bir ikinci futbol takiminin fiziksel ve fizyolojik profilibir ikinci us futbol takiminin sezon...
TRANSCRIPT
Spor Bilimleri Dergisi
Hacettepe J of Sport Sciences
1998 (9) 13- 14
BiR iKiNCi us FUTBOl TAKIMININ SEZON ONCESi HAZIRLIK DONEMiNDE FiziKSEl VE FiZYOlOJiK PROFili
Caner A~IKADA Tahir HAZIR Alper A~~I Hiisrev TURNAGOL Asaf OZKARA
Hacettepe Universitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu
6ZET Bir ikinci lig futbol tskumrun sezon oncesl tiezuhlaquo kampmda tiziksel ve tizyoloshy
jik protilini saptamak emectyteyapilan bu ceitsmeds 30 futboleunun antropometshyrik siuet kuvvet ve dayankillik ozellikleti incetenrmstir Antropometrik otcumtershyde ya$ X 24 23plusmn31 ytl viicut aglrllgl X 7215plusmn449 kg boy X 17488plusmn448 em viicut yag yuzdesi X 672plusmn211 somatotip endomorfi X 233plusmn0 68 mezomorfi X 505plusmn109 ve Ektomorfi X 223plusmn040 olarak 61tD1mu$tDr Tum stcreme testleshyti bit Psion Organiser el bilgisayan ve bir kontakt mat verdtttnyte oltulmu$tDr Alt ekstremitenin kuvvet ozellikleti skuat stcreme (55) X 3672plusmn407 em aktif Sltshyrama (AS) X 3907plusmn457 em ve 15 sn coktu stcreme X 2446plusmn324 Wikg testleshyri ile degerlendirilmi$tir Elastik kuvvet ozellikteti AS-55 tsrta X 257plusmn196 em dikkate almarak incetenmistit TOm suret testteti tek 1$lkll bit New Test Fotosel Kronometre yardlmtyla oltulmu$tDr 10 ve 30 m siuet kosulennde kosu zamanshyIan etrestyle X 168plusmn0 02 sn X 41plusmn0 tsndit Topsuz ve topla yon degi$tirerek 30 m kosu zamanlan stresiyte X 991plusmn029 sn X 1236plusmn046 sn olarak oltulshymustiu Topsuz ve topla yon degi$tirerek kosu zamanlanndan hesaplanan tekshynik indeks () X 080plusmn0 04dur Futbol tekimtrun 4 mmol sabit laktat e$iginde koshy$U tuz X 323plusmn021 msn olarak 8 10 11 ve 12 kms tuzlerde 3 dakikallk kosu aralannda kulak memesinden elmen kanda Aeeusport Laktik Asit enelizotuyte fotometrik yontetnle analiz edilerek grafikten intrapole edilerek betirtenmistir Bu kosu tuzme kersthk gelen KAH X 17855plusmn783 eumdlaquo olarak heeepterutnstn
Anahtar Kelimeler Futbol Antropometri Kuvvet Sure Deyerukhhlaquo
Geli$ Tarihi 27111998
Yaytna Kabul Tarihi 2331999
3
lkinci Lig Futbol Takimlannin Fiziksel ve Fizyolojik Profili
PHYSICAL AND PHYSIOLOGICAL PROFILES OF A SECOND LEAGUE DIVISION SOCCER TEAM DURING PREPARATION PERIOD
ABSTRACT For the purpose of a preseason evaluation anthropometric and speed strength and endurance cashy
pacities of 30 players of a first division soccer team was tested in their camp site The mean age was 2423plusmn3 1 years body weight 72 15plusmn449 kg height 17488plusmn4 48 em body fat per cent 672plusmn2 11 soshymatotype characteristics in endomorphy was evaluated as 233plusmn0 68 mesomorphy 505plusmn109 and ecshytomorphy 223plusmn04 For the jumping tests a Psion Organiser hand computer and a contact mat was used Squat jump (SS) was tested as 36 72plusmn407 em counter active jump (AS) was 3907plusmn457 cm and 15 seshyconds multiple jump test (9S) was recorded as 2446plusmn324 Wkg as lower extremities strength capacitishyes The difference between the AS-SS (257plusmn196 cm) was taken as an indicator of elastic strength Speshyed ability of the soccer players were tested by the use of a mono beam photo cell New Test Timer in fishyeld situation In 10 and 30 meters speed runs the running times were tested as 168plusmn002 and 41plusmn01 seconds respectively In a 30 meter agility run without and with a ball drbling times were recorded 991 plusmnO 29 and 1236plusmn0 46 seconds respectively The technical index calculated from the agility runs with and without balls was calculated as O 80plusmn0 04 seconds 4 mmolllactate threshold levels (LA) of the socshycer players were intrapolated from the lactate analysis obtained at the end of a 3-minute runs at velocishyties of 8 10 11 and 12 kmlh by the use of blood lactate analysis from the earlobe using Accusport Lacshytate Analyser during one minute break between the runs The mean 4 mmolll LA running velocity of the whole team was 323plusmn021 ms and the mean HR at this velocity was 17855plusmn783 bpm
Key Words Soccer anthropometry strength speed endurance
GiRi$
Futbol oyunu bir temel aerobik dayarukhltk bzelligi uzerme duzensiz arahklarla ve zaman
zaman cok siddetli olabilen anaerobik aglrllkll oyun karakteri yansrtan cok yonlu beeeriler geshy
rektiren bir spor dahdrr Oyunda basan oyuneunun flzik kondisyonel teknik taktik ve oyunu
okuyabilme yetenekleriyle belirlenmektedir iki devreli oynanan oyun belirgin bir fizik yap ve
kondisyonel bzellikleri gerektirmektedir Futboleular uzerinde lte~itli calismatara rastlanmakshy
tadrr (Akqun ve i~legen 1983 Gunay ve ark 1984 i~legen ve ark 1986 Faina ve ark
1988 Ozder ve Gunay 1994 Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnalann bnemli bir kisrru oyunshy
cularin fizik yap ve kondisyonel bzelliklerini sergilemektedir Yapilan calrsrnalann bnemli bir
krsrru tutbolculann fizik yapi ve kondisyonel bzelliklerini birlikte ele alarak antrenman yrhrun
belirgin bir evresine bagll olarak vermemektedir Bu nedenle bu calrsrnada ust duzey futbolshy
eularda fizik yapi ve kondisyonel bzelliklerin hazirhk evresi basinda birlikte ele almarak norshy
matif ybnden bir profil cahsrnas amaclanrmsur
VONTEM
Cahsrnaya ikinei lig futbol takrrnmda oynayan 30 futbolcu [Yas X 2423plusmn31 yrl vucut aglrshy
Ilgl)( 7215plusmn449 kg boy X 17488plusmn448 em] kattlrrustrr Futbolculann 2s kaleei 10u savunshy
ma 12si orta saha ve 6sl hucurn oyuneusudur Tum olcurnler hazrrlrk karnprrun baslanqicmshy
da kamp ortarrunda ve 2 gun icinde yapnrrustrr
4
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Antropometrik 61lumler Antropometrik olcurnler birinci gun sabah yapilrrustrr Boy stashy
