bip wystąpienie sp28 lublin · wizualizery, projektory multimedialne i tablice interaktywne. w...

LLU.410.023.02.2016

P/16/025

WYSTĄPIENIE

POKONTROLNE

2

I. Dane identyfikacyjne kontroli

Numer i tytuł kontroli P/16/025 — Cyfryzacja szkół.

Okres objęty kontrolą Lata 2012–2016 (do 18 listopada 2016 r.).

Jednostka przeprowadzająca

kontrolę

Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie

Kontrolerzy 1. Anna Kowalska, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr LLU/110/2016 z dnia 17.10. 2016 r.

2. Jacek Kaczmarek, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr LLU/112/2016 z dnia 17.10. 2016 r.

(dowód: akta kontroli, str. 1-4)

Jednostka kontrolowana

Szkoła Podstawowa Nr 28 z Oddziałami Integracyjnymi w Lublinie, 20-530 Lublin, ul. Radości 13 (dalej: Szkoła)

Kierownik jednostki kontrolowanej

Marek Błaszczak, dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 28 z Oddziałami Integracyjnymi w Lublinie.


II. Ocena kontrolowanej działalności1 Szkoła posiadała warunki organizacyjne do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu, zarówno w pracy uczniów, jak i nauczycieli. Nauczyciele stosowali technologie cyfrowe w nauczaniu przedmiotów ogólnokształcących, których w podstawie programowej sformułowano wymagania lub zalecenia posiadania odpowiedniego wyposażenia informatycznego bądź stosowania w nauczaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK).

Szkoła była wyposażona w sprzęt informatyczny, w szczególności komputerowy, który zapewniał warunki do prowadzenia zajęć dydaktycznych z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Podczas zajęć komputerowych każdemu uczniowi na II etapie nauczania (oddziały klas od IV do VI) umożliwiono pracę przy komputerze z dostępem do Internetu, a grupy uczniów podczas tych zajęć nie przekraczały 24 osób. Tygodniowy plan zajęć lekcyjnych stwarzał warunki organizacyjne do realizacji zajęć z przedmiotów informatycznych w pracowniach komputerowych oraz korzystania z komputerów z dostępem do Internetu nauczycielom na zajęciach z pozostałych przedmiotów ogólnokształcących. Nauczyciele mogli wykorzystywać w pracy dydaktycznej komputery stacjonarne i przenośne (z dostępem do Internetu) we wszystkich salach lekcyjnych, tablety, wizualizery, projektory multimedialne i tablice interaktywne.

W Szkole stosowano technologie cyfrowe w nauczaniu zgodnie z wymaganiami podstawy programowej kształcenia ogólnego.

1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. Jeżeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie.

Ocena ogólna

Uzasadnienie oceny ogólnej

3

Szkolna sieć internetowa została zabezpieczona przed dostępem uczniów do treści mogących szkodzić ich prawidłowemu rozwojowi. Szkoła prowadziła stronę internetową, która zawierała aktualne informacje dla rodziców i uczniów dotyczące organizacji nauczania i bieżącej działalności edukacyjnej. Ponadto umożliwiała rodzicom i uczniom kontakt drogą elektroniczną poprzez pocztę elektroniczną.

III. Opis ustalonego stanu faktycznego

1. Przygotowanie Szkoły do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu

1.1. Warunki do realizacji w Szkole zajęć z przedmiotów informatycznych

Organem prowadzącym Szkołę było Miasto Lublin. Nauka w Szkole prowadzona była w cyklu 6–letnim2.

Do realizacji celów statutowych szkoła posiadała m.in.: 1) pomieszczenia do nauki z niezbędnym wyposażeniem; 2) bibliotekę; 3) świetlicę i zespół żywienia; 4) gabinety medyczne; 5) pomieszczenia administracyjno-gospodarcze; 6) szatnie; 7) archiwum; 8) pomieszczenia dla działalności organizacji uczniowskich: studio radiowe, salę teatralną; 9) sale komputerowe z dostępem do Internetu; 10) dwie sale gimnastyczne i zespół obiektów sportowych z krytą pływalnią.

Podstawową jednostką organizacyjną szkoły był oddział. W oddziale powinno być od 25 do 30 uczniów3.

Podział na grupy był obowiązkowy podczas:

1) obowiązkowych zajęć edukacyjnych: komputerowych, informatyki i technologii informacyjnej w oddziałach, liczących więcej niż 24 uczniów (liczba uczniów w grupie nie może przekraczać liczby stanowisk komputerowych w pracowni komputerowej);

2) obowiązkowych zajęć edukacyjnych z języków obcych w oddziałach, liczących więcej niż 24 uczniów (z uwzględnieniem stopnia zaawansowania znajomości języka obcego).


W roku szkolnym 2015/2016 funkcjonowało 35 oddziałów klas od I do VI, w których uczyło się 718 uczniów. W roku szkolnym 2016/2017 w Szkole funkcjonowały 33 oddziały klas I – VI, liczące łącznie 646 uczniów oraz dwa oddziały przedszkolne (46 uczniów). Uczniowie oddziałów od IV do VI zostali podzieleni na grupy ćwiczeniowe na zajęciach komputerowych, liczące nie więcej niż 13 osób, z tym że oddział VI A (oddział integracyjny) oraz VI E nie zostały podzielone z uwagi na liczebność wynoszącą ośmiu i 15 uczniów.

(dowód: akta kontroli str. 5-58)

1.1.1. W roku szkolnym 2016/2017 Szkoła była wyposażona w następujący sprzęt informatyczny i naukowe pomoce elektroniczne:

— 50 komputerów stacjonarnych dla uczniów, z których 27 zostało zakupionych w 2012 r. albo później, 20 zakupionych przed 2012 r. i zmodernizowanych, trzy komputery zakupione przed 2012 r. nie zostały zmodernizowane;

— 25 komputerów przenośnych dla uczniów (wszystkie zostały zakupione po 2012 r.); 2 W Szkole funkcjonowały także oddziały przedszkolne. Szkoła nie funkcjonowała w zespole szkół. 3 W szkole mogą być tworzone oddziały integracyjne dla dzieci niepełnosprawnych. Liczba uczniów w oddziale integracyjnym powinna wynosić od 15 do 20, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych.

Opis stanu faktycznego

4

— 25 tabletów dla uczniów (wszystkie zakupione po 2012 r.);

— siedem tablic interaktywnych z których trzy zostały zakupione w 2012 r. albo później,

— 12 projektorów multimedialnych, z których sześć zakupiono w 2012 r. albo później;

— jeden wizualizer (zakupiony w 2012 r.);

— pięć ekranów projekcyjnych (zakupione po 2012 r.);

— 34 komputery stacjonarne dla nauczycieli (13 zakupiono po 2012 r., a 21 przed 2012 r. i poddano modernizacji);

— 22 komputery przenośne dla nauczycieli, w tym 18 zakupionych po 2012 r., a cztery przed 2012 r. (nie zostały zmodernizowane),

— cztery tablety dla nauczycieli (zakupione po 2012 r.).

Wszystkie komputery przeznaczone dla uczniów i nauczycieli miały dostęp do sieci Internet.


1.1.2. Szkoła posiadała trzy sale komputerowe. Była to sala nr 24, w której znajdowało się 14 komputerów stacjonarnych, sala nr 47 – 13 komputerów stacjonarnych i nr M8 – 13 komputerów stacjonarnych (sala informatyczna). Wszystkie komputery miały dostęp do sieci Internet. Ponadto Szkoła dysponowała dwoma zestawami przenośnymi, składającymi się z 25 tabletów i z 25 komputerów przenośnych.

(dowód: akta kontroli str. 270-280, 267-269)

1.1.3. Na podstawie tygodniowego rozkładu zajęć, obowiązującego w Szkole4 w trakcie kontroli NIK, stwierdzono, że uczniowie klas od I do III (łącznie 17 oddziałów) realizowali przedmiot „zajęcia komputerowe” w sali komputerowej nr 47 (12 oddziałów), w sali M8 (sala informatyczna; trzy oddziały), w sali nr 30 (sala klas młodszych; jeden oddział) i sali nr 41 (sala klas młodszych; jeden oddział). Uczniowie w tych oddziałach nie byli podzieleni na grupy.

