bireysel kurumsal yaratıcı düşünce
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
BİREYSEL - KURUMSAL BİREYSEL - KURUMSAL
YARATICI DÜŞÜNCEYARATICI DÜŞÜNCE
Prof. Dr. İsmail Üstel
““İnovasyon” Deyince…İnovasyon” Deyince…
“Fayda”ya dönüşen “yaratıcı yenilikçilik”
Ticarî fayda
Sosyal fayda
İnovasyon İnovasyon ((“Fayda”“Fayda”lı Yenilikçilik)lı Yenilikçilik)
Yaratıcı düşüncenin; * pazarlanabilir bir ürüne (mala / hizmete) * sosyal katma değer sağlayan bir kavrama dönüştürülmesidir.
İnovasyon “Özneleri” İnovasyon “Özneleri” ÖrnekleriÖrnekleri
Ürün (mal / hizmet)SüreçYönetim stiliÖrgütsel yapılanma …………………….
İnovasyon İnovasyon Hammaddesi:Hammaddesi:
“Yaratıcı” Yaklaşım“Yaratıcı” Yaklaşım Çekiniz
Erkek
Balıkesir
Adana
““Yaratıcı Düşünce” Yaratıcı Düşünce” Ne Demektir?Ne Demektir?
Kalıpların ötesine geçebilmektir.Alışılmışın dışına çıkabilmektir.Yaşama “taze” açıdan bakabilmektir.Kavramları keşfedilmemiş biçimde
ilişkilendirmektir.Esas olarak, kullanım değeri taşıyan
özgün yaklaşımlar sergileyebilmektir.Akıcı ve esnek düşünebilmektir.
Yaratıcı Düşünce SüreciYaratıcı Düşünce Süreci
Hazırlık Dönemi
Kuluçka Evresi
“Evreka” Basamağı
Rafinasyon Aşaması
Yaratıcı Düşünce Yaratıcı Düşünce “Cevheri”“Cevheri”
Toplumlarda “dahi”lerin görülme sıklığı ortalama 2 / 1.000.000 düzeyindedir.
Gerekli “kültür iklimi” sağlanmayacak olursa, büyük olasılıkla bu potansiyel gerçeğe dönüşemeyecektir.
Yaratıcı Düşünce Yaratıcı Düşünce Cevheri Cevheri
Dahilerle mi Sınırlıdır?Dahilerle mi Sınırlıdır?Kesinlikle hayır!..
Özel tasarlanmış uygulamalı eğitimlerle (+ özgüven eğitimleriyle), “sıradan” insanların da “sıra dışı” düşünebilmeleri sağlanmaktadır.
Yaratıcı Bireylerin Yaratıcı Bireylerin Karakteristik Özellikleri Karakteristik Özellikleri
- I- Iİstek enerjisi Sıra dışı zekâ Tükenmeyen merak
Sürekli tetiktelik
Gerçekçi özgüven
Yaratıcı Bireylerin Yaratıcı Bireylerin Karakteristik Özellikleri Karakteristik Özellikleri
- II- II•Açık fikirlilik
Deneyci yaklaşım
İyimserlik
Pes etmemek
Yaratıcılıktan keyif almak
Yaratıcı Düşünce Yaratıcı Düşünce İş Dünyasında Ne İşe İş Dünyasında Ne İşe
Yarar?Yarar?Dış müşteri memnuniyeti /
sadakatiİç müşteri memnuniyeti / sadakatiSürdürülebilir rekabet üstünlüğüÜrün / süreç / pazar geliştirme....................................................
.........
““Çevik Yaratıcılık” Çevik Yaratıcılık” BecerisiBecerisi
Karar çevikliğiHedefleme çevikliğiSüreçleme çevikliğiİlişki çevikliğiTalep analizinde çeviklikRekabet analizinde çeviklikYedek planlamada çeviklik
Yaratıcı Düşüncenin Yaratıcı Düşüncenin Kültürel AltyapısıKültürel Altyapısı
Kurumun değerleri ve ilkeleri, yaratıcı düşünceyi
desteklemelidir.