diometrede (Holtain Ltd UK) plusmn1 mm hata ile ayaklar crplak ve bas Frankfort duzlernlnde
olculrnustur Vucut aglrllgl (VA) bir baskul (Sega France) ile plusmn02 kg hassasiyetle olgulmu~shy
tur Vucut yag yuzdesi (VYY) ve somatotip icin vucudun sag tarafindan Subskapula Triseps
Biseps Abdominal Suprailiak I ve II ve baldir deri kivnrru kalrnhklan bir skinfold kaliper (Holshy
tain Ltd UK) ile 02 mm hassasiyetle Biseps Fleksiyonda Biseps Baldrr ve EI Bilegi gevshy
re olcurnleri bir antropometrik mezura (Gulick Metresi) ile plusmn1 mm hassasiyetle olgulmu~tOr
Humerus ve Femur biepikondilar caplar bir Harpenden antropometre ile plusmn1 mm hata ile sapshy
tanrrusnr Tum olcurnler aym kisuer taratrndan iki kez yaprlrrusve ortalamalan dikkate almrrusshy
tir VYY Acikada ve Arkrun (1991) Turk sporcu populasyonu icin qelistirdiklen regresyon forshy
rnulunden [VYY= -14226 + 0451 (Triseps dk) - 0737 (Suprailiak II dk) + 0424 (Abdomishy
nal dk] + 0993 (EI bilegi gev)] hesaplanrrustrr Somatotip Heath-Carter metodu ile saptanshy
rrustir (Carter 1980)
Surat ve Kuvvet 61lumleri 10 ve 30 m surat kosu zarnanlan elm sahada iki kaprh bir toshy
tosel (Turner Elektronik) yardrrm ile plusmn001 sn hata ile olculrnustur 30 m topsuz ve topla yon
deqistirerek kosu zarnanlan ayru zemin ve --------------------
zaman sayre ile olculrnustur 30 m yon
deqistirerek kosu parkuru $ekil 1de verilshy
rnistir Sporcular bu parkuru topsuz ve
topla kosarak tamarnlarmslar ve kosu zashy
rnanlan kayrt edllrnlstir (Test tekrar edileshy
bilirligi topsuz r=094 ve toplu r=092)
Teknik indeks (Ti) topsuz ve topla kosu
zamanlanndan (Ti= Topsuz kosu zamanI I
Topla kosu zamanI) hesaplanrrustir Skushy
at ve aktif sicrarna yukseklikleri bir elektshy
ronik devre anahtan olarak cahsan bir mat
ve buna bagll bir el bilgisayanndan (Psion
Organiser) ucus zarnaru (plusmn 0001 sn) 01shy
culerek hesaplanrrustrr Skuat sicrarna
yukseklikleri sporcular mat uzerindeyken
90 0 sabit skuat pozisyonundan ve eller
belde olacak sekilde aktif sicramada mat
uzerinde yine eller belde ayaktan dizler
uzerinde cokerek srcrarnalan istenrnistir
Surat ve sicrarna testleri iki kez yaptmlrrus $ekil1 Futbola ozgO surat ve dribling testi ve en iyi dereceler dikkate almrrustrr 15 -- ----J
5
lkinci Lig Futbol Takunlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
sn coklu sicrama ayru duzeneqin bir baska programmda 15 sn surekli sicrarna yaptmlarak bu
esnada olculen ortalama sicrarna yuksekligi ve sicrarna sayismdan ortalama que (Wkg) heshy
saplanrrustrr
Dayarukhhk Testi Dayarukhhk tssf ikinciqun yaprlrrustrr DayanJkllllgl degerlendirmek
iyin Anaerobik esik kosu hrzt (AnE) ve anaerobik esikte KAH (AnEKAH) saptanrrustrr Bushy
nun iyin sporculara Modifiye Mekik Testi (MMT) uyqulanrmstir (Hrzal ve ark 1997) MMT icin
antrenman sahasinda 20 mlik bir kosu parkuru olusturulmustur Sporcular bu parkuru 8 10
11 12 kms rnztarda her nizda 3 dk olmak Ozere tekrarh olarak kosrnuslardrr Her hiza ait koshy
su temposu elektronik bir tempo ayarlayrcrdan (Turner Elektronik) gelen sinyaller yardrrnryla
ayartanrrustrr Sporcunun cihazdan crkan her sinyalde 20 mlik kosu parkurunun basrnda 01shy
rnasi istenmis boylece her kosu hizrrun temposu ayarlanmrs ve bu tempolarda 3 dk kosmalashy
n saqlanrmstir Her kosu hiz sonunda 1 dk dinlenme verilmis bu esnada laktik asit (LA) blyushy
mu lcln kulak memesinden bir damla (50 ul) kan almrmstrr LA arteriyel tam kandan fotometshy
rik (Accusport) olarak plusmn01 mmol nata ile olculrnustur Test boyunca KAH telemetrik monitor
(Polar Finland) ile 5 sn intervalle rnonitorun hanzasma kayrt edilmlstir 4 mmol sabit laktat esishy
gi LA-Hlz grafiginden anaerobik eige karstlik gelen KAH LA-KAH grafiginden intrapole edishy
lerek saptanrrusnr
istatistik Tum degikenlerin tarurntayrci istatistiqi (XplusmnSD) Windows altmda cahsan SPSS
60 istatistik paket programmda yaprlrrustir
BULGULAR
Futbol takrrrurun sezon bncesi hazunk donerni antropometrik olcumleri Tablo 1de vertlmlsshy
tiro Futbol takrrrurun VYYsi x672plusmn211 fizyolojik smrriar icerisinde bulunrnustur Somatotip inshy
celendiqinde takimm Mezo-Endomorf yapida oldugu saptanrmstir (Tablo I $ekil 2) SS ve AS
yuksekllklerl strasiyla x 3672plusmn407 em x 3907plusmn457 em olarak olculrnustur Elastik kuvvet
(AS-SS) pozitiftir (Tablo 2 Sekll 3) 15 sn coklu srcrarnada alt ekstremite kaslanrun ortalama
gueu 2446plusmn324 Wkg olarak saptanrrustrr Surat kosutan ile ilgili sonuelar Tablo 3te ve bunshy
lara ait grafikler $ekil 4te qosterilrnistir 10m sprint zarnam x 168plusmn002 sn 30 m sprint zashy
rnam x 41plusmn01 sndir Topsuz ve topla 30 m yon degitirerek kosu zarnanlan sirasryla x 991 plusmn029 sn x 1236plusmn046 sndir Takrrnm Ti ortalarnasi = 080plusmn004 bulunrnustur Dayashy
ruklrlrkla ilgili oleum sonuclan Tablo 4te sunulrnustur AnE x 323plusmn021 rnsn AnEKAH x 17855plusmn783 atirndk dir Oyuncularin farkli ruzlarda elde edilen ortalarna KAH ve LA deqershy
leri Table 5 ve 6da ve bunlara ait grafikler $ekil 5de qorulmektedir Kosu hrzmm artrsma bagshy
II olarak KAH ve LA degerlerinin de arttlgl gbzlenmektedir
6
Actkada Hazir A~~l Turnagol Ozkara
Tablo 1 Futbol oyunculannm antropometrik Qzellikleri (n=30)
X SO
Yas (VII)
2423 31
VA (kg)
7215 449
Boy (em)
17488 448
VVV ()
672 211
Somatotip
Endomorfi Mezomorfi Ektomorfi
X SO
233 068
505 109
223 040
$ekil 2 Takirmn somatotip Qzellikleri
Tablo 2 Futbol oyunculanrun sicrarna yOkseklikleri ve 15 sn coklu sicrarna 90lt deqerleri (n=30)
SS (em) AS (em) AS-SS (em) QS (Wkg)
X 3672 3907 257 2446 SO 407 457 196 324
7
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
lkinci Lig Futbol Takimlannin Fiziksel ve Fizyolojik Profili
PHYSICAL AND PHYSIOLOGICAL PROFILES OF A SECOND LEAGUE DIVISION SOCCER TEAM DURING PREPARATION PERIOD
ABSTRACT For the purpose of a preseason evaluation anthropometric and speed strength and endurance cashy
