วนเกดและไมมงคลBirthday & Fortune Trees

illustration by

Jarit Charoensakwiroj

วนเกดและไมมงคล

illustration by

Jarit Charoensakwiroj

Birthday & Fortune Trees

คำ�นำ�หนงสอ “วนเกดและไมมงคล” เลมนจดท�ำขนโดยไดหยบยกชอของตนไมทมควำมหมำยดๆและเหตผลตำงๆ รวมถงทมำทไปของตนไมแตละชนดทคนนยมปลก ใหแกคนรกตนไมทกคนทอยำกปลกไมงำมควำมหมำยด สอดแทรกควำมรวธกำรดแลรกษำ และเกรดควำมร ควำมเปนมงคลของตนไม พรอมกบจดท�ำภำพประกอบใหเกดควำมสวยงำม นำประทบใจในไมมงคลนนๆ และไดจ�ำแนกไมมงคลแตละชนดวำเหมำะสมกบคนทเกดวนไหน กำรปลกตนไมมงคลตำมวนเกดนน แทจรงแลวเปนกศโลบำยทำงจตวทยำไมใชเรองงมงำย เปนเหตและเปนผลอยำงหนงทจะอนรกษใหคนทวไปปลกตนไม ชวยในกำรตดสนใจใหคนเลอกปลกตนไมทมประโยชน เหมำะสมกบทงตอตนเองและสงแวดลอม เสรมสรำงใหผปลกรจกรกในตนไม รจกดแลธรรมชำต และยงรถงประโยชนตำงๆจำกตนไมทคนโบรำณใชประสบกำรณกำรเรยนร ทดลอง จนเกดเปนภมปญญำน�ำมำถำยถอดจนถงรนปจจบน ดงเชน มะล แกว จ�ำป จ�ำปำ ใหกลนหอมสดชน สำมำรถน�ำไปปรงเปนเครองหอมหรอบชำพระ ชมเหดเทศ พญำยอ มสรรพคณทำงยำสง สำมำรถน�ำมำปรงเปนยำสมนไพรรกษำโรค ชบำ กหลำบ ยโถ ใหดอกสวยใชส�ำหรบประดบตกแตง และยงชวยใหเกดภมทศนทงดงำม เปนตน

หนงสอเลมนไดรวบรวมตวอยำงของไมมงคลบำงชนดทไดรบควำมนยมแลวมำจ�ำแนกใหเหมำะสมส�ำหรบลกษณะของคนทเกดในแตละวน เพอใหผอำนไดเลอกปลกไมมงคลซงมควำมเหมำะสมกบตนเอง รวมถงไดควำมรเกยวกบไมมงคลประจ�ำวนเกดนนๆ ไดรบรถงควำมส�ำคญของไมมงคลนนๆวำลวนมทมำ มประโยชนมหำศำล สมควรไดรบกำรอนรกษ ฟนฟ และรณรงคใหคนไทยหนมำปลกตนไม ชนชมควำมงำมของตนไม เหนคณคำในทรพยำกรตนไมอนเปนสงทมคำยงของโลก

สดทายน สงส�ำคญเหนอสงอนใด คอขอกลำว “ขอบคณ” กบทกคนทชวยใหหนงสอเลมนส�ำเรจขนมำได ขอขอบคณส�ำนกพมพบำนและสวนทชวยสนบสนนโครงกำรจดท�ำหนงสอเลมนขนมำ ขอขอบคณคณ ธญนนท วระกล ทจดท�ำหนงสอเรองไมมงคล ซงเปนแหลงขอมลส�ำคญของหนงสอเลมน ขอขอบคณรนพและเพอนๆรนท 16 ของ มศว ศลปกรรมเอกออกแบบสอสำรทกคนทชวยกนจดงำนแสดงศลปนพนธขนมำจนส�ำเรจลลวง ขอขอบคณเหลำคณำจำรยทกทำนทชวยอบรมสงสอนชแนะมำตลอด 4 ป จนท�ำใหกระผมสำมำรถท�ำหนงสอภำพประกอบเลมนมำจนส�ำเรจ และทส�ำคญทสดคอขอขอบคณและมอบหนงสอเลมนใหกบ คณแม ทปลกตนไมจนเตมบำนมำตงแตจ�ำควำมได จนเกดเปนแรงบนดำลใจใหเกดโครงกำรศลปนพนธจดท�ำหนงสอเลมนขนจนส�ำเรจลลวงไปไดดวยด และหวงเปนอยำงยงวำ หนงสอเลมนจะใหควำมเปนมงคลแกผอำนทกทำนไมมำกกนอย

จาฤตร เจรญศกดวโรจน

ส�รบญไมมงคล

วนองค�ร

โกสนเขมชบำโปยเซยนพญำยอยโถอญชน

วนพธ

โกสนเขยวหมนปโปยเซยนไผกวนอมรำชพฤกษรำชนหนออนวำสนำบอกเล�ไมมงคล

ไมมงคลประจำ�วนเกด

4

วนจนทร

แกวจ�ำปฝรงพดซอนมะลรำชนหนออนรำตร

วนอ�ทตย

กหลำบเขมจ�ำปำชบำชมเหดเทศทำนตะวนธรรมรกษำรำชพฤกษ

7

911131517192123

25

27293133353739

41

43454749515355

วนพฤหสบด

กหลำบแกวจ�ำปทำนตะวนบำนบรพดซอนมะลรำตร

วนศกร

กหลำบโกสนเขมชบำชวนชมโปยเซยนอญชน

วนเส�ร

จ�ำปำไผกวนอมฝรงพดซอนมะลรำชพฤกษรำตรวำสนำ

57

59616365676971

73

7577798183858789

91

93959799

101103105

107

109111113115117119121123

บอกเล�ไมมงคล

4

ปาไมถอเปนตนก�ำเนดทกสงของมนษย เพรำะควำมอดมสมบรณของปำ ท�ำใหมนษยไดคนพบทรพยำกรอนมคำยง ไมวำจะเปน พช ผก อำหำร สตวตำงๆ สมนไพร หรอแมกระทงยำรกษำโรค ซงลวนเปนสงส�ำคญและใหประโยชนอยำงมหำศำลในฐำนะปจจยพนฐำนแหงกำรด�ำรงชวตของมนษย

ประเทศไทยเปนหนงในหลำยประเทศซงนบวำโชคดมำก เพรำะมควำมอดมสมบรณดำนทรพยำกรธรรมชำต พนทสวนใหญเตมไปดวย ภเขำ ตนน�ำ ล�ำธำร และ ปำใหญ ท�ำใหวถชวตของคนไทยในสมยกอนนนผกพนกบธรรมชำตอยำงลกซง คอยพงพำอำศยกนระหวำงปำไม จวบจนควบแนนเปนวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณตำงๆทสบเนองมำจนถงปจจบน ไมแปลกใจทวำท�ำไมประเทศไทยถงไดชอวำเปนประเทศทท�ำกสกรรมและด�ำรงชพดวยผลผลตจำกกำรเกษตรมำกทสด

เนองจากประเทศไทยอยใกลแนวเสนศนยสตรจงมสภำพอำกำศรอนชน พรรณไมดอกไมและพชสมนไพรตำงๆจงถอก�ำเนดขนมำกมำย จะดวยควำมบงเอญหรอควำมผกพนและกำรไดใกลชดกบธรรมชำตอยตลอดเวลำประกำรใดกแลวแต ท�ำใหคนไทยสมยโบรำณไดเรยนร สงเกต ลองผดลองถก ทดลอง คนควำ กบพชทธรรมชำตสรำงขน จนเกดเปนภมปญญำไทยทสำมำรถใชประโยชนในชวตประจ�ำวนไดเปนอยำงด และสบเนองจำกคนไทยในสมยโบรำณไมไดมกำรจดบนทกรวบรวมขอมลอยำงเปนระบบ ท�ำใหภมปญญำของไทย มกจะถำยทอดโดยวธบอกตอหรอเลำขำนกนดวยปำกตอปำกจนกลำยมำเปนควำมเชอในปจจบน ทงนตนไมชนดใดกตำมทบรรพบรษของเรำนยมน�ำมำใชประโยชนในชวตประจ�ำวน ตำงกถอเปนไมมงคลดวยกนทงสน ซงควำมเปนมงคลของคนไทยโบรำณหมำยถงกำรใหคณประโยชนทงตอชำต ศำสนำ พระมหำกษตรย สงคม และตนเอง เชน มะล ใชส�ำหรบกำรรอยมำลย น�ำไปบชำพระหรอสกดเปนน�ำหอม พญำยอ ใชเปนสมนไพรรกษำโรค ชบำ ใชปลกรอบบรเวณบำนเพอใหภมทศนรอบๆมควำมสวยงำม เปนตน

ทงน กำรปลกไมมงคลประจ�ำวนเกด กอำจจะเปนอกกศโลบำยหนงทคนไทยโบรำณคดขนเพอถำยทอดเปนเรองเลำใหลกหลำนหนมำปลกตนไม อำจจะเปนกำรสงเกตหรออำจจะมำจำกค�ำท�ำนำยถงลกษณะนสยของบคคลทเกดในแตละวนวำจะเหมำะกบลกษณะของตนไมชนดไหน เชน คนทเกดในวนนเปนคนทมกเจบไขไดปวยอยเสมอ กใหปลกสมนไพรทมสรรพคณทำงยำ คนทนสยละเอยดออน รอบคอบ อำจจะใหปลกตนไมทดแลรกษำยำก คนทนสยกำวรำว กใหปลกตนไมทออกดอกสสนสดใส เพอใหดเปนคนทนสยออนหวำนขน แตไมวำอยำงไรกตำม ไมวำใครจะปลกตนไมชนดไหนกตำม กจะไดรบกำรสงสอนใหเหนถงคณคำของตนไม รจกคณคำและวธอยรวมกบตนไมนนๆ นนเอง

Birthday&

Fortune Tree

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนอาทตย ควรเปนตนไมทมสเหลองออนและสสมเนองจำกเปนสทถกโฉลก เชน โปยเซยน โกสน จ�ำปำ รำชพฤกษ กหลำบ เปนตน คนเกดวนอาทตย เปนคนทมควำมมงมนแรงกลำ ทะเยอทะยำนสง ชวตในวยเดกไมคอยอบอนสขสบำยนก แตเมอเตบโตแลวจะมฐำนะมงคง ดวยควำมทเปนคนทมควำมรควำมสำมำรถสง แตใหคอยระวงเรองกำรจบจำยใชสอย เพรำะเปนคนใจกวำงอยำงนกเลง ชอบชวยเหลอผทดอยกวำตนเอง เปนคนรกเพอนฝงมำก จรงใจประเภทถงไหนถงกน แตกไมคอยทจะไดรบควำมจรงใจตอบ เพรำะท�ำบญคณกบใครไมคอยขน ใจออนรกหลงคนงำย คอนขำงจะเจำช แตรกใครแลวมกจะทมเทสดชวต ชอบเดนทำงทองเทยวผจญภย คนทเกดวนอำทตยควรระวงเรองควำมใจรอน เรองควำมหเบำเชอคนงำย และเรองหนำใหญใจโต ซงอำจคอยสรำงศตรโดยไมรตว เปนคนทมควำมมงมน มควำมทะเยอทะยำนสง โกรธงำยแตหำยเรว สภำพออนโยน คลองแคลว ชอบพบปะผคน พดจำด มหลกกำร

อ�.

วนอ�ทตย

อ�.

กหลำบไดรบกำรยกยองวำเปนรำชนแหงอทยำน (Queen of Garden) เพรำะใหดอกหลำยส กลนหอม หนมสำวแถบยโรปถอวำดอกกหลำบเปนสญลกษณแหงควำมรก และควำมหมำยแทนใจ คนไทยโบรำณเชอวำบำนใดปลกกหลำบไว โดยเฉพำะทำงทศตะวนออก กจะท�ำใหคนทอำศยอยในบำนเกดควำมสงำงำมและมควำมภำคภม ดงดอกกหลำบเวลำชชอทงดงำม สมกบไดรบกำรยกยองวำเปน “รำชนแหงดอกไม” อยำงแทจรง

กหลำบชอบดนรวนซย ชอบแสงแดดจด ชอบน�ำปำนกลำง แตไมคอยทนตอศตรพช ควรฉดสำรปองกนโรคใบจดในชวงกอนฤดฝน และสำรก�ำจดหนอนเจำะดอกเมอกหลำบใหดอกใหมในฤดหนำว หมนก�ำจดวชพช ศตรพช ดแลควำมสะอำด ตดแตงกงและเลมใบบอยๆ ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ ทำบกงและนยมตดตำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ไดรบก�รยกยอง เกดคว�มสง�ง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Rosa spp. & hybridวงศ: ROSACEAEชอสามญ: Rose ชออน: -

กหล�บ

8

กหลำบเปนพรรณไมเกำแกเมอประมำณ 30 ลำนปหรอมำกกวำนน มถนก�ำเนดอยในดนแดนเปอรเซยหรอประเทศอหรำนในปจจบน ภำษำเปอรเซยเรยกกหลำบวำ “กล”(gul) แปลวำดอกไม ตอมำสนนษฐำนวำแพรหลำยไปในประเทศอนเดย เพรำะภำษำฮนด ค�ำวำกล แปลวำดอกไมเหมอนกน และเรยกกหลำบวำ “กลำพ” ไทยจงไดกหลำบมำจำกอนเดยอกทอดหนง และไดเรยกในแบบไทยๆวำ “กหลำบ” ซงต�ำนำนกหลำบ “มทนะพำธำ” บทละครพดค�ำฉนททพระรำชนพนธโดยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว กเปนเรองรำวทเกดขนในอนเดยโบรำณเชนกนดอกกหลำบในต�ำรำยำไทย ใชบ�ำรงหวใจ ขบน�ำด ใชเปนยำสมำนแผล รกษำแผลไฟไหม น�ำรอนลวก รบประทำนแกหลอดลมอกเสบ เจบคอ กระเพำะอำหำรอกเสบ ทองเสยเรอรง ท�ำใหเจรญอำหำร สวนดอกแหงสำมำรถใชเปนยำระบำยออนๆ

9

Rose

อ�.

เขม โดยทวไปเปนค�ำนำมทหมำยถงเหลกแหลม ใชเยบหรอกลดสงของ แตส�ำหรบชอตนไม ตนเขมเปนพมไมตมคลำยดอกเขม ดอกมสกลบ สสนสวยงำม แตกตำงไปกนตำมสำยพนธ คนไทยสมยโบรำณเปรยบดอกเขมเปนไมมงคลนำม อนหมำยถง ควำมหลกแหลม ควำมคมคำยของสตปญญำ และนยมใชเปนดอกไมส�ำหรบบชำครในพธไหวคร เพอลกศษยจะไดมควำมเฉลยวฉลำด ใหมปญญำเฉยบแหลมประดจเขม นอกจำกนดอกเขมยงถอเปนเครองบชำสงศกดสทธ และใชในพธกรรมทำงศำสนำ อกดวย โดยเปรยบเสมอนเปนเครองเตอนใจในทำงพระพทธศำสนำพทธใหตงมน คดท�ำกำรใดกใหรอบคอบ ละเอยดถถวน ดวยกำรใชสตและปญญำทเฉยบแหลมเหมอนเขม เพอใหกำรด�ำเนนชวตทตงอยบนควำมไมประมำท

เขมเปนไมพมชนดหนงทปลกงำย ทนตอควำมแหงแลงไดด มกจะไมมปญหำ เรองโรคตำงๆ ควรปลกในดนรวนซยหรอดนปนทรำยทมควำมชมชน เปนไมทชอบแสงแดดจด ตองกำรน�ำปำนกลำง ควรปลกบรเวณทโลงแจง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอน หรอปกช�ำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ฉล�ดหลกแหลม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Ixora coccineaวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Ixora Chinensis, Ixoraชออน: -

10

คนไทยโบรำณนยมปลกตนเขมไวประจ�ำบำน เพรำะเชอวำจะท�ำใหลกหลำนมควำมเฉลยวฉลำด และเพอควำมเปนสรมงคล นยมปลกดอกเขมไวทำงทศตะวนออก โดยปลกเปนไมพมประดบ หรอปลกตำมแนวรวบำนเพอควำมสวยงำม นอกจำกนแลวรำกของเขมขำวในต�ำรำยำไทย สำมำรถน�ำมำใชเปนยำสมนไพรรกษำโรคตำ และปรงเปนยำชวยใหเจรญอำหำร ดอกมรสหวำน เปนยำระบำยออนๆ นยมน�ำดอกเขมแดง เชน ดอกเขมเชยงใหม เขมเศรษฐมำชปแปงทอด เปนเครองเคยงน�ำพรก ใชย�ำหรอรบประทำนเปนสลดผกได

เขม

Ixora Chinensis

11

อ�.

จำ�ป�

จ�ำปำเปนไมมงคลของไทยมำตงแตโบรำณ เพรำะปลกงำย มกลนหอม ในอนเดยถอวำ ตนจ�ำปำเปนตนไมศกดสทธ จงมกจะปลกไวตำมสถำนทเคำรพ ไมหกกงกำน นยมน�ำดอกจ�ำปำไปบชำเทวดำ สงศกดสทธและพระสงฆ รวมทงยงนยมน�ำมำทดห หอยผม ท�ำพวงมำลย ฯลฯ เชนเดยวกบดอกลนทม คนไทยสมยกอนกปฏบตเชนเดยวกบชำวอนเดย ดงเชน น�ำมำท�ำพวงมำลย แซมผม หอยประดบมงกฎเมอเลนโขน ละคร นอกจำกนนยงปลกตนจ�ำปำเปนไมเสยงทำยดวย

จ�ำปำชอบดนรวนระบำยน�ำดและตองกำรรบแสงแดดมำกเตมท ขยำยพนธไดทงกำรเพำะเมลด ทำบกง และกำรตอนกงแตนยมเพำะเมลดกนมำก เนองจำกมเมลดจ�ำนวนมำก หำงำย ตนทปลกอยบนภเขำหรอในทสงจะตดเมลดไดดกวำตนทปลกบนพนรำบ หำกตองกำรปลกใหออกดอกในกระถำงควรใชวธทำบกง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ง�มหอมนยม แฝดคจำ�ป

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Michelia champaca Linn.วงศ: MAGNOLIACEAEชอสามญ: Champaka, Orange Champakชออน: จ�ำปำกอ จ�ำปำเขำ จ�ำปำทอง จ�ำปำปำ

จ�ำปำ มถนก�ำเนดทำงตอนใตของจน อนเดย คนอนเดยน�ำจ�ำปำมำเมองไทยพรอมๆ กบกำรตดตอคำขำยและเผยแพรอำรยธรรมมำนบพนปแลว จ�ำปำถอไดวำเปนสมนไพรไทยทมสรรพคณทำงกำรรกษำโรค โดยสวนตำงๆของจ�ำปำมประโยชนตำงกนออกไป เชน ดอกจ�ำปำ ชวยบ�ำรงหวใจ แกธำตทไมปกต ระงบอำกำรเกรง และชวยขบปสสำวะ ใบ นยมน�ำมำต�ำแลวคนเอำแตน�ำ ใชแกโรคอภญญำนและโรคล�ำไสใหญอกเสบ ยำง กรดยำงน�ำมำท�ำเปนยำแกโรครดสดวงพลวก จ�ำปำมลกษณะคลำยกบจ�ำป แตไมใชพนธเดยวกน ทงคเปนไมดอกยนตนทปลกในประเทศไทยเปนเวลำนำนแลว แตในสมยกอนนยมปลกจ�ำปำเพรำะปลกงำย โตไว แตในปจจบนกำรเกษตรมควำมกำวหนำขนมำก และจ�ำปดอกมสขำวทมลกษณะทแสดงถงควำมเปนมงคลกวำจ�ำปำ ปจจบนจงนยมปลกจ�ำปมำกกวำ เพรำะในชอของจ�ำปำ มค�ำวำ ‘ปำ’อยในค�ำ บำงคนจงถอไปวำ ไมคอยเปนมงคลเทำไรนก

12

OrangeChampaka

13

อ�.

ชบำเปนพชทมถนก�ำเนดอยในเขตรอนชน แถบเอเชยตะวนออกและหมเกำะอนเดยตะวนออก ชบำลกผสมสวนใหญทฮำวำยเปนชนดทมกลบดอกชนเดยว ดอกใหญและสสดใสซงมำจำกกำรน�ำพระหงจำกจนผสมกบชบำพนธพนเมอง ตอมำไดรบควำมนยมและท�ำใหมกำรปลกชบำกนแพรหลำยมำกขน ซงไดมกำรพฒนำพนธชบำอยอยำงตอเนองเรอยมำจนมหลำกสหลำกพนธ สวนในประเทศไทยไดมกำรกลำวถงดอกชบำทงในดำนวฒนธรรม ควำมเชอและในวรรณกรรมหลำยเรองมำตงแตสมยสโขทย ควำมนยมของคนไทยในกำรปลกชบำมทงปลกประดบตำมแนวรวแสดงอำณำเขต ปลกเปนไมประดบ ปลกเปนทรงพมใหญ และปลกเปนไมกระถำง

ชบำเจรญเตบโตไดทกสภำพแวดลอม แตทเหมำะสมคอสภำพอำกำศอบอนจนถงรอน ดนปลกควรเปนดนรวนทมควำมอดมสมบรณไมมน�ำขงแฉะ กำรใหน�ำควรใหสม�ำเสมอ ถำขำดน�ำจะสลดใบลำงทงอยำงรวดเรว ขยำยพนธโดยกำรตอนกง ปกช�ำกง และกำรเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

หล�กสสดใส สขใจน�มอง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Hibiscus rosa sinensis.วงศ: MALVACEAEชอสามญ: Chinese rose, Shoe flowerชออน: Hibiscus, Rose of China

14

ในคมภรอำยรเวท พดถงสรรพคณของดอกชบำวำ ชวยฟอกโลหต บ�ำรงจตใจใหแชมชน บ�ำรงผวพรรณ นอกจำกนยงชวยรกษำและบรรเทำโรคเกยวกบไต และโดยเฉพำะโรคเกยวกบระบบสบพนธของผหญง เชน เสยเลอดประจ�ำเดอนมำกประจ�ำเดอนมำไมสม�ำเสมอ รวมทงปญหำเรองระดขำว โดยกำรน�ำดอกชบำสด 4 ดอกมำต�ำใหแหลก แลวกนตอนทองวำงในตอนเชำตดตอกน 7 วน น�ำดอกชบำมำตำกใหแหงในทรม เมอแหงสนทดแลว เอำมำบดเปนผง กนครงละ 1 ชอนชำตอนเชำตดตอกนนำน 7 วน ไมเพยงแตดอกชบำเทำนนทใชเปนยำดของอนเดย สวนอนๆของชบำยงใชเปนยำรกษำโรคไดดวย อยำงเชน เปลอกตนชบำใชรกษำโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ใบชบำใชแกแผลไฟไหมน�ำรอนลวก บ�ำรงผม เปนตน

ชบ�

Chinese Rose

15

อ�.

