24/11/2019

1

1/34

BIORÓŻNORODNOŚĆ

Duke University, PNAS, Open Tree of Life

2/34

Ile jest gatunków na Ziemi?1 899 987 opisanych gatunków (2009 r.)

≈≈≈≈ 11 mln.

https://membracid.wordpress.com/2012/09/05/spineless-threats-to-the-worlds-invertebrates/

Ile jest „gatunków” Procaryota?

3/34

Biodiversity hotspots

24/11/2019

2

4/34 https://guycookson.com/2014/04/14/the-history-of-the-theory-of-mass-extinction-events/

Zmiany bioróżnorodności w czasie Sixth extinction?

5/34

Trzecie wymieranie Szóste wymieranie

6/34

CZY OBECNIE MAMY DO CZYNIENIA Z KOLEJNYM WIELKIM WYMIERANIEM?

LICZBA GATUNKÓW ZMIENIAŁA SIĘ W HISTORII ZIEMI.

Zmiany liczby gatunków Zmiany liczebności populacji

24/11/2019

3

7/34 http://www.nhm.ac.uk/discover/news/2015/april/major-study-shows-biodiversity-losses-can-be-reversed.html

Zmiany bioróżnorodności w różnych rejonach Ziemi

8/34

1. Jakie jest obecnie tempo wymierania?

2. Jak ma się dzisiejsze tempo utraty

gatunków do tego spotykanego wcześniej w

dziejach Ziemi?

3. Jak oszacować tempo wymierania

gatunków?

4. Na ile dokładnie potrafimy oszacować

tempo wymierania?

9/34

Jakie jest zdanie nauki na temat wymierania?

24/11/2019

4

10/34

Jakie są przyczyny zmiany bioróżnorodności?

a) Naturalne (?)

b) Działalność człowieka (?)

11/34

12/34

WYMIERANIAHOLOCEŃSKIE

Aepyornis

Dinornis

1500?

1000?

24/11/2019

5

13/34

Tur (Bos primigenius)

Puszcza Jaktorowska, 1627

14/34

Dront dodo (Raphus cucullatus)

Wyspa Mauritiusopisany 1599 (?)wyginął w 2 poł. 17 w.(1681?)

arrasy wawelskie 1550-1565

15/34

Quagga (Equus quagga quagga)

Regents Park Zoo,1870

24/11/2019

6

16/34

Passenger Pigeon or Wild Pigeon (Ectopistes migratorius)

1914, Cincinnatti Zoo

17/34 fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net

Wilk Workowaty (Thylacinus cynocephalus)

