14 bkkcjaarversslag 2014

3

het cultuursysteem in Noord-Brabant. Inventarisatie van de culturele infrastructuur), gaven de Staten op 4 juli 2014 het provinciaal bestuur opdracht om ‘meerjarig ruimte te bieden in de begroting om de [culturele] basis structureel op orde te brengen.’

structurele krachtDit Brabantse beleid komt niet top down tot stand. De Provincie formuleert ambities, doelen en agenda in samenspraak met partners in de samenleving. Zij beschikt daarbij over ontwikkelorganisaties die de energie van de Brabantse samenleving weten aan te boren en te benutten: Cubiss voor de publieke informatievoorziening, Erfgoed Brabant voor het erfgoed, Kunstbalie voor amateurkunst en cultuureducatie en bkkc voor de professionele kunsten. Met deze structuur heeft Noord-Brabant in vergelijking met andere provincies een kwalitatief hoogwaardig ontwikkelapparaat, dat met het cultuurfonds Brabant C groter en sterker is geworden. Onderzoeksbureaus Lysias en Panteia, die in opdracht van Provinciale Staten onderzoek deden naar ‘nut en noodzaak’ van de provinciale steunfuncties, stelden vast dat deze structuur in belangrijke mate bijdraagt aan de effectiviteit van het provinciaal beleid.

Het maakt dat Robbert van Heuven aan de vooravond van de Provinciale Statenverkiezingen van maart 2015 in de Provinciale Staat van Cultuurbeleid kon vaststellen dat Brabant zich onderscheidt als een ‘inhoudelijk regisserende provincie’. Met het impulsgeldenprogramma van bkkc en de oprichting van het cultuurfonds Brabant C heeft de Provincie het instrumentarium waarmee zij sturing kan geven aan innovatie van de culturele sector. Hier wordt elders met belangstelling naar gekeken en we zien inmiddels ook navolging op landelijk niveau. Niet voor niets wijst de Raad voor Cultuur in haar Agenda Cultuur naar BrabantStad als mogelijke proeftuin dat recht doet aan de vraag vanuit de regio.

op weg naar oplossingenDe nieuwe mogelijkheden voor de professionele Brabantse cultuursector zijn een kans maar ook een uitdaging. Het is de vraag of de sector, verzwakt door de cascade van bezuinigingen, momenteel in staat is de ruimte die nu provinciaal, straks misschien ook landelijk ontstaat, te benutten. Oplossingen kunnen liggen in versterking van instellingen (in lijn met de opdracht van de Staten de culturele basis structureel op orde te brengen), in de keuzes die straks worden gemaakt in het Kunstenplan 2017-2020 en in herdefiniëring van de doelstellingen van een structureel gemaakt impulsgeldenprogramma.

Voor bkkc is daarbij vanzelfsprekend dat de provinciale instellingen die de culturele infrastructuur ondersteunen, op zoek gaan naar verregaande samenwerking. Brabant C, Cubiss, Erfgoed Brabant, Kunstbalie en bkkc hebben zich al verenigd rond het communicatieplatform MEST. Dit jaar verbinden ze hun expertises op een gezamenlijk investeringsplein, waar aanvragen voor financiële ondersteuning kunnen worden ingediend en behandeld.

Deze krachtenbundeling is een logisch vervolg op jarenlange projectmatige samenwerking op gebieden als talentontwikkeling, ruimte, en binnen- en buitenschoolse educatie. Hiermee lopen we vooruit op de mogelijkheden die ontstaan bij gemeenschappelijke huisvesting in de Tilburgse Spoorzone vanaf 2018. Doel is om een moderne netwerkorganisatie te creëren. Een organisatie die de huidige categorale functies waar mogelijk integraal oppakt en waarbinnen we als vanzelfsprekend samenwerken op het gebied van communicatie en netwerkvorming, publieksbereik en verbinding met het bedrijfsleven, financiering en behandeling van projecten. De leidende thema’s op weg daar naartoe zijn slagkracht, efficiency en doelgericht partnerschap.

[…] en in de kleinegeheime proeftuin van mijn fantasieis een heel pril voorjaar in aantocht.

