BİLGİSAYARLI BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİDE TOMOGRAFİDE HASTA ÇEKİM HASTA ÇEKİM TEKNİKLERİTEKNİKLERİ

Dr. Dilek KÖSEHANDr. Dilek KÖSEHAN

Hastaların klinik durumlarına uygun Hastaların klinik durumlarına uygun protokoller seçilmelidir.protokoller seçilmelidir.

Dinamik çekimlerde otomatik enjektör Dinamik çekimlerde otomatik enjektör kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

Damar yolu, hasta yaşı ve tetkik Damar yolu, hasta yaşı ve tetkik çeşidine göre uygun ebattaki branülle çeşidine göre uygun ebattaki branülle açılmalıdır.açılmalıdır.

yeşil-18G, pembe-20G, mavi-22G, sarı-yeşil-18G, pembe-20G, mavi-22G, sarı-24G24G

Duruma göre oral ya da rektal opak Duruma göre oral ya da rektal opak uygulanmalıdır.uygulanmalıdır.

i.v. yolla uygulanan iyotlu kontrast i.v. yolla uygulanan iyotlu kontrast maddeler tercihen non-iyonik gruptan; maddeler tercihen non-iyonik gruptan; %80-85 konsantrasyonda %80-85 konsantrasyonda kullanılmalıdır. Yaklaşık 100ml kontrast kullanılmalıdır. Yaklaşık 100ml kontrast madde üzerine 20ml serum fizyolojik madde üzerine 20ml serum fizyolojik ilave edilmelidir. ilave edilmelidir.

i.v. kontrast madde uygulamalarında i.v. kontrast madde uygulamalarında kontrast madde miktarı, veriliş hızı ve kontrast madde miktarı, veriliş hızı ve gecikme zamanınn hasta yaşı, vasküler gecikme zamanınn hasta yaşı, vasküler hastalıkların mevcut olup olmaması, hastalıkların mevcut olup olmaması, siroz, diabet, kalp hastalığı gibi siroz, diabet, kalp hastalığı gibi durumlarda değişebileceği akılda durumlarda değişebileceği akılda tutulmalıdır. tutulmalıdır.

Çocuk olgularda uygulanacak kontrast Çocuk olgularda uygulanacak kontrast madde miktarı, FOV gibi parametreler madde miktarı, FOV gibi parametreler yaş, ağırlık gibi fiziksel özelliklere göre yaş, ağırlık gibi fiziksel özelliklere göre ayarlanmalıdır. ayarlanmalıdır.

Hasta üzerinde bulunabilecek ve artefakt Hasta üzerinde bulunabilecek ve artefakt oluşturabilecek giysiler, takı gibi yabancı oluşturabilecek giysiler, takı gibi yabancı cisimler tetkik öncesinde çıkarılmalıdır.cisimler tetkik öncesinde çıkarılmalıdır.

Acil ve travma olgularında tetkik süresi Acil ve travma olgularında tetkik süresi olabildiğince kısa tutulmalı, hasta olabildiğince kısa tutulmalı, hasta üstünde yer alabilecek aletler vücut üstünde yer alabilecek aletler vücut yüzeyinden uzaklaştırılmalıdır.yüzeyinden uzaklaştırılmalıdır.

Beyin BTBeyin BT Sırtüstü, aksiyel planda supraorbitomeatal Sırtüstü, aksiyel planda supraorbitomeatal

hatta paralelhatta paralel Supraorbitomeatal hattın 1cm altından Supraorbitomeatal hattın 1cm altından

verteks düzlemi bitimine dek, FOV=210 verteks düzlemi bitimine dek, FOV=210 mmmm

İnfratentorial (posterior fossa) 5mm, İnfratentorial (posterior fossa) 5mm, supratentorial 7mm kalınlığında kesitlersupratentorial 7mm kalınlığında kesitler

Kontrastlı çekilecek ise non-iyonik suda Kontrastlı çekilecek ise non-iyonik suda eriyen kontrast madde i.v. 50ml (dilüe eriyen kontrast madde i.v. 50ml (dilüe edilmeden), 2-3 ml/sn hızla elle verilmeli, edilmeden), 2-3 ml/sn hızla elle verilmeli, enjeksiyon bitiminde çekime enjeksiyon bitiminde çekime başlanmalıdır. başlanmalıdır.

