birlikte calisabilirlik veri entegrasyonu

ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 1

Bilgi Sunma ve Erişimde"Sözlük" ve Metaveri

TÜRKİYE KAMU PORTALLERİ ÇALIŞTAYI

Mayıs 2008A. Nusret Güçlü


???

�Kbayshh ıirooeo sralnpş abcri gauane liuzl ğd ui nn di a z n

�yolculuğundan hoşgeldiniz! bir araba sonra hepiniz Kısa

�Kısa bir araba yolculuğundan sonra hepiniz hoşgeldiniz!

1


Akıllı İnsan Aptal Bilgisayara Karşı

�Algılama yeteneği ve kapasite�İlgi, ref, ref., referans, konu, ....�Ortak dili konuşabilmek

�Sözcükler�Dizilimler�Kurallar�Anlam!!!

�? Faiz dışı fazla ? IMF/WB/MB


5018 ve 5436

�Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malîsaydamlığı sağlamak üzere, kamu malîyönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.


Kavramlar

� kalkınma planları� kamu kaynakları� politika� etkili, ekonomik, verimli� hesap verebilirlik� malî saydamlık� kamu malî yönetimi� kamu bütçesi� malî kontrol� harcama birimi


Hesap Verebilirlik ?

� Kamu kaynaklarının kullanımında temel kural = 4E (Economy, Efficiency, Effectiveness, Environment)

� Kamu Yönetimi : Karmaşık ve kaotik� Risk yönetimi, performans yönetimi, iç

kontrol, iç denetim, dış denetim, süreçyönetimi, bilgi yönetimi, stratejik yönetim

� Bilgi dükalıkları� Operasyonel fragmantasyon� Kontrol ve denetim ???


Yeni Kavramlar

�risk yönetimi

�performans yönetimi

� iç kontrol

� iç denetim

�dış denetim

�süreç yönetimi

�bilgi yönetimi

�stratejik yönetim, strateji, stratejik plan


eDevlet (more gov than e)


Ortak Dil

�Sözlük�Kontrollu Sözlük�...�Ontoloji

�Neden ortak dil ? Birlikte çalışabilmek�Neden birlikte çalışabilmek ? Yararlanıcıya değer

sunma (kamu yararı) – birden fazla kurum�Yani iş süreci


Süreç ve Veri

�İş sürecinden bağımsız veri kullanımıolamaz!

�İş süreci vatandaşa kamu yararı sunma yani değer götürmeye odaklıdır!

�Entegrasyon ve Birlikte Çalışabilirlik �Vatandaş odaklılık �Süreç sahipliği �Veri sahipliği


Süreç - Kavram

�İş

�Görev

�Rol

�Unvan

�Pozisyon

�Kadro

�Kademe/derece


DPT BÇ Rehberi

�... dosya (veri) sunumu ve değişimi, ara bağlantı, süreç ve veri entegrasyonu ve içerik yönetimi, güvenlik ve çözüm yaşam döngüsüne ilişkindir.

�... elektronik devlet hizmetlerinin sunumunda kamu kurum ve kuruluşlarının birlikte çalışabilirliğinin temeli ...


Kamu (Mali) Yönetimi: ComplexAdaptive System


Bilgi Yaşam Döngüsü

Dahili operasyonelsistemlerden

malumat

Harici ulusalSistemlerden

malumat

Harici uluslararasıSistemlerden

malumat

Yapısal ve yapısal olmayan

Semantik Entegrasyon

Süreç Entegrasyonu

AdaptifKural Temelli

ÖğrenenSistem

Bilgi Üretimi Bilginin Entegrasyonu

İş Süreçlerine Uygulama


DPT BÇK - Süreç ve Veri Entegrasyonu

� Süreç Çalışması� Kamu kurumlarının varlık nedenini oluşturan temel (çekirdek) hizmet ve temel

süreçleri destekleyen destek süreçlerinin tanımlanması,� Çekirdek süreçlerin vatandaş odaklı olarak iyileştirilmesi; gerekirse yeniden

tasarlanması.� Veri Çalışması

� Süreçlerin herhangi bir aşamasında kullanılan kurumsal bilgi varlıklarının (sayısal ve sözel verilerin) atomik seviyede analizi ve kullanım seviyelerinin belirlenmesi (gizlilik seviyesi, stratejik önemi, paylaşılabilirlik...) ve tanımlanması,