1936 Zoo, Hobart

18/34

Liczba zagrożonych gatunków ssaków, ptaków i płazów

SCIENCE 25 JULY 2014 • VOL 345 ISSUE 6195

24/11/2019

7

19/34

ZAREJESTROWANE WYMARCIA GATUNKÓW ROŚLIN OD R. 1600

Takson WymarciaLiczba

gatunków%

wymarłych

Paprotniki 4 1600 0,3

Paprocie 12 10000 0,1

Nagozalążkowe 2 758 0,3

Jednoliścienne 120 5200 0,2

Jednoliścienne: palmy

4 2820 0,1

Dwuliścienne 462 190000 0,2

RAZEM 600 240000 0,3

20/34

Takson WymarciaLiczba

gatunków%

wymarłych

Koralowce 1 1000 0,01

Mięczaki 191 100000 0,2

Skorupiaki 4 4 000 0,01

Owady 61 1200000 0,005

Ryby 29 24000 0,1

Płazy 2 3000 0,07

Gady 23 6000 0,4

Ptaki 116 9500 1,2

Ssaki 59 4500 1,3

RAZEM 486 1400000 0,04

ZAREJESTROWANE WYMARCIA GATUNKÓW ZWIERZĄT OD R. 1600

21/34

TaksonLiczba

zagrożonychLiczba

gatunków%

zagrożonych

Nagozalążkowe 242 758 32

Jednoliścienne 4421 52000 9

Jednoliścienne: palmy

925 2820 33

Dwuliścienne 17474 19000 9

RAZEM 22137 240000 9

LICZBA GATUNKÓW ROŚLIN ZAGROŻONYCH WYMARCIEM

24/11/2019

8

22/34

TaksonLiczba

zagrożonychLiczba

gatunków%

zagrożonych

Mięczaki 354 100000 0,4

Skorupiaki 126 4000 3

Owady 873 120000 0,07

Ryby 452 24000 2

Płazy 59 3000 2

Gady 167 6000 3

Ptaki 1029 9500 11

Ssaki 505 4500 11

RAZEM 3565 1400000 0,3

LICZBA GATUNKÓW ZWIERZĄT ZAGROŻONYCH WYMARCIEM

23/34

ZAGROŻENIA RÓŻNORODNOŚCI GATUNKOWEJ

• Katastrofy naturalne• Bezpośrednie tępienie

– nadmierna eksploatacja

• Niszczenie siedlisk• Wprowadzanie obcych gatunków

– konkurencja

– zmiany genotypu

• Niszczenie zespołów– gatunki zwornikowe

24/34

PRZYCZYNY WYMIERAŃ

Przyczynafrekwencja

(%)

Zniszczenie środowiska fizycznego 73

Wyparcie przez intruzów 68Zmiana środowiska przez zanieczyszczenia chemiczne 38

Hybrydyzacja 38

Nadmierna eksploatacja 15

24/11/2019

9

25/34

A jeżeli nawet, to co z tego?

Gatunki zawsze wymierały i będą wymierać a powstają ciągle nowe gatunki.

W jakim tempie powstają nowe gatunki?

Dlaczego w ogóle mamy chronić bioróżnorodność?

Czy na tak postawione pytanie może odpowiedzieć nauka?

CZY BIORÓŻNORODNOŚĆ JEST ZAGROŻONA?

26/34

MOTYWY OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI

• Utilitarne (żywność, surowce, leki, biotechnologia, ekotourystyka itd.)

• Ekologiczne („diversity begets stability”, „ecosystemservices”)

• Naukowe („dla nauki”)– Wersja słaba („Nauka to potęgi klucz!”)– Wersja mocna („Ciekawi jesteśmy”)

• Estetyczne i etyczne – Wersja słaba („Biophilia”: bioróżnorodność jest

częścią środowiska naturalnego człowieka)– Wersja silna („Tak nam się podoba!”)

27/34

Argumenty naukowe.

Argumenty odwołujące się do emocji.

Argumenty odwołujące się do wyznawanych wartości.

Czy ludzi da się racjonalnie przekonać?

Argumenty za i przeciw

24/11/2019

10

28/34

Czy ludzi da się racjonalnie przekonać?

29/34

Argumenty odwołujące się do emocji

30/34

ale to też jest gatunek zagrożony (Mesonerilla prospera)

https://www.flickr.com/photos/130022460@N05/16637033426

24/11/2019

11

31/34

CZY BIORÓŻNORODNOŚĆ JEST ZAGROŻONA?

A JEŻELI NAWET,TO CO Z TEGO?

TAK NAPRAWDĘ TO SPÓR O WARTOŚCI

32/34

Czarne scenariusze zielonychczłowiek przyczyną wymierań, zasoby, medycyna, biofilia, zachwianie równowagi, linkecol (Linking Community and Ecosystem Ecology), zagłada życia na Ziemi, trzeba chronić wszędzie, parki narodowe itd.

Człowiek ważny nie świstaki/motyle/robaki itp..naturalne wymierania; różnorodność rośnie; nie ma praktycznego znaczenia; nie ma znaczenia biologicznego,koszty ochrony bezsensowne; z resztą beznadziejne, bo człowiek musi mieć swoje, jesteśmy częścią przyrody

33/34

Pozostałe pytania i problemy

1. Ponowne odkrycia gatunków uważanych za wymarłe

2. Jak oszacować bioróżnorodność?

3. Nielegalny handel gatunkami zagrożonymi

4. Wymieranie owadów

5. Gatunki, które zwiększają swoją liczebność

6. Koszty ochrony, niebezpieczeństwa związane z ochroną7. Konflikt z rolnictwem, ochrona zasobów człowieka8. Sukces gatunków powiązanych z człowiekiem

9. Dlaczego wymarła megafauna plejstoceńska?

10.Jaką przyjąć perspektywę czasową?

24/11/2019

12

34/34