ສ າລບຄຊ ວະສາດ, ມ.5 (ຊນມດທະຍມຕອນປາຍ) ສປປ ລາວ

ຕວຢາງການຈດການຮຽນການສອນໂດຍນ າໃຊຫກການUbD (ເຂ າໃຈດວຍການອອກແບບ)

Joel Wayne Ganibe, DPTL Component 2: QUALITY

Teacher HRD and Curriculum Delivery Expert . ICT4E Specialist 

Secondary Education Sector Development Project 

(SESDP) Nov. 2014

ຄ: ຕອງຈສະເໝວາຄອງຕ ງຄາຖາມທ “ດງດດ” ຄວາມສນໃຈຂອງຜຮຽນ

ໃຫເຊ ອມໂຍງກບບດຮຽນອ ນ ຫ ວຊາອ ນໆທມເນອໃນກຽວຂອງກນ:

ວຊາຊວະແມນວຊາທສກສາກຽວກບສ ງທມຊວດ…

ເວລາທພວກຈາແນກສ ງທມຊວດ ພວກເຮາແບງມນອອກເປນ2 ປະເພດແມນບ?

•ພດ--ພດລວມມສ ງທມຊວດທກຢາງທບເຄ ອນໄຫວ ຫ ກນອາຫານ ແລະ ມການຂະຫຍາຍຕວຕະຫອດອາຍໄຂຂອງພວກມນ.

•ສດ--ສດລວມມສ ງທມຊວດທກຢາງທມການເຄ ອນໄຫວ, ກນອາຫານ ແລະມການຂະຫຍາຍຕວຈນມຂະໜາດທແນນອນ ແລວກຢດການຂະຫຍາຍຕວ.

ເຊ ອມໂຍງກບບດຮຽນອ ນ ຫ ວຊາອ ນໆທມເນອໃນກຽວຂອງກນໂດຍນາໃຊຄາຖາມທດງດດຄວາມສນໃຈຂອງຜຮຽນ

ເຊ ອພະຍາດເດແມນພດ ຫ ສດ? ພດທ ກນສດ ຫ ພດທ ກນກນເອງເດຊ ຈດຢໃນຈ າພວກໃດ?

• ເນອງຈາກການຈດໝວດໝສ ງທມຊວດເປນເລ ອງຍາກ, ໃນສະຕະວດທຜານມາ ນກວທະຍາສາດ ຈງໄດຈດແບງອານາຈກຂອງພວກມນ ຈາກ 2 ມາເປນ 5 ອານາຈກ ຄ: Protista (eukaryote ທມຈລງດຽວ); ເຊອເຫດ (ເຫດ ແລະ ເຊອຣາຕາງໆ); ພດ (ຈາພວກພດ); ສດ (ຈາພວກສດ); Monera (the prokaryote/ແບກທເຣຍ).

• ຂມນໃໝ!!!!! ປະຂບນ ນກຊວະວທະຍາຫາຍທານໄດແບງ ອານາຈກອອກເປນ 6 ອານາຈກ, ຈດແບງMonera ອອກເປນ Eubacteria ແລະ Archeobacteria.

• ພວກເຮາສາມາດເວາໄດວາລະບບດ ງກາວນເປນສ ງທເປນຈງໃນປະຈບນ (2014) ແລະ ອາດຈະເປນຈງຕໄປໃນອກ 100 ປ. (ລະບບການແຍກປະເພດສ ງມຊວດທເປນທຍອມຮບປຽນແປງໄວກວາການວວດທະນາການຂອງສາຍພນໃດໜງ…)

BUT HERE’S THE RULE BEING USED NOW:• KINGDOMS are divided into categories called phyla, each phylum is divided into classes, each class into orders, each order into families, each family into genera, and each genus into species.