pacities of 30 players of a first division soccer team was tested in their camp site The mean age was 2423plusmn3 1 years body weight 72 15plusmn449 kg height 17488plusmn4 48 em body fat per cent 672plusmn2 11 soshymatotype characteristics in endomorphy was evaluated as 233plusmn0 68 mesomorphy 505plusmn109 and ecshytomorphy 223plusmn04 For the jumping tests a Psion Organiser hand computer and a contact mat was used Squat jump (SS) was tested as 36 72plusmn407 em counter active jump (AS) was 3907plusmn457 cm and 15 seshyconds multiple jump test (9S) was recorded as 2446plusmn324 Wkg as lower extremities strength capacitishyes The difference between the AS-SS (257plusmn196 cm) was taken as an indicator of elastic strength Speshyed ability of the soccer players were tested by the use of a mono beam photo cell New Test Timer in fishyeld situation In 10 and 30 meters speed runs the running times were tested as 168plusmn002 and 41plusmn01 seconds respectively In a 30 meter agility run without and with a ball drbling times were recorded 991 plusmnO 29 and 1236plusmn0 46 seconds respectively The technical index calculated from the agility runs with and without balls was calculated as O 80plusmn0 04 seconds 4 mmolllactate threshold levels (LA) of the socshycer players were intrapolated from the lactate analysis obtained at the end of a 3-minute runs at velocishyties of 8 10 11 and 12 kmlh by the use of blood lactate analysis from the earlobe using Accusport Lacshytate Analyser during one minute break between the runs The mean 4 mmolll LA running velocity of the whole team was 323plusmn021 ms and the mean HR at this velocity was 17855plusmn783 bpm
Key Words Soccer anthropometry strength speed endurance
GiRi$
Futbol oyunu bir temel aerobik dayarukhltk bzelligi uzerme duzensiz arahklarla ve zaman
zaman cok siddetli olabilen anaerobik aglrllkll oyun karakteri yansrtan cok yonlu beeeriler geshy
rektiren bir spor dahdrr Oyunda basan oyuneunun flzik kondisyonel teknik taktik ve oyunu
okuyabilme yetenekleriyle belirlenmektedir iki devreli oynanan oyun belirgin bir fizik yap ve
kondisyonel bzellikleri gerektirmektedir Futboleular uzerinde lte~itli calismatara rastlanmakshy
tadrr (Akqun ve i~legen 1983 Gunay ve ark 1984 i~legen ve ark 1986 Faina ve ark
1988 Ozder ve Gunay 1994 Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnalann bnemli bir kisrru oyunshy
cularin fizik yap ve kondisyonel bzelliklerini sergilemektedir Yapilan calrsrnalann bnemli bir
krsrru tutbolculann fizik yapi ve kondisyonel bzelliklerini birlikte ele alarak antrenman yrhrun
belirgin bir evresine bagll olarak vermemektedir Bu nedenle bu calrsrnada ust duzey futbolshy
eularda fizik yapi ve kondisyonel bzelliklerin hazirhk evresi basinda birlikte ele almarak norshy
matif ybnden bir profil cahsrnas amaclanrmsur
VONTEM
Cahsrnaya ikinei lig futbol takrrnmda oynayan 30 futbolcu [Yas X 2423plusmn31 yrl vucut aglrshy
Ilgl)( 7215plusmn449 kg boy X 17488plusmn448 em] kattlrrustrr Futbolculann 2s kaleei 10u savunshy
ma 12si orta saha ve 6sl hucurn oyuneusudur Tum olcurnler hazrrlrk karnprrun baslanqicmshy
da kamp ortarrunda ve 2 gun icinde yapnrrustrr
4
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Antropometrik 61lumler Antropometrik olcurnler birinci gun sabah yapilrrustrr Boy stashy
diometrede (Holtain Ltd UK) plusmn1 mm hata ile ayaklar crplak ve bas Frankfort duzlernlnde
olculrnustur Vucut aglrllgl (VA) bir baskul (Sega France) ile plusmn02 kg hassasiyetle olgulmu~shy
tur Vucut yag yuzdesi (VYY) ve somatotip icin vucudun sag tarafindan Subskapula Triseps
Biseps Abdominal Suprailiak I ve II ve baldir deri kivnrru kalrnhklan bir skinfold kaliper (Holshy
tain Ltd UK) ile 02 mm hassasiyetle Biseps Fleksiyonda Biseps Baldrr ve EI Bilegi gevshy
re olcurnleri bir antropometrik mezura (Gulick Metresi) ile plusmn1 mm hassasiyetle olgulmu~tOr
Humerus ve Femur biepikondilar caplar bir Harpenden antropometre ile plusmn1 mm hata ile sapshy
tanrrusnr Tum olcurnler aym kisuer taratrndan iki kez yaprlrrusve ortalamalan dikkate almrrusshy
tir VYY Acikada ve Arkrun (1991) Turk sporcu populasyonu icin qelistirdiklen regresyon forshy
rnulunden [VYY= -14226 + 0451 (Triseps dk) - 0737 (Suprailiak II dk) + 0424 (Abdomishy
nal dk] + 0993 (EI bilegi gev)] hesaplanrrustrr Somatotip Heath-Carter metodu ile saptanshy
rrustir (Carter 1980)
Surat ve Kuvvet 61lumleri 10 ve 30 m surat kosu zarnanlan elm sahada iki kaprh bir toshy
tosel (Turner Elektronik) yardrrm ile plusmn001 sn hata ile olculrnustur 30 m topsuz ve topla yon
deqistirerek kosu zarnanlan ayru zemin ve --------------------
zaman sayre ile olculrnustur 30 m yon
deqistirerek kosu parkuru $ekil 1de verilshy
rnistir Sporcular bu parkuru topsuz ve
topla kosarak tamarnlarmslar ve kosu zashy
rnanlan kayrt edllrnlstir (Test tekrar edileshy
bilirligi topsuz r=094 ve toplu r=092)
Teknik indeks (Ti) topsuz ve topla kosu
zamanlanndan (Ti= Topsuz kosu zamanI I
Topla kosu zamanI) hesaplanrrustir Skushy
at ve aktif sicrarna yukseklikleri bir elektshy
ronik devre anahtan olarak cahsan bir mat
ve buna bagll bir el bilgisayanndan (Psion
Organiser) ucus zarnaru (plusmn 0001 sn) 01shy
culerek hesaplanrrustrr Skuat sicrarna
yukseklikleri sporcular mat uzerindeyken
90 0 sabit skuat pozisyonundan ve eller
belde olacak sekilde aktif sicramada mat
uzerinde yine eller belde ayaktan dizler
uzerinde cokerek srcrarnalan istenrnistir
Surat ve sicrarna testleri iki kez yaptmlrrus $ekil1 Futbola ozgO surat ve dribling testi ve en iyi dereceler dikkate almrrustrr 15 -- ----J
5
lkinci Lig Futbol Takunlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
sn coklu sicrama ayru duzeneqin bir baska programmda 15 sn surekli sicrarna yaptmlarak bu