„Zajęcia komputerowe” dla uczniów 15 oddziałów od IV do VI były organizowane w salach komputerowych nr 24 i 47. Oddziały zostały podzielone na dwie grupy ćwiczeniowe, poza oddziałem VI A i VI E. Trzy grupy ćwiczeniowe (IV A 2/2, V A ½, VI E) realizowały te zajęcia w innych salach lekcyjnych: nr 19 (sala humanistyczna) i nr 25 (sala przyrodnicza). Sala nr 19 wyposażona była w jeden komputer stacjonarny dla uczniów i jeden stacjonarny dla nauczyciela, projektor multimedialny i tablicę interaktywną; w sali nr 25 zainstalowany był projektor multimedialny i ekran projekcyjny oraz komputer stacjonarny dla nauczyciela. Wówczas uczniom zagwarantowano dostęp do pracowni mobilnych, dostarczanych do tych sal (rezerwacja stała przez okres całego roku szkolnego).

W salach nr 24 i M8 realizowane były wyłącznie zajęcia komputerowe, a w sali nr 47 zajęcia komputerowe i jedna godzina zajęć edukacji muzycznej dla oddziału III.

Podczas zajęć komputerowych każdy uczeń miał do dyspozycji komputer z dostępem do Internetu.

(dowód: akta kontroli, str. 285, 270-280, 206)

4 Dostępny na stronie internetowej www.sp28.lublin.pl.

5

1.1.4. W Szkole uczyło się, według stanu na 30.09.2016 r., 634 uczniów. W związku z wyposażeniem Szkoły w 100 komputerów (komputery stacjonarne, komputery przenośne, tablety), z których wszystkie posiadały dostęp do Internetu, na jeden komputer przypadało 6,3 ucznia.


1.2. Wyposażenie Szkoły w sprzęt do stosowania technologii cyfrowej w nauczaniu przedmiotów nieinformatycznych

1.2.1. Szkoła posiadała dwa zestawy mobilne. W skład jednego z nich wchodziło 25 tabletów, a w skład drugiego 25 komputerów przenośnych. Mobilność zestawów zapewniały dwie metalowe szafy na kółkach z miejscami na ww. urządzenia. Miejscem przechowywania zestawów, podczas gdy nie były one wykorzystywane, było zaplecze sali nr 24. W trakcie stacjonowania na zapleczu sali nr 24 urządzenia były ładowane. Z uwagi na sposób rozsyłania sieci Internet dostęp do niej z ww. urządzeń był możliwy na terenie całej Szkoły. Przewóz zestawów między salami na różnych kondygnacjach (w metalowej szafie z kółkami) był możliwy zainstalowaną w budynku windą. Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że zestawy przenośne udostępniane są nauczycielom według zgłaszanego zapotrzebowania, a przemieszczeń sprzętu dokonują pracownicy obsługi. Szkoła w ramach projektu Szkoła z klasą 2.0 opracowała internetowy program komputerowy, służący do planowania wykorzystania opisanego sprzętu, który jeszcze w toku kontroli NIK nie został wdrożony.

(dowód: akta kontroli, str. 270-280, 261-263)

1.2.2. W Szkole prowadzono nauczanie następujących przedmiotów, dla których w podstawie programowej kształcenia ogólnego w szkole podstawowej sformułowano wymagania lub zalecenia posiadania odpowiedniego wyposażenia informatycznego bądź stosowania w nauczaniu TIK:

— Edukacji wczesnoszkolnej dla I etapu edukacji, tj. dla klas I do III (łącznie 18 oddziałów); zajęcia edukacji wczesnoszkolnej odbywały się w salach klas młodszych o numerach: M6, M7, M10, 22, 29, 30, 33, 37, 40, 41, 43. Sale te wyposażone były w komputer dla nauczyciela, posiadający dostęp do Internetu; dodatkowo w sali: 37, 41 i 43 znajdował się zestaw TV z odtwarzaczem DVD.

— Przyrody dla II etapu edukacji, tj. dla oddziałów od IV do VI (łącznie 15 oddziałów). Zajęcia z przyrody odbywały się w salach o numerach: 17 i 25 (sale przyrodnicze) oraz 5 (sala matematyczna), 9 i 16 (sale klasy integracyjnej), 27 (sala polonistyczna), 152 (sala języka angielskiego) - sale wyposażone były w komputery stacjonarne z dostępem do Internetu dla nauczyciela oraz dodatkowo: sala nr 17 – w stacjonarny komputer i tablet z dostępem do Internetu z przeznaczeniem dla uczniów, projektor multimedialny i tablicę interaktywną; sala nr 25 – projektor multimedialny i ekran projekcyjny; sale nr 5, 9, 16, 27, 152 - nie miały dodatkowego wyposażenia.

— Nauczanie muzyki odbywało się w sali nr 11 (sala artystyczna) — na wyposażeniu sali był komputer stacjonarny dla nauczyciela posiadający dostęp do Internetu.

— Nauczanie języka angielskiego odbywało się w salach o numerach: 5 (sala matematyczna), 9 i 16 (sale klasy integracyjnej), 11 (sala artystyczna), 13 (sala polonistyczna), 17 (sala przyrodnicza), 19 (sala humanistyczna), 27 (sala polonistyczna), 147 (sala języka angielskiego), 149, 150 i 159 (sale ogólnodostępne). Sala 13 wyposażona była w projektor multimedialny, tablicę

6

interaktywną, komputer z dostępem do Internetu przeznaczony dla uczniów, a sala 19 w komputer stacjonarny dla uczniów, projektor multimedialny i tablicę interaktywną. Sale nr 147, 149, 150 i 159 nie miały dodatkowego wyposażenia.

(dowód: akta kontroli str. 286)

1.2.4. Zgodnie ze statutem biblioteka szkolna służyła realizacji potrzeb i zainteresowań uczniów, zadań dydaktyczno-wychowawczych szkoły, doskonaleniu warsztatu pracy ucznia i nauczyciela oraz popularyzowaniu wiedzy pedagogicznej wśród rodziców. W jej skład wchodziły trzy pomieszczenia: czytelnia, wypożyczalnia, magazyn książek. W bibliotece funkcjonowało Multimedialne Centrum Informacji, usytuowane w czytelni wyposażonej w sprzęt AV (mogła pełnić funkcję sali projekcyjnej). W czytelni zainstalowanych było siedem komputerów stacjonarnych dla uczniów oraz dwa komputery dla bibliotekarzy (z prowadzonym rejestrem księgozbiorów).


1.3. Wyposażenie Szkoły w oprogramowanie informatyczne wspierające nauczycieli w nauczaniu przedmiotów nieinformatycznych

1.3.1. W okresie od maja 2012 r. do maja 2015 r. Szkoła była posiadaczem początkowo 110, a następnie 140 licencji programu komputerowego Microsoft School Agreement, który obejmował aplikacje: Windows XP Professional, Win 7 – Mak, Office Professional Plus 2010 Mak, Windows 8.1. Mak, Office 2007 Suites, Office Pro Plus 2013 Mak. Koszt ich nabycia wynosił łącznie 4.000 zł.

Jak wyjaśnił dyrektor, Szkoła posiadała oprogramowanie operacyjne zainstalowane fabrycznie na nabywanych komputerach. Ze względu na różnorodność tego oprogramowania, w związku z czasem nabywania sprzętu, Szkoła zdecydowała się na przystąpienie do programu firmy Microsoft dla edukacji Microsoft School Agreement. Była to umowa subskrypcyjna, opracowana specjalnie dla szkół i instytucji edukacyjnych oraz jednostek administracji zajmujących się nadzorem i prowadzeniem szkół. Microsoft School Agreement umożliwiał: 1) łatwą legalizację (umowa obejmowała wszystkie komputery wyposażone w procesor Pentium III, Power Mac lub nowsze); 2) uproszczoną administrację (Szkoła nie musiała przechowywać dokumentacji licencyjnych, potwierdzeń legalności posiadanego oprogramowania); 3) standaryzację (dzięki czemu można było zredukować koszty wdrożenia technologii, szkoleń użytkowników i administracji zasobami informatycznymi). Celem wykupienia subskrypcji na oprogramowanie była również możliwość instalacji na komputerach dowolnej wersji oprogramowania w zależności od klasy i parametrów posiadanego sprzętu komputerowego, co umożliwiało wykorzystywanie również starszych sprzętów przez dopasowanie instalowanego oprogramowania do ich możliwości. Wobec zakończenia przez Microsoft sprzedaży subskrypcji w ramach Microsoft School Agreement Szkoła nie ma możliwości zakupu licencji na system operacyjny i pakiet biurowy na dotychczasowych korzystnych warunkach (po 16 zł na komputer), ale został zachowany dostęp do programów dla Szkoły (dotyczyło to szkół, które korzystały z wcześniejszej możliwości zakupu licencji).


Szkoła zakupiła w 2010 r. oprogramowanie do posiadanych tablic interaktywnych (kwota 610 zł).

(dowód: akta kontroli str. 151-154, 163-164, 145-146)

W tym samym okresie zakupiono 15 sztuk oprogramowania obejmującego egzamin szóstoklasisty (łączny wydatek 435 zł).