Kontrastsız Beyin BTKontrastsız Beyin BT

Kafa travmalarıKafa travmaları İntrakranial kanamalar (epidural, İntrakranial kanamalar (epidural,

subdural, subaraknoid)subdural, subaraknoid) Kalsifiye intrakranial kitleler (önce Kalsifiye intrakranial kitleler (önce

kontrastsız sonra kontrast verilerek)kontrastsız sonra kontrast verilerek) Kraniumda kırık şüphesi olan Kraniumda kırık şüphesi olan

durumlardurumlar Akut inme düşünülen olgularAkut inme düşünülen olgular

Kontrastlı Beyin BTKontrastlı Beyin BT

Primer ya da metastatik beyin kitlesi Primer ya da metastatik beyin kitlesi şüphesi olan olgularşüphesi olan olgular

Enfeksiyonlar (menenjit, ensefalit, Enfeksiyonlar (menenjit, ensefalit, ensefalomiyelit) ensefalomiyelit)

Baş ağrısı sebebi araştırılan olgularBaş ağrısı sebebi araştırılan olgular Anevrizma, vaskülit vb. vasküler Anevrizma, vaskülit vb. vasküler

patoloji düşünülen olgularpatoloji düşünülen olgular

Hipofiz BTHipofiz BT Başın hiperekstansiyonunda kısıtlılık Başın hiperekstansiyonunda kısıtlılık

yoksa yüzüstüyoksa yüzüstü Yan skenogramdan yer ayarlanıp Yan skenogramdan yer ayarlanıp

koronal planda koronal planda Orbitomeatal hatta yaklaşık 90derece Orbitomeatal hatta yaklaşık 90derece

açılı ya da ön-arka klinoidler arasına açılı ya da ön-arka klinoidler arasına çizilecek hayali çizgiye 90derece dikçizilecek hayali çizgiye 90derece dik

Ön klinoidlerden arka klinoidler-Ön klinoidlerden arka klinoidler-dorsum sella bitimine dek, FOV=140 dorsum sella bitimine dek, FOV=140 mm, kesit kalınlığı 1.5 mmmm, kesit kalınlığı 1.5 mm

Rutin kontrastlı, otomatik enjektörle, Rutin kontrastlı, otomatik enjektörle, 60ml, 2-2.5 ml/sn, 40sn gecikme 60ml, 2-2.5 ml/sn, 40sn gecikme süresi süresi

Genelde MRG sonrası, endokrin Genelde MRG sonrası, endokrin bozukluklar ve tümöral lezyonlar-bozukluklar ve tümöral lezyonlar-adenom varlığındaadenom varlığında

Temporal Kemik BTTemporal Kemik BT

Sırtüstü ya da yüzüstüSırtüstü ya da yüzüstü Aksiyel kesitler infraorbitomeatal hata Aksiyel kesitler infraorbitomeatal hata

paralel, koronal kesitler infraorbitoeatal paralel, koronal kesitler infraorbitoeatal hata 90derece açı ile alınırhata 90derece açı ile alınır

Dış kulak yolu altından mastoid Dış kulak yolu altından mastoid hücreler dahil olacak şekilde petröz hücreler dahil olacak şekilde petröz kemik üst kesimine dek FOV=160-180 kemik üst kesimine dek FOV=160-180 mmmm

Kesit kalınlığı 1.5 mmKesit kalınlığı 1.5 mm

Kulak boşluklarının değerlendirilmesi Kulak boşluklarının değerlendirilmesi için kontrasta gerek duyulmaz.için kontrasta gerek duyulmaz.

Kitle ya da enfeksiyöz hastalık şüphesi Kitle ya da enfeksiyöz hastalık şüphesi varsa kontrast madde kullanılmalıdır.varsa kontrast madde kullanılmalıdır.

Aksiyel çekimlerde karşılaştırma Aksiyel çekimlerde karşılaştırma yapılabilmesi için simetrik pozisyona yapılabilmesi için simetrik pozisyona dikkat edilmesi önemlidir. dikkat edilmesi önemlidir.

Tümör-enfeksiyon şüphesi var ise Tümör-enfeksiyon şüphesi var ise yumuşak doku dozunda da filmler yumuşak doku dozunda da filmler basılmalıdır. basılmalıdır.

Orta ve iç kulak elemanlarının Orta ve iç kulak elemanlarının incelenmesiincelenmesi

Enfeksiyonların gösterilmesi (otitis Enfeksiyonların gösterilmesi (otitis media, labirentit vb.)media, labirentit vb.)

Serebellopontin köşe tümörleriSerebellopontin köşe tümörleri BOS kaçağı (gerekirse intratekal BOS kaçağı (gerekirse intratekal

kontrast madde verilerek)kontrast madde verilerek) Fasiyal sinir paralizileriFasiyal sinir paralizileri Travma, temporal kemik kırığı şüphesi Travma, temporal kemik kırığı şüphesi

olan olgulardaolan olgularda

Orbita BTOrbita BT

Sırtüstü (travma olgularında koronal imajlar Sırtüstü (travma olgularında koronal imajlar yüzüstü alnabilir) yüzüstü alnabilir)

Aksiyel kesitler orbitomeatal çizgiye paralel, Aksiyel kesitler orbitomeatal çizgiye paralel, koronal kesitler orbitomeatal çizgiye 90derece koronal kesitler orbitomeatal çizgiye 90derece açı ile açı ile

Aksiyel kesitler maksiller sinüs üst Aksiyel kesitler maksiller sinüs üst kesimlerinden frontal sinüsler görülene dek, kesimlerinden frontal sinüsler görülene dek, koronal kesitler burun kökünden sfenoid sinüs koronal kesitler burun kökünden sfenoid sinüs görülene dekgörülene dek

