birgili mehmed efendi bibliyografyası

www.atsizcilar.com Sayfa 1


BİRGİLİ MEHMED (929 - 981 = 1523- 1573) Hayatı: 10 Cemaziyelevvel 929 (=27 Mart 1523) Cuma günü Balıkesir’de doğdu. Babası Müderris Pir Ali, dedesi İskender'dir. İlk Öğrenimi babasından yaptı, İstanbul'a gelerek tahsilini bitirdi. İstanbul medreselerinde ders okuttu. Bayramiye tarikatı şeyhlerinden Karamanlı Abdurrahman'dan inabe alarak tasavvufa da girdi. Birgili Mehmed'in ilmî yeterliğini takdir eden ve II. Selim'in hocası olan Atâullah Efendi, Birgi'de yaptırdığı medresenin müderrisliğini ona verdi. Birgili Mehmed oraya yerleşerek ders okutmak ve vazetmekle uğraştığı için <Birgili> diye tanınmıştır. Şeriattan kıl kadar sapmak istemeyerek her bid'atin şiddetle aleyhinde bulunması, diyanet ve takvada pek ileri bir taassupla fikirlerini söylemekten çekinmemesi, Kur'an okumak gibi dinî işlerden para almanın haram olduğunu ileri sürmesi, çağının din bilginleriyle sözlü ve yazılı tartışmalara yol açmış ve fikirleri kabul olunduğu takdirde evkaf idaresi çöküp devlet sarsılacağı için zamanın akıllı ve tedbirli şeyhislâmı Ebussuud Efendi paranın vakfolunabileceğini kabul ederek Birgili aleyhine fetva vermek zorunda kalmıştır. Yanlış olarak <Vasiyetnâme> adı ile anılan Türkçe ilmihali ile Arap dilbilgisine ait <izhâr el-Esrâr> ve ‘Avâmil> adlı eserleri çok tanınmış ve yayılmış olup son ikisi medreselerde ders kitabı olarak yıllarca okutulmuştur. 981 Cemaziyelevvelinin sonunda pazartesi günü (= 28 Eylül 1573) vebadan ölüp Birgi civarında gömüldü. Kendisine <Birgivî> denmesi son çağların medrese züppeliği dolayısıyladır. Kâtib Çelebi, eserlerini zikrederken ondan < Birgili > diye bahsettiği gibi [1] eski kayıtlarda da <Birgili> diye anılmaktadır [2] [1] Bak: 1, 183 İnkaz el-Hâlikîn); 1,214 (İkaz el-Na'imîn'; II, 1017 (El-Seyf el-Şârim); II. 1111 (Tarikat el-Muhammediyye); II, 1737 (Mu'addil el-Salat). [2] Bak: Hacı Mahmud Efendi Kütüphanesindeki 6292 numaralı derginin 173a yaprağı.


Eserleri: Birgili'nin kitap, risale, makale şeklinde 53 eserini buldum. Bunların 5 tanesi Türkçe, 48 tanesi Arapçadır. Kâtib Çelebi tarafından Birgili'nin eseri olarak gösterilen (Keşf el-Zunün, II, 1074) <EI-Şihah el-‘Acemiyye> adlı Farsça-Türkçe sözlük Birgili'nin değildir. Çünkü bu eserin İsmihan Sultan Kütüphanesinde 424 numarada (1a—115a) kayıtlı nüshasının sonunda telif veya istinsah tarihi olarak 913 tarihi vardır ki Birgili'nin doğumundan 16 yıl önceye ait olması dolayısıyla eserin başka birisine ait olduğunun kesin tanığıdır. Çok sayıda olan Arapça eserlerini konuya göre şu bölümlere ayırarak sıraladım: a) Din, akaid, mev'ize. b) Fıkıh. c) Tasavvuf. ç) Arap dilbilgisi. d) Kur'an. e) Hadîs. f) Siyer. g) Ahlâk, ğ) Kelâm. h) Mantık, ı) Lugaz. Kısa makaleleriyle risalelerinin dışında Birgili'nin 14 tane büyük eseri olup biri Türkçedir. Büyük eserleri şunlardır: 1 — <Vasıyetnâme> adı ile anılan Türkçe ilmihal. 2 — Din, ahlâk, akaid ve mev'ize üzerine yazılmış olan Arapça <El-Tarİkat el-Muhammediyye>. 3 — Din ve akaide ait Arapça <Kitâb el-îmân ve Kitâb el-İstihsân>. 4 — Din üzerine Arapça <Nur el-Ahyâ ve Tuhfet el-Emvât>. 5 — Para vakfının aleyhindeki Arapça <EI-Seyf El-Şârim fi ‘Ademi Cevâzi Vakf el-Menkül ve 'l-Derâhim». 6 — Yine aynı konuda Arapça <İnkâz el-Hâlikîn>. 7 — Fıkıha dair Arapça <Hidâye haşiyesi ‘lnâye’ye tâlikât». 8 — Tasavvufa ait Arapça «Cila’ el-Kulûb». 9 — Arap gramerine ait Arapça <İm’an el-Enzâr>. 10 — Aynı konuda Arapça «Kifayet el-Mübtedi». 11 — Arap sentaksına ait Arapça <İzhâr el-Esrâr>. 12 — Aynı konuda Arapça <Imtihân el-Ezkiyâ>. 13 — Bakara Suresinin yarısının Arapça tefsiri. 14 — Arapça <Siyer kitabı>.


TÜRKÇE ESERLER 1 — [İlmihal] 2 — [Inkâz el-Hâlikin tercümesi] 3 — [Fetvalar] 4 — [Kanunî Sultan Süleyman'ın vasiyeti hakkında mektup] 5 — [El-Dürret el-Mültekatât el-Rûmiyye tercümesi]


1 — [İlmihal]: Müellif bu Türkçe eserine ad takmamıştır. 970 te yazılan eserin başlarında vasiyet kelimesi geçtiği ve içinde bazı vasiyetleri bulunduğu için <Vâsıyetnâme> diye ün almıştır. <Risâle-i Birgivu> diye de anılmaktadır. Toplu bir ilmihal kitabı olduğu için çok rağbet görmüştür. Konyalı Şeyh Ali tarafından şerhedilmiş, Osmanpazarı Müftüsü İsmail Niyazi de bu şerhi şerhetmiştir. İlmihal ayrıca Kadızâde Ahmed tarafından da şerhedilmiş, 1052 de Bahtî adlı biri tarafından nazma çekilip <Manzume-i Birgili> diye tanınmıştır. Bundan başka Toktamışoğlu tarafından manzum olarak Kazan Türkçesine de çevrilmiştir. Müellif, öğrenci ve dostlarından bazılarının isteği üzerine bu eserini Arapçaya çevirmiştir. Teşrifatçıoğlu Ebubekir tarafından hicrî 1200 lerde Türkçe olarak şerholunduğu gibi Şeyh Beypazarlı tarafından <Naşihat el-Müslimin> ve Mustafa b. Mehmed tarafından da <Zübdet el-Hakâ’ik> adıyla Türkçe şerholunmuştur. Basmalar; 1 — İstanbul 1218, Üsküdar’da Matbaa-i Âmire [Müellif nüshasından alınarak basılmıştır. Güzel bir basımdır. Bir nüshası: Kılıç Ali 543]. 2 — İstanbul 1220, Üsküdar’da Dârüttıbâ'at il-Cedide [Bir nüshası: Ali Emîrî (Şer'iye) 160]. 3 — İstanbul 1249, Matbaa-i Âmire. 4 — İstanbul 1260 (taşbasması). 5 — İstanbul 1261 (taşbasması). 6 — İstanbul 1264, Matbaa-i Âmire. 7 — İstanbul 1281 (taşbasması), 78 s. [Bir nüshası: Düğümlü Baba 127]. 8 — İstanbul 1285 (taşbasması), 78 s. [Bir nüshası: Düğümlü Baba 128].


Yazmalar: 1) Ali Emîrî Efendi (Şer'iye) 163 56 yaprak. 2) Ali Emîrî Efendi (Şer'iye) 280 34 yaprak. 1167 istinsahtı. 3) Ali Emîrî Efendi (Şer'iye) 821 (100a — 123a) 1046 istinsahlı. 4) Âtıf Efendi 2817 (29b —37a) 5) Ayasofya 2253 46 yaprak. 987 istinsahlı. 6) Bağdatlı Vehbi 773 23 yaprak. Zilkade 1040 istinsahlı. 7) Bayazıd 2895 (1b – 71a) 1149 istinsahlı. 8) Bayazıd 2965 (1b — 71a) 9) Bayazıd 3047 (1b — 61b) 10) Bayazıd 3048 45 yaprak. 1170 istinsahlı. 11) Bayazıd 3195 100 yaprak. 12) Bayazıd 3196 42 yaprak. Rebiülâhır 1117 istinsahlı. 13) Bayazıd 3197 45 yaprak. 14) Bayazıd 3204 (14b — 34b) 1128 istinsahlı. 15) Cârullah 1271 [Mükerrer] 111 yaprak.


16) Çelebi Abdullah 43 (111b — 153a) Safer 1101 Filibe istinsahlı. 17) Düğümlü Baba 286 (39b - 81b) 1223 İstinsahlı. 18) Esad Efendi 3408 (98b — 108a) 19) Fatih 3166 (1b — 31a) 1091 istinsahlı. 20) Fatih 3167 (1b — 84a) 21) Fatih 3168 (1b — 44b) 22) Feyzullah Efendi 2170 (105a - 126b) 23) Hacı Beşir Ağa 397 (1a —57a) 1065 istinsahlı. 24) Hacı Beşir Ağa 654 (47b — 63b) 1065 istinsahlı. 25) Hacı Beşir Ağa 673 (51b — 96a) 20 Ramazan 1127 istinsahlı. 26) Hacı Mahmud Efendi 1042 (1b – 3a) [parça]. 27) Hacı Mahmud Efendi 1287 (1b - 81b) 1217 istinsahlı. 28) Hacı Mahmud Efendi 1299 (1b - 33b) 29) Hacı Mahmud Efendi 1302 (50a— 115a) 30) Hacı Mahmud Efendi 1313 (136b— 140a) [parça]. 31) Hacı Mahmud Efendi 1407 (1b — 62a) 32) Hacı Mahmud Efendi 1409 (1b — 71a) 33) Hacı Mahmud Efendi 1432 39 yaprak. 1052 istinsahlı. 34) Hacı Mahmud Efendi 1455 58 yaprak.


35) Hacı Mahmud Efendi 1458 (37b – 39b) [Parça]. 36) Hacı Mahmud Efendi 1466 64 yaprak. 1136 istinsahlı. 37) Hacı Mahmud Efendi 1491 (1b – 81a) 38) Hacı Mahmud Efendi 6405 (62b — 118b) 39) Hacı Mahmud Efendi 6430 69 yaprak. 1154 istinsahlı. 40) Hacı Selim Ağa 612 61 yaprak. 41) Hamidiye 783 (10b — 65b) 42) Hazine 178 (1b - 62b) 43) Hazine 207 91 yaprak. [Sonu eksik]. 44) Hüdâî 725 30 yaprak. 45) Hüdâî 754 47 yaprak. 1127 istinsahlı. 46) İbrahim Efendi 243 105 yaprak. 1133 istinsahlı. 47) İbrahim Efendi 247 68 yaprak. 48) İbrahim Efendi 452 (126b— 153b) [Sonu eksik]. 49) İbrahim Efendi 485 (11b – 25b) 50) İbrahim Efendi 588 (78b — 111a) 1133 istinsahlı.