7

Oprogramowanie to zostało odinstalowane w związku ze zmianą sprawdzianu, a od bieżącego roku — z rezygnacją z jego prowadzenia.

(dowód: akta kontroli str. 157-158, 159-160, 145-146)

Szkoła posiada oprogramowanie edukacyjne do wspierania nauczania języka angielskiego: „Playing English. Zabawa z angielskim. Część 1+CD”, „Playing English. Gry i zabawy z językiem angielskim” oraz program komputerowy „English. Happy Words”. W związku z tymi zakupami, w październiku 2015 r., Szkoła poniosła wydatki na kwotę 1.732 zł.

Do nauki ortografii języka polskiego zakupiono w październiku 2010 r. program komputerowy „Ortografia na tropach” (kwota 752 zł).

W październiku 2010 r. zakupiono cztery plansze interaktywne dla szkół podstawowych (oddziały klas od IV do VI) do: języka polskiego, matematyki, przyrody, informatyki (wydatek 718 zł); oprogramowanie komputerowe do zajęć matematycznych dla oddziałów klas od I do III (551 zł); oprogramowanie komputerowe do zajęć matematycznych dla oddziałów klas od IV do VI (492 zł); oprogramowanie do wszystkich przedmiotów EduRom (wydatek 848 zł).

Do nauki programowania zakupiono program komputerowy „Edytor postaci Logomocji” i licencję na „Program Logomocja” (588 zł) — służyły one do zajęć z informatyki.

Powyższe programy, zainstalowane po zakupie, od 1.09.2012 r. odinstalowano w związku ze zmianą podstawy programowej kształcenia ogólnego, wprowadzoną rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół5, ponieważ może być nieaktualne. Obecnie oprogramowanie znajduje się w bibliotece i na wniosek nauczyciela może zostać zainstalowane przez administratora systemu informatycznego, po upewnieniu się, że jest zgodne z obowiązującą podstawą programową.

(dowód: akta kontroli str. 151-169, 145-146)

Szkoła w styczniu 2016 r. zawarła umowę licencji z (…)6 sp. z o.o.7 na użytkowanie platformy e-Nauczanie w wersji Standard oraz użytkowanie panelu administracyjnego platformy e-Nauczanie na czas oznaczony, wynoszący dwa lata od 24.01.2016 r. Cena za licencję wynosiła 2.000 zł.


Platforma e-Nauczanie była systemem e-learningowym, umożliwiającym pracę z wykorzystaniem tablic interaktywnych, komputerów, tabletów, albo wyłącznie do prezentowania określonych zasobów czy materiałów. System umożliwiał: dostęp uczniom i nauczycielom do gotowych zasobów opracowanych przez firmę Librus, otwartych zasobów udostępnianych przez innych nauczycieli za pośrednictwem platformy, zamieszczanie materiałów opracowanych przez nauczycieli; organizację, rejestrację i realizację konkretnych zajęć lekcyjnych, czy zadawanie prac domowych. System zawierał obszary grupujące testy, zadania i projekty, materiały dydaktyczne i lektury szkolne. Na platformie znajdowały się materiały edukacyjne

5 Dz. U. z 2012 r. poz. 977 ze zm. 6 Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764) i art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, ze zm.) NIK wyłączyła jawność informacji w zakresie danych przedsiębiorcy. 7 Z siedzibą w (…).Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764) i art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, ze zm.) NIK wyłączyła jawność informacji w zakresie danych przedsiębiorcy.

8

w formie lekcji, testów, ćwiczeń, sprawdzianów, zadań czy dyktand z różnych dziedzin (o zróżnicowanym poziomie trudności), lekcje multimedialne, elementy utrwalające i sprawdzające wiedzę.


Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że tablety iPad firmy Apple są doskonałym narzędziem edukacyjnym, bowiem charakteryzują się intuicyjnością obsługi, długotrwałym czasem pracy baterii, szybkością uruchamiania. Przy tym w sklepie Apple Store jest bardzo bogata oferta programów edukacyjnych, odpłatnych i nieodpłatnych, przy czym odpłatność jest bardzo niska, najczęściej kilkanaście złotych za program. Instalacja oprogramowania jest bardzo prosta i trwa kilka sekund. Oprogramowanie zakupywane jest przez użytkownika konkretnego urządzenia. Z uwagi na akceptowane formy płatności Szkoła nie ma możliwości zakupu jako użytkownik urządzenia ani zakupu w formie zbiorczej. Poszukując różnych rozwiązań Szkoła nawiązała kontakt i uzgodniła z resellerem Apple w Lublinie, firmą iSpot, procedurę dokonywania zakupów za jej pośrednictwem. Jednak ze względu na dużą złożoność procedury, jak również czas realizacji takiego zamówienia, Szkoła korzysta z tego rozwiązania sporadycznie.


1.4. Sprawność i funkcjonalność wyposażenia informatycznego Szkoły

1.4.1. Podłączony do zasilania sprzęt informatyczny, poddany oględzinom w dniu 24 października i 4 listopada 2016 r., dawał się uruchomić. Zainstalowane oprogramowanie dawało się także uruchomić. Tablice interaktywne były podłączone do stanowisk komputerowych nauczycieli. Zainstalowane oprogramowanie dedykowane tym tablicom dawało się uruchomić.


1.4.2. W dniu oględzin Szkoły 25 starych komputerów stacjonarnych (zakupione w 2000, 2002 i 2004 roku) oraz pięć komputerów przenośnych było przechowywanych jako rezerwa części zamiennych.


1.4.3. Wsparcie techniczne w rozwiązywaniu problemów technicznych zapewniał administrator systemów informatycznych, którym był pracownik administracyjny Szkoły. O potrzebie udzielenia doraźnego wsparcia pracownik informowany był za pośrednictwem łączności krótkofalowej. Konieczność dokonania innych prac w obrębie sprzętu komputerowego zgłaszana była kierownikowi administracyjnemu lub zapisywana w rejestrze zgłoszeń dostępnym w portierni Szkoły.


1.4.4. Z 50 komputerów stacjonarnych przeznaczonych dla uczniów, 27 zostało zakupionych w 2012 r. albo później, 20 było zakupionych przed 2012 r. i poddanych modernizacji. Wszystkie komputery przenośne dla uczniów (25) zostały zakupione nie dawniej niż w 2012 r., podobnie tablety.

Z 34 komputerów stacjonarnych dla nauczycieli 13 zostało zakupionych nie dawniej niż w 2012 r., 21 przed 2012 r. i poddanych modernizacji. Tablety dla nauczycieli (5) oraz 18 z 22 komputerów przenośnych zostało zakupionych w 2012 r.; cztery komputery przenośne były zakupione przed 2012 r. i nie były poddane modernizacji.

(dowód: akta kontroli, str. 266)

1.5. Dostępność do Internetu na terenie Szkoły

9

1.5.1. Szkoła miała zapewniony dostęp do sieci Internet przez UPC Polska sp. z o. o.8 na podstawie umowy z 8.09.2015 r. Zapewniona umownie prędkość pobierania danych z sieci Internet wynosiła 250Mb/s, prędkość wysyłania danych do sieci Internet – 30MB/s (Biznes Internet 250/30 (12m). Dodatkową usługą był stały adres IP. Umowa została zawarta na czas nieokreślony9.


Dodatkowo Szkoła miała bezpłatny bezprzewodowy dostęp do sieci Internet przez dwa wewnętrzne punkty dostępowe — dwa hotspoty (w holu głównym i sali gimnastycznej), które powstały w ramach finansowanego przez Miasto Lublin projektu „Free wifi in Lublin – Bezpłatny miejski Internet w Lublinie”10. Roboty zostały odebrane 10.02.2016 r. Dostęp do Internetu zapewniony jest w oparciu o sieć szerokopasmową z wykorzystaniem fal radiowych z zakresu 2412-2472 MHz.


1.5.2. Na terenie Szkoły sygnał internetowy rozsyłany był za pomocą sieci bezprzewodowej. Wszystkie komputery wykorzystywane w Szkole były podłączone do sieci lokalnej, albo za pomocą okablowania strukturalnego (Ethernet), albo za pomocą infrastruktury Wi-Fi (access pointy rozmieszczone w kilkunastu miejscach w obrębie Szkoły). Sieć Wi-Fi Szkoły o nazwie SPA była dostępna po podaniu kodu dostępu.


1.5.3. Posiadana przez Szkołę bezprzewodowa szkolna sieć internetowa została zabezpieczona przed publicznym dostępem, co zostało sprawdzone poprzez próbę uruchomienia Wi-Fi na służbowym smartfonie kontrolera; sieć SPA została zabezpieczona poprzez kodowanie dostępu.

