TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİÖğr. Gör. Serkan AKSU

http://bmyo.bartin.edu.tr/aksu

•Bilgisayar Nedir?•Bilgisayar Nedir?

•Nelerden Oluşur?

•Donanım

•Yazılım

•Nasıl Çalışır ?

•İnternet

•Ofis Uygulamaları

Bilgisayar Nedir ?

Sayısal olarak çalışan dışarıdan aldığı verilerle mantıksal ve matematiksel işlemler yapan, yaptığı işlemlerin sonucunu saklayabilen; sakladığı bilgilere istenildiğinde ulaşılabilen ve geri verebilen makineye bilgisayar denir!

Bilgisayar Nedir ?

•Bilgisayarlar çok hızlı çalışırlar

•Girilmeyen veriyi bilemezler

•GİRİŞ -> İŞLEM -> ÇIKIŞ birimlerinden oluşur

Bilgisayar Bileşenleri

Bilgisayarın fiziksel parçalarına donanım denir.

DonanımFiziksel parçaların tümü

•Anakart

•CPU

•Sabit Disk

Bilgisayar Bileşenleri

•Sabit Disk

•Ekran Kartı

•Monitör

•Klavye-Fare

•CD/DVD Sürücü

YazılımBilgisayar donanımı üzerinde çalışan sistem ve uygulama programları

•İşletim Sistemleri

•Windows

Bilgisayar Bileşenleri

•Ticari Yazılımlar

•ERP Yazılımları•Windows

•Linux

•Macintosh

•Ofis Yazılımları

•Word

•Excel

•Powerpoint

•ERP Yazılımları

•Muhasebe Yazılımları

•İnternet Yazılımları

•İnternet Explorer

•Outlook

Bilgisayarlar Nerelerde Kullanılır?

•Bilimsel araştırmalar

•Tıp

•Mimari çizimler

•Eğitim hizmetleri

•Mühendislik çalışmaları•Mühendislik çalışmaları

•Satış analizi ve grafikleme, raporlama

•Havayolları iniş kalkış programları, rezervasyon

•İletişim hizmetleri

•Trafik akış kontrol sistemlerinde

•Kütüphaneler

•Güvenlik sektörü

Bilgisayar Okuryazarlığı

Bilgisayar Okuryazarlığı, bir insanın, bilgisayarı artık klasikleşmiş bir takım işleri için kullanabilmesi ve bilgisayar teknolojisi kullanan diğer sistemleri kullanmaya kolayca kullanan diğer sistemleri kullanmaya kolayca adapte olması demektir

İnternet ve sağladıkları

•Çevrimiçi bankacılık, alışveriş, eğitim, gazete, radyo, tv

•E-Devlet !

•İşetişim

Bilgisayarın Temel Çalışma MantığıGiriş – İşleme – Çıkış birimleri

GİRİŞ•Klavye•Fare•Modem•Tarayıcı•Ses Kartı•CD/DVD

İŞLEME•CPU•Chipset•Veriyolları•Bellek

ÇIKIŞ•Mönitör•Yazıcı•Çizici•Ses Kartı•Modem•CD/DVD

Bilgisayar İşlemleri

Bilgisayarlar aşağıdaki temel görevleri yerine getirir.