51) İyd Mehmed 69 92 yaprak. 52) Kadızâde Mehmed 295 (119b— 135a) 53) Kemankeş Emir Abdülkadir Hoca 262 (1b – 56b) 54) Lala İsmail 706 (324b—346a) 1 Muharrem 1060 çarşamba istinsahlı. 55) Lâleli 1164 (65b — 84b) 1059 istinsahlı. 56) Lâleli 2241 (9b – 93a) 57) Lâleli 2454 (1b – 40a) 1176 istinsahlı. 58) Lâleli 2455 93 yaprak. 59) Lâleli 2456 66 yaprak. 60) Lâleli 2457 (1b — 83a) 61) Lâleli 2458 67 yaprak. 1172 istinsahlı. 62) Lâleli 2459 (1b – 65b) 63) Lâleli 2460 (1b — 56a) 64) Lâleli 2461 (1b — 71a) 65) Lâleli 2462 90 yaprak. 66) Lâleli 2463 (1b — 73b) 67) Lâleli 2464 (1b—77b) 68) Lâleli 2465 (1b — 74a) 69) Lâleli 2466 100 yaprak. 1161 istinsahlı. 70) Lâleli 2467 (1b – 85a)


77) Lâleli 2468 (1b – 82a) 72) Lâleli 2469 (7b — 110a) 73) Lâleli 2470 (1b – 60a) 74) Lâleli 2477 (1b – 42b) 75) Lâleli 2472 52 yaprak. 76) Lâleli 2473 (1b — 64a) 77) Lâleli 2474 (7b — 60a) 78) Lâleli 2475 69 yaprak. 79) Lâleli 1476 (1b – 61a) 80) Lâleli 2477 (1b – 56a) 81) Lâleli 2478 (1b — 54a) 82) Lâleli 2419 52 yaprak. 1147 istinsahlı. 83) Lâleli 2480 (1b — 63a) 1091 istinsahlı. 84) Lâleli 2487 (1b — 67a) 85) Lâleli 2482 (1b — 84a) 86) Lâleli 2483 (1b — 53b) 87) Mihrişah Sultan 775 (125b — 139a) 88) Mihrişah Sultan 794 118 yaprak. 1173 istinsahlı. 89) Nuruosmaniye 2740 104 yaprak. 1072 istinsahlı. 90) Nuruosmaniye 2747 (1b – 98a) 91) Nuruosmaniye 2742 (1 — 72a)


92) Nuruosmaniye 2143 (1b — 78b) 93) Pertevniyal Valide Suttan 511 128 yaprak. 1080 istinsahlı. 94) Serez 4054 (1b — 73b) 95) Serez 4869 34 yaprak. 1028 istinsahlı. 96) Serez 4870 (1b — 60b) 97) Serez 4933 (1b — 86a) 98) Servili 182 55 yaprak. 1095 istinsahlı. 99) Şâzelî Tekkesi 38 61 yaprak. [Sonu eksik]. 100) Şâzelî Telekesi 153 (1b — 28b) 1 Recep 1032 istinsahlı. 101) Şâzelî Tekkesi 154 (1b — 50b) 102) Şehid Ali Paşa 2891 (1b – 54b) 103) Tırnovalı 1100 (1a – 66a) 104) Veliyeddin Efendi 2155 38 yaprak. 105) Yazma bağışlar 868 (1b – 39a) 106) Yazma Bağışlar 886 (1b – 47a) 1114 istinsahlı. 107) Yazma Bağışlar 1269 (94b — 119b) 108) Yazma Bağışlar 1680 34 yaprak. 1128 istinsahlı. 109) Yazma Bağışlar 1681 (1b — 60b) 110) Yazma Bağışlar 1689(1b – 86a)


2 — [İnkâz el-Hâilikin tercümesi] : Para ile Kur'an okumanın ve para vakfetmenin aleyhinde olarak 967 yılında müellifin Arapça olarak yazdığı İnkaz el-Halikîn adlı eserin kendisi tarafından yapılan tercümesi. Tercümeler arasında biraz fark vardır, bu bakımdan başlangıçlar az çok değişiktir. Genellikle başlangıçlar şöyledir:

Yazmalar 1) Esad Efendi 704 (17b – 22b) 2) Hacı Beşir Ağa 672 (70b — 74a) 3) Hacı Mahmud Efendi 1140 (76b – 89b) 1151 İstinsahlı. 4) Harput 11 (73b — 78b) 26 Safer 1232 istinsahlı. 5) Hasan Hüsnü Paşa 260 (180a — 182a) 6) Hüsrev Paşa 98 (56b — 67b) 7) İbrahim Efendi 416 (66b — 74a) 1135 istinsahlı. 8) Kadızâde Mehmed 295 (116b – 119a) 9) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 682 (116b — 122b) 1128 istinsahlı. 10) Lâleli 3706 (386b — 390b) 1036 istinsahlı. 11) Mehmed Ârif - Mehmed Murad 174 (119b - 124b) 12) Reisülküttab 1181 (32a— 35b) 13) Yazma Bağışlar 1269 (84b — 88b) 3 — [Fetvalar]: Çoğu Türkçe olmakla beraber aralarında bir iki de Arapça olanı vardır.


Yazmalar 1) Çelebi Abdullah 401 (39b - 50b) 1139 istinsahlı. 2) Düğümlü Baba 449 (98b — 100a) [Para vakfı aleyhinde Türkçe fetva] 3) Halet Efendi 828 (26a — 27b) [Para vakfı aleyhinde Türkçe fetva]. 4) Hazine 172 (1b— 10b) 1168 istinsahtı. 5) Mehmed Ârif-Mehmed Murad 174 (124b – 126a) [Ücretle Kur'an öğretme aleyhinde Türkçe fetva]. 4 — [Kanunî Sultan Süleyman'ın vasiyeti hakkında mektup] : Peygamberin türbesine vakfolunan kıymetli şeyler hakkındaki Ebussuud fetvasına reddiye. Başlangıç:

Yazmalar 1) Esad Efendi 3699 (128a—132a) 2) Yazma Bağışlar 1269 (225b — 231b) 5 – [El-Dürret el-Mültekatat el Rümiyye tercümesi] : Kâzihân fetvalarından ve Fetâva'l-Hindiyye'den, bilinmeyen birisi tarafından yapılıp <el-Dürret el-Mültekata» adı verilen seçmelerin tercümesi. Başlangıç:

Yazmalar 1) Süleymaniye 651 342 yaprak. 1102 istinsahlı.


ARAPÇA ESERLER a) Din, akaid, mev'ize b) Fıkıh c) Tasavvuf ç) Arap dilbilgisi d) Kur'an e) Hadis f) Siyer g) Ahlâk ğ) Kelâm h) Mantık ı) Lugaz


a) Dîn, akaid, mev'ize: 6 — El-Tankat el-Muhammediyye 7 — [ilmihal Kitabının Arapça tercümesi] 8 — Kitâb el-imân ve Kitâb el-İstihsân 9 — El-İrşâd fi’l-Aki'id ve ‘l-‘İbâdât 10 — [Akaid risalesi] 11 — [Âmentü şerhi] 12 — [Tevhid şerhi] 13 — Mu'addil el-Şalât 14 — [Namazın şartlan] 15 — [Nafile namaz] 16 — [Dinin buyruklarını dikkatle yapmak] 17 — [Müslüman çocuklarının durumu] 18 — [Mezar ziyareti hakkında] 19 — Nür el-Ahyâ ve Tuhfet el-Emvât 20 — [Şükreden zenginin ibadet eden yoksula üstünlüğü] 6 — EI-Tarikat el-Muhammediyye: Din, ahlâk, va'z ve irşâd üzerine yazılmış Arapça eser. 27 Şaban 980 Çarşamba (= 31 Aralık 1572) gecesinde bitirildi. Birçok şerh ve tercümesi vardır. Başlangıç:

Basmalar: 1 — İstanbul 1260, 260 s. 2 — İstanbul 1268, 260 s. 3 — İstanbul 1270, Matbaa-i Âmire (taşbasması), 311 s. 4 — İstanbul 1276, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası (taşbasması), 311 s. 5 — İstanbul 1287, 219 s. 6 — İstanbul 1289, 219 s. 7 — İstanbul 1301, Matbaa-i Âmire, 219 s. 8 — İstanbul 1304, 219 s. 9 — İstanbul 1305, Hacı Hüseyin Efendi Matbaası, 219 s. 10 — İstanbul 1307, Hacı Hüseyin Efendi Matbaası, 219 s. 11 — İstanbul 1309, Hacı Hüseyin Efendi Matbaası, 219 s. 12 — İstanbul 1316, Şirket-i Salâhiyye Matbaası, 219 s.


Yazmalar: 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 761 235 yaprak. 1103 istinsahlı. 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1834 127 yaprak. 983 istinsahlı. 3) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1835 118 yaprak. 1094 istinsahlı. 4) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1836 300 yaprak. 1158 istinsahlı. 5) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1837 92 yaprak. 1055 istinsahlı. 6) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1838 288 yaprak. 7) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1840 191 yaprak. 1202 istinsahlı. 8) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1842 196 yaprak. 1211 istinsahlı. 9) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 1843 156 yaprak. 10) Amcazade Hüseyin Paşa 291 161 yaprak. 1122 istinsahlı. 11) Âşir Efendi 393 122 yaprak. 1198 istinsahlı. 12) Âtıf Efendi 1463 (1b — 155a) 1044 istinsahlı.


13) Atıf Efendi 1464 165 yaprak. 1087 istinsahlı. 14) Atıf Efendi 1465 169 yaprak. 1098 istinsahlı. 15) Atıf Efendi 1466 172 yaprak. 1035 istinsahlı. 16) Ayasofya 1950 229 yaprak. 1090 istinsahlı. 17) Ayasofya 1951 213 yaprak. 18) Ayasofya 1952 198 yaprak. 1086 istinsahlı. 19) Ayasofya 1953 (1b — 202a) 20) Ayasofya 1954 150 yaprak. 21) Ayasofya 1955 220 yaprak. 1120 istinsahlı. 22) Ayasofya 1956 173 yaprak. 1146 istinsahlı. 23) Bağdatlı Vehbi 637 257 yaprak. 3 Rebiülâhır 1179 istinsahlı. 24) Bağdatlı Vehbi 639 188 yaprak. 25) Bağdatlı Vehbi 644 175 yaprak. 1217 istinsahlı.


26) Bayazıd 1501 214 yaprak. Cemaziyelevvel sonu 1199 istinsahlı. 27) Bayazıd 1502 219 yaprak. Şaban başı 1157 istinsahlı. 28) Bayazıd 1503 178 yaprak. 29) Bayazıd 1504 172 yaprak. 30) Bayazıd 1600 189 yaprak. 987 İstinsahlı. 31) Bayazıd 1618 (1b — 135a) 32) Bayazıd 1692 168 yaprak. 33) Bayazıd 1693 143 yaprak. 34) Bayazıd 1694 132 yaprak. 17 Şevval 1116 istinsahlı. 35) Bayazıd 1695 167 yaprak. [Sonu eksik]. 36) Bayazıd 1696 (1b — 266b) 37) Bayazıd 1697 242 yaprak. 38) Bayazıd 1698 189 yaprak. Safer 1120 Ayıntab istinsahlı. 39) Bayazıd 1699 167 yaprak. 1126 istinsahlı.


40) Bayazıd 1700 137 yaprak. 1198 istinsahlı. 41) Çelebi Abdullah 183 246 yaprak. 1165 istinsahlı. 42) Çorlulu Ali Paşa 289 171 yaprak. 17 Cemaziyelâhır 1098 Çarşamba istinsahlı. 43) Damad İbrahim Pasa 772 (1b — 50b) 1106 istinsahlı. 44) Dârûlmesnevî 223 254 yaprak. 1106 istinsahlı. 45) Efganlı Şeyh Alİ Haydar Efendi 12 199 yaprak. 46) Emanet Hazinesi 922 234 yaprak. 1115 istinsahlı. 47) Emanet Hazinesi 923 147 yaprak. 48) Emanet Hazinesi 924 109 yaprak. Muharrem 1170 istinsahlı. [Tezhibi, yazısı ve cildi çok güzel]. 49) Esad Efendi 1580 287 yaprak. 50) Esad Efendi 1581 (1b – 67b) 1080 istinsahlı. 51) Esad Efendi 1582 (1a — 126b) 52) Fatih 2720 187 yaprak. 1117 istinsahlı. 53) Fatih 2721 185 yaprak.


54) Fatih 2722 137 yaprak. 1155 istinsahtı. 55) Fatih 2723 203 yaprak. 56) Fatih 2124 202 yaprak. 57) Fatih 2725 208 yaprak. 1067 istinsahlı. 58) Fatih 2726 132 yaprak. 1127 istinsahlı. 59) Fatih 2727 203 yaprak. 60) Fatih 2728 152 yaprak. 1168 istinsahlı. 61) Fatih 2729 174 yaprak. 1101 istinsahlı. 62) Fatih 2730 149 yaprak. 63) Fatih 2731 208 yaprak. 1116 istinsahlı. 64) Fatih 2732 202 yaprak. 1082 istinsahlı. 65) Fatih 2734 117 yaprak. 1115 istinsahlı. 66) Fatih 2735 327 yaprak.


67) Fâzıl Ahmed Paşa 733 129 yaprak. 1123 istinsahlı. 68) Feyzullah Efendi 7267 (4b — 152a) 69) Giresun ? 168 yaprak. 1158 istinsahlı. [Numarası konuncaya kadar «Muhtelit 1686> dan aranacak]. 70) Hacı Beşir Ağa (Eyüb) 90 203 yaprak. Cemazİyelevvel 1089 istinsahlı. 77) Hacı Mahmud Efendi 1672 218 yaprak. [Başı eksik]. 72) Hacı Mahmud Efendi 7682 251 yaprak. 1149 istinsahlı. 73) Hacı Mahmud Efendi 7683 (1a — 208b) 74) Hacı Mahmud Efendi 7684 143 yaprak. 75) Hacı Mahmud Efendi 7775 179 yaprak. 76) Hacı Mahmud Efendi 7776 208 yaprak. [Sonu eksik]. 77) Hacı Mahmud Efendi 7762 153 yaprak. 78) Hacı Mahmud Efendi 7868 68 yaprak. 79) Hacı Mahmud Efendi 7898 173 yaprak. 80) Hacı Mahmud Efendi 2028 178 yaprak. 1032 istinsahlı.


