2. tbl. 13. árg. 2013

Landsæfing 2013

Nýir boðunarkóðar

Þyrluhópur undanfara

Sarex 2013

Slysavarnir ungra barna

Landsmót unglingadeilda

Landsþing

Áhöfnin á Húna

Börn þurfa líkaforeldra á netinu

VodafoneGóð samskipti bæta lífið

Börnin okkar lifa á spennandi tímum samfélagsmiðla, snjalltækja og tölvuleikja. Tækninýjungarnar geta samt verið varasamar og

þau þurfa leiðsögn foreldra. Setjum okkur inn í stafrænt líf barna og unglinga og tölum við þau um örugg samskipti.

Þú finnur góð ráð og leiðir á vodafone.is/samskipti

Slysavarnir4

Efni

2 . t b l . 1 3 . á r g . o k t ó b e r 2 0 1 3

2. tbl. 13. árg. 2013

Útgefandi: Slysavarnafélagið Landsbjörg,

Skógarhlíð 14, 105 Reykjavík.

Áskrift og almennur sími: 570-5900.

Netfang: bjorgun@landsbjorg.is.

Auglýsingar: herdis@landsbjorg.is.

Ritstjóri: Ólöf Snæhólm Baldursdóttir.

Ábyrgðarmaður: Jón Svanberg Hjartarson

Próförk: Haraldur Ingólfsson – Harla.

Umbrot og prentun: Prentsmiðjan Oddi.

Forsíðumynd: Sigurður Ó. Sigurðsson.

Slysavarnafélagið Landsbjörg er samtök sjálfboðaliða

um allt land sem vinna björgunar- og slysavarnastarf.

Innan félagsins starfa um 100 björgunarsveitir, um 40

virkar slysavarnadeildir auk öflugs unglingastarfs. Félagið

rekur Slysavarnaskóla sjómanna, Björgunarskólann, 14

björgunarskip og tugi slysavarnaskýla út um allt land.

Björgun, tímarit félagsins, kemur að jafnaði út tvisvar

á ári. Blaðið er prentað á umhverfisvænan pappír. Allar

ábendingar um efni í blaðið eru velkomnar og sendast

á olof@landsbjorg.is. Þeir sem óska eftir áskrift að

blaðinu geta haft samband við skrifstofu félagsins.

Slysavarnafélagið Landsbjörg gefur einnig út árbók

einu sinni á ári og er hún yfirlit um starfsemi félagsins

árið á undan. Nánari upplýsingar um Slysavarnafélagið

Landsbjörg má finna á www.landsbjorg.is.

141 776

UMHVERFISMERKI

PRENTGRIPUR

Björgunarmál

Landsæfing 2013 6

Flugslys á Akureyri 12

Minning: Pétur Róbert Tryggvason 15

Nýr aðgerðagrunnur tekinn í notkun 16

Nýir boðunarkóðar björgunarsveita 19

MAYDAY-MAYDAY-MAYDAY 23

Þyrluhópur SL 27

Hópslys 30

SAREX Grænland 2013 32

Mildred – björgun skipbrotsmanna 37

Er samstarf lögreglu og björgunarsveita ekkert mál? 41

Slysavarnir

Hálendisvaktin 2013 í myndum 42

Slysavarnir barna fyrsta árið 47

Glöggt er gests augað 51

Allir öruggir heim 55

Unglingamál

Landsmót unglingadeilda Slysavarnafélagsins Landsbjargar 57

Ungmennaskipti Mývatn / Húsavík – Neumarkt 61

Noregsferð Pjakks 65

USAR 2013 – Grunnþjálfun unglinga 67

Félagsmál

Landsþing á Akureyri 70

Bakvarðasveitin 74

Áhöfnin á Húna 77

Íslandsspil - þá og nú 79

Smælki 80

6

16

23

27

42

57

70

Vetrar dekkin frá Mastercraft

eru með einstöku einka leyfis­

vernduðu „Snow Groove“

munstri. Þau hafa einstakt

grip og góða endingu. Amerísk

gæðadekk fyrir flestar gerðir

jeppa og jepplinga.

FYRIR ÞÁ SEM ÆTLA AÐ KOMAST ALLA LEIÐ

ALVÖRUAMERÍSK

JEPPADEKK

ÁRATUGA FRÁBÆR REYNSLA AF MASTERCRAFT JEPPADEKKJUNUM VIÐ ÍSLENSKAR AÐSTÆÐUR. EINSTÖK GÆÐI – GÓÐ ENDING – GOTT VERÐ

JEPPADEKK

Skútuvogi 2 | Sími 568 3080 | www.bardinn.is

– Síðan 1941 –

www.solning.is

Smiðjuvegi ☎ 544 5000

Rauðhellu ☎ 568 2035

Hjallhrauni ☎ 565 2121

Selfossi ☎ 482 2722

Njarðvík ☎ 421 1399

Mastercraft CT er með grófu munstri og frábærri endingu.

Mastercraft MSR virkar vel í snjó og hálku, með eða án nagla.

Mastercraft AXT hannað til að ná hámarksgripi jafnt á malbiki, malarvegum og utan vega.

12 mánVaxtalausar

afborganir3,5% lántökugj.

Björgunarmál6

Landsæfing Slysavarnafélagsins Landsbjargar árið 2013 var haldin í Borgarfirði laugardaginn 12. október. Landsæfingar eru meðal stærstu viðburða innan félagsins og eru haldnar annað hvert ár.

Þór Þorsteinsson, æfingarstjóri. Ljósmyndir: Sigurður Ó. Sigurðsson

Björgunarmál 7

Landsæfing

2013

Björgunarmál8

Að þessu sinni voru það sveitir á svæði 4 sem sáu um framkvæmd æfingarinnar, þ.e. Björgunarsveit irnar Brák, Elliði, Heiðar og Ok ásamt Björgunarfélagi Akraness. Slysavarnadeildin Líf á Akranesi sá svo um að metta svanga þátttakendur að æfingu lokinni.Undirbúningur æfingarinnar hófst í vor þegar sveit-irnar skipuðu fulltrúa í vinnuhóp en það var svo ekki fyrr en upp úr miðjum ágúst að vinnan fór á fullt. Vinnuhópurinn fékk starfsheitið æfingarstjórn og skiptu menn með sér skipulagningu og undirbúningi verkefna. Gengið var út frá því að þátttaka yrði eitt-hvað meiri en á síðustu landsæfingu vegna meiri nálægðar við höfuðborgarsvæðið en að öðru leyti renndu menn blint í sjóinn með umfangið.Nokkuð snemma í ferlinu var ákveðið að æfingin færi fram í Skorradal, Lundarreykjadal, Flókadal og Andakíl auk þess sem rústabjörgunarverkefnin voru sett upp í Borgarnesi. Gengið var út frá því í upphafi

að keyra öll verkefnin allan daginn og keyra þau sem oftast og láta fjölda verkefna ráðast af fjölda þátt-takenda.Þegar skráningar fóru að berast inn varð okkur í æf-ingarstjórninni ljóst að það stefndi í gríðarstóra æf-ingu. Skráningar voru að berast fram á síðasta dag og jókst umfang æfingarinnar því samhliða. Í heild-ina skráðu 47 hópar sig á æfinguna, samtals um 340 manns. Það varð því ljóst að sú ákvörðun að keyra hvert verkefni allan daginn og sem oftast var rétt og í raun nauðsynleg. Í heildina voru sett upp 54 verkefni og var umfang margra þeirra ansi mikið. Nánast öll verkefnin höfðu verkefnisstjóra á staðnum sem hafði það hlutverk að gæta að öryggi bæði þátttakenda og sjúklinga, stöðva úrlausn ef ástæða þætti til sem og að gefa hópunum góð ráð eftir þörfum. Einnig sáu verkefnisstjórar um að gera verkefnin klár aftur til úrlausnar fyrir næsta hóp sem og að sjá um sam-

skipti við æfingarstjórn. Fjöldi þeirra sjúklinga sem komu að hverju verkefni var ansi misjafn, oftast voru þeir 1-3 og allt upp í 14 manns. Önnur verkefni, eins og straumvatnsbjörgunarverkefnin, þurftu að auki, viðbótar mannskap til að gæta enn betur að öryggi hópa og sjúklinga. Í heildina komu um 500 manns að æfingunni með einum eða örðum hætti.Stærð þeirra hópa sem skráðu sig á æfinguna var æði misjöfn, allt frá 15 manns niður í tvo. Því var oft brugðið á það ráð að slá saman 2-3 hópum til að leysa eitt verkefni og var þá frekar reynt að setja saman hópa frá ólíkum sveitum sem og hópa með ólík sérsvið og höfum við heyrt að þetta hafi almennt mælst vel fyrir.Nokkur verkefni voru leyst allt að átta sinnum yfir daginn og eitt af því sem vekur athygli er að þar á meðal var eitt leitarverkefni. Við höfum heyrt margar sögur frá verkefnastjórum okkar þar sem þeir lýsa

Verkefnin voru í ýmsum aðstæðum, sumum erfiðari en öðrum.

Björgunarmál 9

TRAUST SAMBANDMEÐ MOTOROLA

VerslunÁrmúla 26

522 3000

hataekni.is

Opið:virka daga

9.30–18laugardaga

12–17

NÝVARA

NÝVARA

Úrval aukahluta!20% afsláttur af aukahlutumfyrir félagsmenn björgunarsveita.

MTP850sStöð sem stendur alltaf fyrir sínu. Fjöldi aukahluta fáanlegur.

94.995 kr.

DREGUR ALLT AÐ 300 METRA

NÝ

R Þ

RÁ

ÐLAUS HLJÓÐNEMI FRÁ AIRADIO

MTP3250Betra hljóð og bluetooth. Hægt er að fá endurvörpun í stöðina.

118.995 kr.

MTP3200Betra hljóð og bluetooth. Fyrir þá sem þurfa ekki að hringja.

109.995 kr.

MTM5400Glæsileg og vönduð stöð með gáttarmöguleika og endurvörpun.

149.995 kr.NÝ

VARA

Björgunarmál10

ánægju sinni með það hversu vel og fagmannlega verkefni voru leyst af hólmi.

Þeir óreyndari í okkar röðum sem sinntu þessu hlutverki hafa einnig talað um hversu lærdómsríkt það hafi verið fyrir þá að fylgjast með sama verkefninu leyst aftur og aftur á

mismunandi hátt. „Ég veit nákvæm-lega hvernig best er að leysa svona verkefni núna,“ sagði einn 18 ára verkefna-

stjóri og bætti

við: „Með því að taka það besta frá eiginlega öllum sex hópunum sem leystu verkefnið yfir daginn.“Svæðisstjórn á svæði 4 var okkur innan handar í undirbúningi og framkvæmd og sá hún meðal annars um samskipti milli æfingarstjórnar og hópa. Öll verkefni sem leyst voru þennan dag voru skráð í nýja aðgerðagrunninn og var Guðbrandur Arnars-son höfundur hans með okkur. Óhætt er að segja að grunnurinn hafi staðið undir væntingum og er gaman að segja frá því að þær örfáu athugasemdir sem grunnurinn fékk meðan á æfingunni stóð höfðu verið lagaðar áður en æfingin var búin.Að lokum viljum við þakka öllum þeim sem að æfing-unni komu, félagsmönnum okkar á svæði 4, gestum sem litu við og fylgdust með æfingunni, Björgunar-sveitinni Þorbirni í Grindavík sem útvegaði okkur 14 sjúklinga, Björgunarsveitinni Suðurnes sem út-vegaði fimm sjúklinga, starfsmönnum Landsbjargar sem voru okkur ávallt innan handar og svo síðast en ekki síst öllum þeim hópum björgunarsveitafólks

sem mættu á æf-inguna. Einnig er rétt og ljúft að þakka íbúum á æf-ingarsvæðinu fyrir þeirra aðkomu en þeir voru okkur ákaf-lega vinveittir og gáfu þátttakendum æfingarinnar leyfi til að arka um jarðir þeirra, garða, útihús og híbýli.Við vonum að þátttak-endur hafi átt góðan dag og hafi fengið jafn mikið út úr honum og heimamenn.

Línuvinna getur aukið flækjustig verkefna töluvert. Þessir Kópavogsbúar náðu þó að leysa verkefnið sem fyrir þeim lá.

2014

Íslandskort í Garmin GPS tæki

Routeable TOPO Iceland for Garmin GPS

Landakort fyrir Garmin GPS tæki með leið sögu hæfum vegakortum fyrir allt landið ásamt götukorti af bæjarfélögum með heimilisföngum, 40.000 örnefnum, yfir 5.000 áhugaverðum stöðum, landlíkani (DEM) og hæðarlínum með 20 metra millibili.

Topographic map of Iceland for Garmin GPS units with routable roads and street maps of cities and towns with addresses, 40.000 geographic points, over 5.000 Points of Interest and elevation lines every 20 meters.

GPS Kort

Ögurhvarfi 2, 203 Kópavogi | S: 577 6000 | www.garmin.is

VIRB EliteHáskerpu upptökuvél í hasarinn. GPS móttakari sýnir hraða, hæð o.fl. á myndbandi. Tengdu þráðlaust við símann eða önnur Garmintæki. Innbyggður Chroma skjár. Vatnsheld 1 m 30 mín., fjöldi festinga fáanlegur.

DÓTABÚÐ ÚTIVISTARFÓLKSINS

ÍslandskortNýtt Íslandskort fyrir Garmin-tæki með nýjum hæðarlínum á jöklum, fleiri slóðar, breyttar götur og vegir, stútfullt af nýjum upplýsingum.

HUDTengdu HUD við Garmin-appið í símanum og fáðu akstursleið-beiningar upp á framrúðuna.

PowertravellerÞarftu að hlaða símann, mynda-vélina eða GPS tækið, jafnvel að gefa bílnum start? Powertraveller vörur í miklu úrvali, vertu í sambandi á ferð og flugi.

Gobandit og TachyonÞú færð ekki betri hasarmynda-vélar á þessu verði! Örfáar vélar eftir og verða seldar á sýningunni um helgina á bilinu 10.900 til 29.900 kr.

AstroErtu viss um að Snati geri eins og honum er sagt? Hunda þjálfarar lofa Astro sem sýnir ekki aðeins hvar Snati er heldur hvort hann er á hlaupum, tekur stand, að gelta og svo framvegis.

RinoVertu í sambandi og sjáðu hvar félaginn er! Sambyggt GPS tæki og VHF talstöð þar sem allt að 50 notendur geta fylgst með hvar hver er á skjánum eða í tölvu.

Zümo 390Ekki stysta leið, ekki hraðasta leið heldur hvaða leið er með flestar beygjur! Nýja Zumo mótorhjólatækið hjálpar þér að fara skemtilegustu leiðina, sjá hver hringir og jafnvel hver loftþrýstingurinn er í dekkjunum.

PIPA

R\TB

WA

• S

ÍA

LAGERÚTSALA

VIRB hasar- myndavél

Nýtt2014

Björgunarmál12 Ingimar Eydal, Súlum, björgunarsveitinni á Akureyri og starfsmaður Isavia Akureyrarflugvelli – Ljósm.: Skúli Árnason.

Svo er brunað af stað, sem betur fer er umferð ekki mikil og eftir augnablik er ég kominn að lokun. Lög-reglumaður hleypir mér framhjá og ég held áleiðis upp Hlíðarfjallsveg.Á leiðinni fer ég yfir í huganum mögulega staðsetn-ingu slyssins, getur verið hvar sem er frá Akureyri og upp að skíðasvæðinu. Einnig velti ég fyrir mér hvaða flugvél þetta geti verið, strax var tekið fram að um 20 sæta vél væri að ræða. Þá er líklegast um litla far-þegavél að ræða, annað hvort Twin Otter eða jafnvel B-200 King Air. Þrjár af hvorri þessara tegunda hafa heimahöfn á Akureyri og því er það líklegast að þetta sé einhver þeirra.Ég sé bíla við afleggjarann að bænum Glerá og stefni þangað. Þar stoppa ég og les nýtt SMS, þar kemur staðsetning: Á bílaíþróttasvæði. Hljóðmön liggur meðfram veginum og sést ekki inn á svæðið fyrr en komið er að þessum afleggjara. Þar sé ég skrokk vélarinnar í tvennu lagi í miklu grasi um 15-20 metrum ofan við enda keppnisbrautarinnar og brak eftir allri brautinni. Þar er talsvert af fólki og eins á þeim stað þar sem ég er. Ég kem auga á félaga minn úr Slökkviliði Akureyrar, hann er á frívakt og nýkominn á staðinn. Hann staðfestir illan grun minn

Klukkan er hálf tvö eftir hádegi mánudaginn 5. ágúst, rólegur frídagur eftir skemmtilega verslunarmannahelgi. Síminn pípir, á skjánum eru SMS-boð frá Neyðarlínunni, 112: „F1 flugslys, Hlíðarfjallsvegur, eldar loga, 20 sæta vél.“ Nei, þetta er ekki æfing! Svona skilaboð hef ég sem betur fer aðeins séð á flugslysaæfingum fram að þessu. Heilinn meðtekur þetta hratt og stokkið er af stað. Í huganum hefst mikil vinna, ég bý ekki langt frá slysstað, ljóst er að ekki er tími til að fara á starfsstöð mína á Akureyrarflugvelli til að ná í slökkvigallann, best að fara beint á staðinn og reyna að gera sitt besta. Ég fer yfir hvaða búnað ég er með í bílnum. Þar er björgunarsveitargallinn ásamt gömlum eldvettlingum, smávægilegum sjúkrabúnaði, teppi og öðrum búnaði. Það verður að koma í ljós hvort þetta dugi.

Flugslys á Akureyri

TF-MYX, var sjúkraflugvél til margra ára.

Björgunarmál 13

um að þetta sé TF-MYX, sjúkraflugvélin okkar og vinnustaður til margra ára frá því ég var sjúkraflutn-ingamaður hjá Slökkviliði Akureyrar. Ennfremur segir hann að grunur sé um að það vanti einn úr vélinni og að við verðum að skipuleggja leit. Þarna er aðeins af fólki, nokkrir unglingar og við köllum þetta fólk saman og biðjum það að aðstoða okkur við leit. Leggjum áherslu á að ef það finnur eitthvað að kalla strax á okkur. Á svæðinu í kringum flakið er hátt gras og ekki auðvelt að leita. Ég sé út undan mér að slökkviliðsmenn eru að vinna við flakið, búið er að slá á þann eld sem ennþá logaði en skrokkur vélarinnar hafði skilið við vængi og hreyfla og því ekki svo mikil eldhætta nálægt skrokknum. Ég fikra mig nær slysstað því ég vil fá staðfestingu á fjölda um borð. Þegar ég kem að er verið að koma flugmanni vélarinnar á bretti og ég ræði við hann meðan hann er borinn um borð í sjúkrabíl. Hann er með góða meðvitund og staðfestir að þeir hafi verið þrír um borð. Ljóst er að flugstjórinn er látinn og slökkviliðsmenn og læknir vinna við félaga okkar sem hafði verið í áhöfn vélarinnar. Þrátt fyrir nánast yfirþyrmandi aðstæður þá er ákveðinn léttir að fleiri voru ekki um borð. Við aftur-köllum því leit og förum að vinna í að koma almenn-ingi af svæðinu. Fyrstu björgunarsveitarmenn eru að mæta á staðinn og taka þeir það að sér og huga að verndun vettvangs. Einnig er á slysstaðnum nokkur fjöldi meðlima Bílaklúbbs Akureyrar en þeir voru að hefja spyrnukeppni þegar slysið varð og brugðust mjög skjótt við, bæði að slökkva elda og hefja fyrstu hjálp. Þetta fólk varð allt vitni að slysinu og allir óþægilega nálægt þegar vélin skall niður. Fljótlega er björgunarþátturinn kominn í ákveðinn farveg, hinir slösuðu fluttir af slysstaðnum, slökkviliðsmenn slökkva þann eld sem ennþá er sjáanlegur og björg-unarsveitarmenn mættir til aðstoðar við lokun og verndun vettvangs. Þegar hér er komið er mikilvægast að safna vitnum saman og veita fólki þá hjálp sem þarf. Bílaklúbbs-félagar taka því vel að safnast saman í félagsaðstöðu sinni neðar á svæðinu og bíða þar frekari fyrirmæla. Fljótlega fáum við þær fréttir að sjúkraflutningamað-urinn í áhöfn vélarinnar hafi verið úrskurðaður látinn á FSA en einnig að flugmaðurinn hafi ekki hlotið alvarlega áverka. Þar með fór í gang sá þáttur þessa flugslyss sem líklega má segja að hafi snert hvað flesta sem að því komu. Það var vinna Rauða kross deildarinnar á Akureyri sem opnaði fjöldahjálparstöð í Glerárkirkju, í samvinnu við sóknarprest kirkjunnar, sjúkrahús-prest FSA og sálfræðinga, geðlækna og geðhjúkr-unarfræðinga FSA. Strætisvagn var fljótlega sendur til að ná í Bílaklúbbsfélaga og fengu þeir fyrstu aðstoðina í fjöldahjálparstöðinni í Glerárkirkju. Hún var opin í nokkra daga eftir slysið og vann starfsfólk stöðvarinnar (sem flest var sjálfboðaliðar) mikið starf með öllum sem slysið snerti á einn eða annan hátt.Á slysstað fór síðan fram rannsóknarvinna lögreglu og Rannsóknarnefndar samgönguslysa. Súlur, björgunarsveitin á Akureyri, ásamt fleiri sveitum af Eyjafjarðarsvæðinu, sá um lokanir undir stjórn lögreglu meðan á þessari rannsókn stóð. Súlur og Eins og sjá má var flak vélarinnar illa farið eftir slysið.

Miðhrauni 13 - 210 GarðabæS: 578-0820 - arcticsport.is

KRAFTUR ENDING ÁREIÐANLEIKI

SnjósleðarFjórhjólTorfærubílar

AukahlutirHanskarHjálmarFatnaður

WILDCAT 1000

4x4, hátt og lágt drif með drif-læsingu. Power-stýri, vökva-kúpling og fl.

Traktors- og götuskráð.4x4, hátt og lágt drif með driflæsingu. Vökvakúpling, spil og fl.

Traktors- og götuskráð.4x4, hátt og lágt drif með driflæsingu. Power-stýri, vökvakúpling, spil og fl.

TRV 1000i GT

M 8000 SNO PRO LIMITED

700 SUPER DUTY DIESEL

M 8000 SNO PRO LIMITED

800cc tvígengis, 164hö - 153" / 162" beltiRíkulegur staðalbúnaður, s.s. telescope stýri,

rífarar, töskur og fleira.

800cc tvígengis, 164hö - 153" / 162" beltiRíkulegur staðalbúnaður, s.s. telescope stýri,

rífarar, töskur og fleira.