� Birden fazla kurumu ilgilendiren süreçlerde kullanılması gereken kurumlar arası bilgi varlıklarının çıkarılması,

� Kamuda veri üretiminde kullanılan sınıflamaların ve kaynağının tespit edilmesi,� Süreçlerin herhangi bir aşamasında kullanılması gereken sayısal ve sözel verilerin

belirlenerek tanımlanması,� Tanımlanan veri ve süreçler kapsamında kurumların veri toplama/güncelleme/erişim

yetkilerinin, veri sahipliği dahil olmak üzere, düzenlenmesi.� Veri paylaşımına imkan verecek veri entegrasyon mekanizmalarının oluşturulması,� Bilgi varlıklarının süreç yaşam döngüsü içerisinde BT kullanılarak, elde etme

süreçlerinin iyileştirilmesi.


Maliye Bk Örneği

Kamu harcaması-Ödenek/limit-Harcama-Taahhüt

Kurumsal

Fonksiyonel Ekonomik

Gelir

Stratejik Hedef

Sözlük �� Ontoloji •Stratejik Yönetim•Süreç Yönetimi•Performans Hedefleri•İç Kontrol•Kamu Mali Yönetimi


Bilgi Yönetimi

�Yeni nesil bilgi yönetimi

�Veri

�Veri hakkında veri (metaveri)

�

�Bilgi

�Bilgi hakkında bilgi (metabilgi)


Metaveri – İçerik Yönetimi

�Kaynak (doküman, İnternet sayfası, kurumsal süreç, veritabanı ve veri sözlükleri) keşfi

�Elektronik kayıt yönetimi

�Kaynak keşfi metaverisi�Yer; belli bir kaynağın varlığı konusunda bilgi sağlar.

�Uygunluk; kaynağın kullanışlılığı ya da aranan konuyla ilgisi hakkında fikir verir.

�Erişim; kaynağa erişimle ilgili bilgi sağlar.


Nasıl ? Ülke Örnekleri

�Finlandiya

�İngiltere

�ABD

�Avustralya

�...


Finlandiya

� Organizasyon modeli merkezi rehberlik fakat dağıtık sorumluluk ve uygulama

� Kuralları ve çerçeveleri merkezden belirlenmiş ancak, esas servis sağlayıcılar olarak yerel yönetimlerin yetkili ve sorumlu kılındığı bir yapı

� Maliye Bakanlığı yatay düzlemde eşgüdüm için yetkili ve sorumlu kurum olarak atanmış

� İçişleri Bakanlığı dikey eşgüdümden, Adalet Bakanlığı da yasal çerçeve ve zeminin hazırlanmasından sorumlu

� Fazla sayıda servisin hayata geçirilmesinden ziyade hizmetin verilmesindeki kaliteye ve hizmetler arasındaki ilgililiğe odaklanmış


İngiltere

� Cabinet Office yönetimindee� e-GMS (e-Government Metadata Standart)� e-GIF (e-Government Interoperability Framework)� GOVML (Government Meta Language)� GovTALK (Government Message Exhange Protocol)� Kurumlar yatırımlarını yaparken merkezi yapı ile

konuşabilecekleri bir yapı kuruyorlar� Arka ofis yatırımlarını korumak ve çalıştırmak kendi

sorumluluklarında� Merkez akıllı bir yönelndirici gibi davranmakta ve

kurumlar arası mesaj yönlendirme işlevini üstlenmekte


ABD

�Standartların merkezden belirlenmesine ek olarak�FEA (Federal Enterprise Architecture) ile kurumsal

mimarilerin de ele alınması�Anlamsal bütünlük için taksonomiler�Etkileşim için sözlükler ve etkileşim şekilleri�Business Reference Model Yaklaşımı