87) Hacı Selim Ağa 530 187 yaprak. 82) Hacı Selim Ağa 537 246 yaprak. 83) Halet Efendi 387 176 yaprak. 1105 istinsahlı. 84) Hamidiye 680 202 yaprak. 1097 istinsahlı. 85) Hamidiye 687 169 yaprak. 86) Hamidiye 682 174 yaprak. 1126 istinsahlı. 87) Harput 6 195 yaprak. [Başı eksik]. 88) Harput 94 203 yaprak. 1093 istinsahlı. 89) Harput 785 151 yaprak. 1099 istinsahlı. 90) Harput 232 188 yaprak. 1141 istinsahlı. 97) Harput 313 181 yaprak. 92) Harput 407 266 yaprak. 1093 Arapgir istinsahlı. 93) Harput 478 191 yaprak.


94) Hasan Hüsnü Paşa 650 195 yaprak. 95) Hasan Hüsnü Paşa 652 201 yaprak. 96) Hüdâî 728 125 yaprak. 1082 istinsahlı. 97) Hüsrev Paşa 169 189 yaprak. Şevval 1066 istinsahlı. 98) Hüsrev Paşa 170 170 yaprak. 99) İbrahim Efendi 388 203 yaprak. 1130 istinsahlı. [Bu nüshanın sonunda eserin bitirilmesi tarihi olarak 17 Şaban 980 gösteriliyor.] 100) İsmihan Sultan 276 153 yaprak. 1074 istinsahlı. 101) İzmirli İsmail Hakkı 1295 170 yaprak. Muharrem 1163 istinsahlı. [Bu nüshada da eserin bitirilmesi tarihi olarak 17 Şaban 980 Çarşamba gösteriliyor]. 102) Kadızâde Burhaneddin 72 171 yaprak. 103) Kadızâde Mehmed 295 (1b – 103b) 104) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 84 134 yaprak. 1127 istinsahlı. 105) Kılıç Ali Paşa 614 169 yaprak. 25 Rebiülâhır 1121 istinsahlı.


106) Lâleli 1434 161 yaprak. 1181 istinsahlı. 107) Lâleli 1435 (1b — 212a) 108) Lâleli 1436 162 yaprak. 109) Lâleli 1437 203 yaprak. 110) Lâleli 1438 208 yaprak. 111) Lâleli 1439 193 yaprak. 1178 istinsahlı. 112) Lâleli 1440 197 yaprak. 1121 istinsahlı. 113) Lâleli 1441 148 yaprak. 1124 istinsahlı. 114) Lâleli 1442 211 yaprak. 1111 istinsahlı. 115) Lâleli 1443 170 yaprak. 116) Lâleli 1444 241 yaprak. 1100 istinsahlı. 117) Lâleli 1445 242 yaprak. 1123 istinsahlı. 118) Lâleli 1446 (6a — 161a) 1161 istinsahlı. 119) Lâleli 1447 165 yaprak.


120) Lâleli 1448 104 yaprak. 1115 istinsahlı. 121) Lâleli 1449 180 yaprak. 1102 istinsahlı. 122) Lâleli 1450 173 yaprak. 123) Lâleli 1451 127 yaprak. 1043 istinsahlı. 124) Lâleli 1452 209 yaprak. 1085 istinsahlı. 125) Lâleli 1453 156 yaprak. 126) Lâleli 1454 159 yaprak 127) Lâleli 1455 163 yaprak. 1115 istinsahlı. 128) Lâleli 1456 141 yaprak. 129) Lâleli 1457 132 yaprak. 1158 istinsahlı. 130) Lâleli 1458 235 yaprak. 1140 istinsahlı. 131) Lâleli 1459 254 yaprak. 1117 istinsahlı. 132) Lâleli 1460 197 yaprak. 1131 istinsahlı.


133) Lâleli 1461 178 yaprak. 134) Lâleli 1462 212 yaprak. 1130 istinsahlı. 135) Lâleli 1463 158 yaprak. 136) Lâleli 1464 168 yaprak. 137) Mahmud Paşa 274 308 yaprak. Rebiülevvel 1172 istinsahlı. 138) Mehmed Âsım 179 134 yaprak. 139) Mihrişah Sultan 247 226 yaprak. 140) Murad Bûharî Tekkesi 184 344 yaprak. 1129 istinsahlı. 141) Murad Bûhârî Tekkesi 185 151 yaprak. 1167 istinsahlı. 142) Murad Bûhârî Tekkesi 186 175 yaprak. 143) Murad Bûhârî Tekkesi 187 262 yaprak. [Başı eksik]. 144) Murad Molla 1291 194 yaprak. 145) Murad Molla 1292 (1a —519b) 146) Murad Molla 1293 125 yaprak. 147) Murad Molla 1294 (1b — 138a)


148) Murad Molla 1295 238 yaprak. 1196 istinsahlı. 149) Nazif Efendi 26 206 yaprak. 150) Nurbânû Sultan 108 181 yaprak. 1096 istinsahlı. 151) Nuruosmaniye 2484 156 yaprak. 152) Nuruosmaniye 2485 189 yaprak. 1143 istinsahlı. 153) Nuruosmaniye 2486 (1b — 94a) 154) Nuruosmaniye 2487 (1b— 129b) 1073 istinsahlı. 155) Nuruosmaniye 2488 203 yaprak. 1157 istinsahlı. 156) Nuruosmaniye 2489 100 yaprak. 1094 istinsahlı. 157) Nuruosmaniye 2490 119 yaprak. 158) Nuruosmaniye 2491 219 yaprak. 159) Nuruosmaniye 2492 149 yaprak. 1124 istinsahlı. 160) Nuruosmaniye 2493 202 yaprak. 1108 istinsahlı. 161) Pertevniyal Valide Sultan 457 118 yaprak.


162) Pertev Paşa 373 245 yaprak. 163) Râgtb Paşa 701 165 yaprak. 1183 istinsahlı. 164) Reşid Efendi 420 219 yaprak. 165) Reşid Efendi 421 106 yaprak. 166) Revan Köşkü 358 206 yaprak. 167) Revan Köşkü 359 218 yaprak. [Müellif nüshasından Kopya]. 168) Sâliha Hatun 97 168 yaprak. 1057 istinsahlı. 169) Serez 1554 215 yaprak. 1183 istinsahlı. 170) Serez 1556 118 yaprak. 1166 istinsahlı. 171) Serez 1558 198 yaprak. 1080 istinsahlı. 172) Serez 1559 113 yaprak. 1018 istinsahlı. 173) Serez 1560 110 yaprak. 174) Serez 7562 149 yaprak. 1096 istinsahlı.


175) Serez 1563 132 yaprak. 176) Serez 7564 174 yaprak. 1140 istinsahlı. 177) Serez 3858 (2b — 10b ) [Baştan bir parça]. 178) Serez 4946 (1b — 196b) 1129 istinsahlı. 179) Serez 4946 [Mükerrer] 213 yaprak. 1159 istinsahlı. 180) Serez 4965 186 yaprak. 1177 istinsahlı. 181) Serez 4977 126 yaprak. 1114 istinsahlı. 182) Serez 4979 183 yaprak. 1128 istinsahlı. 183) Serez 5000 172 yaprak. [Başı eksik]. 184) Servili 146 135 yaprak. 185) Servili 147 167 yaprak. 1070 istinsahlı. 186) Servili 148 169 yaprak. 187) Servili 149 248 yaprak.


188) Süleymaniye 723 9 + 261 yaprak. 1098 istinsahlı. 189) Süleymaniye 724 142 yaprak. 1004 istinsahlı. 190) Süleymaniye 725 4 + 140 yaprak. 1060 istinsahlı. 191) Süleymaniye 726 7 + 254 yaprak. 1062 istinsahlı. 192) Süleymaniye 727 222 yaprak. 1041 istinsahlı. 193) Süleymaniye 728 223 yaprak. 1104 istinsahlı. 194) Şeyhülislâm Esad Efendi Eki 2 202 yaprak. 195) Tırnovalı 951 (1b — 125a) 1088 istinsahlı. 196) Tırnovalı 953 175 yaprak. 197) Tırnovalı 1035 [Mükerrer: 2] 183 yaprak. 1223 istinsahlı. 198) Turhan Valide Saltan Eki 44 219 yaprak. 19 Muharrem 1034 istinsahlı. 199) Üçüncü Ahmed 534 195 yaprak. 200) Üçüncü Ahmed 535 189 yaprak.


201) Veliyeddin Efendi 1955 198 yaprak. 202) Veliyeddin Efendi 1956 253 yaprak. 1141 istinsahlı. 203) Veliyeddin Efendi 1957 188 yaprak. 998 istinsahlı. 204) Yahya Tevfik 187 162 yaprak. 1046 istinsahlı. 205) Yazma Bağışlar 599 181 yaprak. 15 Zilhicce 1105 istinsahlı. 206) Yazma Bakışlar 831 256 yaprak. 10 Rebiülâhır 1237 istinsahlı. 207) Yazma Bağışlar 864 151 yaprak. 1052 istinsahlı. 208) Yazma Bağışlar 869 214 yaprak. 1115 istinsahlı. 209) Yazma Bağışlar 871 194 yaprak. 1124 istinsahlı. 210) Yazma Bağışlar 872 197 yaprak. 1192 istinsahlı. 211) Yeni Cami 715 232 yaprak. 212) Yeni Medrese 144 198 yaprak. 1131 istinsahlı.


213) Yeni Medrese 145 150 yaprak. 214) Yozgat 554 236 yaprak. 24 Muharrem 1154 Cumartesi istinsahlı. 215) Yozgat 829 186 yaprak. 2 Şevval 1093 istinsahlı. 216) Yozgat 836 139 yaprak. 211) Yozgat 837 138 yaprak. 1075 istinsahlı. 218) Yozgat 838 127 yaprak. 24 Rebiülâhır 1201 istinsahlı. 219) Yozgat 839 137 yaprak. [Sonu eksik]. 220) Yozgat 859 205 yaprak. 1195 istinsahlı. 221) Yusuf Ağa 265 254 yaprak. 1030 istinsahlı. 7 — [İlmihal Kitabının Arapça Tercümesi] : <Vasiyetname» diye tanınan Türkçe İlmihal kitabını dostlarından ve öğrencilerinden bazılarının isteği üzerine Arapçaya çevirmiştir. Başlangıç:

Yazma: 1) Hasan Hüsnü Pasa 1182 (93b — 102a) [95 ve 96. yapraklar arasında eksik bir kısım olduğu anlaşılıyor.


8 — Kîtâb el-İmân ve Kitab el-İstihsan : Din ve akaide ait Arapça bir eser. Başlangıç:

Yazmalar: 1) Âtıf Efendi 596 2 + 245 yaprak. 2) Âtıf Efendi 597 339 yaprak. 1110 istinsahlı. 3) Nuruosmaniye 1194 412 yaprak. 4) Nuruosmaniye 1195 8 + 456 yaprak. 1103 istinsah. [Birgili'nin yazısından kopya edilmiştir]. 9 - El-İrşad fi’l-Akâ id ve l’İbâdât: Arapça akaid kitabı. Başlangıç:

Yazmalar ı 1) Lâleli 3706 (296b — 316a) 2) Mehmed Arif - Mehmed Murad 174 (1b— 19a) 10 — [Akaid risalesi]: Müellif bunu, kendisinin Türkçe bir risalesinden Arapçaya çevirdi-li söylemektedir. Başlangıç:

Yazmalar 1) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (93b — 102a) 2) Kılıç Ali Paşa 1035 (81b – 101a) 1044 istinsahtı.


11 — [Amentü şerhi]: Arapça. Başlangıç:

Yazmalar 1) Resid Efendi 1051 (76b — 79b) 2) Süleymaniye 1071 (1b—4a) 1159 istinsahlı. 12 — [Tevhid şerhi] : Arapçadır. Başlangıç:

Yazma 1) Bağdatlı Vehbi Efendi 2165 (126b — 130a) 13 — Mu'addil el-Şalât: 975 te telif olunan bu Arapça eser namaz hakkındadır. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, Karahisarlı Alİ Rıza Matbaası, tarihsiz; (taşbasması) [Birgili'nin diğer risalelerîyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Serez 3809]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [224 sayfalık bir dergi halinde Birgili'nin diğer risaleleriyle birlikte basılmıştır. 116 — 133. sayfalardadır. Bir nüshası: Şehid Ali 681 Mükerrer]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi {Arapça) 735 (10b—39a) 1200 istinsahlı. 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4449 (47b — 69a) 1135 istinsahlı. 3) Amcazade Hüseyin Paşa 225 15 yaprak.


4) Amcazade Hüseyin Paşa 454 (161a — 166b) 5) Âşir Efendi 102 (44b — 58b) Şevval 1086 istinsahlı. 6) Âşir Efendi 119 23 yaprak. 1159 istinsahlı. 7) Âtıf Efendi 1052 (66b — 77b) 1145 istinsahlı. 8) Âtıf Efendi 1053 (5b — 21b) 978 istinsahlı. 9) Âtıf Efendi 1054 (1b — 23b) 10) Âtıf Efendi 1463 (155b — 171a) 11) Ayasofya 1388 (65a — 73b) 1082 istinsahlı. 12) Bağdatlı Vehbi Efendi 519 (33b — 38b) [Sonu eksik]. 13) Bağdatlı Vehbi Efendi 2018 (8b — 24b) Rebiülâhır 1078 istinsahlı. 14) Bağdatlı Vehbi Efendi 2079 (1b – 19b) 1176 istinsahlı. 15) Bağdatlı Vehbi Efendi 2174 (1a — 20a) 16) Bayazıd 3204 (1a— 13a) 17) Bayazıd 3205 (1b—16a) 18) Bayazıd 3225 21 yaprak. 1089 istinsahlı. 19) Bayazıd 3227 (1b - 18b) 1211 istinsahlı. 20) Cârullah 2081 (71b – 78a) 1104 istinsahlı. 21) Çelebi Abdullah 134 1112 istinsahlı.