Björgunarmál 15

starfsmenn Isavia á Akureyri unnu síðan að hreinsun svæðisins og undirbúningi fyrir flutning flaksins til frekari rannsóknar í Reykjavík.Þegar þetta er skrifað eru tæpir tveir mánuðir liðnir frá þessu slysi. Flugslys eru sem betur fer afar fátíð. Það sem gerir vinnu við þau oft erfiðari en önnur slys er m.a. staðsetning þeirra, oft fjarri alfaraleiðum og þeir kraftar sem eru að verki. Síðasta banaslys í flugi sem björgunarsveitir á Akureyri þurftu að vinna við var árið 1996 þegar lítil flugvél með þremur mönnum flaug á fjall innst í Glerárdal í um 1.300 metra hæð. Undirritaður tók þátt í þeirri vinnu og var það ólík reynsla, t.d. að vera búinn að ganga í marga klukku-tíma áður en komið var á slysstað. Nú var aðeins nokkurra mínútna akstur á staðinn og lítill tími til undirbúnings. Kraftarnir í báðum þessum slysum voru miklir og aðkoman erfið.En það sem gerir þetta slys sérstaklega erfitt fyrir okkur hér á svæðinu er að þarna fórust björgunar-menn. Allir eru mennirnir tengdir á einhvern hátt öll-um sem komu að þessu slysi, sjúkraflutningamaður-inn var t.d. með öflugri björgunarsveitarmönnum í Eyjafirði. Við minnumst góðra drengja með þökk fyrir góð kynni og góð störf í þágu samfélagsins alls. Samfélagið hefur haldið vel utan um fólkið okkar eftir þetta slys og stuðningur verið mikill. Fyrir það er vert að þakka.

MinningPétur Róbert Tryggvason

Pétur Róbert hóf störf með Hjálparsveitinni Dalbjörg á vormánuðum árið 2000 og varð hann mjög fljótt öflugur innan okkar raða. Pétur sat í stjórn Dalbjargar í fimm ár, þar af eitt og hálft ár sem formaður sveitarinnar.

Björgunarmál voru Pétri alla tíð mjög hugleikin og hann lagði mikið upp úr því að félagar öfluðu sér menntunar. Sérstaka áherslu lagði hann á að innan raða sveitarinnar væri vel menntað skyndihjálpar-fólk, sem og að bílarnir okkar væru útbúnir með öllum helsta búnaði sem þekktist í sjúkrabílum hverju sinni. Hann hélt utan um fjallabjörgunarbúnað sveitarinnar og hafði sótt fagnámskeið á þeim vettvangi og einnig sá hann um starfsemi sleðadeildar Dalbjargar í allnokkur ár. Pétur var upphafsmaður að útgáfu Dalbjargarblaðsins árið 2001 og var ritstjóri þess allt til ársins 2010.

Pétur var mikill frumkvöðull og stórt skarð var höggvið í okkar hóp við fráfall hans. Við misstum þarna góðan félaga og vin sem verður lengi í minnum hafður.

Hvíl í friði kæri vinur.

Haraldur Þór Óskarssonformaður Hjálparsveitarinnar Dalbjargar.

Frá útför Péturs Róberts Tryggvasonar.

Guðbrandur Örn Arnarson, Björgunarsveitin Kyndill Mosfellsbæ16 Björgunarmál

Þessa dagana er verið að taka í notkun nýjan aðgerðagrunn hjá Slysavarnafélaginu Landsbjörg. Þessi aðgerðagrunnur er alfarið hönnun og smíði frá SAReye ehf (SAReye.com), íslensks sprotafyrirtækis sem sérhæfir sig í hugbúnaðarlausnum fyrir viðbragðsaðila. Við hönnun aðgerðagrunnsins var sérstök áhersla lögð á hraða og einfaldleika og voru sýnilegir innsláttarreitir t.d. hafðir fáir, en ef þörf er á að koma á framfæri frekari upplýsingum er hægt að birta fleiri reiti.Sem áður eru það aðgerðastjórnendur og stjórnar-menn eininga sem hafa aðgang að aðgerðagrunn-inum en nú munu almennir björgunarmenn einnig fá aðgengi. Búið er að tengja aðgerðagrunninn við önnur kerfi félagsins og eru sömu notendanöfn og lykilorð nú t.d. á innri vefnum og aðgerðagrunninum.Á forsíðu aðgerðagrunnsins er reynt að veita sem mestar upplýsingar til aðgerðastjórnenda jafnt sem hópa á vettvangi. Á forsíðunni er hægt að sjá heiti aðgerðar, forgang, boðunarstig og umfang. Þá er hægt að sjá hvaða svæði aðgerðin tilheyrir, hversu margir eru skráðir í hana, skráningartíma og hvort henni sé lokið.Aðgerðagrunnur félagsins er í raun verkefnastjórn-unarkerfi þar sem búið er að hagnýta tæknina til að styðja við verklag okkar og hugmyndafræði.Á framgangssíðunni eru sett inn atvik, verkefni og

hópar og sækja björgunarmenn helstu upplýsingar um sín verkefni á þessa síðu auk þess sem þeir geta komið upplýsingum beint á framfæri í aðgerðina t.d. með því að senda inn myndir af vettvangi með snjallsíma. Mikið hefur verið lagt upp úr því að sækja allar upp-lýsingar sjálfkrafa sem tiltækar eru á rafrænu formi. Til dæmis er búið að setja kallmerki sveita í einingatal fé-lagins sem og kallmerki björgunarmanna. Þegar aðili er skráður í hóp og valinn hópstjóri þá birtist kallmerki sveitar og kallmerki einstaklings sjálfkrafa í svæðinu „Nafn hóps“. Þetta á einnig við um þegar tæki er valið og gert að hópstjóra. Til dæmis er hægt að setja björg-unarskip sem hópstjóra eins og venja er í útköllum á sjó og kemur þá kallmerki skipsins sem nafn hóps.

Einstaklingar geta breytt sínu persónubundna kall-merki á innra svæði félagsins (nafli.landsbjorg.is) ef þeir svo kjósa. Nú er fornafn hvers og eins skráð kallmerki en ef tveir eða fleiri aðilar innan sveitar gegna hópstjórahlutverki getur verið skynsamlegt að nota gælunöfn eða bæta við upphafsstaf í eftirnafni til aðgreiningar.Þegar aðgerð er stofnuð er sjálfvalið það svæði sem stofnandinn tilheyrir. Það svæði sem valið er stýrir því hvaða kort kemur upp á framgangssíðuna og einnig hvaða veðurspá er valin. Það má benda á það að sumir eru skráðir í fleiri en eina sveit þannig að þessi virkni er ekki fullkomin. Þeir sem eru skráðir í fleiri en eina sveit verða að vera meðvitaðir um þennan ann-

Nýr aðgerðagrunnurtekinn í notkun

marka þegar þeir stofna aðgerð og leiðrétta val á svæði áður en nafn aðgerðar og aðrar stillingar eru vistaðar. Athugið að við stofnun aðgerðar er engin töf – aðgerðin stofnast fyrst sem „Ónefnd aðgerð“ og stofnandinn einn sér stillingarmöguleikana þangað til hann vistar. Aðrir sjá tóma aðgerð og geta byrjað að setja inn atvik, hópa og verkefni. Alltaf er hægt að fara í „Uppsetning“ til að breyta upplýsingum um aðgerð.Uppbygging aðgerðagrunnsins byggir á SÁBF (Stjórnun, Áætlanir, Bjargir, Framkvæmdir) hug-myndafræðinni og er t.d. gert ráð fyrir að Áætlanir athafni sig í aðgerðalotum. Búið er að einfalda út-færsluna á hugmyndafræðinni og var fyrsta skrefið að staðla nöfnin á aðgerðalotunum. Í fyrstu við-brögðum setja Framkvæmdir og stjórnandinn fram markmið, sækja fyrstu veðurspá, gera áhættumat og færa inn upplýsingar um skipurit lotunnar sem er ver-ið að skipuleggja. Á meðan fara Áætlanir í að gera hið sama fyrir næstu aðgerðalotu sem heitir Lota 1. Næsta lota þar á eftir heitir síðan Lota 2 o.s.frv. Ef um er að ræða aðgerð sem kallar á formlega aðgerðastjórn er mjög mikilvægt að setja inn skipurit fyrir hverja lotu til að upplýsingamiðlun til björgunar-manna sé skýr. Sem dæmi er mjög gagnlegt að vita

Aðgangur fyrir alla - aukin miðlun upplýsingaÞegar lagt var af stað í smíði aðgerðagrunnsins var lögð mikil áhersla á að auka upplýsingamiðlun til björgunarsveitarmanna á vettvangi. Nú geta félagsmenn á útkallsskrá fengið aðgang að aðgerða-grunninum og séð upplýsingar um þær aðgerðir sem þeir eru skráðir í. Mikilvægt er að hafa í huga að til að fá aðgang að aðgerð þarf almennur björgunarsveitarmaður að vera skráður í hóp í aðgerð-inni. Öllum þeim sem eru á vettvangi, á leið á vettvang eða í baklandi aðgerðar er heimilt að skrá sig inn í aðgerðagrunninn á slóðinni adgerd.landsbjorg.is og velja rétta aðgerð. Sama fyrirkomulag er á því að fá aðgang að aðgerðagrunninum eins og að fá aðgang að innra netinu. Ef netfang björgunar-manns er skráð í félagatalinu er hægt að fá lykilorð sent á það netfang. Stjórnarmenn sveita hafa aðgang að félagatalinu og geta sett inn netfang björgunarmanns eða uppfært úrelt netfang. Einnig er hægt að senda póst á oddur@landsbjorg.is til að fá aðgang.Þegar búið er að velja rétta aðgerð ætti björgunarmaðurinn að sjá atvik, verkefni og hópa svo fremi sem hann sé þegar skráður í hóp af sínum formanni en ef ekki er búið að skrá hann í hóp sér björgunar-maðurinn aðeins þá hópa sem búið er að stofna. Skráning í hóp fer þannig fram að annað hvort velur björgunarmaðurinn sinn hóp og bætir sér við með að smella á hópinn og velja +Bjargir eða hann stofnar nýjan hóp í samráði við hússtjórn eða formann og bætir sínu nafni við. Þegar búið er að setja í hóp alla þá björgunarmenn sem honum tilheyra er hópstjóri valinn og tetranúmer (eða farsímanúmer) hópstjóra skráð í þar til gerðan reit. Einnig er hægt að velja farartæki með því að slá inn kallmerki sveitar. Þegar hópstjóri er valinn verður sjálfgefið heiti hópsins kallmerki sveitar og hópstjóra.Afar mikilvægt er að þeir sem eru ekki þátttakendur í aðgerðinni skrái sig ekki í hóp því það ruglar talningu á björgunarmönnum og getur jafnvel haft alvarlegar afleiðingar í för með sér ef óljóst er hverjir eru á vettvangi. Þeir sem eru ekki þátttakendur í aðgerðinni hafa ekki heimild til að skoða aðgerðina enda eru þær upplýsingar sem þar er að finna trúnaðarmál sem þarf að halda í sem fæstra höndum. Öll notkun á grunninum er skráð og rekjanleg á einstaklinga.Björgunarmönnum er heimilt að skrá atvik í grunninn á vettvangi með t.d. staðsetningu vísbendinga og einnig má hengja myndir á atvikin ef þurfa þykir.

fyrirfram hverjir eigi að taka við svo enginn mis-skilningur verði við boðun og einnig til að ljóst sé að aðgerðastjórnendur séu að vinna fram fyrir sig. Fjar-skiptaskipulag er sett inn á sömu slóðum og í aðgerð er aðeins eitt fjarskiptaskipulag. Undir „Gátlistar og skjöl“ er að finna annars vegar gátlista og hins vegar skjöl sem safnast saman á einn stað úr viðkomandi aðgerð. Gátlistarnir eru eins í öllum aðgerðum og eiga að hjálpa björgunarfólki að vinna sín verk af fagmennsku. Hver sem er má stofna nýja gátlista og ef gátlistar verða margir þá leysum við framsetninguna á því þegar þar að kem-

ur. Það er búið að uppfæra eitthvað af eldri gátlistum og eitthvað er komið nýtt inn auk þess sem ennþá er verið að vinna suma gátlistana. Ef miklar breytingar eru gerðar er ekki úr vegi að setja inn tillögu beint í gátlistann og setja nafn og síma með til að hægt sé að ræða málið. Hvað varðar skjöl þá er gert ráð fyrir að öll skjöl, s.s. myndir og annað sem safnast saman í aðgerð, séu sett inn sem atvik en þegar vinna þarf rýniskýrslu þá verður allt það efni aðgengilegt á síð-unni „Gátlistar og skjöl“.Undir „Skjáir“ er að finna skjámyndir og lista sem eru hugsaðar til þess að setja á stóra skjái eða skjávarpa til að auka upplýsingamiðlun til aðila í aðgerð. Einnig geta t.d. aðgerðastjórnendur í Björgum og Framkvæmdum unnið sérstaklega með hópa og verkefnalista án þess að þurfa að láta annað flækjast fyrir sér þegar álagið verður mikið, t.d. í óveðursútköllum.Í aðgerðagrunninum er gert ráð fyrir því að hægt sé að skrá lágmarksupplýsingar um minni aðgerðir en jafn-framt líka að hægt sé að halda áfram í sama verkfæri ef aðgerð verður stór. Við höfum oft séð einföldustu verkefni vinda skjótt upp á sig og er því mikilvægt að skrá allar aðgerðir frá upphafi. Sú útgáfa sem nú er kynnt er aðeins fyrsta skrefið í átt til þess að láta upplýsingatæknina auðvelda okkur verkið og verður unnið ötullega að því að gera þetta verkfæri okkar enn betra og áreiðanlegra. Fjölmargir hafa lagt sitt af mörkum við prófanir á fyrstu útgáfu aðgerðagrunnsins, bent á mögulegar úrbætur og jafnvel komið með óskir um nýja virkni. Unnt hefur verið að verða við mörgum þeirra beiðna og ábendinga sem þegar hafa borist, en enn er langur listi af nýjum hugmyndum úr grasrótinni sem verða viðfangsefni næstu missera.

Björgunarmál 17

Aðgerðastjórn/vettvangsstjórn fer fram við ýmsar aðstæður. Góður og hraður grunnur getur létt störfin.

Björgunarmál18

HAGKVÆMUR VALKOSTURFYRIR BJÖRGUNARSVEITIRArctic Trucks hefur áratugum saman hannað og þróað breytingar í samstarfi við íslenskar björgunarsveitir með það að leiðarljósi að bjóða upp á traustar og öruggar lausnir.

Arctic Trucks kynnir nú nýjan og ódýran valkost fyrir björgunarsveitir, 38 tommu breyttanToyota Hilux D-4D sem 5 gíra beinskiptur og með orginal driflás að aftan. Bíllinn er kraftmikill og ódýr í rekstri. Hafðu samband og kynntu þér þennan nýja og spennandi valkost!

Arctic Trucks | Kletthálsi 3 | 110 ReykjavíkSími 540 4900 | info@arctictrucks.iswww.arctictrucks.is

Verð á breytingum eru með VSK. Verð geta breyst án fyrirvara.

Vinsamlegast leitið frekari upplýsinga um verð, umsókn um niðurfellingu og nánari útfærslur breytingapakka hjá sölumönnum Arctic Trucks og Toyota.

2013-10 Björgun heilsíða 3.indd 1 14.10.2013 13:48:16

Björgunarmál 19

Boðunarkerfið eins og það er í núverandi mynd var stórt stökk fyrir björgunarsveitir. Við komum úr umhverfi þar sem björgunarsveitarmenn voru ýmist boðaðir í gegnum boðtæki eða heimasíma. Boðtækin sýndu kóða sem samsettur var úr tölu-stöfum 0-9 og í nokkrum settum. Nokkru áður hafði landsstjórn björgunarsveita, sem þá sam-anstóð af fulltrúum þeirra landssamtaka sem þá voru starfandi, komið sér saman um samræmda kóða. Kóðarnir gáfu nokkuð góða mynd fyrir þann sem verið var að boða, hann þurfti þó að lesa út úr tölustöfunum, en það lærðist fljótt. Árið 2002 var svo tekin upp boðun í gegnum SMS og miðaðist textinn einungis við hraða ásamt skýringartexta. Árið 2005 var gerð tilraun til þess að samræma boðunarkóða viðbragðs-aðila og forgangur settur á undan í lit og er það kerfið sem við notum enn í dag. Viðbragðsaðilar undir forystu Almannavarna komu svo saman 2007 þar sem lögð voru drög að samræmdum boðunarkóðum sem svo voru settir í reglugerð sem kom í kjölfar nýrra almannavarnalaga 2008. Þær björgunarsveitir sem eru tengdar áætlunum almannavarna, t.d. flugslysaáætlunum, hafa verið að fá boð samkvæmt reglugerð í þeim tilfellum þar sem boðað er út frá almanna-varnaáætlunum. Nú í nokkurn tíma hefur það legið í loftinu að við tækjum upp þessa kóða í öðrum boðunum okkar. Þeir gefa okkur meiri upplýsingar og eru sveigjanlegri heldur en núverandi kerfi. Hér á eftir eru þessir nýju boðunar-kóðar settir inn.

Nýir boðunarkóðarbjörgunarsveita

Nýjum boðum er skipt í fjóra hluta.

HraðiHraði eða forgangur er táknaður með F-1, F-2, F-3 eða F-4 og gefur til kynna mismunandi hraða sem vera skal á viðbragði. Þetta er einnig að sjálfsögðu lýsandi hversu alvarlegur atburður-inn er. Eftirfarandi atriði eiga við þegar hraði er metinn: F-1. Mesti hraði• Mínúturskiptaöllumáli• Mannslífíhúfi• Alvarlegtslysmeðalvarlegumáverkum• Slysstaðurerþekktur• Slys

F-2. Mikill hraði • Mínúturskiptaekkihöfuðmáli• Atburðuránlífsógnar• Alvarleguratburður• Slysstaðurekkiþekktur• Leitirogslys

F-3. Lítill hraði • Tímiskiptirekkiöllumáli• Bjargireigaumlanganvegaðfara• Verðmætabjörgun

F-4. Ekki forgangur• Boðunmeðlöngumfyrirvara

UmfangUmfang segir til um hve mikið viðbragðið er eða getur orðið. Hvað er verið að nota mikið af björgum. Umfang segir til um það hvort það

þurfi samræmingu á atburðinn og hve mikil sú samræming þarf að vera.

Grænt umfangLítið umfang þar sem atburður krefst fárra bjarga sem hægt er að stjórna án samræmingar. Ein sveit bregst við. Svæðisstjórn á að vita af atburðinum en þarf ekki að koma saman. Atburðinum stjórnað af stjórnendum sveitar. Grænt umfang krefst vitneskju opinberra aðila sem fara með viðkomandi málaflokk.

Gult umfangMeðalstórt umfang, atburðurinn

krefst afskipta svæðisstjórnar sem samræmir störf hópa og sveita.

Fleiri en ein sveit að störfum en á sama svæði. Einnig ef

viðbragðsaðilar frá fleiri en einum aðila eru að vinna saman á vettvangi. Gult umfang krefst nánari samvinnu við opinbera aðila sem fara með við-komandi málaflokk.

Friðfinnur Freyr Guðmundsson, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

NÝTT

Því hjálpa má þurri húð

decubal.is

HV

ÍTA

HÚ

SIÐ

/ S

ÍA /

AC

TAV

IS 3

190

03

Nýja lípíð kremið frá Decubal er nærandi og rakagefandi krem með 70% fituinnihaldi, sérstaklega þróað fyrir mjög þurra og erfiða húð. Kremið eflir náttúrulegar varnir húðarinnar og eykur teygjanleika hennar. Decubal Lipid Cream er prófað af húðsjúkdómalæknum og inniheldur hvorki parabena né ilm- og litarefni. Kremið hefur fengið vottun norrænna Astma- og ofnæmissamtaka og hentar einnig á viðkvæma húð.

Aðeins selt í apótekum.

Fituríkt. Milt. Mýkjandi.

Björgunarmál 21

NÝTT

Því hjálpa má þurri húð

decubal.is

HV

ÍTA

HÚ

SIÐ

/ S

ÍA /

AC

TAV

IS 3

190

03

Nýja lípíð kremið frá Decubal er nærandi og rakagefandi krem með 70% fituinnihaldi, sérstaklega þróað fyrir mjög þurra og erfiða húð. Kremið eflir náttúrulegar varnir húðarinnar og eykur teygjanleika hennar. Decubal Lipid Cream er prófað af húðsjúkdómalæknum og inniheldur hvorki parabena né ilm- og litarefni. Kremið hefur fengið vottun norrænna Astma- og ofnæmissamtaka og hentar einnig á viðkvæma húð.

Aðeins selt í apótekum.

Fituríkt. Milt. Mýkjandi.

Rautt umfangMikið umfang, fjölsvæða aðgerð, bjargir af fleiri en einu svæði vinna að atburðinum. Landsstjórn björg-unarsveita samræmir atburði milli svæða, svæðis-stjórn fær styrk til að halda utan um fjölgun bjarga.

Svart umfangÞjóðarvá, margir viðbragðsaðilar og stofnanir vinna í einum atburði. Samræming í höndum almanna-varna.

ViðbúnaðarstigÓvissa• Þegaraflaþarfupplýsingaumfólksemóvissa

ríkir um • Þegarskip,loftfareðafólkhafaekkikomiðfram

á áfangastað eða ekkert heyrst frá í tiltekinn tíma

• Þegaróvissaríkirumöryggiskipseðaloftfarsog þeirra sem í því eru

• Þegargrunurvaknarumaðeitthvaðséaðger-ast af náttúru- eða mannavöldum sem á síðari stigum getur leitt til þess að heilsu eða öryggi fólks, umhverfis eða byggðar sé ógnað

Hætta• Þegar hefja þarf eftirgrennslan eftir fólki sem

óttast er um• Þegartilrauntilaðnásambandiviðskip,loftfar

eða fólk ber ekki árangur

• Þegarupplýsingarhafaboristsemgefatilkynnaað sjóhæfni skips sé takmörkuð, flughæfni loft-fars skert og fólk sé í vanda statt, þó ekki svo að alvarlegar að líkur séu á neyðarástandi

Neyð • Þegar viðhafa þarf tafarlaus viðbrögð vegna

fólks sem óttast er um• Þegarítrekaðartilraunirtilaðnásambandivið

skip, loftfar eða fólk hafa reynst árangurslausar og óttast er um að viðkomandi sé í neyð

• Þegar staðfestar upplýsingar hafa borist umað skip, loftfar eða fólk séu í neyð, yfirvofandi hættu eða þarfnist tafarlausrar aðstoðar

• Þegarslyseðahamfarirhafaorðiðeðaþegarheilbrigðisöryggi manna er ógnað, svo sem vegna farsótta

Skýringartexti Nánari skýring á því sem gerst hefur er jafn mikilvæg og áður þar sem við höfum í huga hvað, hver, hvar, hvern er verið að boða og hver boðar.

Dæmi:Leit að manni í óbyggðum fyrstu viðbrögð. F3 (hraði) – Gulur (umfang) – Hættustig (stig alvar-leika) – óbyggðum – Leit að göngumanni – Sveitir á svæði 16 – Svæðisstjórn. Þarna er lítill hraði en umfangið er gult þar sem verið er að boða sveitir af sama svæði í verkefnið, svæðis-

stjórn kemur því saman. Alvarleikastigið er hættustig þar sem leit eftir fólki er að fara fram. Leitin er í óbyggðum að göngumanni, tilgreint er hvaða sveitir er verið að kalla út og hver óskar eftir boðunum og í þessu tilfelli er það svæðisstjórn þar sem hún hringir inn og óskar eftir boðun.

