Bingl, K, Sergevil-Akgney ky ve Surp Prgi Ermeni Kilisesi

, ,

armenian on web22 Austos 2014Ardaes S. / Hocasaryanhttp://team-aow.discuforum.info/t16921-Bing-l-K-Sergevil-A-kg-ney-k-y-ve-Surp-Prgi-Ermeni-Kilisesi.htm

Tarihi konum ve nfus:

Osmanl mparatorluunun, idari blmlerinden Erzrum Eyaleti, Karin Vilayeti, KSanca, K (*) Kazasnda, Ermeni tarihi idari blmnde ise Bat ErmenistandaYksek Haykn blgesinde bulunmaktadr ( ,

) (1). Blge 1514 tarihinde Osmanl Imparatorluu idaresinekatlmasyla K sancak olark 1515 ylnda Diyarbekir Beylerbeyliine, 1535te iseErzurum Beylerbeyliine, gnmzde ise Bingl Iline (**) bal bir iledir.

I.ci Dnya Sava ncesinde,Ermenilerin ounlukta olduklar IV. Yzylda Aragunilertarafndan kurulmu kazann hemen hemen tamamnda, 51 kye dalm 19.859Ermeni (3.028 hane) yayordu. Akgney Kynde (***) trke kaynakta 117 aile,658 Ermeni (2) gsterilirken, ermenice kaynakta 225 ev (2250 Ermeni) ve 35 ev (210Krt) olduu belirtilmekte (5).

K Ilesinin 15 km gney-dousunda bulunan Sergevil Ky ermenicede ayvaanlamna gelir. Ky H. S. Eprigyann (6) kitabnda Sergevilik (ayvack) olarakkarmza kar. Cumhuriyetin ilnndan sonra, kyn ismi de trkeletirme akmnaayak uydurarak Sevgelik olur. Gnmzde ise Akgney Ky olarakadlandrlmakta.

Kitabenin tercmesi : Ad Amenasurp Prgi olan bu kilise, Erzurumlu Hac Garabed aa Muradyan vehayrsever ei Huisa Hanm tarafndan, Ermeni milleti ve aziz slaleleri ansna temelden ina edildi. 1Haziran 1867.

Surp Prgi Ermeni Kilisesi (3)

Amenasurp Prgi (yani, sa Mesihe atfen Aziz Kurtarc) Ermeni Kilisesi 1139 ylndaSergevil Kynde ina edilir. 1867 (1870) ylnda Erzurumlu Hac Garabed AaMuradyan ( ) ve hayrsever ei Huisa Hanm () tarafndan restore ettirilir. 1915e kadar, her Ermeni kilisesinde olduu gibi,

bu kilisenin de bitiiinde bit karma okul vard.

1923 tarihli kaytta (4) kilisenin 801 ylnda ina edildii yazldr. Stepan Melik-Payan, kitabnda ise bu tarihte ina edilen kiliseyi Surp Asdvadzadin () olarak adlandrrken ikinci kilisenin adn Surp Prgi olarak verir. SurpSarkis ise nc kilisedir ( ).

Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi (5) adl kitabnda Surp Kevork Kilisesi vekyn batsnda ormanlk blgede Surp Asdvadzadin Manastr ve kompleksi ile kyndousunda Surp Stepanos Naavgann ( ) ta yapltapnandan (temple=) bahsetmektedir. (A. S. /H.)

(*) - Kei, Gei, Koo Berd, Ki Keghi, Keri, Khery, Kurry, Khegie, Curry, Kheghi,Kaighi, Keghy, Khigi, Kaire, Keighi, Gheri, Kare, Kery, Kire, Keghe, Kerry, Kerie,Keurri, Kighi, , , , (**) Bingl, Hazargl, olig, ewlik, abakur, Chabakhchour. Eskiden Gtaric olarakadlandrlmaktayd. , , , (***) - Ak Gney, , Serkevil, Sivigilik, Sivari, Sivgelik , Svgelik veyaSergvilik, Sergevlik

Kaynak ve dip notlar :

(1) - Kk Ermeni Ansiklopedisi, II. Cilt, Yerevan, 1995.(2) - XVI. Yzyln lk Yarsnda Ki Sancanda skan ve Toplumsal Yap(3) - -, , , ,2009 410 (Stepan Melik-Payan, Ermeni dini yerler, Yerevan 2009, s. 410)Payan, kitabnda Halayandan alnt yaparken 2 kiliseden, Surp Kevork, ve Surp Stepanos Nakhavgakiliselerinden bahsederken, Dersim Tarihinde Ermeniler adl kitabnda birinci kilisenin adn SurpAsdvadzadzin olarak verir.(4) - ANNOTATED EXCERPTS FROM: The Inventory of Armenian Church Properties conducted for andby the Ottoman Government in 1912-1913, as translated into Armenian and published in EtchmiadzinMonthly (1965) Nos. 1, 2, 3, 4, 10 and (1966) Nos. 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, by A. Kh. Safrastyan. (2)Teodik's Armenian Golgotha (Constantinople, 1923). ` - () 1912-1913. .. 1965.- , , , , 1966.- , , , , , - (2) (, 1923.):(5) , ,, , , 1973, 67 (Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi, Yerevan 1973, s. 67)(6) , , . 1903(H.S. Eprigyan, Corafta Szl, Venedik 1903) cf.http://www.nisanyanmap.com