22) Çelebi Abdullah 735(1b — 12b) 1084 istinsahlı. 23) Çelebi Abdullah 397 (2b — 16b) 8 Şevval 1144 istinsahlı. 24) Dârülmesnevî 124 (1a — 22a) 12 Şaban 1107 istinsahlı. 25) Düğümlü Baba 449 (46b — 59b) 26) Esad Efendi 615 (27b — 37a) 27) Esad Efendi 982 (1b —21a) 28) Esad Efendi 3522 (62b — 70b) 29) Esad Efendi 3608 (128b – 144a) 30) Esad Efendi 3686 (154b — 183b) 31) Esad Efendi 3780 (10b— 23a) 32) Fatih 2148 16 yaprak. Zilhicce 1109 istinsahlı. 33) Fatih 2149 35 yaprak. 21 Rebiülâhır 1104 istinsahlı. 34) Fatih 5341 (199b — 209b) 35) Fatih 5364 (97b — 107b) 36) Fatih 5386 (84b — 98b) 37) Fatih 5388 (123b — 146b) 38) Fatih 5415 (44b – 65a) 39) Gelibolulu Tâhir Efendi 56 (105a – 779b) 40) Hacı Beşir Ağa 672 (25b — 36a) 41) Hacı Mahmud Efendi 608 (34b — 49a) 1176 istinsahlı. 42) Hacı Mahmud Efendi 975 (13b — 29b) 1240 istinsahlı.


43) Hacı Mahmud Efendi 7077 (1b — 20a) 44) Hacı Mahmud Efendi 7072 24 yaprak. 45) Hacı Mahmud Efendi 1313 (92b— 101a) 46) Hacı Mahmud Efendi 1347 (41b—59a) 1160 istinsahlı. 47) Hacı Mahmud Efendi 7969 (67b — 82a) 48) Hacı Mahmud Efendi 6307 (152a — 173b) Recep sonu 1107 istinsahlı. 49) Hacı Mahmud Efendi 6399 23 yaprak. 1156 istinsahlı. 50) Halet Efendi 770 (119b — 136a) 51) Harput 438 (50b — 67a) 16 Safer 1223 istinsahlı. 52) Hasan Hüsnü Paşa 508 (31b — 59a) 53) Hasan Hüsnü Pasa 771 (31b — 46a) 54) Hüdâî 734 (26 — 40b) 1109 istinsahlı. 55) Hüdâî 1845 (34b — 61b) 1170 istinsahlı. 56) Hüsrev Paşa 168 (1b – 19b) 57) İbrahim Efendi 258 (45b — 61b) 1074 istinsahlı. 58) İbrahim Efendi 260 (6b — 35b) 59) İbrahim Efendi 372 (8b — 20a) 60) İbrahim Efendi 416 (50b — 67b) 61) İbrahim Efendi 454 (33b — 46a) 62) Kadızâde Mehmed 295 (104b — 113a) 981 istinsahlı.


63) Kasideci zade Süleyman Sırrı 238 (166b — 179b) Zilkade 1116 istinsahlı. 64) Kılıç Ali Paşa 1043 (34b — 52a) 65) Köprülü Mehmed Paşa 7595 (155b — 178a) 66) Lâleli 343 (1b – 11b) 67) Lâleli 3697 (89b — 109a) 68) Lâleli 3723 (57b—82b) 69) Lâleli 3749 (36b — 53a) İstinsahı: 1114 Rebiülevvel sonu. 70) Mehmed Arif - Mehmed Murad 20 (60b — 105a) 15 Rebiülevvel 1147 istinsahlı. 71) Mehmed Arif - Mehmed Murad 24 (74b — 87b) 72) Mehmed Arif - Mehmed Murad 174 (30b – 49a) 73) Nuruosmaniye 2486 (121b—130b) 74) Pertev Paşa 627 (54a — 60a) 75) Reşid Efendi 1047 (116b – 131b) 76) Reşid Efendi 1162 (173b—789a) 77) Reşid Efendi 1177 (23b —32a) 78) Serez 3853 (99b — 115b) 79) Serez 3860 (1b — 29b) 80) Serez 3877 (72b — 91b) 81) Serez 3887 (1b — 13b) 82) Süleymaniye 702 (85b—102b) 83) Süleymaniye 1031 (134b – 145b) 84) Şehid Ali Paşa 226O (303b — 378b) 85) Şehid Ali Paşa 2728 (144b — 183b) 1054 istinsahlı. 86) Şehid Ali Paşa 2888 (64b — 77a)


87) Tırnovalı 951 (125b — 135a) 1089 istinsahtı. 88) Veliyeddin Efendi 1364 18 yaprak. 89) Yazma Bağışlar 595 (159b—178b) 14 — [Namazın şartları]: Arapça. Başlangıç:

Yazmalar 1) Fatih 1715 [Mükerrer] 27 yaprak. 2) Hacı Mahmud Efendi 987 37 yaprak. 1260 istinsahlı. 3) Süleymaniye 1031 (113b—134a) 1098 istinsahlı. 15 — [Nafile namaz]: Arapça risale. Başlangıç:

Yazmalar 1) Âşir Efendi 449 (58b — 59a) 2) Hasan Hüsnü Paşa 260 (176a — 176a) 3) Hüsrev Paşa 98 (48a — 55b) 4) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 698 (29a — 31b) 16 — [Dinin buyruklarını dikkatle yapmak]: Ömrünün sonlarında Arapça olarak yazdığı bu eser «El-Kavl el-Vasit Beyn el-İfrât ve ‘l-Tefrit> diye tanınmıştır. Şarkı, raks ve semâ aleyhindedir. Başlangıç:


Yazmalar: 1) Esad Efendi 615 (107b — 110a) 1180 istinsahlı. 2) Esad Efendi 696 (39b — 43b) 3) Mehmed Arif - Mehmed Murad 174 (143a — 146b) 1175 istinsahlı. 4) Reşid Efendi 1218 (75b — 77b) [Bu nüshanın başında şu kayıt vardır: Bu risale Birgivî Mehmed Efendinündür. Ahir-i te'lîfidür. Müftilerden bir müftî umûr-i hamsenün hurmetine risale te'lif eyleyûp Birgivi Efendi mütâla’a itdükde bu risaleyi tahrir etmiş]. 17 — [Müslüman çocuklarının durumu hakkında risale]: Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, tarihsiz, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası (taşbasması), [Diğer birkaç risalesiyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Serez 3809]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Diğer birkaç risalesiyle birlikte 224 sayfalık bir dergi halinde basılmıştır, (s. 68-108). Bir nüshası: Şehid Ali 681 Mükerrer]. Yazmalar 1) Pertevniyal Valide Sultan 477 (409b— 429a) 2) Pertev Paşa 604 (5b —29a) 1170 istinsahlı. 18 — [Mezar ziyareti hakkında risale] : Arapçadır. Başlangıç:


Basmalar 1 — İstanbul, tarihsiz, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası (taşbasması), [Diğer birkaç risalesiyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Serez 3809, s. 220 — 252]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Diğer birkaç risalesiyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Şehid Ali 681 Mükerrer, s. 196—224]. Yazma 1) Esad Efendi 3780 (47b — 68a) Şaban 1075 Maraş istinsahlı. 19 — Nûr el-Ahyâ ve Tuhfet el-Emvât: Arapça dinî eser. Başlangıç:

Yazma 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 786 70 yaprak. 1196 istinsahtı. 20 — [Şükreden zenginin İbadet eden yoksula üstünlüğü hakkında]: Başlangıç:

Yazma 1) Reşid Efendi 985 (56b — 58b)


b) Fıkıh 21 — İkâz el-Na'imin ve İfham el-Kâşırin 22 — El-Seyf el Sarim fi’Ademi Cevâzi Vakf el-Menkûl ve'I-Derahim. 23 — İnkâz el-Hâilikîn 24 — [Kur'an okumaktan ücret alınmıyacağı hakkında birinci risale] 25 — [Kur'an okumaktan ücret alınmıyacağı hakkında ikinci risale] 26 — Zuhr el-Müte'ehhilîn ve ‘l-Nisa fî Ta'rîfi Athâr ve ‘l-Demâ 27 — [Ferâ’iz risalesi ve şerhi] 28 — [Hidâye haşiyesi ‘lnâye'ye tâlikat] 29 — [Izâfe el-Işlah haşiyesi] 30 — [Öşrî ve harâcî topraklar hakkında] 31 — [Musâfaha hakkında]


21 — İkâz i'l-Nâ imin ve îfbam el-Kâşırin: Kur'an okumaktan ücret almanın ve para vakfetmenin caiz olmadığına dair Arapça eser. 972 Şevvalinin ortasında telif edilmiştir. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [224 sayfalık bir dergi halinde diğer risaleleriyle birlikte basılmıştır (s. 108-115). Bir nüshası: Şehid Ali 681 mükerrer]. 2 — İstanbul, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası, tarihsiz (taşbasması), [Diğer risaleleriyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Serez 3809]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4353 (55b — 62b) 2) Atıf Efendi 1463 (171b – 175a) 3) Atıf Efendi 2785 (141b—146a) 4) Bayazıd 3204 (74b — 77b) 1178 istinsahlı. 5) Cârullah 2081 (80b — 82a) 1104 istinsahlı. 6) Düğümlü Baba 449 (73b — 77b) 7) Esad Efendi 615 (63b — 66a) 1179 istinsahlı. 8) Esad Efendi 704 (15b — 19b) 1166 istinsahlı. 9) Esad Efendi 3522 (77b — 79b) 10) Esad Efendi 3550 (32b — 38a) 11) Esad Efendi 3767 (50b— 52b)


12) Esad Efendi 3780 (40a — 43a) 13) Fatih 2603 (111b — 120a) 14) Fatih 5339 (127a — 129b) 15) Fatih 5341 (193b — 197a) 16) Fatih 5386 (1b — 5b) 17) Fatih 5415 (98b — 104b) 18) Gelibolulu Tâhir Efendi 56 (119b—123b) 19) Giresun? (111b — 116a) [Giresun kütüphanesi numaralanıncaya kadar bu eser <Muhtelit 1665> ten aranacak]. 20) Hacı Beşir Ağa 672 (50b — 53a) 1035 istinsahlı. 21) Hacı Mahmud Efendi 383 5 yaprak. 972 istinsahlı. 22) Hacı Mahmud Efendi 6301 (96a — 103a) Safer 1107 istinsahlı. 23) Halet Efendi 770 (136b—141a) 24) Hasan Hüsnü Paşa 425 (72b — 77a) 25) Hasan Hüsnü Pasa 508 (135a—142b) 26) Hasan Hüsnü Paşa 771 (46b—50b) 3 Cemâziyelâhır 1127 Çarşamba istinsahlı. 27) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (105b — 110b) 28) İbrahim Efendi 372 (53b — 57a) 29) ibrahim Efendi 416 (136b—139b) 30) İbrahim Efendi 454 (50b — 53b) 31) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 238 (180b—184a) 32) Kılıç Ali Paşa 1037 (98b — 100b) Recep başı 1033 istinsahlı. 33) Köprülü Mehmed Paşa 1595 (148b—154a)


34) Lâleli 1410 (253a — 254b) Rebiülâhır 1125 istinsahlı. 35) Lâleli 1435 (230b — 233b) 1110 istinsahtı. 36) Mehmed Arif—Mehmed Murad 174 (111b—116a) 1174 istinsahlı. 37) Reşid Efendi 1047 (133b — 136b) 982 istinsahlı. 38) Reşid Efendi 1066 (77b — 81b) 1199 istinsahlı. 39) Reşid Efendi 1177 (84b — 88a) 40) Süleymaniye 702 (67b —72a) 41) Süleymaniye 1031 (143a—415a) 42) Süleymaniye 1042 (13b — 16a) 43) Şehid Ali Paşa 2888 (47b — 51a) 44) Yazma Bağışlar 1269 (53b — 57b) 22 - El-Seyf el-Şarim fi ‘ademi Cevâzi Vakf el-Menkûl ve ‘l-Derâhim : Menkulün ve paranın vakfedilemiyeceğine dair Arapça eser. Ebussuud'a reddiyedir. 9 Zilkade 979 ( = 24 Mart 1572) tarihinde bitirilmiştir. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, tarihsiz, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası (taşbasması), [Birgili'nin diğer risaleleriyle birlikte basılmıştır. S. 182 — 218. Bir nüshası Serez 3809]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Birgili'nin diğer risaleleriyle birlikte 224 sayfalık bir dergi halinde basılmıştır. S. 164 — 195. Bir nüshası: Şehid Ali 681 Mükerrer].