ຈງເຕ ອນໃຈພວກເຂ າວາເປນເຮ າຈ ງຕອງມ ຄວາມເຂ າໃນມມກວາງກຽວກບການແຍກປະເພດ:

ທບທວນ:

ສດ

ພດ

ເຊ ອເຫດ

PROTISTAລະບບການຈ າແນກສ ງມ ຊ ວ ດອອກເປນ 5ອານາຈກ

ໝາຍເຫດ: ນກຮຽນຕອງຄນເຄ ຍກບຄ າສບເຫານ . ເສ ມຂະຫຍາຍຄ າສບທາງວ ທະຍາສາດຂອງພວກເຂ າໃຫກວາງຂວາງ, ທງຕາສບພາສາອງກດ ແລະ ພາສາຝລງທ ເປນຄ າສບເຕກນ ກ….

ຄເອ ນອາສະໝກອອກມາ 5 ຄນ. ຈາກນນໃຫພວກເຂ າແຕມແຜນວາດຊວຍຈ ກຽວກບສດທງ 5 ອານາຈກ (ການດແຕລະຈອດໃຫເປນeach node as level 1 or first nodes only). 3 Minutes to make them alert and expectant. 

Eubacteria

Archeobacteria

MONERA

• ເມ ອຄນເຮາເຫນຄນຄາ ກມກຈະເຮດໄດດເກນຄາດ (ສະນ ນຈ ງ ອອກແບບປະສບການຮຽນຮໃຫ ເໝາະສມສາລບນກຮຽນແຕລະຄນດວຍການເຫນຄນຄາ ແລະ ຊກຍໃຫກາລງໃຈນກຮຽນຜທພະຍາຍາມທຈະຕອບຄາຖາມຂອງທານ)

ຄຕອງຈຢສະເໝວາ:

• ທານຈະເຮດແນວໃດໃຫນກຮຽນທກຄນເຫນຄນຄາໃນການຮຽນຮ ແລະ ກະຕນໃຫເຂາເຈາມສວນຮວມໃນກດຈະກາການຮຽນບນພນຖານຮສກປອດໄພ, ມວນຊ ນ ແລະ ໄດຮບຄາຊມເຊຍ?

• ຈ ງນາໃຊສ ງທໄດທານຮຽນກຽວກບ “ອປະສກໃນການສ ສານ”

• ເງ ອນໄຂ: ການສ ສານລະຫວາງບກຄນ/”SMCRE”

• ການຕບມ, ການສະແດງສໜາ, ການຢງຢນດວຍຄາເວາ, ຕບບາ, ແລະ ບາງຄ ງອາດຈະເລອກຜທລງເລ ແລະຂໃຫໝໃນຫອງໃຫກາລງໃຈ.

• ຖາຍງມຄວາມຫຍງຍາກຢ ກໃຫຊອກຫາ “ຕວຊວຍ” ເພອສ ງເສມຄນຄາດານພາວະຜນາ ແລະ ບນຍາກາດ“ການຮຽນຮຮວມກນ” ຊ ງເປນເປາໝາຍຂອງທກຄນໃນຫອງຮຽນທຈະຮຽນຮຮວມກນປຽບໄດດ ງຂນເຮອລາດຽວກນ(ທກຄນຕອງພາຍເຮອ)

ດງທ ພວກເຮ າໄດຮຽນຮແລວກອນໜານ ວາ ສດຕາງໆ ຖ ກຈດແບງອອກເປນ 5 ອານາຈກ. ບາດນ ພວກເຮ າຈະສ າຫວດອານາຈກສດເພອໃຫຮວາ ມນມ ຄວາມພເສດ ແລະ ເປນປະໂຫຍດແນວໃດຕພວກເຮ າ… 

ມ ກະດກສງຫງ

ມ ກະດກສງຫງ

LAO TRANSLATION HERE: 

ສດ

ມ ກະດກສງຫງ ບ ມ ກະດກສນຫງມ ໂຄງກະດກສນຫງຊວຍຮອງຮບ /ປອງກນອະໄວຍະວະພາຍໃນ;

ຄຂ ອາສາສະໝກ 2 ຄນ. ເມ ອໄດອາສາສະໝກແລວ ໃຫອາສາສະໝກໄປຂຽນຕສາຂາຂອງອານາຈກສດອອກໄປ (level 2 mindmap). ເຂ າເຈ າຕອງເຂ າໃຈສາຍພວພນກນລະຫວາງບດຮຽນນ ກບບດຮຽນທ

ໃຫຍກວາກຽວກບການຈດປະເພດສ ງມ ຊ ວ ດ… 2 ນາທ .