Chris van Koppendirecteur-bestuurder bkkc

inleiding

Zo begonnen we 2014, als in dit gedicht van Ellen Warmond: voorzichtig optimistisch. We proefden een verandering van het klimaat waarin we met elkaar spreken over kunst en cultuur. Een positieve verandering, die in de loop van het jaar door zou zetten.

Het depreciërende jargon dat drie jaar geleden werd gebezigd om de bezuinigingen op cultuur te rechtvaardigen is op lokaal niveau nog niet verstild, maar het domineert niet meer. Integendeel, de gemeenteraadsverkiezingen brachten in veel grote steden coalities die weigerden verder op cultuur te bezuinigen en soms zelfs besloten tot verhoging van de cultuurbegroting.

herwaarderingOp landelijk niveau zagen we een herwaardering van de maat-schappelijke betekenis van kunst en cultuur. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid publiceerde in het voorjaar van 2015 een verkenning, Cultuur waarderen, waarin nadrukkelijk aandacht wordt gevraagd voor het culturele binnen het cultuurbeleid. Omdat een sterke culturele sector blijvend van waarde is voor de Nederlandse samenleving. De verkenning sluit aan op de beleidsverandering zoals die al in 2013 werd aangekondigd door de minister van OCW in haar brief Cultuur beweegt en in de loop van 2014 werd geconcretiseerd in brieven over de relatie tussen cultuur en andere domeinen (Cultuur verbindt: een ruime blik op cultuurbeleid, 8 juli 2014) en talentontwikkeling (Ruimte voor talent in het cultuurbeleid, september 2014).

Maatgevend op provinciaal niveau bleef de overtuiging dat een vitale en ondernemende kunst- en cultuursector voorwaarde is voor een bloeiende provincie. Een visie die in Noord-Brabant vanouds breed gedragen wordt en vastligt in de Agenda van Brabant en de Cultuuragenda van Brabant voor 2020. Het resultaat: een programma dat tot doel heeft de zichtbaarheid van cultuur in Brabant te vergroten, het cultureel zelfbewustzijn te versterken en te werken aan een nadrukkelijk internationale culturele ambitie.

cultuurfonds Brabant CDit programma kreeg vorm in de kandidatuur voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa 2018 en, toen Noord-Brabant die titel niet won, in het besluit om een Brabants cultuurfonds op te richten. Dit cultuurfonds, Brabant C, krijgt vanaf 2015 middelen ter beschikking uit de Essentgelden om het Brabantse cultuursysteem te versterken. De oprichting van Brabant C volgde op de beslissing, eind 2013, om het impulsgeldenprogramma van bkkc te verlengen tot en met 2016. Provinciale Staten gaven de opdracht tot dit programma in maart 2013, in reactie op de opeenstapeling van cultuurbezuinigingen. Met de bedoeling om de positie van de culturele sector in het maatschappelijke krachtenveld te verstevigen.

Tegelijkertijd opende Provinciale Staten de discussie over de hoogte van de structurele cultuurbegroting. Mede naar aanleiding van een inventarisatie van de Brabantse culturele infrastructuur (Vitaliteit van

Proeftuin

Wat zei je ook weer?

hoe het nu verder moet?tussen ons en de anderen liggennog maar enkele woorden braakmaar gisteren duurt nog wel tot overmorgen

voorlopig ga ik lezen lezen lezen kijkde lucht klaart al weer op en in de kleinegeheime proeftuin van mijn fantasieis een heel pril voorjaar in aantocht.

44

5

bkkc ziet in kunst en cultuur een zelfbewuste sector, die stevig verankerd is in de Brabantse infrastructuur. Tegelijkertijd is het culturele landschap volop in ontwikkeling. Om onze ambities waar te maken, kijken we per definitie over de grenzen van het culturele domein. Zo slaan we bruggen naar onderwijs, zorg, bedrijfsleven en ruimtelijke ontwikkeling. Want kunst en cultuur bestaan niet in een vacuüm, maar zijn permanent in dialoog met hun omgeving.

kamers Om daar zo goed mogelijk op in te spelen heeft bkkc in 2012 in overleg met de Provincie in eerste instantie drie aandachtsgebieden geformuleerd:• bevorderen van talentontwikkeling en stimuleren van

ondernemerschap;• verbeteren van de omgevingskwaliteit (ruimtelijk en sociaal);• versterken van de culturele markt, later gespecificeerd naar

‘marketing’ Met de komst van het impulsgeldenprogramma zijn daar in 2013 drie aandachtsgebieden aan toegevoegd:• coproductie: het stimuleren van nieuwe manieren van

produceren en presenteren, waardoor de verbinding met het publiek sterker wordt;

• dans: het werken aan een hernieuwde, toekomstgerichte en duurzame infrastructuur voor dans in Brabant;

• beeldcultuur: het vergroten van de zichtbaarheid van de beeldende disciplines, door het versterken van de infrastructuur en het verbeteren van het vestigingsklimaat.