Slys, mannslíf í hættu. Næstu sveitir. F1 (hraði) – Gulur (umfang) – Neyðarstig (stig alvar-leika) – Glymur – Fjallabjörgun – Fjallabjörgunar-sveitir – Lögreglan Mesti hraði þar sem viðkomandi er í lífshættu. Um-fangið er gult þar sem fleiri en ein sveit er að bregðast við atburðinum. Staðsetningin er Glymur og um er að ræða fjallabjörgun, það er verið að kalla út fjalla-björgunarhópa og það er umbeðið af lögreglunni.

Seinni hópar, sama svæði og sveitir af næstu svæðum. F1 (hraði) – Rauður (umfang) – Neyðarstig (stig al-varleika) – Glymur – Fjallabjörgun – Fjallabjörgunar-sveitir – LandsstjórnÞarna er verið að kalla út fleiri sveitir innan svæðis og einnig utan svæðis, þá færum við umfangið upp á rauðan og sendum eftir því framvegis. Aftur stað-setning og tegund útkalls ásamt hvað er verið að kalla út og í þetta skiptið er það landsstjórn sem óskar eftir boðun.Kynningarefni verður sent sveitum til að allir verði á tánum þegar af stað verður farið.

Björgunarmál22

AUSTURHRAUN 3 I BANKASTRÆTI 7 I KRINGLAN I SMÁRALIND

Björgunarmál 23

Leki um borð í seglskútunni FALADO VON RHODOS

Björgunarskipið Hannes Þ. Hafstein í Sandgerði var á þessum tíma í viðhaldsstoppi og því var björg-unarskipið Einar Sigurjónsson frá Hafnarfirði kallað út. Jafnframt var ákveðið að kalla út minni og hrað-skreiðari báta frá björgunarsveitunum Suðurnes, Sigurvon í Sandgerði og Ægi í Garði auk þyrlu Land-helgisgæslunnar TF-GNÁ.Veður á staðnum var austan 10 til 12 metrar, gott skyggni en allnokkur sjór. Klukkan 23:35 kallar skútan inn að aðalvél hennar sé dauð og dælur hættar að virka en að verið sé að lensa með hand-dælu. Á sama tíma var björgunarskipið Einar Sigur-jónsson að leggja úr höfn í Hafnarfirði með dælur og mannskap ásamt björgunarbátnum Fiskakletti. Tveir togarar, þeir Hrafn Sveinbjarnarson og Baldvin Njálsson, sem voru á nálægum slóðum höfðu einnig tilkynnt að þeir ætluðu að halda á staðinn en að þeir væru ekki með neinar færanlegar dælur um borð.Léttabátur af Hrafni Sveinbjarnarsyni var kominn á staðinn en illa gekk að nálgast skútuna. Þyrla Land-helgisgæslunnar kom skömmu síðar en gat ekki

MAYDAY-MAYDAY-MAYDAY

Þann 8. ágúst klukkan 23:20 barst neyðarkall frá

seglskútunni Falado Von Rhodos sem stödd var

um 16 sjómílur vest-norð-vestur af Garðskaga

með 12 manns um borð. Vaktstöð siglinga

tók á móti neyðarkallinu sem samstundis var

áframsent til skipa og báta sem gætu verið á

svæðinu.

Frásögn Odds Arnars Halldórssonar, skipstjóra á björgunarskipinu Einari Sigurjónssyni.

Aðstæður á sjó voru slæmar og mátti björgunarfólk hafa sig allt við til að tryggja eigið öryggi og annarra.

Sigurður R. Viðarsson, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Björgunarmál24

athafnað sig vegna mastra á skútunni og sjólags. Því reyndist þyrlubjörgun ekki möguleg nema að fólkið færi fyrst frá borði og um borð í björgunarbát. Var því ákveðið að bíða átekta eftir að björgunarskip og bátar kæmu á svæðið og þyrlan yrði „stand-by“ í Keflavík á meðan. Áætlað var að fyrstu björgunar-bátarnir kæmu á staðinn rétt fyrir klukkan eitt eftir miðnætti.Er björgunarbáturinn Gunnjón frá Ægi í Garði kom á staðinn var kominn töluverð slagsíða á skútuna og taldi áhöfn Gunnjóns illmögulegt að komast um borð. Skipstjóri skútunnar taldi þá að ekki myndi líða nema klukkustund þar til hún sykki. Björgunarbátur-inn Njörður var kominn á staðinn og reyna átti að koma taug á milli skútunnar og Hrafns Sveinbjarnar-sonar og draga hana til móts við Einar Sigurjónsson en áhöfn skútunnar átti í erfiðleikum með að skilja hvað þeir áttu að gera við spottann sem þeim var réttur. Björgunarbáturinn Fiskaklettur kom á staðinn

klukkan rúmlega tvö og tókst þeim að koma manni og dælu um borð.Það var ekki fyrr en á þessum tímapunkti að í ljós kom að af 12 manns um borð í skútunni voru sjö börn. Skátafélag í Þýskalandi átti skútuna og var hún á leið frá Rifi til Vestmannaeyja en þar átti nýr hópur frá skátafélaginu að taka við henni. Fólkið um borð var illa klætt, margir á nærbuxum og stutt-ermabolum, og orðið blautt og kalt. Hafist var handa við að koma fólkinu yfir í Einar Sigurjónsson í skjól og flutti björgunarbáturinn Þorsteinn frá Sandgerði börnin yfir í hann. Börnin hresstust fljótt og því ekki talin ástæða að koma þeim tafarlaust til hafnar held-ur ákveðið að reyna að bjarga skútunni. Freista átti þess að láta Einar Sigurjónsson draga hana til Sand-gerðis. Byrjað var að dæla og taug komið milli Einars Sigurjónssonar og skútunnar. Allt var komið út um allt um borð í skútunni og gekk erfiðlega að dæla þar sem fatnaður og fiður úr sængum og koddum

stífluðu dælurnar. Eftir margítrekaðar tilraunir hættu menn að reyna að dæla og yfirgaf áhöfn skútunnar og björgunarmenn hana. För Einars Sigurjónssonar með skútuna í eftirdragi gekk afar hægt, ef siglt var hraðar en þrjár mílur kafsigldi skútan. Fólkið um borð var auk þess orðið kalt og hrakið og margir orðnir sjóveikir. Um klukkan fimm var ákveðið að skera skútuna lausa frá Einari Sigurjónssyni og sökk hún skömmu síðar. Komið var með fólkið til hafnar í Sandgerði um klukkan sex um morguninn og var það flutt í björgunarstöðina hjá Sigurvon í Sandgerði þar sem starfsmenn þýska sendiráðsins tóku á móti því.Alls tóku 18 manns þátt í aðgerðinni (utan áhafna togaranna og fólks í landi) á fjórum björgunarbátum og einu björgunarskipi. Samstarf hópanna sem komu að björguninni gekk afar vel sem sýndi sig hversu mikilvægt er að hafa vel þjálfaðan mannskap og öflug tæki sem brugðist getur við verkefnum sem þessum á sjó.

FALADO VON RHODOS var glæsileg skúta sem rekin var sem skólaskip af þýskum skátum.

Gæða-talstöðvar!

EXPO

- w

ww

.expo

.is

verslanirsjömeð mikið

vöruúrval

www.bilanaust.is sími: 535 9000

reykjavík, Bíldshöfða 9, Funahöfða 13

kópavoGur, Smiðjuvegi 4a, græn gata

Hafnarfjörður, Dalshrauni 17

reykjanesbær, Krossmóa 4, selfoss, Hrísmýri 7

akureyri, Furuvöllum 15, eGilsstaðir, Lyngás 13

Gæði, reynsla og gott verð!

Björgunarmál 27

Þyrluhópur SLUndanfarar Slysavarnafélagsins Landsbjargar eru hópur sem sérhæfir sig í fjallabjörgun og fjallamennsku. Innan þeirra raða er starfandi sérstakur hópur, sem er hluti af björgum sem þyrlusveit Landhelgisgæslunnar getur kallað eftir sér til aðstoðar.

Sveinn Friðrik Sveinsson, björgunarsveitinni Ársæli – Myndir: Freyr Ingi Björnsson.

Björgunarmál28

stöð FBSR við Flugvallarveg þar sem fengnar eru upplýsingar hjá LHG varðandi hversu mörgum björg-unarmönnum er óskað eftir, yfirleitt á bilinu þremur til fimm, og ákveðið er hverjir fara. Þeir eru sendir niður í flugskýli LHG á Reykjavíkurflugvelli. Aðrir undan-farar leggja af stað akandi. Lítill hópur undanfara er ómetanlegur til að koma að-gerð af stað og spara tíma en oft þarf meiri mannskap til að klára verkefnið. Yfirleitt eru það björgunarmenn af viðkomandi svæði auk þess sem undanfarar eru ávallt sendir af stað akandi líka. Hópurinn sem fer með þyrlunni er skilinn eftir sé þess þörf og þarf því að vera sjálfum sér nógur í allt að sólarhring, hvort sem það er nærri mannabyggð eða uppi á jöklum. Því þarf alltaf að senda af stað fleiri undanfara til að aðstoðar og til að ná í okkar menn sé þess þörf.

BúnaðurEftir hörmulegt slys á Langjökli þar sem kona lést og drengur bjargaðist úr jökulsprungu fékk Slysavarna-félagið Landsbjörg styrk sem ákveðið var að nota til kaupa á sameiginlegum búnaði fyrir þyrluhóp. Þyrlu-hópurinn sinnti lykilhlutverki í aðgerðinni. Raunar voru meðlimir hópsins komnir á vettvang á Langjökli innan við klukkustund eftir að boðun barst og byrjaðir að vinna að björgun. Í búnaðinum eru meðal annars línur, tryggingar, snjóflóðabúnaður, hjálmar og belti fyrir sjúklinga. Einnig fékk hópurinn tvær Tetra-stöðvar að gjöf. Enn á eftir að festa kaup á ýmis konar búnaði sem

Í gegnum tíðina hefur verið töluvert samstarf milli fjallabjörgunarfólks Slysavarnafélagsins Lands-bjargar (SL) og Landhelgisgæslu (LHG) varðandi þyrluæfingar og -útköll. Sérstaklega störfuðu með-limir Flugbjörgunarsveitarinnar nokkuð náið með LHG um tíma.

TilurðReglulega koma upp aðstæður sem krefjast fjalla-björgunarfólks frá SL til aðstoðar áhöfnum á þyrlum LHG. Þetta á meðal annars við í tilvikum þegar erfitt er að komast að sjúklingum vegna veðurs eða lands-lags.Fyrir þyrluverkefni þarf að vera hægt að boða hæfilega litla einingu með mikla þjálfun, staðlaðan búnað að gerð og þyngd og síðast en ekki síst er ekki víst að nægt eldsneyti verði til staðar til að flytja björgunarmenn til baka.Haustið 2006 komu starfsmenn LHG að máli við undanfara og óskuðu eftir nánara samstarfi. Haldnar voru gagnkvæmar kynningar á undanförum og þyr-lusviði LHG og síðan æfingar. Í kjölfarið settust menn niður með það að markmiði að finna leiðir til þess að einfalda það að kalla undanfara út með þyrlunni þegar þess þyrfti.Eftir nokkrar viðræður var dreginn upp samstarfs-samningur milli SL og LHG um leit og björgun á landi þar sem skilgreind voru meðal annars markmið, hlutverk, fjöldi, búnaður og sameiginleg þjálfun og æfingar. Samningurinn var undirritaður á ráðstefn-

unni Björgun 2007 af Kristni Ólafssyni, þáverandi framkvæmdastjóra SL, og Georg Lárussyni, forstjóra LHG.

MarkmiðLHG og svæðisstjórnir geta kallað þyrluhópinn út til að vinna að björgun við sérstakar aðstæður, svo sem þegar þyrla kemst ekki að slysstað vegna veð-urs eða landslags. Þyrlur flytja undanfara á vettvang eða eins nálægt og aðstæður leyfa. Hlutverk þeirra er að komast að hinum slasaða, búa um hann og flytja að þyrlu eða öðrum farartækjum, með eða án aðstoðar áhafnar þyrlunnar.

KröfurÞyrluhópurinn er um 20 manna eining innan und-anfarahópanna. Valið er í hópinn eftir menntun og reynslu. Meðal krafna er fjögurra ára starf sem fullgildur björgunarsveitarmaður, fullgildur undanfari í tvö ár, stjórnunarreynsla í útköllum, hafa lokið tveimur af þremur eftirfarandi nám-skeiðum: Rigging for Rescue, Wilderness First Responder og fagnámskeiði í snjóflóðum, mæt-ing á samæfingar og mæting á árlegan öryggis-fyrirlestur hjá LHG.

FerliMeðlimir þyrluhópsins eru boðaðir í gegnum smá-skilaboð með beiðni Vaktstöðvar siglinga/stjórn-stöðvar LHG til Neyðarlínu. Hópurinn mætir í bæki-

Björgunarmál 29

vantar, meðal annars VHF-talstöðvum, leitarljósum, björgunarbleyju, hamri, nokkrum tryggingatólum, hælum og fleiru.Þessi búnaður er hugsaður til að hefja björgun eða klára minniháttar verkefni. Alltaf þarf að kalla út mannskap bæði af viðkomandi svæði og fleiri undanfara. Þá getur LHG tekið búnaðinn og flogið með hann á staðinn ef undanfarar eru í verkefni en búnaðarlausir, svo sem á Öræfajökli, eitthvað fer úrskeiðis í björgunarsveitarferð og svo fram-vegis.

ÚtköllÚtköll þyrluhópsins hafa verið um 18 talsins, hafa verið frá engu upp í sjö á ári.

Helst má nefna áðurnefnda aðgerð á Langjökli, þar sem segja má að tilurð þessarar leiðar fyrir LHG hafi skipt sköpum við björgun lífs. Þá má nefna erfitt verkefni í leitinni að þýsku ferðamönnunum 2007

0

1

2

3

4

5

6

7

8

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Fjöldi útkalla

þar sem meðlimir stukku út úr þyrlu á mjóan hrygg ofarlega í Hrútsfjalli í Öræfum. Nokkur verkefni voru í kringum gosið á Fimmvörðuhálsi, slæmt fall veiði-manns í Laxárgljúfri, maður í sjálfheldu á Skeiðarár-jökli sendi neyðarkall, fall á Látrabjargi og göngufólk í sjálfheldu í fjallshlíð á Bíldudal. Er þó ekki allt upp talið.

ÆfingarÁ hverju hausti er haldinn öryggisfyrirlestur fyrir þyrluhóp hjá LHG. Á veturna er reynt að halda eina til tvær sameiginlegar æfingar og einnig að LHG taki þátt í einni af mánaðarlegum samæfingum undan-fara. Þá sjá undanfarar um árlega kennslu í fjalla-mennsku fyrir LHG. Mismunandi áherslur eru frá ári til árs, til dæmis sig, ísaxa- og broddatækni og snjóflóðaleit.

FramtíðarskipulagÞetta fyrirkomulag hefur gefist nokkuð vel en næstu

verkefni eru að klára kaup á búnaði. Þá hefur einnig verið í skoðun að festa kaup á einstaklingsbúnaði og að meðlimir mæti beint í flugskýli LHG til að spara tíma. Einnig mætti hugsa sér að björgunarsveitir nýttu aðstoð þyrlunnar í auknum mæli til að ferja mannskap frá bílum á leitarsvæði sé tímafrekt að komast þangað, björgunarmenn sem væru færir um að koma sér sjálfir til baka. Þetta úrræði hefur verið fremur vannýtt.

Að lokumSamstarf undanfara og LHG hefur gengið afar vel þessi sjö ár og í einhverjum tilvikum er enginn vafi á því að þetta úrræði hefur ráðið úrslitum varðandi björgun mannslífa. Miklu máli skiptir að LHG geti fengið hæfilega marga mjög vel þjálfaða fjallabjörg-unarmenn, með staðlaðan búnað, sem má skilja eftir á slysstað. Aukin sérhæfing og aukið samstarf viðbragðsaðila leiðir að þeirri niðurstöðu sem við öll viljum sjá, að fleiri bjargist.

Björgunarmál30

Í upphafi má velta fyrir sér hvað er hópslys. Þarf þar að koma til einhver ákveðinn fjöldi fólks sem lendir í slysi eða hvernig má skilgreina orðið? Við sem störfum að almannavörnum myndum kannski vilja skilgreina það þannig að til þyrftu að koma meiri bjargir en hin almenna vakt sinnir hverju sinni. Kalla þarf út aukið lið til að sinna atburðinum og margir viðbragðsaðilar geta komið að, þó það þurfi ekkert endilega að vera.

Slík hópslys eru sífellt að verða algengari eða útköll vegna þeirra, þó svo að þau leiði ekki alltaf til umfangsmikilla slysa sem betur fer. Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt, umferð hefur aukist til muna á síðustu árum, bæði með aukinni bílaeign landsmanna á síðustu áratugum sem og verulegri fjölgun erlendra ferðamanna. Þegar við horfum til þessara slysa gildir það sama um þau og önnur, fyrsta hugsunin hlýtur að vera: Hvernig getum við dregið úr þessum óhöppum? Ef við horfum til þess hvað erlendum ferðamönnum hefur fjölgað og að dregnar hafa verið á flot, ef svo má segja, allar þær hópflutningabifreiðar sem nokkur mögu-leiki er að nýta, hljótum við m.a. annars að velta fyrir okkur hvort ekki megi auka þær kröfur sem gerðar eru til slíkra bifreiða og hvar þær eru nýttar til aksturs. Oft og tíðum er verið að fara inn á hálendið á hópferðabifreiðum sem ekki hafa þann búnað sem til þarf og jafnvel verið að fara í hættuleg vatnsföll með fjölda fólks. Það þekkjum við vel í mínu umdæmi, m.a. úr Þórsmörk. Við hljótum að gera þær kröfur til þeirra sem taka að sér hópferðir að öryggi fólks sé í fyrirrúmi og ekki sé tekin nein áhætta þegar kemur að því. Reynslan er reyndar sú að langflestir hafa þessi mál í góðu lagi en því miður ekki allir. Vegakerfið hefur einnig tekið talsverðum framförum á liðnum árum, einbreiðum brúm fækkað og vegir verið breikkaðir. Eftirlit lögreglu hefur einnig aukist, þó svo að í samdrætti síðustu ára hafi eitthvað dregið úr því. Telja verður að eflt eft-irlit, bæði með búnaði bifreiða og öllum akstri, muni auka verulega öryggi fólks í umferðinni. Sýnileg löggæsla er einhver besta forvörn sem til er í umferðinni.Það er hins vegar ljóst að við getum aldrei, þó við séum öll af vilja gerð, komið í veg fyrir öll slys sem verða í umferðinni, þ.m.t hópslys. En þegar þau verða verðum við að gera þá kröfu til okkar, sem að þeim koma sem björgunaraðilar,

Hópslys

Kjartan Þorkelsson, sýslumaður á Hvolsvelli.

Rúta með 22 tékkneska ferðamenn innanborðs hafnaði ofan í Blautulóni á Fjalla-baksleið nyrðri í ágústmánuði árið 2011. Ferðamennirnir komust allir á þurrt land af sjálfsdáðum. Þarna hefði getað farið mun verr því eins og sjá má á myndunum þá stóð aðeins hjól rútunnar upp úr lóninu. Myndir: Oddur Eiríksson.

að viðbrögð okkar séu skipulögð og yfirveguð. Til að tryggja það sem best er gott að hafa sértæka viðbragðsáætlun sem gerir skýra grein fyrir hlutverki hvers og eins og hvernig vinna á saman á sem bestan hátt með hagsmuni þeirra sem lent hafa í slíku slysi að leiðarljósi. Hjá sumum lögregluembættum landsins liggja slíkar áætlanir þegar fyrir, hjá öðrum eru þær í vinnslu.

Passaðu vel uppá rafgeyminn í vetur.Passaðu vel uppá rafgeyminn í vetur.

MIKIÐ ÚRVAL DEKKJA Á BETRA VERÐI - DEKKJAHOLLIN.IS

NAGLALAUSTÍ VETUR?

iG30

iG50

PF-2 4Winter Meteo HP

EGILSSTAÐIRÞverklettum 1

471 2002

AKUREYRIDraupnisgötu 5

462 3002

REYKJAVÍKSkútuvogi 12

581 3022

REYKJAVÍKSkeifunni 5581 3002

-ótvíræður sigurvegari

-gæðadekk á frábæru verði -ítölsk örkornadekk

við bjóðum gott grip án nagla

Stí�eiki við 0°C eða hærra hitastig

Fjarlægir bleytu við hitastig -6~0°CLoftbólur, kísil- og kolefnis-�ögur soga í sig bleytuna.

loftbóla kolefnis�ögur

Betra grip við ~-6°C hita.Hörð skel loftbólanna býr til örlitlar brúnir fyrir betra grip. Einstök gúmmíblanda tryggir mýkt gúmmísins, sem eykur festingu við y�rborð vegarins.

Án skelja-tækni Með skelja-tækni

Hörð skel loftbólanna heldur munsturskubbunum stífum og eykur þannig stöðugleika á þurrum vegi.

Björgunarmál32

Undirbúningur æfingarinnar hófst í fyrravetur þegar boðað var til samráðsfundar um æfinguna eftir að ákveðið hafði verið að hún yrði haldin aftur í ár. Í undirbúningnum tóku þátt félagar frá mörgum aðilum björgunarkerfisins hér á íslandi. Í kjölfarið var sett saman boð frá félaginu um þátttöku. Eins og áður var allt okkar undir, það er að boðið var upp á allt sem félagið hefur yfir að ráða, hvort sem um var að ræða sérhæfða hópa eða almenna björgunarsveitarmenn. Eins og áður þá er eini takmarkandi þátturinn í þátttöku okkar á æfingunni flutningur björgunarmanna til þessa afskekkta staðar þar sem æfingin er

SAREX Grænland 2013

haldin. Æfingastjórn ásamt okkur ákvað að þeir hópar sem yrðu sendir til almennrar þátttöku í æfingunni væru fallhlífahópur FBSR, fjarskipta-hópur Björgunarsveitar Hafnafjarðar og búða-hópur Hjálparsveitar skáta í Reykjavík. Auk þess langaði okkur til að senda almenna björgunar-menn með sjúkraþekkingu en ekki var hægt að verða við því núna og í staðinn var ákveðið að senda 25 björgunarmenn sem mundu leika sjúk-linga. Þeir komu frá Hjálparsveit skáta Garðabæ, Hjálparsveit skáta Reykjavík, Björgunarsveitinni Ársæli, Björgunarsveitinni Kili Kjalarnesi og BjörgunarsveitinniÞorbirniGrindavík.Tveirað-

ilar sem gegndu hlutverki stjórnenda hópsins komu svo frá skrifstofu félagsins. Æfingin fór fram í Kóngs Óskarsfirði á austur-strönd Grænlands, þar sem landslagið er stór-brotið, djúpir firðir og há fjöll hvert sem augað eygir. Engin byggð er á þessu svæði, næsta byggð er í Skoresbysundi þar sem er lítill bær. Annars má segja að þetta sé í óbyggðum. Æf-ingarsvæðið miðast við tvo staði, annarsvegar Meistaravík og hinsvegar Ellaeyju. Í Meistaravík er nokkuð stór flugvöllur sem var notaður til að koma inn björgunarmönnum og flytja burt sjúklinga. Á Ellaeyju er einnig lítill flugvöllur en

SAREX Greenland Sea, samæfing björgunaraðila á norðurslóðum, var haldin 4.-5. september sl. á austurströnd Grænlands. Slysavarnafélagið Landsbjörg tók þátt með um 50 manna hóp. Æfingin hafði sömu markmið og 2012 sem var að æfa samræmingu og viðbragð þjóða sem tengjast norðurheimskautinu. Æfing þessi er haldin af Vestnorræna ráðherraráðinu og framkvæmdaraðili er Arctic Command.