ANIMALIA

PLANTAE

FUNGI

PROTISTA

MONERA

5 KINGDOM 

Classification System

ມ ກະດກສງຫງ ມ ກະດກສງຫງສດ

ມ ກະດກສງຫງ ບ ມ ກະດກສນຫງ

ມ ໂຄງກະດກສນຫງຊວຍຮອງຮບ /ປອງກນອະໄວຍະວະພາຍໃນ

5 ໝວດສດ

ສດເຄ ງບກເຄ ງນ າປາ ສດເລ ອຄານ ນກ ສດລຽງລກດວຍນມ

ຄເອ ນອາສາສະໝກຕ ມ 5 ຄນ. ເມ ອໄດອາສາສະໝກແລວ ໃຫອາສາສະໝກໄປຂຽນຕສາຂາຂອງກມສດທ ມ ກະດກສນຫງອອກໄປ (now level 3 

mindmap).  ໃຫພວກເຂ າໃຊຮບພາບ/ສນຍາລກແທນສດ. ທາອ ດ, ບ ໃຫເບ ງປ ມແບບຮຽນ ໃຫເດ າເອ າ. ຈາກນນໃຫພວກເຂ າຊອກຫາຄ າຕອບ (ເຊ ນ

ແຂງຂນກນຕອບ) ໃນປ ມໂດຍໃຫເວລາຈ າກດ.   2 ນາທ .

ຈາກນນ ທານສາມາດໃຊWALT ແລະWILF ເພອໃຫທກກດຈະກາການຮຽນມ ຈດສມແລະ ມ ເປ າໝາຍເພອສາງຫກຖານຢງຢ ນການຮຽນຮ.

ສດຄ ງບກເຄ ງນ າ

ນ ແມນວ ທ ທ ຄຈະອະທບາຍບດຮຽນສ າລບມ ນ ຊ ງເປນການຕບດຮຽນກຽວກບ “ ເລ ອງ” ສ ງມຊ ວ ດທ ຢໃນໂລກ.  ທານອາດຈະໃຊແຜນວາດ KWHL ຫ ແຜນວາດຊວຍຈ ແບບວ ເຄາະ

(diagnostic mindmap) ◌ ເພອຢງລະດບຄວາມຮຂອງນກຮຽນ.

WALT: We Are Learning To: 

• ໃຫຈ ລກສະນະສະເພາະຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ. 

• ໃຫເຂ າໃຈວາສ ງໃດທ ເຮດໃຫພວກມນຄາຍຄ ແລະ ມ ລກສະນະສະເພາະແຕກຕາງສດມ ກະດກສນຫງຊະນ ດອ ນໆ ເຊ ນອະໄວຍະວະຫມຫ ປກປອງຮາງກາຍ, ການສ ບພນ, ການຫນໃຈ, ການປອງກນຕນເອງຈາກສດທ ລາມນຕາມທາມະຊາດ (ກຽວຂອງກບຕອງໂສອາຫານ) ແລະ ຍດທະສາດການລາອາຫານຂອງມນ.

• ພວກເຮ າຕອງການນ າໃຊຄວາມຮດງກາວເພອແກໄຂບນຫາໃນຊ ວ ດປະຈ າວນ ເຊ ນ: ຄວບຄມສດຕພດ ຫ ຮບປະກນດານການສະໜອງອາຫານ.

• ພວກເຮ າຕອງການວ ໄຈ “ວ ກດການຕຊ ວ ດຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ” ແລະ ຜນກະທບຕສຊະພາບຂອງຄນເຮ າ.

• ພວກເຮ າຕອງການປະເມ ນທາງເລ ອກສາລບສດເຄ ງບກເຄ ງນ າໃນສປປ ລາວ ແລະ ພາກພນແມນ າຂອງ.