Die aandachtsgebieden functioneren binnen bkkc niet als gescheiden afdelingen, maar als kamers die allemaal een eigen functie hebben. Samen vormen de kamers een cultuurhuis met flexibele wandjes. Tussen de kamers kunnen we muren wegrollen, om nieuwe en onverwachte samenwerkingen te stimuleren. Zo ontstaat een levend huis waarin we samen met partijen binnen en buiten het culturele veld de mooiste dingen tot stand laten komen.

wie zijn we?

bkkc is het brabants kenniscentrum kunst en cultuur. Een onafhankelijk platform waar zakelijke creativiteit en creatieve zakelijkheid bij elkaar komen. Met overtuiging bouwen wij aan een sterke culturele infrastructuur voor Noord-Brabant. Want wij geloven in kunst en cultuur. Wij zien dat een bruisend cultureel klimaat profiel geeft aan onze provincie. Dat het een vliegwiel is voor economische groei en sociale aantrekkingskracht. Tastbare resultaten waarmee we de waarde van kunst en cultuur zichtbaar maken.

voor wie zijn we er?

Iedereen die werk maakt van kunst en cultuur heeft aan bkkc een krachtige en inspirerende partner. Wij zijn een levend netwerk dat kennis, middelen en werk laat stromen. Een plek waar mensen en ideeën elkaar vinden en versterken. bkkc is in de eerste plaats een kenniscentrum. Het functioneert als informatie- en debatcentrum, als netwerkorganisatie en als communicatieplatform. Het is een plaats waar de waarde van cultuur wordt getoond en gedemonstreerd, waar spelers uit het culturele veld elkaar en vertegenwoordigers van andere maatschappelijke sectoren ontmoeten. Deze rol kunnen we spelen dankzij de mensen die bkkc vormen, dankzij hun kennis en hun relatienetwerk, binnen en buiten de culturele sector.

wat doen we?

Als kenniscentrum heeft bkkc drie operationele rollen:• adviseur: voor makers, podia en het kunstvakonderwijs

stimuleert bkkc talentontwikkeling en ondernemerschap en treedt het op als servicepunt voor zakelijke dienstverlening; het adviseert provincie en gemeenten inzake cultuurbeleid en inrichting van de openbare ruimte;

• makelaar: bkkc stimuleert collectieve marketing voor de Brabantse culturele sector, brengt vraag en aanbod bij elkaar, creëert vraag in contact met provincie en gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen en ontwikkelt in samenspraak met makers aanbod;

• financieel expert: bkkc adviseert het culturele veld inzake financieringsvraagstukken, het ontwikkelt en onderhoudt financieringsinstrumenten, voert regelingen uit en adviseert over de mogelijkheden die regelingen van anderen bieden.

7

highlights van 2014

• nieuwe website bkkc;• doorontwikkeling MEST;• 34 keer ‘kennis & ontmoeting’ bij bkkc;• eerste jaargang bkkc connects;• KONKAV live;• brabant vertelt.

de uitgangspunten

Dit waren de uitgangspunten waarmee we als kenniscentrum 2014 ingingen:

• transparantie;• professionalisering;• dialoog.

Het impulsgeldenprogramma is volledig transparant gebleven. We investeerden in professionalisering van de kunst- en cultuursector en van onszelf en we betrokken het veld en andere organisaties als deskundige gesprekspartner bij veel van onze projecten.

Terugblikkend zou ‘ontmoeting’ een vierde pijler kunnen zijn. Steeds meer is ons fysieke kantoor de plek waar ideeën en verbindingen ontstaan, kennis wordt gedeeld en afspraken worden gemaakt. Een plek voor ontmoeting, kennis, debat, maar ook voor discussie, af-stemming, impulsgeldenpitch en advies.

kennis

kennisaanbodOnder de noemer ‘kennis & ontmoeting’ bundelen we halfjaarlijks ons kennisaanbod, inclusief ontmoeting. Vaak bij bkkc, soms op locatie. In totaal bundelden we 34 activiteiten in ons aanbod.

