Þjóðhags- reikningar
DESCRIPTION
Þjóðhags- reikningar. 23. kafli. rekstrarhagfræði. Rekstrarhagfræði fjallar um ráðstöfun knappra framleiðslugæða af sjónarhóli fólks og fyrirtækja Hún fjallar um, hvernig heimili og fyrirtæki taka ákvarðanir og hvernig þau eigast við á markaði. Þjóðhagfræði. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/1.jpg)
ÞJÓÐHAGS-REIKNINGA
R
23. kafli
![Page 2: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/2.jpg)
Rekstrarhagfræði fjallar um ráðstöfun knappra framleiðslugæða af sjónarhóli fólks og fyrirtækja
Hún fjallar um, hvernig heimili og fyrirtæki taka ákvarðanir og hvernig þau eigast við á markaði
REKSTRARHAGFRÆÐI
![Page 3: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/3.jpg)
Þjóðhagfræði fjallar um gerð og gangverk þjóðarbúskaparins
Markmið hennar er að skýra efnahagsumhverfi heimila, fyrirtækja og atvinnuvega og þau lögmál, sem heimili, fyrirtæki og markaðir lúta í sameiningu
ÞJÓÐHAGFRÆÐI
![Page 4: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/4.jpg)
ÞJÓÐHAGFRÆÐI Þjóðhagfræði leitar svars við spurningum eins og þessum:Hvers vegna eru tekjur manna háar sums staðar og lágar annars staðar?
Hvers vegna hækkar verðlag ört á sumum skeiðum, en hægt á öðrum?
Hvers vegna aukast framleiðsla og atvinna sum ár og skreppa saman önnur?
![Page 5: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/5.jpg)
TEKJUR OG GJÖLD Í HAGKERFINU
Til að leggja mat á, hvort vel gengur í efnahagslífinu eða ekki, þurfum við að skoða heildartekjur manna og leggja þær saman til að finna þjóðartekjur
![Page 6: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/6.jpg)
Í hagkerfinu í heild eru tekjur jafnar gjöldum, af því aðÖll viðskipti ganga þannig fyrir sig, að kaupandi skiptir við seljanda Kaup = sala
Útgjöld eins eru tekjur annars Tekjur = gjöld
TEKJUR OG GJÖLD Í HAGKERFINU
![Page 7: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/7.jpg)
VERG LANDSFRAMLEIÐSLA
Verg landsframleiðsla (VLF) er mælikvarði á tekjur og gjöld í hagkerfinu
Hún er markaðsvirði allrar vöru og þjónustu, sem framleidd er til endanlegra nota innan lands á tilteknu tímabili
Verg landsframleiðsla = hrein landsframleiðsla + afskriftirAfskriftir = endurnýjunarfjárfesting
![Page 8: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/8.jpg)
Verg landsframleiðsla (VLF) er markaðsvirði allrar vöru og þjónustu, sem framleidd er til endanlegra nota innan lands á tilteknu tímabili
Landfræðilegt hugtak:Framleiðsla tyrkneskra verkamanna í Berlín er talin með VLF í Þýzkalandi (en þó ekki sá hluti hennar, sem þeir senda heim til Tyrklands)
VERG LANDSFRAMLEIÐSLA
![Page 9: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/9.jpg)