�Beyaz Saray OMB sahipliğinde


DPT

� Kurumsal süreç sözlükleri her kurumun kendi bünyesinde

� DPT kurumlar arasında kullanılacak olan üst süreç sözlüğünden sorumlu

� Süreçlerde kullanılan verilerin belirlenerek tanımlanması

� İş süreçlerindeki veri akışı ve veri yapılarının ortaya konması


İş Adımları

�3.3.2.1. Veri Tanımlama⌧3.3.2.1.1. Veri Sözlüğü Standardının Oluşturulması⌧3.3.2.1.2. Veri Sözlüğü Hazırlama

�3.3.2.2. Veri Modelleme (ER/DFD)�3.3.2.3. Veri Yapısı Tanımlama (XML/XSD)�3.3.2.4. Verinin Gösterimi (Format) (XSL)

�3.3.3. Kurumların Veri Toplama/Güncelleme/Erişim Yetkilerinin Düzenlenmesi

�3.3.4. Veri Paylaşımına İmkan Verecek Veri Entegrasyonu Altyapısının Oluşturulması


İlgili Standartlar

� Kaynak keşfi metaveri standardı ISO 15489-1:2001,ISO 15489-2:2001, ISO 15836:2003, ISO 23950:1998 Elektronik kayıt yönetimi için geliştirilecek standart ile uyumlu olacak şekilde Dublin Core veri kümesine dayanarak geliştirilecektir. Kaynak keşfi, arşiv ve kayıt yönetim sistemi için tasarlanmış metaveri kümesinin alt kümesi olarak kullanılacaktır. Kurumların bu standartlara uyum mekanizmaları, geliştirilecek standartlarla birlikte hazırlanacak rehber içerisinde belirtilecektir.

� Elektronik kayıt yönetimi metaveri standardı TS 13289 Bilgi ve Dokümantasyon – Elektronik Belge Yönetimi Standardı çerçevesinde geliştirilecektir.

� Metaveri sınıflama ve kayıt ISO/IEC 11179


Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı

� 78 No’lu Eylem Çerçevesinde�Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi’nde belirlenen ortak

standartlar, e-Devlet Kapısı entegrasyon standartları, TÜİK’e veri bildirim standartları ve elektronik belge yönetimi standartları ile de uyum gözetilerek geliştirilecektir

�Kamu Kurumları’nca oluşturulacak veri sözlüklerine bir noktadan erişimi sağlayacak mekanizma geliştirilecektir

�Kamu Kurumları veri sahipliği kuralları belirlenerek, verilerin ilgilisi kurumlarca toplanıp güncellenmesi diğer kurumlarla belirli yetkiler çerçevesinde paylaşılması sağlanacaktır

� Sorumlu Kuruluş : DPT� İlgili Kuruluşlar : Başbakanlık Devlet Arşivleri, TÜİK,

TÜRKSAT, İlgili Kurum ve Kuruluşlar� Süre : 24 Ay (2006’dan başlayarak)


Projelendirme

� BTS 78 No’lu eylem çerçevesinde kurumların birlikte çalışmalarını teşvik etmek ve kolaylaştırmak için gereken ;

⌧Standartların belirlenmesi⌧Metodolojilerin oluşturulması⌧Rehberler/Kılavuzlar hazırlanması⌧Kurumsal Mimari Esaslarının ortaya çıkarılması⌧Merkezi bileşenlerin belirlenmesi ve merkezi uygulamaların

geliştirilmesi

� Belirlenen alanlarda veri ve süreç sahiplerinin belirlenmesi� Seçilen bir pilot alanda ;

⌧Üretilen metodoloji, standart, kılavuzları kullanarak PoCyapılması

⌧Kurumsal Mimari Esasları’ndan Kurumsal Mimari’nin türetilmesi


Başarılı Uygulama İçin

�Vizyon/politik irade, liderlik�Ortak çerçeve yapılar / birlikte çalışma

�Kurumlar arası uyum ve çalışma�Kapasite / mali destek / teknik yeterlilik

�Hizmet sunum odaklılık�Erişim / Seçme hakkı�Yararlanıcının katılımı�Mahremiyet

�Sorumluluk�Hesap verebilirlik / İzleme ve değerlendirme

birlikte calisabilirlik veri entegrasyonu

Technology