ชมเหดเทศเปนไมมงคลทเหมำะกบคนทเกดวนอำทตย มดอกเปนชอสเหลองออกตำมปลำยกงซงเปนสทถกโฉลกกน มคณคำทำงยำสง สำมำรถปลกเปนสมนไพรประจ�ำบำนได นอกจำกนสมยโบรำณมควำมเชอวำสำมำรถท�ำนำยลมฟำอำกำศ โดยใหสงเกตจำกพช 2 ชนด ซงหนงในนนคอตนชมเหดเทศ โดยใหสงเกตทดอก หำกดอกของชมเหดเทศยงบำนไมหมดตลอดชอ ฝนจะตกตอไปเรอยๆ ส�ำหรบในประเทศไทยมกจะพบตนชมเหดเทศขนอยทวไปในภำคใต

ชมเหดเทศเปนไมกลำงแจงทอยไดทงทแสงแดดจด หรอปลกตำมชำยน�ำ ตองกำรปรมำณน�ำปำนกลำง สำมำรถปลกในดนรวนซย ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลดซงมำจำกฝกทแกเปนสน�ำตำลเขมแลว

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

โอสถต�งแดน แสนทรงคณค�

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cassia alata ( L.) Roxb.วงศ: LEGUMINOSAEชอสามญ: Ringworm Bush, Candelabra Bush, Seven Golden Candle-stickชออน: ขคำก ลบมนหลวง หมำกกะลงเทศ ชมเหดใหญ

16

ชมเหดเทศมถนก�ำเนดมำจำกเขตรอนชนในประเทศอเมรกำเขตรอน เชน เมกซโก จดไดวำเปนอกหนงสมนไพรทมสรรพคณทำงยำมำก ซงทตำงประเทศตงชอไมชนดนวำ “Ringworm Bush” เพรำะเนองจำกวำนยมใชรกษำโรคกลำคเกลอน สวนในประเทศไทย ชมเหดเทศยงจดอยในบญชยำหลกอกดวย ซงเปนตวยำทมสรรพคณมำกมำย เชน ล�ำตนมสรรพคณเปนยำระบำย ขบพยำธ รกษำโรคผวหนง สวนใบและดอกมสรรพคณขบเสมหะ ใชเปนยำระบำยโดยน�ำดอกชมเหดเทศสด 2-3 ชอ ตมรบประมำนกบน�ำพรก หรอใชในใบตำกแหง ชงน�ำดมครงละ 12 ใบ หรอใชใบแหงบดเปนผงผสมกบน�ำผงปนเปนลกกลอนและรบประทำนครงละ 3 เมด นอกจำกนสำมำรถผสมปนแดงใชเปนยำทำแกพอกฝ สวนถำเปนแผลพพองใหใชใบและกำนสดหนงก�ำมอใสน�ำพอทวม ตมเคยวในน�ำเกลอสดสวนหนงในสำมทำบรเวณทเปนทกเชำเยน ถำเปนมำกควรใชใบประมำณ 10 ก�ำมอ ตมน�ำอำบ

ชมเหดเทศ

Candelabra Bush

17

อ�.

ทำนตะวนนน เมอออกดอกแลวดอกจะหนไปทำงทศตะวนออก เปนกำรทำนตะวน ไมหนไปทำงทศอน ในเทพนยำยกรกเคยมต�ำนำนเกยวกบดอกทำนตะวนวำไววำ มนำงไมชอ ไคลธทหลงรกเทพอพอลโล ซงเปนเทพแหงดวงอำทตย ไดคอยเฝำมองอพอลโลทกวนจนผมสทองของเธอกลำยเปนกลบดอกสเหลองและใบหนำกลำยเปนดอกทำนตะวน ดงนนดอกทำนตะวนจงเปนเหมอนสญลกษณของควำมเชอมน ควำมมนคง รกเดยวใจเดยวนนเอง ชอวทยำศำตรของทำนตะวนนน ค�ำวำ Helian-thus มำจำกค�ำวำ helios ทแปลวำดวงอำทตย กบค�ำวำ anthos ทแปลวำ ดอกไม

ทำนตะวนเปนไมกลำงแจงตองกำรแสงแดดจด ทนแลงไดดมำก ดนทใชควรใชดนรวนทรำย หรอดนรวนปนทรำย ทำนตะวนตองกำรน�ำพอสมควรในชวงระยะแรกของ กำรเจรญเตบโต ถำปลกปลำยฤดฝนอำจไมจ�ำเปนตองใหน�ำ แตถำปลกในฤดแลงควรรดน�ำชวงระยะ 1 เดอนแรก และระยะ 50 วนในชวงมดอก ทำนตะวนขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

คว�มเชอมน คว�มมนคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Helianthus annuusวงศ: COMPOSITAEชอสามญ: Sunflowerชออน: -

18

ทำนตะวนเปนพชทองถนของอเมรกำกลำง เขำมำในประเทศไทยครงแรกในรชสมยสมเดจพระนำรำยณมหำรำช โดยชำวเกำหลเปนคนน�ำมำปลก ทำนตะวนเปนพชใหน�ำมนโดยสกดจำกเมลด ภำคอตสำหกรรมใชน�ำมนทำนตะวนส�ำหรบใชบรโภค ท�ำสบ อตสำหกรรมฟอกส เคลอบผวผลไม ในลกษณะขผงเชน ท�ำเทยนไข หรอเครองส�ำอำงค และน�ำไปแปรรปเปนผลตภนฑตำงๆ เชน เนยเทยม น�ำมนสลด ครมและนมทมไขมน ส�ำหรบใชบรโภคโดยตรง เชน ใชเมลดมำควอบเกลอหรอน�ำเมลดทสมบรณมำกะเทำะเปลอกเอำเนอไปปรงแตงรสชำต สวนกำกน�ำไปใชเปนอำหำรสตว และน�ำไปท�ำ Lecithin เพอใชในทำงกำรแพทย ในกำรลดโคเลสเตอรอลในคนไข ทมโคเลสเตอรอลในเสนเลอด

ท�นตะวน

Sunflower

19

อ�.

คนโบรำณเชอกนวำ หำกครอบครวใด ทปลกตนธรรมรกษำเอำไวในบรเวณบำน สมำชกทกคนภำยในบำน กจะไดรบกำรปกปองคมครองแคลวคลำดจำกอนตรำย คนในครอบครวจะมแตควำมสงบสข เพรำะธรรมรกษำเปนไมมงคลนำม นอกจำกนยงไดน�ำดอกของธรรมรกษำ มำประกอบในพธบชำพระไดเปนอยำงดอกดวย เพรำะ ธรรมรกษำ หรอ ธรรมะ คอกำรรกษำในสงทดงำม มคณธรรมซงควรจะเคำรพและบชำ ดงนนจงเชอวำกำรรกษำธรรมะหรอธรรมรกษำคอกำรชวยคมครองรกษำนนเอง ต�ำแหนงทปลกเพอเปนสรมงคลแกบำนและผอำศยควรปลกตนธรรมรกษำไวทำงทศใตหรอทำงทศตะวนออกกได ผปลกควรปลกในวนพธ

ธรรมรกษำสำมำรถปลกไดดในดนทเปนกรด ไปจนถงดำงเลกนอย ดนควรเปนดนรวนซยมอนทรยวตถสงและระบำยน�ำไดด เพรำะธรรมรกษำไมชอบดนชนแฉะ ในชวงแรกของกำรเจรญเตบโตควรใสปยคอกสลบกบปยวทยำศำสตรสตร 16-16-16 สวนชวงกำรออกดอกจะใชปยทมธำตฟอสฟอรสสงเพอเรงดอก ควรระวงและฉดยำกนโรคโคนเนำหรอรำกเนำและโรครำกปม ธรรมรกษำสำมำรถเจรญเตบโตไดทงในทรมร�ำไรถงกลำงแจง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด, แยกกอ หรอเพำะเลยงเนอเยอ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มคณธรรม รกษ�ในสงทดง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Heliconia spp.วงศ: HELICONIACEAEชอสามญ: Heliconiaชออน: กำมกง สรอยกทล

20

ธรรมรกษำมถนก�ำเนดในเขตรอนของทวปอเมรกำ บรเวณแถบเมกซโกจนถงแถบอเมรกำใต ดอกธรรมรกษำเปนดอกไมประจ�ำจงหวดล�ำปำง และยงนยมน�ำมำใชเปนไมตดดอก ปกแจกนประดบตกแตง หรอน�ำมำใชเปนไมกระถำงประดบสวน นอกจำกนยงสำมำรถน�ำดอกของธรรมรกษำมำประกอบในพธบชำพระไดเปนอยำงดอกดวย เพรำะ ธรรมรกษำเปนดอกไมมงคล หมำยถงควำมมคณธรรมซงควรเคำรพและบชำ จงเชอวำชวยในกำรปกปกรกษำดวยนนเอง

ธรรมรกษ�

Heliconia

21

อ�.

รำชพฤกษเปนไมมงคลนำม มควำมหมำยถง “ตนไมของพระรำชำ” เปนไมทมคณคำสงและถอเปนตนไมสญลกณประจ�ำชำตของไทย เวลำดอกรำชพฤกษบำน ดอกจะมสเหลองอรำมเตมตน ยงถอเปนสญลกษณแหงพทธศำสนำประจ�ำชำตไทย จงเชอกนวำปลกตนรำชพฤกษไวทำงทศตะวนตกเฉยงใต จะท�ำใหคนในบำนนนมเกยรต มศกดศร สงำงำม เปนผประกอบคณงำมควำมดตำมหลกพระพทธศำสนำ และมควำมมงคงร�ำรวย เพรำะรำชพฤกษออกดอกเปนชอสเหลอง เปรยบเสมอนพวงทองค�ำ

รำชพฤกษนยมปลกตำมบำนทมบรเวณในสวน หรอตำมขำงถนนและสวนสำธำรณะ เจรญเตบโตไดในดนแทบทกชนด ชอบแสงแดดจดหรอกลำงแจง ตองกำรน�ำนอย ปลกงำย เลยงงำยและยงทนตอสภำพธรรมชำตและโรคพชแตไมทนน�ำทวมขง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลดจำกฝก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มเกยรต มศกดศร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cassia fistula L.วงศ : LEGUMINOSAE PAILIONOIDAEชอสามญ : Golden Shower, Pudding Pine Tree ชออน : คน ลมแลง แมะหลำอย เปอโซ ปอย ปโย กเพยะ ออดบ สกเกลอลกเคย

22

ตนรำชพฤกษสำมำรถน�ำมำปรงเปนยำสมนไพรไทยไดมำกมำย เชน ฝกแหง น�ำมำตมเอำแตน�ำดม เปนยำถำย แกตำนขโมย มำลำเรย ขบเสมหะ ขบพยำธ สวนเนอในฝก มรสหวำน ตมกบน�ำใชเปนยำระบำย แกบด แกรอนใน กระหำยน�ำ และหำกน�ำมำต�ำละเอยด ท�ำเปนยำทำภำยนอกพอกบรเวณปวดขอ เมลด บดเปนผง เปนยำระบำยและกระตนใหอำเจยน ดอก เปนยำถำย แกโรคกระเพำะอำหำรอกเสบและแผลเรอลง ชอยหลอลนล�ำไส ใบออน น�ำมำตมน�ำดมแกไขรมำตก ใบแก ใชเปนยำแกอมพำต โรคเกยวกบสมอง และยำถำย ใบสด น�ำมำต�ำละเอยด พอกหรอคนน�ำ ทำแกกลำกเกลอน และโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ชอดอกและยอดออน มรสฝำด มน เปรยวเลกนอย น�ำมำรบประทำนเปนผกหรอปรงเปนอำหำรใสในแกง ผดหรอย�ำ เนอไม มยำงฝำด ใชเคยวกบหมำกแทนสเสยดจะใหน�ำฝำดใชส�ำหรบฟอกหนงหรอใชยอมผำฝำยผำไหมใหสเหลอง

ร�ชพฤกษ

Golden Shower

23

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนจนทร ถำเปนไมดอกควรจะเปนไมทมดอกสขำวหรอเหลองจะถกโฉลกมำก เชน แกว จ�ำป ฝรง พลดำง พดซอน มะล รำตร เปนตน

คนทเกดวนจนทรเปนคนทมเสนห เปนทรกใครของบคคลทวไป มควำมละเอยดรอบคอบ พถพถน พดจำไพเรำะออนหวำน กรยำนมนวล เจำน�ำตำ แตเมอยำมโมโหแลวมกจะปำกรำยรนแรง เปนคนชำงเจำส�ำรำญ ชำงเอำใจผอนและกชอบใหผอนเอำใจดวยเชนกน มมนษยสมพนธด มน�ำใจ ชอบควำมหรหรำ คบเพอนสงศกด เปนผมควำมรด มสตปญญำด ใฝร มกจะไมตกอบเนองจำกมผใหญใหควำมอปถมปอยเสมอ ควรลดควำมวตกกงวลลงบำง ใหระวงกำรคบหำคนไมด จะน�ำเรองเดอดรอนมำใหหรอเสยโอกำสในกำรกำวหนำ และใหระวงกำรใชจำย อยำตำมใจตวเองมำกจนเกนไป

จ.

วนจนทร

จ.

ค�ำวำ “แกว” หมำยถง ควำมใสสะอำด บอบบำง บรสทธ คนไทยโบรำณเปรยบแกววำเปนสงของสงคำ ในทำงพระพทธศำสนำ กำรนงสมำธจนจตสงบนงกเปรยบเหมอนดวงแกวสองสวำง ชอดอกแกวจงมควำมหมำยมงคล อกทงควำมหอมและกลบดอกบอบบำงทขำวสะอำด บรสทธ ยงสอดคลองกบควำมเปนมงคลของชอตนไมอกดวยคนโบรำณนยมปลกตนแกวไวเรยงรำยรอบเรอนชำน เพรำะนอกจำกจะปลกประดบเพอควำมสวยงำมแลว ยงสำมำรถน�ำดอกแกวไปบชำพระไดอกดวย

สำมำรถปลกแกวในดนไดเกอบทกชนด ปลกในแปลงเพอประดบบรเวณบำนหรอปลกเปนไมกระถำง ชอบแสงแดดจด จงควรปลกไวในทโลงแจงหรอปลกไวในทำงทศตะวนออกซงจะใหดอกดกตลอดป ตองกำรน�ำปำนกลำง แตอยำใหขำดน�ำ เปนไมททนทำนตอศตรพชและธรรมชำตไดด ไมคอยพบปญหำเรองโรคและแมลง ไมจ�ำเปนตองดแลมำกนก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

จตใจด บรสทธ และเบกบ�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Murraya paniculata (L.)Jackวงศ: RUTACEAEชอสามญ: Andaman Satinwood, China Box Tree, Cosmetic Bark Tree, Orenge Jassamineชออน: แกวขำว แกวลำย แกวพรก ตะไหลแกว แกวขไก กะมนง

26

ปจจบนตนแกวเปนดอกไมประจ�ำจงหวดจงหวดสระแกว แกวมทรงพม ดอก และใบสวย นอกจำกคนโบรำณใชบชำพระแลวยงนยมน�ำกงมำใชประดบตกแตงในงำนประดษฐดอกไมสด โดยใหกระแตตวนอยทเรยงรอยดวยดอกพดหรอมะลลำเกำะอยบนกำนแกว ดสวยงำมตำมภมปญญำไทย นอกจำกน ในต�ำรำยำไทยใบแกวสดปรมำณพอสมควรตมเอำแตน�ำ น�ำมำลำงบรเวณทเปนผดผนคนซงเกดจำกควำมชน หรอน�ำมำใชปรงยำไทยเปนยำขบระด เรยกวำ “ยำประสำใบแกว” สวนในประเทศจนใชสำรสกดจำกใบและกำนแกวน�ำมำใชเปนยำชม ปดทปำกมดลกเรงกำรคลอดและชวยขบรกคำงดวย

แกว

AndamanSatinwood

27

จ.

จ�ำปเปนดอกไมโบรำณทคนไทยนยมปลกเชนเดยวกบจ�ำปำ แตจ�ำปนนจะไดรบควำมนยมมำกกวำในปจจบน ดวยเหตผลทวำ ปจจบนเรมมคนมองวำค�ำวำ “ปำ” ในจ�ำปำฟงดไมเปนมงคลเทำไรนกจงหนไปปลกจ�ำปกนมำกกวำ จ�ำปเปนดอกไมทคนไทยนยมปลก ถกกลำวถงในวรรณคดของไทยแทบทกเรอง คนไทยโบรำณนยมน�ำดอกจ�ำปมำรอยกบทำงมะพรำวเปนชอยำว หรอน�ำมำรอยท�ำเปนอบะ ทงแบบอบะขำเดยวและอบะตงตง ประกอบในพธงำนมงคลตำงๆ เชน งำนบำยศรสขวญ พำนพมดอกไม เปนตน ทงยงใชดอกแซมผมเพอควำมสวยงำมและใหกลนหอมเปนทนยมชมชอบของหญงไทยทกยคทกสมยอกดวย

จ�ำปชอบดนรวนซยและแดดจด ไมชอบดนแฉะหรอน�ำขง นยมปลกเปนไมประดบตำมบำน ทนตอสภำพธรรมชำตและศตรพชไดด ขยำยพนธโดยกำรตอนกง ตดตำ และตอกง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ข�วหอมนยม แฝดคจำ�ป�

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Magnolia X aiba (DC.) Figlarวงศ: MAGNOLIACEAEชอสามญ: White Champakaชออน: -

28

จ�ำปมถนก�ำเนดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน จน มำเลเซย และ อนโดนเซย รวมไปถงแอฟรกำเขตรอน คนไทยนยมใชจ�ำปเปนสมนไพรมำตงแตโบรำณ โดยใบแหง น�ำมำตมน�ำดมระงบอำกำรไอ แกหลอดลมอกเสบ ตอมลกหมำกอกเสบ และระงบระดขำว ตวดอก ใชแกไข แกลม บ�ำรงหวใจ บ�ำรงโลหต และขบน�ำด ทงนยมน�ำมำใชอบเสอผำใหมกลนหอมอกดวย น�ำมนจำกดอกจ�ำปสำมำรถน�ำมำใชทำแกปวดศรษะ และแกตำบวม เนอไมสำมำรถน�ำมำท�ำเปนเครองเรอนได นอกจำกน “เจำจ�ำป” ยงเปนชอเรยกอกชอหนงของสำยกำรบนไทย เพรำะมสญลกษณเปนรปดอกจ�ำปทเขยนเปนลำยไทยอกดวย

จำ�ป

WhiteChampaka

29

จ.

ฝรงเปนผลไมยอดนยมอกชนดหนงทสำมำรถหำมำบรโภคไดทวไปตลอด และรำคำไมแพงนก แตสวนมำกแลวผคนในสมยกอนไมคอยนยมน�ำมำรบประทำนเพรำะเนอคอนขำงเละและไมกรอบเหมอนฝรงลกโตๆ ในปจจบน สนนษฐำนวำโปรตเกสเปนคนน�ำผลไมชนดนเขำมำในประเทศไทย ตงแตสมยสมเดจพระรำมำธบดท 2 เนองจำกคนไทยใชศพท “ฝรง” เรยกผคนชนผวขำวพวกแรก คอ พวกโปรตเกส ซงเปนฝรงชำตแรกทมควำมสมพนธทำงกำรทตกบไทยมำชำนำนกวำ 500 ป อำจจะเปนไปไดวำคนไทยเรยกผลไมชนดนตำมชำวโปรตเกสทน�ำผลไมฝรงเขำมำ

ฝรงเปนไมกลำงแจงทชอบแสงแดดจด ตองกำรน�ำปรมำณปำนกลำง ปลกในดนทรวนซย ฝรงทควรปลกนนควรเปนฝรงขนก เพรำะมโรคนอย มเพลยแปงนอย ดแลรกษำงำย ทส�ำคญมสรรพคณทำงยำทดทสด มวตำมนซสงกวำฝรงพนธอนๆ ใชวธกำรขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอนกง และตดยอดปกช�ำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ผลนยม คณค�ม�กม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร: Psidium guajava Linn.วงศ: MYRTACEAEชอสามญ: Guavaชออน: -

30

ฝรงนน ถนก�ำเนดดงเดมอยแถวหมเกำะอนเดยตะวนตกถงประเทศเปร ตวผลของฝรงนนถำออนจะมวตำมนซอยมำก สวนผลสกจะมสำรแทนนนอยมำก สำรนมฤทธฝำดสมำนน�ำมนหอมระเหยในใบฝรง สำรแทนนนในฝรงยงยบยงกำรลกลำมของเชอโรค ชวยสมำนทองและล�ำไส โดยชวยลดอำกำรอกเสบของกระเพำะล�ำไส และชวยลดอำกำรคลนไสอำเจยน และยงชวยอำกำรเกรงตวของล�ำไส ท�ำใหอำกำรปวดทองบรรเทำลงได แกปวดเบง นอกจำกตวผลแลว สวนอนๆของตนฝรง ยงมสรรพคณทำงยำอกมำกมำย เชน ใบ ใชเปนยำแกทองเสย ทองรวง ทองเดน ใชเปนยำหำมเลอด ใสแผลสด เคยวใบ 2-3 ใบ ระงบกลนปำกใช แกฝ เปนยำลำงแผล ดดหนองและถอนพษบำดแผล แกเหงอกบวม แกพษเรอรง แกปวดเนองจำกเลบขบ แกแพยง สวนรำกใชแกน�ำเหลองเสย เปนฝ แผลพพอง แกเลอดก�ำเดำไหล เปนตน

ฝรง

Guava

31

จ.