Verg þjóðarframleiðsla (VÞF) er markaðsvirði allrar vöru og þjónustu, sem framleidd er til endanlegra nota af þegnum ákveðins ríkis á tilteknu tímabili
Lögfræðilegt hugtak:Sá hluti teknanna, sem tyrkneskir verkamenn í Berlín senda heim til Tyrklands, er talinn með VÞF í Tyrklandi
VERG ÞJÓÐARFRAMLEIÐSLA
![Page 10: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/10.jpg)
VÞF = VLF + tekjur erlendis frá VLF er það, sem landið framleiðir VÞF er það, sem þjóðin framleiðir Tyrkland: VÞF > VLF
Hluti tyrknesku þjóðarinnar vinnur erlendis og sendir tekjurnar heim
Ísland: VÞF < VLF Íslendingar eru skuldugir í útlöndum –
upp fyrir haus! – og senda hluta tekna sinna úr landi sem vaxtagjöld til erlendra lánardrottna
VERG ÞJÓÐARFRAMLEIÐSLA
![Page 11: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/11.jpg)
Skoðum nú, hvers vegna tekjur og gjöld hljóta ævinlega að standast á
HRINGRÁS EFNAHAGSLÍFSINS
![Page 12: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/12.jpg)
HRINGRÁS EFNAHAGSLÍFSINS
Fyrirtæki Heimili
Markaður fyrir framleiðsluþætti
Markaður fyrir vörur og þjónustu
GjöldTekjur
Laun, vextir og arður
Tekjur
Seld vara og þjónusta
Keypt vara og þjónusta
Vinnuafl, land og fjármagn
Aðföng til framleiðslu
![Page 13: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/13.jpg)
AÐ MÆLA VLF
Höfum sagt: VLF (e. GDP) er markaðsvirði allrar vöru og þjónustu, sem framleidd er til endanlegra nota innan lands á tilteknu tímabili
![Page 14: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/14.jpg)
AÐ MÆLA VLF Framleiðslan er mæld á
markaðsverði Tekur aðeins til framleiðslu vöru
og þjónustu til endanlegra nota, en tekur ekki til aðfanga (virðisaukinn er talinn aðeins einu sinni, hann er ekki tvítalinn)Teljum brauðið með, ekki hveitið
Tekur bæði til áþreifanlegs varnings (matur, föt, bílar) og óáþreifanlegrar þjónustu (klipping, bílþvottur, læknishjálp)
![Page 15: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/15.jpg)
AÐ MÆLA VLF VLF nær yfir vörur og þjónustu framleiddar á yfirstandandi tímabili, ekki í fortíðinni, þ.e. á líðandi stund, ekki á liðnum tíma
VLF er virði framleiðslunnar innan landamæra tiltekins lands
VLF er virði framleiðslunnar á afmörkuðu tímabili, yfirleitt einu ári eða einum ársfjórðungi
![Page 16: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/16.jpg)
HVAÐ ER TALIÐ MEÐ Í VLF?
VLF nær yfir alla framleiðslu í
hagkerfinu, sé hún seld löglega á
markaði
![Page 17: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/17.jpg)
VLF nær ekki yfir flest af því, sem er framleitt og notað á heimilum og fer því aldrei á markaðSbr. bóndann, sem giftist ráðskonu sinni og hætti að greiða henni laun, svo að landsframleiðslan minnkaði
VLF nær ekki heldur yfir vöru og þjónustu, sem er seld ólöglega, t.d. eiturlyf og mútur
HVAÐ ER EKKI TALIÐ MEÐ Í VLF?