esnada olculen ortalama sicrarna yuksekligi ve sicrarna sayismdan ortalama que (Wkg) heshy
saplanrrustrr
Dayarukhhk Testi Dayarukhhk tssf ikinciqun yaprlrrustrr DayanJkllllgl degerlendirmek
iyin Anaerobik esik kosu hrzt (AnE) ve anaerobik esikte KAH (AnEKAH) saptanrrustrr Bushy
nun iyin sporculara Modifiye Mekik Testi (MMT) uyqulanrmstir (Hrzal ve ark 1997) MMT icin
antrenman sahasinda 20 mlik bir kosu parkuru olusturulmustur Sporcular bu parkuru 8 10
11 12 kms rnztarda her nizda 3 dk olmak Ozere tekrarh olarak kosrnuslardrr Her hiza ait koshy
su temposu elektronik bir tempo ayarlayrcrdan (Turner Elektronik) gelen sinyaller yardrrnryla
ayartanrrustrr Sporcunun cihazdan crkan her sinyalde 20 mlik kosu parkurunun basrnda 01shy
rnasi istenmis boylece her kosu hizrrun temposu ayarlanmrs ve bu tempolarda 3 dk kosmalashy
n saqlanrmstir Her kosu hiz sonunda 1 dk dinlenme verilmis bu esnada laktik asit (LA) blyushy
mu lcln kulak memesinden bir damla (50 ul) kan almrmstrr LA arteriyel tam kandan fotometshy
rik (Accusport) olarak plusmn01 mmol nata ile olculrnustur Test boyunca KAH telemetrik monitor
(Polar Finland) ile 5 sn intervalle rnonitorun hanzasma kayrt edilmlstir 4 mmol sabit laktat esishy
gi LA-Hlz grafiginden anaerobik eige karstlik gelen KAH LA-KAH grafiginden intrapole edishy
lerek saptanrrusnr
istatistik Tum degikenlerin tarurntayrci istatistiqi (XplusmnSD) Windows altmda cahsan SPSS
60 istatistik paket programmda yaprlrrustir
BULGULAR
Futbol takrrrurun sezon bncesi hazunk donerni antropometrik olcumleri Tablo 1de vertlmlsshy
tiro Futbol takrrrurun VYYsi x672plusmn211 fizyolojik smrriar icerisinde bulunrnustur Somatotip inshy
celendiqinde takimm Mezo-Endomorf yapida oldugu saptanrmstir (Tablo I $ekil 2) SS ve AS
yuksekllklerl strasiyla x 3672plusmn407 em x 3907plusmn457 em olarak olculrnustur Elastik kuvvet
(AS-SS) pozitiftir (Tablo 2 Sekll 3) 15 sn coklu srcrarnada alt ekstremite kaslanrun ortalama
gueu 2446plusmn324 Wkg olarak saptanrrustrr Surat kosutan ile ilgili sonuelar Tablo 3te ve bunshy
lara ait grafikler $ekil 4te qosterilrnistir 10m sprint zarnam x 168plusmn002 sn 30 m sprint zashy
rnam x 41plusmn01 sndir Topsuz ve topla 30 m yon degitirerek kosu zarnanlan sirasryla x 991 plusmn029 sn x 1236plusmn046 sndir Takrrnm Ti ortalarnasi = 080plusmn004 bulunrnustur Dayashy
ruklrlrkla ilgili oleum sonuclan Tablo 4te sunulrnustur AnE x 323plusmn021 rnsn AnEKAH x 17855plusmn783 atirndk dir Oyuncularin farkli ruzlarda elde edilen ortalarna KAH ve LA deqershy
leri Table 5 ve 6da ve bunlara ait grafikler $ekil 5de qorulmektedir Kosu hrzmm artrsma bagshy
II olarak KAH ve LA degerlerinin de arttlgl gbzlenmektedir
6
Actkada Hazir A~~l Turnagol Ozkara
Tablo 1 Futbol oyunculannm antropometrik Qzellikleri (n=30)
X SO
Yas (VII)
2423 31
VA (kg)
7215 449
Boy (em)
17488 448
VVV ()
672 211
Somatotip
Endomorfi Mezomorfi Ektomorfi
X SO
233 068
505 109
223 040
$ekil 2 Takirmn somatotip Qzellikleri
Tablo 2 Futbol oyunculanrun sicrarna yOkseklikleri ve 15 sn coklu sicrarna 90lt deqerleri (n=30)
SS (em) AS (em) AS-SS (em) QS (Wkg)
X 3672 3907 257 2446 SO 407 457 196 324
7
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Antropometrik 61lumler Antropometrik olcurnler birinci gun sabah yapilrrustrr Boy stashy
diometrede (Holtain Ltd UK) plusmn1 mm hata ile ayaklar crplak ve bas Frankfort duzlernlnde
olculrnustur Vucut aglrllgl (VA) bir baskul (Sega France) ile plusmn02 kg hassasiyetle olgulmu~shy
tur Vucut yag yuzdesi (VYY) ve somatotip icin vucudun sag tarafindan Subskapula Triseps
Biseps Abdominal Suprailiak I ve II ve baldir deri kivnrru kalrnhklan bir skinfold kaliper (Holshy
tain Ltd UK) ile 02 mm hassasiyetle Biseps Fleksiyonda Biseps Baldrr ve EI Bilegi gevshy
re olcurnleri bir antropometrik mezura (Gulick Metresi) ile plusmn1 mm hassasiyetle olgulmu~tOr
Humerus ve Femur biepikondilar caplar bir Harpenden antropometre ile plusmn1 mm hata ile sapshy
tanrrusnr Tum olcurnler aym kisuer taratrndan iki kez yaprlrrusve ortalamalan dikkate almrrusshy
tir VYY Acikada ve Arkrun (1991) Turk sporcu populasyonu icin qelistirdiklen regresyon forshy
rnulunden [VYY= -14226 + 0451 (Triseps dk) - 0737 (Suprailiak II dk) + 0424 (Abdomishy
nal dk] + 0993 (EI bilegi gev)] hesaplanrrustrr Somatotip Heath-Carter metodu ile saptanshy
rrustir (Carter 1980)
Surat ve Kuvvet 61lumleri 10 ve 30 m surat kosu zarnanlan elm sahada iki kaprh bir toshy
tosel (Turner Elektronik) yardrrm ile plusmn001 sn hata ile olculrnustur 30 m topsuz ve topla yon
deqistirerek kosu zarnanlan ayru zemin ve --------------------
zaman sayre ile olculrnustur 30 m yon
deqistirerek kosu parkuru $ekil 1de verilshy
rnistir Sporcular bu parkuru topsuz ve
topla kosarak tamarnlarmslar ve kosu zashy
rnanlan kayrt edllrnlstir (Test tekrar edileshy
bilirligi topsuz r=094 ve toplu r=092)
Teknik indeks (Ti) topsuz ve topla kosu
zamanlanndan (Ti= Topsuz kosu zamanI I
Topla kosu zamanI) hesaplanrrustir Skushy
at ve aktif sicrarna yukseklikleri bir elektshy
ronik devre anahtan olarak cahsan bir mat
ve buna bagll bir el bilgisayanndan (Psion
Organiser) ucus zarnaru (plusmn 0001 sn) 01shy
culerek hesaplanrrustrr Skuat sicrarna
yukseklikleri sporcular mat uzerindeyken
90 0 sabit skuat pozisyonundan ve eller
belde olacak sekilde aktif sicramada mat
uzerinde yine eller belde ayaktan dizler
uzerinde cokerek srcrarnalan istenrnistir
Surat ve sicrarna testleri iki kez yaptmlrrus $ekil1 Futbola ozgO surat ve dribling testi ve en iyi dereceler dikkate almrrustrr 15 -- ----J
5
lkinci Lig Futbol Takunlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
sn coklu sicrama ayru duzeneqin bir baska programmda 15 sn surekli sicrarna yaptmlarak bu
esnada olculen ortalama sicrarna yuksekligi ve sicrarna sayismdan ortalama que (Wkg) heshy
saplanrrustrr