Yazmalar 1) Bağdatlı Vehbi Efendi 477 (17b — 43b) 1097 istinsahlı. 2) Cârullah 2081 (87b — 100a) 1104 istinsahlı. 3) Düğümlü Baba 449 (120b — 145b) 4) Esad Efendi 615 (69b — 85a) 1179 istinsahlı. 5) Esad Efendi 1581 (218b — 249b) 1079 istinsahlı. 6) Esad Efendi 3550 (61b — 86b) 7) Esad Efendi 3767 (67a — 82b) 8) Fatih 5386 (6b — 32a) 9) Hacı Mahmud Efendi 1136 63 yaprak. 10) Halet Efendi 707 (179b — 209b) 1109 istinsahlı. 11) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (25b — 42a) 12) Kılıç Ali Paşa 1037 (109b — 125b) 20 Ramazan 1033 13) Lâleli 466 (50b — 72a) 14) Mehme d Ârif-Mehmed Murad 174 (146b — 174a) 1176 istinsahlı. 15) Reşid Efendi 1177 (116b — 133a) 16) Süleymaniye 632 (16b — 35b) 17) Yeni Cami 126 (219b — 239a) 23 — İnkâz el-Hâlikin: Para vakfının aleyhindedir. Arapça olarak 967 Zilkadesinin sonunda telif olunmuştur. Başlangıç:


Basma 1 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Birgili'nin diğer risaleleriyle birlikte 224 sayfalık bir dergi halinde basılmıştır. S. 39 — 63]. Yazmalar 1) Âtif Efendi 1463 (175b — 193a) 2) Atıf Efendi 2785 (107b — 128b) 3) Bayazıd 3204 (59b— 74a) 1178 istinsahlı. 4) Cârullah 2081 (100b — 110a) 1104 istinsahlı. 5) Cârullah 2098 (177b — 196b) 1047 istinsahlı. 6) Düğümlü Baba 449 (78b — 97b) 1158 istinsahlı. 7) Esad Efendi 615 (45b — 60a) 1178 istinsahlı. 8) Esad Efendi 704 (27b — 46a) 1166 istinsahlı. 9) Esad Efendi 3550 (39b — 60b) 10) Esad Efendi 3780 (25b — 30b) 1075 istinsahlı. 11) Fatih 2603 (82b — 111a) 12) Fatih 5339 (130a — 144a) 13) Fatih 5386 (32b — 50b) 14) Gelibolulu Tâhir Efendi 56 (66a — 87a) 15) Hacı Beşir Ağa 672 (36b — 50a) 16) Hacı Mahmud Efendi 1313 (103b— 125b) 17) Hacı Mahmud Efendi 1822 15 yaprak. 18) Hacı Mahmud Efendi 6301 (1b—29a)


19) Halet Efendi 770 (141b — 165b) 20) Harput 11 (79b — 98a) 1232 istinsahlı. 21) Hasan Hüsnü Paşa 771 (11b — 24a) 1144 Bursa, İsa Beğ Medresesi istinsahlı. 22) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (125b — 137b) 1055 Zilkade ortası istinsahlı. 23) Hasan Hüsnü Paşa 1192 (16b — 39a) 1161 Rebiülevvel başı cumartesi istinsahlı. 24) İbrahim Efendi 416 (140b — 153b) 25) İbrahim Efendi 454 (54b — 71a) 26) Karaçelebizâde Hüsâmeddin 77 (1b — 10b) 27) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 238 (146b — 164a) 28) Lâleli 943 (12b — 26a) 29) Lâleli 1435 (212b — 229a) 30) Mehmed Arif - Mehmed Murad 114 (87b — 110b) 15 Şevval 1174 Sah istinsahlı. 31) Mihrişah Sultan 440 (5b — 17a) 1101 istinsahlı. 32) Nafiz Paşa 317 44 yaprak. 33) Reîsülküttâb Mustafa 1181 (15b — 31b) 34) Reşid Efendi 1047 (137b— 158a) 35) Reşid Efandi 1177 (65b — 82b)

[Sonundaki kayıt: ] 36) Süleymaniye 702 (41b — 67a) İstinsahı: 977 Zilkadesi sonu. 37) Süleymaniye 1031 (145a — 156b) 38) Süleymaniye 1042 (1b—13a) 20 Zilkade 1156 istinsahlı.


39) Şehid Ali Paşa 2888 (29b — 46b) 40) Yazma Bağışlar 1269 (58b — 74b) 1133 istinsahlı. 41) Yeni Cami 1181 (64b—77b) 24 — [Kur'an okumaktan ücret alınmıyacağı hakkında birinci risale]: Arapçadır. Başlangıç:

Yazma 1) Mehmed Arif — Mehmed Murad 174 (116b—119b) 25 — [Kur'an okumaktan ücret alınmıyacağı hakkında ikinci risale]: Arapça. Başlangıç:

Yazma 1) Sezer 3832 (1b — 3a) 26 — Zuhr el-Müte’ehhilin ve ‘l-Nisâ fi Ta’rîf i Athâr ve ‘l-Demâ 979 da felif olunmuş Arapça fıkıh eseri. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, tarihsiz, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası (taşbasması), [Birgili'nin diğer birkaç risalesiyle birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Serez 3809]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Birgili'nin diğer birkaç risalesiyle birlikte 224 sayfalık bir dergi halinde basılmıştır. 134 —145 sayfalardadır. Bir nüshası: Şehir Ali Paşa 681 Mükerrer]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 731 (1b— 13b) 2) Âtıf Efendi 1463 (194b —203a) 1086 istinsahlı.


3) Atıf Efendi 2785 (130b — 140b) 4) Bayazıd 7967 11 yaprak. 5) Cârullah 2087 (82b — 87a) 1104 istinsahlı. 6) Düğümlü Baba 449 (64b — 73a) 7) Esad Efendi 615 (88b — 95a) 1179 istinsahlı. 8) Esad Efendi 3780 (183b — 190a) 1081 istinsahlı. 9) Fatih 5339 (119b— 126b) 10) Fatih 5341 (148b — 156a) 11) Fatih 5386 (117b — 126b) 12) Gelibolulu Tâhir Efendi 56 (155b — 165b) Rebîülevvel 1051 istinsahlı. 13) Hacı Beşir Ağa 406 (255b — 276a) 14) Hacı Beşir Ağa 672 (56b — 64a) 15) Hacı Mahmud Efendi 1142 8 yaprak. 16) Hacı Mahmud Efendi 6301 (31b — 55b) 1107 istinsahlı. 17) Halet Efendi 770 (166b — 178a) 18) Harput 329 (174b — 184a) 19) Hasan Hüsnü Paşa 508 (115b — 134b) 20) Hasan Hüsnü Paşa 771 (1b — 7b) 21) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (113b— 124b) 22) Hüsrev Paşa 88 (45b — 57a) 1149 istinsahlı. 23) İbrahim Efendi 477 (24a — 32b) 24) İsmihan Sultan 136 10 yaprak.


25) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 238 (134b — 143a) 26) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 677 (333b — 341a) 1051 istinsahlı. 27) Kılıç Ali Paşa 1037 (103b — 109a) 1033 istinsahlı. 28) Kılıç Ali Paşa 1044 (69b — 84a) 1108 istinsahlı. 29) Lala İsmail 98 (77b — 83b) 28 Rebiülâhır 1033 Pazar istinsahlı. 30) Lala İsmail 727 (77b — 89b) 31) Lâleli 3684 14 yaprak. 32) Lâleli 3723 (1b—10b) 1069 istinsahlı. 33) Lâleli 3723 (41b — 52b) 1108 istinsahlı. 34) Mehmed Ârif— Mehmed Murad 114 (128b — 138b) 1175 istinsahlı. 35) Murad Buharı Tekkesi 337 (55b — 44a) 36) Nuruosmaniye 2287 (129b — 138a) 1074 istinsahlı. 37) Râgıb Paşa 674 (120b — 127a) 38) Reîsülküttâb Mustafa 1181 (36b — 42b) 39) Reşid Efendi 1041 (159b — 170a) 1139 istinsahlı. 40 Reşid Efendi 1177 (108b — 114b) 41) Serez 4019 (44b — 52a) 42) Süleymaniye 702 (72b — 85a) 979 istinsahlı. 43) Şehid Ali Paşa 2728 (114b — 140b) 17 Rebiülevvel 1054 Salı istinsahlı.


44) Şehid Ali Paşa 2888 (55b — 64a) 45) Şehid Ali Paşa 2888 (97b — 106a) 46) Yazma Bağışlar 1269 (76b — 83b) 27 — [Ferâîz risalesi ve şerhi]: Fıkıh. Ferâiz, «miras taksimi> dir. Başlangıç:

Yazmalar 1) Bağdatlı Vehbi Efendi 601 19 yaprak. 2) Esad Efendi 3589 (72a — 77a) [Başı eksik]. 3) Hafid Efendi 456 (25a — 30b) 4) Reşid Efendi 291 (62b—108b) 28 — [Hidaye haşiyesi ‘İnaye'ye tâlikat]: 563 te ölen Merginâni'nin fıkıha ait Hidâye adlı tanınmış eserinin 786 da ölen Bâberti tarafından ‘İnaye adı ile yapılan haşiyesine tâlikaltır. Başlangıç:

Yazmalar 1) Hasan Hüsnü Paşa 466 (1b — 27b) 2) Murad Molla 806 70 yaprak. 966 istinsahlı. 29 - [İzah el-lşlah haşiyesi]: 940 ta ölen Kemalpaşaoğlu'nun fıkıha ait İzâh el-Işlâh'ının Kitâb el'Tahâre bölümüne Arapça haşiyedir. Başlangıç:


Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 563 (21b — 45a) 2) Düğümlü Baba 446 (1b — 20b) 3) Serez 3897 (63b — 75b) 4) Şehid Ali Paşa 2846 (23b — 39a) 15 Zilkade 1002 istinsahlı. 30 [Öşrî ve haracı topraklar hakkında]: Başlangıç:

Yazma 1) Hacı Mahmud Efendi 1238 (105b — 113b) 31 — [Muşafaha hakkında]: Selâmlaşmak için el tutuşmaya Arapçada muşafaha denir. Başlangıç:

Yazmalar 1) Hâlet Efendi 815 (40b — 41b) 2) Şehid Ali Paşa 2728 (141b — 144a) 1058 istinsahlı.


C) Tasavvuf 32 — Cila' el-Kulüb 33 — [Tasavvufta dört makam] 34 — Mihekk el-Mutaşavvıfîn 35 — [Cehrî zikir hakkında]


32 — Cila el-Kulûb: Arapça tasavvuf eseri. 7 Zilhicce 971 Pazartesi (= 17 Temmuz 1564) günü bitirilmiştir. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul, Karahisarlı Ali Rıza Matbaası, tarihsiz (taşbasması), [Diğer bazı risaleleriyle birlikte]. 2 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [224 sayfalık bir dergi halinde diğer bazı risaleleriyle birlikte. Cila’ el-Kulûb 2-38. sayfalardadır]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 733 48 yaprak. 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 734 28 yaprak. 1109 istinsahtı. 3) Bağdatlı Vehbi Efendi 2122 (1b —47b) 4) Bayazıd 3096 (1b — 49a) 5) Bayazıd 3097 (1b — 30a) 1102 Kayseri istinsahlı. 6) Bayazıd 3098 43 yaprak. 7) Bayazıd 3204 (35a — 59b) 1178 istinsahlı. 8) Bayazıd 3231 (1b— 78a) 9) Cârullah 2071 (117b—142b) 1090 istinsahlı. 10) Cârullah 2081 (110b — 126b) 9 Cemaziyelâhır 1175 Yergöğü istinsahlı. 11) Çelebi Abdullah 402 (47a — 71b) 12) Dârülmesnevî 152 (1b — 37b)


13) Düğümlü Baba 300 50 yaprak. 14) Düğümlü Baba 449 (1b — 36a) 1111 istinsahlı. 15) Esad Efendi 615 (1b—24a) 1179 istinsahlı. [Sonunda telif tarihi olarak 7 Zilhicce 974 pazartesi günü gösteriliyor]. 16) Esad Efendi 3549 (23b — 56b) 1176 istinsahlı. 17) Esad Efendi 3550 (1b — 31b) 18) Esad Efendi 3589 (39a—71b) [Başı eksik] 19) Esad Efendi 3767 (53b — 68a) 20) Fatih 2603 (1b — 81b) 1058 istinsahlı. 21) Fatih 2662 (111b— 148b) 22) Fatih 3088 (33b — 70b) 23) Fatih 5341 (160b — 196b) 24) Fatih 5386 (51b — 83b) 25) Fatih 5415 (1b — 44a) 26) Gelibolulu Tâhir Efendi 56 (123b—155b) 27) Hacı Beşir Ağa 351 (1b — 58a) 1163 istinsahlı. 28) Hacı Beşir Ağa 406 (204b — 254b) Recep 1098 istinsahlı. 29) Hacı Beşir Ağa 672 (1b — 24a) 30) Hacı Mahmud Efendi 608 (1b — 32b) 31) Hacı Mahmud Efendi 2049 26 yaprak.


