmındaki yatay menüdür. : Ekranın en alt kısmındaki yatay menüdür. En solda En solda BaşlatBaşlat menüsü bulunur. Onun sağında sık menüsü bulunur. Onun sağında sık kullandığımız programların kısayol simgeleri bulunur. Açılan kullandığımız programların kısayol simgeleri bulunur. Açılan her pencereye ait bir simge yine burada görülür. Sağ tarafta her pencereye ait bir simge yine burada görülür. Sağ tarafta ise saat, ses ayarı, yazıcı simgesi ve bazı program simgeleri ise saat, ses ayarı, yazıcı simgesi ve bazı program simgeleri bulunur. bulunur.

BAŞLAT MENÜSÜ:BAŞLAT MENÜSÜ: Ekranın sol alt köşesindedir. Bu menüde Ekranın sol alt köşesindedir. Bu menüde genellikle bulunan öğeler şunlardır: Bilgisayarı kapat, genellikle bulunan öğeler şunlardır: Bilgisayarı kapat, Oturumu kapat, Çalıştır, Yardım, Bul, Ayarlar, Belgeler, Sık Oturumu kapat, Çalıştır, Yardım, Bul, Ayarlar, Belgeler, Sık kullanılanlar, Programlar ve kendi eklediğimiz diğer kısayollar kullanılanlar, Programlar ve kendi eklediğimiz diğer kısayollar

KısayolKısayol:: bir programı çalıştırmak veya bir işlemi yaptırmak bir programı çalıştırmak veya bir işlemi yaptırmak için çeşitli şekillerde tanımlanmış işlemlerdir. Kısayolların için çeşitli şekillerde tanımlanmış işlemlerdir. Kısayolların yöntemleri şunlardır:yöntemleri şunlardır:

1.1. Üstteki pull-down menüden [ File – Edit – View - ... ]Üstteki pull-down menüden [ File – Edit – View - ... ]

2.2. Klavyeden [örnek: kes (ctrl+x) – kopyala (ctrl+c) – yapıştır Klavyeden [örnek: kes (ctrl+x) – kopyala (ctrl+c) – yapıştır (ctrl+v) – kapat (alt+F4) ](ctrl+v) – kapat (alt+F4) ]

3.3. Mouse’dan [mouse’un sağ tuşunu kullanarak]Mouse’dan [mouse’un sağ tuşunu kullanarak]

4.4. Masaüstündeki ve menülerdeki simgeleri kullanarak Masaüstündeki ve menülerdeki simgeleri kullanarak

Bazı dosya uzantılarıBazı dosya uzantılarıexeexe : çalıştırılabilir program dosyası: çalıştırılabilir program dosyası

docdoc : Word dökümanı: Word dökümanı

xlsxls : Excel dosyası: Excel dosyası

dwgdwg : AutoCAD çizim dosyası: AutoCAD çizim dosyası

syssys : sistem dosyası: sistem dosyası

pptppt : Power Point sunumu: Power Point sunumu

pdf : Acrobat Reader dosyasıpdf : Acrobat Reader dosyası

zipzip ve rar : sıkıştırılmış dosyave rar : sıkıştırılmış dosya

jpg ve bmp : fotoğraf/resimjpg ve bmp : fotoğraf/resim

mpgmpg ve avi: film dosyasıve avi: film dosyası

Bilgisayar AğlarıBilgisayar Ağları

Günümüzde bilgisayar ağları (networks) çok yaygın hale Günümüzde bilgisayar ağları (networks) çok yaygın hale

gelmiştir. Birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanması gelmiştir. Birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanması

ile oluşturulur. Çeşitli türleri vardır. Bir ile oluşturulur. Çeşitli türleri vardır. Bir sunucusunucu ( (server) server) ve ve

çok sayıda çok sayıda istemci (client veya terminal) istemci (client veya terminal) den oluşabilir den oluşabilir

veya eşit konumdaki makinalardan oluşabilir. veya eşit konumdaki makinalardan oluşabilir.

Kullanıcıların yetkileri duruma göre değişmektedir. Kullanıcıların yetkileri duruma göre değişmektedir.