In 2014 startte bkkc met ‘bkkc connects’, een serie gratis lunch- bijeenkomsten waar kennisdeling centraal staat.Zeer uiteenlopende onderwerpen kwamen aan bod: van personeelsvertegenwoordi-gingen en ondernemingsraden in de culturele sector tot collectieve marketing, en van businessmodellen tot regiobranding. In het geval van regiobranding konden we met bijna honderd bezoekers zelfs spreken van een minisymposium.

De samenwerking met gemeente Tilburg en Tilburg University in het kader van de E. du Perronavond wordt steeds hechter: Sheila Sitalsing sprak in april de vierde E. du Perronlezing uit (die werd gepubliceerd op Mestmag.nl) en Mohammed Benzakour won met

kenniscentrum

Noord-Brabant wil in 2020 een topregio zijn en daar spelen kunst en cultuur een vanzelfsprekende rol in. Voor de economie, de burger en de samenleving. Dat sprak de Provincie in 2013 uit in de Cultuuragenda van Brabant voor 2020. In de rol van kenniscentrum draagt bkkc hier in belangrijke mate aan bij. We delen onze kennis zo gedegen, kwalitatief en vaak mogelijk, en we maken de waarde van kunst en cultuur in die brede ambitie blijvend zichtbaar. We bouwen op verschillende manieren aan een netwerk, bestaande uit iedereen die professioneel werk maakt van kunst en cultuur en iedereen die cultuur een warm hart toedraagt. De grenzen van dit netwerk zijn nog lang niet in zicht.

zijn roman Yemma de E. du Perronprijs. Diversiteit blijft zo ook op onze agenda staan. Jaarlijks bezoeken ruim honderd mensen deze avond.

bkkc biedt ook portfoliomiddagen. Ze bestonden al voor architec-tuur en vormgeving en in 2014 testten we met een portfoliomiddag rond het thema ‘public space’. Ook organiseerden we twee KONKAV portfoliomiddagen (zie pagina 11). Vanaf 2014 is de nieuwe naam Show & Tell.

Elk jaar organiseert bkkc ‘De Kunstopdracht’, een workshoptraject voor beginnende beeldend kunstenaars, vormgevers, nieuwe- mediakunstenaars en (landschaps)architecten. Zij leren meer over de opdrachtpraktijk, de financiële situatie, het beheer en behoud van kunstwerken in de buitenruimte en presentatietechnieken. In 2014 deden er tien makers uit verschillende disciplines mee, die ook meedongen in de ontwerpwedstrijd Stadswalzone Den Bosch, i.s.m. BAI en gemeente Den Bosch. De tien schetsontwerpen waren onderdeel van de tentoonstelling ‘Mensen Maken de Stad’ in De Gruyter Fabriek (21 juni t/m 6 juli 2014). Het winnende ontwerp ‘Andert’ van Tom l’Istelle wordt najaar 2015 uitgevoerd in opdracht van gemeente Den Bosch. Crowdfunding via VoordeKunst is onderdeel van de financiering.

summerschoolIn 2014 startten we een bijzondere samenwerking met Fontys Hogeschool voor de Kunsten en organiseerden we de eerste summerschool. Drie dagen training, cursus, kennis en ontmoeting voor alumni van het kunstvakonderwijs op het gebied van ondernemerschap. Met zo’n vijftig deelnemende makers was dit een groot succes.