Yaratıcı düşüncenin önündeki engeller tanımlanmalı ve ortadan kaldırılmalıdır.
Yaratıcı Kurum Yaratıcı Kurum Kültürü’nün TemelleriKültürü’nün Temelleri
Lider-yöneticilik anlayışı
“Öğrenen örgüt” dinamikleri
Yaratıcılık-odaklı süreçler
Yeterli kaynak ayrılması
İşin Püf Noktası: İşin Püf Noktası: Yaratıcılık AR-Ge’siYaratıcılık AR-Ge’si
Karayolu dinlenme tesisinde veteriner bulundurulması
Benzin istasyonunda tansiyon ölçümüAnkesör yüksekliği ayarlanabilen
telefon Asansör kabininin tavanında
promosyonStres düzeyine duyarlı hız limitörüYastık mönüsü
Müşteri Odaklı Müşteri Odaklı Yaratıcı Düşünce Yaratıcı Düşünce
TetiklenmesiTetiklenmesiYüzme havuzunda kayıp düşen
çocukKokteylde kırılan kadehYolcunun üzerine dökülen içecekTelefonu tuşlamada zorlanan dedeAçık büfede yiyeceklere uzanırken
kravatı lekelenen müşteri
Ürün Geliştirmede Ürün Geliştirmede Sıra Dışı GirişimlerSıra Dışı Girişimler
Tornavida
Kol saati
Plaj şemsiyesi
Şişe kapağı
Yaratıcı Ürün Yaratıcı Ürün KonseptleriKonseptleri
“Emzirme yiyeceği”
“Meteorolojik giysi”
“Check-up klozeti”
“Stres eldiveni”
Yaratıcı Düşünce Odaklı Yaratıcı Düşünce Odaklı Anahtar SözcüklerAnahtar Sözcükler
SCAMPER
TRIZ
TRIZTRIZ
“Yaratıcı Problem Çözme Teorisi” (Rusça karşılığının baş harfleri)
Genrich Altshuller - 1946200.000 patent analizi 40 temel ilke“çelişki matrisi”: 39 x 39
SCAMPERSCAMPER
SubstituteCombineAdapt, Alter Modify, Minify, MagnifyPut to other usesEliminateRearrange, Reverse
SCAMPER - SSCAMPER - Substituteubstitute
İkame Etmek - Yerine Koymak
Başkalaştırmak
Örnek : “Vejetaryen Lahmacun”
SCAMPER -SCAMPER - CCombineombine
Birleştirmek - Biraraya Getirmek
Bütünleştirmek
Örnek : “Konuşan Çocuk Kitabı”
SCAMPER -SCAMPER - AAdapt, dapt, AAlter lter
Esinlenmek - Uyarlamak
Farklı Tasarlamak
Örnek : “Engelli Tuvaleti”
SCAMPER -SCAMPER - MModify, odify, MMinify, inify, MMagnifyagnify
Değiştirmek - Farklı Kılmak
Büyütmek - Çoğaltmak
Küçültmek - Azaltmak
Örnek : “Bekleme Süresini Kısaltmak”
SCAMPER -SCAMPER - PPut To Other ut To Other UsesUses
Başka Amaçlarla Kullanmak
Diğerinin Yerine Geçirmek
Örnek : “Şambriyel’in ‘Yüzme Simidi’
Olarak Kullanımı”
SCAMPER - ESCAMPER - Eliminateliminate
Sistemden Uzaklaştırmak
Devre Dışı Bırakmak
Örnek : “ ‘Kablosuz’ İnternet”
SCAMPER - SCAMPER - RRearrange , earrange , RReverseeverse
Gözden Geçirmek - Sorgulamak
Yeniden Düzenlemek
Farklı Biçimde Sıralamak
Örnek : “ ‘Ödeme - Yemek Yeme’ Sıralamasını
Değiştirmek”
““SCAMPER” Unsurları SCAMPER” Unsurları İçiçe Geçebilir - Iİçiçe Geçebilir - I
Örneğin; “Self Servis Sistemi” :
* “E” midir? (garson, ‘devre dışı’)
* “R” midir? (hizmet sunumu, ‘yeniden
düzenleniyor’)
““SCAMPER” Unsurları SCAMPER” Unsurları İçiçe Geçebilir - IIİçiçe Geçebilir - II
Örneğin; “Bir Yüzeyi Cetvel Kurşun Kalem” :
* “C” midir? (kalem ve cetvel, ‘biraraya getiriliyor’)
* “P” midir? (kalem, ‘başka amaçla
da’ kullanılabiliyor)
““Çoğul Yaratıcılık” Çoğul Yaratıcılık” YaklaşımlarıYaklaşımları
Beyin Fırtınası
Nominal Grup Tekniği
Beyin FırtınasıBeyin Fırtınası
“Alışılmışın dışına çıkan” düşüncelerin de gündeme geldiği bir ortak akıl çalışmasıdır.