Uczniowie nie mieli dostępu do Internetu przez sieć szkolną z prywatnych urządzeń końcowych; nie był im udostępniony kod dostępu do sieci rozsyłanej na terenie Szkoły. W roku szkolnym 2016/2017 uczniów obowiązywał zakaz korzystania na terenie Szkoły z prywatnych urządzeń końcowych pod groźbą kar przewidzianych w statucie za naganne zachowanie. Zakaz ten obowiązywał też nauczycieli na lekcjach i korytarzach, w sposób widoczny dla uczniów. Niezbędny kontakt pomiędzy rodzicami i uczniami, albo pomiędzy nauczycielami a rodzicami Szkoła zapewniała przez mobilne telefony dostępne w sekretariacie i świetlicy, a w sprawach związanych z żywieniem w stołówce szkolnej – także u kierownika stołówki.

(dowód: akta kontroli, str. 134)

1.5.4. Dyrektor Szkoły wyjaśnił: „Szkoła posiada dwa odrębne niezależne od siebie łącza do sieci Internet. Szybkość transferów wynosi w nich odpowiednio 250/30 Mbit/s oraz 150/150 Mbit/s. Zarządzanie ruchem w sieci Internet odbywa się za pomocą routera oraz zintegrowanej bramy zabezpieczającej firmy Zyxtel umożliwiającej skalowanie ruchu, jak również ustawienia priorytetów dla elementów strategicznych z punktu widzenia szkoły. Ze względu na dobre parametry posiadanych łącz nie stwierdzono potrzeby wprowadzania restrykcji dla konkretnych usług, gdyż korzystanie z dwóch łączy umożliwia kierowanie ruchem w sposób zapewniający odpowiedni komfort pracy. Z drugiej strony zarówno

8 Z siedzibą w Warszawie, przy al. Jana Pawła II 27 9 Regulamin świadczenia usług przez UPC Polska Sp. z o. o. oraz cenniki i regulaminy promocji dostępne są na stronie internetowej www.biznes.ups.pl . 10 Umowa Nr 60/15/15 z dnia 11.09.2015 r. zawarta pomiędzy gminą Lublin a VIATELCOME sp. z o. o. z siedzibą we Wrocławiu, ul Św. Jerzego 1A na zaprojektowanie i wykonanie systemu bezprzewodowych punktów dostępowych do Internetu w ramach zadania „Free wifi in Lublin- Bezprzewodowy miejski Internet w Lublinie.

10

posiadane urządzenia, jak i łącza umożliwiają w każdym czasie przekierowanie ruchu, jego skalowanie czy też objęcie odpowiednimi ograniczeniami w celu zabezpieczenia optymalnego funkcjonowania najważniejszych usług”.

Dyrektor Szkoły także wyjaśnił, że w okresie objętym kontrolą NIK nie stwierdzono przerw w dostawach Internetu od obu dostawców. Ze względu na posiadanie odrębnych i niezależnych łączy, przyjęta procedura postępowania w przypadku awarii zakłada przełączenie usług na działające łącze. Osobą odpowiedzialną za obsługę sieci na terenie Szkoły jest administrator sieci komputerowych. Jest on wyposażony w niezbędne narzędzia umożliwiające nadzór nad działaniem oraz monitorowaniem pracy sieci komputerowych, w tym dostaw Internetu.


1.6. Przygotowanie nauczycieli do stosowania technologii cyfrowych w nauczaniu

1.6.1. W Szkole zatrudnionych było 91 nauczycieli, z tego trzech nauczycieli dotyczyła długotrwała absencja (urlopy dla poratowania zdrowia i inne), jeden nauczyciel zatrudniony był w gimnazjum, a w Szkole uzupełniał zatrudnienie, jeden z nauczycieli był zatrudniony w Szkole od września 2016 r. bezpośrednio po studiach, w związku z czym nie uczestniczył jeszcze w szkoleniach zawodowych.

Pozostali nauczyciele (86 osób) posiadali przygotowanie do stosowania technologii cyfrowych w nauczaniu11. Wykształcenie na kierunkach informatycznych posiadało siedmiu nauczycieli (studia lub studia podyplomowe). Formy dokształcania w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu ukończyło 13 nauczycieli. Były to następujące studia podyplomowe i kursy: studia podyplomowe dla nauczycieli w zakresie ICT12, języków obcych i drugiego przedmiotu13, ukończyło je czterech nauczycieli w 2008 r., studia podyplomowe w zakresie „Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość”, ukończyło je dwóch nauczycieli w 2008 r.; studia podyplomowe „Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa” (jeden nauczyciel w 2000 r.); kurs Centrum Usług Szkoleniowych „Lider” „Profesjonalna obsługa komputera” (jeden nauczyciel w 2003 r.); kurs kwalifikacyjny „Projektowanie programu placówki oświatowej — Moodle” (jeden nauczyciel w 2014 r.), studia doktoranckie na specjalizacji Edukacja medialna (jeden nauczyciel, od czerwca 2016 r.), studia podyplomowe „Kształcenie zdalne w edukacji” (jeden nauczyciel w 2010 r.), kurs kwalifikacyjny „Zarządzanie oświatą” obejmujący wykorzystanie TIK w projektowaniu programu placówek oświatowych (kursy ukończyły dwie osoby — wicedyrektorzy). 62 nauczycieli z innym kierunkowo wykształceniem, posiadało wyłącznie ukończone formy doskonalenia w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Część z tej grupy nauczycieli zaznajomiła się z obsługą komputerów w okresie od 1999 r., a specjalistyczne tematy dotyczące technik informacyjno- komunikacyjnych poznawała w latach późniejszych, w tym po 2012 r.

63 nauczycieli rozpoczęło kształcenie w zakresie stosowania technologii informatycznych przed 2012 r. (m.in. w latach dziewięćdziesiątych), z tej grupy wszyscy kształcili się także po 2012 r. 23 nauczycieli rozpoczęło takie kształcenie w 2012 r. albo później.

Formy doskonalenia zawodowego (kursy, seminaria, warsztaty, projekty i inne) polegały m.in. na:

11 Niektórzy nauczyciele ukończyli wiele form dokształcania i doskonalenia zawodowego. 12 Akronim od ang. Information and communication technologies; teleinformatyka. 13 Nauczyciele wykazali jako drugi przedmiot: integrację uczniów niepełnosprawnych, kształcenie zintegrowane w klasach I-III, tyflopedagogikę, oligofrenopedagogikę.

11

— szkoleniu z prowadzenia dokumentacji w dzienniku elektronicznym, z uwzględnieniem np. takich zagadnień jak: generowanie arkuszy ocen i świadectw, wpisywanie wycieczek szkolnych i innych wyjść klas poza teren szkoły, prowadzenia komunikacji z rodzicami uczniów z wykorzystaniem e-dziennika, wprowadzanie zmian w planie, rozliczanie godzin (szkolenia wszystkich nauczycieli od 2012 do 2016 roku);

— szkoleniu z obsługi tablicy multimedialnej i stosowania innych środków multimedialnych (od 2010 r. do 2016 r.), obsługi laptopa i rzutnika multimedialnego oraz tworzeniu za ich pomocą prezentacji;

— zdobyciu Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL14; 10 nauczycieli w roku 2011 i latach wcześniejszych);

— wzięciu udziału w szkoleniu „Uczeń w sieci” w ramach rządowego projektu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” (w 2015 r.), szkoleniu „Rozstrzygnięcia prawne cyberprzestrzeni, Cyberbiting, Cyberbulling” (2014 r.) i innych szkoleniach dotyczących bezpieczeństwa w sieci Internet;

— wzięciu udziału w warsztatach „Multimedia w pracy nauczyciela wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej” (w 2013 r.), warsztatach „Dynamiczne prezentacje multimedialne – Prezi” (2015 r.);

— wzięciu udziału w projektach realizowanych przez Szkołę, w tym: „Cyfrowa szkoła” (2012-2013), „Szkoła z klasą” (2002-2003), „Szkoła z klasą Lego cogito ago” (2003-2005) i „Szkoła z klasą 2.0” (2011-2015), „Uczeń z klasą”, „Nauczyciel z klasą” (2005/2006), „Mistrzowie kodowania”, „Mogę więcej, mogę wszystko” (2012-2013);

— wzięciu udziału w kursie internetowym z wykorzystaniem platformy MOODLE i portalu eTwinning: „Tydzień z TIK dla najmłodszych” oraz „Tydzień z Glosterem” (2013 r.).