32) Hacı Mahmud Efendi 6301 (103b— 105b) Rebiülevvel sonu 1107 istinsahlı. 33) Hacı Selim Ağa 502 (1b — 38a) 34) Hacı Selim Ağa 1271 (1b—8b) 35) Hafid Efendi 463 (1b — 45a) 1159 istinsahlı. 36) Hafid Efendi 463 (61b —81b) 37) Hâlet Efendi 770 (79b —118b) 38) Hasan Hüsnü Paşa 788 (58b — 89b) Safer 1101 istinsahlı. 39) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (46b — 68a) 40) Hûdaî 734 (1b — 26b) 1109 istinsahlı. 41) Hüdâî 785 42 yaprak. 1059 istinsahlı. 42) İbrahim Efendi 258 (67b — 105) 43) İbrahim Efendi 372 (1b — 5a) [Eksik]. 44) İbrahim Efendi 372 [Mükerrer] 38 yaprak. 45) İbrahim Efendi 393 (17b — 58b) 1181 istinsahlı. 46) İbrahim Efendi 454 (1b — 32b) 47) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 722 (33b — 52a) 48) Kılıç Ali Paşa 7037 (79b — 98a) Cemaziyelâhır 1033 istinsahlı. 49) Kılıç Ali Paşa 7043 (1b — 32b) 50) Kılıç Ali Paşa 7044 (26b — 68b) 1109 istinsahlı.


51) Köprülü Mehmed Paşa 1595 (97b — 142b) 52) Lâleli 3723 (11b — 40b) 53) Mehmed Arif-Mehmed Murad 20 (1b—59b) 6 Cemaziyelâhır 1177 Pazartesi istinsahlı. 54) Mehmed Ârif-Mehmed Murad 24 (95b — 123a) 55) Mehmed Ârif-Mehmed Murad 174 (50b — 87a) 29 Şaban 1173 istinsahlı. 56) Mehmed Âsim 136 (1b — 35b) 57) Murad Buhârî Tekkesi 326 (15b — 52b) 1194 istinsahlı. 58) Nuruosmaniye 2355 48 yaprak. 59 Nuruosmaniye 2486 (101b — 119b) 60) Reşid Efendi 1047 (75b — 111a) 61) Reşid Efendi 1177 (33b — 65a) 62) Serez 1495 32 yaprak. 1153 istinsahlı. 63) Süleymaniye 701 (1b — 42a) 1170 istinsahlı. 64) Süleymaniye 702 (1b — 40b) 65) Süleymaniye 1031 (156b — 173b) 66) Süleymaniye 1042 (16a — 35a) Muharrem 1157 istinsahlı. 67) Şehid Ali Paşa 1477 60 yaprak. [Müellif yazısı]. 68) Şehid Ali Paşa 1478 (1b — 33a) 1113 istinsahlı. 69) Şehid Ali Paşa 2888 (1b — 29a)


70) Yahya Tevfik 776 48 yaprak. 33 — [Tasavvufta dört makam]: Tasavvufa göre şeriat, tarikat, marifet ve hakikat mertebelerinde bahseden Arapça bir eserdir. Başlangıç:

Yazma 1) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 111 (S. 79-89) 34 — Mihekk el-Mutasavvıfîn: Arapça tasavvufî makale. Başlangıç:

Yazma 1) Hacı Selim Ağa 1271 (40b — 41b) 35 - [Cehrî zikir hakkında]: Arapça. Başlangıç:

Yazma 1) Hasan Hüsnü Paşa 771 (24b —29a) 1144 Bursa (İsa Beğ Medresesi) istinsahlı.


Ç) Arap dil bilgisi 36— İm’ân el-Enzâr 37— Kifayet el-Mübtedî 38— ‘Avâmil 39— İzhâr el-Esrâr 40— İmtihan el-Ezkiyâ 41— [Emşile şerhi] 42— [Arap grameri hakkında risale] 43— [El-Fevâ’id el-Ziyâ’iyye'ye tâlikat]


36 — İm’ân el-En zar: Arap gramerine ait <Makşûd> un şerhidir. 952 de Arapça olarak telif olunmuştur. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul 1253, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 2 — İstanbul 1260, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 3 — İstanbul 1266, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 4 — İstanbul 1269, Tophâne-i Âmire İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı (taşbasması), [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 5 — İstanbul 1272, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 6 — İstanbul 1273, Mehmed Naim Efendi Matbaası (taşbasması), [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 7 — İstanbul 1275, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 8 — İstanbul 1281, Matbaa-i Âmire [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 9 — İstanbul 1282, Muharrem Efendi Matbaası [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 10 — İstanbul 1293, Muharrem Efendi Matbaası [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 11 — İstanbul 1311, Şirketi Sahâfiye Matbaası [Rûh el-Şurût ile birlikte]. 12 — İstanbul, tarihsiz [Rûh el-Şurût ile birlikte. Bir nüshası: Gelibolulu Tâhir 80]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4020 40 yaprak. 1170 istinsahlı. 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4021 (1b — 12b) 3) Âtıf Efendi 2669 18 yaprak. 1142 istinsahlı. 4) Âtıf Efendi 2670 (1b — 39b) 5) Cârullah 1440 (21b — 52a) 6) Cârullah 2104 (1b —21a)


7) Esad Efendi 3132 (98b — 111b) 1097 istinsahlı. 8) Esad Efendi 3138 25 yaprak. 1084 istinsahlı. 9) Fatih 4809 (81b — 107b) 14 Rebiülâhir 1178 istinsahlı. 10) Hacı Mahmud Efendi 6093 17 yaprak. 1078 istinsahlı. 11) Hâlet Efendi 492 (79b — 99b) İstinsahı: 1163 Cemaziyevvel başı. 12) Hasan Hüsnü Pasa 1182 (76b — 90b) 13) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 616 15 yaprak. 14) Kılıç Ali Paşa 988 32 yaprak. 1251 istinsahlı. [Eski numarası: 1008]. 15) Mehmed Âsim 643 33 yaprak. 16) Reşid Efendi 943 34 yaprak. 17) Serez 3898 (32b - 48b) 18) Serez 3926 (21b — 31b) Safer 967 istinsahlı. 19) Serez 5941 (1b — 15a) 20) Servili 332 23 yaprak. 21) Şehid Ali Paşa 2546 27 yaprak. 22) Yazma Bağışlar 1226 (105a —117a) [Başı eksik]


37 - Kifayet el-Mübtedi: Arap gramerine ait Arapça eser. Başlangıç:

Süleyman Sırrı tarafından «Kifayet el-Müntehi fi Şerhi Kifayet el-Mübtedi> adı ile Arapça şerholunmuş ve hicrî 1312 de Matbaa-i Âmirede 176 sayfalık bir kitap olarak basılmıştır [Bu basımın bir nüshası: Abdülgani Aga 272]. Basmalar 1 — İstanbul, 1300 h.. Matbaa-i Âmire. 32 s. 2 — İstanbul, 1302 h., Matbaa-i Âmire. 32 s. Yazmalar 1) Çelebi Abdullah 387 (10b —123b) 2) Dârulmesnevî 542 (1b — 42b) 3) Dârulmesnevî 543 29 yaprak. 4) Esad Efendi 1115 (80a — 84a) 5) Fatih 4826 (16b — 24b) 1182 istinsahlı. 6) Fatih 5061 (18b — 35b) 7) Fatih 5373 (97b— 111b) 1146 istinsahlı. 8) Fatih 5421 (109b—132b) 9) Hacı Mahmud Efendi 6090 13 yaprak. 1016 istinsahlı. 10) İbrahim Efendi 779 (1b — 15b) 1180 istinsahlı. 11) İzmirli İsmail Hakkı 2887 18 yaprak. 1087 istinsahlı.


12) Kılıç Ali Paşa 995 (1b — 24b) 13) Lala İsmail 636 (1b — 27a) 14) Lâleli 3704 (83b — 111b) 15) Serez 3502 (1b — 17b) 16) Serez 4016 (32b — 59a) 17) Serez 5187 (211b — 222a) 18) Süleymaniye 981 20 yaprak. 19) Süleymaniye 981 (29b — 49a) 20) Tırnovolı 1706 (1b—19a) 1066 istinsahtı. 38 — ‘Avâmil: Arap sentaksına ait Arapça kısa bir eserdir. Medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Başlangıç:

Basmalar: 1 — Basıldığı şehir belirsiz 1234 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 2 — İstanbul, 1241, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 3 — Bulak 1247, Hacı Mehmed Ali Paşa Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 4 — İstanbul, 1249 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 5 — İstanbul 1253, Mekteb-i Harbiye Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 6 — İstanbul, 1254, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 7 — İstanbul 1258, Bâb-ı Seraskerî Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 8 — Bulak 1261 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 9 — İstanbul 1264 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 10 — İstanbul 1264, Mehmed Said Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 11 — İstanbul 1267 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte].


12 — İstanbul 1269 (taşbasması). [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 13 — İstanbul 1273 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 14 — İstanbul 1274, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 15 — İstanbul 1276 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 16 — İstanbul 1281 Mekteb-i Harbiye Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 17 — İstanbul 1281, Muharrem Efendi Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 18 — İstanbul 1282, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 19 — İstanbul 1286, Matbaa-i Âmire [Birçok risaleler ve bu arada İzhâr, Makşûd ve Bina ile birlikte]. 20 — İstanbul 1286, Mühendisoğlu Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 21 — İstanbul 1286, Muharrem Efendi Matbaası [Kafiye ve İzhâr ile birlikte]. 22 — İstanbul 1288, Matbaa-i Âmire [Birçok risaleler ve bu arada İzhar, Makşûd ve Bina ile birlikte]. 23 — İstanbul 1301 [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 24 — İstanbul 1301 [Kâfiye İzhâr ve diğer bazı risalelerle birlikte]. 25 — İstanbul 1303, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 26 — İstanbul 1305, Cemal Efendi Matbaası [Kafiye ve İzhâr ile birlikte]. 27 — İstanbul 1306, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 28 — İstanbul 1307, Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası (taşbasması), [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 29 — İstanbul 1307, Karabet Matbaası. 30 — İstanbul 1307 (Rûmî), Arif Efendi Matbaası (taşbasması), [Kafiye ve İzhâr ile birlikte]. 31 — İstanbul 1308, Cemal Efendi Matbaası [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 32 — İstanbul 1313, Karabet Matbaası. 33 — İstanbul 1315, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 34 — İstanbul 1315, Arif Efendi Matbaası (taşbasması) Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 35 — İstanbul 1322, Mahmud Bey Matbaası (taşbasması), [Kâfiye ve İzhâr ile birlikte].


36 — İstanbul 1322. Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası (taşbasması). Kâfiye ve İzhâr ile birlikte]. 37 — İstanbul 1325, Ahmed Sâkî Bey Matbaası (Kafiye ve İzhâr ile birlikte]. 38 — İstanbul (tarihsiz), Şirket-i Mürettibiye Matbaası (taşbasması). Kafiye ve İzhâr ile birlikte]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3598 (23b — 27a) 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3600 15 yaprak. 3) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3601 11 yaprak. 4) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3602 11 yaprak. 5) Âşir Efendi 363 (10b — 18b) 1156 istinsahlı. 6) Âtıf Efendi 2628 (65b — 70b) 7) Atıf Efendi 2817 (48b — 53b) 8) Cârullah 2059 (98b — 111a) 1017 istinsahlı. 9) Çelebi Abdullah 396 (61b — 64b) 10) Çorlulu Ali Paşa 423 (44b — 49b) 1182 istinsahlı. 11) Çorlulu Ali Paşa 453 (85b — 93a) 12) Dârülmesnevî 519 (128b — 139a) 1165 istinsahlı. 13) Dârülmesnevî 520 (65b — 71a) 1117 istinsahlı. 14) Dârülmesnevî 521 (47b — 53b) 15) Düğümlü Baba 446 (103b — 107b)


16) Fatih 5059 (9b — 13a) 17) Fatih 5082 (35b — 38b) 18) Fatih 5085 (66b—69b) 1110 istinsahlı. 19) Fatih 5087 (1b — 7a) 1114 istinsahlı. 20) Hacı Mahmud Efendi 5920 (54b — 59a) 1250 istinsahlı. 21) Hacı Mahmud Efendi 5998 (57b — 63a) 22) Hacı Mahmud Efendi 6007 (63b — 68a) 23) Hacı Mahmud Efendi 6029 19 yaprak. 1200 istanbul istinsahlı. 24) Hafid Efendi 403 (57b—61a) 1181 istinsahlı. 25) Halet Efendi 471 (87b — 95b) 26) Hasan Hayri ve Abdullah Efendi 45 (55b — 60b) 27) Hasan Hayri ve Abdullah Efendi 135 (94b — 99a) 1131 istinsahlı. 28) Hâşim Paşa Biraderi Ali Haydar Bey 99 (72b —80b) 1283 istinsahlı. 29) Hâşim Paşa Biraderi Ali Haydar Bey 100 16 yaprak. 1283 istinsahlı. 30) Hüsrev Paşa 683 (24b — 29a) 1123 istinsahlı. 31) İbrahim Efendi 748 (54a — 58b) 32) İsmihan Sultan 397 (123b — 129b) 33) İzmirli ismail Hakkı 2952 11 yaprak. 34) Kadızâde Burhaneddin 63 (67b — 74b)


35) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 700 (93b — 97a) 36) Kemankeş Emir Abdülkadir Hoca 560 (41b — 48a) 37) Kemankeş Emir Abdülkadir Hoca 596 9 yaprak. 38) Kılıç Ali Paşa 966 (57b — 60b) 39) Lâleli 3181 (53b — 58b) 40) Lâleli 3191 (71b — 77b) 41) Lâleli 3195 (3b — 9b) 42) Lâleli 3796 (73b — 80b) 43) Lâleli 3197 (61b — 66b) 44) Lâleli 3200 (38b — 43a) 45) Lâleli 3202 (38b — 45b) 46) Lâleli 3466 (1b — 5b) 47) Lâleli 3466 [Mükerrer] 7 yaprak. 1175 istinsahlı. 48) Lâleli 3467 5 yaprak. 49) Lâleli 3469 (25b — 29b) 50) Lâleli 3470 9 yaprak. 51) Lâleli 3482 (69b — 75a) 52) Mehmed Âsim 556 (31b — 37a) 53) Mehmed Âsim 557 (35b — 42a) 54) Mehmed Âsim 604 10 yaprak. 1181 istinsahlı. [Derginin üçüncü risalesi]. 55) Mihrişah Sultan 425 (70b — 76b) 56) Mihrişah Sultan 427 (81b — 89b)


57) Murad Bûharî Tekkesi 326 (164b—170b) 1142 istinsahlı. 58) Nafiz Paşa 1370 (37b —43a) 1222 istinsahlı. 59) Nafiz Paşa 1411 5 yaprak. 1180 istinsahlı. 60) Nurbânû Sultan 131 (1b — 4b) 61) Sâliha Hatun 118 8 yaprak. 62) Serez 2854 (85b — 92b) 1198 istinsahlı. 63) Serez 2855 (85b — 91a) 1195 istinsahlı. 64) Serez 3351 (109b— 129a) 65) Serez 4016 (16b — 30a) 1174 istinsahlı. 66) Serez 5617 (48b — 52a) 1226 istinsahlı. 67) Serez 5795 (95b — 103b) 68) Serez 5797 (1b — 13a) 1153 istinsahlı. 69) Serez 5809 (64b — 70a) 70) Süleymaniye 1059 (136b — 140a) 71) Tırnovalı 1721 (67b — 74a) 1005 istinsahlı. 72) Yazma Bağışlar 605 (160b— 166b) 1231 istinsahlı. 73) Yazma Bağışlar 1185 (91b — 95b) 1182 istinsahlı. 74) Yazma Bağışlar 1186 (147b — 155a) 75) Yazma Bağışlar 1209 (152b – 158a) 76) Yozgat 643 (87b — 94a)


39 — İzhâr el-Esrâr. Arap sentaksına ait kısa ve faydalı Arapça eser. Medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Başlangıç:

Basmalar 1 — Basıldığı şehir belirsiz 1234 [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 2 — İstanbul 1241, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 3 — Bulak 1247, Hacı Mehmed Ali Paşa Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 4 — İstanbul 1249 [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 5 — İstanbul 1253, Mekteb-i Harbiye Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 6 — İstanbul 1254, Matbaa-i Amire [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 7 — İstanbul 1258, Bâb-i Seraskerî Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 8 — Bulak 1261 [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 9 — İstanbul 1264 [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 10 — İstanbul 1264, Mehmed Said Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 11 — İstanbul 1267, [Kâfiye ve 'Avamil ile birlikte]. 12 — İstanbul 1269 (taşbasması), [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 13 — İstanbul 1273, [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 14 — İstanbul 1274, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 15 — İstanbul 1276, [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 16 — İstanbul 1277, Matbaa-i Âmire. 17 — İstanbul 1281, Mekteb-i Harbiye Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 18 — İstanbul 1281, Muharrem Efendi Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 19 — İstanbul 1282, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 20 — İstanbul 1286, Matbaa-i Âmire [Birçok risaleler ve bu arada 'Avâmil, Makşüd ve Binâ ile birlikte].


21 — İstanbul 1285, Mühendisoğlu Matbassı [Kafiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 22 — İstanbul 1286, Muharrem Efendi Matbaası [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 23 — İstanbul 1288 Malbaa-i Âmire [Birçok risaleler ve bu arada ‘Avâmil, Makşüd ve Bina ile birlikte]. 24 — İstanbul 1301 [Kafiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 25 — İstanbul 1301 [Kâfiye, ‘Avâmil ve diğer bazı risaleler ile birlikte. 26 — İstanbul 1302, Matbaa-i Osmaniye. 27 — İstanbul 1303, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 28 — İstanbul 1305, Cemal Efendi Matbaası [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 29 — İstanbul 1306, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve ‘Avamil ile birlikte]. 30 — İstanbul 1307, Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası (taşbasması), [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte] 31 — İstanbul 1307, İbrahim Efendi Matbaası (taşbasması). 32 — İstanbul 1307 (taşbasması). 33 — İstanbul 1307 (Rûmî), Arif Efendi Matbaası (taşbasması), [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 34 — İstanbul 1308, Cemal Efendi Matbaası [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 35 — İstanbul 1309 (Rüşdiye mektepleri için). 36 — İstanbul 1315, Matbaa-i Âmire [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 37 — İstanbul 1315, Arif Efendi Matbaası (taşbasması) Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 38 — İstanbul 1322, Mahmud Bey Matbaası (taşbasması) [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 39 — İstanbul 1322. Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası (taşbasması) [Kâfiye ve ‘Avâmil ile birlikte]. 40 — İstanbul 1325, Ahmed Sâkî Matbaası [Kâfiye ve 'Avâmil ile birlikte]. 41 — İstanbul (tarihsiz), Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası. 42 — İstanbul (tarihsiz), Şirket-i Mürettibiye Matbaası (taşbasması) [Katiye ve 'Avâmil ile birlikte].


Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3598 (1b—23a) 2) Âtıf Efendi 2628 (33b — 64b) 3) Çorlulu Ali Paşa 423 (24b — 43b) 4) Çorlulu Ali Paşa 453 (45b — 85a) 5) Dârülmesnevî 519 (63b — 127a) 6) Dârülmesnevî 520 (34b — 64b) 7) Dârülmesnevî 521 (17b — 46b) 1118 istinsahlı. 8) Esad Efendi 3348 (71b — 75b) [Sonu Eksik]. 9) Fatih 5082 (18b—35a) 10) Fatih 5085 (50b — 65b) 11) Fatih 5087 (28b — 58b) 1114 istinsahlı. 12) Hacı Mahmud Efendi 5920 (26b — 53b) 1250 istinsahlı. 13) Hacı Mahmud Efendi 5986 14 yaprak. 14) Hacı Mahmud Efendi 5998 (29b — 56b) 15) Hacı Mahmud Efendi 6007 (22b — 42b) 16) Hacı Mahmud Efendi 6013 (7b — 31b) 17) Hacı Mahmud Efendi 6301 (174a — 200b) 1107 Zilkade ortası istinsahlı. 18) Hafid Efendi 403 (54b — 56a) 1181 istinsahlı. 19) Halet Efendi 471 (43b—86a) 20) Halet Efendi Eki 218 1162 istinsahlı.


21) Hamidiye 1270 14 yaprak. 1094 istinsahlı. 22) Harput 73 (35b — 58b) 1119 istinsahlı. 23) Harput 431 (7b — 31b) 24) Hasan Hayrı 45 (26b — 53a) 25) Hâsım Paşa Biraderi Ali Haydar Bey 99 (36b — 71b) 1283 istinsahlı. 26) Hüsrev Paşa 683 (1b — 23b) 1123 istinsahlı. 27) İbrahim Efendi 748 (27a — 53b) 28) İsmihan Sultan 397 (89b — 122b) 29) Kadızâde Burhâneddin 63 (31b — 67a) 30) Kemankeş Emir Abdülkadir Hoca 560 (1b — 41a) 1140 istinsahlı 31) Kılıç Ali Paşa 966 (62b — 82a) 1192 istinsahlı. 32) Lâleli 3029 (15b — 42a) 1174 istinsahlı. 33) Lâleli 3759 29 yaprak. 1180 istinsahlı. 34) Lâleli 3181 (27b — 53a) 35) Lâleli 3197 (40b — 71a) 36) Lâleli 3195 (40b — 75a) 37) Lâleli 3196 (34b — 71) 1199 istinsahlı. 38) Lâleli 3197 (31b — 60b) 39) Lâleli 3200 (22b — 38a) 40) Lâleli 3202 (1b — 38a)


41) Lâleli 3263 [Mükerrer] (1b — 29b) 1158 istinsahlı. 42) Lâleli 3466 (6b — 29b) 43) Lâleli 3468 22 yaprak. 44) Lâleli 3469 (1b — 22b) 45) Lâleli 3482 (37b — 68b) 46) Mehmed Asım 556 (1b — 31b) 47) Mehmed Asım 557 (1b — 36b) 48) Mehmed Âsim 604 49 yaprak. 1181 istinsahtı. [Derginin ayrı numaralanmış ikinci risalesi]. 49) Mihrişah Sultan 425 (35b — 69b) 50) Mihrişah Suttan 427 (35b — 81a) 51) Nafiz Paşa 7370 (1b — 37a) 1222 istinsahlı. 52) Nafiz Paşa 1371 29 yaprak. 1168 istinsahlı. 53) Nurbânû Sultan 131 (5b —24a) 54) Nuruosmaniye 4524 (1b — 44b) 55) Râgıb Paşa 1301 29 yaprak. 1155 istinsahlı. 56) Revan Köşkü 1793 26 yaprak. 1 Şaban 1128 istinsahtı. 57) Serez 2854 (43b — 85a) 1198 istinsahlı. 58) Serez 2855 (49b — 81a) 1195 istinsahlı.


59) Serez 3351 (1b— 108a) 60) Serez 5795 (47b — 94b) 61) Süleymaniye 1059 (114b — 134b) 62) Tırnovalı 1121 (27b — 65b) 63) Yahya Tevfik 361 (1b — 33a) 1121 istinsahlı. 64) Yazma Bağışlar 605 (116b— 159a) 65) Yazma Bağışlar 1185 (61b — 90b) 66) Yazma Bağışlar 1186 (96b — 146a) 67) Yazma Bağışlar 1209 (102b — 150a) 1169 istinsahlı. 68) Yazma Bağışlar 1263 (40b — 70b) 1201 istinsahlı. 40 — İmtihan el-Ezkiyâ: 685 veya 691 de ölen Kadı Beyzâvi'nin sentaksa ait Lübb el-Elbâb fi 'tim el-İ’râb adlı eserinin şerhidir. Lübb el-Elbâb ise 646 da ölen İbn el-Hâcib'in <Kâfiye> sinin kısaltılmışıdır. İmtihan el-Ezkiyâ'nın başlangıcı:

Basmalar 1 — İstanbul 1270, Tophane-i Âmire İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı (taşbasması). 2 — İstanbul 1271, Matbaa-i Amire (taşbasması), [Adalı’nın hâşiyesiyle birlikte]. 3 — İstanbul 1305, Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası. 4 — İstanbul 1305. (matbaası belirsiz). 5 — İstanbul 1309, Şirket-i Sahâfiye-i Osmaniye Matbaası Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3768 134 yaprak.


2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 3771 115 yaprak. 3) Âtıf Efendi 2437 132 yaprak. 4) Âtıf Efendi 2438 101 yaprak. 989 istinsahlı. 5) Âtıf Efendi 2439 152 yaprak. 6) Âtıf Efendi 2440 113 yaprak. 1179 istinsahlı. 7) Ayasofya 4476 131 yaprak. 1118 istinsahlı. 8) Bağdatlı Vehbi Efendi 7856 131 yaprak. 9) Cârullah 1934 127 yaprak. 990 istinsahlı. 10) Çelebi Abdullah 345 120 yaprak. 1046 istinsahlı. 11) Damad İbrahim Paşa 1051 150 yaprak. 24 Muharrem 1096 Pazar istinsahlı. 12) Esad Efendi 3046 (1b — 125a) 1027 istinsahlı. 13) Fatih 5028 99 yaprak. 14) Feyzullah Efendi 1907 152 yaprak. 15) Hacı Mahmud Efendi 5043 111 yaprak.


16) Hacı Selim Ağa 7080 104 yaprak. 17) Hafid Efendi 388 83 yaprak. 18) Hâlet Efendi 472 129 yaprak 1099 istinsahlı. 19) Harput 439 (1b — 100a) 1152 istinsahlı. 20) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 584 172 yaprak. 21) Kılıç Ali Paşa 897 (3b — 116b) 1098 istinsahlı. 22) Köprülü Mehmed Paşa 7455 255 yaprak. 23) Lala ismail Efendi 627 139 yaprak. 24) Lâleli 3226 (251b — 358a) 25) Lâleli 3424 118 yaprak. 1057 istinsahlı. 26) Mahmud Paşa 357 99 yaprak. 1123 istinsahlı. 27) Mihrişah Saltan 477 170 yaprak. 28) Murad Molla 7654 69 yaprak. 29) Nafiz Paşa 1398 342 yaprak. 1284 Zilkade istinsahlı. 30) Nazif Efendi 69 112 yaprak.