FOV=160 mmFOV=160 mm

Her iki orbita simetrik şekilde Her iki orbita simetrik şekilde görüntüye dahil olmalıgörüntüye dahil olmalı

Kesit kalınlığı 3mm, travma Kesit kalınlığı 3mm, travma olgularında 1.5mm’ye kadar düşebilirolgularında 1.5mm’ye kadar düşebilir

Travma ve yabancı cisim şüpheli Travma ve yabancı cisim şüpheli olgular hariç kontrast madde olgular hariç kontrast madde kullanılmalıdır kullanılmalıdır

60 ml kontrast madde, enjeksiyon hızı 60 ml kontrast madde, enjeksiyon hızı 2-2.5 ml/sn, gecikme süresi 50sn 2-2.5 ml/sn, gecikme süresi 50sn

Travmalar (glob perforasyonu, Travmalar (glob perforasyonu, orbital kemik kırığı)orbital kemik kırığı)

Yabancı cisim şüphesi olan olgularYabancı cisim şüphesi olan olgular Orbital-retroorbital tümörlerin Orbital-retroorbital tümörlerin

araştırılmasıaraştırılması Bazı endokrinolojik hastalıklarda göz Bazı endokrinolojik hastalıklarda göz

tutulumunun araştırılması amacıylatutulumunun araştırılması amacıyla

Paranazal Sinüs BTParanazal Sinüs BT

Yüzüstü, koronal planda, Yüzüstü, koronal planda, gerektiğinde aksiyel plan da gerektiğinde aksiyel plan da eklenebilireklenebilir

Alın ile maksilla ön kenarı arasından Alın ile maksilla ön kenarı arasından geçen çizgiye paralel yan skenogram geçen çizgiye paralel yan skenogram üzerinden ayarlanmalıdırüzerinden ayarlanmalıdır

Frontal sinüs anteriorundan sfenoid Frontal sinüs anteriorundan sfenoid sinüs bitene dek, FOV=160 mm, sinüs bitene dek, FOV=160 mm, kesit kalınlığı 5 mmkesit kalınlığı 5 mm

Rutin kontrast madde verilmez, kitle Rutin kontrast madde verilmez, kitle şüphesi var ya da görülürse, kemik şüphesi var ya da görülürse, kemik destrüksiyonu varsa verilebilirdestrüksiyonu varsa verilebilir

60ml/sn, enjeksiyon hızı 2-25. ml/sn, 60ml/sn, enjeksiyon hızı 2-25. ml/sn, gecikme süresi 50sn gecikme süresi 50sn

Maksillofasial alanda yumuşak doku Maksillofasial alanda yumuşak doku tümörü olanlarda da PNS BT tümörü olanlarda da PNS BT istenebilir. Filmler hem kemik istenebilir. Filmler hem kemik dozunda hem yumuşak doku dozunda hem yumuşak doku penceresinde basılmalıdır. penceresinde basılmalıdır.

Sinüzit şüphesi olan olgulardaSinüzit şüphesi olan olgularda Nazal septum deviasyonunda Nazal septum deviasyonunda Konka hipertrofilerindeKonka hipertrofilerinde Mukosel, nazal polip araştırılan Mukosel, nazal polip araştırılan

olgulardaolgularda Paranazal sinüs tümörü şüphesi olan Paranazal sinüs tümörü şüphesi olan

olgularda (kontrastlı)olgularda (kontrastlı)

Nazofarenks BTNazofarenks BT

SırtüstüSırtüstü Aksiyel planda yan skenogramdan sert Aksiyel planda yan skenogramdan sert

damağa paralel olacak şekilde ayarlanmalıdamağa paralel olacak şekilde ayarlanmalı Mandibula ramusundan sfenoid sinüs Mandibula ramusundan sfenoid sinüs

görülene dekgörülene dek FOV= 160 mm, kesit kalınlığı 5mmFOV= 160 mm, kesit kalınlığı 5mm Rutin kontrastlı çekim gerekir, 60ml i.v., Rutin kontrastlı çekim gerekir, 60ml i.v.,

enjeksiyon hızı 2-2.5 ml/sn, gecikme enjeksiyon hızı 2-2.5 ml/sn, gecikme süresi 50snsüresi 50sn

Tümör kuşkusu olanlarda MRG’ye Tümör kuşkusu olanlarda MRG’ye yardımcı özellikle büyük kitlelerde yardımcı özellikle büyük kitlelerde kafa tabanı kemikleri ile ilişkinin kafa tabanı kemikleri ile ilişkinin gösterilmesi açısındangösterilmesi açısından

Postoperatif ya da kemoterapi-Postoperatif ya da kemoterapi-radyoterapi sonrası olguların radyoterapi sonrası olguların değerlendirilmesindedeğerlendirilmesinde