Dayarukhhk Testi Dayarukhhk tssf ikinciqun yaprlrrustrr DayanJkllllgl degerlendirmek
iyin Anaerobik esik kosu hrzt (AnE) ve anaerobik esikte KAH (AnEKAH) saptanrrustrr Bushy
nun iyin sporculara Modifiye Mekik Testi (MMT) uyqulanrmstir (Hrzal ve ark 1997) MMT icin
antrenman sahasinda 20 mlik bir kosu parkuru olusturulmustur Sporcular bu parkuru 8 10
11 12 kms rnztarda her nizda 3 dk olmak Ozere tekrarh olarak kosrnuslardrr Her hiza ait koshy
su temposu elektronik bir tempo ayarlayrcrdan (Turner Elektronik) gelen sinyaller yardrrnryla
ayartanrrustrr Sporcunun cihazdan crkan her sinyalde 20 mlik kosu parkurunun basrnda 01shy
rnasi istenmis boylece her kosu hizrrun temposu ayarlanmrs ve bu tempolarda 3 dk kosmalashy
n saqlanrmstir Her kosu hiz sonunda 1 dk dinlenme verilmis bu esnada laktik asit (LA) blyushy
mu lcln kulak memesinden bir damla (50 ul) kan almrmstrr LA arteriyel tam kandan fotometshy
rik (Accusport) olarak plusmn01 mmol nata ile olculrnustur Test boyunca KAH telemetrik monitor
(Polar Finland) ile 5 sn intervalle rnonitorun hanzasma kayrt edilmlstir 4 mmol sabit laktat esishy
gi LA-Hlz grafiginden anaerobik eige karstlik gelen KAH LA-KAH grafiginden intrapole edishy
lerek saptanrrusnr
istatistik Tum degikenlerin tarurntayrci istatistiqi (XplusmnSD) Windows altmda cahsan SPSS
60 istatistik paket programmda yaprlrrustir
BULGULAR
Futbol takrrrurun sezon bncesi hazunk donerni antropometrik olcumleri Tablo 1de vertlmlsshy
tiro Futbol takrrrurun VYYsi x672plusmn211 fizyolojik smrriar icerisinde bulunrnustur Somatotip inshy
celendiqinde takimm Mezo-Endomorf yapida oldugu saptanrmstir (Tablo I $ekil 2) SS ve AS
yuksekllklerl strasiyla x 3672plusmn407 em x 3907plusmn457 em olarak olculrnustur Elastik kuvvet
(AS-SS) pozitiftir (Tablo 2 Sekll 3) 15 sn coklu srcrarnada alt ekstremite kaslanrun ortalama
gueu 2446plusmn324 Wkg olarak saptanrrustrr Surat kosutan ile ilgili sonuelar Tablo 3te ve bunshy
lara ait grafikler $ekil 4te qosterilrnistir 10m sprint zarnam x 168plusmn002 sn 30 m sprint zashy
rnam x 41plusmn01 sndir Topsuz ve topla 30 m yon degitirerek kosu zarnanlan sirasryla x 991 plusmn029 sn x 1236plusmn046 sndir Takrrnm Ti ortalarnasi = 080plusmn004 bulunrnustur Dayashy
ruklrlrkla ilgili oleum sonuclan Tablo 4te sunulrnustur AnE x 323plusmn021 rnsn AnEKAH x 17855plusmn783 atirndk dir Oyuncularin farkli ruzlarda elde edilen ortalarna KAH ve LA deqershy
leri Table 5 ve 6da ve bunlara ait grafikler $ekil 5de qorulmektedir Kosu hrzmm artrsma bagshy
II olarak KAH ve LA degerlerinin de arttlgl gbzlenmektedir
6
Actkada Hazir A~~l Turnagol Ozkara
Tablo 1 Futbol oyunculannm antropometrik Qzellikleri (n=30)
X SO
Yas (VII)
2423 31
VA (kg)
7215 449
Boy (em)
17488 448
VVV ()
672 211
Somatotip
Endomorfi Mezomorfi Ektomorfi
X SO
233 068
505 109
223 040
$ekil 2 Takirmn somatotip Qzellikleri
Tablo 2 Futbol oyunculanrun sicrarna yOkseklikleri ve 15 sn coklu sicrarna 90lt deqerleri (n=30)
SS (em) AS (em) AS-SS (em) QS (Wkg)
X 3672 3907 257 2446 SO 407 457 196 324
7
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
lkinci Lig Futbol Takunlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
sn coklu sicrama ayru duzeneqin bir baska programmda 15 sn surekli sicrarna yaptmlarak bu
esnada olculen ortalama sicrarna yuksekligi ve sicrarna sayismdan ortalama que (Wkg) heshy
saplanrrustrr
Dayarukhhk Testi Dayarukhhk tssf ikinciqun yaprlrrustrr DayanJkllllgl degerlendirmek
iyin Anaerobik esik kosu hrzt (AnE) ve anaerobik esikte KAH (AnEKAH) saptanrrustrr Bushy
nun iyin sporculara Modifiye Mekik Testi (MMT) uyqulanrmstir (Hrzal ve ark 1997) MMT icin
antrenman sahasinda 20 mlik bir kosu parkuru olusturulmustur Sporcular bu parkuru 8 10
11 12 kms rnztarda her nizda 3 dk olmak Ozere tekrarh olarak kosrnuslardrr Her hiza ait koshy
su temposu elektronik bir tempo ayarlayrcrdan (Turner Elektronik) gelen sinyaller yardrrnryla
ayartanrrustrr Sporcunun cihazdan crkan her sinyalde 20 mlik kosu parkurunun basrnda 01shy
rnasi istenmis boylece her kosu hizrrun temposu ayarlanmrs ve bu tempolarda 3 dk kosmalashy
n saqlanrmstir Her kosu hiz sonunda 1 dk dinlenme verilmis bu esnada laktik asit (LA) blyushy
mu lcln kulak memesinden bir damla (50 ul) kan almrmstrr LA arteriyel tam kandan fotometshy
rik (Accusport) olarak plusmn01 mmol nata ile olculrnustur Test boyunca KAH telemetrik monitor
(Polar Finland) ile 5 sn intervalle rnonitorun hanzasma kayrt edilmlstir 4 mmol sabit laktat esishy
gi LA-Hlz grafiginden anaerobik eige karstlik gelen KAH LA-KAH grafiginden intrapole edishy
lerek saptanrrusnr
istatistik Tum degikenlerin tarurntayrci istatistiqi (XplusmnSD) Windows altmda cahsan SPSS
60 istatistik paket programmda yaprlrrustir
BULGULAR
Futbol takrrrurun sezon bncesi hazunk donerni antropometrik olcumleri Tablo 1de vertlmlsshy
tiro Futbol takrrrurun VYYsi x672plusmn211 fizyolojik smrriar icerisinde bulunrnustur Somatotip inshy
celendiqinde takimm Mezo-Endomorf yapida oldugu saptanrmstir (Tablo I $ekil 2) SS ve AS
yuksekllklerl strasiyla x 3672plusmn407 em x 3907plusmn457 em olarak olculrnustur Elastik kuvvet
(AS-SS) pozitiftir (Tablo 2 Sekll 3) 15 sn coklu srcrarnada alt ekstremite kaslanrun ortalama
gueu 2446plusmn324 Wkg olarak saptanrrustrr Surat kosutan ile ilgili sonuelar Tablo 3te ve bunshy
lara ait grafikler $ekil 4te qosterilrnistir 10m sprint zarnam x 168plusmn002 sn 30 m sprint zashy
rnam x 41plusmn01 sndir Topsuz ve topla 30 m yon degitirerek kosu zarnanlan sirasryla x 991 plusmn029 sn x 1236plusmn046 sndir Takrrnm Ti ortalarnasi = 080plusmn004 bulunrnustur Dayashy
ruklrlrkla ilgili oleum sonuclan Tablo 4te sunulrnustur AnE x 323plusmn021 rnsn AnEKAH x 17855plusmn783 atirndk dir Oyuncularin farkli ruzlarda elde edilen ortalarna KAH ve LA deqershy