8

sociale media bkkc

Twittervolgers 2013

Twittervolgers 2014

Facebooklikes 2013

Facebooklikes 2014

LinkedInvolgers 2013

LinkedInvolgers 2014

BKKC 1732 2738 1858 2412 596 796

brabant vertelt (Kunstroutes Brabant)

305 378 168 402 - -

KONKAV 152 192 147 555 - Groep 73

MEST 188 833 368 2207 - 155

Landkunst 169 187 286 301 - -

9

algemene analytics website www.bkkc.nl

2012 2013 2014

bezoekers 78.431 76.490 81.975

gebruikers 41.741 44.253 60.150

nieuwsbrieven

2013 2014

bkkc nieuwsbrieven verstuurd 7 8

abonnees 6.573 6.318

impuls nieuwsbrieven verstuurd 10 7

abonnees 742 769

t&o nieuwsbrieven verstuurd 19 wekelijks

abonnees 412 967

overige websites

bezoeken / unieke gebruikers 2013

bezoeken / unieke gebruikers 2014

brabant vertelt (Kunstroutes Brabant)

3.494 / 2.493 6.916 / 5.448

landkunst 3.448 / 2.394 4.055 / 3.154

Culturele atlas 1.674 / 964 1.001 / 866

mestmag 3.225 / 2.315 47.306 / 31.485

KONKAV 11.131 / 7.496 14.320 / 10.007

Hezelbizz impulsgelden

4.537 / 1.709 2.803 / 1.526

populaire webpagina’s

meest bezochte paginas 2014

/bkkc/projecten/brabant-vertelt- gratis-gps-fietsroutes-en-wandel

17.583 (9,16%)

/ 16.199 (8,44%)

/impulsgelden 6.190 (3,23%)

/home 6.098 (3,18%)

/bkkc/over-bkkc/vacatures 4.788 (2,50%)

/bkkc/projecten/brabant-vertelt-gra-tis-fiets-en-wandelroutes

4.222 (2,20%)

/bkkc/over-bkkc 4.182 (2,18%)

/bkkc/agenda 3.771 (1,97%)

/bkkc/projecten/brabant-vertelt 3.281 (1,71%)

/bkkc/contact 3.243 (1,69%)

exposities & bkkc connects

activiteit aantal deelnemers

exposities 1750

bkkc connects 297

gemiddelde waardering 7,1

gezamenlijke strategie voor nieuwe cultuurnota 2017-2020Eind 2013 verscheen de eerste Culturele Atlas. Het rapport, waarin bkkc onderzoek doet naar de prestaties van instellingen op het gebied van de professionele kunsten in Noord-Brabant, werd in 2013 in gedrukte vorm verstuurd naar alle belanghebbenden en geïnteresseerden, maar in 2014 (en 2015) maar liefst 198 keer gedownload.

Uit evaluatie met de provincie en met het culturele veld (De Kunst van Brabant) bleek dat er vooral behoefte was aan vergelijking met andere provincies. Naast de Culturele Atlas, die in 2015 opnieuw verschijnt, startten in 2014 dan ook de werkzaamheden voor de Benchmark Cultuur in Noord-Brabant, die bkkc samen met Erfgoed Brabant, Kunstbalie en De Kunst van Brabant in 2015 publiceert.

Uit de evaluatie bleek ook dat de vele onderzoeken die lopen, zowel provinciaal als landelijk, beter op elkaar afgestemd zouden moeten worden. Op initiatief van bkkc startten in 2014 gesprekken met het PON en Telos om dat in elk geval op provinciaal niveau voor elkaar te krijgen.

Daarnaast is bkkc als kenniscentrum steeds meer gesprekspartner in voorbereiding op de provinciale cultuurnota 2017-2020. Ook hierin benadrukt bkkc communicatie en afstemming met de andere gesprekspartners, zoals De Kunst van Brabant, het PON en de Adviescommissie Kunsten, zodat we ook de lobby richting gemeenten en Rijk op een heldere manier kunnen organiseren.

communicatie

corporate communicatieTransparant en persoonlijk in dialoog zijn met onze bestaande relaties, maar zeker ook met nieuwe contacten, om de waarde van kunst en cultuur tastbaar te maken. Dat deden we in 2014 door het verzenden van acht online minimagazines. Vaste onderwerpen: • blog van een bkkc-medewerker;• interview met een bedrijf dat de waarde van kunst en cultuur

inzet;• gesprek met een maker of instelling over innovatie in de culturele

sector.

Ook verstuurden we zes keer de nieuwsbrief impulsgelden, waarin we helder communiceren over de projecten die een bijdrage ontvangen uit het impulsgeldenprogramma. Onze communicatie versterken we door het maken van brochures (kennisaanbod, impulsgelden, omgevingskwaliteit, opdrachtbegeleiding), maar ook door het inzetten van sociale media (Facebook, Twitter). Het aantal mensen dat de nieuwsbrieven ontvangt of ons volgt op sociale media stijgt. Binnen Brabant, maar ook daarbuiten.