Larenks BTLarenks BT

Sırtüstü, aksiyal planda yan Sırtüstü, aksiyal planda yan skenogramda vokal kordlara paralel skenogramda vokal kordlara paralel açı vererekaçı vererek

Çene altı hyoid kemikten trakeaya Çene altı hyoid kemikten trakeaya kadar, FOV= 160 mmkadar, FOV= 160 mm

Kesit kalınlığı 3mm, vokal kordlar Kesit kalınlığı 3mm, vokal kordlar düzeyin 1.5mm ile taranabilirdüzeyin 1.5mm ile taranabilir

Rutin kontrastlı, 60ml i.v., enjeksiyon Rutin kontrastlı, 60ml i.v., enjeksiyon hızı 2-2.5 ml/sn, gecikme süresi 50snhızı 2-2.5 ml/sn, gecikme süresi 50sn

Tümör şüphesi olan olgularTümör şüphesi olan olgular Postoperatif ya da kemo-radyoterapi Postoperatif ya da kemo-radyoterapi

sonrası kontroldesonrası kontrolde Laringosel tespitindeLaringosel tespitinde Vokal kord paralizisindeVokal kord paralizisinde

Boyun BTBoyun BT

Sırtüstü, aksial planda, yan Sırtüstü, aksial planda, yan skenogramda sert damağa paralel açı skenogramda sert damağa paralel açı vererekvererek

Dış kulak yolu seviyesinden Dış kulak yolu seviyesinden başlayarak akciğer apeksine kadar başlayarak akciğer apeksine kadar FOV= 160 mmFOV= 160 mm

Kesit kalınlığı 5mmKesit kalınlığı 5mm Rutin kontrastlı, 60ml i.v., enjeksiyon Rutin kontrastlı, 60ml i.v., enjeksiyon

hızı 2.5 ml/sn, gecikme süresi 30sn hızı 2.5 ml/sn, gecikme süresi 30sn

Boyun yerleşimli tümöral-nontümöral Boyun yerleşimli tümöral-nontümöral kitleleri gösterilmesi, lenf nodu kitleleri gösterilmesi, lenf nodu tutulumunun saptanmasındatutulumunun saptanmasında

Tiroid-paratiroid bezleri Tiroid-paratiroid bezleri patolojilerindepatolojilerinde

Tükrük bezi tümörlerindeTükrük bezi tümörlerinde Boyun ana vasküler yapıları ve Boyun ana vasküler yapıları ve

bunlardan kaynaklanabilecek bunlardan kaynaklanabilecek kitlelerin gösterilmesindekitlelerin gösterilmesinde

Boyun-nazofarenks-larenks Boyun-nazofarenks-larenks incelemeleri birlikte ve ardışık incelemeleri birlikte ve ardışık olarak yapılabilir, bu tetkiklerde olarak yapılabilir, bu tetkiklerde birlikte ya da ayrı yapılırken birlikte ya da ayrı yapılırken artefaktlara yol açmaması artefaktlara yol açmaması bakımından hastaya tetkik süresince bakımından hastaya tetkik süresince mümkün olduğu kadar mümkün olduğu kadar yutkunmaması ve derin nefes yutkunmaması ve derin nefes almaması söylenmelidir.almaması söylenmelidir.

Servikal-Torakal-Lumbal Servikal-Torakal-Lumbal Vertebra ve Disk BTVertebra ve Disk BT

Sırtüstü, aksiyal planda, vertebralara Sırtüstü, aksiyal planda, vertebralara yönelik ise vertebralara paralel disklere yönelik ise vertebralara paralel disklere yönelik ise disk aralıklarına paralelyönelik ise disk aralıklarına paralel

Rutin incelemeler;Rutin incelemeler;

servikal→ C4-5, C5-6 ve C6-7servikal→ C4-5, C5-6 ve C6-7

lumbal→ L3-4, L4-5 ve L5-S1lumbal→ L3-4, L4-5 ve L5-S1 FOV= servikal için 140mm, torakal ve FOV= servikal için 140mm, torakal ve

lumbal için 160mmlumbal için 160mm Disk aralıkları 1.5-3mm, korpuslar 3-5mm Disk aralıkları 1.5-3mm, korpuslar 3-5mm

kesit kalınlığıkesit kalınlığı

Disk patolojileri (öncelikli inceleme yöntemi Disk patolojileri (öncelikli inceleme yöntemi MRG olmalıdır)MRG olmalıdır)

Dejeneratif kemik değişiklikleri (disk Dejeneratif kemik değişiklikleri (disk patolojileri ile karışan)patolojileri ile karışan)

SpondilodiskitSpondilodiskit Vertebra dizilim kusurları (spondilolizis, Vertebra dizilim kusurları (spondilolizis,

spondilolistezis)spondilolistezis) Kemik kırıkları (travmatik çökme kırıkları Kemik kırıkları (travmatik çökme kırıkları

gibi)gibi) Vertebra enfeksiyonlarıVertebra enfeksiyonları Yapısal vertebra anomalilerinin Yapısal vertebra anomalilerinin

değerlendirilmesinde (blok vertebra, değerlendirilmesinde (blok vertebra, hemivertebra vb)hemivertebra vb)