Bağlantı için belli ayarların yapılması gerekir; bu ayarlar Bağlantı için belli ayarların yapılması gerekir; bu ayarlar

Denetim Masası Denetim Masası içindeki içindeki Ağ Ağ öğesi kullanılarak yapılır.öğesi kullanılarak yapılır.

LAN: Local Area Network –Yerel ağ (okulumuzun içindeki LAN: Local Area Network –Yerel ağ (okulumuzun içindeki bilgisayarlar arasındaki ağ)bilgisayarlar arasındaki ağ)

Çevirmeli bağlantı – Dial Up Network: Telefon hattından Çevirmeli bağlantı – Dial Up Network: Telefon hattından yapılan bağlantı.yapılan bağlantı.

ADSL ( Asimetrik Sayısal Abone Hattı ) Asymmetric Digital ADSL ( Asimetrik Sayısal Abone Hattı ) Asymmetric Digital Subscriber Line sözcüklerinin baş harflerinden oluşan Subscriber Line sözcüklerinin baş harflerinden oluşan ADSL, mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller ADSL, mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. Yukarıdaki anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. Yukarıdaki açılımı ile ADSL, standart telefon görüşmeleri ile aynı anda, açılımı ile ADSL, standart telefon görüşmeleri ile aynı anda, yüksek hızda veri geçirilebilen telefon hattını ifade eder. yüksek hızda veri geçirilebilen telefon hattını ifade eder. Asimetrik kelimesi ise veri alım (download) ve veri gönderim Asimetrik kelimesi ise veri alım (download) ve veri gönderim (upload) hızlarının birbirinden farklı olduğunu göstermek-(upload) hızlarının birbirinden farklı olduğunu göstermek-tedir. Telefon hatlarının bu şekilde kullanılmasını sağlayan tedir. Telefon hatlarının bu şekilde kullanılmasını sağlayan teknoloji de ADSL teknolojisi olarak anılmaktadır. ADSL teknoloji de ADSL teknolojisi olarak anılmaktadır. ADSL teknolojisi ile teknolojisi ile telefonu meşgul etmedentelefonu meşgul etmeden sürekli (24 saat) sürekli (24 saat) internet bağlantısı sağlanır. ADSL ile ülkemizde 128/32 , internet bağlantısı sağlanır. ADSL ile ülkemizde 128/32 , 256/64, 512/128 ve 1024/256 lık 4 paket halinde 256/64, 512/128 ve 1024/256 lık 4 paket halinde sunulmaktadır.sunulmaktadır.

Internet UygulamalarıInternet Uygulamaları

Internet, telefon hattı aracılığıyla tüm dünyada oluşturulmuş Internet, telefon hattı aracılığıyla tüm dünyada oluşturulmuş

bir bilgisayar ağıdır. Bu ağı kullanabilmek için bir bilgisayar ağıdır. Bu ağı kullanabilmek için

bilgisayarımızın bir modem aracılığıyla telefon hattına bilgisayarımızın bir modem aracılığıyla telefon hattına

bağlanması, bağlantı ayarlarının yapılması ve bu amaca bağlanması, bağlantı ayarlarının yapılması ve bu amaca

uygun yazılımların (internet explorer, netscape navigator, uygun yazılımların (internet explorer, netscape navigator,

vs.) yüklenmiş olması gereklidir. Çok çeşitli amaçlarla vs.) yüklenmiş olması gereklidir. Çok çeşitli amaçlarla

kullanılmaktadır:kullanılmaktadır:

Bilgisayar ağı üzerinden haberleşme yapmak:Bilgisayar ağı üzerinden haberleşme yapmak: e-mail, e-mail, dosya, vs. alıp göndermek suretiyle (hotmail, yahoo, vs. dosya, vs. alıp göndermek suretiyle (hotmail, yahoo, vs. programları kullanarak); on-line sohbet görüşme, chat programları kullanarak); on-line sohbet görüşme, chat yapmak suretiyle (ICQ, MSN, vs. programları yapmak suretiyle (ICQ, MSN, vs. programları kullanarak); sesli-görüntülü çoklu görüşme, konferans kullanarak); sesli-görüntülü çoklu görüşme, konferans yapmak suretiyle (netmeeting vs. programları yapmak suretiyle (netmeeting vs. programları kullanarak).kullanarak).