1950’li yıllarda ABD’de reklamcılık sektöründe ortaya çıkmıştır.
Beyin Fırtınası’nın Beyin Fırtınası’nın GerekçesiGerekçesi
Yenilikçi (kalıp ötesi, sıra dışı, buluşçu) düşüncelerin eleştirilmesinin önlenmesi.
Dahası, bu tür (alışılmışın esiri olmayan) bakış açısının yüreklendirilmesi.
Beyin Fırtınası’nın Ana Beyin Fırtınası’nın Ana FikriFikri
Düşüncelerin / önerilerin:
a) “Dile getirilmesi” ve b) “Değerlendirilmesi”
aşamalarının birbirinden ayrılmasıdır.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası Kuralları-IKuralları-I
Özne konu, çok geniş ya da çok dar kapsamlı olmamalıdır.
Çözümlerden önce kaynak nedenler üzerinde durulmalıdır.
Tüm katılımcıların aktif katkısı esastır.
Bütün katılımcılar eşit söz hakkına sahiptir.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası Kuralları-IIKuralları-II
Biçimsel olmayan bir psiko-sosyal iklim kurgulanmalıdır.
Hiyerarşinin vurgulanmasından özenle kaçınılmalıdır.
Her katılımcı her seferinde yalnızca bir tek düşünce dile getirir.
Görüşler, anahtar sözcükler biçiminde sunulur.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası Kuralları-IIIKuralları-III
Yasaklamak, yasaktır. Sözlü müdahale bir yana, beden diliyle dahi baskılama/dışlama/ küçümseme söz konusu olmamalıdır.
Düşüncelerin kullanım değeri değil, toplam sayısı üzerinde durulmalıdır.
Seans -“dozunda mizah” yoluyla- eğlenceli kılınmalıdır.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası Kuralları-IVKuralları-IV
Kolaylaştırıcı, ilk yavaşlamada pes etmemeli; takımı tekrar coşkulandırmalıdır.
Bütün düşünceler ve tüm katılımcılar eşit biçimde takdir edilmelidir (ayrımcılık yapılmamalıdır).
En abuk-sabuk düşüncelere bile hoşgörüyle yaklaşılmalıdır.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası Kuralları-VKuralları-V
Tüm düşünceler kayda geçilmelidir.
Seans süresince hiçbir düşünce tartışmaya açılmamalıdır.
Karşılaştırmalı değerlendirme, ayrı bir aşama olarak ele alınmalıdır.
Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası VerimliliğiVerimliliği
Yöntemin karakteristik özelliklerinden biri, katılımcıların dile getirdikleri düşüncelerin diğer katılımcıları “tetiklemesi”dir.
Böylece, herkes herkesten esinlenmektedir.
5-12 kişilik bir takım, 15-20 dakikada yüzlerce yaratıcı-yenilikçi düşünce türetebilmektedir.
Gölgemi Kaybettim, Gölgemi Kaybettim, HükümsüzdürHükümsüzdür
Gölgeniz birdenbire görünmez oldu. Bu durum, birçok nedendenkaynaklanabilir: Gölgeniz kamuflaj elbisesi giymiştir Bugün gölgenizin izin günüdür Borcunuzdan dolayı gölgenize haciz gelmiştir
.................................................................