Toraks BTToraks BT

SırtüstüSırtüstü Özel durumlarda yüzüstü ya da yan Özel durumlarda yüzüstü ya da yan

dekübit pozisyon gerekebilirdekübit pozisyon gerekebilir Ön-arka skenogramda akciğer apeksleri Ön-arka skenogramda akciğer apeksleri

üst kesimlerinden diyafragmalar bitene üst kesimlerinden diyafragmalar bitene dek olan bölge (sürrenal bezler dek olan bölge (sürrenal bezler görülmeli)görülmeli)

FOV= 350 mm (lateralde göğüs duvarı FOV= 350 mm (lateralde göğüs duvarı dış kesimi, aksillalar ve omuzlar dahil dış kesimi, aksillalar ve omuzlar dahil olmalıdır)olmalıdır)

Kesit kalınlığı 7mmKesit kalınlığı 7mm Rutin inceleme kontrastlıRutin inceleme kontrastlı Çekime derin nefes aldırıp Çekime derin nefes aldırıp

tutturularak başlanırtutturularak başlanır Mediasten ve parankim penceresi Mediasten ve parankim penceresi

ayrı ayrı filme basılırayrı ayrı filme basılır

MediastenMediasten

• mediastinal lenf bezlerimediastinal lenf bezleri• hiler kitlelerhiler kitleler• mediastinal ana vasküler yapıların mediastinal ana vasküler yapıların

değerlendirilmesindedeğerlendirilmesinde• timus patolojileritimus patolojileri• intratorasik uzanımlı tiroid beziintratorasik uzanımlı tiroid bezi

Akciğer parankimi

• enfeksiyonlar, abseler• nodüller, akciğer kitleleri• vasküler anomaliler• soliter nodül takibi• önceden bilinen bül, hava kisti takibi• granülomatöz hastalıkların akciğer

tutulumlarının değerlendirilmesinde

Yüksek Çözünürlüklü Yüksek Çözünürlüklü Akciğer BT (YRBT)Akciğer BT (YRBT)

Sırtüstü, aksiyal plandaSırtüstü, aksiyal planda Akciğer apekslerinden kostofrenik Akciğer apekslerinden kostofrenik

sinüsler düzeyine dek, kesit kalınlığı sinüsler düzeyine dek, kesit kalınlığı 1.5mm, kesit aralığı 10mm1.5mm, kesit aralığı 10mm

Rutin incelemede kontrast madde Rutin incelemede kontrast madde kullanılmazkullanılmaz

İnterstisyel akciğer hastalıklarının İnterstisyel akciğer hastalıklarının teşhisi, yaygınlığı, dağılımıteşhisi, yaygınlığı, dağılımı

Bronşiektazi tanısı ve segmenter Bronşiektazi tanısı ve segmenter dağılımının belirlenmesindedağılımının belirlenmesinde

Anormal pulmoner fonksiyon testleri Anormal pulmoner fonksiyon testleri olan olguların değerlendirilmesindeolan olguların değerlendirilmesinde

Asbestoz ve amfizem gibi Asbestoz ve amfizem gibi hastalıklara bağlı morfolojik hastalıklara bağlı morfolojik değişikliklerin tanımlanmasındadeğişikliklerin tanımlanmasında

Pulmoner Emboli Pulmoner Emboli ProtokolüProtokolü

Sırtüstü, aksiyalSırtüstü, aksiyal Kalp tabanından aort topuzu üstüne Kalp tabanından aort topuzu üstüne

dek, FOV= 350mm, kesit kalınlığı 3mmdek, FOV= 350mm, kesit kalınlığı 3mm Rutin inceleme kontrastlı olarak yapılırRutin inceleme kontrastlı olarak yapılır Görüntüler aşağıdan yukarıya alınırGörüntüler aşağıdan yukarıya alınır

→ → emboli şüphesi olan hastalarda arteriel emboli şüphesi olan hastalarda arteriel vasküler yapıların değerlendirilmesindevasküler yapıların değerlendirilmesinde

Tüm Abdomen BTTüm Abdomen BT

Sırtüstü, aksiyal planda, eller-kollar Sırtüstü, aksiyal planda, eller-kollar baş üstüne, kesit kalınlığı 7 mmbaş üstüne, kesit kalınlığı 7 mm

Diyafragma kubbelerinden simfizis Diyafragma kubbelerinden simfizis pubise dek, FOV= 350-420 mmpubise dek, FOV= 350-420 mm

i.v., oral ve gerekirse rektal kontrast i.v., oral ve gerekirse rektal kontrast maddemadde

Karaciğer hastalıklarıKaraciğer hastalıkları

İnfiltratif lezyonlar, parankimal İnfiltratif lezyonlar, parankimal hastalıkhastalık