ค�ำวำ พด หรอ พฒ มควำมหมำยถงควำมแขงแรง สมบรณ ควำมเจรญมนคง ถำวร ทงล�ำตนของพดยงมรปทรงสวย ดอกงำม ใหกลนหอม กลบดอกใหญสขำวสะอำดตำ เลยงงำย ใหคณประโยชนมำกมำย พดจงถอเปนไมมงคลทเชอกนวำ หำกบำนใดปลกไวทำงทศตะวนตก จะกอใหเกดควำมเปนสรมงคล ผทอยอำศยมสขภำพด มควำมเจรญรงเรองและมชวตทมนคง ไมแปรเปลยน มควำมบรสทธตงอยในศลธรรมอนดงำม และดวยควำมทเปนดอกสขำวสวยและมกลนหอม ในตำงประเทศจงนยมน�ำดอกพดซอนมำท�ำชอดอกไมแตงงำนอกดวย

พดซอนเปนไมพมขนำดกลำง ชอบแสงแดดจด ถำปลกในพนททมแสงร�ำไรจะใหดอกนอย จงควรปลกกลำงแจง ตนพดเปนไมทปลกงำย ทนแดด ทนลม ปญหำเรองโรคและศตรพชกมไมมำกนก ตองกำรน�ำปำนกลำง ปลกในดนรวนซยทมควำมอดมสมบรณเพยงพอ ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

สขภ�พด มคว�มเจรญรงเรอง ชวตมนคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Gardenia jasminoides Ellisวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Crape Gerdenia, Crape Jasmineชออน: พดใหญ พดจน เคตถวำ แคถวำ

32

พดซอน

พดซอนมประโยชนหลำยสวน รำกและล�ำตนใชบ�ำรงรำงกำย ระงบอำกำรปวด แกปวดฟน แกไข โดยใชตนและรำกสด ลำงใหสะอำดสบเปนชนตมน�ำเดอด กรองเอำน�ำดมวนละ 3 เวลำตอเนองกน ใชขบพยำธไดด สวนดอกและใบ โขลกใหละเอยดผสมเหลำโรงเลกนอยแลวคนเอำแตน�ำทำและพอกบรเวณทเปนโรคผวหนงเปนประจ�ำ เชำ-เยน ใชแกโรคผวหนง นอกจำกนดอกของพดมกลนหอมแรง จงนยมน�ำไปรอยพวงมำลยบชำพระ สกดเปนน�ำหอมและแตงกลนเครองส�ำอำง สวนเมลดมสเหลองทอง จงใชแตงสอำหำรและท�ำสยอม เนอไมมควำมละเอยดสวยสำมำรถใชท�ำหบบหร เครองกลง งำนแกะสลก ของและเฟอรนเจอรตกแตงบำน ของเดกเลน และอปกรณกำรเกษตร

Crape Gardenia

33

จ.

มะลเปนตนไมมงคลยอดนยมตนหนงของคนโบรำณ ซงเปนดอกไมประจ�ำขององคพระนำรำยณ คนไทยนยมใชมะลเปนเครองสกกำระบชำพระ ดวยกลนหอมเยนของดอกสขำวสะอำดบรสทธจงมควำมเชอกนวำ ถำหำกบำนใดปลกมะลไวในทำงทศตะวนตกเฉยงเหนอของบำนจะชวยใหคนในบำนไดรบควำมปรำรถนำด เปนทรกทคดถงของคนทวไป และท�ำใหคนในบำนมควำมบรสทธ รจกกตญญตอผมพระคณ นอกจำกนดอกมะลยงเปนดอกไมประจ�ำวนแมแหงชำตของไทยอกดวย

มะลชอบดนรวนซย แสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ตองกำรน�ำและควำมชนระดบปำนกลำง ควรหมนพรวนดน รดน�ำ ใสปย ระวงเพลยและแมลงศตรพชอยำงสม�ำเสมอมะลใหดอกตลอดทงป แตมกใหดอกดกมำกในฤดรอนถงตนฤดฝนเพรำะชอบอำกำศรอนชน ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ และแยกกอ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

กตญญ เปนทรกคดถงของคนทวไป

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Jasminum sambac Ait.วงศ : OLEACEAEชอสามญ : Arabia jasmine, Jasmine, Sambacชออน : มะลลำ มะลซอน มะลหลวง มะลปอม มะลขไก เตยมน ขำวแดก

34

ในต�ำรำยำไทย น�ำแชดอกมะลสดใชกนบ�ำรงหวใจใหชมชน ดอกแหงใหตมน�ำหรอชงน�ำรอนดมปรงเปนยำหอม ใชส�ำหรบถอนพษไข ดบพษรอน ผวหนงเปนผนคน แผลเรอรง ใบสด ต�ำกบกำกมะพรำวกนกะลำพอกหรอทำแผลพพอง แกพษเรอรง พษฝดำษ รำกสดๆผสมเหลำพอกขมบ ชวยแกปวดศรษะได นอกจำกประโยชนในทำงยำแลว ยงน�ำไปรอยพวงมำลย ซงถอเปนวฒนธรรมอนเกำแกและเปนเอกลกษณประจ�ำชำตไทย มะลยงเปนสญลกษณแทนควำมรกอนบรสทธระหวำงแมและลกอกดวย สวนมะลแตละชนด เชน มะลซอนนยมใชปกแจกนใหเกดควำมสวยงำม มะลลำนยมใชลอยในน�ำดมใหควำมหอมเยนชนใจ เชอกนวำกำรลำงหนำดวยน�ำทลอยดอกมะลจะชวยท�ำใหตำสวำง นอกจำกนดอกมะลลำยงเปนสวนผสมในกำรแตงกลนหรออบขนมใหหอม ใชอบผำและแตงกลนใบชำอกดวย

มะล

Jasmine

35

จ.

ตนรำชนหนออน เปนไมเลอยทเลอยแผกงกำนสำขำออกไปกวำงไกล ใบของรำชนหนออนนน มสสนสวยงำมและลวดลำยอนออนโยนคลำยหนออน ออนชอยสวยงำมเจรญตำเจรญใจซงดงดดตำดงดดใจแกผพบเหนเปนอยำงมำก เหมำะจะน�ำมำปลก เพอเสรมมงคลใหกบบำน จงเกดควำมเชอสบตอกนมำวำ หำกครอบครวใด ปลกตนไมชนดนเอำไวภำยในบรเวณบำน กจะชวยเพมเสนหดงดดใจ ของผคนทผำนไปผำนมำ ใหหนมำสนอกสนใจกบผคนภำยในบำน จงเปนกำรผกมตรสมพนธกบคนทวไป และชวยใหไดรบควำมรกใครจำกคนเหลำนนดวย สวนกำรปลกนน ควรทจะลงมอปลกในวนองคำร เพรำะควำมเชอทวำ ตนไมทใหใบสวยงำมดงดดใจนน ควรปลกในทศตะวนตกเฉยงเหนอ เพรำะคนโบรำณเชอกนวำ ตนรำชนหนออน ทปลกทำงทศตะวนออกเฉยงเหนอจะมพลงเพมมำกขน จงชวยเพมสรมงคลกบบำน

รำชนหนออนนยมปลกในกระถำง และในแปลงปลกเพอประดบบรเวณบำนและสวน รำชนหนออนตองกำรแสงแดดร�ำไร หรอปลกในรม ตองกำรปรมำณน�ำมำก ควรใหน�ำ 3 - 5 วน/ครง ชอบดนรวนซย ควำมชนปำนกลำง นยมขยำยพนธโดยกำรปกช�ำ ไมคอยมปญหำเรองโรคและศตรเพรำะเปนไมทมควำมทนทำนตอสภำพธรรมชำต

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ผกมตรสมพนธ ไดรบคว�มรกใคร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร: Scindapsus aureusวงศ: ARACEAEชอสามญ: Marble Queen, Devil’s ivy, Ivy-Arum, Golden pothos, Hunter’s-robeชออน: พลดำง พลฝรง พลชำง

36

รำชนหนออนเปนพชตระกลพลดำง มถนก�ำเนดทหมเกำะโซโลมอน และประเทศแถบโพลนเซย เชน นวซแลนด นยมใชปลกประดบสวนบรเวณทแดดรมร�ำไร ควำมชนสงหรอใชพนเสำหลกในกระถำงเพอประดบในอำคำร โดย ดร.บลล โวลเวอรตน นกวทยำศำสตรขององคกำร NASA ไดทดสอบควำมสำมำรถของพชตระกลพลดำงวำสำมำรถขจดมลพษในอำคำรไดเปนอยำงด โดยสำมำรถลดกำซคำรบอนมอนอกไซดไดรอยละ 75 เมอเวลำผำนไป 24 ชวโมงได

ร�ชนหนออน

Marble Queen

37

จ.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

รำ�รวย มงคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cestrum Nocturnumวงศ : SOLANACEAEชอสามญ : Night Jessamine, Lady of the night ชออน : หอมดก

38

ร�ตร

รำตรเปนไมดอกทดอกจะดกมำกตอนหนำฝน ลกษณะเดนของดอกรำตรคอดอกมกลนหอมในเวลำกลำงคน พอตอนเชำดอกทบำนจะหมดกลน และหอมใหมในคนตอไปเมอมดอกมนจะสงกลนไปไกล กลนไมฉนจนเกนไป และมกลนเยนเรอยๆ ท�ำใหคนเรยกกนอกชอหนงวำ หอมดก สวนมำกนยมปลกเปนไมประดบตำมบำนเรอน นอกจำกจะมกลนหอมชนใจแลว ยงใหควำมเปนสรมงคลดมำก ซงเชอกนวำหำกผใดปลกตนรำตรไวในบำน จะท�ำใหผปลกร�ำรวย มงคงยงขนอกดวย

รำตรขยำยพนธโดยกำรปกช�ำกงและตอนกง ในชวงปกช�ำกงหรอปลกลงกระถำงใหมๆ ควรปลกในทรมร�ำไร หลงจำกนนเมอตงตวดแลวจงน�ำไปปลกไวกลำงแจง เพรำะเปนพรรณไมชอบแดดจดหรอแดดเตมวน ชอบดนชมชน มธำตอำหำรทสมบรณและอยไดในสภำพคอนขำงแฉะ ตองกำรน�ำในปรมำณมำก ควรหมนทจะตดแตงกง พรวนดนและใสปย กงทแตกใหมจะแขงแรง และจะท�ำใหดอกดก

ตนรำตรมถนก�ำเนดอยในเกำะอนดสตะวนตก ในไทยนยมปลกเปนไมกระถำง หรอปลกไววำงเปนรว กลนของดอกรำตรบำงครงควรระวง เพรำะอำจจะแรงเกนจนเกดอำกำรแพได ใหตดดอกทงจนเหลอปรมำณพอเหมำะ และภำยในดอกมเมลดทควรระวงอยำใหเดกเกบมำรบประทำน เพรำะเปนพษ นอกจำกนแลว ควำมหอมในยำมดกทเปนเอกลกษณของดอกรำตรนเอง ท�ำใหเกดบทเพลงเกยวกบดอกรำตรมำกมำย เชน พระรำชนพนธของรชกำลท ๗ เพลง “ดอกรำตรประดบดำว” ไดกลำวถงดอกรำตรไว เพลง “ดอกรำตร” ของ ธนดำ ธรรมวมล ศลปนไทยจำกคำย จเอมเอม แกรมม เพลงจน “เยยไหลเซยง” ทแปลวำดอกรำตร ของ หล จวนกวง หนงในเพลงอมตะของจน และบทกวรวมถงเพลงอนๆอกมำกมำย

Night Jessamine

39

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนองคาร สวนใหญแลวจะเปนตนไมทมดอกสแดงหรอสชมพ เชน ยโถ เขม โปยเซยน เปนตน

คนทเกดวนองคาร เปนคนทจตใจกลำหำญ ใจนกเลง มบคลกเหมอนคนกำวรำวเพรำะพดจำไมออนหวำน แตพดในทำงผลประโยชนไดด พดจำไมเกรงใจใคร ทงทจรงใจ จงไมคอยมเพอนแท อำรมณรอน คนเกดวนองคำรในวยเดกมกจะไมคอยเชอฟงพอแม ซงสวนใหญจะไปเตบโตโดยไดคนอนเลยงด ชวตมกจะขนๆลงๆ เนองจำกเปนคนทใชเงนมอเตบ ควรอยไกลถนบำนเกดจงกำวไกลไดด มควำมอดทนสง เปนนกตอสทงกำยและใจ ชอบงำนอสระทไมตองใชควำมประณต ควรระวงเรองใจรอนจะท�ำใหไมประสบควำมส�ำเรจในชวต แมจะมควำมตงใจในกำรท�ำกำรท�ำงำน ควรมควำมยบยงชงใจในกำรใชจำย และควรฝกกำรวำงแผนหรอเรยงล�ำดบควำมคดใหด

อ.

วนองค�ร

อ.

ค�ำวำโกสนนนใกลเคยงกบค�ำวำกศล ซงหมำยถงกำรสรำงบญกศล กำรท�ำสงทดงำม โกสนถกน�ำเขำมำจำกประเทศอนเดยเปนครงแรกในป พ.ศ.2423 และเรยกกนวำ “แขกด�ำ” ถอเปนไมเกำแกทปลกคบำนคเมอง ตอมำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว รชกำลท 5 ทรงน�ำมำปลกไวในพระรำชวง จงท�ำใหนยมปลกกนมำกในวงของเจำนำย บำนขนนำง และขำรำชบรพำรผใหญชนสงอยชวงหนง หลงจำกนนกขยำยออกไปปลกตำมวด ตำมบำนเรอนของประชำชนทวไป จงถอเปนไมมงคลทคนไทยนยมปลกไวดเลนเปนไมประดบบำน นยมปลกไวทำงทศตะวนออก เพรำะเชอกนวำปลกโกสน เทำกบเพมบญบำรม ชวยปกปองคมครองคนในบำน ท�ำใหเกดควำมรมเยนปรำศจำกศตร ส�ำหรบพนธทนยมปลกกนมำก ไดแก เหรยญทอง ทบทมทอง ทองอไร ไกรทอง มหำรำชหมนหำญ รตนโกสนทร เปนตน

โกสนเปนไมทชอบแสงแดดจด ควรปลกในดนรวนซย ตองกำรน�ำปำนกลำง เปนพชทดแลรกษำงำยไมคอยมปญหำเรองโรคหรอศตรพช นยมปลกไวหนำบำนหรอท�ำเปนแนวรวบำน ขยำยพนธโดยกำรตอนกงและปกช�ำ

โกสนมถนก�ำเนดในอนโดนเซยและประเทศหมเกำะแปซฟก ชำวพนเมองในแถบอนโดนเซยใชใบโกสนประดบศรษะขนนำงและบคคลทยกยอง เชนเดยวกบตนรอเรลทใชมำท�ำเปนมงกฎในพธกรรมทำงศำสนำ จงมอกชอวำ “Variegated Laurel” ในประเทศไทยมกำรน�ำใบโกสนมำต�ำใชพอกแกปวดทองในเดกเลก แกโรคระบบทำงเดนปสสำวะผดปกต สวนยอดออนๆของโกสนหลำยพนธ ชำวอสำนมกเดดมำกนแนมกบสมต�ำ จะใหรสหวำน สวนชำวเหนอนยมน�ำยอดออนมำกนเปนผกสดหรอตมลวกจมน�ำพรก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ปกปองคมครอง ปร�ศจ�กศตร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Codiaeum variegatium (L.) Blumeวงศ : EUPHORBIACEAEชอสามญ : Croton, Variegated Laurel, Garden Croton ชออน : กรกะสม กรสำเก โกรตน (ทวไป)

42

โกสน

43

อ.

เขม โดยทวไปเปนค�ำนำมทหมำยถงเหลกแหลม ใชเยบหรอกลดสงของ แตส�ำหรบชอตนไม ตนเขมเปนพมไมตมคลำยดอกเขม ดอกมสกลบ สสนสวยงำม แตกตำงไปกนตำมสำยพนธ คนไทยสมยโบรำณเปรยบดอกเขมเปนไมมงคลนำม อนหมำยถง ควำมหลกแหลม ควำมคมคำยของสตปญญำ และนยมใชเปนดอกไมส�ำหรบบชำครในพธไหวคร เพอลกศษยจะไดมควำมเฉลยวฉลำด ใหมปญญำเฉยบแหลมประดจเขม นอกจำกนดอกเขมยงถอเปนเครองบชำสงศกดสทธ และใชในพธกรรมทำงศำสนำ อกดวย โดยเปรยบเสมอนเปนเครองเตอนใจในทำงพระพทธศำสนำพทธใหตงมน คดท�ำกำรใดกใหรอบคอบ ละเอยดถถวน ดวยกำรใชสตและปญญำทเฉยบแหลมเหมอนเขม เพอใหกำรด�ำเนนชวตทตงอยบนควำมไมประมำท

เขมเปนไมพมชนดหนงทปลกงำย ทนตอควำมแหงแลงไดด มกจะไมมปญหำ เรองโรคตำงๆ ควรปลกในดนรวนซยหรอดนปนทรำยทมควำมชมชน เปนไมทชอบแสงแดดจด ตองกำรน�ำปำนกลำง ควรปลกบรเวณทโลงแจง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอน หรอปกช�ำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ฉล�ดหลกแหลม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Ixora coccineaวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Ixora Chinensis, Ixoraชออน: -

44

คนไทยโบรำณนยมปลกตนเขมไวประจ�ำบำน เพรำะเชอวำจะท�ำใหลกหลำนมควำมเฉลยวฉลำด และเพอควำมเปนสรมงคล นยมปลกดอกเขมไวทำงทศตะวนออก โดยปลกเปนไมพมประดบ หรอปลกตำมแนวรวบำนเพอควำมสวยงำม นอกจำกนแลวรำกของเขมขำวในต�ำรำยำไทย สำมำรถน�ำมำใชเปนยำสมนไพรรกษำโรคตำ และปรงเปนยำชวยใหเจรญอำหำร ดอกมรสหวำน เปนยำระบำยออนๆ นยมน�ำดอกเขมแดง เชน ดอกเขมเชยงใหม เขมเศรษฐมำชปแปงทอด เปนเครองเคยงน�ำพรก ใชย�ำหรอรบประทำนเปนสลดผกได

เขม

Ixora Chinensis

45

อ.

ชบำเปนพชทมถนก�ำเนดอยในเขตรอนชน แถบเอเชยตะวนออกและหมเกำะอนเดยตะวนออก ชบำลกผสมสวนใหญทฮำวำยเปนชนดทมกลบดอกชนเดยว ดอกใหญและสสดใสซงมำจำกกำรน�ำพระหงจำกจนผสมกบชบำพนธพนเมอง ตอมำไดรบควำมนยมและท�ำใหมกำรปลกชบำกนแพรหลำยมำกขน ซงไดมกำรพฒนำพนธชบำอยอยำงตอเนองเรอยมำจนมหลำกสหลำกพนธ สวนในประเทศไทยไดมกำรกลำวถงดอกชบำทงในดำนวฒนธรรม ควำมเชอและในวรรณกรรมหลำยเรองมำตงแตสมยสโขทย ควำมนยมของคนไทยในกำรปลกชบำมทงปลกประดบตำมแนวรวแสดงอำณำเขต ปลกเปนไมประดบ ปลกเปนทรงพมใหญ และปลกเปนไมกระถำง

ชบำเจรญเตบโตไดทกสภำพแวดลอม แตทเหมำะสมคอสภำพอำกำศอบอนจนถงรอน ดนปลกควรเปนดนรวนทมควำมอดมสมบรณไมมน�ำขงแฉะ กำรใหน�ำควรใหสม�ำเสมอ ถำขำดน�ำจะสลดใบลำงทงอยำงรวดเรว ขยำยพนธโดยกำรตอนกง ปกช�ำกง และกำรเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

หล�กสสดใส สขใจน�มอง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Hibiscus rosa sinensis.วงศ: MALVACEAEชอสามญ: Chinese rose, Shoe flowerชออน: Hibiscus, Rose of China

46

ในคมภรอำยรเวท พดถงสรรพคณของดอกชบำวำ ชวยฟอกโลหต บ�ำรงจตใจใหแชมชน บ�ำรงผวพรรณ นอกจำกนยงชวยรกษำและบรรเทำโรคเกยวกบไต และโดยเฉพำะโรคเกยวกบระบบสบพนธของผหญง เชน เสยเลอดประจ�ำเดอนมำกประจ�ำเดอนมำไมสม�ำเสมอ รวมทงปญหำเรองระดขำว โดยกำรน�ำดอกชบำสด 4 ดอกมำต�ำใหแหลก แลวกนตอนทองวำงในตอนเชำตดตอกน 7 วน น�ำดอกชบำมำตำกใหแหงในทรม เมอแหงสนทดแลว เอำมำบดเปนผง กนครงละ 1 ชอนชำตอนเชำตดตอกนนำน 7 วน ไมเพยงแตดอกชบำเทำนนทใชเปนยำดของอนเดย สวนอนๆของชบำยงใชเปนยำรกษำโรคไดดวย อยำงเชน เปลอกตนชบำใชรกษำโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ใบชบำใชแกแผลไฟไหมน�ำรอนลวก บ�ำรงผม เปนตน

ชบ�

Chinese Rose

47

อ.