•Girdi İşlemleri

•Aritmetik İşlemler•Aritmetik İşlemler

•Çıktı İşlemleri

•Veri Saklama İşlemleri

Bilgisayarın Kısa Tarihi

1937’de MARC-I

Otomatik hesap makinesi

1943’de ENİAC1943’de ENİAC

İlk bilgisayar

Electronic Numerical Integrator and Calculator

ENIAC

•30 Ton ağırlığında

•9 m X 15 m alanda

•Vakum tüpleri

Bilgisayarın Kısa Tarihi

•Vakum tüpleri

•Büyük ve çok enerji

Bilgisayarın Kısa Tarihi

Transistörler ve silikon teknolojisiTransistörler ve silikon teknolojisi

Tümleşik devreler

Mikro işlemciler

…

Birinci Kuşak Vakum Tüplü

İşlemci: Vakum Tüpü

Bilgisayarın Kısa Tarihi

İşlemci: Vakum Tüpü

Çok fazla enerji

Çok büyük

Çok pahallı

İkinci Kuşak Transistörlü

10.000 civarında transistör

Bilgisayarın Kısa Tarihi

10.000 civarında transistör

Daha az enerji

Daha az ısı

Çok pahallı

Üçüncü Kuşak Entergre Devreliİşlemci: Entegre Devreler

Bilgisayarın Kısa Tarihi

İşlemci: Entegre Devreler

Daha az enerji

Daha az yer

Yüksek verim

Manyetik disklerle depolama

Dördüncü Kuşak Mikro işlemciliİşlemci: Mikroişlemciler

Bilgisayarın Kısa Tarihi

İşlemci: Mikroişlemciler

Az enerji, az yer

Yüksek verim

Düşük maliyet

CD, DVD veri depolama, Ağ sistemleri

Beşinci Kuşak Yapay Zeka

?

Bilgisayarın Kısa Tarihi

?

Yapay Zekâ

Büyük Miktarlarda Verilerin otomatik işlenmesi

Analiz

Öneri Verme

İşletim Sistemleri TarihiDonanım ile Paralel

•Unix(1970)

Bilgisayarın Kısa Tarihi

•Apple Macintosh OS(1984)

•Linux (1991)

•Windows NT(1993)

•Window 2000 (2000)

•Windows 7 (2009)

Bilgisayar Çeşitleri

•Main Frameler

•Midi Bilgisayarlar

•Masaüstü Bilgisayarları

•Dizüstü Bilgisayarlar•Dizüstü Bilgisayarlar

•El Bilgisayarları – PDA

Main Frameler

250 den fazla kişi

çalışabilir

Terminal ile bağlanılır

Bilgisayar Çeşitleri

Terminal ile bağlanılır

Çok güçlülerdir

Büyük şirketler kullanır

Midi Bilgisayarlar

En fazla 250 kişi kullanabilir

Terminal ile bağlanılır

Bilgisayar Çeşitleri

Terminal ile bağlanılır

Güçlüdürler

Orta Ölçekli şirketlerde

Masaüstü Bilgisayarları

Evlerde - kişisel kullanım

Oyun, film, internet

Bilgisayar Çeşitleri

Oyun, film, internet

İş yerlerinde

Muhasebe kayıtları

Vs..

Dizüstü Bilgisayarlar

Mobil masaüstleri

Ek bağlantı birimleri

Bilgisayar Çeşitleri

Ek bağlantı birimleri

Taşınabilirlik için pil, adaptör

İş yerleri ağırlıklı

Dizüstü Bilgisayarlar – Tablet PC

Özelleşmiş dizüstü

Dönebilir monitör

Bilgisayar Çeşitleri

Dönebilir monitör

Dokunulabilir monitör

Dizüstü Bilgisayarlar – NetBook

Özelleşmiş dizüstü

Daha fazla mobil

Bilgisayar Çeşitleri

Daha fazla mobil

İnternet gezintileri için

Daha küçük ve fazla pil süresi

El Bilgisayarı – PDA

Tamamen Mobil

Senkronize olma

Bilgisayar Çeşitleri

Senkronize olma

El yazısı tanıma

Ek mobil özellikler

Bilgisayar Nasıl Çalışır?

1 Byte => 8 Bit‘ten oluşur

Bilgisayarda temel veri birimi BİT’tir.

BIT (BInary digiT - İkili Sayı) anlamına gelir ve sadece 0 ve 1 değerlerini alır.