HepatosteatozHepatosteatoz Karaciğer tümörleri (HCC, Karaciğer tümörleri (HCC,

kolanjioselüler ca, adenom vb)kolanjioselüler ca, adenom vb) Karaciğer metastazlarıKaraciğer metastazları Karaciğerin kistik lezyonları (basit Karaciğerin kistik lezyonları (basit

kist-kist hidatik vb)kist-kist hidatik vb)

Safra kesesi ve yollarına ait Safra kesesi ve yollarına ait hastalıklarhastalıklar

İntrahepatik safra yolu patolojileriİntrahepatik safra yolu patolojileri Safra kesesi enfeksiyon, tümör vb Safra kesesi enfeksiyon, tümör vb

hastalıklarıhastalıkları

→→genel olarak safra kesesi ve genel olarak safra kesesi ve yollarının incelenmesinde ilk tetkik yollarının incelenmesinde ilk tetkik US olmalıdır. US olmalıdır.

Pankreas-Dalak Pankreas-Dalak hastalıkları hastalıkları

Akut-kronik pankreatitlerAkut-kronik pankreatitler Pankreas kitleleri (tümör, kist vb)Pankreas kitleleri (tümör, kist vb) Dalak kitlelerinin ayırıcı tanısındaDalak kitlelerinin ayırıcı tanısında

Böbrek-Sürrenal Böbrek-Sürrenal hastalıklarıhastalıkları

Böbrek kitlelerinin solid-kistik Böbrek kitlelerinin solid-kistik ayırımının yapılması, malign kitlelerde ayırımının yapılması, malign kitlelerde evreleme, vasküler-toplayıcı sistem evreleme, vasküler-toplayıcı sistem invazyonunun araştırılmasıinvazyonunun araştırılması

Böbrek enfeksiyonlarıBöbrek enfeksiyonları Konjenital böbrek anomalilerinin Konjenital böbrek anomalilerinin

araştırılmasında araştırılmasında Sürrenal kitlelerin ayırıcı tanısında Sürrenal kitlelerin ayırıcı tanısında

(adenom ve diğerleri)(adenom ve diğerleri)

Mesane-Prostat Mesane-Prostat hastalıkları hastalıkları

Mesane ve prostat kitlelerinin tanısı Mesane ve prostat kitlelerinin tanısı ve evrelemesindeve evrelemesinde

Mesane taşı araştırılmasında Mesane taşı araştırılmasında Mesane ve prostatın atipik Mesane ve prostatın atipik

enfeksiyonlarındaenfeksiyonlarında

Uterus ve OverlerUterus ve Overler

Uterus ve over kitlelerinin ayırıcı Uterus ve over kitlelerinin ayırıcı tanısı ve evrelemesinde (özellikle tanısı ve evrelemesinde (özellikle kalsifiye lezyonlarda)kalsifiye lezyonlarda)

Mezenkimal kitlelerin tanısında Mezenkimal kitlelerin tanısında

→→uterus ve overlerin incelenmesinde uterus ve overlerin incelenmesinde US ilk tercih edilecek yöntem US ilk tercih edilecek yöntem olmalıdır. olmalıdır.

Batın içi lenf nodu varlığının Batın içi lenf nodu varlığının araştırılmasıaraştırılması

Mezenterik-omental tutulumlarMezenterik-omental tutulumlar Batın içi abselerBatın içi abseler Retroperitoneal kitle ve hemorajilerRetroperitoneal kitle ve hemorajiler Batın içi serbest hava ve sıvı varlığının Batın içi serbest hava ve sıvı varlığının

araştırılması araştırılması Tüm solid organların postravmatik Tüm solid organların postravmatik

yaralanması şüphesinde yaralanması şüphesinde

Üst Abdomen BTÜst Abdomen BT Sırtüstü, aksiyal, diyafragma üstünden iliak Sırtüstü, aksiyal, diyafragma üstünden iliak

kemik üst kenarına dek, FOV= 350mmkemik üst kenarına dek, FOV= 350mm Kesit kalınlığı 7mmKesit kalınlığı 7mm Rutin i.v. ve oral kontrast madde uygulanır.Rutin i.v. ve oral kontrast madde uygulanır. Oral kontrast madde 1.5lt su içine 30 ml Oral kontrast madde 1.5lt su içine 30 ml

iyonik veya tercihen non-iyonik kontrast iyonik veya tercihen non-iyonik kontrast madde seyreltilerek hazırlanır. 120ml non-madde seyreltilerek hazırlanır. 120ml non-iyonik kontrast madde i.v. 2ml/sn hızla, 60sn iyonik kontrast madde i.v. 2ml/sn hızla, 60sn gecikme verilerek kullanılır. Oral ilacı 2 gecikme verilerek kullanılır. Oral ilacı 2 saatlik bir sürede 150ml’lik pet bardakla saatlik bir sürede 150ml’lik pet bardakla 15’er dakika aralıkla içmesi istenir. Son 15’er dakika aralıkla içmesi istenir. Son bardak tetkik başlangıcında midenin bardak tetkik başlangıcında midenin doldurulması amacıyla içirilir. doldurulması amacıyla içirilir.