Poza powyższymi, nauczyciele poszczególnych przedmiotów odbywali szkolenia w zakresach związanych ze posiadaną specjalizacją, np.: „Prowadzenie badań przesiewowych słuchu, wzroku i mowy z wykorzystaniem programów multimedialnych Słyszę, widzę, mówię” (2006 r.; program ten wykorzystywany był w pracy szkolnego logopedy); z programowania w języku Scratch (2014 r.), języku AppInwentor (2015 r.), z wykorzystania tablicy interaktywnej na lekcjach języka angielskiego (2013 r.), z funkcjonowania szkolnej biblioteki „Edukacja czytelniczo-medialna. Sposoby funkcjonowania i oddziaływania mediów.” (2007 r. i 2010 r.), „Zastosowanie komputerów w bibliotece. Nowoczesne metody ewidencji stanu i ruchu zasobów bibliotecznych” (2007 r.) oraz warsztaty metodyczne „Opiekun szkolnego centrum informacyjnego i multimedialnego.” (2007 r.), z edukacji muzycznej „Nowoczesne technologie w edukacji muzycznej” (2016 r.), z oceniania, np. „Szkolenie dla egzaminatorów z zakresu oceniania elektronicznego prac egzaminu gimnazjalnego i maturalnego z wykorzystaniem oprogramowania Scoris Assessor” (2013 r.), „Matlandia, GimPlus, Tik krok po kroku, przykłady materiałów multimedialnych do pracy z uczniami, przygotowanie do egzaminu za pomocą materiałów multimedialnych” (2013 r.); ze stosowania technologii informacyjnej w nauczaniu przedmiotów humanistycznych (pakiety edukacyjne, pozyskiwanie obiektów multimedialnych za pomocą aparatu cyfrowego, skanera, kamery cyfrowej, tworzenie prezentacji); ze stosowania technologii informacyjnej w nauczaniu przedmiotów matematyczno-fizycznych (2008 r.).


14 Akronim od ang. European Computer Driving Licence.

12

W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.

Zespół posiada warunki do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu. W szkolnych pracowniach komputerowych zapewniono wystarczającą liczbę stanowisk do samodzielnej pracy ucznia przy komputerze i wyposażenie informatyczne do nauczania przedmiotów nieinformatycznych — zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego.

2. Stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie nauczania

2.1. Wykorzystywanie podręczników i innych zasobów edukacyjnych wydanych w formie elektronicznej

2.1.1. W roku szkolnym 2015/2016 dla klas od I do III w ustalonym przez dyrektora Szkoły szkolnym zestawie podręczników ujęto ich 16, przy czym były to podręczniki w tradycyjnej postaci (papierowej), w tym jeden e-book: tytuł serii „Galeria możliwości. Zajęcia komputerowe”, tytuł podręcznika Galeria możliwości Zajęcia komputerowe Podręcznik z ćwiczeniami Edukacja wczesnoszkolna Klasa 3”15. W roku szkolnym 2016/2017 dla klas od I do III w szkolnym zestawie podręczników znajdowało się 21 tytułów; były to wyłącznie podręczniki w formie papierowej.

Dla klas od IV do VI w roku szkolnym 2015/2016 ujęto 31 podręczników, z których jeden był podręcznikiem elektronicznym: tytuł serii „Lubię to!, dla klas od IV do VI”, tytuł podręcznika „Lubię to! Podręcznik multimedialny do zajęć komputerowych dla klas 4-6 szkoły podstawowej”16. W następnym roku szkolnym w zestawie podręczników, obejmującym 30 tytułów, znajdował się jeden podręcznik elektroniczny, ten sam, który wskazano w roku szkolnym 2015/2016.


2.2. Zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu przedmiotów nieinformatycznych

2.2.1. Semestralny wymiar zajęć ze wszystkich przedmiotów nieinformatycznych (w tym religii17, zajęć świetlicowych18, zajęć edukacji medialnej) wynosił łącznie 6.045 godzin, z tego z wykorzystaniem cyfrowych zasobów edukacyjnych 528 godzin, a ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi 2.499 godzin. Udział zajęć edukacyjnych, w których wszyscy uczniowie pracowali w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne, wyniósł 9,1%, a ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — 41,3%.

(dowód: akta kontroli; str. 207-213)

Semestralny wymiar zajęć z przedmiotów nieinformatycznych, dla których podstawa programowa przewidywała stosowanie TIK w drugim półroczu roku szkolnego 2015/2016, wynosił dla II etapu kształcenia (15 oddziałów klas od IV do VI) ogółem 2.070 godzin, w tym w przypadku: języka angielskiego 1.164 godziny (oddziały klas od IV do VI podzielone na grupy); przyrody 769 godzin; muzyki 137 godzin (10 oddziałów klas od V do VI). Łączna liczba godzin zajęć prowadzonych z wykorzystaniem cyfrowych materiałów edukacyjnych w Szkole dla tych przedmiotów wynosiła:

15 Autor Anna Kulesza, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA, data dopuszczenia 10.04.2010 r., nr ewidencyjny w wykazie MEN 518/3/2014. 16 Autor Michał Kęska, Wydawnictwo Nowa Era sp. z o. o., data dopuszczenia 12.06.2012 r., nr ewidencyjny w wykazie MEN 583/m/2012. 17 Dla pięciu oddziałów I i dwóch oddziałów IV. 18 Bez podziału uczniów na oddziały.

Ustalone nieprawidłowości

Ocena cząstkowa


13

— w przypadku pracy wszystkich uczniów w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne ogółem 816, w tym: język angielski — 117, przyroda — 639, muzyka — 60;

— ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — ogółem 965, w tym: język angielski — 639, przyroda — 264, muzyka — 62.

Udział zajęć edukacyjnych, w których wszyscy uczniowie pracowali w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne wyniósł 15,1%, a ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi 46,6%.


Semestralny wymiar zajęć dla I etapu kształcenia (zajęcia edukacji wczesnoszkolnej) wynosił 631 godzin, z tego na pracę wszystkich uczniów w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne przypadało 60 godzin, a na lekcje ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — 411 godzin.

Udział zajęć edukacyjnych, w których wszyscy uczniowie pracowali w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne, wyniósł 9,5%, a ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — 65,1%.


Semestralny wymiar zajęć z przedmiotów pozostałych nieinformatycznych w drugim półroczu roku szkolnego 2015/2016 wynosił dla II etapu kształcenia (dla 15 oddziałów klas od IV do VI) ogółem 2.906 godzin, w tym w przypadku: języka polskiego — 1.022; historii i społeczeństwa — 268; plastyki — 232; zajęć technicznych — 196; matematyki — 1.143; zajęć edukacji czytelniczo-medialnej — 45. Łączna liczba godzin zajęć prowadzonych z wykorzystaniem cyfrowych materiałów edukacyjnych w Szkole wynosiła:

— w przypadku pracy wszystkich uczniów w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne — ogółem 156, w tym w przypadku: języka polskiego — 4, historii i społeczeństwa — 0, plastyki – 0; matematyki — 130, zajęć edukacji czytelniczo-medialnej – 0, zajęć technicznych – 22, plastyki – 0;

— ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — ogółem 931 w tym w przypadku: języka polskiego — 166, historii i społeczeństwa — 201, matematyki — 315, zajęć edukacji czytelniczo-medialnej — 20, zajęć technicznych — 93, plastyki — 136.

Udział zajęć edukacyjnych, w których wszyscy uczniowie pracowali w oparciu o cyfrowe zasoby edukacyjne wyniósł 5,4%, a ze wsparciem działań nauczyciela cyfrowymi zasobami edukacyjnymi — 32%.


Źródła pochodzenia wykorzystywanych cyfrowych materiałów edukacyjnych w Szkole dla wszystkich zajęć edukacyjnych były następujące: na platformę edukacyjną www.e-podreczniki.pl wskazało pięciu nauczycieli, na portal wiedzy dla nauczycieli www.scholaris.pl – nie wskazał żaden z nauczycieli; na cyfrowe zasoby edukacyjne dołączone do podręcznika (nieelektronicznego) – wskazało 12 nauczycieli; na inne zasoby edukacyjne dostępne w Internecie – 35; na cyfrowe materiały własne nauczyciela – 1019.

Struktura wykorzystywanych przez nauczycieli źródeł elektronicznych zasobów edukacyjnych wynosiła: 1,6% — platforma edukacyjna www.e-podreczniki.pl, 22,8% — cyfrowe zasoby edukacyjne dołączone do podręcznika

19 Wszyscy nauczyciele wskazywali co najmniej dwa źródła pochodzenia wykorzystywanych cyfrowych materiałów edukacyjnych.

14

(nieelektronicznego), 18% — inne zasoby edukacyjne dostępne w Internecie, 5,6% — cyfrowe materiały własne nauczyciela.