Internette arama yapmak:Internette arama yapmak: istediğimiz bilgilere ulaşmak istediğimiz bilgilere ulaşmak için çok çeşitli yöntemler vardır. Adresini bildiğimiz için çok çeşitli yöntemler vardır. Adresini bildiğimiz sitelere doğrudan ulaşabiliriz. Arama motorlarını sitelere doğrudan ulaşabiliriz. Arama motorlarını kullanarak arama yapabiliriz.kullanarak arama yapabiliriz.

Internet Bağlantı Ayarı:Internet Bağlantı Ayarı: Bu ayarlar Bu ayarlar Denetim Masası Denetim Masası içindeki içindeki Internet Seçenekleri Internet Seçenekleri menüsünden yapılır. menüsünden yapılır. Internet bağlantısını yapmak için Internet bağlantısını yapmak için Bağlantılar Bağlantılar maddesine maddesine girilir ve girilir ve Internet Bağlantı Sihirbazı Internet Bağlantı Sihirbazı kullanılarak bağlantı kullanılarak bağlantı kurulur. Diğer ayarlar da yine bu menüden yapılır.kurulur. Diğer ayarlar da yine bu menüden yapılır.

Internet Explorer NesneleriInternet Explorer Nesneleri

Geri : Bir önceki sayfaya geri gider.Geri : Bir önceki sayfaya geri gider.

İleriİleri : Önceki sayfadan tekrar ileri gider. : Önceki sayfadan tekrar ileri gider.

DurDur : Sayfayı okumayı durdurur. : Sayfayı okumayı durdurur.

Yenile : Açık olan sayfayı tekrar okuyarak günceller.Yenile : Açık olan sayfayı tekrar okuyarak günceller.

Giriş : Giriş sayfasını açar.Giriş : Giriş sayfasını açar.

AraAra : İnternette arama yapar. : İnternette arama yapar.

Geçmiş : Son girdiğimiz sayfaların listesini gösterir.Geçmiş : Son girdiğimiz sayfaların listesini gösterir.

Sık kullanılanlarSık kullanılanlar : Sık kullandığımız sayfaları buraya : Sık kullandığımız sayfaları buraya kaydeder, kolayca açarız.kaydeder, kolayca açarız.

Internet adresleriInternet adresleri

www.deu.edu.tr www : world wide webdeu : site sahibini belirten kısım edu : site türünü belirten uzantıtr : sitenin bulunduğu ülkeyi belirten uzantı

www.bosch.com.dewww.basbakanlik.gov.trwww.un.org.bewww.izmirpolis.gov.tr

Önemli not: internet adreslerinde Türkçe karakter (ç,ğ,ı,ö,ş,ü) kullanılmaz

Internetteki Uzantıların Anlamları:Internetteki Uzantıların Anlamları:

edu : eğitim kurumu-üniversite (educational)edu : eğitim kurumu-üniversite (educational)com : ticari (commercial)com : ticari (commercial)gov : resmi kurum (governmental)gov : resmi kurum (governmental)orgorg : dernek, vakıf, kulüp, vb. : dernek, vakıf, kulüp, vb. (organizational)(organizational)gen : genel (general)gen : genel (general)netnet : internet servis sağlayıcı : internet servis sağlayıcımilmil : askeri (military) : askeri (military)polpol : polis : polisacac : akademik kuruluş (academic) : akademik kuruluş (academic)k12 : ortaöğretim kurumuk12 : ortaöğretim kurumu

Arama motorlarıArama motorları

google.comgoogle.com

yahoo.comyahoo.com

altavista.comaltavista.com

arabul.comarabul.com

netbul.comnetbul.com

rahatbul.orgrahatbul.org

Hazırlayan:Hazırlayan:Dr. Mehmet ÇevikDr. Mehmet Çevik