karaciğer→diyafragma kubbesi üst karaciğer→diyafragma kubbesi üst kesiminden kosta kavsi alt kenarına dekkesiminden kosta kavsi alt kenarına dek

pankreas→T12 vertebra üst end-plate’i pankreas→T12 vertebra üst end-plate’i ile L1 vertebra alt end-plate’i arasıile L1 vertebra alt end-plate’i arası

sürrenal bezler→böbrek üst polleri ile sürrenal bezler→böbrek üst polleri ile kraniale doğru 2-3 cm’lik bölge (T11 kraniale doğru 2-3 cm’lik bölge (T11 vertebra üst end-plate’i ile T12 vertebra üst end-plate’i ile T12 vertebra korpusu orta kesimi arası)vertebra korpusu orta kesimi arası)

böbrekler→ T11 vertebra üst end-plate’i böbrekler→ T11 vertebra üst end-plate’i ile L3 vertebra arası (sürrenaller dahil)ile L3 vertebra arası (sürrenaller dahil)

Taş Protokolü (üriner Taş Protokolü (üriner sistem) BTsistem) BT

Sırtüstü, aksiyal plandaSırtüstü, aksiyal planda Böbrek üst pollerinden mesane Böbrek üst pollerinden mesane

tabanı bitimine dek (T12 vertebra tabanı bitimine dek (T12 vertebra korpus üst end-plate’inden simfizis korpus üst end-plate’inden simfizis pubis altına dek)pubis altına dek)

Kesit kalınlığı 3-5mmKesit kalınlığı 3-5mm Rutin incelemede oral ya da i.v. Rutin incelemede oral ya da i.v.

kontrast madde verilmezkontrast madde verilmez

Alt Abdomen BTAlt Abdomen BT

Sırtüstü, aksiyal plandaSırtüstü, aksiyal planda İliak kanat üst hizasından simfizis İliak kanat üst hizasından simfizis

pubis bitimine kadar, FOV= 350 mmpubis bitimine kadar, FOV= 350 mm Kesit kalınlığı 3-7 mmKesit kalınlığı 3-7 mm Gerekirse rektal kontrast madde Gerekirse rektal kontrast madde

Dinamik Abdominal Dinamik Abdominal İncelemelerİncelemeler

Sırtüstü, aksiyal plandaSırtüstü, aksiyal planda İncelenecek alan yönelik kesit kalınlığı 3-İncelenecek alan yönelik kesit kalınlığı 3-

10 mm 10 mm i.v. kontrast madde 2-3 ml/sn hızla, i.v. kontrast madde 2-3 ml/sn hızla,

otomatik enjektörle verilirotomatik enjektörle verilir Bifazik, trifazik ve geç takipler alınabilirBifazik, trifazik ve geç takipler alınabilir

→→bifazik= arterial+venöz (portal) fazbifazik= arterial+venöz (portal) faz

→→trifazik=arteriel+venöz (portal)+geç faztrifazik=arteriel+venöz (portal)+geç faz

i.v. enjeksiyonu takiben i.v. enjeksiyonu takiben

20-30 sn gecikme ile arterial 20-30 sn gecikme ile arterial

60-70 sn gecikme ile venöz (portal) 60-70 sn gecikme ile venöz (portal) faz faz

3dk sonra geç (parankimal) faz3dk sonra geç (parankimal) faz

→→trifazik kesitlere 5-20dk sonra alınan trifazik kesitlere 5-20dk sonra alınan geç takipler eklenebilirgeç takipler eklenebilir

Solid organlardaki kitlelerin ayırıcı Solid organlardaki kitlelerin ayırıcı tanısında tanısında

Karaciğerin primer ve metastatik yer işgal Karaciğerin primer ve metastatik yer işgal eden lezyonlarının karekterizasyonundaeden lezyonlarının karekterizasyonunda

Renal kitlelerin ayırıcı tanısı ve toplayıcı Renal kitlelerin ayırıcı tanısı ve toplayıcı sistem ilişkisinin gösterilmesinde sistem ilişkisinin gösterilmesinde

Adrenal kitlelerin ayırıcı tanısında Adrenal kitlelerin ayırıcı tanısında (adenom-nonadenom)(adenom-nonadenom)

Aort AnevrimasıAort Anevriması

Sırtüstü, aksiyal plandaSırtüstü, aksiyal planda Aort topuzu üst sınırı ile L4-5 Aort topuzu üst sınırı ile L4-5

düzeyine (iliak arterleri içine alacak düzeyine (iliak arterleri içine alacak şekilde) dekşekilde) dek

Kesit kalınlığı 5mm, FOV= 350 mmKesit kalınlığı 5mm, FOV= 350 mm rutin i.v. kontrastlı, 2-3 ml/sn hızdarutin i.v. kontrastlı, 2-3 ml/sn hızda Yüksek hızlı ve yüksek miktarda Yüksek hızlı ve yüksek miktarda

kontrast madde verilmesine uygun kontrast madde verilmesine uygun damar yolu açılmalıdırdamar yolu açılmalıdır