2.2.2. Szkoła brała udział w programie „Cyfrowa szkoła”20. Sprawozdanie z jego realizacji zostało przedłożone w czerwcu 2013 r. Wydziałowi Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin. Realizacja projektu21 została skontrolowana przez działającego z upoważnienia Wojewody Lubelskiego, Wojewódzkiego Koordynatora tego programu, który nie stwierdził nieprawidłowości; dostarczony sprzęt był sprawny, podłączony oraz zintegrowany, a prędkości przesyłu danych odpowiadały założeniom.


Najwyższa Izba Kontroli przyjęła porównanie stopnia realizacji w Szkole zajęć edukacyjnych z zastosowaniem TIK w II semestrze roku szkolnego 2015/2016 do założeń przyjętych w rządowym programie „Cyfrowa szkoła”, realizowanym w roku szkolnym 2012/2013. W odniesieniu do założeń tego programu, w roku szkolnym 2015/2016 Szkoła kwalifikowałaby się do kategorii szkół dużych (718 uczniów); dla tej wielkości szkoły w programie zakładano realizację zajęć z użyciem TIK (na poziomie klas IV-VI szkoły podstawowej) w średnim wymiarze 9 godzin tygodniowo. W II semestrze roku szkolnego 2015/2016 w klasach IV-VI szkoły podstawowej realizowano przeciętnie tygodniowo22 27,8 godzin lekcyjnych z zastosowaniem TIK w pracy indywidualnej lub zespołowej uczniów na przedmiotach innych niż „zajęcia komputerowe”. Wynika z tego, że poziom stosowania TIK w nauczaniu w roku szkolnym 2015/2016 był wyższy niż przewidziany porównywalnie w warunkach realizacji programu „Cyfrowa szkoła”.

2.3. Zabezpieczenie uczniów przed dostępem w Internecie do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju

2.3.1. Ochrona sieci wewnętrznej Szkoły odbywała się za pomocą firewalla Zyxel ZyWall USG 300, gdzie zdefiniowano reguły ograniczające ruch sieciowy (Content Filtering) pozwalające na blokowanie treści szkodliwych dla uczniów. Podczas oględzin poszczególnych komputerów na terenie Szkoły sprawdzono w praktyce, że dostęp do takich stron był blokowany (przeglądarka wyświetlała komunikat o braku dostępu, np. do strony www.ripe.org). Bazy danych podsystemów IDP (Intrusion Detection and Prevention) i ADP (Anomaly Detection and Prevention) były aktualne.


2.3.2. Szkoła podejmowała działania mające na celu wyeliminowanie możliwości stosowania przez uczniów lub poddawania uczniów cyberprzemocy (z zastosowaniem urządzeń, takich jak telefony mobilne z możliwości utrwalania dźwięku i obrazu i innych tego rodzaju urządzeń).

W szkolnym programie profilaktyki na lata 2016-2019, diagnozując problemy występujące w życiu społeczności szkolnej, wskazano, że są nimi: zbyt niski poziom

20 Rządowy program rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych „Cyfrowa szkoła”, ustanowiony na podstawie uchwały Nr 40/2012 Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2012 r. w sprawie Rządowego programu rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych. 21 „Zakup pomocy dydaktycznych i innego sprzętu niezbędnego do realizacji programów nauczania z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych dla Szkoły Podstawowej nr 28 im. Synów Pułku Ziemi Lubelskiej w Lublinie” na podstawie podpisanej z Wojewodą Lubelskim umowy nr 14/2012 z dnia 10.07.2013 w ramach „Rządowego programu rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych Cyfrowa szkoła”. 22 II semestr roku szkolnego 2015/2016 rozpoczął się 1.02.2016 r. i trwał 19 tygodni.

15

kultury osobistej uczniów, niski poziom motywacji do nauki, występowanie konfliktów rówieśniczych, wysoki poziom hałasu podczas przerw, używanie telefonów komórkowych i tabletów podczas przerw. Odpowiednio do problemów wskazano cele programu profilaktyki, tj. podniesienie poziomu kultury osobistej, wzrost zainteresowania nauką, prawidłowe relacje rówieśnicze i rozwiązywanie konfliktów bez przemocy, zdrowy styl życia. By zrealizować cel, jakim było wdrożenie uczniów do prowadzenia zdrowego trybu życia, uznano za konieczne wyeliminowanie używania telefonów komórkowych i tabletów podczas przerw. Osiągnięcie tego celu zaplanowano przez wprowadzenie zakazu korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych w szkole podczas lekcji i przerw, o czym rodzice powinni być poinformowani na pierwszym zebraniu (tj. o zakazie i konsekwencjach jego złamania), a uczniowie powinni być zaznajomieni ze stosownymi zmianami w statucie Szkoły. W celu zagospodarowania czasu wolnego podczas przerw przewidziano nauczanie zorganizowanych zabaw zespołowych: dla klas młodszych — zaznajomienie się z zasadami i regułami gier (w klasy, pchełki, kapsle, gra w piłkę z gąbki, w gumę do skakania i inne), a dla starszych — nauka układów tanecznych — aerobik, zumba; kącik czytelniczy na korytarzu, muzyka relaksacyjna podczas długich przerw, przerwy na świeżym powietrzu (na dziedzińcu Szkoły). Szkoła miała opracowaną procedurę działania wobec sprawcy i ofiary cyberprzemocy.

Szkolny program wychowawczy na lata 2015-2018, wśród priorytetów Szkoły, wymieniał wdrażanie nowych technologii informatycznych, a także zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa i kształtowanie umiejętności interpersonalnych. W kalendarzu świąt i uroczystości szkolnych przewidziano we wrześniu i lutym zaznajomienie uczniów z zasadami bezpiecznego i efektywnego korzystania z Internetu, uwrażliwienie na zagrożenia w sieci. W związku z tym przewidziano projekcję filmu edukacyjnego pt. „3..2..1.. Internet” i zajęcia w ramach ogólnopolskiego programu „Ambasadorzy Bezpiecznego Internetu”. Celem tych działań było uzmysłowienie uczniom skutków działań swoich i innych osób obecnych w sieci oraz wskazanie im, od kogo mogą otrzymać pomoc, gdy okaże się ona niezbędna.


2.3.3. Uczniowie mieli dostęp z mobilnych urządzeń komputerowych do dwóch niezabezpieczonych sieci (hotspotów) na terenie Szkoły. Jednak ewentualne korzystanie z nich zostało wyeliminowane przez wprowadzenie zakazu korzystania przez uczniów na terenie Szkoły, w czasie lekcji, na przerwach i po lekcjach, z prywatnych urządzeń komputerowych. Sieć szkolna została zabezpieczona hasłem dostępowym.



Szkoła, poza nauczaniem zajęć komputerowych/informatyki, stosuje technologie cyfrowe również w nauczaniu przedmiotów ogólnokształcących, w zakresie zalecanym w podstawie programowej kształcenia ogólnego. W związku z wyborem podręcznika elektronicznego do zajęć komputerowych w klasach od IV do VI zapewniono odpowiednie wyposażenie informatyczne w sali lekcyjnej (uczniom i nauczycielowi) do posługiwania się tym podręcznikiem. Szkolna sieć internetowa została zabezpieczona przed dostępem uczniów do treści mogących szkodzić ich prawidłowemu rozwojowi.


Ocena cząstkowa

16

3. Stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w kontaktach Szkoły z uczniami i rodzicami

3.1. Funkcjonowanie dziennika elektronicznego

3.1.1. Szkoła stosuje e-dziennik. W szkolnym programie wychowawczym na lata 2015-2018 przewidziano, wśród zasad współpracy z rodzicami, korzystanie z dziennika elektronicznego.


3.1.2. Od września 2012 r., na podstawie Zarządzenia nr 8/I/2/2012 Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 28 z dnia 3 września 2012 r. w sprawie organizacji prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania w Szkole Podstawowej nr 28 w Lublinie, dokumentacja przebiegu nauczania, w szczególności dziennik zajęć lekcyjnych i dzienniki nauczania indywidualnego, miały być prowadzone wyłącznie w formie elektronicznej. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą dyrektora, dokumentowanie wewnątrzszkolnego oceniania możliwe było w formie innej niż elektroniczny dziennik lekcyjny, przy czym wszystkie informacje w niej zawarte niezwłocznie musiały zostać przeniesione do dziennika lekcyjnego.

Dyrektor Szkoły zwrócił się w tej sprawie do dyrektora Wydziału Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin o wyrażenie zgody, informując, że Szkoła posiada niezbędny sprzęt oraz potencjał techniczny do wdrożenia elektronicznego sposobu prowadzenia dokumentacji.

Zgoda została udzielona 10.09.2012 r., począwszy od 1.09.2012 r.