Friðfinnur Fr. Guðmundsson, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Björgunarmál 33

aðeins aðgengilegur litlum flugvélum. Ellaeyja og nágrenni var slysstaðurinn og Meistaravík var söfnunarstaður. 16 manna hópur fór með Hercules C130 frá Kefla-vík til Meistaravíkur sunnudaginn 1. september. Hleðsla vélarinnar gekk vel en notuð voru tæki frá Suðurflugi til að hlaða vélina. Búnaðurinn var settur á flug pallettur og inn í vél. Þegar til Meistaravíkur var komið tóku þeir tveir starfs-menn sem búa og vinna á staðnum á móti okkur. Farangur og búnaður var fluttur um 250 m upp að þeim stað sem áætlað var að hafa búðir. Allir hjálpuðust að við að setja upp búðir. Veður var

þokkalegt, kalt og blautt en frostlaust. Aðstaðan í Meistaravík var skoðuð og við tók sérhæfð bið. Mánudaginn 2. september kom grænlenska lögreglan með nokkuð stóran hóp frá Nuuk. Þeirra hlutverk er að stjórna aðgerðum á landi. Hópurinn sjálfur kom með varðskipi en búnaður hópsins átti að koma frá Danmörku með flugi en sökum veðurs varð ekki úr því. 3. september fóru björgunaraðilar að tínast á staðinn, annað hvort með flugi eða með varð-skipum. Sumir fóru í land og til Meistaravíkur en aðrir út til Ellaeyju. Hópur frá félaginu fór til Ella-eyju og setti upp búðir þar og fjarskipti. Íslenski

hópurinn stækkaði töluvert þegar 25 íslenskir björgunarsveitarmenn sem höfðu það hlutverk að leika sjúklinga á æfingunni mættu á svæðið. 4. september kom sjúkrahópurinn frá Danska flughernum en það var sá hópur sem við höfðum verið að setja upp búðir fyrir. Æfingin hófst svo þegar líða tók að hádegi og var íslenskum sjúk-lingum mokað til og frá þangað til þeir enduðu inn í C130 vél sem hélt með þá til Íslands. Það var því stutt stoppið í þetta skiptið en okkar fólk stóð sig afar vel í þeim hlutverkum sem það var í. Æfingin einkenndist af tímahraki og fáti þar sem sjúklingarnir áttu að enda inn í flugvél sem

Björgunarmál34

átti að fljúga með þá til Íslands á ákveðnum tíma. Hún gekk þó annars vel og samvinna aðila var góð, tíminn til að afgreiða sjúklingana var bara of naumur. Fjarskipti sem átti að nota á æfingunni var TETRA kerfi sem sett var upp á svæðinu og tengistöðvar sem áttu að tryggja fjarskipti 80 km leið til Ellaeyju. Þetta kerfi virkaði ekki þar sem rafstöðvar voru notaðar til að halda tengingunni við en ekki voru til staðar bjargir til að fara með mannskap á milli til að fylla þær eldsneyti. Þá kom sér vel að vera með góð fjarskipti í fjarskiptatjaldi íslenska hópsins og var notast við HF fjarskipti það sem eftir var til að koma upplýsingum á milli staða en innan búða var notast við VHF. Annað sem ekki gekk vel þennan dag var flutningur sjúklinga milli Ellaeyju og Meistaravíkur. Flutningarnir voru ekki æfðir heldur voru sjúklingarnir speglaðir milli þessara staða, það er að sjúklingar sem voru meðhöndlaðir í Ellaeyju voru látnir birtast í formi annarra einstaklinga í Meistaravík. Þennan dag vann búðahópur með dönsku grein-

ingarsveitinni við móttöku og flutning sjúklinga en stjórnandi sveitarinnar var í flugturninum í samræm-ingu með öðrum aðilum. Fjarskiptahópur var í sam-skiptum við Ellaeyju en hópurinn sem sendur var þangað setti upp búðir við komuna í eyjuna deginum áður. Um morguninn kom hópur frá dönsku grein-ingarsveitinni og dönsku lögreglunni sem vann við stjórnun verkefna á vettvangi. Fallhlífahópur Flug-björgunarsveitarinnar kom þennan dag og stökk út með sex manns og búnað til að setja upp litlar búðir. Hópurinn aðstoðaði svo við úrlausn verkefna bæði í Ellaeyju og á vettvangi.5. september vaknaði hópurinn sem var á Ellaeyju við skipsflautur þar sem varað var við ísbirni sem gerði sig heimakominn ofan við búðirnar. Bangsi lét sig sem betur fer hverfa við lætin. Þennan dag var æfingin í raun keyrð aftur alveg eins og deginum áður nema nú voru sjúklingar fluttir frá Ellaeyju til Meistaravíkur, meðhöndlaðir og fluttir til Íslands. Æfingin gekk hægar en áður og stóð lengur yfir.

Hópurinn í Ellaeyju vann áfram við greiningu og stjórnun á vettvangi. 6. september var komið að því að ævintýrinu lyki og heimferð var skipulögð. Nokkur óvissa ríkti um heimferð okkar fram eftir degi þar sem bilana fór að gæta í flugvélunum. Um tíma var því ekki ljóst hvernig hópurinn kæmist aftur á Frónið. Plan B var að taka varðskip en allir urðu fegnir þegar fregnir bárust um að USAF gæti náð í hópinn. Það voru þreyttir björgunar-sveitamenn sem stigu frá borði í Keflavík. Þess má geta að hópurinn kom fyrstur á svæðið og var einnig síðasti hópurinn til að yfirgefa æfingasvæðið. Nú hafa verið haldnar þessar tvær æfingar sem æfa viðbrögð og samhæfingu björgunaraðila sem koma að leit og björgun á norðurslóðum. Æfingarnar hafa verið afar þarfar og opnað augu okkar fyrir nokkrum hlutum. Við eigum sannarlega heima á æfingum sem þessum, það er margt í okkar skipulagi og okkar vinnulagi sem nýtist vel. Til dæmis erum við vön að vinna í óbyggðum, búnaður, bæði persónu- og hóp-abúnaður, miðast við notkun í erfiðum aðstæðum, hann er hæfilega mikill svo hægt er að flytja hann milli staða án teljandi vandræða og hægt að gera það með handafli ef tæki eru ekki til staðar. Okkar helsta vanda-mál eru flutningar en þeir eru sannarlega til staðar á landinu og ef raunverulegt útkall kæmi yrði það leyst. Það hefur verið markmið frá byrjun að sem flestir geti tekið þátt í þessum æfingum. Það sem hefur helst hamlað þátttöku er annars vegar samstarfsaðilar, það er að þörf sé fyrir þær bjargir sem við sendum, og svo flutningar. Umræða um aðkomu Íslensku alþjóðabjörgunarsveitarinnar hefur verið nokkur í kjölfar þessara æfinga og er það skiljanlegt. Þar er þekking til staðar á því hvernig eigi að flytja bjargir milli landa í útkalli, þar er aðgerðastjórnunarreynsla en björgunarþátturinn miðast við rústabjörgun. Björgunarsveitamenn í þessum hópum eru einnig reyndir á öðrum sviðum en rústabjörgun og mundu nýtast í nánast hvaða aðstæðum sem er. Undirrit-aður telur þó afar mikilvægt að sem flestir utan sem innan Íslensku alþjóðabjörgunarsveitarinnar taki þátt í æfingum sem þessum.

Sjúklingar fluttir úr greiningarstöð yfir í flugvél. Búnaðurinn er afar frumstæður enda fáar bjargir til á svæðinu.

Greiningarstöðin var í tjöldum HSSR.

Klettagörðum 8-10 | 104 Reykjavík | Sími: 590 5100 | Suðurhrauni 2b | 210 Garðabær | Sími: 590 5290 | www.klettur.is

NÝTT DEKKJAVERKSTÆÐI

Goodyear gæðadekkfærðu hjá okkur

UltraGrip 8UltraGrip Ice+ UltraGrip 8 Performance Ultragrip Ice Arctic

SilentArmor

M A D E T O F E E L G O O D.

BJÓÐUM EINNIG:

VIÐ ÁBYRGJUMST 100% GÆÐI!

14 DAGA SKILAFRESTUR EF ÞÚ ERT EKKI 100% ÁNÆGÐUR - NÁNARI UPPLÝSINGAR HJÁ SÖLUAÐILUM

www.util if. is

Úrvalið fyrir útivistina er í útilífFáðu aðstoð við valið á réttu gönguskónum. Starfsfólkið okkar þekkir vörurnar sem það selur.

GÖNGUSkór sem bæta útsýnið

ÁRNASYNIR

GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND

Björgunarmál 37www.util if. is

Úrvalið fyrir útivistina er í útilífFáðu aðstoð við valið á réttu gönguskónum. Starfsfólkið okkar þekkir vörurnar sem það selur.

GÖNGUSkór sem bæta útsýnið

ÁRNASYNIR

GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND

Mildred björgun skipbrotsmanna

Hollenska olíuflutningaskipið Mildred P.F.Z.P. strandaði við Járnbarða á Snæfellsnesi 27. október árið 1947. Aðdraganda þess að strand skipsins vakti áhuga okkar má rekja til þess að árið 1982 fluttum við til Gíneu-Bissá í Vestur-Afríku. Þar kynntumst við hollenskum hjónum, Dineke og Hans. Þegar við höfðum kynnt okkur sem Íslendinga sagði Dineke að föður hennar, Weiko Maring, hafi verið bjargað við Íslandsstrendur þegar hann var 19 ára gamall. Faðir hans hafði séð til þess að hann fengi vinnu á Mildred til að losna undan herþjónustu í Indónesíu, en hollenskur her barðist þar gegn heimamönnum sem kröfðust sjálfstæðis frá Hollendingum.

Jónína Einarsdóttir, prófessor í mannfræði - Geir Gunnlaugsson, landlæknir

Dineke Maring og Cýrus Danilíusson við akkeri Mildred á Rifi.

Björgunarmál38

Á nýliðnu sumri komu Dineke og Hans í heimsókn til Íslands ásamt tveimur börnum sínum. Það var sjálfgefið að við færum öll á strandstað þar sem föður Dineke, tengdaföður Hans og afa barnanna, var bjargað fyrir rúmlega 65 árum. Okkur langaði að skilja hvað hafði gerst mánudaginn 27. október 1947. Sú saga sem hér er sögð byggir á skriflegum heimildum og frásögnum þeirra sem lifðu þá atburði sem lýst er. Samstarfsfélagi Geirs, Jóhann Þór Halldórsson, heyrði af fyrirhugaðri för okkar á Snæfellsnesið og áhuga okkar á að skoða strandstað Mildred. Hann lét okkur í té vélritaða samtímafrásögn afa síns Benedikts S. Benediktssonar, formanns björgunar-sveitar Hellissands, af strandinu og hugvekju hans um hin tíðu sjóslys á svæðinu. Þá fylgdi með ljósrit af frásögn Kristbjarnar Guðlaugssonar af björgun Mild-red, en hún birtist í bókinni Veröld stríð og vikurnám undir Jökli eftir Kristin Kristjánsson. Við styðjumst einnig við ársskýrslu Slysavarnafélags Íslands fyrir árið 1947. Auk þessa byggjum við á frásögn Weiko Maring, föður Dineke, af atburðunum. Síðast en ekki síst gaf Cýrus Danilíusson, fyrrverandi björgunar-sveitarmaður á Hellissandi, okkur lýsingar af starfi björgunarsveitanna á þessum tíma. Cýrus, eigin-kona hans Guðríður Þorkelsdóttir og Guðrún dóttir þeirra fylgdu okkur á söguslóðir strandsins.

Björgun skipbrotsmanna við JárnbarðaÍ ársskýrslu Slysavarnarfélags Íslands kemur fram að þegar fréttir bárust af strandi Mildred hafi björg-unarsveitir frá annars vegar Arnarstapa og hins vegar Hellissandi verið kallaðar til hjálpar. Björgun-arsveitarmenn frá Arnarstapa og Hellnum komu að strandstað að sunnan og frá Hellissandi að norðan. Við skulum fyrst fylgjast með ferðum björgunar-sveitarmanna frá Arnarstapa og Hellnum.

Í frásögn Kristbjarnar Guðlaugssonar, sem var for- maður björgunarsveitarinnar Hafbjargar á Arnar- stapa, segir svo frá að klukkan 9.25, mánudaginn 27. október 1947 hafi verið hringt í símstöðina á Arnarstapa. Það var Slysavarnafélag Íslands sem tilkynnti um strand olíuflutningaskipsins Mildred við Malarrif. Hafði áhöfninni tekist að ná sambandi við annað skip sem sendi tilkynningu um strandið til aðalstöðva Slysavarnafélagsins. Beðið var um tvo til þrjá leitarmenn. Fimm mínútum síðar var lagt af stað, og eru í leitarliðinu auk Kristbjarnar, Jónas Pét-ursson, Finnbogi Lárusson og Kristinn Kristjánsson. Hafa þeir meðferðis tvo hesta fyrir birgðir. Á leiðinni hitta þeir fyrir Halldór Hallgrímsson, „unglingspilt, sem er að ganga á rekann“ og bætist hann í hóp-inn. Um klukkan 11 koma þeir að Malarrifi og hitta vitavörðinn. Þar eru engin merki um strand. Þaðan taka þeir með sér björgunarbúnað og bættist Pétur Pétursson, sonur vitavarðarins, í hópinn. Tveir menn taka hestana en hinir fóru hraðar yfir. Á leiðinni hitta þeir Valdimar Hallbjörnsson bónda sem einnig bæt-ist við hópinn. Við Dritvíkurflögur eru leitarmenn að verða vonlitlir þar sem ekkert sást til skipsins. Fara þeir þá upp á hól og sjá þá að skipið hafði strandað við Járn-barðann. Fimm skipverjar voru þá staddir á skeri við strandstað en björgunarbáturinn veltist um í briminu. Því var bóndinn sendur á móti þeim sem tekið höfðu hestana og þeim uppálagt að flýta för sinni. Komu þeir skömmu síðar og var þá hafist handa við björgunina. Aðstæður voru erfiðar, stórgrýtt og vindasamt. Brimið skall á björgunarmenn og tók einn þeirra næstum út. Erfiðlega gekk að koma línu út á klettinn og tókst það í þriðju tilraun. Kristbjörn lýsir björguninni á eftirfarandi hátt: „Dáðist ég mest að því hve skipbrotsmenn voru rólegir á meðan við vorum að koma okkur fyrir með björgunartækin og

einnig þreki þeirra að halda sér í björgunarstólnum á leiðinni í land.“ Þá segir af björgunarsveit Hellissands og þeirra fylgdarliði. Vélrituð skýrsla B. S. Benediktssonar um ferðir þeirra hefst á eftirfarandi hátt: 27/10 1947. Suðvestan strekkingur. Kl. 10½ f.m. var símað frá Slysav. Fél. Íslands, Rvík. að olíuflutn-ingaskip væri strandað við Beruvík. Var strax farið héðan á 2 jeppum og einum vörubíl. Skömmu síðar kom jeppi með lækni frá Ólafsvík og annar vörubíll héðan. Ekkert fannst á svæðinu frá Svörtuloftum að Hólahólum. Var því ákveðið að fara svo langt suður á bílunum sem þær kæmust og ganga svo með ströndinni á móti mönnum frá Stapa. Rétt við Járnbarða mæta þeir björgunarsveitar-mönnum frá Arnarstapa ásamt skipbrotsmönn-unum. Í skýrslunni eru nákvæmari upplýsingar um tímasetningu atburða. Þar segir að strandið hafi átt sér stað klukkan sex um morguninn, og að sjö menn hefðu farið af strandstað með björgunarbát klukku-stund síðar. Fimm skipbrotsmenn höfðu hangið í flaki skipsins frá morgni til klukkan um tvö síðdegis. Þegar björgunarmenn komu klukkan þrjú síðdegis voru skipverjar komnir á sker milli skips og lands. Þaðan var þeim svo bjargað, og lauk björguninni klukkan 18.10.Björgunarsveit Hellissands tók með sér í bílana þá skipsbrotsmenn sem þeir höfðu bjargað, það er fjóra Hollendinga og einn Íslending, Snæbjörn Stefánsson, skipstjóra og hafnsögumann. Björg-unarsveitarmennirnir frá Arnarstapa og fylgdarmenn þeirra snéru gangandi heim. Í frásögn Kristbjarnar segir: „Snérum við nú heimleiðis og gekk heimferðin fremur treglega vegna þess hvað mannskapurinn var þreyttur. Komum við á tvo fyrrnefnda bæi og þáðum góðgerðir sem komu sér vel.“

Lending björgunarbátsins við ÖndverðarnesSjö skipverjanna hafði tekist að komast í björgunar-bát. Weiko, sem var einn af þeim, segir svo frá að það hafi verið þröngt um borð í björgunarbátnum. Máttu skipbrotsmennirnir sitja bognir með kreppta fætur klukkustundum saman þegar bátinn rak norður meðfram Snæfellsnesi í átt að Hellissandi. Þeim til happs var veður ágætt en á móti kom að björg blöstu við þeim hvert sem þeir litu og því ekki árennilegt að taka land. Weiko, sem var 19 ára, var næstyngstur skipbrotsmannanna, en sá yngsti um borð hafði fyllst nokkrum ótta um örlög sín. Hafði hann ítrekað orð á að hann væri of ungur til að deyja. Lítið var um mat og deildu skipbrotsmennirnir fjórum brauðsneiðum, hver um sig fékk hálfa en Weiko, sem er mjög hávaxinn og þekktur fyrir að hafa góða matarlyst, fékk heila.Þegar dimma tók sáu skipsbrotsmennirnir engin önnur ráð en að taka land við Öndverðarnes þrátt fyrir að aðstæður væru ekki ákjósanlegar. Minnist Weiko þess að það hafi verið erfitt að rétta úr sér eftir að hafa setið í hnipri svo lengi. Í frásögn Kristbjarnar segir að þeim hafi tekist „að komast í land við illan leik og báturinn brotnaði í spón.“ Faðir Dineke minn-ist þess að einn þeirra hafi dregist út með öldunni en þeim tókst að ná til hans og koma honum í land.

Hans, Dineke, Guðríður, Guðrún, Cýrus, Eva og Kasper á Hellisandi.

Björgunarmál 39

Þegar í land kom voru skipbrotsmennirnir sjö blautir og kaldir. Þeir fundu yfirgefin húsakynni í nágrenninu þar sem þeir afklæddust og grófu sig niður í hey sem var á staðnum. Weiko telur að það hafi bjargað þeim frá að því að krókna úr kulda. Einn þeirra lagði síðan af stað gangandi í leit að mannabyggðum. Þegar björgunarsveitarbílarnir frá Hellissandi koma að Skarðsnesi mátti sjá ljós flökta í átt að Öndverðar-nesi. Þar var kominn skipbrotsmaðurinn sem hafði lagt af stað í leit að mannabyggðum. Sagði hann til um ferð sína og félaga sinna. Náð var í fatnað og fæði og um klukkan 10 að kvöldi eru allir komnir heilu og höldnu að Hellissandi. Weiko minnist þess hversu hissa og glaður félagi hans hafi orðið að hitta þá sem hann hafði skilið við um borð í Mildred um morgun-inn í fylgd björgunarsveitarmanna og þess að þeim voru færð föt og vistir. Skipsbrotsmennirnir dvöldu á Hellissandi í tvo daga og flugu til Reykjavíkur.

Heimsókn á strandstaðRúmlega 65 árum síðar, nánar tiltekið þann 20. júlí síðastliðinn ókum við ásamt dóttur, tengdasyni og barnabörnum Weiko um það bil sömu leið og björgunarsveit Hellisands og fylgdarlið ók þann 27. október 1947 vegna strands Mildred. Með okkur í för var Cýrus Danilíusson, kona hans Guðríður Þorkels-dóttir og dóttir þeirra Guðrún. Cýrus var á sjó þann 27. október þegar Mildred strandaði, þá 22ja ára gamall. Hann var í björgunarsveitinni og kynntist af eigin raun störfum björgunarsveitarmanna á þessum tíma. Cýrus tók meðal annars þátt í björgun skoska togarans Epine en þá fórust 11 sjómenn en fimm björguðust. Cýrus benti okkur á að það hafi ekki ver-ið neinn vegur á þeim tíma – aðeins slóði sem ekki var auðvelt að fylgja, ekki síst þegar snjóaði. Það gat því tekið langan tíma að komast leiðar sinnar. Við heimsóttum Öndverðarnes og sáum staðinn þar sem björgunarbáturinn, með Weiko innanborðs, brotnaði við lendingu. Í næsta nágrenni eru rústir

hýbýla systur Cýrusar sem hafði brugðið búi nokkru fyrir strandið, en líklegt er að þar hafi skipbrots-mennirnir leitað sér skjóls. Við ókum síðan niður að sjónum við Hólahóla, þar sem björgunarsveit Hellis-sands skildi bílana eftir á sínum tíma. Refur sást á hlaupum í hrauninu. Það var áhrifaríkt að standa þarna í rokinu með fjölskyldu Weiko og horfa á Járnbarðann í fjarlægð en undir björgum hans hafði Mildred strandað. Það er svo önnur saga að síðustu ábúendur Hólahóla voru sameiginlegir forfeður Cý-rusar og Jónínu. Það voru þau Cýrus Andrésson og Guðrún Björnsdóttir sem fluttu síðan á Öndverðar-nes, þar sem björgunarbáturinn tók land.Þennan eftirminnilega dag tókum við reyndar á okkur krók sem ekki var hluti af ferðum björgunarsveitar-manna haustið 1947. Cýrus upplýsti okkur um að akkerið væri það eina sem eftir var frá strandi Mild-red, enda hafi skipið brotnað fljótt í sundur. Akkerið og járnkeðjur höfðu legið við klettana eftir strandið

og um tíu árum seinna tók Cýrus ásamt öðrum þátt í að ná í hvoru tveggja. Friðþjófur Guðmundsson útgerðarmaður á Rifi hafði aflað leyfa til að sækja akkerið og keðjurnar af strandstað. Í dag er akkerið við minnisvarða um Friðþjóf og Halldóru Kristleifs-dóttur konu hans og þangað lá leið okkar. Það var einstök reynsla fyrir dóttur, tengdason og barnabörn Weiko að sjá það eina sem eftir er af Mildred, akk-erið sjálft, í samfylgd Cýrusar. Fjölskylda Weiko er þakklát björgunarsveitunum sem lögðu svo mikið á sig til að bjarga honum og félögum hans fyrir 65 árum síðan. Weiko lést tveimur vikum eftir að þau komu heim úr Íslandsdvöl sinni og náði að sjá myndir af fjölskyldu sinni á þeim stað þar sem hann hafði bjargast.Það er okkur Íslendingum holl áminning að rifja upp afrek fyrri tíma, afrek sem eru ekki sjálfgefin. Að baki slíkra afreka, fyrr og nú, liggur mikil vinna, fórnfýsi og samábyrgð sem ber að þakka fyrir.