Ekstremiteler Ekstremiteler (kemik ve eklemler)(kemik ve eklemler)

Üst ekstremite için yüzüstü, alt Üst ekstremite için yüzüstü, alt ekstremite için sırtüstüekstremite için sırtüstü

Genellikle aksiyal planda ve eklem Genellikle aksiyal planda ve eklem nötral pozisyonda iken nötral pozisyonda iken

Travmalarda kontrast madde Travmalarda kontrast madde gerekmez, vasküler yaralanma ya da gerekmez, vasküler yaralanma ya da kitle şüphesi varsa kontrast madde kitle şüphesi varsa kontrast madde verilirverilir

Temporomandibuler Temporomandibuler Eklem BT Eklem BT

Yüzüstü veya yan yatan hastada, baş Yüzüstü veya yan yatan hastada, baş çekimi yapılacak eklem tarafına doğru çekimi yapılacak eklem tarafına doğru döndürülerek döndürülerek

Koronal ve sagital planlarda Koronal ve sagital planlarda Koronal plan için önde prosesus Koronal plan için önde prosesus

artikülaris dahil olacak şekilde, fossa artikülaris dahil olacak şekilde, fossa artikülaris ve arkada dış kulak yoluna artikülaris ve arkada dış kulak yoluna kadar olan bölge, sagital plan için kadar olan bölge, sagital plan için mandibula çukuru ve kondilin tamamını mandibula çukuru ve kondilin tamamını kapsayacak şekilde kapsayacak şekilde

Sakroiliak Eklem BT Sakroiliak Eklem BT

Sırtüstü, aksiyal planda, sakrum üst Sırtüstü, aksiyal planda, sakrum üst platosuna paralel açı verilerekplatosuna paralel açı verilerek

Sakrum üst kenarı hizasından Sakrum üst kenarı hizasından iskiadik çentik başlangıcına kadar iskiadik çentik başlangıcına kadar olan bölge, FOV= 180 mmolan bölge, FOV= 180 mm

Kesit kalınlığı 3mmKesit kalınlığı 3mm

SakroiliitSakroiliit Dejeneratif sakroiliak eklem Dejeneratif sakroiliak eklem

değişikliklerideğişiklikleri Osteitis kondensans iliiOsteitis kondensans ilii

BT AnjiyografiBT Anjiyografi

Sırtüstü, aksiyal planda Sırtüstü, aksiyal planda İncelenecek alana yönelik 1-2 mm İncelenecek alana yönelik 1-2 mm

kalınlıktakalınlıkta Rutin i.v. kontrastlıRutin i.v. kontrastlı

BT tetkiklerinde filmleme için istenilen BT tetkiklerinde filmleme için istenilen pencere genişliği ve pencere seviyesi pencere genişliği ve pencere seviyesi

değerlerideğerleri

BT çekimiBT çekimi Pencere Pencere genişliğigenişliği

Pencere Pencere seviyesiseviyesi

Paranazal sinüslerParanazal sinüsler 18001800 250250OrbitaOrbita 350350 4040LarenksLarenks 200200 5050BoyunBoyun 300 – 350300 – 350 30 – 5030 – 50Torraks – MediastenTorraks – Mediasten 350 – 400350 – 400 40 – 5040 – 50Akciğer – ParankimAkciğer – Parankim 1000 – 12501000 – 1250 (-) 500 – (-) 700(-) 500 – (-) 700YRBTYRBT 12501250 (-) 500(-) 500AbdomenAbdomen 350350 4040KaraciğerKaraciğer 350 – 400350 – 400 4040PankreasPankreas 200 -300200 -300 40 – 5040 – 50BöbreklerBöbrekler 250 – 450250 – 450 30 -6030 -60Sürrenal BezlerSürrenal Bezler 200 – 300200 – 300 30 - 5030 - 50

BT tetkiklerinde filmleme için BT tetkiklerinde filmleme için istenilen pencere genişliği ve istenilen pencere genişliği ve

pencere seviyesi değerleripencere seviyesi değerleriBT çekimiBT çekimi Pencere Pencere

genişliğigenişliğiPencere Pencere seviyesiseviyesi

BeyinBeyin 125-175125-175 65-7565-75

Kranium kemikKranium kemik 25002500 250250Temporal kemikTemporal kemik 25002500 500500Hipofiz beziHipofiz bezi 200200 5050Taş protokolüTaş protokolü 350350 4040Ekstremite kemikEkstremite kemik 10001000 200200Yumuşak dokularYumuşak dokular 400400 4040Sakroiliak eklemSakroiliak eklem 18001800 250250Servikal vertebra diskServikal vertebra disk 350350 5050Servikal vertebra kemikServikal vertebra kemik 10001000 200200Lumbal vertebra diskLumbal vertebra disk 400400 6060Lumbal vertebra kemikLumbal vertebra kemik 10001000 6060