Dolma Kalem Dolma Kalem AR-GE ÇalışmalarıAR-GE Çalışmaları
İnsanın avucunu ısıtma / serinletme Yazı alanını aydınlatma Mürekkebi görünmez kılmaHarflerin kullanım sıklığını analiz İlham düzeyini ölçme ..........................................................
..........
““Çay Askısı”na Çay Askısı”na Buluşçu YaklaşımBuluşçu Yaklaşım
Bisküvi - kek çekmecesiMaç skoru düzeneğiPara bozma aparatıTansiyon ölçme aletiMikro bulaşık makinası..................................................
.............
Yeni Bir Atletizm Dalı: Yeni Bir Atletizm Dalı: Seç-tat-lonSeç-tat-lon
800 metreyi aşağıdaki seçeneklerçerçevesinde koşabilirsiniz:
Alışılagelmiş biçimde10 adet engelli, 15 saniye silinerekKaygan zeminde, 75 metre önden
başlayarak150 metresi gözler bağlı olarak, 3. ödülü garantili
Önce Öncelikleri Önce Öncelikleri ÖnceliklemekÖnceliklemek
Problem: Düşmekte olan bir sepetli balondan atılacak olanları sıralamak
Sepette bulunanlar:Bilgisayar, su bidonu, 35 yaşında işsiz bir genç, kum torbaları, iki köpek, makinalı tüfek, motosiklet, 70 yaşında bir iş adamı, ilk yardım kutusu, uydu telefon sistemi, cephane sandığı, balon havasını ısıtma düzeneği, keskin nişancı, yiyecek dolu sırt çantaları, çevreyi tanıyan rehber
Nominal Grup Tekniği Nominal Grup Tekniği (NGT)(NGT)
Yalnızca düşünce oluşturma değil; bunun yanısıra, konsensus geliştirme yöntemidir.
Düşünce oluşturma aşaması, “sessiz beyin fırtınası” biçiminde gerçekleşir.
1960’larda gündeme gelmiştir.
NGT / Basamaklı NGT / Basamaklı Yaklaşım-IYaklaşım-I
Katılımcılara bir konu / sorun verilir.Buna ilişkin düşüncelerini -örneğin,
10 dakikalık sürede- anahtar sözcükler biçiminde yazmaları istenir.
(Bu aşamada, katılımcılar arası etkileşme söz konusu değildir).
Tüm görüşlerden hareketle bir çarşaf liste oluşturulur.
(bu liste, “anonim” olarak hazırlanabilir).
NGT / Basamaklı NGT / Basamaklı Yaklaşım-IIYaklaşım-II
Liste tamamlanıncaya kadar, hiçbir görüş tartışmaya açılmaz.
Gerekirse, birbirine yakın görüşlerin gruplanması (kümeleme) yoluna gidilebilir.
Liste tamamlanınca, görüşlerin / kümelerin üzerinden tek tek geçilerek, artıları-eksileri tartışmaya açılır.
NGT / Basamaklı NGT / Basamaklı Yaklaşım-IIIYaklaşım-III
Oylama yapılarak, grubun ortak görüşü olarak çerçevelenen öncelikli unsurlar belirlenir.
(Oylama; açık / kapalı; tek turlu / çok turlu; serbest / kotalı biçimde yapılabilir.)
Atölye Atölye
ÇalışmasıÇalışması
Pazar Pazar Segmentasyonuna Segmentasyonuna
Kalıp Ötesi YaklaşımKalıp Ötesi YaklaşımTurizm sektöründe:
Bedensel engelliler
Evcil hayvanı ile seyahat edenler Solaklar .........................................................
Segment-Odaklı Segment-Odaklı Yenilikçi PerspektifYenilikçi Perspektif
Restoranda 3-8 yaş grubunun can sıkıntısı nasıl aşılabilir?