Cýrus, Dineke, Kasper, Eva og Hans á Öndverðarnesi þar sem björgunarbáturinn með Weiko kom að landi.

wi t h

C o l o s t ru

m

PRO PLAN MEÐ OPTISTART®

Heil vörulína sérstaklega ætluð hvolpum.

® R

eg. T

rade

mar

k of

Soc

iété

des

Pro

duits

Nes

tlé S

.A.

Ég vinn við að gefa Toby besta veganestið.

PATRICIAVÖRUÞRÓUNARSTJÓRIHÖFUNDUR AÐ PRO PLAN OPTISTART®

Axlar ábyrgð eins og þú.

Pro Plan vöru l ínan fyr ir hvo lpa er b lönduð með Opt istart sem inni -he ldur brodd, fyrstu móður-mjó lk ina . Styrk ir vörn ina sem hvolpur inn fékk frá móður inni .

Þetta er þín ábyrgð.Þetta er okkar ábyrgð.

Þetta er PRO PLAN.

Öruggari öryggishnappur Hjúkrunarfræðingar alltaf á vakt

Öryggismiðstöðin er eini þjónustuaðili öryggishnappa

sem er með hjúkrunarfræðinga í stjórnstöð á símavakt

allan sólarhringinn. Hjúkrunarfræðingar eru til ráðgjafar

fyrir hnapphafa auk þess að vera stuðningur við

öryggisverði í útköllum. Auk þess fylgir hverjum nýjum

hnappi reykskynjari sem er beintengdur stjórnstöð

Öryggismiðstöðvarinnar.

Ef þú ert með hnapp frá öðrum þjónustuaðila, er einfalt að skipta. Hringdu í síma 570 2400 og kynntu þér málið.

Sími 570 2400 · oryggi.isStöndum vaktina allan sólarhringinn

PIPA

R\TB

WA

• S

ÍA •

121

770

Heimaþjónusta HjálpartækiFerðaþjónusta Aðlögun húsnæðis Öryggishnappur

Björgunarmál 41

Í grein sem þáverandi formaður landsstjórnar björg-unarsveita skrifar í 1.tbl. 13. árg. af Björgun, tímarit um björgunar- og slysavarnamál er fjallað um að-komu björgunarsveita í tengslum við tvær aðgerðir þar sem á samstarf björgunarsveita og lögreglu reyndi. Heiti greinarinnar er það sama og á þess-ari: „Er samstarf lögreglu og björgunarsveita ekkert mál?“Samstarf aðila sem koma að aðstoð við samborgara sína þegar þeir eru að upplifa sínar verstu stundir er alltaf mál. Samstarf slíkra aðila krefst hreinskiptra, opinna og heiðarlegra samskipta.Í grein formannsins eru settar fram alvarlegar ásak-anir á hendur embætti Ríkislögreglustjóra og starfs-menn sakaðir um undarleg vinnubrögð og að láta gagnrýni landsstjórnar frá fyrri aðgerðum hafa áhrif á samskipti við landsstjórn. Einnig eru þar gerðar alvarlegar athugasemdir um tilhögun verkefna sem unnin voru á vegum ríkislögreglustjóra og skort á samráði við björgunarsveitir við framkvæmd þeirra.Viðbrögð Ríkislögreglustjóra voru að óska strax eftir frekari skýringum á greininni og tilurð hennar. Ástæða þess var sú að þrátt fyrir að rúmlega hálft ár væri frá því að aðgerðinni lauk hafði embætti Ríkis-lögreglustjóra ekki borist, formlega eða óformlega, athugasemdir við framkvæmd þeirra verkefna sem greinin fjallar um. Það er augljóst að samstarf er ekki í lagi ef undir niðri kraumar óánægja og engin sér ástæðu til þess að óska eftir fundi til að ræða málin. Slysavarnafélagið Landsbjörg er mikilvægt sam-félagslegt afl. Björgunarsveitir þess eru hryggjar-súlan í viðbragði í leitar- og björgunaraðgerðum sem og þegar almannavarnaástand er. Slysavarna-deildirnar gegna einnig mikilvægu hlutverki í þeim mótvægisaðgerðum sem eru órjúfanlegur hluti af almannavarnaskipulaginu. Embætti Ríkislögreglu-stjóra lítur svo á að óhugsandi sé annað en á milli þess og Slysavarnafélagsins Landsbjargar ríki traust og að samstarf og samskipti séu hreinskilin og opin. Enda starfa starfsmenn Slysavarnafélags-ins Landsbjargar og Ríkislögreglustjóra daglega saman í Björgunarmiðstöðinni í Skógarhlíð. Því er nauðsynlegt að Slysavarnafélagið Landsbjörg beini umsvifalaust allri umræðu um gagnrýni á störf RLS eða einstakra starfsmanna þess strax til embættisins til úrlausnar. Embætti ríkislögreglustjóra leggur sig fram við að taka faglega á þeim málaflokkum sem það ber ábyrgð á og kannast ekki við annað en slíkt

hafi ætíð verið raunin með samskipti við Slysavarna-félagið Landsbjörg. Ekki er ætlunin í þessari grein að hrekja þær rang-færslur sem voru í grein þáverandi formanns lands-stjórnar björgunarsveita heldur að horfa fram á veginn og velta upp hvað hægt sé að gera til að samskiptaleysi sem þetta komi ekki fyrir aftur og tryggja að fagmennska stýri umræðunni og sam-skiptum. Starfsmenn Ríkislögreglustjóra hafa fundað með formanni Slysavarnafélagsins Landsbjargar og framkvæmdastjóra í nokkur skipti frá sl. vori auk

Jón F. Bjartmarz, yfirlögregluþjónn löggæslu- og öryggissviðs RLS Víðir Reynisson, deildarstjóri almannavarnadeildar RLS

Er samstarf lögreglu og björgunarsveita ekkert mál?

þess sem samvinna og samstarf við starfsmenn á skrifstofu hefur verið sem fyrr mikið og gott. Ljóst að mikill vilji er að færa samstarf Slysavarnafélagsins Landsbjargar og Ríkislögreglustjóra á annað stig. Til dæmis að auka sameiginlega þjálfun, efla aðkomu Ríkislögreglustjóra að ráðstefnunni Björgun, koma á fót fagráði lögreglunnar í leitar- og björgunarmálum og auka enn frekar við samvinnuna í tengslum við Samhæfingar- og stjórnstöðina (SST).Dæmi um aukið samstarf er sameiginlegur vinnu-dagur bakvaktar almannavarnadeildar Ríkislög-reglustjóra og bakvaktar landsstjórnar sem var haldinn nýlega og námskeið sem nú er fyrirhugað fyrir þá sem starfa í SST og skipulagt er af almanna-varnadeildinni og Björgunarskóla Slysavarnafélags-ins Landsbjargar.Starfsfólk Ríkislögreglustjóra horfir björtum augum fram á veginn, fullt vilja um að eiga gott samstarf við félaga í Slysavarnafélaginu Landsbjörg. Auk þess sem félagið stendur fyrir í slysavarnamálum og í leitar- og björgunarmálum er félagsfólk þess upp til hópa jákvæðir eldhugar sem hafa valið sér þann lífsstíl að vera ávallt viðbúið til þess að koma samborgurum sínum til aðstoðar og eru okkur sem störfum við almannavarnir og leit og björgun mikil hvatning.

Lögregla og björgunarsveitir vinna oft náið saman.

Hálendisvaktin 2013í myndum

Bílar fastir í ám er líklega eitt algengasta verkefni hvers sumars.

Roki og rigningu fylgja oft mörg verkefni eins og þessir björgunarsveitar-

menn fengu að reyna, þá er eins gott að útbúa sig vel.

Á hálendinu er allra veðra von og það jafnvel að sumarlagi. Kraftmikil lægð í ágúst fældi flesta ferðamenn af tjaldsvæðum hálendisins.

Þessi brúðhjón þurftu ekki aðstoð á brúðkaupsferðalagi sínu, en

tækifærið var notað til myndatöku.

Slysavarnir 43

Hálendisvaktin 2013í myndum

Alls komu um 4.000 ferðamenn við sögu hjá hálendisvaktinni þetta sumarið, margir þeirra að fá ráðleggingar um leiðarval.

Um 30 hjólreiðamenn nutu liðsinnis sjálfboðaliða félagsins í sumar

og hér sést einn þeirra á svæðinu norðan Vatnajökuls.

Sjálfboðaliðar félagsins sinna tugum ferðamanna sem hlotið hafa

áverka af ýmsu tagi.

Hér njóta ferðamenn aðstoðar björgunarsveitar-manna við að festa tjald sitt betur í einni af lægðum ágústmánaðar.

Slysavarnir44

Í þessum bílaleigubíl passaði tjakkurinn ekki og þurfti því að kalla eftir aðstoð

björgunarsveita.

Þessir ferðalangar lentu í hremmingum og mátti ekki tæpara standa hjá

konunni er hálendisvaktarhópur kom þeim til aðstoðar. Hér njóta þau

aðhlynningar í skála vaktarinnar í Landmannalaugum.

Félagsskapurinn er björgunarsveitarfólki mikilvægur og hér sjást nokkrir útbúa málsverð á ferð sinni um hálendið.

Erfiðir vegir geta sett strik í reikninginn hjá ferðalöngum og hér er hjóla-maður aðstoðaður. Þegar tækifæri gefst reyna hóparnir að ferðast um svæðin og kynnast þeim en það

er gott í reynslubankann.

Slysavarnir 45

BakpokarKlifurbúnaður

100% Merino ull

Frostþurrkaður maturFatnaður og dýnur

Þrúgur og broddarPissugræjur kvenna

Vax og spray

Klifurbúnaður

Höfuðkútar og ennisbönd

Vatnsdrykkjarkerfi

Útivistarbúnaður

Fjallaskíðabúnaður

Skíða og útivistarbúnaður

Fatnaður og legghlífar

Allt í fjallaferðinaH R E Y F I N G • K R A F T U R • Á N Æ G J A

lÍs en ku

ALPARNIRs

e-mail: alparnir@alparnir.is • www.alparnir.is

Glerárgata 32600 AkureyriSími 461 7879

Faxafen 8108 ReykjavíkSími 534 2727

Kaupvangi 6700 EgilsstaðirSími 471 2525

SÝNDU KLÆRNAR OG FÓTAÐU ÞIG Á SVELLINU!

- Framúrskarandi grip með broddum úr hertu stáli- Teygjanlegt gúmmí sem smellpassar á allan skóbúnað

- Heldur eiginleikum sínum í allt að -40°C- Fljótlegir og þægilegir í notkun, engar sylgjur eða bönd

- Kemur í vönduðum renndum poka með smellu- Einstaklega léttir: 320g (stærð M)

SPORTÍS MÖRKIN 6 108 REYKJAVÍK S:520-1000 SPORTIS.IS

SNOWLINE

Minni. Léttari. Skarpari.

Nýjir hljóðnemar. +10db aukning á hljóðstyrk*

HERO3+ er 20% minni og léttari en eldri týpur*

Endurhannað batterí. 30% lengri upptökutími*

SuperView rammi. Nær breiðasta ramma í heimi

Sjálfvirk stilling fyrir minna birtustig

Skarpari linsa - 33% meira ljósnæmi*

Deildu 4x hraðar með IPhone, iPad & Android*

4Kp 15fps / 1080p 60fps / 720p 120fps

Val um 15 uppí 240 ramma á sek.

12MP hágæða ljósmyndir 30 rammar á sek.

Tíma ljósmyndun “Time Lapse”

Fjarstýring fylgir

Ný endurhönnuð vél frá GoPro

Vatnshelt plasthús, fyrir allt að 40 m. dýpi

MÖRKIN 6 - 108 RVK. - S: 8943811facebook.com/goproiceland

*HERO3

Slysavarnir 47

Slysavarnir barna fyrsta árið

Dagbjört H. Kristinsdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Þroski barna er mjög hraður og fyrsta árið gerist margt, barnið fer að brosa, velta sér, grípa um hluti, skríða og ganga. Heimilið er griðastaður fjölskyldunnar og því kemur mörgum það á óvart að flest slys á börnum verða á heimilinu. Sérstaklega aukast líkurnar á að barnið slasist þegar það er farið að ferðast sjálft um heimilið og því er mikilvægt að foreldrar og aðrir umönnunaraðilar fari yfir heimilið með tilliti til öryggis barnsins.

Fall Börn upp að fimm mánaða aldri eru í sérstakri hættu á að slasast á höfði þar sem höfuðið er hlutfalls-lega þyngra en líkaminn þannig að ef þau detta þá fer höfuðið fyrst í gólfið. Hættulegast er þegar börn byrja að velta sér og gera það kannski í fyrsta skipti á skiptiborðinu. Því má aldrei líta af barni á skipti-borði og best er að halda alltaf við það. Sama gildir um hjónarúm, börn eiga ekki að vera skilin eftir ein sofandi í rúminu. Til að koma í veg fyrir að börn skríði upp úr vagni og detti er nauðsynlegt að venja sig á að nota beisli frá fyrsta degi. Ég gleymi því t.d. aldrei þegar ég var 14 ára og var að passa litla bróður minn sem var þá um árs gamall og hann svaf vært úti í vagni þar sem rigningin og rokið rugguðu honum. Ég heyrði eitthvað krafs í stofuglugganum og lít út og þá er hann komin upp á svuntuna á vagninum og er að klóra í rúðuna. Einnig eru dæmi um að ömmustólar eða svokallaðir bumbo stólar hafi verið settir upp á eldhúsborð á meðan foreldrar elda matinn og barnið náð að velta sér úr stólnum og niður á gólf. Þetta eru fínir stólar fyrir barnið svo framarlega að þeir séu á gólfinu. Síðan þegar börnin eru farin að velta sér og skríða þarf að setja hlið fyrir stiga bæði uppi og niðri.

BruniHúð ungbarna er þynnri en húð fullorðinna og geta þau því hæglega brennt sig á volgum vökva. Því er mikilvægt að sá sem heldur á barninu hverju sinni sé ekki með heita drykki í hinni hendinni því barnið getur sparkað í eða togað í ílátið og fengið heitan vökvann yfir sig. Einnig má vara sig á því að þegar barn situr við matarborðið reynir það að grípa í allt sem er innan seilingar og því má heitur matur ekki vera í seilingarfjarlægð. Þegar börn eru á þessum aldri er oft ekki hægt að nota nema hálft eldhús-

Slysavarnir48

borðið. Sjálf hef ég þurft að fara með dóttur mína sex mánaða í sjúkrabíl á bráðamóttöku þar sem hún greip í bolla með heitu vatni og fékk það yfir sig alla og það er reynsla sem ég óska engum foreldrum að upplifa. Þegar verið er að elda eiga börn ekki að vera nálægt eldavélinni og alls ekki í fangi þess sem er að elda því heit feiti eða vatn getur auðveldlega slest á þau. Magapoka er því ekki sniðugt að nota þegar eldað er. Glerið framan á eldavélinni getur einnig verið varasamt og brennt litla fingur sem reyna að standa upp við það. Síðan má ekki gleyma að snúa hand-föngum á pottum aldrei þannig að börnin nái í þau. Baðvatn barnsins á að vera 37°C heitt. Gott er að nota baðmæli til að kanna það en foreldrar verða þó alltaf að kanna hitastig vatnsins á sjálfum sér áður en barnið er sett ofan í. Annað sem þarf að hafa í huga er að setja ekki rúm barnsins upp við ofn því litlir fætur og hendur eiga það til að stingast út úr rúminu.

DrukknunBarn á fyrsta ári getur drukknað í polli eða 2-5 sm djúpu vatni. Þegar börn eru í baði má aldrei víkja frá þeim. Baðsæti má byrja að nota þegar barnið er

orðið 6 mánaða en það er ekki öryggisbúnaður og það má alls ekki skilja barnið eitt eftir í slíku sæti.

KöfnunBörn skoða hluti gjarnan með því að setja þá upp í sig og bíta í þá. Því verður að fjarlægja alla smáhluti, sérstaklega er þörf á að fara í gegnum dótakassa eldri systkina og taka í burtu smádót. Gott getur verið að nota kokhólka til að mæla hvort hluturinn geti valdið köfnun hjá ungum börnum. Athugið að skoða vel hvort leikfangið er ætlað ungum börnum eða ekki og hvort tölur eða aðrir smáhlutir séu rækilega festir, eins og t.d. augu á tuskudýrum. Blöðrur henta ekki sem leikföng fyrir börn á fyrsta ári.

Hvöss horn og læstir skáparFlestallir foreldrar hafa orðið vitni að því að börnin þeirra gangi á borðhorn og fá í kjölfarið marglita kúlu á ennið. Einfalt er að koma í veg fyrir slíkt með því að setja hlífðarhorn yfir, sérstaklega á að gera það við hvöss horn. Það gæti sparað eina ferð upp á slysó. Eldhús- og stofuskápar geyma margt skemmtilegt að mati barna og reyna þau ítrekað að opna skúffur og skápa. Til að koma í veg fyrir að börnin tæti úr skápum og geri könnun á innihaldi ruslatunnunnar

er ráðlegt að læsa skápum og skúffum með þar til gerðum lásum. Börn heillast af hurðum sem hægt er að opna og loka. Til að koma í veg fyrir klemmda fingur er snið-ugt að fjárfesta í fingravini en það er frauðplast sem er sett á hurðir þannig að þær lokast ekki.

EitrunLyf geta litið út eins og nammi og marglitar töflur rata oft í litla munna. Því miður þarf einungis litla skammta til að valda eitrun hjá barninu og jafnvel dauða. Mikilvægt er að læsa öll lyf inni, best er að vera með læstan lyfjaskáp. Það eru ekki einungis lyf sem geta valdið eitrun held-ur eru einnig margar plöntur á heimilinu sem geta verið eitraðar. Jólastjarna og friðarlilja eru dæmi um eitraðar plöntur sem ekki má borða. Þvottaefni og uppþvottavéladuft eru þó langhættulegustu efnin á heimilinu, þau valda ekki bara eitrun heldur geta þau brennt innyfli barna varanlega.

Dúkar og snúrurFallegir dúkar eru til mikillar prýði en geta reynst ungum börnum hættulegir þegar þau ná í hornin á þeim og draga þá niður. Þá fá þau allt fallega skraut-ið á borðinu yfir sig. Best er að sleppa því alveg að vera með dúka á borðum á meðan barnið er ungt. Snúrur raftækja þarf að stytta þannig að börnin geti ekki komist í þær og togað tækin yfir sig. Því miður hafa orðið alvarleg slys á börnum þar sem þau hafa flækt sig í gardínusnúrum sem þau hafa náð að vefja um hálsinn á sér. Því er nauðsynlegt að hengja snúrurnar upp þannig að börnin nái ekki í þær.

Eldvarnir Reykskynjarar eiga að vera á öllum heimilum ásamt slökkvitæki og eldvarnarteppi. Þegar slys verða og nauðsynlegt er að hringja í neyðarlínuna þá er oft sem fólk man ekki númerið því er góð regla að líma númerið 112 á eða við símann.Öryggisvörur fyrir börn má fá í mörgum barnaversl-unum, apótekum, Rúmfatalagernum, Byko og Húsa-smiðjunni. Gott er að fara yfir heimilið með gátlista til að koma í veg fyrir slysin. Gátlista er að finna á heimasíðu Slysavarnafélagsins Landsbjargar, www.lands-bjorg.is. Þar er einnig að finna bæklinginn Er öryggi barnanna tryggt á þínu heimili, en í honum má finna gagnlegar upplýsingar um þann búnað sem hægt er að fá til að minnka líkur á slysum á börnum í heima-húsum.

Fiskifélag Íslands

HV

ÍTA

HÚ

SIÐ

/SÍA

1

3-1

76

2

Arion banki býður foreldrum í fæðingarorlofi að lækka greiðslubyrði íbúðalána um allt að helming.

Hjá mörgum verða breytingar á ráðstöfunartekjum við töku fæðingarorlofs. Því viljum við koma til móts við foreldra og gefa þeim kost á að fresta hluta af greiðslum íbúðalána sinna. Með þessu viljum við auðvelda viðskiptavinum okkar að taka fullt fæðingarorlof og njóta þess til fullnustu.

Hafðu samband við þjónusturáðgjafa okkar í næsta útibúi Arion banka eða í síma 444 7000 og kynntu þér möguleika þína.

ARION BANKI LÆKKAR GREIÐSLUBYRÐI ÍBÚÐALÁNA HJÁ FORELDRUM Í FÆÐINGARORLOFI

ÞESSI TÍMI EREINSTAKUR

FERÐAFÉLAG ÍSLANDS | Mörkinni 6 | 108 Reykjavík | S: 568 2533 | www.fi.is Skráðu þig inn – drífðu þig út

Ferðafélag ÍslandsFjölbreytt starfsemi í yfir 85 árLíf og fjör í starfseminniFerðafélag Íslands er áhugamannafélag sem hefurþað markmið að hvetja landsmenn til að ferðastog fræðast um landið. Áhugi á gönguferðum, fjall-göngum og útiveru hefur aldrei verið meiri og er mikið líf og fjör í starfseminni.

Allir finna eitthvað við sitt hæfiFerðafélagið leggur sig fram við að mæta þörfumbreiðs hóps með miklu úrvali ferða. Í ferðaflórufélagsins er að finna allt frá söguferðum um grös-ugar sveitir til erfiðra jöklaferða. Í ferðaáætlunfélagsins geta flestir fundið eitthvað við sitt hæfi.Á 82 árum hefur Ferðafélagið efnt til meira en8.500 ferða með yfir 200.000 þátttakendum.

Öflug útgáfustarfsemiÞað eru allir velkomnir í Ferðafélagið og njóta félags-menn sérkjara, bæði í ferðum, skálum og í fjölda verslana. Auk þess fá allir félagsmenn árbókinasenda heim á hverju ári og er það hluti af árgjaldinu. Árbókin er einstæður bókaflokkur um land og náttúru. Auk árbókanna hefur Ferðafélag Íslands staðið að útgáfu handhægra fræðslu- og upplýsingarita um ferðamál, þjóðfræði og sögu landshluta.

Sjálfboðastarf í góðum félagsskapFélagsstarfið hefur í gegnum tíðina einkennst af miklu sjálfboðastarfi. Félagar hafa unnið að byggingaframkvæmdum, farið vinnuferðir ískála eða í frágangsferðir, stikað og unnið aðuppbyggingu gönguleiða, unnið við brúargerð ogmargt fleira. Í staðinn hafa þeir fengið fríar ferðir,fæði og félagsskap.

