1. 1. BTK VE HAYVANLAR NASIL RER, BYR VE GELR? Eeysiz reme Eeyli reme Memelilerde reme, Byme ve Gelime iekli bitkilerde reme Byme ve Gelime BTK VE HAYVANLARDA BYME VE GELM Hayvanlarda reme, Byme ve Gelime Kurbaalarda reme, Byme ve Gelime Balklarda reme, Byme ve Gelime Srngenlerde reme, Byme ve Gelime Kularda reme, Byme ve Gelime Bitki ve Hayvanlarda reme
2. 2. BTK VE HAYVANLAR NASIL RER, BYR VE GELR? Bitki ve Hayvanlarda reme Doada yaayan canllarn domasn, bymesini, gelimesini, remesini ve lmesini kapsayan srece, hayat dngs denir. Hayat dngs, reme ile balar. Canllarn nesillerini devam ettirmesi iin kendilerine benzer yaplar oluturmasna reme denir.
3. 3. reme, canllarn ortak zelliklerinden biridir. Canllarda reme iki ekilde gerekleir.
4. 4. 1. Eeyli reme Ayn tre ait iki farkl cinsiyetteki canl bireyler arasnda gerekleen reme eklidir. Eeyli remenin gereklemesi iin yumurtann ekirdei ile spermin ekirdei birlemelidir. reme Hcreleri (Eey Hcreleri) Canllarn remesini salayan hcrelere eey hcreleri(reme hcreleri) denir. Erkek reme hcresine sperm, dii reme hcresine yumurta denir. Sperm ve yumurtann zellikleri birbirinden farkldr.
5. 5. Hcre zar, sitoplazma ve ekirdekten oluur. Hareketsizdir. Spermden ok daha byktr. Bu nedenle fazla sitoplazmaya sahiptir.
6. 6. Ba, boyun ve kuyruk ksmlarndan oluur. Ba ksm, hcre zar, sitoplazma ve ekirdekten oluur. Hareketlidir. Yumurtaya gre ok kktr. Bu nedenle sitoplazmas azdr.
7. 7. Sperm ve yumurta hcrelerinin birlemesine dllenme, dllenme sonucu oluan hcreye ise zigot ad verilir. Zigot hcre blnmesi ile byyp gelierek embriyoyu, embriyo da yavru bireyi meydana getirir. Hayvanlarda dllenme iki trldr: dllenme ve d dllenme
8. 8. Dllenme: Dllenme (sperm ve yumurtann birlemesi) anne vcudu iinde gerekleir. nsan, kedi, at, ylan, ku gibi canllarda i dllenme gerekleir. D Dllenme: Dllenme( sperm ve yumurtann birlemesi) anne vcudu dnda gerekleir. Balklar ve kurbaalarda d dllenme grlr. Hayvanlar eitli ynleriyle inceleyen bilim dalna zooloji, zooloji ile uraan bilim insanlarna zoolog denir.
9. 9. 2. Eeysiz reme Bir ana canlnn kendisiyle ayn zellikte bireyler meydana getirmesine denir. Bu reme eklinde reme hcreleri grev almaz. Bu yzden canllarn cinsiyeti nemli deildir.
10. 10. Vejetatif reme: Bitkilerin kk, dal, yaprak gibi ksmlarndan yeni bitkiler olumasna vejetatif reme denir. Scak ve nemli ortamda bekleyen soann filizlenmesi, ilein srnc gvdesiyle yeni bitki oluturmas, St, gl, kavak dalndan yeni bitki olumas, (elikleme ile reme) Patates, yer elmas gibi bitkilerde gze denen kntlarn yeni bitkiyi oluturmas, (yumru ile reme) Lale, nergis gibi bitkilerin soanlarnn uygun ortama ekilerek yeni bitki oluturmas,(soan ile reme) vejetatif remeye rnektir.
11. 11. Tomurcuklanarak reme: Ana canl zerinde oluan kntnn, zamanla byyp gelierek yeni canl oluturmasdr. Denizanas, hidra, bira mayas, snger, mercan tomurcuklanma ile reyen canllardr. Blnerek reme: Belli bir olgunlua ulaan tek hcreli canlnn blnerek kendine benzer canl meydana getirmesidir. Amip, glena, paramesyum (terliksi hayvan), su yosunu ve bakteriler blnerek rerler.
12. 12. Yenilenme(Rejenerasyon) ile reme: Canlnn kopan parasndan yeni canl olumasna denir. Denizyldznn kopan kolunu yenilemesi, toprak solucannn kopan paralarndan yeni canl olumas yenilenme ile remeye rnektir. Sporla reme: Sporlar zeri salam bir rt ile kapl zellemi hcrelerdir. Olumsuz evre artlarna iyi dayanrlar. artlar uygun hale gelince yeni canly olutururlar. Kara yosunu, erelti otu ve mantarlar sporla rer. Kertenkelenin kopan kuyruunu yenilemesi, krlan kemiklerin kendini onarmas, yaralarn iyilemesi, kemik iliinde kan hcresi retilmesi bir eit yenilenmedir, ancak yenilenmeyle reme deildir. nk yeni canl olumaz.
13. 13. BTK VE HAYVANLARDA BYME VE GELME iekli bitkilerde reme Byme ve Gelime
14. 14. Bitkilerin reme organ iektir.