1 Byte => 8 Bit‘ten oluşur

Veri Birimleri

Bit => Bit => 0-1Byte => Byte => 8 BitKilobyte => KB => 1024 ByteMegabyte => MB => 1024 KilobyteGigabyte => GB => 1024 MegabyteGigabyte => GB => 1024 MegabyteTeraByte => TB => 1024 Gigabyte

Birimlerin Kullanımı

RAM Bellekler GB (GigaByte) birimi ile ölçülür

Örn: 1 GB , 2 GB , 4 GB

Sabit Diskler GB (GigaByte) ve TB (TeraByte) Sabit Diskler GB (GigaByte) ve TB (TeraByte) birimleri ile ölçülür

Örn: 160 GB , 250 GB , 1 TB

1 GB : yaklaşık olarak 1.000.000.000 B (1 milyar)

1 TB : yaklaşık olarak 1.000.000.000.000 B (1 trilyon)

Yota

Zeta

Exa

HERŞEY !

Resimleriyle birlikte her türlü

kitap

Birimlerin Kullanımı

Peta

Tera

Giga

Mega

KiloResim

Kütüphane dolusu kitap

Kitap

Sinema

Bilgisayarı Oluşturan Birimler

Giriş BirimleriGiriş Birimleri

İşlem ve Kayıt Birimleri

Çıkış Birimleri

KASA

Yatay veya dikey şekilde olabilirYatay veya dikey şekilde olabilir

Orta Boy: AT Kasa

Daha Büyüklere: ATX Kasa

KASAYI TANIYALIM

Yandan BakışYandan Bakış

KASAYI TANIYALIM

Ön ve Arakadan Kasa BağlantılarıÖn ve Arakadan Kasa Bağlantıları

KASA ve PORTLARI

Bileşenlerin bağlandığı Bileşenlerin bağlandığı

girişlerdir.

Seri port

Paralel Port

USB Port vs…

KASA ve PORTLARISeri Portlar: veriler tek kanaldan seri haldeSeri Portlar: veriler tek kanaldan seri halde

Paralel Portlar: birkaç kanaldan aynı anda

USB Port: Bir çok farklı birim bağlanabilir.

(Universal Serial Bus)

ANAKARTGirdi ve çıktı Girdi ve çıktı

Birimleri bağlanır

Kasanın gövdesi

Soketler

Veri Yolları

ANAKART – CHIPSETAnakart üzerindeki donanımların birbiri ile iletişimini Anakart üzerindeki donanımların birbiri ile iletişimini sağlar.

Kuzey köprüsü

güney köprüsü

bölümlerinden oluşur.

ANAKART – BIOS (Basic IO System)

Bilgisayar ilk açıldığında sistem elemanlarını kontrol Bilgisayar ilk açıldığında sistem elemanlarını kontrol eden, başlangıç parametrelerini yükler…

BIOS programı CMOS hafızasını kullanır, değiştirilebilir….

BIOS

ANAKART – VERİ YOLLARI

Anakarta hızlı veri girişi için hazırlanmışlardırAnakarta hızlı veri girişi için hazırlanmışlardır

PCI, AGP, PCI EXPRESS, SCSI, PCMCIA

USB, FIREWIRE

ANAKART – VERİ YOLLARIPCI (Peripheral Component Interconnect): PCI (Peripheral Component Interconnect): Paralel iletişim, genel yapıses, ekran, modem

AGP(Accelerated Graphics Port):Video Kartları için özel bus…

ANAKART – VERİ YOLLARI

PCI Express: PCI Express:

En Yeni Bus Yapısı, hızlı ve teknolojiktir..

SCSI:

Belirli bir standarta ulaşmamış eski bus…

ANAKART – VERİ YOLLARIPCMCIA: PCMCIA:

Notebook gibi modellerde..