31) Pertevniyal Valide Sultan 677 141 yaprak. 1098 istinsahlı. [Eski numarası: 573]. 32) Pertev Paşa 536 144 yaprak. 33) Râgıb Paşa 1303 106 yaprak. 1127 istinsahlı. 34) Râgıb Paşa 1304 (1b — 83a) 1085 istinsahlı. 35) Reşid Efendi 890 113 yaprak. 1171 istinsahlı. 36) Serez 3021 110 yaprak. 1158 istinsahlı. 37) Serez 3022 146 yaprak. 15 Safer 1023 istinsahlı. 38) Serez 3029 84 yaprak. 39) Serez 3884 (40b — 97a) 40) Süleymaniye 1056 (29b — 117b) 20 Safer 1068 istinsahlı. 41) Şehid Ali Paşa 2339 134 yaprak. 42) Şeyhülislâm Esad Efendi Medresesi 155 100 yaprak. 1112 istinsahlı. 43) Veliyeddin Efendi 2985 157 yaprak. 44) Yahya Tevfik 366 119 yaprak. 1166 istinsahlı.


45) Yazma Bağışlar 1213 108 yaprak. 41 - [Emşile şerhî]: Arapçadaki fiillerden bahseden ve müellifi bilinmeyen Emşile'nin Arapça kısa bir şerhidir. Başlangıç:

Yazmalar

1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4046 14 yaprak. 2) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4356 (80b — 89b) 3) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4441 (79b — 80b) [Sonu eksik]. 4) Esad Efendi 3576 (68b — 86a) 1180 istinsahlı. 5) Fatih 5395 (103b — 113b) 42 — [Arap grameri hakkında risale]: Arapça kısa bir risale. Başlangıç:

Yazma 1) Hafid Efendi 410 (41b—45b) 3 Rebiülevvel 1180 istinsahlı. 43 - [El-Feva’ id el-Ziyâ’iyye'ye tâlikat]: 646 da ölen İbn el-Hâcib'in Arap sentaksına ait El-kâfiye adlı tanınmış eserine 898 de ölen Câmi'nin El-Feva'id el-Ziyâ’iyye adı ile yaptığı şerhe tâlikattır. Başlangıç:

Yazma 1) Düğümlü Baba 446 (100b— 101b)


d) Kur’an 44 — [Tefsir] 45 — El-Dürr el-Yetim 46 — [Mushaf yazısı hakkında risale]


44 — [Tefsir]: 2. Sûre olan Bakara sûresinin başından ortasına kadar Arapça tefsirdir. Başlangıç:

Yazmalar 1) Âtıf Efendi 775 198 yaprak. 1175 istinsahlı. 2) Âtıf Efendi 176 91 yaprak. 1207 İstinsahlı. 3) Esad Efendi 69 112 yaprak. 4) Fatih 230 (1b — 55b) 5) Giresun? (1b — 99b) [Numarası konuncaya kadar <Muhtelit 1612> den aranacak]. 6) Hacı Mahmud Efendi 256 82 yaprak. 45 - El-Dürr el-Yetim: Tecvid hakkında Arapça eser. 974 Cemaziyelevvelinin başında (1566, Kasım ortası) telif olunmuştur. Başlangıç:

EI-Dürr el-Yetim, Eskicizâde tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Basmalar 1 — İstanbul 1280, Matbaa-i Âmire [Eskicizâde tercümesi ve tecvide ait diğer risalelerle birlikte]. 2 — İzmir 1301, Hafız Nuri Efendi Matbaası [Eskicizâde tercümesi ve tecvide ait diğer risalelerle birlikte]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 52 (1b — 9b) 1188 istinsahlı.


2) Bağdatlı Vehbi Efendi 2149 (75b — 77b) 3) Cârullah 2081 (78b — 80a) 1104 istinsahlı. 4) Esad Efendi 615 (39b — 42a) 1179 istinsahlı. 5) Fatih 42 (29a — 31b) 1200 istinsahlı. 6) Fatih 2603 (120b — 127b) 7) Hacı Beşir Ağa 406 (277b — 282b) 8) Hacı Mahmud Efendi 349 (196b — 201b) 9) Hacı Selim Ağa 1271 (Numarasız yaprak b — 1a) 10) Hasan Hüsnü Paşa 80 (92b — 95b) 11) Hasan Hüsnü Paşa 1182 (103b — 105a) 12) İbrahim Efendi 29 (56b — 62b) 13) Kasîdecizâde Süleyman Sırrı 682 (306b — 310b) 1163 istinsahlı. 14) Kasidecizâde Süleyman Sırrı 698 (31a — 35b) 15) Kılıç Ali Paşa 1037 (101a— 103a) Recep başı 1033 istinsahlı. 16) Lâleli 65 (3b — 7a) 17) Lâleli 2264 (95b — 99b) 1135 istinsahlı. 18) Lâleli 3704 (131b — 137b) Recep başı 1164 istinsahlı. 19) Mehmed Ârif-Mehmed Murad (85b — 86b) 20) Reşid Efendi 1177 (89b — 91a) 21) Şehid Ali Paşa 2888 (51b — 54b) 22) Tırnovalı 12 (1b — 5a) 23) Yazma Bağışlar 1269 (220b — 222b)


46 — [Mushaf yazısı hakkında risale]: Arapçadır. Başlangıç:

Yazmalar 1)Hacı Mahmud Efendi 299 (1b — 8a) 1190 istinsahlı. 2) Hacı Mahmud Efendi 390 22 yaprak. 3) Lâleli 250 (1b — 15a) 1179 istinsahlı. 4) Sâliha Hatun 2 (15b— 29b) 1201 istinsahlı. e) Hadîs 47 — [Kırk Hadis Şerhi] 48 — [Hadîs usûlü risalesi]


47 - [Kırk hadîs şerhi]: Bunun yalnız ilk 8 hadîsi Birgili tarafından şerhedilmiş, aşağısını 1174 te Mekke Kadısı iken ölen Akkermanlı Mehmed bitirmiştir. Arapça olarak yapılan şerhin başlangıcı:

Basmalar 1 — İstanbul 1289, Matbaa-i Âmire. 2 — İstanbul 1323, İkdam Matbaası. Yazmalar Yazma nüshaların bazısı yalnız Birgili'ye ait 8 hadîsten, bazıları da Akkermanlı'nın zeyli ile birlikte 40 hadîsten ibarettir. 1) Âşir Efendi 26 (8b —64b) 2) Âşir Efendi 53 160 yaprak. 3) Atıf Efendi 447 53 yaprak. 1113 istinsahlı. 4) Âtıf Efendi 448 196 yaprak. 5) Âtıf Efendi 449 114 yaprak. 1162 istinsahlı. 6) Ayasofya 574 (1b — 91b) 7) Bağdatlı Vehbî Efendi 308 132 yaprak. 8) Düğümlü Baba 449 (37b — 45b) 9) Esad Efendi 729 (1b — 62b) 10) Fatih 784 (1b—163b) 23 Rebiülâhır 1179 Salı istinsahlı. 11) Hacı Mahmud Efendi 591 (1a— 166b) 21 Rebiülevvel 1162 Salı istinsahlı.


12) Halet Efendi 770 (1b — 74a) 13) Hamidiye 322 262 yaprak. 1162 istinsahlı. 14) Hasan Hüsnü Paşa 209 224 yaprak. 1159 istinsahlı. 15) Hasan Hüsnü Paşa 255 211 yaprak. 1258 istinsahlı. 16) Hasan Hüsnü Paşa 654 (60b — 120a) 17) Hüdâî 176 62 yaprak. 1011 istinsahlı. 18) Hüsrev Pasa 35 162 yaprak. 1175 istinsahlı. 19) Hüsrev Paşa 49 (5b —203a) 26 Cemaziyelâhır 1166 Pazar istinsahlı. 20) İbrahim Efendi 200 (146b — 212a) 21) İbrahim Efendi 342 62 yaprak. 22) İbrahim Efendi 418 [Mükerer] (170b — 174b) 23) Lâleli 466 (1b — 48b) [Başı eksik]. 24) Lâleli 488 (1b— 9b) 25) Lâleli 489 213 yaprak. 26) Mehmed Âsım 36 143 yaprak. 1163 istinsahlı. 27) Mihrişah Sultan 294 (1b — 3b)


28) Nafiz Paşa 154 35 yaprak. 29) Pertevniyâl Valide Sultan 188 175 yaprak. 30) Reîsülküttâb Mustafa 170 (1b — 40a) 31) Serez 4944 (75b — 85a) 32) Yazma Bağışlar 1269 (20a — 50a) 48 — [Hadîs usûlü risalesi]: Arapça küçük bir eser. Başlangıç:

Basmalar 1 — İstanbul 1275, Beyoğlundaki Kışla-i Hümayun Matbaası (taşbasması), [Gümüşhaneli'nin Râmûz el-Ahâdîş'i vesaire ile birlikte 568 sayfalık bir kitab halinde basılmıştır. Hadîs usûlü risalesi 567-568. sayfalardadır [Bir nüshası İzmirli 437]. 2 — İstanbul 1288, Şeyh Yahya Efendi Matbaası [Karslı Davud'un şerhiyle birlikte basılmıştır]. 3 — İstanbul 1326, Mahmud Bey Matbaası (taşbasması), [Karslı Davud'un şerhiyle birlikte basılmıştır]. 4 — İstanbul, tarihsiz (taşbasması), [Gümüşhaneli'nin Garâ'ib el-Ahâdiş'i ile birlikte basılmıştır. Bir nüshası: Hasan Hayri 89]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 264 (1b — 5b) 2) Fatih 5394 (11b — 15b) 1 Recep 1214 istinsahlı. 3) Hacı Mahmud Efendi 743 8 yaprak 1211 istinsahlı. 4) Hacı Mahmud Efendi 743 4 yaprak.


5) Hasan Hüsnü Paşa 201 (24b — 28a) 1174 istinsahlı. 6) İbrahim Efendi 411 (89b — 91a) 1237 istinsahlı. 7) Lâleli 3704 (112b — 119a) 8) Reşid Efendi 1090 (1b — 5a) 9) Tırnovalı 1861 (59b — 62a) 1263 istinsahlı. 10) Yazma Bağışlar 595 (83b — 89a) 11) Yazma Bağışlar 1109 7 yaprak. 1266 istinsahlı. 12) Yazma Bağışlar 1110 5 yaprak. f) Siyer 49 — [Siyer kitabı] g) Ahlâk 50 — [Siyaset ve öğüt risalesi] ğ) Kelâm 51 — Tuhfet el-Müsterşidin fi Beyâni Mezâhib el Firak el-Müslimîn h) Mantık 52 — [Âdâb risalesi] ı) Lugaz 53 — Lugaz


49 - [Siyer Kitabı]: Arapçadır. <İşrâk ve ‘l-Siyer> diye anılmaktadır. Başlangıç:

Yazma 1) Âşir Efendi 436 (113b — 169a) 50 — [Siyaset ve öğüt risalesi]: Müellif tarafından ad takılmamış Arapça bir eserdir. Zuhr el-Mülûk veya İrşâd el-Mülûk diye tanınmıştır. Üç bölümdür: 1) Âdil sultanın övülmesi. 2) Zâlim sultanın yerilmesi. 3) Öğüt. Başlangıç:

Yazmalar 1) Çelebi Abdullah 397 (46b — 51a) 2) Esad Efendi 615 (99b — 104a) 1180 istinsahlı. 3) Esad Efendi 3699 (125b — 128a) 4) Hacı Beşir Ağa 672 (66b — 70a) 5) İbrahim Efendi 416 (81a — 84b) 6) Mehmed Ârif-Mehmed Murad 174 (139a— 143a) 7) Yazma Bağışlar 1269 (89a — 92b) 51 — Tuhfet el-Müsterşidin fi Beyâni Mezâhib el-Firak el-Müslimin: Mezhepler hakkında Arapça eser. Başlangıç:

Yazma 1) Damad İbrahim Paşa 297 (377b — 384a)


52 - [Âdâb risalesi]: Münazaraya ait kısacık bir makale ile onun şerhinden ibarettir. Münazara delil ile mantıkî tartışma usulüdür. Başlangıç:

Basma 1 — İstanbul 1281, Hacı Muharrem Matbaası [diğer bazı risalelerle birlikte]. Yazmalar 1) Ali Emîrî Efendi (Arapça) 4411 (58a) 1224 istinsahlı. 2) Bağdatlı Vehbi Efendi 880 (16b) 3) Bağdatlı Vehbi Efendi 2144 (132a — 132b) 4) Çelebi Abdullah 396 (59b) 5) Dârülmesnevî 97 (30b) 1181 istinsahlı. 6) Esad Efendi 3732 (2b — 3a) 7) Hacı Mahmud Efendi 6183 (1b — 2a) 8) Kılıç Ali Paşa 894 (8b — 9a) 9) Kılıç Ali Paşa 897 (1b — 2b) 10) Lâleli 2581 (8a) 1171 istinsahlı. 11) Lâleli 3036 (9a — 9b) 1175 istinsahlı. 12) Lâleli 3043 (163b—164a) 13) Serez 3857 (113b)

14) Servili 281 (131a) 53 — [Lugaz]: Arapça. Yazma 1) Âşir Efendi 463 (53a)

birgili mehmed efendi bibliyografyası

Documents