15. 15. Ta yaprak: iein renkli ve kokulu ksmdr. Kokusu ve rengi ile bcekleri kendine eker. anak yaprak: Yeil renkli ksmdr. iein tomurcuk halini d etkilerden korur. iek tablas: Bitkinin anak ve ta yapraklarn, erkek ve dii organlarn bir arada tutar. iek sap: iein bitki gvdesiyle birletii ksmdr.
16. 16. Bitkinin erkek reme hcresine polen denir. Bitkilerin reyebilmesi iin polenlerin yumurtaya ulamas gerekir. Tozlama: Erkek organn banda bulunan polenlerin, rzgr, su ve hayvanlar aracl ile dii organn tepeciine tanmasna tozlama denir.
17. 17. Dllenme: Dii organn tepecii nemli olduu iin buraya ulaan polenlerin zar, su alarak ier ve atlar. Polenden yumurtala doru polen tp ad verilen bir borucuk oluur. Polen iindeki reme hcreleri, polen tpnden geerek yumurtala ular. Yumurtalktaki yumurtann ekirdei ile sperm hcresinin ekirdei kaynar. Bu olaya dllenme denir.
18. 18. Bu olay sonucunda zigot denilen dllenmi yumurta oluur. Ksa srede zigot bitkinin kk tasla olan embriyoyu meydana getirir. Embriyonun etraf sert bir kabukla evrilir. Bylece tohum ad verilen yap oluur. Tohumun iinde bulunduu yumurtalk etlenip sulanarak geliir ve meyveyi oluturur.
19. 19. imlenme Dllenme olayndan sonra oluan tohumlar, su, yamur sular, rzgar ve canllarn etkisiyle evreye dalr. Tohumlarn iindeki embriyonun uygun ortamda gelierek yeni bitki oluturmasna imlenme denir. imlenme esnasnda embriyonun ihtiyac olan besin, besi doku (enek) tarafndan karlanr. nk yapraklar olmad iin bitki imlenme esnasnda fotosentez yapamamaktadr.
20. 20. Tohumun imlenmesi iin Ne Gereklidir? imlenme iin; Su (Nem) Hava (Oksijen) Uygun scaklk gereklidir. NOT: imlenme iin k gerekli deildir. Tohum imlenirken depo besini kullanr. imlenme gerekletikten sonra oluan gen bitkinin yapraklar vardr ve bu sayede fotosentez yaparak besin retir ve bymeye devam eder. Byme ve gelime iin; Su Hava (Oksijen) Uygun Scaklk Ik gereklidir.
21. 21. 1. Tozlama: Erkek organn banda bulunan polenler, rzgr, su ve hayvanlar aracl ile dii organn tepeciine ular. 2. Dllenme: Yumurtalktaki yumurtann ekirdei ile sperm hcresinin ekirdei kaynaarak dllenme olay gerekleir. Dllenme sonucu zigot oluur. Zigot ise embriyoyu oluturur. 3. Tohum ve Meyve Olumas: Embriyonun etraf sert bir kabukla evrilir. Bylece tohum ad verilen yap oluur. Tohumun iinde bulunduu yumurtalk etlenip sulanarak geliir ve meyveyi oluturur. 4. imlenme: Tohumdaki embriyo uygun artlarda gelierek ana bitkiye benzer yeni bitki oluturur. 5. Gen bitkinin olumas: imlenme sonras byme ve gelimek zere gen bitki oluur. 6. Olgun bitkinin olumas: Gen bitki byyp gelierek tomurcuklar, tomurcuklar da iekleri oluturur.
22. 22. Hayvanlarda reme, Byme ve Gelime Memelilerde reme, Byme ve Gelime Dourarak oalrlar. dllenme, i gelime grlr. Yavru bakm vardr ve yavrularn stle beslerler. nsan, at, kedi, kpek, geyik, fok, yunus, balina, yarasa vb. dourarak oalr.
23. 23. Kularda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm vardr. NOT: Yumurta ile oalan canllardan sadece kularda yavru bakm vardr.
24. 24. Srngenlerde reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur. Ylan, kertenkele, su kaplumbaas Balklarda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. D dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur.
25. 25. Kurbaalarda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. D dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur. Geliimleri srasnda bakalam geirirler. NOT: Balk ve kurbaalar yumurtalarn suya braktklarndan, nesillerinin devam iin ok sayda yumurta olutururlar. nk yumurtalar suda korunmasz haldedir.
26. 26. Bakalam Kurbaa, kelebek gibi baz canllarda, yavru canl baz yapsal deiimler geirdikten sonra ana canlya benzer hale gelir. Canllarn geirdii bu yapsal deiimlere bakalam denir. Canllarn bakalam geirmesinin nedeni, yumurtada yeterli besin olmad iin canlnn geliimini tamamlamadan yumurta dna kmasdr. Uur bcei, sinek, kelebek, kurbaa, ekirge vb. bakalam geirir.
27. 27. KAYNAKA http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/41/01/701353 /dosyalar/2015_02/24024033_6.s%C4%B1n%C4%B1f5.n tebtkvehayvanlardareme,bymevegelme.pdf http://aragec.com/t%C3%BCr+%C3%A7e%C5%9Fitlili% C4%9Fi.html http://slideplayer.biz.tr/slide/1954115/ http://www.fenokulu.net/yeni/FenKonulari/Konu/Cicek- ve-yapisi-Konu-Anlatimi_29.html http://www.ozcanbortepe.com/ana-sayfa/kurbaganin- yasam-dongusu.html
28. 28. HAZIRLAYAN: MERAL ELK MARMARA NVERSTES 2015