• ຈາກນນພວກເຮ າຂະສາງແຜນປະຕບດງານ ແລະ ນ າສະເໜແຜນດງກາວຕໝທກຄນໃນຫອງຮຽນ.

ສດຄ ງບກເຄ ງນ າ

WILF: What I’m Looking For: • ນກຮຽນອາດຈະແຕມຮບສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ ແລະໝາຍອະໄວຍະວະສວນຕາງໆຂອງມນໄດຢາງ

ຖ ກຕອງ

• ນກຮຽນຈ ອະໄວຍະວະຫຫມຮາງກາຍ (ຜວໜງ), ການສ ບພນ (ພາຍນອກ), ລະບບຫາຍໃຈ (ທາອ ດຫນໃຈດວຍຟນຟ ມກອນ ຂາກນນຈ ງຫນໃຈດວຍປອດ), ສາມາດອະທບາຍວງຈອນຊ ວ ດ.—ນ າໃຊຄວາມຮທ ໄດຮຽນຮຫາວ ທ ປອງກນ/ຍດທະສາດເພອຄວາມຢລອດ ເພອບ ໃຫມນສນພນ.

• ນກຮຽນຈະສາງຍດທະສາດການຮຽນຮຂອງຕນເອງແນວໃດ (ສ າພາດ/ປ ກສາຫາລ /ຄນຄວາວ ໄຈ/ສງເກດຕວ/ຈດບນທກຄ ກບວາເປນນກວ ທະຍາສາດ)

• ນກຮຽນຈະນ າເອ າຂ ມນໄປປບໃຊໃນຊ ວ ດປະຈ າວນແນວໃດ; ພວກເຂ າຈະເຊ ອມໂຍງຄວາມຮກບການດ າເນ ນຊ ວ ດປະຈ າວນແນວໃດ

• ນກຮຽນເຫນຄວາມສ າຄນຂອງການສ ກສາຮ າຮຽນກຽວກບເລ ອງນ ຄ ແນວໃດ

• ການປບຕວເຂ າກບເງ ອນໄຂສະພາບຕວຈ ງ: ນກຮຽນຈະນ າໃຊທກສະທ ຕນput themselves andມ ໄປໃຊກບສະຖານະການຕວຈ ງຄ ແນວໃດ; ບດຮຽນທ ພວກເຂ າຮຽນຮກຽວຂອງກບຕວພວກເຂ າແນວໃດ

• ນກຮຽນຈະສ ສານແນວໃດເພອສະແດງຄວາມຄ ດເຫນ ແລະ ຊ ນຊມຄວາມຄ ດຂອງນກ “ວ ທະຍາສາດ” ຫ ຜສາງຄວາມຮ. amphibian

ອ ງຕາມWALT ແລະWILF, ນກຮຽນຕອງອອກແບບຍດທະສາດການຮຽນຂອງຕນເອງ (the “H” in the KWHL Diagram.) ມອບວຽກໃຫເຮດ ແລະ ການດເວລາໃຫ. ມອບໝາຍໃຫແຕລະກມສ ກສາລກສະນະສະເພາະຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ. ນ າໃຊປ ມ

ສ ກສ; ເອ າສດເຄ ງບກເຄ ງນ າຕວຈ ງມາສ ກສາ, ຈດໃຫສນທະນາເປນກມ, ຈດບນທກ, ສງເກດຕວຈ ງ ແລະ ອ ນໆ. ຈາກນນໃຫເວລາແຕກມໄດ “ສອນ” ໝໃນຫອງຕາມທ ຕນໄດຮຽນມາ ແລະ ຕອບຄ າຖາມຖາມ ຜຖາມ.