Samgöngubætur og uppbygging svæðaFélagið hefur unnið markvisst að samgöngubótum,lagt akvegi og brúað ár. Það hefur haft samstarf við sveitarfélög um landgræðslu, náttúruverndog uppbyggingu svæða eins og t.d. í Landmanna-laugum, á Þórsmörk og Emstrum.

Sæluhúsin standa öllum opinSæluhús Ferðafélags Íslands og deilda félagsins úti um land eru þægilegir áningarstaðir á ferðalagi um óbyggðir Íslands. Þau eru á 37 stöðum víðsvegarum landið og getur allur almenningur nýtt þau óháð aðild að félaginu.

Slysavarnir 51

Ekki er raunhæft að ætla að heimsækja alla eldri borgara landsins. Því voru tölur frá Slysaskrá Íslands skoðaðar og þar sést að meðalaldur þeirra sem leita til slysadeildar Landspítala háskólasjúkrahúss er 75 ára hjá körlum og 77 ára hjá konum því lá beint við að heimsækja þá sem verða 76 ára á árinu. 1.631 einstaklingur varð 76 ára árið 2013 og fengu 885 þeirra boð um heimsókn, eða 54%. Af þeim þáðu 266 einstaklingar heimsókn, eða 30% af þeim sem fengu boð.

Framkvæmd verkefnisHaft var samband við allar slysavarnadeildir og björgunarsveitir á landinu og falast eftir þátttöku þeirra í verkefninu. Allar deildir/sveitir tóku vel í verk-efnið en sökum anna gátu ekki allir tekið þátt. Því var ekki hægt að bjóða öllum íbúum landsins sem verða 76 ára á árinu upp á heimsókn. Tuttugu og þrjár slysavarnadeildir tóku þátt í verk-efninu og fimm björgunarsveitir.

Í mars 2013 buðu slysavarnadeildir og björgunarsveitir

um land allt eldri borgurum sem urðu 76 ára á árinu

upp á heimsókn þar sem farið var yfir öryggi á heimilinu.

Slysavarnadeildir hafa áður farið í sambærilegar heimsóknir í

nokkrum bæjarfélögum og í þeim sáu deildirnar ríka þörf fyrir

úrbætur og því var ákveðið að fara í landsátak. Leitað var til

Öryggismiðstöðvarinnar sem tók vel í samstarfið og verkefnið

Glöggt er gests augað varð til. Dagbjört H. Kristinsdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Glöggt er gests augað

Sjálfboðaliðar SL heimsóttu eldri borgara og fóru yfir öryggismál á heimilum þeirra.

Slysavarnir52

Fjöldi sem fékk boð um heimsókn

Fjöldi sem þáði heimsókn

Reykjavík 380 28

Seltjarnarnes/Vesturbær 54 2

Hafnarfjörður 106 34

Reykjanesbær 64 41

Garður 13 7

Grindavík 10 7

Selfoss 42 15

Hveragerði 19 9

Akranes 45 25

Ólafsvík 2 2

Bíldudalur 2 0

Patreksfjörður 17 17

Hvammstangi 12 7

Sauðárkrókur 21 6

Dalvík 14 8

Ólafsfjörður 10 6

Húsavík 16 6

Mývatn 5 4

Fáskrúðsfjörður 4 2

Vopnafjörður 4 4

Reyðarfjörður 4 2

Neskaupstaður 7 7

Seyðisfjörður 6 6

Eskifjörður 3 3

Djúpivogur 2 2

Höfn 6 6

Vestmannaeyjar 13 6

Vík 4 4

Samtals 885 266

Þeir eldri borgarar sem stóð til boða að fá heimsókn fengu bréf þar sem þeim var boðið upp á öryggis-heimsókn og í kjölfarið var hringt í viðkomandi og fundinn hentugur heimsóknartími. Allir sem þáðu heimsókn fengu gefins reykskynjara frá Öryggismiðstöðinni, endurskinsmerki og límmiða með 112 númerinu til að setja á símann. Öryggismiðstöðin auglýsti verkefnið mjög vel í fjöl-miðlum og meðal annars var viðtal við fulltrúa kvennasveitarinnar Dagbjargar í Ísland í dag þar sem þeim var fylgt eftir í heimsókn til eldri borgara.

Í svefnherberginu er mikill meirihluti íbúanna með rúm í réttri hæð þannig að auðvelt er að fara í og úr rúmi og nánast alls staðar er frír gangvegur milli svefnherbergis og baðherbergis. Fleiri mættu þó vera með næturljós, en 28% íbúanna eru ekki með næturljós milli svefnherbergis og salernis. Margir notast við götulýsingu sem kemur inn um glugga, en í flestum tilfellum er það ekki nægjanleg lýsing.Húð eldri borgara er mun þynnri en húð yngri ein-staklinga og viðbragðsflýtir minni þannig að þegar eldri einstaklingur stingur hendi undir of heitt vatn

Bæir þar sem heimsókn stóð til boða:

NiðurstöðurLangflestir voru með aðkomu að húsinu vel upplýsta og stígar og stéttir voru í góðu ásigkomulagi, ásamt því að stigar innanhús voru vel lýstir og gólfefni í lagi. Því miður voru einungis 64% íbúanna með eldvarn-arteppi í eldhúsinu eða nálægt því, en eins og við vitum á eldvarnarteppi að vera á hverju heimili. En sem betur fer segjast 79% íbúanna kunna að nota eldvararteppi.

þá er hann fljótari að brenna sig og seinni að kippa hendinni undan. Því er mikilvægt að sem flestir séu með hitastilli á krönum við baðkar og sturtu. Sem betur fer var yfir 90% íbúanna með þannig hitastilli. Baðkör og sturtur geta verið mjög sleip þegar þau eru blaut og fólk, alveg sama hve gamalt það er, get-ur runnið til og slasað sig illa. Því er nauðsynlegt að vera með stamar mottur í baðkari og sturtu og enn betra að vera með handfang til að grípa í. Tæplega

Já

Nei

70% íbúanna er með stamar mottur, en einungis 47% með handföng við baðkar og sturtu. Einnig getur verið gott að vera með sturtustól eða baðstól en einungis 34% íbúanna var með slíkan stól. Fleiri íbúar mættu einnig vera með handfang eða

Unglingamál 53

Unglingamál54

arma vil klósett, en einungis 30% íbúa er með þannig handföng. Allir voru með gott aðgengi milli húsgagna í stofunni og flestir með skriðvörn undir lausum mottum. Einnig voru langflestir með húsgögnin í réttri hæð þannig að auðvelt var að setjast eða standa upp úr þeim. Reykskynjarar eiga að vera til á öllum heimilum og helst í öllum herbergjum eða að minnsta kosti í

Sportbúð.is býður upp á mikið úrval af vönduðum vörum frá MAMMUT:Snjó�óðaýlar - stangir - skó�ur - hjálma - klifurbúnað - línur - ísexi.Snjó�óðabakpoka, svefnpoka frá Ajungilak. Og margt �eira.

Sportbúð.is - Dugguvogi 3 - 104 Reykjavík Opnunartími: Mán/Fim 10:00-17:00 Fös 10:00-16:00 Vefverslun: www.sportbud.is

Sportbúð.is - Dugguvogi 3 - 104 Reykjavík Opnunartími: Mán/Fim 10:00-17:00 Fös 10:00-16:00 Vefverslun: www.sportbud.is

þeim herbergjum þar sem eru rafmagnstæki. Til eru tvenns konar reykskynjarar, optískir og jónískir. Opt-ískir skynja vel lofttegundir sem myndast við glóðar-bruna. Þar sem bruni er hægur, ekki mikill hiti en sýnilegur reykur. Þeir henta vel í sjónvarpsherbergi og unglingaherbergi þar sem mikið er af raftækjum. Jónískir reykskynjarar skynja fyrr lofttegundir, bæði sýnilegar og ósýnilegar, sem myndast þar sem bruni

er hraður, mikill hiti og opinn eldur. Þeir henta í flest rými húsa en þar sem þeir eru næmir fyrir raka, hita og matarbrælu henta þeir verr í eldhús og þvottahús. Á 87% heimilla voru reykskynjarar í mest notuðu herbergjum heimilisins og flestir skipta reglulega um batterí. Slökkvitæki geta verið duftslökkvitæki eða léttvatns-tæki. Duftslökkvitæki eru öflug og mjög áhrifarík á eld í föstum efnum, olíu og gasi og henta því mjög vel á heimilum og í bílinn. Á Norðurlöndum er í vaxandi mæli mælt með 6 kg duftslökkvitæki á heimilin. Létt-vatnstæki eru einnig góð slökkvitæki en þau henta ekki á gas. Af þeim íbúum sem fengu heimsókn voru 72% með slökkvitæki á heimilinu. En flestir voru með ákveðna flóttaleið ef upp kæmi eldur. Einungis 75% íbúa var með 112 límmiða við símann en reynslan hefur sýnt að þegar fólk þarf að hringja eftir aðstoð í neyð gleymir það stundum hvert síma-númerið er. Til að koma í veg fyrir það fengu allir sem voru heimsóttir límmiða með 112 númerinu.Slysavarnafélagið Landsbjörg hefur í gegnum árin stuðlað að forvörnum af ýmsu tagi en öll slík verk-efni miða að því að koma í veg fyrir slys áður en þau verða. Margir sem voru 76 ára vildu ekki þiggja heimsókn á þeim forsendum að þeir væru svo heilsuhraustir að þeir sæju enga þörf á heimsókn en hugmyndin á bakvið þessar heimsóknir er að koma í veg fyrir slysin áður en þau verða, ekki að gera heimilið öruggara eftir að fólk hefur dottið. Því, eins og máltækið segir, þá eigum við að byrgja brunninn áður en barnið dettur ofan í.

Öryggisheimsóknir til eldri borgara hófust fyrir nokkrum árum með framtaki Kvennasveitarinnar Dagbjargar í Reykjanesbæ. Hér má sjá tvo fulltrúa hennar á heimili fyrsta eldri borgarans þegar verkefnið hófst í ár.

Slysavarnir 55

Eitt af skemmtilegri verkefnum slysavarnadeilda og björgunarsveita í vor var að fara í alla skóla á landinu og gefa endurskinsvesti til að nota í vettvangsferðum barna í 1. bekk. Vettvangsferðir eru rótgróinn hluti af skólastarfi og til að tryggja öryggi nemenda á meðan á þeim stendur er mikilvægt að börnin séu vel sýnileg. Einnig auðveldar það kennaranum að hafa betri yfirsýn yfir hópinn sem á það til að tvístrast út um hvippinn og hvappinn þegar verið er að skoða spennandi hluti. Um 4.400 börn voru í fyrsta bekk í vor og svo hægt væri að gefa þessum stóra hópi vestin komu öflug fyrirtæki að verkefninu með Slysavarnafélaginu Landsbjörg og fjármögnuðu kaupin og prentunina á vestunum. Engar auglýsingar voru prentaðar á vestin svo börnin yrðu ekki gangandi auglýsingaskilti heldur var neyðarnúmerið 112 prentað á þau og slagorðið „Allir öruggir heim“. Vestin eru af vandaðri gerð og er það von þeirra sem að átakinu standa að þau nýtist skólunum næstu árin. Mikið öryggi er fyrir börnin að vera í endurskinsvest-unum í umferðinni því bílstjóri sér gangandi vegfar-anda með endurskin úr 120-130 metra fjarlægð en ef gangandi vegfarandi er ekki með endurskinsmerki þá sér bílstjórinn hann ekki fyrr en úr 20-30 metra fjarlægð. Bílstjóri sem ekur á 60 km hraða þarf um 37 m til að stöðva bílinn, þ.e. ef undirlag er þurrt.

Þema þessa verkefnisins var „Allir öruggir heim“ því öll eigum við rétt á því að koma örugg heim og á það ekki síst við um þau sem eru að hefja skólagöngu sína. Slysavarnafélagið Landsbjörg þakkar fyrirtækjunum

Dagbjört H. Kristinsdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Allir öruggir heimAlcoa Fjarðaáli, Dynjanda ehf., EFLA verkfræðistofu, Eflingu stéttarfélagi, HB Granda, Isavia, Landsvirkj-un, Neyðarlínunni, Tryggingamiðstöðinni, Umferðar-stofu og Þekkingu kærlega fyrir stuðninginn við þetta góða verkefni.

Allir fyrstu bekkingar landsins fengu endurskinsvesti að gjöf. Þessi fríði hópur mun sjást vel í skamm-deginu.

Vík í Mýrdal. Börn með réttan útbúnað sjást vel og eru vel varin þegar þau hjóla um bæinn.

Sími 555 3100www.donna.is

Ný grjónadýna frá GERMANý hönnun, ný lögun, nýir litir

Samkvæmt stöðlum EN 1865 og EN 1789 um sjúkraflutningaLéttari 7,9 kg og 25% fyrirferðaminni.

Lengd 208 sm, breidd 130 – 72 smÚr eldtefjandi efnum

Hólfuð að innan til að halda grjónum á réttum staðX-laga ólar halda betur um sjúkling

Stíf styrking fyrir hálsliði og efra bakÁratuga reynsla á Germa ventlum

Taska, dæla og viðgerðarsett fylgir með

Þú færð það allt hjá DONNUNýtt PAD500 hjartastuðtæki sem leiðbeinir bæði um hjartahnoð og stuð, engir aukahlutir aðeins notast við venjuleg rafskaut.

WHELEN LED ljós og ljósabogar

Stadpacks töskur

Spelkur og hálskragar í úrvali

Höfum selt SKED fyrir erfiðustu aðstæður í 23 ár

Móhellu 2, 221 Hafnarfjörður

Unglingamál 57

Landsmótunglingadeilda Slysavarnafélagsins Landsbjargarvar haldið í Neskaupstað dagana 26.-29. júní síðastliðinn

Andri Rafn Sveinsson, mótsstjóri. Félagi í Björgunarsveitinni Ársól, Reyðarfirði.

Skipulagning mótsins var í höndum björgunarsveitanna í Fjarðabyggð, Geisla á Fáskrúðsfirði, Ársól á Reyðarfirði, Brimrúnar á Eskifirði og Gerpis í Neskaupstað.Mótið var fjölmennt en á það mættu 184 unglingar úr 24 deildum ásamt 51 umsjónarmanni, allir staðráðnir í að hafa gagn og gaman af. Slegið var upp tjaldbúðum á Bökkum í Neskaupstað þaðan sem allir hlutar mótsins voru í göngufæri nema rústabjörgunin sem var í æfingaaðstöðu heimamanna inni í Norðfjarðarsveit.

Gott veður og náttúrufegurð er ekki amalegt um-hverfi fyrir verkefni sem reynir eins mikið á og böruburður.

Unglingamál58

Dagskráin var með svipuðu sniði og á fyrri mót-um þar sem voru tveir dagar í póstavinnu og einn dagur tekinn í björgunarleika unglingadeilda. Þar unnu unglingarnir ýmis verkefni tengd pósta-vinnu mótsins og söfnuðu stigum.Verkefni mótsgesta voru margþætt þar sem þeir leystu meðal annars verkefni í rústabjörgun, fjallabjörgun, fyrstu hjálp, sjóbjörgun og leitar-tækni. Eins var farið á kayak, sigið í kletta, hóp-efli og landsþing unglingadeilda haldið.Þegar saman eru komnir jafn margir unglingar sem fylgja stífri dagskrá þurfa matarmál að

ganga hratt og vel fyrir sig. Slysavarnadeildin Ársól frá Reyðarfirði sá til þess að hádegismatur sem hæfði amstri dagsins væri á borðum þegar hlé var gert á dagskrá. Mótsnefnd kann þeim miklar þakkir fyrir þeirra vinnuframlag enda mikil vinna sem sparaðist fyrir mótsnefndina að þurfa ekki að hafa áhyggjur af jafn stóru máli og matarmál eru á svona viðburði.Á kvöldin alla dagana voru samkvæmt hefð haldnir umsjónarmannaleikar þar sem lagðar voru ýmsar þrautir fyrir umsjónarmenn deild-anna og verðlaun veitt fyrir, auk þess sem

gefin voru verðlaun fyrir besta klappliðið. Leik-arnir vekja ávallt mikla lukku meðal unglinganna sjálfra enda allt gert til að þetta sé skemmtileg kvöldstund að loknu amstri dagsins.Töluverðrigningvareinndaginnogframákvöldog varð úr að farið var með kvölddagskrána inn í íþróttahús þar sem menn fengu smá hlé frá rigningunni og tækifæri til að þurrka blaut föt. Að öðru leyti lék austfirsk veðurblíða við okkur og pökkuðu allir saman þurrum tjöldum.Landsþingið var með breyttu sniði þetta árið þar sem það var hluti af póstavinnu mótsins sem

Unglingamál 59

gerði vinnuna markvissari. Færri voru í hverjum umræðuhópi og auðveldara að ná til allra. Á þinginu ræddu krakkarnir framtíð unglingamála og settu niður á blað það sem þeim fannst skipta máli varðandi starfið.Á laugardeginum, lokadegi mótsins, voru björgunarleikar þar sem hóparnir héldust óbreyttir úr póstavinnu og þau kepptu á milli sín í ýmsum verkefnum. Leitað var að snjóflóðaýlum, böruburður í þrautabraut, fjallabjörgun, kassa-klifur, blindir tjalda, stafarugl og dekkjavelta voru meðal verkefna svo eitthvað sé nefnt. Sam-

vinna skipti sköpum í öllum þessum þrautum þar sem stig voru ýmist gefin fyrir þann tíma sem tók að leysa verkefnið og eins samvinnuna sem hópurinn sýndi til að leysa þrautirnar.Mótið endaði svo á kvöldmáltíð í boði Alcoa Fjarðaáls og kvöldvöku þar sem mótið var gert upp, úrslit voru kynnt og Hlynur Ben skemmti fólki með söng.Mótshaldarar eru ánægðir hvernig til tókst þar sem allt gekk upp og allir fóru heilir heim.Að baki móti sem þessu liggur mikil vinna og nokkuð fjármagn.

Eftirfarandi stuðningsaðilar áttu stóran þátt í hve vel mótið heppnaðist:

Alcoa FjarðaálFjarðabyggðSíldarvinnslan NeskaupstaðLoðnuvinnslan FáskrúðsfirðiGrímur Kokkur, VestmannaeyjumAðrir stuðningsaðilar voru: Kjarnafæði, Mjólkur-samsalan, Íslenskt grænmeti, Fjarðanet, Securi-tas, Veiðiflugan og Sporður Eskifirði.

Líf, fjör og litagleði einkenndu Neskaupstað á meðan á landsmóti unglingadeilda stóð.

islandsbanki.is | Sími 440 4000

Við bjóðumgóða þjónustu

EN

NE

MM

/ S

ÍA /

NM

56

92

4

Einn góðan veðurdag verður herbergið of lítið

Það kemur að því að þig langar að flytja að heiman. Hjá Íslandsbanka bjóðum við húsnæðissparnað fyrir ungt fólk sem er farið að búa sig undir framtíðina.

Þú getur valið um tvo góða kosti, verðtryggðan sparnað sem hentar vel fyrir langtímasparnað eða óverðtryggðan sem hentar vel ef stefnt er á íbúðarkaup í náinni framtíð. Þegar komið er að húsnæðiskaupunum færðu frítt greiðslumat og 50% afslátt af lántökugjöldum* hjá Íslandsbanka.

Kynntu þér málið betur á www.islandsbanki.is/sparnadur eða í næsta útibúi Íslandsbanka.

Húsnæðissparnaður Íslandsbanka

*M.v. vaxtatölu Íslandsbanka 11.06.2013. Skilyrði fyrir afslætti af lántökugjöldum og fríu greiðslumati er reglulegur sparnaður sem nemur að lágmarki 5.000 kr. út binditíma reiknings. Lánveitingar eru háðar útlánareglum bankans hverju sinni.

Verðtryggður sparnaður

Hentugur sparnaðartími

3 ár +

2,10% vextir*

Óverðtryggður sparnaður

Hentugur sparnaðartími

1,5 ár +

4,50% vextir*

50%afsláttur af

lántökugjöldum*og frítt

greiðslumat

Unglingamál 61

31. júlí síðastliðinn flugu 17 ungmenni úr unglingadeildum björgunarsveitanna í Mývatnssveit og á Húsavík til Þýskalands þar sem þau dvöldu í 10 daga hjá ungmennum frá DLRG sem er vatnabjörgunarsveit í Neumarkt í Bæjaralandi. Var þarna verið að endurgjalda heimsókn þeirra frá árinu áður.

Klukkan átta að kvöldi 30. júlí lagði hópurinn af stað í langt ferðalag. Keyrt var sem leið lá til Keflavíkur á sögulegri rútu frá Rúnari en björgunarsveitirnar okkar tóku þátt í ótrúlegri björgun á fólki og bíl þegar rútan lenti út í Jökulsá árið 2000. Lítið var sofið á leiðinni enda hóparnir frá Húsavík og Mývatnssveit að hittast og margt að spjalla. Við áttum flug klukkan sjö um morguninn og komum til München um hádegisbil, en þá áttum við eftir að keyra í rúma tvo tíma. Það voru því þreytt ungmenni sem stigu út í Neumarkt.

Það var tekið alveg sérstaklega vel á móti okkur í Neumarkt og fjölskyldurnar sem við bjuggum hjá fóru með okkur eins og kóngafólk. Við byrjuðum á að skoða aðstöðu DLRG-unglinganna og reyndist hún vera í flottum sundlaugargarði. Það var líka yndis-legt að fá að fara í sund eftir langt ferðalag og ekki síður eftir alla þá viðburðaríku daga sem við áttum eftir að upplifa. Einnig var það upplagður staður fyrir hópefli og leik. Við fengum líka að skoða höfuð-stöðvar DLRG-Byern sem eru staðsettar í Neumarkt og fórum í GPS-ratleik um borgina.Við fórum í gönguferð um hæðirnar umhverfis Neu-markt þar sem við sáum vel yfir borgina og gátum skoðað kastalarústir og fallega kirkju. Gengum síðan niður í miðborg þar sem borgarstjórinn tók á móti okkur í ráðhúsinu og að sjálfsögðu var tekin mynd af hópnum með borgarstjóranum. Ákveðið var að taka myndina við brunn sem er fyrir framan ráðhúsið. Ekki er ljóst hvort við misskildum eitthvað en að minnsta kosti fóru allir upp í brunninn, líka borgarstjórinn og að sjálfsögðu enduðu svo allir í vatnsslag og urðu rennandi blautir. Þetta varð til þess að við lentum á forsíðu bæjarblaðsins og fengum umfjöllun um verk-

efnið okkar með fyrirsögninni: „Vatnsslagur í brunn-inum fyrir framan ráðhúsið“.Toppurinn á ferðinni var líklega fyrri útilegan. Við hjóluðum um 40 km leið eftir skógarstígum og í gegnum falleg þorp í 36 stiga hita. Settum svo upp tjaldbúðir við vatn sem hægt var að sulla í og kæla sig eftir heita daga. Við fórum í „High-rope“ garð sem er eins konar adrenalín-garður. Þann dag fór hitinn upp í 37 stig en enginn kvartaði og allir kepptust við að leysa hverja þrautina á fætur annarri í trjákrónum skógarins og flugu á milli trjánna í spottum (http://www.altmuehltaler-abenteuerpark.de/kletterpark.html).Eftir svona heita daga koma oft þrumuveður og ekki misstum við af því. Á leiðinni heim úr útilegunni fengum við yfir okkur það mesta þrumuveður sem hefur komið í Þýskalandi síðustu ár. Við vorum búin að hjóla um 13 km þegar byrjaði að rigna. Það var engin venjuleg rigning og svo bara bætti í, byrjaði að hvessa og haglél fylgdi með. Staðan var tekin og þar sem allir voru svo hundblautir var ákveðið að hjóla áfram og komast í sund í stöðinni. Allt fauk sem gat fokið og máttum við sneiða hjá trjágreinum og eplum

Sigrún Þórólfsdóttir og Pétur Bjarni Gíslason

UngmennaskiptiMývatn / Húsavík – Neumarkt

Öryggisbúnaður unglinganna í lagi í adrenalín garði. Hitinn var þó ívíð meiri en íslensku þátt-takendurnir í ferðinni eiga að venjast.