โปยเซยนเปนตนไมทมถนก�ำเนดอยในประเทศจน เปนไมพมอำยหลำยป มชอเรยกอกชอหนงวำ “มงกฏหนำม” ค�ำวำ “โปยเซยน”ในภำษำจนมควำมหมำยถงเทพเจำหรอผพเศษ 8 องคทคอยคมครองโลกมนษย ไดแก เซยนพกำร เซยนหองสมด เซยนอำจำรย เซยนคำงคำวเผอก เซยนวนพก เซยนสำวสวย เซยนกว เซยนถ�ำ ตำมควำมเชอของชำวจน เซยนทง 8 องคจะอยดวยกนเสมอ ขำดองคใดองคหนงไปไมได เพรำเปนเทพทมหนำทคมครองและชวยเหลอมนษยทตกทกขไดยำก โปยเซยนเขำมำในเมองไทยโดยชำวจนตงแตสมยอยธยำ และกลำยเปนไมทนยมปลกในบำนเพรำะเชอวำชวยคมครองคนในบำนใหอยเยนเปนสข

ควรปลกโปยเซยนในดนผสมพเศษหรอดนรวนซยทระบำยน�ำไดด ตองกำรแสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ไมชอบดนแฉะ ทนตอควำมแหงแลงและศตรพชไดด สำมำรถปลกในกระถำงทรงสงหรอในแปลงปลกได ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ปกช�ำ และเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

นำ�โชคล�ภสคนในบ�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Euphorbia milli Des Moulวงศ: EUPHORBIACEAEชอสามญ: Crown of thornsชออน: มงกฎหนำม ไมรบแขก พระเจำรอบโลก ไมระวงระไว วำนมงเมอง

48

โปยเซยนถอเปนไมมงคลไมเสยงทำยชนดหนง ผปลกโปยเซยนตองเปนฮองเตหรอพระรำชวงศ ขนนำงชนผใหญเทำนน โดยปลกเพอใชเสยงทำยท�ำนำยดดวงชะตำวำสนำวำ ผปลกจะมยศอ�ำนำจวสนำยนยำวสกปำนใด ปจจบนกำรปลกโปยเซยนไดขยำยแพรหลำยไปทวโลกโดยเฉพำะในไทย คนไทยสำมำรถพฒนำพนธจะใหดอกใหญกวำเดม 6 เซนตเมตรและมหลำกสหลำยพนธมำกขน อำจกลำวไดวำโปยเซยนของไทยเปนโปยเซยนทดและสวยทสดในโลก นอกจำกโปยเซยนจะปลกเพอควำมสวยงำมแลว บำงคนยงถอเปนไมเสยงทำย ถำใครปลกโปยเซยนใหออกดอกได 8 ดอกขนไป ถอวำมเทพเจำครบ 8 องค จะท�ำใหคนผนนมโชคลำภ

โปยเซยน

Crown of Thorns

49

อ.

พญำยอถอเปนตนไมมงคลตำมควำมเชอโบรำณ เปนไมทมถนก�ำเนดในประเทศไทย เปนไมมงคลทคนไทยนยมปลกเพอน�ำมำเปนสมนไพรหรอนยมปลกเปนแนวรวเพรำะเชอกนวำสำมำรถกนงหรอสตวมพษเลอยเขำมำในบรเวณทอยอำศย ซงตำมสรรพคณทำงยำแลว พญำยอมฤทธสำมำรถถอนพษซงมำจำกแมลงสตวกดตอยได และยงเชอกนวำถำหำกบำนไหนปลกพญำยอ กจะท�ำใหคนในบำนด�ำเนนชวตรำบรนเปนสขสมบรณกนทกคน

พญำยอขนไดงำมในดนทสมบรณ แสงแดดปำนกลำง พบไดทวไปตำมปำในประเทศไทย หรอปลกกนตำมบำน ขยำยพนธโดยใชล�ำตนปกช�ำ เปนตนไมทปลกขยำยพนธไดงำย ตดกงออกมำซก 2-3 คบ ปกช�ำใหรำกออกมำดแลวกยำยไปปลกในแปลง ดแลรกษำเหมอนพชไมทวไป

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ชวตร�บรน เปนสขสมบรณ

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร: Clinacanthus nutans (Burm.f.) Lindauวงศ: ACANTHACEAEชอสามญ: Sabah Snake Grass, Phaya-Yorชออน: ผกมนไก ผกลนเขยด พญำปลองค�ำ เสลดพงพอนตวเมย ลนมงกร โพะโซจำง

50

พญำยอ มถนก�ำเนดในประเทศไทย จดไดวำเปนหนงในพชทปจจบนทไดลดจ�ำนวนลงเปนอยำงมำก เนองจำกปญหำกำรตดไมท�ำลำยปำในปจจบน จงท�ำใหพญำยอลดจ�ำนวนลง พญำยอนนนยมปลกตำมบำนเรอนทงในเมองและชนบทไวเปนสมนไพรประจ�ำบำนหรอน�ำมำประกอบอำหำรรบประทำน นอกเหนอจำก รำงจด ไพล ฟำทะลำยโจร ทองพนชง วำนสำระพน ฯลฯ แลว พญำยอคอสมนไพรอกชนดทมตดสวน สวนสรรพคณทำงยำนนสำมำรถน�ำตนทงตนของพญำยอน�ำมำต�ำกบดนประสวเลกนอย ผสมกบสรำ คนเอำน�ำดม แลวเอำกำกพอก แกพษง แกแมลงสตวกดตอย แกเรมงสวด แกบด ถอดพษไข หรอจะใชใบดองสรำ เอำผสมดนสอพอง ทำแกสว แกเมดผดผนคนกได สวนรำกสำมำรถน�ำมำฝนทำแกพษง ตะขำบ และแมงปอง ในปจจบนกระทรวงสำธำรณสขไดบรรจยำสมนไพรสำรสกดใบพญำยอไวในบญชยำหลกแหงชำต

พญ�ยอ

Phaya-Yor

51

อ.

ในหนงสออกขรำภธำนศรบท พ.ศ.2416 กลำวถงยโถวำ “ยโถ เปนชอตนไมยอมอยำงหนง มดอกเปนชอ ดอกมกลน คนปลกไวเอำดอก ไมมลก” สนนษฐำนวำ ยโถคงไดรบควำมนยมจำกคนไทยอยำงรวดเรว เพรำะดอกงดงำมคลำยกหลำบ มกลนหอม ออกดอกตลอดป และปลกงำยทนทำนมำก จงปรำกฏวำ นยมปลกกนทงในบำนและในวด นอกจำกนในประเทศจน กำรปลกยโถเปนงำนอดเรกของศลปนและนกเขยน โดยยดถอประเพณในกำรตดชอดอกยโถเปนกำรไหวคร แมกระทงชอของยโถในภำษำจนจะเขยนอกษร 3 ตว โดยมควำมหมำยเรยงกนวำ สำมคค ตนไผ และ ดอกทอ อกทงยงมกำรปรำกฏดอกยโถตำมรปภำพทวำดลงตำมพนและผนงเซรำมกของโบสถและในพระคมภรไบเบลอกดวย

กำรปลกยโถ สำมำรถปลกไดทกทเนองจำกขนไดในสภำพดนทกชนดไดด ชอบแสงแดดจด จงควรปลกไวกลำงแจง ไมชอบน�ำทวมขง สำมำรถขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอนกง หรอกำรปกช�ำกง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ดอกชอแหงก�รประดบ

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Nerium oleander L. วงศ : APOCYNACEAEชอสามญ : Oleander, Sweet Oleander, Rose Bay ชออน : ยโถไทย ยโถจน ยโถดอกขำว ยโถดอกแดง อนโถ

52

ยโถมถนก�ำเนด และถกคนพบอยบรเวณทะเลเมดเตอรเรเนยน เชน โปรตเกส ไปถงอหรำน (เปอรเซย) และอนเดย ทงในเขตอบอนและเขตรอน ยโถใประเทศไทยสนนษฐำนวำถกน�ำเขำมำโดยชำวจนชวงปลำยรชกำลท 2 หรอตนรชกำลท 3 (พ.ศ.2342-2364) ไมยโถสำมำรถใชเปนยำฆำแมลงและยำเบอหนได โดยกำรน�ำไปตำกแดดใหแหง บดเปนผง โรยตำมสวนตำงๆของทอยอำศย ท�ำใหหนและแมลงไมมำรบกวน ใบ ใชเปนสวนผสมในยำรกษำโรคหวใจ ขบชพจรใหเดนเปนปกต ตมน�ำรบประทำนลดอำกำรบวม แกไขมำเลเรย แกโรคพษสรำเรอรง แตควรระวง หำกใชใบยโถเกนขนำดจะเปนอนตรำยถงแกชวตได ดอกของยโถมรสขมรบประทำนแกอกเสบ ปวดศรษะ ผลของยโถใชขบปสสำวะ บ�ำรงหวใจ

ยโถ

Sweet Oleander

53

อ.

54

ดอกอญชนเปนพรรณไมประจ�ำวนเกดของผทเกดวนองคำรและวนศกร มทงชนดดอกชนเดยวและดอกซอน มหลำยส เชน สน�ำเงนอมมวง สมวง สฟำ สขำว เมอกลบดอกบำนอำออกเตมทจะมลกษณะคลำยกำบหอย หรอปกผเสอ ในสมยกอนคนไทยจะนยมใชดอกอญชนยอมผม ชวยใหผมกลบมำด�ำตำมธรรมชำตไมหงอกกอนวย หรอน�ำมำเขยนควเดกแรกเกดจะท�ำใหควดก ในสมยโบรำณหญงสำวมกน�ำอญชนมำเขยนควใหด�ำขลบเหมอนกบกำรแตงหนำในปจจบน ซงวรรณคดบำงเรองเชน นรำศธำรโศก และ มหำชำตค�ำหลวง ไดกลำวถงเปรยบเทยบควหญงสำวไววำงดงำมรำวดอกอญชน

อญชนมวธกำรปลกงำยและขนงำยไมตองกำรกำรดแลรกษำมำกนก วธกำรปลกคอใหน�ำตนกลำจำกกำรเพำะเมลดมำปลกลงแปลงปลก และบรเวณใกลแปลงปลกควรมรว หรอไมระแนงเพอใหเถำอญชนสำมำรถเลอยพำดได อญชนเปนไมกลำงแจงทมควำมตองกำรแสงพอสมควร แตกไมถงกบตองกำรแสงจดมำก ตองกำรน�ำปรมำณปำนกลำง กำรรดน�ำจะตองไมถงกบแฉะ รดน�ำแตพอชมกพอ สำมำรถขนไดดในดนรวนปนทรำย ทมกำรระบำยน�ำทด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

สมนไพรคคว�มง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Clitoria ternatea L.วงศ : PAPILIONACEAEชอสามญ : Butterfly Pea, Asian pigeonwings, Blue Pea, Mussel-shell Creeperชออน : แดงชน เอองชน

อญชนมถนก�ำเนดในแถบเอเชยเขตรอน กอนจะถกน�ำไปแพรพนธอยในแอฟรกำ ออสเตรเลย และอเมรกำ ตนอญชนสำมำรถใชประโยชนไดหลำยสวน เชน ดอก ใชรกษำอำกำรผมรวง ท�ำใหผมดกด�ำ แกฟกช�ำบวม หรอจะใชผสมอำหำรใหสมวงกได เชน ขำวดอกอญชน ขนมดอกอญชน เปนตน นอกจำกนแลวบำงทองทยงนยมท�ำน�ำดอกอญชนดมแกกระหำยอกดวย สวนใบและรำกในอญชนชนดขำวใชเปนยำขบปสสำวะและยำระบำย หำกเปนชนดมวงแกตำฟำงและตำแฉะ เมลดของตวตนอญชนใชเปนยำระบำยได

อญชน

AsianPigeonwings

55

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนพธ ทงสองเวลำจะมไมมงคลเดยวกน ควรเลอกตนทมดอกหรอใบทมลำยสเหลอง ซงเปนสตองโฉลก เชน รำชพฤกษ เปนตน

คนทเกดวนพธ ในเวลำกลำงวน อปนสยทวไปจะเปนคนมเสนห มน�ำใจ แตเปนคนดอรน ตรงไปตรงมำ ไมฟงใคร ไมยอมปรบปรงแกไขตนเอง ชอบเชอคนอน ดเรอยๆเฉอยๆ เอำแตสบำย แตไมใชคนเกยจครำน ขใจนอย สะเพรำ นอกจำกจะพงพำญำตพนองไมไดแลวยงตองคอยเกอหนนอกดวย ชวตไมไดอยปรนนบตพอแม มกคบหำเพอนอำยมำก แตรกเพอนฝง ชอบเรองบนเทง เปนคนฝกใฝในเรองศำสนำและท�ำกำรคำขำยรง แตควรระวงเรองใจออน ใจงำยจนเกนไป สวนคนทเกดวนพทธ ในเวลำกลำงคน จะเปนคนดอรน เชอคนผดๆ ไมปรบปรงตนเอง เปนคนไมจรงใจ ไมเชอฟงคนทใกลชด ฐำนะลมๆดอนๆ แตมควำมรควำมสำมำรถ มควำมตงใจ แตไมคอยประสบควำมส�ำเรจ เหมำะกบกำรประกอบอำชพครสอนศลธรรม หรอวชำชำงจะด

พ.

วนพธ

พ.

ค�ำวำโกสนนนใกลเคยงกบค�ำวำกศล ซงหมำยถงกำรสรำงบญกศล กำรท�ำสงทดงำม โกสนถกน�ำเขำมำจำกประเทศอนเดยเปนครงแรกในป พ.ศ.2423 และเรยกกนวำ “แขกด�ำ” ถอเปนไมเกำแกทปลกคบำนคเมอง ตอมำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว รชกำลท 5 ทรงน�ำมำปลกไวในพระรำชวง จงท�ำใหนยมปลกกนมำกในวงของเจำนำย บำนขนนำง และขำรำชบรพำรผใหญชนสงอยชวงหนง หลงจำกนนกขยำยออกไปปลกตำมวด ตำมบำนเรอนของประชำชนทวไป จงถอเปนไมมงคลทคนไทยนยมปลกไวดเลนเปนไมประดบบำน นยมปลกไวทำงทศตะวนออก เพรำะเชอกนวำปลกโกสน เทำกบเพมบญบำรม ชวยปกปองคมครองคนในบำน ท�ำใหเกดควำมรมเยนปรำศจำกศตร ส�ำหรบพนธทนยมปลกกนมำก ไดแก เหรยญทอง ทบทมทอง ทองอไร ไกรทอง มหำรำชหมนหำญ รตนโกสนทร เปนตน

โกสนเปนไมทชอบแสงแดดจด ควรปลกในดนรวนซย ตองกำรน�ำปำนกลำง เปนพชทดแลรกษำงำยไมคอยมปญหำเรองโรคหรอศตรพช นยมปลกไวหนำบำนหรอท�ำเปนแนวรวบำน ขยำยพนธโดยกำรตอนกงและปกช�ำ

โกสนมถนก�ำเนดในอนโดนเซยและประเทศหมเกำะแปซฟก ชำวพนเมองในแถบอนโดนเซยใชใบโกสนประดบศรษะขนนำงและบคคลทยกยอง เชนเดยวกบตนรอเรลทใชมำท�ำเปนมงกฎในพธกรรมทำงศำสนำ จงมอกชอวำ “Variegated Laurel” ในประเทศไทยมกำรน�ำใบโกสนมำต�ำใชพอกแกปวดทองในเดกเลก แกโรคระบบทำงเดนปสสำวะผดปกต สวนยอดออนๆของโกสนหลำยพนธ ชำวอสำนมกเดดมำกนแนมกบสมต�ำ จะใหรสหวำน สวนชำวเหนอนยมน�ำยอดออนมำกนเปนผกสดหรอตมลวกจมน�ำพรก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ปกปองคมครอง ปร�ศจ�กศตร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Codiaeum variegatium (L.) Blumeวงศ : EUPHORBIACEAEชอสามญ : Croton, Variegated Laurel, Garden Croton ชออน : กรกะสม กรสำเก โกรตน (ทวไป)

58

โกสน

59

พ.

ไมในตระกลนคนไทยสวนใหญมกจะรจกกนในชอวำนมงคลทมสรรพคณทำงยำตำงๆมำกมำย ถำวำกนตำมควำมเชอแลวส�ำหรบวำนเขยวหมนป เชอกนวำพอปลกแลวจะท�ำใหผปลกเลยงมอำยยนนำน เปนวำนคงกระพนชำตร นอกจำกนยงเปนไมประดบทมควำมสวยงำม และเปนสงำแกสถำนทปลก ซงวดของไทยในสมยโบรำณมกจะมวำนเขยวหมนปนปลกอยเกอบทกวด ถอเปนแมวำนทมมำแตโบรำณ เปนมรดกซงตกทอดจนถงปจจบน

เขยวหมนปเปนไมทปลกเลยงดแลรกษำงำย สำมำรถเจรญงอกงำมไดดในททมแสงสวำงไมมำกนก ทนทำนตอสภำพดนฟำอำกำศทแหงแลงและควำมชนต�ำไดเปนอยำงด กำรปลกเลยงเขยวหมนปถำปลกเลยงในทมแสงสวำงมำกใบจะชตงขน ใบจะสนลงแตมสสวยสดใส ถำปลกเลยงในทมแสงสวำงนอยใบจะลรำบลงขนำนกบพน ใบจะยำวขน สไมสดใส จงควรปลกเลยงในทมแสงเหมำะสมและมแสงสม�ำเสมอรอบตน แตถำใหถกแสงแดดโดยตรงจะท�ำใหใบไหมได ส�ำหรบดนทใชปลกควรเปนดนทมสวนผสมของอนทรยวตถ ปยคอก หรอ ปยหมก ระบำยอำกำศไดดไมมน�ำขงแฉะหรอแหงเรวเกนไป

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มอ�ยยนน�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Aglaonema modestum Schott.วงศ: ARACEAEชอสามญ: Silver evergreenชออน: วำนขนหมำก

60

เขยวหมนปมถนก�ำเนดกระจำยอยในประเทศเขตรอนของเอเซยตะวนออกเฉยงใต ตวใบสำมำรถน�ำมำต�ำใหแหลกละเอยดผสมกบเหลำขำว น�ำมำพอกแผลสด แลวปดปำกแผลทถกของมคมแลวเอำผำพนไวใหแนน เมอหำยเจบแลวใหน�ำผำพนแผลออกจะเหนรอยแผลเชอมสนทกนเชนเดม เปนรอยเลกนอยแตไมอกเสบหรอเจบปวดและเมอแผลแหงตกสะเกดจะไมเปนแผลเปน นอกจำกนแลวดวยใบทกวำงจงท�ำใหสำมำรถดดสำรพษไดด มประสทธภำพสงในกำรดดสำรพษจ�ำพวก ฟอรมลดไฮดทพบในพลำสตกและควนบหร ซงจะท�ำใหระคำยเคองตอผวหนงและตำ ปวดศรษะได

เขยวหมนป

Silver Evergreen

61

พ.

โปยเซยนเปนตนไมทมถนก�ำเนดอยในประเทศจน เปนไมพมอำยหลำยป มชอเรยกอกชอหนงวำ “มงกฏหนำม” ค�ำวำ “โปยเซยน”ในภำษำจนมควำมหมำยถงเทพเจำหรอผพเศษ 8 องคทคอยคมครองโลกมนษย ไดแก เซยนพกำร เซยนหองสมด เซยนอำจำรย เซยนคำงคำวเผอก เซยนวนพก เซยนสำวสวย เซยนกว เซยนถ�ำ ตำมควำมเชอของชำวจน เซยนทง 8 องคจะอยดวยกนเสมอ ขำดองคใดองคหนงไปไมได เพรำเปนเทพทมหนำทคมครองและชวยเหลอมนษยทตกทกขไดยำก โปยเซยนเขำมำในเมองไทยโดยชำวจนตงแตสมยอยธยำ และกลำยเปนไมทนยมปลกในบำนเพรำะเชอวำชวยคมครองคนในบำนใหอยเยนเปนสข

ควรปลกโปยเซยนในดนผสมพเศษหรอดนรวนซยทระบำยน�ำไดด ตองกำรแสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ไมชอบดนแฉะ ทนตอควำมแหงแลงและศตรพชไดด สำมำรถปลกในกระถำงทรงสงหรอในแปลงปลกได ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ปกช�ำ และเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

นำ�โชคล�ภสคนในบ�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Euphorbia milli Des Moulวงศ: EUPHORBIACEAEชอสามญ: Crown of thornsชออน: มงกฎหนำม ไมรบแขก พระเจำรอบโลก ไมระวงระไว วำนมงเมอง

62

โปยเซยนถอเปนไมมงคลไมเสยงทำยชนดหนง ผปลกโปยเซยนตองเปนฮองเตหรอพระรำชวงศ ขนนำงชนผใหญเทำนน โดยปลกเพอใชเสยงทำยท�ำนำยดดวงชะตำวำสนำวำ ผปลกจะมยศอ�ำนำจวสนำยนยำวสกปำนใด ปจจบนกำรปลกโปยเซยนไดขยำยแพรหลำยไปทวโลกโดยเฉพำะในไทย คนไทยสำมำรถพฒนำพนธจะใหดอกใหญกวำเดม 6 เซนตเมตรและมหลำกสหลำยพนธมำกขน อำจกลำวไดวำโปยเซยนของไทยเปนโปยเซยนทดและสวยทสดในโลก นอกจำกโปยเซยนจะปลกเพอควำมสวยงำมแลว บำงคนยงถอเปนไมเสยงทำย ถำใครปลกโปยเซยนใหออกดอกได 8 ดอกขนไป ถอวำมเทพเจำครบ 8 องค จะท�ำใหคนผนนมโชคลำภ

โปยเซยน

Crown of Thorns

63

พ.