3.1.3. Dane zaewidencjonowane w e-dzienniku udostępniane były rodzicom uczniów nieodpłatnie przez Szkołę, z dostępem do programu po zalogowaniu się i podaniu hasła. Możliwy był dostęp ucznia do e-dziennika za zgodą rodziców, również po zalogowaniu się i podaniu hasła.

Elektroniczna wersja dziennika prowadzona była dla wszystkich rodzajów zajęć (m.in. dla zajęć rewalidacyjnych), poza zajęciami w trzech świetlicach szkolnych dla dzieci oczekujących na lekcje albo po lekcjach na odebranie przez rodziców23.

Podział uprawnień do wprowadzania i edycji danych przewidywał, że dyrektor Szkoły zakłada dziennik na dany rok szkolny, może edytować wszystkie dane zapisane w dzienniku, bez możliwości zmieniania danych, jeżeli nie jest równocześnie nauczycielem danego przedmiotu lub wychowawcą. Nauczyciele wprowadzają dane m.in. w zakresie obecności uczniów na zajęciach, realizowanego w danym dniu tematu lekcji. Nauczyciele (w tym wychowawcy klas) mogą tworzyć i przesyłać za pomocą e-dziennika wiadomości skierowane do wybranych adresatów, obejmujących: uczniów, opiekunów, nauczycieli, wychowawców. Edycja danych przez rodziców (i ewentualnie uczniów) jest ograniczona do danych ich dotyczących, tj. bez wglądu w dane innych uczniów.

W e-dzienniku ewidencjonowane były daty czynności wykonywanych przez nauczyciela (np. wpisania oceny, obecności, tematu lekcji), a w zakresie oceniania uwidoczniona była waga wystawionej oceny. E-dziennik umożliwiał automatyczne sporządzenie arkuszy ocen oraz wydruk świadectw ukończenia nauczania w danym oddziale.

23 W każdej ze świetlic znajdowało się oddzielne stanowisko z komputerem, w którym prowadzony był dziennik zajęć świetlicowych; obecność na tych zajęciach potwierdzana była przez dzieci kartą chipową przez dotknięcie nią czytnika znajdującego się przy wejściu na salę. Te same karty służyły do wypożyczania książek z biblioteki szkolnej oraz umożliwiały ewidencję posiłków, wydawanych dzieciom przez stołówkę szkolną.


17


3.1.4. Podczas oględzin oprogramowania służącego do prowadzenia elektronicznego dziennika oraz oględzin pomieszczeń Szkoły stwierdzono, że we wszystkich pomieszczeniach, w których prowadzone były zajęcia lekcyjne, nauczyciele mieli warunki do prowadzenia e-dziennika, ponieważ w skład standardowego wyposażenia każdej sali lekcyjnej wchodził komputer stacjonarny albo komputer przenośny z dostępem do e-dziennika, co umożliwiało bieżące wprowadzanie informacji o odbytych zajęciach, frekwencji i ocenach. Nauczyciele wychowania fizycznego mogli (w przypadku zajęć w terenie) korzystać z czterech tabletów, których aplikacja umożliwiała zapis ww. danych do e-dziennika.


3.1.5. W czerwcu 2012 r. Szkoła zawarła umowę z przedsiębiorstwem VULCAN sp. z o. o.24 w sprawie nabycia prawa do używania systemu komputerowego „Uczniowie Optivum NET” (UONET) wraz z serwerami aplikacji udostępnionymi w sieci Internet. System komputerowy składał się z następujących modułów: sekretariat Optivum NET, dziennik Optivum NET, świadectwa Optivum NET, moduł lekcyjny z funkcjonalnością klas 1-3, moduł analiz, moduł administracyjny, witryna dla rodzica/dziecka, dziennik zajęć innych. Umowa została zawarta na okres trzech lat. Roczna opłata za korzystanie wynosiła 1.340 zł.

Następnie Szkoła zawarła 2.09.2013 r. umowę z przedsiębiorstwem VULCAN sp. z o.o. dotyczącą określenia zasad udostępniania sytemu komputerowego „Uczniowie Optivum NET+”, zwanego „UONET+” wraz z serwerami aplikacji w sieci Internet; co nastąpiło w związku z łączącą strony umową obejmującą prawo do używania aplikacji wchodzących w skład pakietu „Złoty abonament Optivum”.

Umowa został zawarta na okres obowiązywania między stronami umowy obejmującej prawo do używania pakietu aplikacji „Złoty abonament Optivum”. W przypadku rozwiązania umowy w zakresie „Złotego abonamentu Optivum” umowa rozwiązuje się w tym samym momencie. Każda ze stron ma prawo rozwiązać umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego. Może rozwiązać ją ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli druga strona naruszy w sposób rażący postanowienia umowy. Umowa nie rodzi dodatkowych zobowiązań finansowych pomiędzy stronami.

W ramach umowy VULCAN sp. z o. o. zobowiązał się do udostępnienia serwera aplikacji UONET+ (pod wskazanym w umowie adresem), zabezpieczenia dostępu do serwerów systemem zapór ogniowych, zabezpieczenia dostępu do systemu za pomocą połączeń szyfrowanych, dokonywania bieżącej aktualizacji UONET+ do najnowszej wersji, zabezpieczenia dostępu do serwerów przez osoby nieupoważnione, instalowania nowych wersji oprogramowania UONET+ na serwerach, sporządzania kopii danych Szkoły znajdujących się na serwerze, na którym udostępniony został UONET+ (z częstotliwością raz dziennie) oraz przechowywania ich, przez co najmniej 10 dni. W ramach administrowania VULCAN zobowiązał się do: regularnego nadzoru nad funkcjonowaniem serwerów, usuwania awarii i usterek serwera w ciągu 24 godzin roboczych od zgłoszenia, konserwacji oprogramowania serwera, konserwacji i zarządzania serwerami baz danych (MS SQL).

W ramach umowy Szkoła, pozostała jedynym właścicielem zgromadzonych na serwerze danych osobowych, VULCAN sp. z o.o. zobowiązała się

24 Z siedzibą we Wrocławiu, przy ul. Wołowskiej 6, KRS 0000153176

18

do przetwarzania ich w celu realizacji umowy, w zakresie niezbędnym do jej prawidłowego wykonania, z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych25 oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych26.

Zgodnie z umową licencyjną zawartą przez Szkołę z VULCAN sp. z o.o. na korzystanie z pakietu programów komputerowych o nazwie „Złoty abonament Optivum” wariant I27, za uzyskanie praw licencyjnych Szkoła była zobowiązana do rocznych opłat licencyjnych (abonamentu). W dniu zawarcia umowy (7.10.2013 r.) jego wysokość wynosiła 2.805 zł, a aktualny cennik miał być publikowany przez licencjodawcę. O zmianie cennika Szkoła miała być informowana pisemnie, z możliwością zgłoszenia uwag albo zastrzeżeń w terminie 14 dni od daty wysłania cennika. Warunkiem przedłużenia umowy na okresy roczne było terminowe opłacenie abonamentu co 12 miesięcy, licząc od dnia zawarcia umowy. Licencjodawca miał prawo rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli Szkoła będzie zalegać z zapłatą abonamentu i pomimo wezwań do zapłaty, w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania, nie uiści pełnej kwoty zaległości wraz z odsetkami ustawowymi. Licencjodawca miał prawo wypowiedzenia umowy w wypadku naruszenia przez Szkołę postanowień umowy, w szczególności przez nieuiszczenie abonamentu. Szkoła miała prawo wypowiedzieć umowę w każdym terminie, a skutkiem tego miała być utrata praw z licencji, a uiszczone opłaty abonamentowe nie podlegały zwrotowi.


Szkoła, w związku z wdrożeniem e-dziennika, poniosła koszty w wysokości 14.410 zł, na którą złożyła się opłata za dostęp do dziennika na podstawie umowy z 2012 r. (1.340 zł), opłata za dostęp do dziennika na podstawie umowy z 2013 r. (1.340 zł) oraz opłaty za tzw. Złoty abonament (płatny raz do roku w październiku): w 2012 r. 2.805 zł, w 2013 r. 2.805 zł, w latach 2014-2015 po 3.060 zł.

Dostęp do e-dziennika posiadało 655 rodziców, dostęp nie został przyznany 28 rodzicom wobec niepodania przez nich adresu mailowego, który był identyfikatorem dostępu do systemu. Na podstawie raportów i zestawień z dziennika lekcyjnego ustalono, że w sposób systematyczny z dziennika korzystało 577 rodziców, 28 nie korzystało (nie posiadało dostępu), 78 korzystało sporadycznie lub wcale. W roku szkolnym 2016/2017 zanotowano 121.815 logowań rodziców w poszczególnych modułach dziennika lekcyjnego, i tak: we wrześniu — 35.497, w październiku — 48.795, w listopadzie (do 23.) — 37.523.