Unglingamál62

á stígunum. Fengum í okkur köngla og annað smá-legt úr trjánum svo þeir sem voru berir að ofan fundu heldur betur fyrir því. Við máttum líka snúa við og finna nýja leið þar sem stórfljót var komið yfir stíginn. Að lokum komust allir heilir heim. Svona ferð skilar mikilli lífsreynslu og voru allir sammála um að við hefðum ekki viljað missa af þessu. Allir krakkarnir lögðu hart að sér og hjóluðu eins og fjandinn væri á hælunum á þeim, hvöttu hver annan og stóðu uppi, eins og ávallt í þessari ferð, sem hetjur.Við fórum í lestarferð til Nürnberg þar sem við fengum að skoða kastala og þeir sem vildu fengu að fara upp í kastalaturninn. Úr turninum sést yfir alla borgina og var hægt að skoða myndir af ummerkjum seinni heimsstyrjaldarinnar umhverfis kastalann. Bæði Neumarkt og Nürnberg fóru mjög illa út úr stríðinu en hafa verið byggðar upp að miklu leyti eins og þær voru fyrir stríð og halda gamla stílnum með fallegum húsum og þröngum götum. Búðirnar voru einnig skoðaðar í Nürnberg og að sjálfsögðu borðuðum við þjóðarrétt þeirra, bratwurst.Við fengum að læra á búnaðinn þeirra og einn daginn voru um 30 ungmenni við æfingar við lítið vatn í Neumarkt. Gekk það allt mjög vel að undan-skildu að daginn eftir fannst íslenski hópurinn ekki í sundlauginni sem „hvíti“ hópurinn heldur sem „rauði“ hópurinn. Flestir brunnu og sumir ansi mikið. Við lærðum s.s. á margs konar björgunarbúnað, líka um gildi sólarvarnar og brunasmyrsla.Á áttunda degi kvöddum við fjölskyldurnar okkar í Neumarkt og tókum lest til München þar sem við gistum tvær síðustu næturnar á tjaldstæði inni í skógi í miðri borginni. Allir gistu í einu stóru tjaldi ásamt fullt

af ókunnugu fólki sem var upplifun fyrir suma. Á kvöldin var vináttan efld þar sem setið var við varðeldinn, gengið um svæðið og spjallað saman en dagurinn var notaður til að skoða borgina og nokkrar búðir. Allir fengu að fara upp í útvarpsturninn á Ólympíuleikvanginum (1972) og njóta útsýnisins en frá turninum sjást Alparnir vel í góðu veðri. München er afskaplega græn og falleg borg.Að morgni 10. ágúst var komið að kveðjustund, Þjóð-verjarnir fylgdu okkur á flugvöllinn. Það var erfið stund að kveðja vini sem við sjáum jafnvel aldrei aftur, en klárlega eiga sum sambönd eftir að endast og einhverjir eiga efalaust eftir að fljúga aftur yfir hafið í heimsókn.

Verkefni sem þetta stuðlar oft að ævilöngum kynnum sem og að kynnast menningu hvers annars. Ung-lingarnir takast á við fjölbreytt verkefni sem þéttir hópinn og stuðlar að trausti sem er nauðsynlegt þegar vinna á saman. Þeir takast á við ýmis krefj-andi verkefni sem mun auka á þekkingu þeirra sem björgunarmenn og það styrkir þau sem einstaklinga að þurfa að hafa tjáskipti og leysa verkefni á erlendu tungumáli. Þau læra að vinna úr því efni sem er til staðar, það eykur hugsun og hugmyndaauðgi, þau þurfa að koma með tillögur, hlusta á aðra og finna bestu lausnina.

Allir fengu að fara upp í útvarpsturninn á Ólympíuleikvanginum í München.

Hópurinn nýtt sér góða veðrið í Þýskalandi út í ystu æsar. Sumir gættu sín ekki nægilega vel á sólinni og lærðu af reynslunni um gildi sólar-varnar.

Félagsmál64

Félagsmál 65

Noregsferð PjakksUnglingadeildin Pjakkur frá Grundarfirði hóf samstarf við unglingadeildina Ung Hessa frá Ålesund í Noregi fyrir rétt rúmum tveimur árum síðan. Ung Hessa starfar undir samtökunum Redningselskapet, sem sérhæfa sig í björgun við sjó og vötn. Unglingarnir frá Redningselskapet heimsóttu okkur síðasta sumar og tókum við á móti þeim á Gufuskálum þar sem við skemmtum okkur við ýmsa afþreyingu.

minni björgunarbátum sem vakta stærri stöðuvötn landsins. Samstarf við aðra björgunaraðila er mjög mikilvægt og æfa samtökin meðal annars mikið með slökkviliðum og þá sérstaklega í Ålesund þar sem bærinn er byggður á sjö eyjum. Eiga björgunarskipin því auðvelt með að sigla á milli bæjarhluta og veita aðstoð við eldsvoða. Unglingastarf Redningselskapet gengur hins vegar mikið út á forvarnir. Unglingarnir læra að bjarga sér við ýmis konar aðstæður við sjó og vötn og fá einnig grunnþjálfun í siglingafræði og fleiru, ásamt því að taka þátt og aðstoða keppendur í hinum ýmsu siglingakeppnum. Hins vegar komast þau ekki inn í björgunarstarf eftir unglingadeildaraldurinn eins og

Í ferðum unglinga frá SL er alltaf markmiðið að þeir öðlist nýja þekkingu og reynslu. Skemmt-unin er þó aldrei langt undan.

Í ágúst fórum við í unglingadeildinni Pjakki til Nor-egs og heimsóttum vini okkar í Ålesund. Við eydd-um fimm dögum í Ålesund og fengum að kynnast unglingastarfi Redningselskapet. Farið var með okkur í einn af frægu norsku fjörðunum, Hjørunds-fjorden, þar sem við skemmtum okkur á kajökum og vatnaskíðum ásamt fleiru og var augljóst að norsku krakkarnir kunnu margt og mikið fyrir sér í þeim fræðum. Í Redningselskapet læra þau ekki bara björgun við sjó og vötn heldur líka ýmis öryggis- og for-varnaatriði varðandi kajakróður og aðra afþreyingu við vötn. Fjöldi björgunarskipa er staðsettur með reglulegu millibili meðfram strönd Noregs, ásamt

við erum vön hér heima, þar sem Redningselskapet er aðallega byggt upp af atvinnumönnum.En þegar tekið var á móti okkur tók ég eftir að það vantaði allnokkra unglinga í hópinn frá því í fyrra. Ég ákvað að spyrja umsjónarmennina út í þetta og fékk að vita að flestir sem voru ekki í hópnum þetta sum-arið hefðu hafið nám í siglingaskólum og hjá land-helgisgæslunni.Kom þá í ljós að þó að unglingarnir komist ekki strax inn í raðir Redningselskapet þá hefur þessi þjálfun og reynsla sem þau afla sér í unglingadeildum mikið að segja og gefur þeim aukinn möguleika á framtíðarnámi.Eftir fimm daga dvöl í Ålesund var komið að kveðju-stund og vildu krakkarnir helst ekki fara heim. Þau

Erling Pétursson, ungmennadeildinni Pjakki

Unglingamál66

» SÖLUDEILD» SÉRPANTANIR» DIESELSTILLINGAR» VARAHLUTAÞJÓNUSTA » TÚRBÍNUVIÐGERÐIR OG SALA

Við flytjum að Dvergshöfða 27

Vesturhraun 1 - 210 GarðabæSími 535 5850 - framtak.is

Bás G40

Við höfum þjónað íslenskum sjávarútvegi í áratugi

fengu þó að eiga tvo daga í Osló þar sem við fórum í Tívolí og heimsóttum skrifstofu Redningselskapet. Eftir viðburðaríka viku í Noregi héldum við heim til Íslands.Heyrðist mér þó á krökkunum að þau vildu byrja allt

Unglingarnir nutu ferðarinnar og eru tilbúnir að fara í aðra slíka næsta sumar.

verkefnið upp á nýtt og fara strax út næsta sumar og voru sumir jafnvel farnir að íhuga að búa í Ålesund í framtíðinni.Ég mæli eindregið með að unglingadeildir taki þátt

í svona verkefni, þar sem það er bæði fræðandi, uppbyggilegt og skemmtilegt fyrir krakkana og ekki síður umsjónarmennina.

Unglingamál 67

Eftir að hafa tekið þátt í USAR 2011 og 2012 var Slysavarnafélaginu Landsbjörg boðið að taka þátt í þriðja skiptið, en um er að ræða alþjóðlega rústabjörgunaræfingu fyrir unglinga á aldrinum 15 til 19 ára. Að þessu sinni var æfingin haldin í Camp Hörsten sem er í um klukkustundar akstursfjarlægð suður af Hamborg í Þýskalandi. Camp Hörsten er stór og mikil herstöð sem NATO rekur og er hún sérstaklega ætluð til þess að þjálfa skriðdrekadeildir enda gríðarlega stórt landsvæði þarna í kring einungis ætlað herstöðinni. En í herstöðinni býr enginn heldur koma þangað þjóðir NATO til æfinga í skamman tíma í einu og þegar við vorum þarna var ekkert um að vera.Íslenski hópurinn var skipaður 16 einstaklingum frá sjö unglingadeildum og þar af voru fjórir umsjónarmenn sem valdir voru til þátttöku úr umsóknum sem auglýst var eftir í byrjun þessa árs.

Það voru þýsku björgunarsamtökin THW sem buðu til þessarar æfingar líkt og fyrri ár enda ein stærstu björgunarsamtök sjálfboðaliða í heimi. Til þess að auðvelda fjármögnun á verkefninu tókst þeim að fá styrk frá Evrópusambandinu sem er eyrnamerktur svona verkefnum. Þetta gerði það að verkum að ís-lenski hópurinn þurfti aðeins að greiða sinn ferða-kostnað en allt annað var kostað af THW.Farið var utan miðvikudaginn 24. júlí og flogið beint til Hamborgar þar sem fulltrúar THW biðu eftir okkur. Við vorum fyrst til að mæta á svæðið en í kjölfarið komu hópar frá Rússlandi, Tyrklandi, Rúmeníu og Bretlandi ásamt því að þýski hópurinn safnaðist saman í herstöðinni. Daginn eftir að við komum voru mættir á svæðið um 120 unglingar ásamt rúmlega 100 fullorðnum einstaklingum frá sex löndum.Fyrstu dagarnir í Camp Hörsten voru frekar rólegir en þá var unnið í tungumálakennslu og farið í öflugt hópefli sem var grundvöllur þess að hægt að var

Otti Rafn Sigmarsson, Björgunarsveitin Þorbjörn

USAR 2013 – Grunnþjálfun unglinga

Sjúklingur dreginn í gegnum göng sem voru hluti af hindrunarbraut.

Unglingamál68

að vinna saman. Þátttakendum verkefnisins hafði verið skipt upp í svokallaðar sveitir (platoon) en í hverri slíkri sveit var ein gestaþjóð og svo jafnmargir þýskir unglingar á móti. Í Bravo sveitinni voru 12 ís-lenskir unglingar og 11 þýskir unglingar. Hver sveit vann svo saman í einu og öllu allan tímann sem við vorum þarna og meðal annars deildu krakkarnir her-bergjum. Eftir að allir höfðu náð þokkalegum tökum á hugtökum rústabjörgunar á öðru tungumáli og hóp-unum verið þjappað vel saman var komið að næsta stigi æfingarinnar en þá tók við póstavinna þar sem unglingarnir tóku tvo pósta á dag.Í póstavinnunni var farið yfir það hvernig á að færa þunga hluti. Þá var ekki verið að tala um neitt smá-ræði heldur þurftum við að lyfta upp traktor og færa 20 tonna hlass til hliðar. Þá lærðum við að bjarga sjúklingum úr mikilli hæð þar sem við meðal annars björguðum sjúklingi út um glugga á þriðju hæð húss. Við æfðum okkur í því að brjóta steinveggi og klippa í sundur járn. Þá æfðum við margvíslegar leiðir til þess að koma fólki í börur og flytja það og svo var síðasti pósturinn tileinkaður fyrstu hjálp. Þetta voru því ansi skemmtilegir dagar þar sem reyndi mjög mikið á mannskapinn enda hitastigið um 32° hvern einasta dag og steikjandi sól.Næst tók við ansi skemmtilegur dagur í Hamborg þar sem unglingarnir fengu að kynna sér starfsemi ýmissa björgunaraðila á því svæði. Dagurinn endaði svo í stórum ratleik um miðborg Hamborgar sem

íslenska hópnum þótti ekki leiðinlegt. Daginn eftir ratleikinn voru haldnir svokallaðir björgunarleikar sem voru mjög svipaðir þeim sem við þekkjum á landsþingi SL. Þessi dagur var algjörlega frábær en

Á einum tímapunkti var slökkvilið í nágrenninu kallað út til þess að kæla mannskapinn.

Bravo sveitin með íslensku krakkana í fararbroddi gjörsigraði hverja þrautina á fætur annarri og stóð sig eins og hetjur.Eftir níu daga af alls konar verkefnum og æfingum

Ekki vantaði sjúklinga með ýmiss konar áverka á lokaæfinguna. Þessi þjáðist af reykeitrun og var að leita að konunni sinni.

Unglingamál 69

RÉTTU TÆKIN OG TÓLIN!

GlobalFix™ EPIRB og ResQLink+™ PLB

VHF talstöðvar með neyðarhnappi

Dugguvogi 4 • 104 Reykjavík • sími: 520 0000www.taeknivik.is • sala@taeknivik.is

RÉTTU TÆKIN OG TÓLIN!

VHF talstöðvar með neyðarhnappi

Baltic Rescue björgunarvesti

KGP-913MkII GPS staðsetningartæki

Halogen og Xenon fjarstýrð leitarljós

var komið að stóru lokaæfingunni þar sem markmiðið var að líkja eftir stórum jarðskjálfta í landi langt í burtu. Æfingin var sett upp í Hoja, sem er einn af tveimur björgunarskólum sem THW reka. Um klukkan þrjú um nóttina voru krakkarnir ræstir, allir græjuðu sig í flýti og stuttu síðar lagði bílalestin af stað. Eftir um klukku-stundar akstur var komið að landamærastöð þar sem

nokkrir umsjónarmenn höfðu farið í herklæði og létu öllum illum látum. Eftir smá bras og flókið vegabréfa-eftirlit komst hópurinn þó af stað aftur. Í birtingu keyrði hópurinn svo inn á „hamfarasvæðið“ sem heldur betur var búið að gera raunverulegt. Þarna lá farþegalest á hliðinni, mikinn reyk lagði yfir svæðið og á mörgum stöðum logaði eldur.

Stuttu eftir komuna var hópunum úthlutuð verkefni sem þeir fengu þrjár klukkustundir til þess að leysa. Fyrsta verkefni Bravo sveitarinnar var að leita að fórnarlömbum í efnalaug sem hafði hrunið í skjálft-anum. Í því verkefni þurfti hópurinn að skríða ofan í göng þar sem þau þurftu að brjóta sig í gegnum 30 sm þykkan steinvegg, einn timburvegg og saga töluvert af járni til þess að komast á alla staði í göng-unum. Þetta verkefni gekk nokkuð brösuglega í upp-hafi en betur þegar á leið og náði hópurinn að klára það í tæka tíð. Eftir verkefnið var hádegismatur og að honum loknum var farið beint í næsta verkefni en þar hafði skemmtistaður hrunið og fólst verkefnið í því að finna fólk í rústum hans. Þetta verkefni gekk afburða vel og miðað við skráningu var rúmlega 20 manns bjargað út á þeim þremur tímum sem hópur-inn var í verkefninu. Fórnarlömbin voru á víð og dreif um rústirnar, bæði ofan á þeim og inni í þeim. Í verk-efninu þurfti að brjóta steinvegg, saga timburvegg og fjarlægja alveg gríðarlegt magn af möl og grjóti til þess að komast að öllum sjúklingunum. Eftir að verk-efninu lauk var ljóst að það voru 14 klukkustundir frá því að krakkarnir höfðu verið ræstir nóttina áður og þótti ekki ráðlegt að útdeila fleiri verkefnum heldur var æfingunni slitið og allir héldu til baka enda um tveggja stunda akstur þangað.Eftir 12 vel heppnaða daga í Þýskalandi lá leiðin heim aftur með frábæran hóp af gjörsamlega úrvinda einstaklingum sem höfðu gefið allt í þetta verkefni.

Verið að leggja af stað inn í rústina í leit að fórnarlömbum.

Félagsmál70 Ólöf Snæhólm Baldursdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Á þinginu var unnið að hefðbundnum aðalfundar-störfum og var ljóst að góð sátt er í félaginu þótt tekist væri á um ýmis mál. Var fín og góð umræða um þau og fengin niðurstaða. Meðal ákvarðana þingsins var að fela stjórn að skoða áfram mögu-leikana á sameiginlegum skóla viðbragðsaðila og að slysavarna- og kvennadeildum væri hér eftir heim-ilað að ganga í björgunarsveitagöllum enda taka þær í auknum mæli þátt í útköllum björgunarsveita. Á laugardagsmorgni var þinggestum skipt í umræðu-hópa þar sem tekin voru fyrir björgunar-, slysavarna- og unglingamál. Í hópunum myndaðist góð umræða um málefnin.Þingið samþykkti eftirfarandi ályktun: „Áttunda landsþing Slysavarnafélagsins Lands-bjargar, haldið á Akureyri 24. og 25. maí 2013, brýnir stjórnvöld til að gæta sérstaklega að því við afgreiðslu fjárlaga að ekki sé vegið fjárhagslega að

Landsþing á Akureyri

Tólfta landsþing Slysavarnafélagsins Landsbjargar var haldið á Akureyri 24.-25 maí sl. Þingið og tengdir viðburðir voru afar vel sótt en hátt í 400 manns skráðu sig til setu á þinginu sjálfu, 500 í grillveislu á föstudagskvöldinu og á árshátíðinni voru ríflega 600 manns. 24 lið tóku svo þátt í björgunarleikunum sem keyrðir voru samhliða þinginu. Það er því óhætt að segja að félagsfólk hafi málað bæinn rauðan þessa daga sem þingið stóð yfir. Þingið var sett formlega við hátíðlega athöfn á Akureyri á föstudag. Hörður Már Harðarson bauð gesti velkomna og að því loknu ávarpaði forseti Íslands, hr. Ólafur Ragnar Grímsson, þingið. Auk félaga SL sátu setninguna ýmsir góðir gestir, m.a. fulltrúar Landhelgisgæslu Íslands, ríkislögreglustjóri og fleiri samstarfs- og stuðningsaðilar félagsins.

Þingið var haldið í Íþróttahöllinn á Akureyri og var um-gjörðin hin glæsilegasta og vel fór um alla þátttakendur.

Félagsmál 71

grunnstoðum og öryggi samfélagsins og að stofn-unum er varða almannaheill sé tryggt nægilegt fjár-magn til að sinna lögbundnum skyldum sínum.“

Viðurkenningar og heiðranirVið upphaf þingsins voru þrír félagar heiðraðir fyrir forystustörf í þágu félagsins en það voru Gunnar Þorgeirsson, fráfarandi gjaldkeri stjórnar félagsins, Sigurgeir Guðmundsson, fyrrverandi formaður, og Þorsteinn Þorkelsson, formaður landsstjórnar.Auk þess var tveimur fyrirtækjum, ISAVIA og Ís-landsbanka, veittur Áttavitinn, sem afhentur er fyrir-tækjum sem sýnt hafa félaginu sérstakan stuðning í störfum sínum.ISAVIA fékk Áttavitann fyrir ómetanlegan stuðning við björgunarsveitir félagsins en ISAVIA stofnaði styrktarsjóð til að styrkja viðbragð björgunarsveita í hópslysum en úr honum hefur verið úthlutað 21 milljón síðan 2001.Íslandsbanki fékk Áttavitann fyrir áralangan stuðning við félagið sem aðal viðskiptabanki félagsins.

Ný stjórn kjörinNý stjórn Slysavarnafélagsins Landsbjargar var kjörin á landsþinginu. Hörður Már Harðarson var endurkjörinn formaður en auk hans eru í stjórninni Eiður Ragnarsson, Gísli Vigfús Sigurðsson, Guð-jón Guðmundsson, Hannes Frímann Sigurðsson, Leonard Birgisson, Margrét Laxdal, Páll Ágúst Ás-geirsson og Þorvaldur Friðrik Hallsson. Eins og

Á þinginu afhenti ISAVIA styrki til björgunarsveitanna. Á myndinni má sjá fulltrúa allra þeirra sem styrk hlutu í ýmis verkefni auk Björns Óla Haukssonar, forstjóra ISAVIA.

Björgunarleikarnir stóðu yfir allan laugardaginn og var keppnin afar hörð.

Félagsmál72

fyrr segir gaf Gunnar Þorgeirsson, sem verið hefur gjaldkeri félagsins í áratug, ekki kost á sér til endur-kjörs. Auk þess hafa tveir aðrir horfið úr stjórninni á kjörtímabilinu, Smári Sigurðsson og Jón Svanberg Hjartarson sem tók við starfi framkvæmdastjóra félagsins. Er þeim öllum þökkuð góð og fórnfús störf í þágu félagsins á undanförnum árum.

Björgunarleikar24 lið skráðu sig til leiks á björgunarleika sem er metþátttaka. Á leikunum er keppt í alls kyns atriðum sem tengjast björgunarstarfinu á beinan og óbeinan hátt, svo sem ökuleikni, dekkjaskiptum, rústabjörgun og fleiru. Lið Súlna, björgunarsveitarinnar á Akureyri, Súlur Alfa, bar sigur úr býtum í ár og er þetta í þriðja skiptið í röð sem þetta öfluga lið fer með sigur af hólmi.