คนไทยโบรำณเชอวำบำนใดปลกตนไผกวนอมไวประจ�ำบำนจะท�ำใหคนในบำนมฐำนะ เปนไมน�ำทองและของมคำเขำมำสคนในบำน ไผกวนอมเปนไมมงคลนำม มควำมเชอวำตนกวนอมทองเปนตนไมศกดสทธ มควำมสวยเปนอมตะ ปลกงำย คงทน เจรญเตบโตไดทกสภำพพนท อกทงคนโบรำณยงใชไผกวนอมทองประกอบพธบชำพระเจำและพธทเปนศำสนำอกดวย นอกจำกนไผกวนอม ค�ำวำไผ ยงมควำมสมพนธสอถงเจำแมกวนอมอกดวย ดงจะเหนไดจำกศลปกรรมจน ทมกจะวำดภำพเจำแมกวนอมประทบนงประทบอยกลำงปำไผ เพอสะทอนสญลกษณของพระโพธสตวกวนอมทแสดงถงควำมเมตตำกรณำ เพอเปนศรมงคลแกบำน และผอยอำศย ควรปลกตนกวนอมทองไวทำงทศตะวนออก ผปลกควรปลกในวนองคำร เพรำะโบรำณเชอวำกำรปลกตนไมเพอเอำประโยชนทวไปทำงใบใหปลกในวงองคำร

ไผกวนอมอยไดทงในบรเวณแสงแดดจดและแดดแสงร�ำไร ชอบดนรวนซย หรอดนรวนปนทรำยทมควำมชนสง ชอบน�ำมำก สำมำรถปลกเพอประดบไดทงภำยในและภำยนอกอำคำร นยมปลกไวบรเวณหนำบำน เพรำะจะเปนเสนหของบำน ใชวธขยำยพนธโดยกำรปกช�ำ หรอตดยอดแชน�ำ ไมคอยพบปญหำเรองโรคหรอแมลงมำกนก แตจะพบเพลยแปงมอำกำรเปนกลมผงสขำวตำมซอกหรอโคนใบ ถำพบใหฉดพนดวยยำไดซนอนตำมค�ำแนะน�ำทระบไวในฉลำกยำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มฐ�นะ มงมเงนทอง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Dracaena sanderianaวงศ: LILIACEAEชอสามญ: Ribbon Plant, Lucky bambooชออน: -

64

ไผกวนอมมถนก�ำเนดในประเทศแคเมอรนและคองโก มลกษณะเดนคอ สำมำรถดดใหโคงงอ เปนทรงโคงตำงๆใหมควำมสวยงำมได ปจจบนนยมปลกกนมำก มกำรเพำะพนธขำยกนอยำงแพรหลำย นยมปลกประดบไวในกระถำงตกแตงบรเวณหนำทพกอำศย เพอควำมสวยงำมและควำมเปนมงคล

ไผกวนอม

Lucky Bamboo

65

พ.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มเกยรต มศกดศร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cassia fistula L.วงศ : LEGUMINOSAE PAILIONOIDAEชอสามญ : Golden Shower, Pudding Pine Tree ชออน : คน ลมแลง แมะหลำอย เปอโซ ปอย ปโย กเพยะ ออดบ สกเกลอลกเคย

66

ร�ชพฤกษ

รำชพฤกษเปนไมมงคลนำม มควำมหมำยถง “ตนไมของพระรำชำ” เปนไมทมคณคำสงและถอเปนตนไมสญลกณประจ�ำชำตของไทย เวลำดอกรำชพฤกษบำน ดอกจะมสเหลองอรำมเตมตน ยงถอเปนสญลกษณแหงพทธศำสนำประจ�ำชำตไทย จงเชอกนวำปลกตนรำชพฤกษไวทำงทศตะวนตกเฉยงใต จะท�ำใหคนในบำนนนมเกยรต มศกดศร สงำงำม เปนผประกอบคณงำมควำมดตำมหลกพระพทธศำสนำ และมควำมมงคงร�ำรวย เพรำะรำชพฤกษออกดอกเปนชอสเหลอง เปรยบเสมอนพวงทองค�ำ

รำชพฤกษนยมปลกตำมบำนทมบรเวณในสวน หรอตำมขำงถนนและสวนสำธำรณะ เจรญเตบโตไดในดนแทบทกชนด ชอบแสงแดดจดหรอกลำงแจง ตองกำรน�ำนอย ปลกงำย เลยงงำยและยงทนตอสภำพธรรมชำตและโรคพชแตไมทนน�ำทวมขง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลดจำกฝก

ตนรำชพฤกษสำมำรถน�ำมำปรงเปนยำสมนไพรไทยไดมำกมำย เชน ฝกแหง น�ำมำตมเอำแตน�ำดม เปนยำถำย แกตำนขโมย มำลำเรย ขบเสมหะ ขบพยำธ สวนเนอในฝก มรสหวำน ตมกบน�ำใชเปนยำระบำย แกบด แกรอนใน กระหำยน�ำ และหำกน�ำมำต�ำละเอยด ท�ำเปนยำทำภำยนอกพอกบรเวณปวดขอ เมลด บดเปนผง เปนยำระบำยและกระตนใหอำเจยน ดอก เปนยำถำย แกโรคกระเพำะอำหำรอกเสบและแผลเรอลง ชอยหลอลนล�ำไส ใบออน น�ำมำตมน�ำดมแกไขรมำตก ใบแก ใชเปนยำแกอมพำต โรคเกยวกบสมอง และยำถำย ใบสด น�ำมำต�ำละเอยด พอกหรอคนน�ำ ทำแกกลำกเกลอน และโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ชอดอกและยอดออน มรสฝำด มน เปรยวเลกนอย น�ำมำรบประทำนเปนผกหรอปรงเปนอำหำรใสในแกง ผดหรอย�ำ เนอไม มยำงฝำด ใชเคยวกบหมำกแทนสเสยดจะใหน�ำฝำดใชส�ำหรบฟอกหนงหรอใชยอมผำฝำยผำไหมใหสเหลอง

Golden Shower

67

พ.

รำชนหนออนนยมปลกในกระถำง และในแปลงปลกเพอประดบบรเวณบำนและสวน รำชนหนออนตองกำรแสงแดดร�ำไร หรอปลกในรม ตองกำรปรมำณน�ำมำก ควรใหน�ำ 3 - 5 วน/ครง ชอบดนรวนซย ควำมชนปำนกลำง นยมขยำยพนธโดยกำรปกช�ำ ไมคอยมปญหำเรองโรคและศตรเพรำะเปนไมทมควำมทนทำนตอสภำพธรรมชำต

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ผกมตรสมพนธ ไดรบคว�มรกใคร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร: Scindapsus aureusวงศ: ARACEAEชอสามญ: Marble Queen, Devil’s ivy, Ivy-Arum, Golden pothos, Hunter’s-robeชออน: พลดำง พลฝรง พลชำง

68

รำชนหนออนเปนพชตระกลพลดำง มถนก�ำเนดทหมเกำะโซโลมอน และประเทศแถบโพลนเซย เชน นวซแลนด นยมใชปลกประดบสวนบรเวณทแดดรมร�ำไร ควำมชนสงหรอใชพนเสำหลกในกระถำงเพอประดบในอำคำร โดย ดร.บลล โวลเวอรตน นกวทยำศำสตรขององคกำร NASA ไดทดสอบควำมสำมำรถของพชตระกลพลดำงวำสำมำรถขจดมลพษในอำคำรไดเปนอยำงด โดยสำมำรถลดกำซคำรบอนมอนอกไซดไดรอยละ 75 เมอเวลำผำนไป 24 ชวโมงได

ร�ชนหนออน

ตนรำชนหนออน เปนไมเลอยทเลอยแผกงกำนสำขำออกไปกวำงไกล ใบของรำชนหนออนนน มสสนสวยงำมและลวดลำยอนออนโยนคลำยหนออน ออนชอยสวยงำมเจรญตำเจรญใจซงดงดดตำดงดดใจแกผพบเหนเปนอยำงมำก เหมำะจะน�ำมำปลก เพอเสรมมงคลใหกบบำน จงเกดควำมเชอสบตอกนมำวำ หำกครอบครวใด ปลกตนไมชนดนเอำไวภำยในบรเวณบำน กจะชวยเพมเสนหดงดดใจ ของผคนทผำนไปผำนมำ ใหหนมำสนอกสนใจกบผคนภำยในบำน จงเปนกำรผกมตรสมพนธกบคนทวไป และชวยใหไดรบควำมรกใครจำกคนเหลำนนดวย สวนกำรปลกนน ควรทจะลงมอปลกในวนองคำร เพรำะควำมเชอทวำ ตนไมทใหใบสวยงำมดงดดใจนน ควรปลกในทศตะวนตกเฉยงเหนอ เพรำะคนโบรำณเชอกนวำ ตนรำชนหนออน ทปลกทำงทศตะวนออกเฉยงเหนอจะมพลงเพมมำกขน จงชวยเพมสรมงคลกบบำน

Marble Queen

69

พ.

วำสนำเปนตนไมมงคลนำมชนดหนง เพรำะควำมหมำยของค�ำวำ “วำสนำ” ซงแปลวำ บญบำรม กศลทท�ำใหไดรบลำภยศ คนโบรำณเชอกนวำ บำนใดปลกตนวำสนำไวประจ�ำบำนทำงทศตะวนออกเฉยงเหนอจะท�ำใหคนในบำนสขสมหวง คดหวงปรำรถนำสงใดกจะประสบควำมส�ำเรจในชวตตำมค�ำอธษฐำน นอกจำกนวำสนำยงถอเปนไมเสยงทำยอกดวย หำกบำนใดหมนพรวนดนรดน�ำใหตนวำสนำสวยสดสมบรณและออกดอก จะท�ำใหคนในบำนพบโชคลำภ ไมวำจะเปนขำวของเงนทอง กำรเลอนขนเลอนต�ำแหนง รวมทงมอ�ำนำจบำรมเปนทนำภำคภมใจอกดวย ผทเหมำะจะลงมอปลกตนวำสนำนน ควรจะเปนสภำพสตร เพรำะไมวำ จะเปนวำสนำอธษฐำน หรอวำสนำรำชน กจะดเหมำะเจำะคลองจองใหผหญงเปนฝำยปลก เนองจำกควำมออนหวำนออนโยนของผหญงนนเอง

วำสนำเปนตนไมทชอบแสงแดดร�ำไรหรอแดดจด เจรญไดดในดนทกชนด ตองกำรควำมชนสง สำมำรถเจรญเตบโตไดเรวตำมชำยน�ำทวไป แตคนนยมเอำมำปลกในอำคำร เพรำะรปทรงสวย แปลกตำ และทนทำน

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มคว�มสข สมปร�รถน�ในชวต

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Dracaena fragrans (L.)Ker Gawl. วงศ : AGAVACEAEชอสามญ : Corn plant, Cornstalk plant, Queen of Dracaenasชออน : มงกรหยก

70

วำสนำมถนก�ำเนดในประเทศเอธโอเปย ไนจเรย และกน เปนไมพมสงประมำณ 4-10 เมตร มดอกเลกๆบำนตอนกลำงคน สงกลนหอมฉนไปไดไกล ดร.บ. ซ. โวล-เวอรตน นกวจยแหงองคกำรบรหำรอวกำศและกำรบนแหงชำต หรอนำซำ ประเทศสหรฐอเมรกำไดคนพบไมดอกไมประดบจ�ำนวน 50 ชนดทมควำมสำมำรถในกำรดดพษจำกอำกำศหรอมลพษทำงอำกำศไดอยำงดเยยมรวมทงไอเสยทเกดจำกมนษยดวย ซงหนงในจ�ำนวนนนกคอตนวำสนำนนเอง

ว�สน�

Queen ofDracaenas

71

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนพฤหสบด ควรจะเปนไมมงคลทมดอกสขำวหรอสเหลอง เชน กหลำบ แกว จ�ำป พดซอน เปนตน

คนทเกดวนพฤหสบด จะมรปรำงสงำงำมทงชำยและหญง มสตปญญำด ฉลำดหลกแหลมเปนเลศ มควำมละเอยดลกซง ท�ำงำนประณต สนใจใฝหำควำมรสม�ำเสมอ พดจำฉะฉำนมหลกกำร เชอในควำมคดของตวเองสง ไมคอยยอมรบฟงคนอน โกรธงำยหำยเรว เมอโตเถยงกบใครกอยำกเปนฝำยถก แตไมคดจะเกบมำเปนอำรมณ เพยงแคอยำกชนะเทำนน มควำมมงมน และตงใจสง ตดสนใจแลวยำกทจะเปลยนแปลงได มควำมทะเยอทะยำน ตองทงชอเสยง เกยรตยศและฐำนะ จะวำงแผนอยำงรอบคอบและอดทนรออยำงใจเยน ชะตำชวตจะไดดมเกยรต มทรพย แตจะมทกขเรองเพอนฝงหรอคครอง เพรำะเปนคนเจำช บรวำรไมคอยเชอฟง ชะตำชวตตองคอย ค�ำชผ อย รอบขำงเสมอ

พฤ.

วนพฤหสบด

พฤ.

กหลำบไดรบกำรยกยองวำเปนรำชนแหงอทยำน (Queen of Garden) เพรำะใหดอกหลำยส กลนหอม หนมสำวแถบยโรปถอวำดอกกหลำบเปนสญลกษณแหงควำมรก และควำมหมำยแทนใจ คนไทยโบรำณเชอวำบำนใดปลกกหลำบไว โดยเฉพำะทำงทศตะวนออก กจะท�ำใหคนทอำศยอยในบำนเกดควำมสงำงำมและมควำมภำคภม ดงดอกกหลำบเวลำชชอทงดงำม สมกบไดรบกำรยกยองวำเปน “รำชนแหงดอกไม” อยำงแทจรง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ไดรบก�รยกยอง เกดคว�มสง�ง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Rosa spp. & hybridวงศ: ROSACEAEชอสามญ: Rose ชออน: -

กหล�บ

74

กหลำบชอบดนรวนซย ชอบแสงแดดจด ชอบน�ำปำนกลำง แตไมคอยทนตอศตรพช ควรฉดสำรปองกนโรคใบจดในชวงกอนฤดฝน และสำรก�ำจดหนอนเจำะดอกเมอกหลำบใหดอกใหมในฤดหนำว หมนก�ำจดวชพช ศตรพช ดแลควำมสะอำด ตดแตงกงและเลมใบบอยๆ ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ ทำบกงและนยมตดตำ

กหลำบเปนพรรณไมเกำแกเมอประมำณ 30 ลำนปหรอมำกกวำนน มถนก�ำเนดอยในดนแดนเปอรเซยหรอประเทศอหรำนในปจจบน ภำษำเปอรเซยเรยกกหลำบวำ “กล”(gul) แปลวำดอกไม ตอมำสนนษฐำนวำแพรหลำยไปในประเทศอนเดย เพรำะภำษำฮนด ค�ำวำกล แปลวำดอกไมเหมอนกน และเรยกกหลำบวำ “กลำพ” ไทยจงไดกหลำบมำจำกอนเดยอกทอดหนง และไดเรยกในแบบไทยๆวำ “กหลำบ” ซงต�ำนำนกหลำบ “มทนะพำธำ” บทละครพดค�ำฉนททพระรำชนพนธโดยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว กเปนเรองรำวทเกดขนในอนเดยโบรำณเชนกนดอกกหลำบในต�ำรำยำไทย ใชบ�ำรงหวใจ ขบน�ำด ใชเปนยำสมำนแผล รกษำแผลไฟไหม น�ำรอนลวก รบประทำนแกหลอดลมอกเสบ เจบคอ กระเพำะอำหำรอกเสบ ทองเสยเรอรง ท�ำใหเจรญอำหำร สวนดอกแหงสำมำรถใชเปนยำระบำยออนๆ

Rose

75

พฤ.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

จตใจด บรสทธ และเบกบ�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Murraya paniculata (L.)Jackวงศ: RUTACEAEชอสามญ: Andaman Satinwood, China Box Tree, Cosmetic Bark Tree, Orenge Jassamineชออน: แกวขำว แกวลำย แกวพรก ตะไหลแกว แกวขไก กะมนง

76

แกว

ค�ำวำ “แกว” หมำยถง ควำมใสสะอำด บอบบำง บรสทธ คนไทยโบรำณเปรยบแกววำเปนสงของสงคำ ในทำงพระพทธศำสนำ กำรนงสมำธจนจตสงบนงกเปรยบเหมอนดวงแกวสองสวำง ชอดอกแกวจงมควำมหมำยมงคล อกทงควำมหอมและกลบดอกบอบบำงทขำวสะอำด บรสทธ ยงสอดคลองกบควำมเปนมงคลของชอตนไมอกดวยคนโบรำณนยมปลกตนแกวไวเรยงรำยรอบเรอนชำน เพรำะนอกจำกจะปลกประดบเพอควำมสวยงำมแลว ยงสำมำรถน�ำดอกแกวไปบชำพระไดอกดวย

สำมำรถปลกแกวในดนไดเกอบทกชนด ปลกในแปลงเพอประดบบรเวณบำนหรอปลกเปนไมกระถำง ชอบแสงแดดจด จงควรปลกไวในทโลงแจงหรอปลกไวในทำงทศตะวนออกซงจะใหดอกดกตลอดป ตองกำรน�ำปำนกลำง แตอยำใหขำดน�ำ เปนไมททนทำนตอศตรพชและธรรมชำตไดด ไมคอยพบปญหำเรองโรคและแมลง ไมจ�ำเปนตองดแลมำกนก

ปจจบนตนแกวเปนดอกไมประจ�ำจงหวดจงหวดสระแกว แกวมทรงพม ดอก และใบสวย นอกจำกคนโบรำณใชบชำพระแลวยงนยมน�ำกงมำใชประดบตกแตงในงำนประดษฐดอกไมสด โดยใหกระแตตวนอยทเรยงรอยดวยดอกพดหรอมะลลำเกำะอยบนกำนแกว ดสวยงำมตำมภมปญญำไทย นอกจำกน ในต�ำรำยำไทยใบแกวสดปรมำณพอสมควรตมเอำแตน�ำ น�ำมำลำงบรเวณทเปนผดผนคนซงเกดจำกควำมชน หรอน�ำมำใชปรงยำไทยเปนยำขบระด เรยกวำ “ยำประสำใบแกว” สวนในประเทศจนใชสำรสกดจำกใบและกำนแกวน�ำมำใชเปนยำชม ปดทปำกมดลกเรงกำรคลอดและชวยขบรกคำงดวย

AndamanSatinwood

77

พฤ.

จ�ำปเปนดอกไมโบรำณทคนไทยนยมปลกเชนเดยวกบจ�ำปำ แตจ�ำปนนจะไดรบควำมนยมมำกกวำในปจจบน ดวยเหตผลทวำ ปจจบนเรมมคนมองวำค�ำวำ “ปำ” ในจ�ำปำฟงดไมเปนมงคลเทำไรนกจงหนไปปลกจ�ำปกนมำกกวำ จ�ำปเปนดอกไมทคนไทยนยมปลก ถกกลำวถงในวรรณคดของไทยแทบทกเรอง คนไทยโบรำณนยมน�ำดอกจ�ำปมำรอยกบทำงมะพรำวเปนชอยำว หรอน�ำมำรอยท�ำเปนอบะ ทงแบบอบะขำเดยวและอบะตงตง ประกอบในพธงำนมงคลตำงๆ เชน งำนบำยศรสขวญ พำนพมดอกไม เปนตน ทงยงใชดอกแซมผมเพอควำมสวยงำมและใหกลนหอมเปนทนยมชมชอบของหญงไทยทกยคทกสมยอกดวย

จ�ำปชอบดนรวนซยและแดดจด ไมชอบดนแฉะหรอน�ำขง นยมปลกเปนไมประดบตำมบำน ทนตอสภำพธรรมชำตและศตรพชไดด ขยำยพนธโดยกำรตอนกง ตดตำ และตอกง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ข�วหอมนยม แฝดคจำ�ป�

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Magnolia X aiba (DC.) Figlarวงศ: MAGNOLIACEAEชอสามญ: White Champakaชออน: -

78

จ�ำปมถนก�ำเนดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน จน มำเลเซย และ อนโดนเซย รวมไปถงแอฟรกำเขตรอน คนไทยนยมใชจ�ำปเปนสมนไพรมำตงแตโบรำณ โดยใบแหง น�ำมำตมน�ำดมระงบอำกำรไอ แกหลอดลมอกเสบ ตอมลกหมำกอกเสบ และระงบระดขำว ตวดอก ใชแกไข แกลม บ�ำรงหวใจ บ�ำรงโลหต และขบน�ำด ทงนยมน�ำมำใชอบเสอผำใหมกลนหอมอกดวย น�ำมนจำกดอกจ�ำปสำมำรถน�ำมำใชทำแกปวดศรษะ และแกตำบวม เนอไมสำมำรถน�ำมำท�ำเปนเครองเรอนได นอกจำกน “เจำจ�ำป” ยงเปนชอเรยกอกชอหนงของสำยกำรบนไทย เพรำะมสญลกษณเปนรปดอกจ�ำปทเขยนเปนลำยไทยอกดวย

จำ�ป

WhiteChampaka

79

พฤ.