Otobüs yolculuğu 1-10 yaş grubu çocuklar ve anne-babaları için nasıl daha cazip kılınabilir?
Yaratıcılık Yaratıcılık Penceresinden Penceresinden
Ürün KonumlamaÜrün KonumlamaSu geçiren şemsiyeKöpüksüz biraDikiş makinası simülatörüDeniz sabit bisikletiTek kullanımlık koltuk takımı
Bir Reklam Ortamı:Bir Reklam Ortamı:Otobüs Kapalı Devre Otobüs Kapalı Devre
YayınıYayınıGenel açılımlı yaklaşım: ...............................Odaklanmış yaklaşımı: Sınav dönemi
Yaz mevsimiVergi takvimi
Müşteri Mutluluğu Müşteri Mutluluğu Kaldıraçı:Kaldıraçı:
Sürpriz (beklenti ötesi) Sürpriz (beklenti ötesi) KaliteKalite
Amaç, müşteri beklentilerini > %100 oranında karşılamaktır.
Bunun ön koşulu, “yaratıcı-yenilikçi düşünce”dir.
Yaratıcı Yaklaşım, Yaratıcı Yaklaşım, Satışla Bitmez, Başlar!Satışla Bitmez, Başlar!
Bir hipermarket kasasındayız. Bay/an A’nın sepetinde şu ürünler de var:
a) Köpek maması b) Bebek bezi
c) Üçlü priz Bu müşterinin e-postasına hangi
mesajları gönderebiliriz?
Satış Sonrası Hizmet:Satış Sonrası Hizmet:Yaratıcılık Manevra Yaratıcılık Manevra
AlanıAlanı
Sektör Segment
Otomotiv Yalnız yaşayan kadınlar Kitap Üniversite
öğrencileri
Kurumsal Kurumsal
YaratıcılıkYaratıcılık
““Kurumsal Yaratıcılık” Kurumsal Yaratıcılık” DeyinceDeyince
Herkesin gönüllü ve sürekli katılımı yüreklendirilmelidir.
Kullanım değeri ne olursa olsun, her katılımcıya olumlu geri bildirimde bulunulmalıdır.
Gerçekten yaratıcı-yenilikçi önerileri öne çıkaracak mekanizmalar oluşturulmalıdır.
““Yaratıcılık Koçluğu” Yaratıcılık Koçluğu” DesteğiDesteği
‘Cevher’i işleyen yaklaşımYapıcı ve kalıcı iz bırakan eleştiriFarkındalık sağlayan sorularYüreklendiren davranışlarCoşku besleyen girişimler Kişiyi güçlendiren ilişkilerSabırlı, sağduyulu, serinkanlı
etkileşim
Öneri Sistemleri’nin Öneri Sistemleri’nin Yaratıcılık Açısından Yaratıcılık Açısından
AnlamıAnlamıBu sistemler, yaratıcılık anlamında
“mucize çözümler” sağlamaz.
Gerçek yaratıcı öneri oranı % 2-3 ile sınırlıdır.
En büyük katkısı, yaratıcılık kavramının kurum kültürüne yerleşmesini kolaylaştırmasıdır.
Yaratıcılık-Eksenli Yaratıcılık-Eksenli Kurum İçi Halkla Kurum İçi Halkla
İlişkiler-Iİlişkiler-I Yaratıcılık konulu
“intrasempozyum” (kurum-içi sempozyum) düzenlenmesi
Yaratıcı düşünce yarışmaları yapılması
Sanal ortamda “e-beyin fırtınası” seansları sürdürülmesi
Yaratıcılık-Eksenli Yaratıcılık-Eksenli Kurum İçi Halkla Kurum İçi Halkla
İlişkiler-IIİlişkiler-II“Yaratıcı düşünce klübü” kurulması
Yaratıcılığın geliştirilmesi konusunda kalite çemberi çalışması yapılması
Biçimsel olmayan etkileşme ortamları da tasarlanması (ör. “ilham perisi molası”)
Teşekkür ederim
Prof. Dr. İsmail ÜSTEL