Frambjóðendur í vinnuÁ föstudagskvöldinu var slegið upp grillveislu í Laugarborg fyrir utan Akureyri. Vaninn er að starfs-fólk skrifstofu grilli hamborgara ofan í alla gesti en þegar nær dró þingi varð ljóst að mjög góð skrán-ing var á viðburðinn, eða hátt í 500 manns. Var þá gripið til þess ráðs að setja hluta verksins yfir á fram-bjóðendur til stjórnar, sem allir tóku vel í það enda í „harðri“ kosningabaráttu. Ekki þarf að taka það fram að þeir stóðu sig óhemju vel og fengu flestir, ef ekki allir, að borða, þótt meðlæti hafi verið af skornum skammti þegar á leið.

ÁrshátíðÁ laugardagskvöldið var svo stórglæsleg árshátíð Slysavarnafélagsins Landsbjargar þar sem veislu-stjóri var Rögnvaldur gáfaði og Hvanndalsbræður léku fyrir dansi, sem dunaði fram á rauða nótt. Gestir þingsins tíndust svo heim á leið á sunnudeginum, sumir aðeins framlágir, en langflestir ánægðir með hvernig til tókst.

Félagar heiðraðir. Gunnar Þorgeirsson, Sigurgeir Guðmundsson og Þorsteinn Þorkelsson voru heiðraðir fyrir áralöng störf sín í þágu félagsins. Á myndinni eru Hörður Már Harðarson, Gunnar Þorgeirsson, Sigurgeir Guðmundsson, Friðfinnur F. Guðmundsson sem staðgengill Þorsteins Þorkelssonar sem átti ekki heiman-gengt og Margrét Laxdal.

Kristbjörn Óli Guðmundsson sá um fundarstjórn eins og honum einum er lagið.

Súlur Alfa, lið Súlna, björgunarsveitarinnar á Akureyri sigraði í björgunarleikunum, þriðja árið í röð. Þeir eru alvöru töffarar!

ISAVIA og Íslandsbanki fengu Áttavitann fyrir stuðning sinn við félagið.

Eftirtaldir styðja við bakið á Slysavarnafélaginu Landsbjörg

A. Wendel umboðs- & heildverslun www.wendel.is

Afl starfsgreinafélagwww.asa.is

Alþýðusamband Íslands

Baader Island ehf.

Bifreiðaverkstæðið Sleitustöðum

Bolungarvíkurhöfnwww.bolungarvik.is

Brunavarnir Suðurnesja

Daglegt brauð

DalvíkurhafnirDalvík- Árskógsströnd- Hauganes

www.dalvik.is

Egersund Island

Endurskoðun Vestfjarða ehf. www.endvest.is

Farmanna- ogfiskimannasamband Íslands

Félag skipstjórnarmannawww.skipstjorn.is

Fisk Seafoodwww.fisk.is

Fiskmarkaður Bolungarvíkur og Suðureyrar

www.fmbs.is

Fiskmarkaður Hólmavíkur ehf.

Fiskmarkaður Patreksfirði fiskmarkadur@simnet.is

Fiskmarkaður Siglufjarðar ehf. fmsi@fiskmarkadur.is

Fiskmarkaður Austurlands hf. fmaust@simnet.is

Fiskvinnslan Íslandssaga

Frár ehf.frar@simnet.is

Freydís sf.www.freydis.is

Gjögur hf.

Grundarfjarðarbærwww.grundarfjordur.is

Grundarfjarðarhöfnwww.grundarfjordur.is

Gullberg ehf.

Hafbáran ehf.450 Patreksfjörður

Hafnarfjarðarhöfnwww. hafnarfjardarhofn.is

Hafnasamlag Norðurlands

Hafnarsjóður Skagafjarðarwww.skagafjordur.is

Hafnarsjóður Þorlákshafnarwww.olfus.is

Hita- og vatnsveita Mosfellsbæjar www.mos.is

Hjallasandur ehf. Snæfellsbæ

Hjálmar ehf.

Hlaðbær-Colas hf.www.colas.is

Hraðfrystihúsið Gunnvör hf.

Ísblikk ehf.

Ísfélag Vestmannaeyja hf.www.isfelag.is

Íþróttamiðstöðin Egilsstöðum

Jeppaþjónusta Breytir ehf.www. breytir.is

Kópavogsbærwww.kopavogur.is

Kristinn J. Friðþjófsson ehf.

Listmunasala Foldwww.myndlist.is

Löndun ehf.www.londun.is

Miðás hf.ww.brunas.is

Miðstöðin ehf.

Félagsmál74

Slysavarnafélagið Landsbjörg á sér marga stuðn-ingsaðila af ýmsum toga. Margir styrkja starfsemi björgunarsveita og slysavarnadeilda með kaupum á flugeldum, Neyðarkalli eða á annan hátt. Einnig á félagið dyggan hóp stuðningsaðila sem greiða ákveðna upphæð til þess í hverjum mánuði en þeir hafa verið kallaðir bakhjarlar og hafa sumir hverjir styrkt félagið og fyrirrennara þess árum eða áratug-um saman. Ekki hefur verið unnið markvisst að því að stækka þann hóp nema hvað sjómönnum á nám-skeiðum hjá Slysavarnaskóla sjómanna hefur verið boðið að gerast bakhjarlar. Undanfarin misseri hefur farið fram umræða innan stjórnar og skrifstofu um hvernig hægt væri að þróa þetta verkefni og stækka hóp bakhjarla til að takast á við fjölgun verkefna, hærra verðlag og tekjuskerðingu síðustu ára. Síðastliðið haust fór svo Slysavarnafélagið Lands-björg þess á leit við RÚV að fá inni með söfnunarþátt í sjónvarpi þar sem safnað yrði bakhjörlum sem greiddu ákveðna upphæð til starfsins mánaðarlega. Var verkefninu gefið nafnið Bakvarðasveitin og þeir sem skráðu sig fyrir framlögum urðu þar með Bak-verðir. Strax var hafist handa við að skoða mögu-leikana í samvinnu við RÚV sem tók jákvætt í málið. Ákvörðun var tekin að hafa söfnunina snemma að vori til svo hún rækist sem minnst á önnur stór fjáröflunarverkefni félagsins, svo sem Neyðarkall í nóvember og flugeldasölu í desember. Til að stýra verkefninu var fenginn Magnús Viðar Sigurðsson, maður með gífurlega reynslu af svona verkefnum, en hann hafði nýlokið störfum hjá Saga Film eftir 15 ára farsælan feril. Þar framleiddi hann

m.a. þættina um björgunarsveitirnar sem sýndir voru á Rúv við góðar undirtektir. Einnig hefur hann komið að gerð söfnunarþátta í sjónvarpi fyrir mörg önnur félagasamtök. Magnús er einnig meðlimur í björg-unarsveit og þekkir því starf félagsins ágætlega. Nokkuð erfiðlega gekk að finna réttu dagsetninguna fyrir söfnunarþáttinn, Slysavarnafélagið Landsbjörg var með ákveðnar hugmyndir um hvaða dagar væru heppilegastir en dagskrá RÚV setti nokkrar skorður, það var Eurovision söngvakeppni, fótbolta-mót og fleira sem ekki mátti færa til og á endanum var sæst á að þátt-urinn yrði sýndur þann 7. júní. Ör-lítill taugatitringur var í fólki vegna þessarar dagsetn-ingar enda aldrei áður verið reynt að hafa svona þátt á dag-skrá að sumri til en ákveðið var að halda sig við hana frekar en að færa þáttinn fram á haustið eða fresta honum um tæpt ár. Magnús Viðar tók að sér dagskrárgerð fyrir þáttinn en lagt var upp með að hafa sem mest af forunnu efni sem varpaði ljósi á víðtæka starfsemi félags-ins. Einnig var sýnt frá stórri leitaræfingu á sjó og landi, í og við Esjuna, og var hluti hennar í beinni útsendingu. Rúv útvegaði kynna; Felix Bergsson og

Ólöf Snæhólm Baldursdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Margréti Blöndal í stúdíói í Efstaleiti og Þóru Arnórs-dóttur og Andra Frey Viðarsson í símaveri sem Vodafone setti upp í húsakynnum fyrirtækisins. Gísli Einarsson og Edda Sif Pálsdóttir voru svo við Esj-urætur og fylgdust með því sem þar gerðist. Hrað-fréttastrákarnir, Benedikt og Fannar, voru með stutt innslög þar sem þeir reyndu sig við ýmis verkefni sem björgunarsveitafólk tekst á við í sínum störfum og ekki má gleyma þeim Fóstbræðrum, Jóni Gnarr

og Sigurjóni Kjartanssyni, sem komu saman af þessu tilefni og gerðu leikin inn-

slög um „hipster“ björgunar-sveitarmann. Einn reyndasti dagskrárgerðarmaður Rúv, Egill Eðvarðsson, sá um stjórn útsendingar. Þátturinn var langur, vilyrði fékkst hjá RÚV fyrir þriggja og hálfs tíma dagskrá. Eitthvað teygðist nú úr svo hann varð

hátt í fjórir tímar. Almenningur og fyrirtæki gátu hringt inn og gengið

í Bakvarðasveitina eða lagt fram frjáls framlög. Skemmst er frá því að segja að söfnunin

gekk mjög vel, svo vel að á stundum höfðu sjálf-boðaliðarnir og fræga fólkið sem þar sat ekki undan að taka við símtölum. Þegar upp var staðið höfðu á þriðja þúsund manns gengið í Bakvarðasveitina auk þess sem mikið barst af einstökum framlögum. Enn og aftur sannaðist að almenningur á Íslandi stendur þétt við bakið á sjálfboðaliðum félagsins og kann að meta það fórnfúsa starf sem þeir vinna.

Bakvarðasveitin

Nokkrar mínútur í útsendingu.

Þú keðjar ekki eftirá!!

Keyrðu áhyggjulaus með snjó – hálkukeðjum frá Hvelli – í einum grænum

Smiðjuvegur 8 rauð gata – 200 Kópavogur – Sími 577-6400 – www.hvellur.com

hö

nn

un

: Des

ign

eh

f

Félagsmál76

Áhöfnin á HúnaSíðastliðinn vetur kviknaði hugmynd hjá nokkrum tónlistarmönnum og Jóni Þóri Þorleifssyni að sigla hringinn í sumar og halda tónleika í sjávarbyggðum. Vildu þeir láta gott af sér leiða og var Slysavarnafélaginu Landsbjörg boðið að vera með í verkefninu. Því var strax vel tekið enda hljómsveitin skipuð úrvalsfólki; Jónasi Sig, Láru Rúnars, Mugison, Ómari Guðjónssyni, Guðna Finnssyni og Arnari Gíslasyni. Til siglingarinnar var fenginn eikarbáturinn Húni II og fékk hljómsveitin nafnið Áhöfnin á Húna. Hún kom í fyrsta skipti fram í söfnunarþætti SL. Rúv tók virkan þátt í þessu verkefni og má segja að allur júlímánuður hafi verið undirlagður í þetta verkefni bæði í sjónvarpi og útvarpi. Alls voru gerðir sex þættir um siglinguna auk þess sem þrjár beinar útsendingar voru frá tónleikum.

Ólöf Snæhólm Baldursdóttir, starfsmaður Slysavarnafélagsins Landsbjargar

Hér má sjá áhöfnina alla samankomna, bæði þá sem sigldi skipinu og hljómsveitina.

Veðurblíða á lokatónleikunum á Akureyri. Þar var mikill fjöldi samankomin til að hlusta á þessa frábæru tónleika.

Félagsmál 77

Sigling Húna stóð yfir í 17 daga og voru haldnir 16 tónleikar allt í kringum landið. Áhöfnin, bæði tónlistarmennirnir og sjómennirnir, völdu hentuga staði og sáu björgunarsveitir þar um umgjörðina og fengu allan aðgangseyri. Fyrstu tónleikarnir voru á Húsavík þann 3. júlí og tókust afar vel. Næsti við-

komustaður var á Borgarfirði eystra. Þar var mikill spenningur fyrir tónleikunum en þegar leið að þeim var útlitið ekki gott, slagveður og leiðindi. En þegar upp var staðið voru um 500 manns á bryggjunni í þessu rúmlega 100 manna þorpi og mikil stemning. Svo var siglt áfram austur fyrir og tónleikar haldnir á

Reyðarfirði, Höfn, í Vestmannaeyjum, Þorlákshöfn, Reykjanesbæ, Reykjavík, Stykkishólmi, Flatey, Pat-reksfirði, Ísafirði, Hólmavík, Sauðárkróki, Siglufirði og svo endað með risastórum lokatónleikum á Akur-eyri þar sem um 4.000 manns mættu. Alls staðar skapaðist mikil stemning og var vel tekið á móti skipinu hvar sem það kom. Bátar og skip sigldu á móti Húna II og fylgdu honum inn í hafnirnar þar sem víða var nokkur viðbúnaður og skemmti-legar móttökur. Hið eina sem setti strik í reikninginn var veðrið, að minnsta kosti fyrri hluta ferðarinnar. Yfirleitt var rigning og oft rok í kaupbæti á meðan á tónleikunum stóð en hvorki hljómsveitin né tón-leikagestir létu það hafa áhrif á sig og skemmtu sér konunglega. Lagt var upp með að þær björgunarsveitir sem komu að þessu verkefni gætu safnað fólki í Bak-varðasveitina meðan á tónleikunum stæði. Margar þeirra kusu að sleppa því þar sem nóg var um önnur verkefni. Einnig var úthringingarátak til íbúa þeirra svæða þar sem tónleikar voru og þeim boðið að ganga í Bakvarðasveit félagsins. Hátt í 25 þúsund manns mættu á tónleikana ef taldir eru með þeir sem ekki þurftu að greiða aðgangseyri og söfnuðust alls 24 milljónir. Tónlistarfólkinu, og öðrum sem komu að þessu verkefni, eru færðar góðar þakkir fyrir þeirra frábæra framtak. Það skil-aði ekki bara tekjum heldur gleði og stemningu um allt land. Og slíkt skal ekki vanmeta.

Frá Borgarfirði eystra. Rigningin var svo til lárétt, beint í andlit hljómsveitarinnar en þrátt fyrir það skemmtu sér allir vel.

Börnin úr leikskólanum í Þorlákshöfn tóku á móti Húna II á bryggjunni. Í baksýn má sjá lúðrasveitina á staðnum.

Félagsmál78

Eftirtaldir styðja við bakið á Slysavarnafélaginu Landsbjörg

Grindavík, Hafnar�örður, Höfn, Ísa�örður, Reykjanesbær, Sandgerðiwww.fms.is

www.vm.is

Reykjavík, Akranesi, Snæfellsnesi, Skagaströnd, Þorlákshöfnwww.fmis.is

SÆVARHÖFÐI 33 - REYKJAVÍK - SÍMI 557 2000 S A N D U R - M Ö L - U P P F Y L L I N G A R E F N I

SÆVARHÖF‹I 33 - REYK JAVÍK - SÍMI 557 2000 S A N D U R - M Ö L - U P P F Y L L I N G A R E F N I

Eldvarnir ehf.

Félagsmál 79

Samfélagsleg ábyrgðAlþingi veitir heimild fyrir rekstri peningaspila og hefur slíkum heimildum verið útdeilt til ýmissa samtaka í þeim tilgangi að afla fjár til almannaheilla. Samfélagsleg ábyrgð er Íslandsspilum og eigendum mikilvæg og eru mörg verkefni í gangi sem stuðla að því markmiði. Ábyrg spilun hefur á síðustu árum orðið hornsteinn í rekstri Íslandsspila. Fyrirtækið hefur varið umtals-verðum fjármunum til forvarna, rannsókna og styrkja til meðferða. Fyrsta rannsókn á spilavanda á Íslandi var kostuð og unnin að frumkvæði Íslandsspila árið 2000 af Gallup og í kjölfarið var lágmarksaldur spilara hækkaður í 18 ár. Íslandsspil býr að áralöngu og farsælu samstarfi við Rannsóknir og greiningu (R&G) og

hefur um árabil verið með spurningar í árlegum rannsóknum R&G í grunn- og framhaldsskólum, auk þess sem R&G hefur eftirlit með sölustöðum Íslandsspila. Afar ánægjulegt er að hlutfall ung-menna sem prófa að spila hefur minnkað mikið síðustu ár. Starfsfólk Íslandsspila fer einnig í um 700 ótilkynntar heimsóknir á staðina árlega og ef ekki er farið að reglum um lágmarksaldur eru kassar fjarlægðir af sölustað.

Mikilvægur tekjustofnEigendur Íslandsspila, Slysavarnafélagið Lands-björg, Rauði krossinn og SÁÁ, gegna mikilvægu hlutverki í íslensku samfélagi. Íslandsspil er einn mikilvægasti tekjustofninn í rekstri Slysavarna-félagsins Landsbjargar. Þróun tekna síðustu ár hefur breyst umtalsvert og legið niður á við. Helsta skýringin er að minna fjármagn er í umferð auk þess sem tilhneiging virðist vera til að verja minna fé til annars en nauðsynjavara og sölustöðum hefur farið fækk-andi á undanförnum árum. Tekjusamdráttur kemur einnig til vegna harðnandi samkeppni við Gullnámuspilakassa Happdrættis Háskóla Íslands og erlendar vefsíður sem bjóða sams konar leiki á netinu. Samkeppni við HHÍ birtist einna helst í ólíkum heimildum sem aðilarnir hafa; t.d. er hámarksvinningur í spilakössum Ís-landsspila 10 þúsund krónur í sjoppum og almennum stöðum og 100 þúsund krónur á vínveitingastöðum, en í reglugerð HHÍ er ekkert þak og geta því vinningar numið tugum milljóna. Þróun markaðar og tekjusamdráttur síðustu ára hefur leitt til niðurskurðar í starfi eigenda. Því er nauðsynlegt að Íslandsspil og eigendur standi sameiginlega vörð um þennan mikilvæga tekjustofn, nýti þau tækifæri sem tæknin býður upp á og snúi vörn í sókn.

Auður Sigrúnardóttir, starfsmaður Íslandsspila

Íslandsspil - þá og núRekstur söfnunarkassa má rekja til ársins 1972 þegar Rauða krossinum var veitt leyfi til reksturs „tíkallakassa“. Kassarnir voru staðsettir víða, margir muna eftir þeim í Eden og Akraborginni, en ágóðinn var aðallega nýttur til reksturs sjúkrabíla. Í kringum 1980 fengu SÁÁ og nú Slysavarnafélagið Landsbjörg leyfi til sams konar reksturs, leyfin voru samnýtt árið 1989 og Íslenskir söfnunarkassar urðu til. Árið 2003 var nafni fyrirtækisins breytt í Íslandsspil.

Félagsmál80

Smælki

Á síðastliðnu ári hefur staðið yfir þróun á tölvukubb sem tengist á milli og talar við bæði Motorola tetrastöð og Garmin GPS tæki. Í vetur stendur svo til að prófa búnaðinn.Tilgangur búnaðarins er sá að stjórnstöð geti sent punkta (e. waypoint), leið (e. route) og feril (e. track) beint úr Sitewatch yfir í GPS tæki sleðamanns. Þetta verður því kubbur með tvær snúrur, þar sem önnur fer í GPS tækið og hin í tetrastöðina.

Það sem gerist er að skilaboð frá Sitewatch eru send í tetrastöðina, kubburinn nemur boðið og sendir áfram í GPS tækið umsvifalaust.Einnig er hægt að setja nokkrar stöðvar saman í kippu. Þá eru staðsetningar þeirra sendar á stöðina sem hefur kubbinn. Ef sá hefur GPS tæki sem styður AIS sendir kubburinn staðsetningu félaganna inn í GPS tækið og félagarnir birtast á GPS tækinu. Því er hægt að taka eftir ef einn verður eftir eða ef einhver beygir af braut.

Samtenging Tetratalstöðva og GPS tækja

Frágangurfyrir veturinnEru sumarhúsgögnin enn úti á palli? En hvað með trampolínið, ætlar það í flugferð í vetur? Ekki gleyma að ganga frá sumarleikföngunum fyrir veturinn. Það hefur engin gaman af því að leika sér á ónýtu trampolíni.

Eftirtaldir styðja við bakið á Slysavarnafélaginu Landsbjörg

Péturseygudjonr@eyjar.is

Reykjanesbærwww.reykjanesbaer.is

Reykjaneshöfn

Salka - Fiskmiðlun hf.www.norfish.is

Samvinnufélag útgerðarmanna www.veidiflugan.is

Segull ehf.

Seyðisfjarðarkaupstaðurwww.seydisfjordur.is

Siglufjarðardeild RKÍ

Sigurbjörn sf.sibjehf@simnet.is

Sigurður Ólafsson ehf.olibjorn@eldhorn.is

Sjómanna- og vélstjórafélag Grindavíkur

Sjómannafélag Eyjafjarðarwww.sjoey.is

Sjómannafélagið Jötunn, Vestmannaeyjum

NESKAUPSTAÐ

www.thorfish.is

www.lvf.iswww.oddihf.is

www.eskja.is

PIPA

R\TB

WA

· S

ÍA ·

132

915

SAMSTARFTIL GÓÐRA

VERKA

Olís er einn af aðal styrktar­

aðilum slysa varnar félagsins

landsbjargar og styður við

sam tökin bæði með fjár fram­

lög um og veru legum afslætti

af elds neyti og öðrum vör um.

Þá er einnig sam starf á öðrum

svið um sam kvæmt sam komu­

lagi hverju sinni, svo sem um

nýt ingu Slysa varnar félags ins

Landsbjargar á þjónustu ­

stöðvum Olís á út kalls tímum.

Starfs fólk Olís er stolt af þessu

góða sam starfi og stuðn ingn um

við frábært starf björgunar sveit­

anna, sem unnið er af fórn fýsi,

lands mönn um til heilla.

Eftirtaldir styðja við bakið á Slysavarnafélaginu Landsbjörg

Sjómannasamband Íslandswww.ssi.is

SKRA - Skrifstofuþjónusta Austurlands

Slökkvilið höfuðborgarsvæðisinswww.shs.is

Stegla ehf.www.eyruni.is

Steinunn ehf.

Súðavíkurhöfn

Sveitarfélagið Garðurwww.svgardur.is

Sveitarfélagið Skagafjörðurwww.skagafjordur.is

Tækniþjónusta Vestfjarða ehf. sveinn@tvest.is

Valberg ehf.valbergehf@simnet.is

Verkalýðsfélagið Hlíf

Verslunarmannafélag Suðurnesja

Vestmannaeyjahöfnwww.vestmannaeyjar.is

Vesturbyggðwww.vesturbyggd.is

VRwww.vr.is

VSO Ráðgjöf ehf.

Vörður tryggingarwww.vordur.is

Þórsberg ehf.

Þórsnes

JÓ

NS

SO

N &

LE

’MA

CK

S

•

jl.i

s

•

SÍA

Vatnajökull Primaloft er einstaklega hlýr og léttur jakki með PrimaLoft® einangrun sem er sérstaklega hannaður fyrir kulda og hámarks hreyfigetu. Hann má nota einan og sér eða sem auka einangrun undir skel í vondum veðrum. Tilvalinn í bænum og enn betri í útköllum.

Fyrir röltið niður í bæ og útköll þess á milli