leri Table 5 ve 6da ve bunlara ait grafikler $ekil 5de qorulmektedir Kosu hrzmm artrsma bagshy
II olarak KAH ve LA degerlerinin de arttlgl gbzlenmektedir
6
Actkada Hazir A~~l Turnagol Ozkara
Tablo 1 Futbol oyunculannm antropometrik Qzellikleri (n=30)
X SO
Yas (VII)
2423 31
VA (kg)
7215 449
Boy (em)
17488 448
VVV ()
672 211
Somatotip
Endomorfi Mezomorfi Ektomorfi
X SO
233 068
505 109
223 040
$ekil 2 Takirmn somatotip Qzellikleri
Tablo 2 Futbol oyunculanrun sicrarna yOkseklikleri ve 15 sn coklu sicrarna 90lt deqerleri (n=30)
SS (em) AS (em) AS-SS (em) QS (Wkg)
X 3672 3907 257 2446 SO 407 457 196 324
7
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Actkada Hazir A~~l Turnagol Ozkara
Tablo 1 Futbol oyunculannm antropometrik Qzellikleri (n=30)
X SO
Yas (VII)
2423 31
VA (kg)
7215 449
Boy (em)
17488 448
VVV ()
672 211
Somatotip
Endomorfi Mezomorfi Ektomorfi
X SO
233 068
505 109
223 040
$ekil 2 Takirmn somatotip Qzellikleri
Tablo 2 Futbol oyunculanrun sicrarna yOkseklikleri ve 15 sn coklu sicrarna 90lt deqerleri (n=30)
SS (em) AS (em) AS-SS (em) QS (Wkg)
X 3672 3907 257 2446 SO 407 457 196 324
7
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
lkinci Lig Futbol Taktmlartntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
$ekil 3 Oyunculann tarkh srcrarnaozelllklerlnln grafik gbrunumu
Tablo 3 Futbol oyunculanrun surat kosu zamanlari (n=30)
10 m (sn)
30 m (sn)
Topsuz 30 m (sn)
Topla 30 m (sn)
Ti (Toplu-Topsuz)
X SD
168 002
41 01
991 029
1236 046
080 004
$ekil 4 Farkh kosu luz zaman grafikleri
Tablo 4 Futbol oyunculanrun AnE~ ve AnE~KAH degerleri (n=30)
AnE (mlsn) AnE (atrrndk)
X 323 17855 SD 021 783
8
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Actkada Hazir A~p Turnagol Ozkara
Tablo 5 Oyunculann tarku hrzlarda elde edilen KAH degerleri
8 kms 10 kmhs 11 kms 12 kms
X 14113 16260 17477 18327 SO 1238 1124 1007 889
Tablo 6 Oyunculann tarkh mzlarda elde edilen LA deqerlen
Dinlenik 8 kms 10 kms 11 kms 12 kms
X 208 228 280 334 446 SO 041 032 054 068 098
TARTI$MA
Profesyonel duzeyde oynayan futbolculann haZlrllk dbnemi basmda tarkh kondisyonel kashy
pasitelerine ait srruru cahsrna bulunrnaktadir (Acrkada ve ark 1997) Haztrlrk bncesi degerlenshy
dirmeler birinci olarak takrrnm 0 anki kondisyon durumunun ne dOzeyde olduqunun gbzlenshy
mesi ve ileriki dbnemlerde yapilacak degerlendirmeler icin qelisirnln takip edilebilmesini sagshy
lamak ikinci olarak ise yapuacak antrenmanlann slddet ve kapsarmrun dOzenlenmesine yarshy
dime olacak kriterlerin belirlenmesine yardrmci olmak amaciyla yaprlrnaktadrr
VOcut Y si antrenman duzeyini beslenme ahskanhqm ve genel sagllgl degerlendirmeshy
de bir kriter olabilir (Heyward ve Stolarczyk 1996) YapJlan Y olcumune qore grup ortalashy
ma degeri 672plusmn211 olarak elde edilrnistn Bu deger uzun mesafe kosucular uzerinde beshy
lirlenen deqeriere benzemektedir (Costil 1981) Birinci lig takimlanndan birisine benzer sekilshy
de yapilan bir baska cahsmada ayru regresyon forrnuluyte elde edilen Y si deqerleri 704plusmn
1 89 olarak bellrlenrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cahsrnarun yarn sira tarkh cahsrnaclashy
nn Turk takrrnlar Ozerinde ve tarkh regresyon torrnulleriyle elde ettikleri deqerler icerislnde en
yOksek deger 1256plusmn219 la II Lig takrrnlan Ozerinde Yohaz teknigiyle ilegen ve ark
(1986) taratmdan elde edilrmstir Ayru cahsrnada 1 lig oyunculannda vucut si 1040plusmnO69
olarak qozlenrnistir Akqun ve ilegen (1983) Sloan-Weir regresyon formOlu kullanarak proshy
fesyonel futbolculann vucut Y si 975 olarak degerlendirmilerdir Bir diger profesyonel futshy
bolcular uzerinde yapilan cahsrnada Y si 119plusmn23 olarak belirlenrnistir (Akkurt ve
ark 1994) Ancak kullarulan regresyon torrnulu belirtilmemitir Amatbr futbolcular uzerindeyshy
se Ozder ve GOnay (1994) Nobel torrnulunu GOnay ve arkadaslan (1984) Benke ve Wilmoshy
re torrnulunu Kartal ve GOnay (1994) Nobel torrnulunti kullanarak srrasryla 99 121plusmn211
ve 100plusmn151 degerlerini elde etrnislerdir ilegen ve arkadaslan (1986) yine Yohaz torrnulunu
kullanarak A ve B qenc Milli Taktrniannda sirasiyta 10 84plusmnO91 ve 1230 plusmn118 degerlerini elshy
de etmislerdir Bu degerler ortalama olarak amator ve profesyonel tutbolculann kilo sorunlashy
9
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Ikinci Lig Futbol Takimlartntn Piziksel ve Fizyolojik Profili
n bulunrnadrqm gbstermektedir Yaprlan tarkh cahsrnalann tarkli regresyon formOlieri kullarushy
larak elde edilen degerlerinin karsrtastmlmasrm yapmak mumkun gbrOlmemektedir Ancak
futbolcularla yapIan calismalardan metodolojik ybnden bir standardizasyona gidilmesi geshy
rektigi gbzlenmektedir
14113 1626 17477 8 10 11
18327 12
$ekil 5 Farkh ruzlarda KAH ve LA deqerleri
Futbolculann somatotip olcurnlerlnden mezoendomorfik olduktan belirlenrnlstlr Bu degershy
lendirmede elde edilen degerler i~legen ve arkrun (1986) I II A Gene Milli ve arnator futshy
bolcular Ozerinde elde etrnis olduklan mezomorfik deqerlerden daha yOksektir Ancak i~legen
ve arkrun (1986) calrsrnasmda da II Ug oyunculan mezoendomorfik yap sergilerlerken I
Ug A Milli ve arnatorler mezoektomorfik bir somatotip bzelligi serqllernislerdir Aym takimm I
Ugde oynadrklan ve bir kisrrunm ayru oyunculardan olustuqu 30 oyuncunun bulunduqu bir
baska cahsrnada (Acrkada ve ark 1996a) somatotip bzellik olarak yine mezoendomorfik yashy
pi serqilenrnis ve 613plusmn0 74 mezomorfik yaptyla daha yOksek bir deqer elde editrnistir Her iki
calisrnada da diger calismalara oranla daha yOksek mezomorfik bilesen elde ednrnrstlr Bu
tarkhhk tarkh kisilerin yaprrus olduklan olcurnlerden kaynaklanabileceqi gibi oyunculann gershy
gekte yapisal bzelliklerinin bir gbstergesi olarak da qozlenrnis olabilir
Futbolculann cabuk patlayic ve elastik kuvvetlerinin bir gbstergesi olarak yapilan SS AS