ทำนตะวนนน เมอออกดอกแลวดอกจะหนไปทำงทศตะวนออก เปนกำรทำนตะวน ไมหนไปทำงทศอน ในเทพนยำยกรกเคยมต�ำนำนเกยวกบดอกทำนตะวนวำไววำ มนำงไมชอ ไคลธทหลงรกเทพอพอลโล ซงเปนเทพแหงดวงอำทตย ไดคอยเฝำมองอพอลโลทกวนจนผมสทองของเธอกลำยเปนกลบดอกสเหลองและใบหนำกลำยเปนดอกทำนตะวน ดงนนดอกทำนตะวนจงเปนเหมอนสญลกษณของควำมเชอมน ควำมมนคง รกเดยวใจเดยวนนเอง ชอวทยำศำตรของทำนตะวนนน ค�ำวำ Helian-thus มำจำกค�ำวำ helios ทแปลวำดวงอำทตย กบค�ำวำ anthos ทแปลวำ ดอกไม

ทำนตะวนเปนไมกลำงแจงตองกำรแสงแดดจด ทนแลงไดดมำก ดนทใชควรใชดนรวนทรำย หรอดนรวนปนทรำย ทำนตะวนตองกำรน�ำพอสมควรในชวงระยะแรกของ กำรเจรญเตบโต ถำปลกปลำยฤดฝนอำจไมจ�ำเปนตองใหน�ำ แตถำปลกในฤดแลงควรรดน�ำชวงระยะ 1 เดอนแรก และระยะ 50 วนในชวงมดอก ทำนตะวนขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

คว�มเชอมน คว�มมนคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Helianthus annuusวงศ: COMPOSITAEชอสามญ: Sunflowerชออน: -

80

ทำนตะวนเปนพชทองถนของอเมรกำกลำง เขำมำในประเทศไทยครงแรกในรชสมยสมเดจพระนำรำยณมหำรำช โดยชำวเกำหลเปนคนน�ำมำปลก ทำนตะวนเปนพชใหน�ำมนโดยสกดจำกเมลด ภำคอตสำหกรรมใชน�ำมนทำนตะวนส�ำหรบใชบรโภค ท�ำสบ อตสำหกรรมฟอกส เคลอบผวผลไม ในลกษณะขผงเชน ท�ำเทยนไข หรอเครองส�ำอำงค และน�ำไปแปรรปเปนผลตภนฑตำงๆ เชน เนยเทยม น�ำมนสลด ครม และนมทมไขมน ส�ำหรบใชบรโภคโดยตรง เชน ใชเมลดมำควอบเกลอหรอน�ำเมลดทสมบรณมำกะเทำะเปลอกเอำเนอไปปรงแตงรสชำต สวนกำกน�ำไปใชเปนอำหำรสตว และน�ำไปท�ำ Lecithin เพอใชในทำงกำรแพทย ในกำรลดโคเลสเตอรอลในคนไข ทมโคเลสเตอรอลในเสนเลอด

ท�นตะวน

Sunflower

81

พฤ.

บำนบร ค�ำวำ”บำน”มควำมหมำยทเปนมงคล มำจำกค�ำวำเบงบำน เบกบำน สวน “บร” แปลวำเมอง โดยรวมแลว “บำนบร”จงเปนชอตนไมทมควำมหมำยวำดอกไมทเบงบำนทวเมอง หรอเมองแหงควำมเบกบำน ดอกบำนบรเปนตนไมทปลกงำย รวนซย โตไว ออกดอกสวยสะพรงตลอดป ชวยสรำงสสนใหสถำนทตำงๆ โดยทวไป เรำมกเหนบำนบรปลกกนอยทวเมอง ไมวำจะเปนบำนอยอำศย รมก�ำแพง แนวรวสวนสำธำรณะ ซมประดบ และสวนตำงๆ ดอกบำนบรจงเปนหนงในดอกไมมงคลทคนนยมปลก เพรำะชอด ขยำยพนธงำย ยงเหนดอกดกสวย สสนสดใสแลว ยงท�ำใหเบกบำนใจ สมดงชอ “บำนบร”

เปนไมทชอบดนรวนซย ระบำยน�ำไดด ชอบแสงแดดจด จงนยมปลกไวกลำงแจง เลยงงำย โตไว ใหดอกตลอดป ยงหมนตดแตงกงยงใหดอกดก โดยเฉพำะในฤดฝน เหมำะปลกเปนไมเลอยตกแตงตำมซมประดบหรอแนวก�ำแพงแนวรว ขยำยพนธงำยโดยใชวธปกช�ำกงตอนและเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

เบกบ�นใจ

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Allamandaวงศ: APOCYNACEAEชอสามญ: Allamanda, Golden Trumpetชออน: บำนบรสเหลอง

82

บำนบรมถนก�ำเนดในประเทศสหรฐอเมรกำและบรำซล ส�ำหรบในประเทศไทย บำนบรถอเปนดอกไมประจ�ำจงหวดนรำธวำส บำนบรเปนพนธไมพมกงเลอย ปจจบนมพนธดอกซอน พนธแคระ และสอนๆอกหลำยพนธ เชน จนทรกระจำงฟำ ดอกสเหลอง (Mandevilla hybrid) อมรเบกฟำ ดอกสชมพ - ชมพบำนเยน (Mandevilla cv. Alice Du Pont) จนทดำรำ ดอกสมสแดง (Mandevilla cv.) และบำนบรสแสด (Allamanda cathartica) นอกจำกนในสวนของเปลอก ยำง ใบ และทกสวนของตนบำนบรนน สำมำรถใชเปนยำถำยในต�ำรำไทย แกจกเสยด ท�ำใหอำเจยน ขบน�ำด ควรใชปรมำณนอย เพรำะถำใชปรมำณมำกเกนไปจะเปนพษ ท�ำใหทองเสยและถำยรนแรง

บ�นบร

Allamanda

83

พฤ.

ค�ำวำ พด หรอ พฒ มควำมหมำยถงควำมแขงแรง สมบรณ ควำมเจรญมนคง ถำวร ทงล�ำตนของพดยงมรปทรงสวย ดอกงำม ใหกลนหอม กลบดอกใหญสขำวสะอำดตำ เลยงงำย ใหคณประโยชนมำกมำย พดจงถอเปนไมมงคลทเชอกนวำ หำกบำนใดปลกไวทำงทศตะวนตก จะกอใหเกดควำมเปนสรมงคล ผทอยอำศยมสขภำพด มควำมเจรญรงเรองและมชวตทมนคง ไมแปรเปลยน มควำมบรสทธตงอยในศลธรรมอนดงำม และดวยควำมทเปนดอกสขำวสวยและมกลนหอม ในตำงประเทศจงนยมน�ำดอกพดซอนมำท�ำชอดอกไมแตงงำนอกดวย

พดซอนเปนไมพมขนำดกลำง ชอบแสงแดดจด ถำปลกในพนททมแสงร�ำไรจะใหดอกนอย จงควรปลกกลำงแจง ตนพดเปนไมทปลกงำย ทนแดด ทนลม ปญหำเรองโรคและศตรพชกมไมมำกนก ตองกำรน�ำปำนกลำง ปลกในดนรวนซยทมควำมอดมสมบรณเพยงพอ ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

สขภ�พด มคว�มเจรญรงเรอง ชวตมนคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Gardenia jasminoides Ellisวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Crape Gerdenia, Crape Jasmineชออน: พดใหญ พดจน เคตถวำ แคถวำ

84

พดซอน

พดซอนมประโยชนหลำยสวน รำกและล�ำตนใชบ�ำรงรำงกำย ระงบอำกำรปวด แกปวดฟน แกไข โดยใชตนและรำกสด ลำงใหสะอำดสบเปนชนตมน�ำเดอด กรองเอำน�ำดมวนละ 3 เวลำตอเนองกน ใชขบพยำธไดด สวนดอกและใบ โขลกใหละเอยดผสมเหลำโรงเลกนอยแลวคนเอำแตน�ำทำและพอกบรเวณทเปนโรคผวหนงเปนประจ�ำ เชำ-เยน ใชแกโรคผวหนง นอกจำกนดอกของพดมกลนหอมแรง จงนยมน�ำไปรอยพวงมำลยบชำพระ สกดเปนน�ำหอมและแตงกลนเครองส�ำอำง สวนเมลดมสเหลองทอง จงใชแตงสอำหำรและท�ำสยอม เนอไมมควำมละเอยดสวยสำมำรถใชท�ำหบบหร เครองกลง งำนแกะสลก ของและเฟอรนเจอรตกแตงบำน ของเดกเลน และอปกรณกำรเกษตร

Crape Gardenia

85

พฤ.

มะลเปนตนไมมงคลยอดนยมตนหนงของคนโบรำณ ซงเปนดอกไมประจ�ำขององคพระนำรำยณ คนไทยนยมใชมะลเปนเครองสกกำระบชำพระ ดวยกลนหอมเยนของดอกสขำวสะอำดบรสทธจงมควำมเชอกนวำ ถำหำกบำนใดปลกมะลไวในทำงทศตะวนตกเฉยงเหนอของบำนจะชวยใหคนในบำนไดรบควำมปรำรถนำด เปนทรกทคดถงของคนทวไป และท�ำใหคนในบำนมควำมบรสทธ รจกกตญญตอผมพระคณ นอกจำกนดอกมะลยงเปนดอกไมประจ�ำวนแมแหงชำตของไทยอกดวย

มะลชอบดนรวนซย แสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ตองกำรน�ำและควำมชนระดบปำนกลำง ควรหมนพรวนดน รดน�ำ ใสปย ระวงเพลยและแมลงศตรพชอยำงสม�ำเสมอมะลใหดอกตลอดทงป แตมกใหดอกดกมำกในฤดรอนถงตนฤดฝนเพรำะชอบอำกำศรอนชน ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ และแยกกอ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

กตญญ เปนทรกคดถงของคนทวไป

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Jasminum sambac Ait.วงศ : OLEACEAEชอสามญ : Arabia jasmine, Jasmine, Sambacชออน : มะลลำ มะลซอน มะลหลวง มะลปอม มะลขไก เตยมน ขำวแดก

86

มะล

ในต�ำรำยำไทย น�ำแชดอกมะลสดใชกนบ�ำรงหวใจใหชมชน ดอกแหงใหตมน�ำหรอชงน�ำรอนดมปรงเปนยำหอม ใชส�ำหรบถอนพษไข ดบพษรอน ผวหนงเปนผนคน แผลเรอรง ใบสด ต�ำกบกำกมะพรำวกนกะลำพอกหรอทำแผลพพอง แกพษเรอรง พษฝดำษ รำกสดๆผสมเหลำพอกขมบ ชวยแกปวดศรษะได นอกจำกประโยชนในทำงยำแลว ยงน�ำไปรอยพวงมำลย ซงถอเปนวฒนธรรมอนเกำแกและเปนเอกลกษณประจ�ำชำตไทย มะลยงเปนสญลกษณแทนควำมรกอนบรสทธระหวำงแมและลกอกดวย สวนมะลแตละชนด เชน มะลซอนนยมใชปกแจกนใหเกดควำมสวยงำม มะลลำนยมใชลอยในน�ำดมใหควำมหอมเยนชนใจ เชอกนวำกำรลำงหนำดวยน�ำทลอยดอกมะลจะชวยท�ำใหตำสวำง นอกจำกนดอกมะลลำยงเปนสวนผสมในกำรแตงกลนหรออบขนมใหหอม ใชอบผำและแตงกลนใบชำอกดวย

Jasmine

87

พฤ.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

รำ�รวย มงคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cestrum Nocturnumวงศ : SOLANACEAEชอสามญ : Night Jessamine, Lady of the night ชออน : หอมดก

88

ร�ตร

รำตรเปนไมดอกทดอกจะดกมำกตอนหนำฝน ลกษณะเดนของดอกรำตรคอดอกมกลนหอมในเวลำกลำงคน พอตอนเชำดอกทบำนจะหมดกลน และหอมใหมในคนตอไปเมอมดอกมนจะสงกลนไปไกล กลนไมฉนจนเกนไป และมกลนเยนเรอยๆ ท�ำใหคนเรยกกนอกชอหนงวำ หอมดก สวนมำกนยมปลกเปนไมประดบตำมบำนเรอน นอกจำกจะมกลนหอมชนใจแลว ยงใหควำมเปนสรมงคลดมำก ซงเชอกนวำหำกผใดปลกตนรำตรไวในบำน จะท�ำใหผปลกร�ำรวย มงคงยงขนอกดวย

รำตรขยำยพนธโดยกำรปกช�ำกงและตอนกง ในชวงปกช�ำกงหรอปลกลงกระถำงใหมๆ ควรปลกในทรมร�ำไร หลงจำกนนเมอตงตวดแลวจงน�ำไปปลกไวกลำงแจง เพรำะเปนพรรณไมชอบแดดจดหรอแดดเตมวน ชอบดนชมชน มธำตอำหำรทสมบรณและอยไดในสภำพคอนขำงแฉะ ตองกำรน�ำในปรมำณมำก ควรหมนทจะตดแตงกง พรวนดนและใสปย กงทแตกใหมจะแขงแรง และจะท�ำใหดอกดก

ตนรำตรมถนก�ำเนดอยในเกำะอนดสตะวนตก ในไทยนยมปลกเปนไมกระถำง หรอปลกไววำงเปนรว กลนของดอกรำตรบำงครงควรระวง เพรำะอำจจะแรงเกนจนเกดอำกำรแพได ใหตดดอกทงจนเหลอปรมำณพอเหมำะ และภำยในดอกมเมลดทควรระวงอยำใหเดกเกบมำรบประทำน เพรำะเปนพษ นอกจำกนแลว ควำมหอมในยำมดกทเปนเอกลกษณของดอกรำตรนเอง ท�ำใหเกดบทเพลงเกยวกบดอกรำตรมำกมำย เชน พระรำชนพนธของรชกำลท ๗ เพลง “ดอกรำตรประดบดำว” ไดกลำวถงดอกรำตรไว เพลง “ดอกรำตร” ของ ธนดำ ธรรมวมล ศลปนไทยจำกคำย จเอมเอม แกรมม เพลงจน “เยยไหลเซยง” ทแปลวำดอกรำตร ของ หล จวนกวง หนงในเพลงอมตะของจน และบทกวรวมถงเพลงอนๆอกมำกมำย

Night Jessamine

89

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนศกร ควรเปนไมมงคลทมดอกสแดงและชมพ เชน กหลำบ ชบำ ชวนชม เปนตน

คนทเกดวนศกร มกมบคลกด มปำกเปนเอกคอ พดจำหวำน ชำงเอำอกเอำใจ ปลอบประโลมคนเกง วยเยำวมกอำภพ มญำตเหมอนไมคอยม สวนใหญจะก�ำพรำบดำแตเลก เปนคนรกสวยรกงำม ชอบแตงตวแตแตงไมขนนก มกนยมของงำม ของหร โออำ แตเปนไปในทำงสมถะ เปนคนทขนอยใจ จตใจด แตเมอโกรธใครแลวจะปำกรำย ชอบทจะพดจำออนนอมถอมตน รกเพอนฝง ไมทะเยอทะยำน ชอบชวตสงบสข ไมนยมเสยงโชคมกจะถกคนรอบขำงเบยดเบยนพงพำอำศย แตตวเองกยนดชวย ตองท�ำงำนทใชพรสวรรคจะดกวำท�ำงำนทำงทเลำเรยนมำ จะอำภพคครอง เปนคนเจำช แตโดยทวไปมกไมตกยำก เพรำะมควำมรด มผใหญคอยค�ำจนอยเสมอ ใหระวงเรองควำมใจออน ไมควรวำงใจงำยๆ

ศ.

วนศกร

ศ.

กหลำบไดรบกำรยกยองวำเปนรำชนแหงอทยำน (Queen of Garden) เพรำะใหดอกหลำยส กลนหอม หนมสำวแถบยโรปถอวำดอกกหลำบเปนสญลกษณแหงควำมรก และควำมหมำยแทนใจ คนไทยโบรำณเชอวำบำนใดปลกกหลำบไว โดยเฉพำะทำงทศตะวนออก กจะท�ำใหคนทอำศยอยในบำนเกดควำมสงำงำมและมควำมภำคภม ดงดอกกหลำบเวลำชชอทงดงำม สมกบไดรบกำรยกยองวำเปน “รำชนแหงดอกไม” อยำงแทจรง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ไดรบก�รยกยอง เกดคว�มสง�ง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Rosa spp. & hybridวงศ: ROSACEAEชอสามญ: Rose ชออน: -

กหล�บ

92

กหลำบชอบดนรวนซย ชอบแสงแดดจด ชอบน�ำปำนกลำง แตไมคอยทนตอศตรพช ควรฉดสำรปองกนโรคใบจดในชวงกอนฤดฝน และสำรก�ำจดหนอนเจำะดอกเมอกหลำบใหดอกใหมในฤดหนำว หมนก�ำจดวชพช ศตรพช ดแลควำมสะอำด ตดแตงกงและเลมใบบอยๆ ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ ทำบกงและนยมตดตำ

กหลำบเปนพรรณไมเกำแกเมอประมำณ 30 ลำนปหรอมำกกวำนน มถนก�ำเนดอยในดนแดนเปอรเซยหรอประเทศอหรำนในปจจบน ภำษำเปอรเซยเรยกกหลำบวำ “กล”(gul) แปลวำดอกไม ตอมำสนนษฐำนวำแพรหลำยไปในประเทศอนเดย เพรำะภำษำฮนด ค�ำวำกล แปลวำดอกไมเหมอนกน และเรยกกหลำบวำ “กลำพ” ไทยจงไดกหลำบมำจำกอนเดยอกทอดหนง และไดเรยกในแบบไทยๆวำ “กหลำบ” ซงต�ำนำนกหลำบ “มทนะพำธำ” บทละครพดค�ำฉนททพระรำชนพนธโดยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว กเปนเรองรำวทเกดขนในอนเดยโบรำณเชนกนดอกกหลำบในต�ำรำยำไทย ใชบ�ำรงหวใจ ขบน�ำด ใชเปนยำสมำนแผล รกษำแผลไฟไหม น�ำรอนลวก รบประทำนแกหลอดลมอกเสบ เจบคอ กระเพำะอำหำรอกเสบ ทองเสยเรอรง ท�ำใหเจรญอำหำร สวนดอกแหงสำมำรถใชเปนยำระบำยออนๆ

Rose

93

ศ.

ค�ำวำโกสนนนใกลเคยงกบค�ำวำกศล ซงหมำยถงกำรสรำงบญกศล กำรท�ำสงทดงำม โกสนถกน�ำเขำมำจำกประเทศอนเดยเปนครงแรกในป พ.ศ.2423 และเรยกกนวำ “แขกด�ำ” ถอเปนไมเกำแกทปลกคบำนคเมอง ตอมำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว รชกำลท 5 ทรงน�ำมำปลกไวในพระรำชวง จงท�ำใหนยมปลกกนมำกในวงของเจำนำย บำนขนนำง และขำรำชบรพำรผใหญชนสงอยชวงหนง หลงจำกนนกขยำยออกไปปลกตำมวด ตำมบำนเรอนของประชำชนทวไป จงถอเปนไมมงคลทคนไทยนยมปลกไวดเลนเปนไมประดบบำน นยมปลกไวทำงทศตะวนออก เพรำะเชอกนวำปลกโกสน เทำกบเพมบญบำรม ชวยปกปองคมครองคนในบำน ท�ำใหเกดควำมรมเยนปรำศจำกศตร ส�ำหรบพนธทนยมปลกกนมำก ไดแก เหรยญทอง ทบทมทอง ทองอไร ไกรทอง มหำรำชหมนหำญ รตนโกสนทร เปนตน

โกสนเปนไมทชอบแสงแดดจด ควรปลกในดนรวนซย ตองกำรน�ำปำนกลำง เปนพชทดแลรกษำงำยไมคอยมปญหำเรองโรคหรอศตรพช นยมปลกไวหนำบำนหรอท�ำเปนแนวรวบำน ขยำยพนธโดยกำรตอนกงและปกช�ำ

โกสนมถนก�ำเนดในอนโดนเซยและประเทศหมเกำะแปซฟก ชำวพนเมองในแถบอนโดนเซยใชใบโกสนประดบศรษะขนนำงและบคคลทยกยอง เชนเดยวกบตนรอเรลทใชมำท�ำเปนมงกฎในพธกรรมทำงศำสนำ จงมอกชอวำ “Variegated Laurel” ในประเทศไทยมกำรน�ำใบโกสนมำต�ำใชพอกแกปวดทองในเดกเลก แกโรคระบบทำงเดนปสสำวะผดปกต สวนยอดออนๆของโกสนหลำยพนธ ชำวอสำนมกเดดมำกนแนมกบสมต�ำ จะใหรสหวำน สวนชำวเหนอนยมน�ำยอดออนมำกนเปนผกสดหรอตมลวกจมน�ำพรก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ปกปองคมครอง ปร�ศจ�กศตร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Codiaeum variegatium (L.) Blumeวงศ : EUPHORBIACEAEชอสามญ : Croton, Variegated Laurel, Garden Croton ชออน : กรกะสม กรสำเก โกรตน (ทวไป)

94

โกสน

95

ศ.