FIREWIRE:

Video aktarımında, DVD Hızında…

İŞLEMCİMerkezi İşlem Birimi Merkezi İşlem Birimi

Bilgisayarın beynidir…

Anabellek, matematik ünitesi, mantık ünitesi ve kontrol ünitesi gibi alt birimlerden oluşur…

INTEL - AMD

HARD DİSKAna veri deposudur…Ana veri deposudur…

Kapasite

Dakikada dönüş hızı

Önbellek

EK VERİ DEPOLAMA AYGITLARIHarici HarddisklerHarici Harddiskler

Büyük verileri taşımak

Adaptör gerektirmeden

Çalışabilir…

250 GB’den – 4 TB…

EK VERİ DEPOLAMA AYGITLARI

DisketlerDisketler

Veri Bantları

Geçerliliğini yitirmişlerdir…

Veri kapasitesi ve kullanım zorluğu…

HAFIZA - RAMRandom Access Memory – Rastgele Erişimli BellekRandom Access Memory – Rastgele Erişimli Bellek

Kısa Süreli Bellektir

Çok hızlıdır

İşletim sistemi kontrol eder

EDO-RAM, SD-RAM, RD-RAM, DDR-RAM

EKRAN KARTIÇıktıları Monitörde Çıktıları Monitörde

görüntülenmesi için gönderir…

GPU (Graphical Processing Unit)

Kendi işlemcisi ve RAM’i vardır

Anakart’a entegre olabilir

SES KARTIBilgisayarınızdaki dijital çıktı verilerini hoparlör veya Bilgisayarınızdaki dijital çıktı verilerini hoparlör veya kulaklık gibi birimler için analoga dönüştürür…

Mikrofon ile girdi kartı olabilir…

Anakarta entegre olabilir…

TV / UYDU KARTIBilgisayarda televizyon izleyebilmeniz için gereken ek Bilgisayarda televizyon izleyebilmeniz için gereken ek donanımdır.

Televizyon ve radyo verilerini

kaydetmenize olanak tanır…

ETHERNET (AĞ) KARTIBilgisayarı başka bir bilgisayara veya ağa bağlayan Bilgisayarı başka bir bilgisayara veya ağa bağlayan donanımdır….

MAC (Media Access Control) …

Paketler oluşturur ve birleştirir…

BNJ (koaksiyel kablo – 10 Mbps) – RJ45 (100Mps)

CD-ROMCompact Disc – Read Only MemoryCompact Disc – Read Only Memory

Sadece okunabilir bellek !

Müzik, VCD, veri depolama…

52X(* 150 KB) – 56X gibi okuma hızları

DVD-ROMDigital Versatile Disc – Sayısal Çok Amaçlı DiskDigital Versatile Disc – Sayısal Çok Amaçlı Disk

Çok daha fazla veri

Daha kaliteli ses ve video…

Daha yeni teknoloji…

CD-ROM / DVD-ROM Pit-Land

CD / DVD (RE)WRITER

Lazer TeknolojisiLazer Teknolojisi

Tekrar Yazdırılabilir Medya

Yazdırma Hızı

Alternatif Veri Yedekleme

MONİTÖREkran kartından verileri alır…Ekran kartından verileri alır…

CRT (Tüplü) ve LCD Monitörler…

İnç olarak ölçülü

Geniş Ekran Monitörler (16:9)

FARETemel Giriş AygıtıTemel Giriş Aygıtı

Farklı sayıda düğme

Optik & MekanikHareketli Parça Yok !

Takip Çözünürlüğü

Mousepad’e gerek yok

FARE – TOUCH PAD

Mouse AlternatifleriMouse Alternatifleri

Dizüstü bilgisayarlar

Touch Pad, Trackball

Dokunmatik ekranlar

KLAVYEBilgisayara harf, sayı sembol, komut girerBilgisayara harf, sayı sembol, komut girer

105’e yakın tuş vardır

F Klavye – Q klavye

KLAVYE

KLAVYE – TUŞ ÖZELLİKLERİ

Enter Tuşu Shift TuşuEnter Tuşu

Boşluk Tuşu

Esc Tuşu

Ctrl Alt Tuşu

Enter

Esc

Shift Tuşu

Caps Lock

Tab Tuşu

Silme Tuşu

&6

Caps

Lock

KLAVYE – TUŞ ÖZELLİKLERİAlt + F4 : Aktif pencere programı kapatırAlt + F4 : Aktif pencere programı kapatır

Alt + TAB: Açık programlar arasında geçiş yapar

Ctrl + ESC: Süper tuşu ile aynı görev

Ctrl+ Z : Son işlemi geri alır

Ctrl + C, Ctrl + V, Ctrl + X : Kopyala, Yapıştır, Kes

KLAVYE – TUŞ ÖZELLİKLERİAlt Gr Tuşu PrintscreenAlt Gr Tuşu

Fonksiyon T.