ve cS olcurnleri smrrh sayida calismayla karsrtastmlaburnistir Futbolcularda yapilan srrurh sashy
10
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Actkada Hazir A~fl Turnagol Ozkara
yidaki cahsmalann bir krsrnmda Seargent Jump Yonterniyle sicrarna panosundan sicrarna
yOksekligi qozlenrnistir (Ozder ve GOnay 1994 GOnay ve ark 1994) Aneak bu sicrama toshy
runde cabuk kuvvete iliskin bilgi edinilmekle beraber cabuk kuvvetin elastik ve patlayici kuvshy
vet tOrleriyle ilgili bilgi edinilememektedir Futbol gibi ani donusler srcrama ivmelenme ve yashy
vaslarna gibi hareketlerin cok srk rastlandrq hareket turlerini iceren spor dallannda kasm kashy
sligan bileenleriyle birlikte elastik bileenlerinin de hareketlendiqi qorulrnektedir (Bosco ve
ark 1982 vutasalo ve Bosco 1982) Bu nedenle baeak kuvvetini test eden testlerin elastik
ve patlayici kuvvetleri aynt edebilen testlerden secllmesi sporeunun kondisyonuyla ilgili daha
ayrmtrh bilgi vermesi acisindan Onemlidir Acikada ve ark (1997) bu calismada kullarulan test
araclan ve yontemiyle bir baska birinei lig takrrru 34 oyuneusu Ozerinde SS AS ve AS-SS
tarklanru sirasryla 3719plusmn475 em 3897plusmn403 em ve 178plusmn292 em olarak bulmuslardrr QS
testinde ise 2568plusmn417 Wkg olarak elde etmislerdir Belirtilen bu degerler bu calrsrnada elde
edilen bulgulara benzer degerlerdir Bu calisrnada olculen kulup iki yrl once ve I Turkiye Futshy
bol Liginde oynarlarken onernli sayida bu cahsrnada yer alan futboleulardan olusan 30 oyunshy
eu uzerinde ayru arac ve yonternlerle SS AS AS-SS ve QS olcOlmO ve oyuneular AS-SS
larklanna gore iyi orta ve alt grup olarak uc ayn gruba ayrrlarak test sonuclan degerlendirilshy
mistir (Acikada ve ark 1996a) Buna gore iyi grupta AS-SS farki 509plusmn121 em olurken SS
AS ve QS sirasryla 3674plusmn332 em 4183plusmn379 em 2876plusmn202 Wkg olarak qozlenrnistir Orshy
ta grupta AS-SS fark 260plusmn037 em digerleri 3644plusmn425 em 3904plusmn422 em ve 2091plusmn162
Wkg olarak elde edilmlstir Alt grupta ise AS-SS tarki 047plusmn104 em olurken digerleri sirasryshy
la 3685plusmn466 em 3732plusmn458 em ve 2406plusmn076 Wkg olarak olculmustur italyan arnator ve
prolesyonel tutbolcular Ozerinde ayru ybntemle yapilan bir cahsrnada SS ve AS srrasryla
342plusmn40 em 369plusmn48 em ve 404plusmn52 em 435plusmn49 em olarak elde ediImlstir (Faina ve ark
1988) Prolesyonel italyan oyuneularda elde edilen degerler bu cahsmada ve ayru yonternle
Turk Futboleularda elde edilen degerlerden bir miktar daha yukssk deqerlerdir Bu sonuclar
Turk oyuneulann olcumierlnln hazrrlrk donerni basmda yaprlrrus olmasmdan kaynaklanabileshy
eegi gibi italyan oyuneulann sicrarna ve pliometrik cahsrnalara daha cok yer verdiklerini de
dusund Ormekted ir
Oyuneulann surat suratte devarnhhk surat ve koordinasyon ile top surrne beeerilerini test
etmek arnacryla yaprlan testier naska lutboleular Ozerinde ayru arac ve tekniklerle yaprlan cashy
lisrnalarda elde edilen sonuclara cok benzer sonuclar verrnistir (Acrkada ve ark 1996a ACIshy
kada ve ark 1997) ivmelenme kosusunun degerlendirmesi niteliginde olan 10m sprint koshy
su 168plusmn002 sn olarak qozlenrrustir Ayru takirmn I Ligde oynadiq yillarda bir krsim tarklt
oyuneularla gosterdigi ivmelenme zaman I ise iyi grupta 162plusmn002 orta grupta 168plusmn001 ve
alt grupta 176plusmn005 olarak qozlenrnlstir (Acikada ve ark 1997) Bir baska I Lig takrrm 23
oyuneusu Ozerinde yapJlan calrsrnadaysa 10 m ivmelenme sprint kosusu surest 1684plusmn0074
sn olarak qozienmistir (Acikada ve ark 1996b) Ayru vontern ve araclarla aym calisma grushy
11
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
Ikinci Lig Futbol Taktmlarttun Fiziksel ve Fizyolojik Profili
bu taratmdan bir baska I Lig takirru 34 oyuncusu uzerinde yapilan cahsrnada 10m sprint koshy
susu 153plusmnO33 olarak elde edilrnistir (Acikada ve ark 1997) Bu cansrnalann hepsi takrrnlashy
nn hazrrhk dbnemlerinde yapilan calisrnalara aittir Duz toplu ve topsuz yaprlan yon deqlstirshy
meli kosularda strasiyla 41plusmnO1 991 plusmnO29 1236plusmn046 sn olarak elde edilrnistir Ayru ybntem
ve aracla tarkh I Lig takrrnlan uzerinde elde edilen deqerler srrasiyla 4197plusmnO126 (Acikada ve
ark 1994) 4371 plusmnO135 982plusmnO585 1295plusmn1642 (Acikada ve ark 1995) 422plusmnO119
1O14plusmn0431 12495plusmnO568 sn (Acikada ve ark 1996a) olarak qozlenrnistir Buradaki ufak
tarklurklann tarkh zaman ve saha kosullarina bagll olarak ortaya Clkml~ olabueceqi dusunceshy
sinden hareketle normatif bir yaklasrrn icin daha standart kosullarda cahsrna yapurnasrnm uyshy
gun olacaq dusunulebilir
DayanJkllllk degerlendirmesi olarak oyunculann tarkh hrzlarda KAH ve LA degerleri ve bu
degerlerden hareketle 4 mmoll LA deqerinde kosu htz ve KAH degerleri dikkate almrrustrr
Yapilan gbzlemde 4 mmoll LA deqerinde takrm ortalarnasi kosu ruz 323plusmnO21 ms olarak
gbzlenirken KAH 17855plusmn783 atlmdk olarak qozlenrnistir (Tablo 4) Dayanlkllllgin en iyi krishy
teri olarak arulan AE hrz degeri dayarnkhhqm gbstergesi olarak kullarulablldiqi gibi oyuncushy
nun fCWkll antrenmanlar icin kosu hiztrun veya siddetlnin belirlenmesi icin bir kriter olarak da
kullarulabilrnektedir (Janssen 1989 Hizal ve ark 1997) Ulasilablen literaturde AE hrz ve
KAH degerlerine ili~kin ayru veya benzer yonternle baska spor dallanna lllskln tarkh htzlarda
LA ybntemiyle calisrnalar bulunmakla beraber elit futbol oyunculanna ait cahsrnaya rastlanshy
rnarrustir I Lig takrrnlan uzerinde Conconi (Conconi ve ark 1982) ybntemiyle cahsrnalar yashy
prlrrus ve AE hrz ve KAH degerleri qozlenrnlstir Sir birinci lig takrrm 19 oyuncusu uzerinde hashy
milk dbnemi basmda yapilan cahsmada AE kosu hrz takrm ortalarnasi 378plusmnO18 ms olarak
gbzlenirken defans oyunculanmn 380plusmnO27 rns orta saha oyuncularirun 383plusmn041 rns forshy