Belangrijkste element van de corporate communicatie in 2014 was de nieuwe corporate website voor bkkc. De oude was alweer bijna vijf jaar oud. We hebben gekozen voor zo min mogelijk tekst en het stimuleren van persoonlijk contact. Daarnaast is de website nu ook geschikt voor mobiel.

CRMAls netwerkorganisatie wil bkkc een goed beeld hebben van al zijn relaties. Daarom hebben we in 2014 ons adressenbestand opgeschoond, met hulp van een gespecialiseerd bedrijf. Daarbij concludeerden we dat het huidige CRM-systeem niet meer voldeed aan onze eisen op het gebied van marketing en gebruiksvriendelijkheid. Eind 2014 hebben we gekozen voor Salesforce, een zeer gebruiksvriendelijk CRM-systeem dat verschillende koppelingen mogelijk maakt, zodat we efficiënter met al onze relaties kunnen communiceren.

10

presentatiesbkkc organiseert jaarlijks 5 à 6 exposities in de presentatieruimte aan de Spoorlaan in Tilburg, altijd met een sector-overschrijdend thema. We haken aan op actuele maatschap-pelijke thema’s en zoeken naar kruisbestuiving met andere projecten die bkkc organiseert. Denk aan gebiedsontwikkeling, Healing Environment of design. De exposities worden begeleid door een lezingenprogramma of netwerkbijeenkomst.

We begonnen 2014 met Verborgen parels, waarin we kunstenaars toonden die minimaal 15 jaar met hun oeuvre bezig zijn maar in de kunstwereld vrij onbekend zijn. Het concept bleek succesvol. Exposant Jenny Ymker verkocht meerdere werken aan een bedrijfscollectie en ze werd opgepikt door een galerie.

Daarna gaven wij opdracht aan Marieke Wouters van KANT om een expositie vorm te geven over positieve kruisbestuivingen tussen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en kunstenaars/ontwerpers. We toonden social design van KANT, Cor Unum, INTI en Woodworks.

In het kader van Healing Environment plaatsten we een oproep voor Plafondkunst. Verschillende kunstenaars toonden een plafond-kunstwerk. We lieten zien hoe kunst bijdraagt aan een sterkere toekomst van de zorg en het scheppen van een fijnere omgeving. En betrokken mensen in de zorg actief bij kunst.

In de zomer was er een presentatie van jump!, een talentontwikkelingsprogramma voor acht beeldend kunstenaars in samenwerking met vier galeries. De expositie markeerde de start van dit tweejarige traject om kunstenaars een zetje te geven en de positie van galeries te onderzoeken in deze tijden van karige kunstverkoop.

Vervolgens toonden we het project Archief voor de toekomst. Een onderzoek en drie exposities, in samenwerking met de Verbeke Foundation, naar de omgang met de nalatenschap van kunstenaars. In het najaar vonden de exposities Onvoltooid Archief, met werk van Jacobus Kloppenburg, Ria van Eyk, Bert Loerakker en Loek Grootjans en Voltooid Archief plaats, met werk van bekende kunstenaars die overleden zijn, onder wie Gerrit van Bakel, Leon Adriaans, Ad van Buuren en Philippe Vandenberg.

In november boden we plaats aan het wandtapijt dat door de provincie reisde in het kader van MozaïekBrabant.

11

KONKAVKONKAV, het platform voor de Brabantse av-sector, realiseerde in 2014 vier keer KONKAV connects, met 125 deelnemers: • twee verdiepende middagen over de Brabantse Beauties en

videomapping door Eyesupply;• twee maal een Show & Tell waar bedrijven in gesprek gingen

met AV-makers.

Voor Show & Tell werkte KONKAV onder andere samen met Kossmann.dejong, Submarine, OneSize, Freshhheads, Mr. Beam en SuperRebel. KONKAV weet bedrijven uit de Randstad te bereiken en het Brabantse AV-talent aan deze bedrijven zichtbaar te maken.

Kerncijfers KONKAV-site 2014:• 18.000 unieke bezoekers;• circa 500 profielen;• vier professionele bloggers uit de AV-sector;• groeiend aantal bijdragen en tips van externen;• 234 artikelen;• circa 100 oproepen en vacatures.