Yön Tuşları

Sayısal Tuşlar

Printscreen

Scroll Lock

Pause

İnsert

Alt Gr+4 $

Num

Lock

KLAVYE – TUŞ ÖZELLİKLERİDeleteDelete

Home - End

Page Up Down

Delete

Home End

Page

Up

Page

Down

TARAYICIKağıt üzerindeki veriyi bilgisayara aktarmakta Kağıt üzerindeki veriyi bilgisayara aktarmakta kullanılır…

A4 , A3 Boyutları…

“600x1200 dpi ” çözünürlük

WEB KAMERADış ortamdan görüntü alınmasını sağlar…Dış ortamdan görüntü alınmasını sağlar…

Fotoğraf ve video…

Canlı konuşma, konferans

Hoparlör Kulaklık MikrofonSes kartı ile haberleşirler…Ses kartı ile haberleşirler…

Hoparlör, kulaklık: çıktı birimi

Watt, 5+1 ses sistemleri

Mikrofon girdi birimi

Sunu Cihazları (Projeksiyon) Monitör ile aynı çalışırlarMonitör ile aynı çalışırlar

Perdeye yansıtırlar…

Çözünürlük

Lamba ömrü ve gücü

YazıcılarÇıktı verilerini kağıt üzerine aktarır…Çıktı verilerini kağıt üzerine aktarır…

Nokta Vuruşlu…

Mürekkep Püskürtmeli…

Lazer…

Yazıcılar – Nokta VuruşluKarbon kopyalara yazabilir… - ŞeritKarbon kopyalara yazabilir… - Şerit

9 – 24 pin bulunur

yavaştır, seslidir

Fatura, irsaliye gibi işler için gereklidir

Yazıcılar – Mürekkep Püskürtmeli

Renkli ve Siyah/Beyaz Baskı - KartuşRenkli ve Siyah/Beyaz Baskı - Kartuş

Fotoğraf kalitesinde baskı

Baskı kalitesi, baskı hızı

Kartuş baskı kapasitesi

Yazıcılar – Lazer YazıcılarHızlı ve Kaliteli Baskı – TonerHızlı ve Kaliteli Baskı – Toner

Baskı hızı ve baskı kalitesi

Toner Baskı kapasitesi

Yazıcılar – Hepsi Bir AradaFaks, Tarayıcı , Yazıcı, FotokopiFaks, Tarayıcı , Yazıcı, Fotokopi

Ofis ve işyerleri

için uygundur…

Yazıcılar – PlotterMühendislik ve mimarlık alanında…

Çok büyük çıktıları alabilmek için…

Çıktı büyüdükçe maliyet büyür…

Yedekleme Üniteleri

CDCD

DVD

Flash Disk

Harici Disk

Flash DisklerYapısı ile : RAMYapısı ile : RAM

Çalışması ile: Hard disk

Taşınabilir

Kapasitesi her gün artıyor…

Dijital Aygıtlara ÖrneklerPDA (Personal Digital Assitant) PDA (Personal Digital Assitant)

Smartphone

El Terminalleri

PDAMobildirMobildir

Dokunmatik Ekran

Bağlantı kartları

Cradle(Beşik), Stylus

SMARTPHONEWindows işletim Sistemi yüklü telefonlardır…Windows işletim Sistemi yüklü telefonlardır…