![Page 18: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/18.jpg)
SAMSETNING VLFVLF (Y) er summa þessara stærða: Neyzla (C) Fjárfesting (I) Ríkisútgjöld (G) Hreinn útflutningur (NX)
Y = C + I + G + NX
![Page 19: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/19.jpg)
SAMSETNING VLF Neyzla (C)
Útgjöld heimila til kaupa á vörum og þjónustu, en þó ekki til húsakaupa
Fjárfesting (I)Útgjöld fyrirtækja og heimila til kaupa á fjármagnsvörum, birgðum og framleiðslutækjum og einnig til húsnæðiskaupa
Birgðabreytingar eru yfirleitt taldar með fjárfestingu til einföldunar
![Page 20: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/20.jpg)
SAMSETNING VLF Ríkisútgjöld (G)
Útgjöld ríkis og byggða til kaupa á vörum og þjónustu, eða samneyzla
Styrkir eru ekki taldir með, því að þeir eru ekki veittir í skiptum fyrir framleiðslu á vörum eða þjónustu
Hreinn útflutningur (NX)Útflutningur vörum og þjónustu að frádregnum innflutningi: NX = X - Z
![Page 21: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/21.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010 (SPÁ)
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
![Page 22: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/22.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2
![Page 23: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/23.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2Fjárfesting 277,9 874 17,8
![Page 24: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/24.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2Fjárfesting 277,9 874 17,8Ríkisútgjöld 378,2 1.189 24,2
![Page 25: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/25.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2Fjárfesting 277,9 874 17,8Ríkisútgjöld 378,2 1.189 24,2Útflutningur 854,9 2.688 54,7
![Page 26: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/26.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2Fjárfesting 277,9 874 17,8Ríkisútgjöld 378,2 1.189 24,2Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0
![Page 27: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/27.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Verg lands-framleiðsla
1.561,7 4.911 100,0
Neyzla 737,6 2.319 47,2Fjárfesting 277,9 874 17,8Ríkisútgjöld 378,2 1.189 24,2Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0
Þjóðarútgjöld = C + I + G = 89,2% af Y
Viðskiptahalli = Z – X = -10,7% af Y
YCIGXZ
![Page 28: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/28.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0
XZ
![Page 29: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/29.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0Jöfnuður þáttatekna -152,3
XZJ
Jöfnuður þáttatekna er hreinar vinnutekjur (þ.e. laun)
og fjármagnstekjur (þ.e. vextir), eða m.ö.o. launatekjur
og vaxtatekjur, frá útlöndum að frádregnum
launagreiðslum og vaxtagreiðslum til útlanda
![Page 30: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/30.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0Jöfnuður þáttatekna -152,3Rekstrarframlög -3,3
XZJR
Rekstrarframlög til þróunarhjálpar til dæmis
![Page 31: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/31.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0Jöfnuður þáttatekna -152,3Rekstrarframlög -3,3Viðskiptajöfnuður 12,3 0,8
XZJR
Viðskiptajöfnuður = X – Z + J + R= 12,3
![Page 32: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/32.jpg)
VLF Á ÍSLANDI OG SAMSETNING HENNAR 2010
Alls (mkr.)
Á mann (þkr.)
Hlutfall af heild (%)
Útflutningur 854,9 2.688 54,7Innflutningur 687,0 2.160 44,0Jöfnuður þáttatekna -152,3Rekstrarframlög -3,3Viðskiptajöfnuður 12,3 0,8Vergar þjóðartekjur
1,409,4 4,432 90,2
XZJR
Vergar þjóðartekjur = VLF + J = 1.257,1
![Page 33: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/33.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 34: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/34.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 35: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/35.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 36: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/36.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 37: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/37.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 38: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/38.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 39: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/39.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
![Page 40: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/40.jpg)
MESTI SAMDRÁTTUR SÍÐAN 1945
Jón Hákon Halldórsson skrifar: Landsframleiðsla dróst saman að raungildi um 6,8% í fyrra samkvæmt endurskoðuðum tölum Hagstofunnar yfir þjóðhagsreikninga á árinu 2009, sem er um 0,3 prósentustigum meira en gert var ráð fyrir í áætlun frá því í mars síðastliðnum.
Þessi samdráttur varð eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993 og er samdrátturinn sá mesti sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhagsreikninga hófst á Íslandi árið 1945. Hagvöxtur á árinu 2008 er talinn hafa numið 1%.
Samdráttur landsframleiðslu á liðnu ári kemur fram í miklum samdrætti þjóðarútgjalda, 20,9%. Samdráttur varð í öllum þáttum þjóðarútgjalda, einkaneysla dróst saman um 16%, samneysla um 1,7% og fjárfesting um 50,9%. Aftur á móti jókst útflutningur um 7,4% á sama tíma og innflutningur dróst saman um 24,1%. Þessi þróun olli því að verulegur afgangur varð af vöru- og þjónustuviðskiptum á árinu 2009, 132 milljarðar króna, borið saman við 42 milljarða króna halla árið áður. Þessi mikli bati varð til þess að samdráttur landsframleiðslu varð mun minni en nam samdrætti þjóðarútgjalda.