Een Facebookcampagne met advertenties leverde een bereik op van 65.000.

KONKAV

Profielen op KONKAV 452

Oproepen/berichten in de KONKAV markt 183

Ontvangers KONKAV weekly update 289

brabant verteltMet de app brabant vertelt maakt bkkc kunst en cultuur op een bijzondere manier zichtbaar voor wandelaars, fietsers en liefhebbers van kunst en cultuur. De app is eind mei 2014 gelanceerd en is de opvolger van Kunstroutes Brabant. Met

brabant vertelt ontwikkelden we een nieuwe app die gebruiksvriendelijker is en minder kost. Ook hebben we het concept verbreed omdat we een bredere doelgroep aan wilden spreken dan alleen de kunstliefhebber. Tevens biedt deze verbreding ruimte voor samenwerking, zoals met Erfgoed Brabant. Tussen 22 mei en 31 december is de app ruim 4000 keer gedownload. We hebben verschillende nieuwe opdrachten gekregen voor routes en hebben een aantal bestaande routes doorontwikkeld, zoals het Bels Lijntje. In totaal hebben er in 2014 23 routes online gestaan, waaronder vier tijdelijke.

Brabant vertelt

Downloads eind 2014 4125

Totaal aantal routes 23 (waarvan 4

tijdelijk)

financiering

Naast vernieuwing van traditionele subsidiestructuren, zoekt bkkc alternatieve manieren om aan de financieringsbehoeften van de culturele sector tegemoet te komen. We geven vorm aan financieringsinstrumenten die een duurzame bijdrage kunnen leveren aan financiële autonomie van de culturele sector. Naast een aanvraag impulsgelden, crowdfunding en de Brabantse Cultuurlening introduceerden we in 2014 de kennisvoucher als nieuw instrument.

kennisvouchers Tijdens onze gesprekken met makers of instellingen bleek steeds vaker dat zij niet goed in staat zijn een passende aanvraag impulsgelden in te dienen. Daarbij gaat het meestal niet over de artistieke inhoud of waarde van een plan, maar over het ontbreken van een langetermijnvisie, te weinig samenwerking of een wankele financiële basis. Ondanks de wil om hun plan op deze punten aan te scherpen, krijgen veel aanvragers dit niet op eigen kracht voor elkaar. Vandaar dat bkkc in 2014 de kennisvoucher heeft geïntroduceerd als onderdeel van de impulsgelden.

De kennisvoucher kan op twee manieren worden ingezet:• ter voorbereiding op een aanvraag impulsgelden;• ter verhoging van de effectiviteit van de uitvoering, bij een

gehonoreerde aanvraag.

12

MEST2014 was voor MEST magazine de tweede jaargang, voor Mestmag.nl was de eerste. Ze vullen elkaar aan: MEST magazine maakt kunst en cultuur zichtbaar voor het publiek, voor geïnteresseerden en voor mensen van wie we vinden dat ze kennis moeten nemen van kunst en cultuur in Brabant. Mestmag.nl biedt achtergronden, service en inspiratie voor de culturele sector zelf. Het online platform ging eind februari online. Ook Facebook, Twitter en Instagram zijn in 2014 verder ingezet. Bkkc coördineert MEST en maakt dit samen met Kunstbalie, Erfgoed Brabant, Cubiss, Het PON, VisitBrabant en Prins Bernhard Cultuurfonds. De nieuwsbrief trends & ontwikkelingen, een bkkc-activiteit, werd ondergebracht onder de noemer van MEST en in dat kader inhoudelijk verbreed met amateurkunst, erfgoed en bibliotheken. In 2014 groeide het aantal ontvangers van ongeveer 400 naar een kleine duizend.

Terugkijkend op de vier edities van het magazine uit 2014, komt de rijkdom van het culturele aanbod in de provincie in ruime mate aan bod. Variërend van de belangrijkste culturele gebeurtenissen en bijzondere makers tot onderscheidende, minder bekende makers en projecten. Waarbij we zowel de ‘hoge’ als de ‘lage’ kunsten aan bod lieten komen. Liefst in een kruisbestuiving. Eind 2014 publiceerden we de lijst van beste artikelen (http://mestmag.nl/mest-magazine/de-top-11-artikelen-van-een-jaargang-mest-magazine).