Dyrektor Szkoły wyraził następującą opinię na temat zalet wprowadzenia e-dziennika: „Szkoła podjęła decyzję o wprowadzeniu dziennika elektronicznego ze względu na możliwość zintegrowania wszystkich rodzajów dokumentacji prowadzonej przez szkołę, a więc: księga ucznia, księga ewidencji dzieci, dziennik lekcyjny, arkusze ocen, dzienniki zajęć dodatkowych, dzienniki nauczania indywidualnego, księga zastępstw itp. Bardzo istotnym elementem jest możliwość generowania zestawień i wydruków takich jak legitymacje szkolne,

25 Dz. U. z 2016 r. poz. 922 26 Dz. U. z 2004, Nr 100, poz. 1024 27 Korzystanie z pakietu programów komputerowych możliwe jest na następujących polach eksploatacji: wprowadzanie do pamięci komputera, używanie, utrwalanie i zwielokrotnianie w postaci elektronicznej na wszystkich nośnikach informacji komputerowej, bez względu na sposób zapisu i odtwarzania, przesyłanie w sieci.

19

karty przeniesienia ucznia, karty rowerowe, świadectwa, arkusze ocen, zestawienia dla rodziców.

Dziennik lekcyjny umożliwia weryfikację pracy nauczycieli, znacząco przyśpiesza możliwość komunikacji osiągnięć uczniów, umożliwia rodzicom dostęp do informacji o osiągnięciach dzieci, z drugiej strony bardzo dyscyplinuje nauczycieli w kontekście zamieszczania w nim informacji dotyczących uczniów. Należy stwierdzić, że wprowadzenie dziennika elektronicznego jest możliwe wyłącznie po dopracowaniu zasad postępowania i szkolnych procedur dotyczących oceniania, prowadzenia dokumentacji w wersji papierowej , ponieważ dziennik elektroniczny jako narzędzie w sposób bezwzględny obnaża wszelkie słabości oraz błędy w tym zakresie. Innymi słowy wprowadzenie dziennika elektronicznego jest, moim zdaniem, możliwe wyłącznie w bardzo dobrze zorganizowanej szkole, z bardzo precyzyjnym prawem wewnątrzszkolnym w zakresie opisanym wyżej. Nieuprawnione jest myślenie, że wprowadzenie dziennika elektronicznego pomoże dyscyplinować nauczycieli, czy też zakamufluje czyjąś nieudolność. Jest dokładnie odwrotnie z czego należy sobie zdawać sprawę przed przystąpieniem do wdrożenia. W sytuacji spełnienia wspomnianych warunków dziennik w postaci elektronicznej: a) umożliwia zamieszczenie wielu danych niemożliwych do przetwarzania w systemie tradycyjnym, zarządzanie dostępem do nich oraz ochronę, b) ułatwia i parametryzuje nadzór nad całą dokumentacją przebiegu nauczania, c) umożliwia tworzenie różnorodnych zestawień, raportów, wydruków, d) umożliwia drukowanie dokumentów w oparciu o wzory (świadectwa, legitymacje, arkusze ocen itd.), e) ułatwia archiwizację danych, f) umożliwia dyrektorowi nadzór nad realizacją zadań edukacyjnych przez nauczycieli, g) umożliwia opracowywanie zastępstw za nauczycieli, h) umożliwia komunikację z rodzicami i nauczycielami.”


3.2. Obecność szkoły w Internecie

3.2.1. Szkoła posiada własną stronę internetową, która ma następujący adres: www.sp28.lublin.pl.

Na stronie internetowej znajdowały się:

— dane adresowe Szkoły, w tym telefon, faks oraz adres email; dodatkowo lokalizacja Szkoły została zwizualizowana na planie Lublina;

— informacje o godzinach pracy komórek organizacyjnych Szkoły: sekretariatu, dyrekcji szkoły (dyrektora i dwóch wicedyrektorów), pedagoga i psychologa szkolnego, innych osób z obsługi Szkoły, Niepublicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej (gabinetu medycznego i gabinetu stomatologicznego), biblioteki, Multimedialnego Centrum Informacyjnego oraz świetlicy szkolnej;

— dane personalne zatrudnionych w tych komórkach osób, m.in. dyrektora, wicedyrektorów, sekretarki; w zakładce „grono pedagogiczne” wymienieni zostali nauczyciele według specjalności;

— oddziału, według nazwiska nauczyciela, według sali, w której odbywa się nauka.

Na stronie internetowej Szkoły o podanym wyżej adresie znajdował się link do Biuletynu Informacji Publicznej.


3.2.2. Strona internetowa zawierała zakładkę „Prawo pedagogiczne”, w której został zamieszczony statut (w wersji pdf, umożliwiającej pobranie pliku). W zakładce „Rodzice i uczniowie” zawarte było odesłanie do zakładki „Bezpieczny Internet”, „Literatura dla rodziców”, „Świetlica”, „Samorząd uczniowski”. „Bezpieczny Internet”

20

informował o podstawowych zasadach zachowania bezpieczeństwa w sieci internetowej, przy czym jako ich źródło wskazano stronę internetową www.sieciaki.pl; zamieszczono ponadto linki do innych stron pozwalających na zaznajomienie się z tematem bezpieczeństwa w Internecie. „Literatura dla rodziców” zawierała wybór literatury z zakresu pedagogiki psychologii dostępnej w bibliotece Szkoły. Zamieszczony „Kalendarz roku szkolnego 2016/2017” wskazywał istotne w roku szkolnym terminy i okresy. Ponadto na stronie widoczny był kalendarz roku 2016, z możliwością przeglądania go w przód i wstecz.

Na stronie zamieszczono linki do: 1) platformy edukacyjnej „Librus”, 2) e-Dziennika, 3) Lubelskiej Biblioteki Wirtualnej, 4) portalu informacyjnego dotyczącego naboru do szkół podstawowych, 5) informacji o realizowanym przez Szkołę projekcie „Cyfrowa szkoła” (zamieszczono m.in. zapisane w pliku pdf, umożliwiającym pobranie, informacje o programie pt. „Program w pigułce”), 6) informacji o realizowanym przez Szkołę projekcie „Szkoła z klasą 2.0” (w zakładce „Narzędzia tik” zamieszczono m.in. poradniki: jak zrobić mapę myśli, jak przygotować prostą prezentację w PREZI, jak tworzyć animacje, jak tworzyć film w programie Windows Media Maker, jak rysować w przeglądarce).

Koszty związane z zapewnieniem, w okresie od 2012 r. do 2016 r. (październik), dostępu do sieci Internet wyniosły łącznie 10.803,14 zł.


3.2.3. Dane teleadresowe i inne dane zamieszczone na stronie internetowej Szkoły były zgodne z faktyczną organizacją i dokumentami organizacyjnymi.


3.2.4. Szkoła posiadała elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP. Uczniowie współredagowali stronę internetową w ramach realizacji różnych przedsięwzięć i uczestnictwa w ogólnopolskich programach. Mieli założone konta uczniowskie i mogli się logować do strony roboczej. Tworzyli również blogi, w których przedstawiali efekty swojej pracy podczas realizacji różnych projektów. Stronę internetową współtworzył również Samorząd Uczniowski, który miał możliwość zamieszczania informacji, po uzyskaniu akceptacji opiekuna samorządu.



W Szkole wprowadzono dziennik elektroniczny, zapewniając nauczycielom odpowiednie urządzenia dostępowe do jego prowadzenia, a rodzicom bieżący nieodpłatny dostęp do informacji w zakresie dotyczącym ich dzieci. Strona internetowa zawiera podstawowe informacje dla rodziców o organizacji nauczania i bieżącej działalności szkoły. Ponadto Szkoła umożliwia rodzicom/uczniom kontakt z nauczycielami drogą elektroniczną poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą.

IV. Uwagi i wnioski Przedstawiając powyższe oceny wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, wobec niestwierdzenia nieprawidłowości, nie formułuje wniosków pokontrolnych.

V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli.


Ocena cząstkowa

Wnioski pokontrolne

Prawo zgłoszenia zastrzeżeń

21

Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK28 kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie.

W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego.

Lublin, dnia 16 grudnia 2016 r.

Dyrektor

Kontroler Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Lublinie Edward Lis

(–)

Anna Kowalska Główny specjalista kontroli państwowej

(–)

........................................................

........................................................

podpis podpis

28 Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1096 i z 2016 r. poz. 677).

bip wystąpienie sp28 lublin · wizualizery, projektory multimedialne i tablice interaktywne. w...

Documents