เขม โดยทวไปเปนค�ำนำมทหมำยถงเหลกแหลม ใชเยบหรอกลดสงของ แตส�ำหรบชอตนไม ตนเขมเปนพมไมตมคลำยดอกเขม ดอกมสกลบ สสนสวยงำม แตกตำงไปกนตำมสำยพนธ คนไทยสมยโบรำณเปรยบดอกเขมเปนไมมงคลนำม อนหมำยถง ควำมหลกแหลม ควำมคมคำยของสตปญญำ และนยมใชเปนดอกไมส�ำหรบบชำครในพธไหวคร เพอลกศษยจะไดมควำมเฉลยวฉลำด ใหมปญญำเฉยบแหลมประดจเขม นอกจำกนดอกเขมยงถอเปนเครองบชำสงศกดสทธ และใชในพธกรรมทำงศำสนำ อกดวย โดยเปรยบเสมอนเปนเครองเตอนใจในทำงพระพทธศำสนำพทธใหตงมน คดท�ำกำรใดกใหรอบคอบ ละเอยดถถวน ดวยกำรใชสตและปญญำทเฉยบแหลมเหมอนเขม เพอใหกำรด�ำเนนชวตทตงอยบนควำมไมประมำท

เขมเปนไมพมชนดหนงทปลกงำย ทนตอควำมแหงแลงไดด มกจะไมมปญหำ เรองโรคตำงๆ ควรปลกในดนรวนซยหรอดนปนทรำยทมควำมชมชน เปนไมทชอบแสงแดดจด ตองกำรน�ำปำนกลำง ควรปลกบรเวณทโลงแจง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอน หรอปกช�ำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ฉล�ดหลกแหลม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Ixora coccineaวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Ixora Chinensis, Ixoraชออน: -

96

คนไทยโบรำณนยมปลกตนเขมไวประจ�ำบำน เพรำะเชอวำจะท�ำใหลกหลำนมควำมเฉลยวฉลำด และเพอควำมเปนสรมงคล นยมปลกดอกเขมไวทำงทศตะวนออก โดยปลกเปนไมพมประดบ หรอปลกตำมแนวรวบำนเพอควำมสวยงำม นอกจำกนแลวรำกของเขมขำวในต�ำรำยำไทย สำมำรถน�ำมำใชเปนยำสมนไพรรกษำโรคตำ และปรงเปนยำชวยใหเจรญอำหำร ดอกมรสหวำน เปนยำระบำยออนๆ นยมน�ำดอกเขมแดง เชน ดอกเขมเชยงใหม เขมเศรษฐมำชปแปงทอด เปนเครองเคยงน�ำพรก ใชย�ำหรอรบประทำนเปนสลดผกได

เขม

Ixora Chinensis

97

ศ.

ชบำเปนพชทมถนก�ำเนดอยในเขตรอนชน แถบเอเชยตะวนออกและหมเกำะอนเดยตะวนออก ชบำลกผสมสวนใหญทฮำวำยเปนชนดทมกลบดอกชนเดยว ดอกใหญและสสดใสซงมำจำกกำรน�ำพระหงจำกจนผสมกบชบำพนธพนเมอง ตอมำไดรบควำมนยมและท�ำใหมกำรปลกชบำกนแพรหลำยมำกขน ซงไดมกำรพฒนำพนธชบำอยอยำงตอเนองเรอยมำจนมหลำกสหลำกพนธ สวนในประเทศไทยไดมกำรกลำวถงดอกชบำทงในดำนวฒนธรรม ควำมเชอและในวรรณกรรมหลำยเรองมำตงแตสมยสโขทย ควำมนยมของคนไทยในกำรปลกชบำมทงปลกประดบตำมแนวรวแสดงอำณำเขต ปลกเปนไมประดบ ปลกเปนทรงพมใหญ และปลกเปนไมกระถำง

ชบำเจรญเตบโตไดทกสภำพแวดลอม แตทเหมำะสมคอสภำพอำกำศอบอนจนถงรอน ดนปลกควรเปนดนรวนทมควำมอดมสมบรณไมมน�ำขงแฉะ กำรใหน�ำควรใหสม�ำเสมอ ถำขำดน�ำจะสลดใบลำงทงอยำงรวดเรว ขยำยพนธโดยกำรตอนกง ปกช�ำกง และกำรเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

หล�กสสดใส สขใจน�มอง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Hibiscus rosa sinensis.วงศ: MALVACEAEชอสามญ: Chinese rose, Shoe flowerชออน: Hibiscus, Rose of China

98

ในคมภรอำยรเวท พดถงสรรพคณของดอกชบำวำ ชวยฟอกโลหต บ�ำรงจตใจใหแชมชน บ�ำรงผวพรรณ นอกจำกนยงชวยรกษำและบรรเทำโรคเกยวกบไต และโดยเฉพำะโรคเกยวกบระบบสบพนธของผหญง เชน เสยเลอดประจ�ำเดอนมำกประจ�ำเดอนมำไมสม�ำเสมอ รวมทงปญหำเรองระดขำว โดยกำรน�ำดอกชบำสด 4 ดอกมำต�ำใหแหลก แลวกนตอนทองวำงในตอนเชำตดตอกน 7 วน น�ำดอกชบำมำตำกใหแหงในทรม เมอแหงสนทดแลว เอำมำบดเปนผง กนครงละ 1 ชอนชำตอนเชำตดตอกนนำน 7 วน ไมเพยงแตดอกชบำเทำนนทใชเปนยำดของอนเดย สวนอนๆของชบำยงใชเปนยำรกษำโรคไดดวย อยำงเชน เปลอกตนชบำใชรกษำโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ใบชบำใชแกแผลไฟไหมน�ำรอนลวก บ�ำรงผม เปนตน

ชบ�

Chinese Rose

99

ศ.

ชวนชมเปนไมตำงถนทน�ำเขำมำปลกในประเทศไทยกวำ 70 ปแลว กลำวกนวำ ชวนชมเปนไมดอกทปลกอยในเขตพระรำชวงมำตงแตในสมยรชกำรท 6 โดยพระนำงเธอลกษมลำวณในพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เปนเจำนำยพระองคแรกททรงน�ำชวนชมมำปลกไวในพระต�ำหนกลกษมวลำส และน�ำประทำนชอดอกไมชนดนวำ “ชวนชม” แตคนจนจะเรยกชวนชมวำ “ปกยฮว” แปลวำดอกไมแหงควำมร�ำรวย ส�ำหรบคนไทยเชอวำชวนชมเปนไมมงคลชนดหนง เพรำะมชอไพเรำะเปนสรมงคล และเคยปลกในเขตวงหลวงมำกอนจงนยมปลกชวนชมไวประจ�ำบำน เพอใหคนในบำนไดรบควำมนยมชมชอบและเกดเสนหดงดดใจใหชวนมองชวนชมนนเอง

ชวนชมชอบดนรวนซยหรอดนปนทรำยระบำยน�ำไดด ตองกำรน�ำนอยและแสงแดดจด ไมคอยพบปญหำเรองโรคและศตรพช สำมำรถทนตอควำมแหงแลงเพรำะล�ำตนอมน�ำไดด จงไดรบสมญำนำมวำ “Desert Rose” หรอ “กหลำบทะเลทรำย” ขยำยพนธโดยกำรปกช�ำ เพำะเมลดและเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

คนนยมชมชอบ มเสนห

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Adenium obesum (Forssk.) Roem & Bchult.วงศ: APOCYNACEAEชอสามญ: Impala Lilyชออน: กหลำบทะเลทรำย

100

ชวนชมมถนก�ำเนดอยในแถบแอฟรกำ เปนพรรณไมล�ำตนอวบน�ำขนำดเลก ปจจบนมกำรน�ำสำยพนธตำงประเทศมำปลกเพอพฒนำสำยพนธจนท�ำใหเกดชวนชมสใหมๆมำกมำย เชน สแดง บำนเยน ขำวขอบชมพ แดงขอบขำว เปนตน ขนำดล�ำตนมตงแตขนำดเลกประมำณ 30 เซนตเมตร ซงเรยกวำ “ชวนชมแคระ” จนถงขนำดใหญ ควำมสงแตกตำงกนไป ไมพบสรรพคณทำงยำในชวนชม เพรำะยำงของตนชวนชมมพษ นยมปลกไวใชงำนดำนภมทศนมำกกวำ เนองจำกเปนไมรปทรงสวย สำมำรถปลกลงกระถำง เปนไมประธำนในสวนหยอม ปลกรมถนน รมสระวำยน�ำ หรอสวนกรวดไดอยำงสวยงำม เพรำะออกดอกตลอดปและมหลำกสสน

ชวนชม

Impala Lily

101

ศ.

โปยเซยนเปนตนไมทมถนก�ำเนดอยในประเทศจน เปนไมพมอำยหลำยป มชอเรยกอกชอหนงวำ “มงกฏหนำม” ค�ำวำ “โปยเซยน”ในภำษำจนมควำมหมำยถงเทพเจำหรอผพเศษ 8 องคทคอยคมครองโลกมนษย ไดแก เซยนพกำร เซยนหองสมด เซยนอำจำรย เซยนคำงคำวเผอก เซยนวนพก เซยนสำวสวย เซยนกว เซยนถ�ำ ตำมควำมเชอของชำวจน เซยนทง 8 องคจะอยดวยกนเสมอ ขำดองคใดองคหนงไปไมได เพรำเปนเทพทมหนำทคมครองและชวยเหลอมนษยทตกทกขไดยำก โปยเซยนเขำมำในเมองไทยโดยชำวจนตงแตสมยอยธยำ และกลำยเปนไมทนยมปลกในบำนเพรำะเชอวำชวยคมครองคนในบำนใหอยเยนเปนสข

ควรปลกโปยเซยนในดนผสมพเศษหรอดนรวนซยทระบำยน�ำไดด ตองกำรแสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ไมชอบดนแฉะ ทนตอควำมแหงแลงและศตรพชไดด สำมำรถปลกในกระถำงทรงสงหรอในแปลงปลกได ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ปกช�ำ และเสยบยอด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

นำ�โชคล�ภสคนในบ�น

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Euphorbia milli Des Moulวงศ: EUPHORBIACEAEชอสามญ: Crown of thornsชออน: มงกฎหนำม ไมรบแขก พระเจำรอบโลก ไมระวงระไว วำนมงเมอง

102

โปยเซยนถอเปนไมมงคลไมเสยงทำยชนดหนง ผปลกโปยเซยนตองเปนฮองเตหรอพระรำชวงศ ขนนำงชนผใหญเทำนน โดยปลกเพอใชเสยงทำยท�ำนำยดดวงชะตำวำสนำวำ ผปลกจะมยศอ�ำนำจวสนำยนยำวสกปำนใด ปจจบนกำรปลกโปยเซยนไดขยำยแพรหลำยไปทวโลกโดยเฉพำะในไทย คนไทยสำมำรถพฒนำพนธจะใหดอกใหญกวำเดม 6 เซนตเมตรและมหลำกสหลำยพนธมำกขน อำจกลำวไดวำโปยเซยนของไทยเปนโปยเซยนทดและสวยทสดในโลก นอกจำกโปยเซยนจะปลกเพอควำมสวยงำมแลว บำงคนยงถอเปนไมเสยงทำย ถำใครปลกโปยเซยนใหออกดอกได 8 ดอกขนไป ถอวำมเทพเจำครบ 8 องค จะท�ำใหคนผนนมโชคลำภ

โปยเซยน

Crown of Thorns

103

ศ.

104

ดอกอญชนเปนพรรณไมประจ�ำวนเกดของผทเกดวนองคำรและวนศกร มทงชนดดอกชนเดยวและดอกซอน มหลำยส เชน สน�ำเงนอมมวง สมวง สฟำ สขำว เมอกลบดอกบำนอำออกเตมทจะมลกษณะคลำยกำบหอย หรอปกผเสอ ในสมยกอนคนไทยจะนยมใชดอกอญชนยอมผม ชวยใหผมกลบมำด�ำตำมธรรมชำตไมหงอกกอนวย หรอน�ำมำเขยนควเดกแรกเกดจะท�ำใหควดก ในสมยโบรำณหญงสำวมกน�ำอญชนมำเขยนควใหด�ำขลบเหมอนกบกำรแตงหนำในปจจบน ซงวรรณคดบำงเรองเชน นรำศธำรโศก และ มหำชำตค�ำหลวง ไดกลำวถงเปรยบเทยบควหญงสำวไววำงดงำมรำวดอกอญชน

อญชนมวธกำรปลกงำยและขนงำยไมตองกำรกำรดแลรกษำมำกนก วธกำรปลกคอใหน�ำตนกลำจำกกำรเพำะเมลดมำปลกลงแปลงปลก และบรเวณใกลแปลงปลกควรมรว หรอไมระแนงเพอใหเถำอญชนสำมำรถเลอยพำดได อญชนเปนไมกลำงแจงทมควำมตองกำรแสงพอสมควร แตกไมถงกบตองกำรแสงจดมำก ตองกำรน�ำปรมำณปำนกลำง กำรรดน�ำจะตองไมถงกบแฉะ รดน�ำแตพอชมกพอ สำมำรถขนไดดในดนรวนปนทรำย ทมกำรระบำยน�ำทด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

สมนไพรคคว�มง�ม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Clitoria ternatea L.วงศ : PAPILIONACEAEชอสามญ : Butterfly Pea, Asian pigeonwings, Blue Pea, Mussel-shell Creeperชออน : แดงชน เอองชน

อญชนมถนก�ำเนดในแถบเอเชยเขตรอน กอนจะถกน�ำไปแพรพนธอยในแอฟรกำ ออสเตรเลย และอเมรกำ ตนอญชนสำมำรถใชประโยชนไดหลำยสวน เชน ดอก ใชรกษำอำกำรผมรวง ท�ำใหผมดกด�ำ แกฟกช�ำบวม หรอจะใชผสมอำหำรใหสมวงกได เชน ขำวดอกอญชน ขนมดอกอญชน เปนตน นอกจำกนแลวบำงทองทยงนยมท�ำน�ำดอกอญชนดมแกกระหำยอกดวย สวนใบและรำกในอญชนชนดขำวใชเปนยำขบปสสำวะและยำระบำย หำกเปนชนดมวงแกตำฟำงและตำแฉะ เมลดของตวตนอญชนใชเปนยำระบำยได

อญชน

AsianPigeonwings

105

ไมมงคลส�าหรบคนทเกดวนเสาร ควรทจะเปนไมมงคลจ�ำพวก จ�ำปำ ไผกวนอม ฝรง พดซอน มะลรำชพฤกษ วำสนำ เปนตน

คนทเกดวนเสาร เปนคนกลำแกรงหำวหำญ ใจนกเลงกลำไดกลำเสย ใจกลำ บำบน พดจำนมนวลไมเปน พดเสยงแขง ไมมหำงเสยงหรอพดนอย มครอบครวใหญ มญำตพนองมำก มควำมสขมรอบคอบ คดถถวนมำกจนเปนคนใจโลเลไมเดดเดยวหนกแนน มเพอนหลำกหลำยประเภท อยำกรอยำกเหน ชอบแสวงหำอะไรใหมๆ ถอทฐ ดอเงยบ มเลหเหลยมพอสมควร บำงครงสนใจเรองตวเองมำกไปจนเหนแกตว ชะตำชวตชอบอยอยำงเรยบงำย ชอบงำนทไมตองเครงเครยด มกมคมำกแตไมใชคแท ควรระวงเพอนจะน�ำควำมเดอดรอนมำให หำกเชอฟงค�ำเตอนและลดควำมหำวหำยลงบำง จะไดดมอนำคตทสดใส

ส.

วนเส�ร

ส.

จำ�ป�

จ�ำปำเปนไมมงคลของไทยมำตงแตโบรำณ เพรำะปลกงำย มกลนหอม ในอนเดยถอวำ ตนจ�ำปำเปนตนไมศกดสทธ จงมกจะปลกไวตำมสถำนทเคำรพ ไมหกกงกำน นยมน�ำดอกจ�ำปำไปบชำเทวดำ สงศกดสทธและพระสงฆ รวมทงยงนยมน�ำมำทดห หอยผม ท�ำพวงมำลย ฯลฯ เชนเดยวกบดอกลนทม คนไทยสมยกอนกปฏบตเชนเดยวกบชำวอนเดย ดงเชน น�ำมำท�ำพวงมำลย แซมผม หอยประดบมงกฎเมอเลนโขน ละคร นอกจำกนนยงปลกตนจ�ำปำเปนไมเสยงทำยดวย

จ�ำปำชอบดนรวนระบำยน�ำดและตองกำรรบแสงแดดมำกเตมท ขยำยพนธไดทงกำรเพำะเมลด ทำบกง และกำรตอนกงแตนยมเพำะเมลดกนมำก เนองจำกมเมลดจ�ำนวนมำก หำงำย ตนทปลกอยบนภเขำหรอในทสงจะตดเมลดไดดกวำตนทปลกบนพนรำบ หำกตองกำรปลกใหออกดอกในกระถำงควรใชวธทำบกง

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ง�มหอมนยม แฝดคจำ�ป

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Michelia champaca Linn.วงศ: MAGNOLIACEAEชอสามญ: Champaka, Orange Champakชออน: จ�ำปำกอ จ�ำปำเขำ จ�ำปำทอง จ�ำปำปำ

จ�ำปำ มถนก�ำเนดทำงตอนใตของจน อนเดย คนอนเดยน�ำจ�ำปำมำเมองไทยพรอมๆ กบกำรตดตอคำขำยและเผยแพรอำรยธรรมมำนบพนปแลว จ�ำปำถอไดวำเปนสมนไพรไทยทมสรรพคณทำงกำรรกษำโรค โดยสวนตำงๆของจ�ำปำมประโยชนตำงกนออกไป เชน ดอกจ�ำปำ ชวยบ�ำรงหวใจ แกธำตทไมปกต ระงบอำกำรเกรง และชวยขบปสสำวะ ใบ นยมน�ำมำต�ำแลวคนเอำแตน�ำ ใชแกโรคอภญญำนและโรคล�ำไสใหญอกเสบ ยำง กรดยำงน�ำมำท�ำเปนยำแกโรครดสดวงพลวก จ�ำปำมลกษณะคลำยกบจ�ำป แตไมใชพนธเดยวกน ทงคเปนไมดอกยนตนทปลกในประเทศไทยเปนเวลำนำนแลว แตในสมยกอนนยมปลกจ�ำปำเพรำะปลกงำย โตไว แตในปจจบนกำรเกษตรมควำมกำวหนำขนมำก และจ�ำปดอกมสขำวทมลกษณะทแสดงถงควำมเปนมงคลกวำจ�ำปำ ปจจบนจงนยมปลกจ�ำปมำกกวำ เพรำะในชอของจ�ำปำ มค�ำวำ ‘ปำ’อยในค�ำ บำงคนจงถอไปวำ ไมคอยเปนมงคลเทำไรนก

108

OrangeChampaka

109

ส.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มฐ�นะ มงมเงนทอง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Dracaena sanderianaวงศ: LILIACEAEชอสามญ: Ribbon Plant, Lucky bambooชออน: -

110

ไผกวนอมมถนก�ำเนดในประเทศแคเมอรนและคองโก มลกษณะเดนคอ สำมำรถดดใหโคงงอ เปนทรงโคงตำงๆใหมควำมสวยงำมได ปจจบนนยมปลกกนมำก มกำรเพำะพนธขำยกนอยำงแพรหลำย นยมปลกประดบไวในกระถำงตกแตงบรเวณหนำทพกอำศย เพอควำมสวยงำมและควำมเปนมงคล

ไผกวนอม

คนไทยโบรำณเชอวำบำนใดปลกตนไผกวนอมไวประจ�ำบำนจะท�ำใหคนในบำนมฐำนะ เปนไมน�ำทองและของมคำเขำมำสคนในบำน ไผกวนอมเปนไมมงคลนำม มควำมเชอวำตนกวนอมทองเปนตนไมศกดสทธ มควำมสวยเปนอมตะ ปลกงำย คงทน เจรญเตบโตไดทกสภำพพนท อกทงคนโบรำณยงใชไผกวนอมทองประกอบพธบชำพระเจำและพธทเปนศำสนำอกดวย นอกจำกนไผกวนอม ค�ำวำไผ ยงมควำมสมพนธสอถงเจำแมกวนอมอกดวย ดงจะเหนไดจำกศลปกรรมจน ทมกจะวำดภำพเจำแมกวนอมประทบนงประทบอยกลำงปำไผ เพอสะทอนสญลกษณของพระโพธสตวกวนอมทแสดงถงควำมเมตตำกรณำ เพอเปนศรมงคลแกบำน และผอยอำศย ควรปลกตนกวนอมทองไวทำงทศตะวนออก ผปลกควรปลกในวนองคำร เพรำะโบรำณเชอวำกำรปลกตนไมเพอเอำประโยชนทวไปทำงใบใหปลกในวงองคำร

ไผกวนอมอยไดทงในบรเวณแสงแดดจดและแดดแสงร�ำไร ชอบดนรวนซย หรอดนรวนปนทรำยทมควำมชนสง ชอบน�ำมำก สำมำรถปลกเพอประดบไดทงภำยในและภำยนอกอำคำร นยมปลกไวบรเวณหนำบำน เพรำะจะเปนเสนหของบำน ใชวธขยำยพนธโดยกำรปกช�ำ หรอตดยอดแชน�ำ ไมคอยพบปญหำเรองโรคหรอแมลงมำกนก แตจะพบเพลยแปงมอำกำรเปนกลมผงสขำวตำมซอกหรอโคนใบ ถำพบใหฉดพนดวยยำไดซนอนตำมค�ำแนะน�ำทระบไวในฉลำกยำ

Lucky Bamboo

111

ส.