vet oyunculannm 373plusmnO09 ms ve kalecilerin 364plusmnO02 ms olarak qozlenrnistir (Acikada ve
ark 1994) Bir baska I Lig takrrru 26 oyuncusu uzerinde yine hazrrlrk dbnemi basinda yapishy
Ian Conconi testi sonuclan AE kosu hiz deqerlerl 379plusmnO166 rns olarak elde edilirken KAH
deqerleri 172plusmn3298 atimdk olarak qozlenmistir (Acrkada ve ark 1995) Vine I Lig takrrm 22
oyuncu uzerinde ikinci yan hazirhk dbneminde yapilan calrsmada AE kosu hrz takrrn ortalashy
masi 384plusmnO81 msn olarak qozlenrrustir Bu takrmda oyuncular iyi orta ve alt grup olarak deshy
recelenerek qruplandmknklannda iyi grubun 408 orta grubun 389 ve alt grubun 369 msn
hrzda kostuklan qozlenrnistir (Acikada ve ark 1996a) Bir diger I Lig takirru 32 oyuncusu uzeshy
rinde hazrrhk dbnemi basmda Conconi test sonuclariyla AE takrrn ortalarnast kosu hiz
377plusmnO155 msn olarak gbzlenirken KAH 1808plusmn848 atrrndk olarak kaydedilrnistir Bu taktrnshy
da iyi orta ve alt grup suuflamasrnda srrasryla 393 388 ve 357 msn deqerleri elde edilrnlsshy
tir (Acikada ve ark 1996b) Bir Ankara I Lig takrrru 34 oyuncusu uzerinde yine hazrruk doneshy
mi basinda ayru test sonuclanna gbre AE kosu hiz 385plusmnO18 msn ve KAH 1772plusmn942
atirndk olarak qozlenmistir (Acikada ve ark 1997) LA (Hrzal ve ark 1997) ve Conconi (Conshy
12
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
I
coni ve ark 1982) testlerine bagll olarak elde edilen AE hrz deqerlerl arasmda belirgin bir
tarkhhk qozlenrnektedir Conconi testiyle olculrnus tarkh takrrnlara ait AE degerleri birbirlerine
yakrn olmakla birlikte LA yonterniyle elde edilen AE kosu hizlan Conconi sonuctanndan daha
dusuk degerlerdir Bu farkllllgin tarkh test yonternleri ve bunlara baqh olarak 4 mmolI noktasi
olarak tarurnlanan noktalann iki test arasmda Iarkhlrk qosterrnesinden kaynaklandlgl dOOnOIshy
mektedir LA testi Conconi testiyle karllatlrlldlgl zaman doqrudan LAYI ve buradan hareshy
ketle 4 mmolI degerini hesaplarnayi sagladlgl iyin tercih edilebilecek bir test olarak almabilir
Ancak burada aciklanan testin daha tarkh kosu hizlanyla ve Conconi testiyle karsrlastrnlrnasrshy
run yaprlrnasma gerek duyulrnaktadrr
Hazirlrk donerni basmda yapnan bu calisrna oyunculann sezona baslarken bir degerlenshy
dirme yapmak ve sezon oncesi fizik ve kondisyonel ozelliklerlnin yaprsi hakkinda fikir vermekshy
tedir Futbolculann oyunun kazandtrdtqi yapisal ve kondisyonel ozelliklerln normatif yonden
daha belirgin qozlenebitrnesi icin antrenman yrlrrun tarkh evrelerinde daha cok cahsrna yaptlshy
rnasma gerek vardrr
KAYNAKLAR Acikada C Ergen E Alpar R amp Sarpyener K (1991) Erkek sporcularda vOcut kompozisyonu pashy
rametrelerinin incelenmesi Spor Bilimleri Dergisi 2 (2) 1-25
Acikada C Ham 1 Tmazci C amp Agl A (1996a) Vanspor futbol takrrm Spor Bilimleri ve Tekshy
nolojisi Yuksekokulu degerlendirme raporu
Acikada C Hazir 1 Ascr A TlnaZCI C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1994) AnkaragOshy
cO Futbol Takirru test ve oleum sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu Acikada C Ham 1 Agl A Tinazci C Turnaqol H Ozkara A amp Cinemre A (1995) AnkaragOshy
cu Futbol Takrrm test ve olgOm sonuclan Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yuksekokulu degerlendirme
raporu
Acikada C Ozkara A Ham TAgl A Turnaqol H amp TlnaZCI C (1997) Bir krsrrn profesyonel1 Ligi takimlannda oynayan futbolculann kuvvet ve dayarukhhk ozellikleri Spor Hekimligi Dergisi 432
181-192 AkgOn N amp ilegen Q (1983) Futbolculann Fizyolojik ProfilL Spor Hekimligi Dergisi 18 (3) 105shy
126 Akkurt S GOr H Akkova B amp KOgOkoglu S (1994) Profesyonel tutbolculann oynadrklan pozisshy
yon lara gore sezon oncesl fizyolojik czellikleri Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 3-23
Bosco C Ito A Komi Pv Luhtanen P Rahkila P amp Rusco H (1982) Neuromuscular function
and mechanical efficiency of human leg extensor muscle during jumping exercises Acta Physiol
Scand 114 543-550
Carter JEL (1980) The Heath-Carter Somatotype Method San Diego CA San Diego State Unishyversity Press
Conconi F Ferrari M Ziglio PG Droghetti P amp Codeca L (1982) Determination of the anaeroshy
bic threshold by a noninvasive field test in runners J Appl Physio Respirat Environ Exercise Physiol 52 (4) 869-873
Costil Dv (1981) A Scientific approach to distance running Track amp Field News Third printing
13
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1
jkinci Lig Futbol Takimlanntn Fiziksel ve Fizyolojik Profili
Faina M Gallozzi S Lupo S Colli R Sassi R amp Marini C (1988) Definition of the physiologishy
cal profile of the soccer player Science and Football Suffolk S1 Edmunsbury Press Bury S1 Edshy
munds p 158-163
GOnay M Sevim Y Savas S amp Eral AE (1994) Pliometrik calismalann sporcularda vucut yapishy
Sl ve srcrarna ozelliklerine etkisi Spor Hekirnliqi Dergisi 5 (2) 38-45
Heyward VH amp Stolarczyk LM (1996) Applied Body Composition Assessment Illinois Human
Kinetics Books
Hizal A Acikada C Ham T amp Tmazcr C (1997) Modifiye mekik kosusu testinin gOvenirligi ve
geyerligi Spor Bilimleri Dergisi VIII (2) 4-10
Janssen PGJM (1989) Training Lactate Pulse Rate Publisher Polar Electro Oy
i~legen Q Ergen E amp Yaprcroqlu $ (1986) Futbolcular quresciler ve cirnnastikcilerin somatotip
ozelliklerinin karsilastmlrnasi Spor Hekirnliq Dergisi 21 (4) 121-128
Kartal R amp GOnay M (1994) Sezon oncesi yapilan hazrrlrk antrenrnanlannm futbolculann bazi fizshy
yolojik parametrelerine etkisi Spor Bilimleri Dergisi 5 (3) 2-23
Ozder A amp GOnay M (1994) Futbolcularin bazi fizyolojik parametrelerinin oynadiklan mevkilere goshy
re karsilastmhnasi Spor Bilimleri Dergisi 5 (1) 21-25
Viitasalo JT amp Bosco C (1982) Electromechanical behaviour of human muscle in vertical jumps
European Journal of Applied Physiology 48 253-301
14
1