VLF dróst saman um 10% 2009 og 2010
![Page 41: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/41.jpg)
EFTIRBÁTUR NORÐURLANDA:ÆTLUM VIÐ EKKI AÐ GERA NEITT Í ÞVÍ?
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Danmörk
Finnland
Ísland
Noregur
Svíþjóð
Landsframleiðsla á mann 1980-
2010 á kaupmáttarkvarða
Upprifjun
![Page 42: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/42.jpg)
ÖNNUR TEKJUHUGTÖK Verg þjóðarframleiðsla (VÞF) Hrein þjóðarframleiðsla (HÞF) Vergar þjóðartekjur (VÞT) Tekjuvirði Ráðstöfunartekjur
VÞF = GNPHÞF = NNPVÞT = GNI
![Page 43: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/43.jpg)
VERG ÞJÓÐARFRAMLEIÐSLA, AFTUR
Verg þjóðarframleiðsla (VÞF) er samanlagðar tekjur fastra íbúa lands, þ.e. þegna landsins
VÞF er frábrugðin VLF að því leyti, að VÞF telur með tekjur, sem þegnar landsins vinna sér inn erlendis, og telur ekki með tekjur, sem útlendingar vinna sér inn hér heima
VÞF = VLF + TE
![Page 44: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/44.jpg)
HREIN ÞJÓÐARFRAMLEIÐSLA Hrein þjóðarframleiðsla (HÞF) er
samanlagðar tekjur þegnanna (VÞF) að frádregnum afskriftum
Afskriftir (A) eru slit og úrelding fjármuna og framleiðslutækja í hagkerfinu: Ig = In + A
VÞF = C + Ig + G + NXHÞF = C + In + G + NXVÞF = HÞF + A
Ig = verg fjárfestingIn = hrein fjárfesting
![Page 45: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/45.jpg)
VERGAR ÞJÓÐARTEKJURVÞT = VÞF + viðskiptakjaraáhrifVÞF = C + I + G + X – Z
X = XN/PX
VÞT = C + I + G + X* – Z X* = XN/PZ sýnir kaupmátt
útflutningsteknaVK = VÞT – VÞF = X* – X = XN/PZ - XN/PX
= (XN/PX)(PX/PZ -1)Px hækkar VÞT hækka við gefinni
VÞFPz hækkar VÞT lækka við gefinni VÞF
PX/PZ = viðskiptakjör
![Page 46: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/46.jpg)
RÁÐSTÖFUNARTEKJUR
Ráðstöfunartekjur eru tekjur heimila og fyrirtækja að greiddum sköttum og skyldum til ríkisins
![Page 47: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/47.jpg)
VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI Nafnvirði VLF er virði
framleiðslunnar á verðlagi hvers árs Raunvirði VLF er virði
framleiðslunnar á föstu verðlagi VLF á nafnvirði eykst ef
Magn framleiðslunnar eykst eðaVerð framleiðslunnar hækkar
Þurfum að geta greint magnbreytingar frá verðbreytingumSkilja raunvirði frá nafnvirði
![Page 48: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/48.jpg)
Mat á umfangi þjóðarbúskaparins krefst þess, að nafnvirði VLF sé snarað yfir á raunvirði með því að nota verðvísitölu VLF
VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI
![Page 49: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/49.jpg)
VERÐVÍSITALA VLF Verðvísitala VLF sýnir verðlag á vörum og þjónustu á tilteknu ári miðað við verðlag á grunnári
Verðvísitala VLF segir okkur, að hversu miklu leyti aukning VLF á nafnvirði stafar af verðhækkun frekar en magnaukningu
![Page 50: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/50.jpg)
VERÐVÍSITALA VLF
Verðvísitala VLF er fundin þannig:
Verðvísitala VLF = VLF á nafnvirðiVLF á raunvirði*100
Skammstöfun VVLFV = N/R
![Page 51: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/51.jpg)
AÐ SNARA NAFNVIRÐI YFIR Á RAUNVIRÐI
Nafnvirði VLF er snarað yfir á raunvirði þannig:
Raunvirði VLF2008 = Nafnvirði VLF2008Verðvísitala
VLF2008
*100
R = N/V
![Page 52: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/52.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI
Vín Ostur VLF á verðlagi hvers árs
(þkr.) Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
![Page 53: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/53.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI
Vín Ostur VLF á verðlagi hvers árs
(þkr.) Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
2009 200 150 300 100
![Page 54: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/54.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI
Vín Ostur VLF á verðlagi hvers árs
(þkr.) Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
2009 200 150 300 100
2010 300 200 400 150
![Page 55: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/55.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI OG NAFNVIRÐI
Vín Ostur VLF á verðlagi hvers árs
(þkr.) Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50 20
2009 200 150 300 100 60
2010 300 200 400 150 120
*** *
** =
==
+++
200%100%
![Page 56: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/56.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI TILTEKINS GRUNNÁRS (2008)
Vín Ostur VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
![Page 57: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/57.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI TILTEKINS GRUNNÁRS (2008)
Vín Ostur VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
2009 100 150 200 100
![Page 58: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/58.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI TILTEKINS GRUNNÁRS (2008)
Vín Ostur VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50
2009 100 150 200 100
2010 100 200 200 150
![Page 59: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/59.jpg)
DÆMI UM VLF Á RAUNVIRÐI TILTEKINS GRUNNÁRS (2008)
Vín Ostur VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
Verð (kr.)
Magn (lítrar)
Verð (kr.)
Magn (kg.)
2008 100 100 200 50 20
2009 100 150 200 100 35
2010 100 200 200 150 50
*** *
** =
==
+++
75%43%
![Page 60: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/60.jpg)
VERÐVÍSITALA VLF VLF á
verðlagi hvers árs
(þkr.)
VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
VVLF
= [(1)/ (2)] *100
2008 20 20 100
(1) (2)
![Page 61: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/61.jpg)
VERÐVÍSITALA VLF VLF á
verðlagi hvers árs
(þkr.)
VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
VVLF
= [(1)/ (2)] *100
2008 20 20 100 2009 60 35 171
(1) (2)
![Page 62: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/62.jpg)
VERÐVÍSITALA VLF VLF á
verðlagi hvers árs
(þkr.)
VLF á verðlagi
2008 (þkr.)
VVLF
= [(1)/ (2)] *100
2008 20 20 100 2009 60 35 171 2010 120 50 240
(1) (2)
71%
40%
Takið eftir: 1,75*1,71 = 3 og 1,43*1,40 = 2
![Page 63: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/63.jpg)
ÍSLAND: VLF Á FÖSTU VERÐLAGI 1945-2010
Mag
nvísi
tala
(200
0 =
100)
1945
19
49 19
53 19
57 19
61 19
65 19
69 19
73 19
77 19
81 19
85 19
89 19
93 19
97 20
0120
0520
090
20
40
60
80
100
120
140 Mikill vöxtur frá 1945Rykkir og skrykkir