ສດຄ ງບກເຄ ງນ າ

ຍດທະສາດການຮຽນຮແບບສ ບຄນ:

ໃຫພວກເຂ າຄນຫາຄ າຕອບເພອຕອບຄ າຖາມເຈາະຈ ມ

WALT: We Are Learning To: 

• ຈ ລກສະນະສະເພາະຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ• ທາຄວາມເຂ າໃຈ ວາສ ງໃດທ ເຮດໃຫພວກມນຄາຍຄແລະ ມ ລກສະນະສະເພາະແຕກຕາງສດມ ກະດກສນຫງຊະນ ດ ອ ນໆ ເຊ ນອະໄວຍະວະຫມຫ ປກປອງຮາງກາຍ, ການສ ບພນ, ການຫນໃຈ, ການປອງກນຕນເອງຈາກສດທ ລາມນຕາມທາມະຊາດ (ກຽວຂອງກບຕອງໂສອາຫານ) ແລະ ຍດທະສາດການລາອາຫານຂອງມນ.. (ex. ເວລາໃດທ ສດຄ ງບກເຄ ງນ າຄ ປາ? ເວລາໃດມນຄສດລຽງລກດວຍນມ?)

• ພວກເຮ າຕອງການນ າໃຊຄວາມຮດງກາວເພອແກໄຂບນຫາໃນຊ ວ ດປະຈ າວນ ເຊ ນ: ຄວບຄມສດຕພດຫ ຮບປະກນດານການສະໜອງອາຫານ..

• ພວກເຮ າຕອງການວ ໄຈ “ວ ກດການຕຊ ວ ດຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ” ແລະ ຜນກະທບຕສຊະພາບຂອງຄນເຮ າ.

ກດຈະກາການຮຽນ1. ແຕມຮບແລະໝາຍອະໄວຍະວະສວນຕາງໆຂອງມນຕາມມະໂນພາບຂອງຕນ

2. ແຕມຮບແລະໝາຍອະໄວຍະວະສວນຕາງໆຕາມການສງເກດສດຕວຈ ງ

?

1. ຄນຄວາເປນກມ ແລວຈ ນນ າສະເໜ.

2. ແຕມແຜນວາດຊວຍຈແບບດຽວ/ເປນກມ/ຮວມກນຫາຍຄນ

?

1. ສນທະນາລວມພາຍໃນຫອງ/ແລກປຽນຄວາມຄ ດເຫນ?

1. ຢາຍເອກະສານ ວ ກດການຕຊ ວ ດຂອງສດເຄ ງບກເຄ ງນ າ ຫ ເບ ງວ ດ ໂອ?

WALT: We Are Learning To: 

• ພວກເຮ າຕອງການປະເມ ນທາງເລ ອກສາລບສດເຄ ງບກເຄ ງນ າໃນ ສປປ ລາວ ແລະພາກພນແມນ າຂອງ.

• ຈາກນນພວກເຮ າຂະສາງແຜນປະຕບດງານ ແລະ ນ າສະເໜແຜນດງກາວຕໝທກຄນໃນຫອງຮຽນ.

ການຮຽນຮແບບສະທອນ(ນກຮຽນຕອງຮບຮວາພວກເຂ າຮຽນກຽວກບຫຍງ, ຮຽນແນວໃດ ແລະ ຮວາຈະປບປງວ ທ ການຮຽນຂອງຕນໃຫດຂ ນໄດຄ ແນວໃດ) 

ກດຂະກາການຮຽນ

1. ສາງແຜນວາດຊວຍຈ ເປນກມກຽວກບທາງເລ ອກ ພອມທງວ ເຄາະຂ ດ ແລະ ຂ ເສຍຂອງແຕລະທາງເລ ອກ

?

1. ການລາຍງານເປນກມ2. ຖາມແລະ ຕອບ?

1. ສະຫບສ ງທ ແຕລະຄນໄດຮຽນຮ ໂດຍການນ າໃຊກະດານແຫງການຮຽນຮ “LEARNING BOARDS”

2. ກດຈະກາການຮຽນທ ຕນມກກວາໝ3. ທບທວນຄວາມຕອງການ(WILF) ນ າກນ (ໃຫ

ຄະແນນຕນເອງ)4. ທບທວນຍດທະສາດການຮຽນໃນຫອງ ແລະ ຂ

ສະເໜເພອນ າໄປປບປງໃນການຮຽນຮໃນບດຮຽນຕໄປ

?