Bitwa pod Łukawicą

Lukawica.pl

 Podczas powstania styczniowego w latach 1863-1864 na terenie gminy Poświętne stoczono kilkadziesiąt mniejszych i większych potyczek z wojskami rosyjskimi. Wielce znaczącym etapem była bitwa pod Łukawicą. Została ona stoczona w dniach 17-19 września 1863 roku. Po stronie polskiej stanął pułkownik Ejtminowicz  z partią powstańczą liczącą między blisko500 ludzi.www.historiastarachowic.republika.pl

 Za współpracę z powstańcami Łukawicka wieś musiała zapłacić największą cenę.  Łukawica w dniach 2-5 października została otoczona przez wojska rosyjskie, które składały się z czterech rot piechoty, szwadronu ułanów i stu kozaków. Na czele oddziału rosyjskiego stał naczelnik wojskowy Ignacy Borejsza z Bielska.

Kresy24.pl

 Każdy dom we wsi został obstawiony przez żołdaków carskich , którzy kolejno wyganiali na pobliskie pole wszystkich mieszkańców bez względu na wiek czy chorobę. Przez trzy dni wywożono z dworu w Pietkowie całkowity majątek mieszkańców, który został najpierw zgrabiony. Był to pierwszy etap wykonywania kary na mieszkańcach.

Lukawica.pl

Ostatniego dnia siedzący na koniu i obserwujący cały spektakl Borejsza odczytał dekret generała Michała Murawiewa „Wieszatiela”. Głosił on między innymi, że cała szlachta z Łukawicy ma być zesłana na Syberię, cały majątek ruchomy i nieruchomy miał być skonfiskowany, a wieś spalona.

Muzeumwp.pl

Na komendę „zażigat” carscy żołnierze podpalili jednocześnie całą wieś. Ludność zaś pognano etapami na zesłanie na Wschód na „Sybir”. Dopiero po upływie 12 lat po ułaskawieniu pozwolono mieszkańcom wrócić do Królestwa, niestety nie wszyscy mieszkańcy nie doczekali tego momentu.

Ro.com.pl

Na pamiątkę bitwy pod Łukawicą został wzniesiony tam pomnik. Opisuje on historię Łukawicy i łączy w sobie wiele symboli. Wszystkie kamienie leżące w bruku krzyża pochodzą z różnych regionów miejscowości i okolic. Kilka z nich pochodzi z dworku tej miejscowości, a także z posesji budynków.

Lukawica.pl

Fundament tego pomnika ma głębokość 2000 mm, co symbolizuje 2000 lat chrześcijaństwa. Na cokole znajdują się napisy. Cokół symbolizuje Jana Pawła ll. Cokół pokryty jest  marmurem włoskim, który symbolizuje z racji przenikających się kolorów: szarego i białego prozę życia ludzkiego- szarość, a biel - wielkość pontyfikatu. Na cokole od frontu wyryte są słowa: „Chwała zwyciężonym Gloria Victis Łukawiczanom, powstańcom tym, co walczyli, ginęli za ojczyznę w powstaniu styczniowym 1863 roku.”

Lukawica.pl

Niżej widnieją słowa „Wracaliśmy, wracamy i wracać będziemy do ciebie Polsko matko nasza, bo wyszliśmy z tej ziemi”. Jest to odniesienie do powrotów człowieka do ojczyzny. Słowa nadziei, chwała tym którzy się nie poddali, zwyciężyli, chwała tym, którzy się nie poddają w dążeniu do dobra, prawdy, nie wyrzekają się samych siebie i najbliższych. 

Lukawica.pl

Bitwa pod Łukawicą(zachowana oryginalna pisownia)„Pozostając dłuższy czas w obozie pod Skrobacianką. Ejtminowicz Julian powiększał swoje szeregi bądź ochotnikami zbieranymi na miejscu, bądź doprowadzanymi mu oddziałami, jak Waszkiewicza i Tołkina, lub ochotnikami zebranymi przez Barancewicza, a doprowadzonymi przez Kiersnowskiego. Niebawem przybył do oddziału Bogusław Ejtminowicz brat Juliana, również b. oficer mosk. I obiął dowództwo nad całym oddziałem, podczas gdy Julian wyruszał w powiat, by organizować nowe oddziały, stykając się bądź z Kiersnowskim, bądź z Barancewiczem i wracał znowu do obozu. 

Ostatecznie wszystkie siły ruszyły na południe. Dążąc do połączenia się z Barancewiczem Eitminowicze na stanowisku pod wsią Łukawica zaatakowani zostali przez nieprzyjaciela. Na prawym brzegu brzeźniaka, w którym strudzeni wypoczywali, a który nie nadawał się do obrony, ze strony Łukawicy zajął pozycyę pluton H u w a l d a, z przeciwnej strony pluton Waszkiewicza, środek zaś zajmował T o ł k i n. Kozacy wyminąwszy Hu-walda, wpadli na Tołkina, który ich przyjął ogniem. Nadbiegła wnet piechota z dwóch stron przeciwnych, a wtedy Waszkieicz i Huwald przymknęli się do Tołkina i rociągnięta linia bojowa powstańców poczęła się cofać, odstrzehwając się, ale niebawem rozerwała się z kilkoma ludźmi w jedną stronę Ejt-m i n o w i c z Bogusław, z całą zaś masą Julian w drugą stronę. 

Bój trwał od godz. 2 w południe do 5. 'Zginął w nim Tołkin ugodzony kulą a następnie do-kłuty piką oraz 4 innych, ranionych zaś ciężko było pięciu. Następnego dnia wymknął się Julian z zasadzki, w którą go chcieli wprowadzić moskale pod Lępicą i przeszedł w Mniu rzeką Nurzec, a we wieluńskim lesie połączył się z nim Bogusław. W kila dni potem mimo pościgu moskali zeszli się z Barancewiczem i niebawem pod Mielnikiem wkroczyli na Podlasie a pod Kolanem połączyli się Z Krysińskim”

Źródło: Bitwy i potyczki 1863-1854, Rapperswil, 1913

Skorzystałyśmy z takich źródeł, jak:-lukawica.pl- gimpos.neostrada.pl

Bibliografia

Prezentację wykonały:•Monika Dąbrowska•Paulina Czaczkowska