ฝรงเปนผลไมยอดนยมอกชนดหนงทสำมำรถหำมำบรโภคไดทวไปตลอด และรำคำไมแพงนก แตสวนมำกแลวผคนในสมยกอนไมคอยนยมน�ำมำรบประทำนเพรำะเนอคอนขำงเละและไมกรอบเหมอนฝรงลกโตๆ ในปจจบน สนนษฐำนวำโปรตเกสเปนคนน�ำผลไมชนดนเขำมำในประเทศไทย ตงแตสมยสมเดจพระรำมำธบดท 2 เนองจำกคนไทยใชศพท “ฝรง” เรยกผคนชนผวขำวพวกแรก คอ พวกโปรตเกส ซงเปนฝรงชำตแรกทมควำมสมพนธทำงกำรทตกบไทยมำชำนำนกวำ 500 ป อำจจะเปนไปไดวำคนไทยเรยกผลไมชนดนตำมชำวโปรตเกสทน�ำผลไมฝรงเขำมำ

ฝรงเปนไมกลำงแจงทชอบแสงแดดจด ตองกำรน�ำปรมำณปำนกลำง ปลกในดนทรวนซย ฝรงทควรปลกนนควรเปนฝรงขนก เพรำะมโรคนอย มเพลยแปงนอย ดแลรกษำงำย ทส�ำคญมสรรพคณทำงยำทดทสด มวตำมนซสงกวำฝรงพนธอนๆ ใชวธกำรขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด ตอนกง และตดยอดปกช�ำ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

ผลนยม คณค�ม�กม

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร: Psidium guajava Linn.วงศ: MYRTACEAEชอสามญ: Guavaชออน: -

112

ฝรงนน ถนก�ำเนดดงเดมอยแถวหมเกำะอนเดยตะวนตกถงประเทศเปร ตวผลของฝรงนนถำออนจะมวตำมนซอยมำก สวนผลสกจะมสำรแทนนนอยมำก สำรนมฤทธฝำดสมำนน�ำมนหอมระเหยในใบฝรง สำรแทนนนในฝรงยงยบยงกำรลกลำมของเชอโรค ชวยสมำนทองและล�ำไส โดยชวยลดอำกำรอกเสบของกระเพำะล�ำไส และชวยลดอำกำรคลนไสอำเจยน และยงชวยอำกำรเกรงตวของล�ำไส ท�ำใหอำกำรปวดทองบรรเทำลงได แกปวดเบง นอกจำกตวผลแลว สวนอนๆของตนฝรง ยงมสรรพคณทำงยำอกมำกมำย เชน ใบ ใชเปนยำแกทองเสย ทองรวง ทองเดน ใชเปนยำหำมเลอด ใสแผลสด เคยวใบ 2-3 ใบ ระงบกลนปำกใช แกฝ เปนยำลำงแผล ดดหนองและถอนพษบำดแผล แกเหงอกบวม แกพษเรอรง แกปวดเนองจำกเลบขบ แกแพยง สวนรำกใชแกน�ำเหลองเสย เปนฝ แผลพพอง แกเลอดก�ำเดำไหล เปนตน

ฝรง

Guava

113

ส.

ค�ำวำ พด หรอ พฒ มควำมหมำยถงควำมแขงแรง สมบรณ ควำมเจรญมนคง ถำวร ทงล�ำตนของพดยงมรปทรงสวย ดอกงำม ใหกลนหอม กลบดอกใหญสขำวสะอำดตำ เลยงงำย ใหคณประโยชนมำกมำย พดจงถอเปนไมมงคลทเชอกนวำ หำกบำนใดปลกไวทำงทศตะวนตก จะกอใหเกดควำมเปนสรมงคล ผทอยอำศยมสขภำพด มควำมเจรญรงเรองและมชวตทมนคง ไมแปรเปลยน มควำมบรสทธตงอยในศลธรรมอนดงำม และดวยควำมทเปนดอกสขำวสวยและมกลนหอม ในตำงประเทศจงนยมน�ำดอกพดซอนมำท�ำชอดอกไมแตงงำนอกดวย

พดซอนเปนไมพมขนำดกลำง ชอบแสงแดดจด ถำปลกในพนททมแสงร�ำไรจะใหดอกนอย จงควรปลกกลำงแจง ตนพดเปนไมทปลกงำย ทนแดด ทนลม ปญหำเรองโรคและศตรพชกมไมมำกนก ตองกำรน�ำปำนกลำง ปลกในดนรวนซยทมควำมอดมสมบรณเพยงพอ ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลด

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

สขภ�พด มคว�มเจรญรงเรอง ชวตมนคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Gardenia jasminoides Ellisวงศ: RUBIACEAEชอสามญ: Crape Gerdenia, Crape Jasmineชออน: พดใหญ พดจน เคตถวำ แคถวำ

114

พดซอนมประโยชนหลำยสวน รำกและล�ำตนใชบ�ำรงรำงกำย ระงบอำกำรปวด แกปวดฟน แกไข โดยใชตนและรำกสด ลำงใหสะอำดสบเปนชนตมน�ำเดอด กรองเอำน�ำดมวนละ 3 เวลำตอเนองกน ใชขบพยำธไดด สวนดอกและใบ โขลกใหละเอยดผสมเหลำโรงเลกนอยแลวคนเอำแตน�ำทำและพอกบรเวณทเปนโรคผวหนงเปนประจ�ำ เชำ-เยน ใชแกโรคผวหนง นอกจำกนดอกของพดมกลนหอมแรง จงนยมน�ำไปรอยพวงมำลยบชำพระ สกดเปนน�ำหอมและแตงกลนเครองส�ำอำง สวนเมลดมสเหลองทอง จงใชแตงสอำหำรและท�ำสยอม เนอไมมควำมละเอยดสวยสำมำรถใชท�ำหบบหร เครองกลง งำนแกะสลก ของและเฟอรนเจอรตกแตงบำน ของเดกเลน และอปกรณกำรเกษตร

พดซอน

Crape Gardenia

115

ส.

มะลเปนตนไมมงคลยอดนยมตนหนงของคนโบรำณ ซงเปนดอกไมประจ�ำขององคพระนำรำยณ คนไทยนยมใชมะลเปนเครองสกกำระบชำพระ ดวยกลนหอมเยนของดอกสขำวสะอำดบรสทธจงมควำมเชอกนวำ ถำหำกบำนใดปลกมะลไวในทำงทศตะวนตกเฉยงเหนอของบำนจะชวยใหคนในบำนไดรบควำมปรำรถนำด เปนทรกทคดถงของคนทวไป และท�ำใหคนในบำนมควำมบรสทธ รจกกตญญตอผมพระคณ นอกจำกนดอกมะลยงเปนดอกไมประจ�ำวนแมแหงชำตของไทยอกดวย

มะลชอบดนรวนซย แสงแดดครงวนจนถงตลอดวน ตองกำรน�ำและควำมชนระดบปำนกลำง ควรหมนพรวนดน รดน�ำ ใสปย ระวงเพลยและแมลงศตรพชอยำงสม�ำเสมอมะลใหดอกตลอดทงป แตมกใหดอกดกมำกในฤดรอนถงตนฤดฝนเพรำะชอบอำกำศรอนชน ขยำยพนธโดยกำรตอน ปกช�ำ และแยกกอ

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

กตญญ เปนทรกคดถงของคนทวไป

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Jasminum sambac Ait.วงศ : OLEACEAEชอสามญ : Arabia jasmine, Jasmine, Sambacชออน : มะลลำ มะลซอน มะลหลวง มะลปอม มะลขไก เตยมน ขำวแดก

116

มะล

ในต�ำรำยำไทย น�ำแชดอกมะลสดใชกนบ�ำรงหวใจใหชมชน ดอกแหงใหตมน�ำหรอชงน�ำรอนดมปรงเปนยำหอม ใชส�ำหรบถอนพษไข ดบพษรอน ผวหนงเปนผนคน แผลเรอรง ใบสด ต�ำกบกำกมะพรำวกนกะลำพอกหรอทำแผลพพอง แกพษเรอรง พษฝดำษ รำกสดๆผสมเหลำพอกขมบ ชวยแกปวดศรษะได นอกจำกประโยชนในทำงยำแลว ยงน�ำไปรอยพวงมำลย ซงถอเปนวฒนธรรมอนเกำแกและเปนเอกลกษณประจ�ำชำตไทย มะลยงเปนสญลกษณแทนควำมรกอนบรสทธระหวำงแมและลกอกดวย สวนมะลแตละชนด เชน มะลซอนนยมใชปกแจกนใหเกดควำมสวยงำม มะลลำนยมใชลอยในน�ำดมใหควำมหอมเยนชนใจ เชอกนวำกำรลำงหนำดวยน�ำทลอยดอกมะลจะชวยท�ำใหตำสวำง นอกจำกนดอกมะลลำยงเปนสวนผสมในกำรแตงกลนหรออบขนมใหหอม ใชอบผำและแตงกลนใบชำอกดวย

Jasmine

117

ส.

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มเกยรต มศกดศร

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cassia fistula L.วงศ : LEGUMINOSAE PAILIONOIDAEชอสามญ : Golden Shower, Pudding Pine Tree ชออน : คน ลมแลง แมะหลำอย เปอโซ ปอย ปโย กเพยะ ออดบ สกเกลอลกเคย

118

ร�ชพฤกษ

รำชพฤกษเปนไมมงคลนำม มควำมหมำยถง “ตนไมของพระรำชำ” เปนไมทมคณคำสงและถอเปนตนไมสญลกณประจ�ำชำตของไทย เวลำดอกรำชพฤกษบำน ดอกจะมสเหลองอรำมเตมตน ยงถอเปนสญลกษณแหงพทธศำสนำประจ�ำชำตไทย จงเชอกนวำปลกตนรำชพฤกษไวทำงทศตะวนตกเฉยงใต จะท�ำใหคนในบำนนนมเกยรต มศกดศร สงำงำม เปนผประกอบคณงำมควำมดตำมหลกพระพทธศำสนำ และมควำมมงคงร�ำรวย เพรำะรำชพฤกษออกดอกเปนชอสเหลอง เปรยบเสมอนพวงทองค�ำ

รำชพฤกษนยมปลกตำมบำนทมบรเวณในสวน หรอตำมขำงถนนและสวนสำธำรณะ เจรญเตบโตไดในดนแทบทกชนด ชอบแสงแดดจดหรอกลำงแจง ตองกำรน�ำนอย ปลกงำย เลยงงำยและยงทนตอสภำพธรรมชำตและโรคพชแตไมทนน�ำทวมขง ขยำยพนธโดยกำรเพำะเมลดจำกฝก

ตนรำชพฤกษสำมำรถน�ำมำปรงเปนยำสมนไพรไทยไดมำกมำย เชน ฝกแหง น�ำมำตมเอำแตน�ำดม เปนยำถำย แกตำนขโมย มำลำเรย ขบเสมหะ ขบพยำธ สวนเนอในฝก มรสหวำน ตมกบน�ำใชเปนยำระบำย แกบด แกรอนใน กระหำยน�ำ และหำกน�ำมำต�ำละเอยด ท�ำเปนยำทำภำยนอกพอกบรเวณปวดขอ เมลด บดเปนผง เปนยำระบำยและกระตนใหอำเจยน ดอก เปนยำถำย แกโรคกระเพำะอำหำรอกเสบและแผลเรอลง ชอยหลอลนล�ำไส ใบออน น�ำมำตมน�ำดมแกไขรมำตก ใบแก ใชเปนยำแกอมพำต โรคเกยวกบสมอง และยำถำย ใบสด น�ำมำต�ำละเอยด พอกหรอคนน�ำ ทำแกกลำกเกลอน และโรคผวหนงทเกดจำกเชอรำ ชอดอกและยอดออน มรสฝำด มน เปรยวเลกนอย น�ำมำรบประทำนเปนผกหรอปรงเปนอำหำรใสในแกง ผดหรอย�ำ เนอไม มยำงฝำด ใชเคยวกบหมำกแทนสเสยดจะใหน�ำฝำดใชส�ำหรบฟอกหนงหรอใชยอมผำฝำยผำไหมใหสเหลอง

Golden Shower

119

ส.

รำตรเปนไมดอกทดอกจะดกมำกตอนหนำฝน ลกษณะเดนของดอกรำตรคอดอกมกลนหอมในเวลำกลำงคน พอตอนเชำดอกทบำนจะหมดกลน และหอมใหมในคนตอไปเมอมดอกมนจะสงกลนไปไกล กลนไมฉนจนเกนไป และมกลนเยนเรอยๆ ท�ำใหคนเรยกกนอกชอหนงวำ หอมดก สวนมำกนยมปลกเปนไมประดบตำมบำนเรอน นอกจำกจะมกลนหอมชนใจแลว ยงใหควำมเปนสรมงคลดมำก ซงเชอกนวำหำกผใดปลกตนรำตรไวในบำน จะท�ำใหผปลกร�ำรวย มงคงยงขนอกดวย

รำตรขยำยพนธโดยกำรปกช�ำกงและตอนกง ในชวงปกช�ำกงหรอปลกลงกระถำงใหมๆ ควรปลกในทรมร�ำไร หลงจำกนนเมอตงตวดแลวจงน�ำไปปลกไวกลำงแจง เพรำะเปนพรรณไมชอบแดดจดหรอแดดเตมวน ชอบดนชมชน มธำตอำหำรทสมบรณและอยไดในสภำพคอนขำงแฉะ ตองกำรน�ำในปรมำณมำก ควรหมนทจะตดแตงกง พรวนดนและใสปย กงทแตกใหมจะแขงแรง และจะท�ำใหดอกดก

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

รำ�รวย มงคง

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Cestrum Nocturnumวงศ : SOLANACEAEชอสามญ : Night Jessamine, Lady of the night ชออน : หอมดก

120

ตนรำตรมถนก�ำเนดอยในเกำะอนดสตะวนตก ในไทยนยมปลกเปนไมกระถำง หรอปลกไววำงเปนรว กลนของดอกรำตรบำงครงควรระวง เพรำะอำจจะแรงเกนจนเกดอำกำรแพได ใหตดดอกทงจนเหลอปรมำณพอเหมำะ และภำยในดอกมเมลดทควรระวงอยำใหเดกเกบมำรบประทำน เพรำะเปนพษ นอกจำกนแลว ควำมหอมในยำมดกทเปนเอกลกษณของดอกรำตรนเอง ท�ำใหเกดบทเพลงเกยวกบดอกรำตรมำกมำย เชน พระรำชนพนธของรชกำลท ๗ เพลง “ดอกรำตรประดบดำว” ไดกลำวถงดอกรำตรไว เพลง “ดอกรำตร” ของ ธนดำ ธรรมวมล ศลปนไทยจำกคำย จเอมเอม แกรมม เพลงจน “เยยไหลเซยง” ทแปลวำดอกรำตร ของ หล จวนกวง หนงในเพลงอมตะของจน และบทกวรวมถงเพลงอนๆอกมำกมำย

ร�ตร

Night Jessamine

121

ส.

วำสนำเปนตนไมทชอบแสงแดดร�ำไรหรอแดดจด เจรญไดดในดนทกชนด ตองกำรควำมชนสง สำมำรถเจรญเตบโตไดเรวตำมชำยน�ำทวไป แตคนนยมเอำมำปลกในอำคำร เพรำะรปทรงสวย แปลกตำ และทนทำน

คว�มเชอ คว�มหม�ยทเปนมงคล

มคว�มสข สมปร�รถน�ในชวต

วธก�รปลกและดแลรกษ�

ประโยชนและเกรดคว�มร

ชอวทยาศาสตร : Dracaena fragrans (L.)Ker Gawl. วงศ : AGAVACEAEชอสามญ : Corn plant, Cornstalk plant, Queen of Dracaenasชออน : มงกรหยก

122

ว�สน�

วำสนำเปนตนไมมงคลนำมชนดหนง เพรำะควำมหมำยของค�ำวำ “วำสนำ” ซงแปลวำ บญบำรม กศลทท�ำใหไดรบลำภยศ คนโบรำณเชอกนวำ บำนใดปลกตนวำสนำไวประจ�ำบำนทำงทศตะวนออกเฉยงเหนอจะท�ำใหคนในบำนสขสมหวง คดหวงปรำรถนำสงใดกจะประสบควำมส�ำเรจในชวตตำมค�ำอธษฐำน นอกจำกนวำสนำยงถอเปนไมเสยงทำยอกดวย หำกบำนใดหมนพรวนดนรดน�ำใหตนวำสนำสวยสดสมบรณและออกดอก จะท�ำใหคนในบำนพบโชคลำภ ไมวำจะเปนขำวของเงนทอง กำรเลอนขนเลอนต�ำแหนง รวมทงมอ�ำนำจบำรมเปนทนำภำคภมใจอกดวย ผทเหมำะจะลงมอปลกตนวำสนำนน ควรจะเปนสภำพสตร เพรำะไมวำ จะเปนวำสนำอธษฐำน หรอวำสนำรำชน กจะดเหมำะเจำะคลองจองใหผหญงเปนฝำยปลก เนองจำกควำมออนหวำนออนโยนของผหญงนนเอง

วำสนำมถนก�ำเนดในประเทศเอธโอเปย ไนจเรย และกน เปนไมพมสงประมำณ 4-10 เมตร มดอกเลกๆบำนตอนกลำงคน สงกลนหอมฉนไปไดไกล ดร.บ. ซ. โวล-เวอรตน นกวจยแหงองคกำรบรหำรอวกำศและกำรบนแหงชำต หรอนำซำ ประเทศสหรฐอเมรกำไดคนพบไมดอกไมประดบจ�ำนวน 50 ชนดทมควำมสำมำรถในกำรดดพษจำกอำกำศหรอมลพษทำงอำกำศไดอยำงดเยยมรวมทงไอเสยทเกดจำกมนษยดวย ซงหนงในจ�ำนวนนนกคอตนวำสนำนนเอง

Queen ofDracaenas

123

บรรณ�นกรมเขยวหมนป. (สบคน 10 มกรำคม 2555 จำก http://www.panmai.com/Pollution/Pollution_26.shtml)

เขยวหมนป. (สบคน 10 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/เขยวหมนป)

จ�าปา. (สบคน 5 พฤศจกำยน 2554 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/จ�ำปำ)

จ�าปา : พระยาแหงดอกไมของคนไทยสมยกอน. (สบคน 5 พฤศจกำยน 2554 จำก http://doctor.or.th/

node/2463)

ชมเหดเทศสมนไพรแกทองผก.(สบคน 6 พฤศจกำยน 2554 จำก http://www.vegetweb.com/

ชมเหดเทศ-แกทองผก/)

ชบา. (สบคน 5 พฤศจกำยน 2554 จำก http://www.ptcn.ac.th/student/Sand4.html)

ชบา ไซรอาคส. (สบคน 5 พฤศจกำยน 2554 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/ชบำ)

เจตนสร ปชปณญรศม. ปลกไมมงคลตามวนเกด. กรงเทพฯ: ส�ำนกพมพแพรธรรม, 2537.

ดอกทานตะวน. (สบคน 8 มกรำคม 2555 จำก http://www.the-than.com/FLower/F8.html)

ดอกอญชน ( Blue Pea ). (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://pitchaya.net/ดอกอญชน)

ตนราชนหนออน (Marble Queen ). (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://www.treeshistory.com/2011/11/

marble-queen.html)

ตนราตร... มดอกหอมในตอนกลางคน. (สบคน 8 มกรำคม 2555 จำก http://www.baanmaha.com/

community/thread33636.html)

ทานตะวน. (สบคน 8 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/ทำนตะวน)

ธญนนท วระกล. ไมมงคล. กรงเทพฯ: บรษทอมรทรพรนตงแอนดพบลชชง จ�ำกด (มหำชน), 2551.

ธรรมรกษา. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก www.maipradabonline.com/maimongkol/tumruksa.htm)

บษบำ จงพำนชยกล. ไมสรมงคล. กรงเทพฯ: ส�ำนกพมพคอมมำ, 2459.

ปลก”ไผกวนอม”เพอการสงออกไมมงคลท�าเงนชาวบานหนองออ. (สบคน 5 พฤศจกำรยน 2554 จำก

http://www.komchadluek.net/detail/20110818/106364/

ปลกไผกวนอมเพอกำรสงออกไมมงคลท�ำเงนชำวบำนหนองออ.html)

ไผกวนอม. (สบคน 5 พฤศจกำยน 2554 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/ไผกวนอม)

ฝรง. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/ฝรง)

พญาปลองทอง. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/

clinacan.html)

พญายอ. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/clinacan.html)

พญายอ. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://www.panmai.com/Zodiac1/payayor.shtml)

พระนางเธอลกษมลาวณ. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/

พระนำงเธอลกษมลำวณ)

มาจากอเมรกา เขาเรยกวา “ชมเหดเทศ”. (สบคน 6 พฤศจกำยน 2554 จำก http://gotoknow.org/blog/

jomduang/407795)

ยโถ : ความงาม หอม ทนทาน. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://doctor.or.th/node/1382)

ราชนหนออน. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://www.maipradabonline.com/maimongkol/

lachinehinon.htm)

ราชพฤกษ. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/รำชพฤกษ)

ราชพฤกษ. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://www.maipradabonline.com/maimongkol/

rachapouk.htm)

ราตร_(พรรณไม). (สบคน 8 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/รำตร_(พรรณไม))

ราตร. (สบคน 8 มกรำคม 2555 จำก http://bbznet.pukpik.com/scripts2/

view.php?user=healthy&board=9&id=69&c=1&order=numview)

ศภสรำ. พนธไมมงคล ใหโชคเพมลาภ. กรงเทพฯ: ส�ำนกพมพบำนธรรมะ, 2553

สมนไพร ชมเหดเทศ. (สบคน 6 พฤศจกำยน 2554 จำก http://www.n3k.in.th/สมนไพร/ชมเหดเทศ)

สรรพคณสมนไพร 200 ชนด. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/

herbs_07_6.html)

อญชน. (สบคน 3 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/อญชน)

โฮลโคเนย. (สบคน 17 มกรำคม 2555 จำก http://th.wikipedia.org/wiki/เฮลโคเนย)

วนเกดและไมมงคล

เรยบเรยง

จ�ฤตร เจรญศกดวโรจน

ภ�พประกอบ

Jarit Charoensakwiroj

ขอขอบคณ สำ�นกพมพบ�นและสวน

ตก C ชน 3 บรษทอมรทรพรนตงแอนดพลบบลชชง จำ�กด (มห�ชน) 65/101-103 หม 4

ถนนชยพฤกษ (บรมร�ชชนน) เขตตลงชน กรงเทพฯ 10170

www.baanlaesuan.com

ปกหลงใน 2

ปกหลงใน 2

ราคา 480 บาท

ISBN 000-5111-001-001-6

สร� อ�จทำ�ใหท�นมคว�มสขแคส�มชวโมง

ง�นเลยง อ�จทำ�ใหท�นมคว�มสขเพยงแคส�มวน

คครอง อ�จทำ�ใหท�นมคว�มสขแคเพยงส�มเดอน

แตก�รปลกตนไม จะทำ�ใหท�นมคว�มสขไดตลอดไป

““

สภ�ษตจน