Síldin hvarf
Þorskurinn kvaddi
Verðbólgan hjaðnar
Hrunið
![Page 64: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/64.jpg)
1945
19
48 19
51 19
54 19
57 19
60 19
63 19
66 19
69 19
72 19
75 19
78 19
81 19
84 19
87 19
90 19
93 19
96 19
99 20
0220
0520
080
20
40
60
80
100
120
140
ÍSLAND: VLF Á MANN Á FÖSTU VERÐLAGI 1945-2010
Mag
nvísi
tala
(200
0 =
100)
Mikill vöxtur frá 1945Rykkir og skrykkir
Síldin hvarf
Þorskurinn kvaddi
Verðbólgan hjaðnar
Hrunið
![Page 65: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/65.jpg)
1945
19
48 19
51 19
54 19
57 19
60 19
63 19
66 19
69 19
72 19
75 19
78 19
81 19
84 19
87 19
90 19
93 19
96 19
99 20
0220
0520
083
3.2
3.4
3.6
3.8
4
4.2
4.4
4.6
4.8
5
Lóga
riþm
i mag
nvísi
tölu
Mikill vöxtur og frekar jafnHallinn sýnir hagvöxt
Verðbólguár
Eftirköst
ÍSLAND: VLF Á MANN Á FÖSTU VERÐLAGI 1945-2010, AFTURy2010 = (1+g)65 y1945
ln(y2010) = 65ln(1+g) + ln(y1945)4,7 = 65g + 3,2g = 1,5/65 = 0,023Það gerir 2,3% á ári1,02365 = 4,4
![Page 66: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/66.jpg)
VLF OG VELFERÐ VLF er skásti einstaki mælikvarðinn á hagræna velferð
VLF á mann sýnir tekjur og gjöld meðalmanns í hagkerfinu
![Page 67: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/67.jpg)
VLF OG HAGRÆN VELFERÐ Meiri VLF á mann er til marks um meiri velferð miðað við önnur lönd eða fyrri ár
VLF er þó ekki fullkominn mælikvarði á hamingju manna og lífskjör
![Page 68: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/68.jpg)
VLF OG HAGRÆN VELFERÐ Sumt af því, sem eykur velferð, er ekki reiknað með í VLF Gildi tómstunda Gildi hreins umhverfis Gildi nær allrar utanmarkaðsstarfsemi Gildi tímans, sem foreldrar eyða
með börnum sínum og öfugt Gildi sjálfboðastarfs
![Page 69: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/69.jpg)
VLF OG HAGRÆN VELFERÐ
Aðrir mælikvarðar á velferð Ævilíkur nýfæddra barna Menntun
Fullorðinslæsi Heilbrigði
Fjöldi lækna og sjúkrarýma á mann
Atvinnuöryggi Lýðræði og mannréttindi
Fer heimurinn batnandi?
![Page 70: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/70.jpg)
SAMANBURÐUR VLF MILLI LANDA
Jafnvirðisútreikningar á VLF (ppp)Skráð VLF getur verið villandi
Tekur ekki til, að vara og þjónusta er misdýr eftir löndum Hátt verðlag í iðnríkjum Lágt verðlag í þróunarríkjum
Kaupmáttur eins dollara er því meiri víða í þróunarlöndum en hann gæti virzt, svo að skráð VLF þar vanmetur kaupmáttinn
Leiðrétt VLF er að sama skapi meiri í þróunarlöndum en skráð VLF
![Page 71: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/71.jpg)
HAGTÖLUR OG SKÝRSLUR Á VEFNUMÍsland
www.hagstofa.iswww.fjarmalaraduneyti.is/Utgefi
d-efni/thjodarbuskapur/www.sedlabanki.is
Útlöndwww.oecd.orgwww.worldbank.orgwww.imf.org
![Page 72: Þjóðhags- reikningar](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022081420/56815b35550346895dc908dd/html5/thumbnails/72.jpg)
VLF, ÆVILÍKUR OG LÆSI 2010
EndirLand VLF á mann ($, ppp) Ævilíkur (ár) Læsi (%)Bandaríkin 47,310 78Þýzkaland 38,100 80Japan 34,610 83Ísland 28,270 82Rússland 19,240 69 100Mexíkó 14,400 77 93Brasilía 11,000 73 90Kína 7,640 73 94Indónesía 4,200 69 92Indland 3,400 65 63Pakistan 2,790 65 56Nígería 2,240 51 61Bangladess 1,810 69 56