Senkronize özelliği…

Windows Araçları…

EL TERMİNALLERİSu, Elektrik Sayacı okuyanlar…Su, Elektrik Sayacı okuyanlar…

Ana bilgisayara bağlanır…

Veriyi kendi içinde depolar…

Bilgisayarda Kullanılan Yazılımlar

İŞLETİM SİSTEMİİŞLETİM SİSTEMİ

Windows, Linux

Mac OS, Unix

AYGIT SÜRÜCÜLERİ

Bilgisayarda Kullanılan Yazılımlar

PROGRAMLAMA DİLLERİPROGRAMLAMA DİLLERİ

KELİME İŞLEMCİLER

ELEKTRONİK TABLOLAMA

OYUN PROGRAMLARI

Bilgisayarda Kullanılan Yazılımlar

MUHASEBE PROGRAMLARIMUHASEBE PROGRAMLARI

Eta, Link, Logo, Mikro, Datasoft

VERİTABANI PROGRAMLARI

Mysql, Access, Mssql

Bilgisayarda Kullanılan Yazılımlar

GRAFİK DÜZENLEMEGRAFİK DÜZENLEME

Photoshop, Paint, Corel Draw

INTERNET TARAMA

Internet Explorer, Firefox, Maxthon

Bilgisayarda Kullanılan Yazılımlar

ÖZEL AMAÇLI YAZILIMLARÖZEL AMAÇLI YAZILIMLAR

İhtiyaca göre hazırlanmış özel yazılımlar…

Bilgisayar GüvenliğiBilgisayarınızın sağlıklı çalışması için:Bilgisayarınızın sağlıklı çalışması için:

• Kasayı kapalı yerlere koymayın

• Direk güneş ışına maruz kalmasın

•Topraklı priz kullanın

Bilgisayar Güvenliği•Güç Kaynağı kullanın•Güç Kaynağı kullanın

Voltaj dalgalanmaları

Elektrik Kesintisi

Daha uzun ömürlü donanım

Bilgisayar Güvenliği

•Klavye etrafında yiyecek içecek•Klavye etrafında yiyecek içecek

•Fırtınalı Havalar

•CD, DVD kapları kullanın

•Bilgisayarınızı düzenli olarak temizleyin

Bilgisayar Güvenliği•Tozlu ortamlardan uzak tutun•Tozlu ortamlardan uzak tutun

•Özel temizleyiciler kullanın

•İşlem yaparken kapatmayın

•Çalışır durumda bağlantı ekleyip çıkarmayın

Bilgisayar Güvenliği•Güvenilmeyen medya birimleri takmayın•Güvenilmeyen medya birimleri takmayın

•Fanları kontrol edin

•Başkalarının bilgisayar ayarlarınızla oynamasına izin vermeyin

•Güncellemeleri ve virüsleri takip edin

Bilgisayar VirüsleriZararlı küçük programlardır…Zararlı küçük programlardır…

Çoğalma

Yayılma

Başka dosyalara kendini ekleme

LisansLisans, program üreticisini koruyan bir belgedir.Lisans, program üreticisini koruyan bir belgedir.

-Her zaman ücretli değildir

-Yazılım Korsanlığı suçtur

Bilgisayar ve SağlığımızArtan sıklıkta bilgisayar kullanıyoruz…Artan sıklıkta bilgisayar kullanıyoruz…

•65-70 cm yüksekli masa kullanmak

•Yükseklik ayarlı, ergonomik koltuk

•Dik oturmak ve sırtı desteklemek

Bilgisayar ve Sağlığımız•Ekran Göz aralığı 45-75 cm olmalı•Ekran Göz aralığı 45-75 cm olmalı

•Ekranın üst kenarı ile göz hizası aynı seviyede olmalı

•Aydınlatmalı bir odada direk bilgisayara vurmayan ışıklandırma olmalı

Bilgisayar ve Sağlığımız•Monitöre gelen ışığın yansıma yapmaması•Monitöre gelen ışığın yansıma yapmaması

•15-20 dakika aralıklarla başka yerlere bakmak