Journalistiek hoogtepunt in 2014 was ongetwijfeld het artikel in de derde editie over muzikant Selim Lemouchi, bandleider van de succesvolle Eindhovense rockband The Devil’s Blood, naar aanleiding van zijn zelfverkozen dood in maart 2014. Het artikel maakte na publicatie in MEST en online al de tongen los, maar kreeg een nog groter publiek toen de Duitstalige editie van Rock Hard (oplage 80.000), het grootste hardrock-magazine van Europa, het artikel overnam. De hoofdredacteur noemde het artikel in zijn voorwoord een van de meest aangrijpende artikelen die het blad ooit had gepubliceerd.

MEST 2013 2014

Abonnees Mest* 313 274

Controlled Circulation Mest 2700 2700

Artikelen op Mestmag - 210

Bezoeken op Mestmag 3225 47.306

Unieke bezoekers Mestmag 2315 (toen nog geen platform)

31.485

Ontvangers nieuwsbrief T&O 412 967

* In 2014 is het oude adressenbestand van Brabant Cultureel opgeschoond. Deze abonnees kregen in het begin een gratis abonnement, omdat ze al voor Brabant Cultureel hadden betaald. Ongeveer twee derde van de mensen verlengden in 2014 hun abonnement (178). Ongeveer 100 mensen zeiden hun abonnement op. Daarvoor kwamen ook bijna 100 nieuwe abonnees voor MEST magazine in de plaats.

13

“De cultuurlening past precies in mijn D-I-Y mentaliteit. Het geeft me de vrijheid te investeren waar nodig en wanneer dat nodig is. Mede dankzij de cultuurlening wordt mijn werk niet alleen een klein artistiek succes, maar ook een (net zo bescheiden) commercieel succes.” Albert van Abbe, DJ en organisator

makelaar/betaalde opdrachtbegeleiding

Als makelaar brengt bkkc vraag en aanbod samen. Het bemiddelt tussen afnemers en aanbieders van cultuur, tussen makers, culturele instellingen, gemeenten, andere overheden, bedrijfsleven, zorgsector en onderwijs. bkkc brengt partijen bij elkaar en faciliteert processen en productontwikkeling. Daarbij begeleiden we processen en zijn wij de tolk die de taal van de opdrachtgevers en makers vertaalt waar nodig.

bkkc levert advies en procesbegeleiding op aanvraag en werkt pro-actief aan het stimuleren van de vraag en het versterken van het aanbod. Vraag stimuleren we door de verschillende afnemers nauwkeurig te benoemen en op maat gemaakte informatie te geven. We ontwikkelen informatie en producten voor overheden, de zorgsector, woningcorporaties, projectontwikkelaars en anderen. We gaan de interactie met deze doelgroepen aan, bijvoorbeeld via social media, nieuwsbrieven of netwerkbijeenkomsten, en nodigen uit tot samenwerking.

Een kennisvoucher wordt vaak gebruikt voor het opstellen van een business- of marketingplan dat een betere uitgangspositie creëert voor een aanvraag. De aanvrager kan gebruik maken van een expert uit de bkkc-pool of een eigen expert, na toetsing door bkkc. Deze expert werkt samen met de aanvrager (een maker of instelling) aan de benodigde onderbouwing. Door zelf mee te werken scherpt de aanvrager zijn kennis en competenties aan. In 2014 werden 18 kennisvouchertrajecten toegekend.

“De afgelopen jaren is er een realiteitsbesef in de podiumkunsten. We moeten daardoor onze dromen, passies en vergezichten omdenken naar iets wat niet alleen in artistieke en maatschappelijke, maar ook in economische zin waarde produceert. De kennisvoucher helpt daarbij.” Harijono Roebana, choreograaf

crowdfundingSinds september 2011 ondersteunt bkkc Brabantse makers en instellingen die crowdfunding in willen zetten als een van hun finan-cieringsbronnen. Crowdfunding is een belangrijk teken van publiek draagvlak. Bovendien kan een crowdfundingtraject de maker of instelling helpen om ondernemender te worden en meer oog te krij-gen voor de match tussen project en publiek. Crowdfunding levert dus ook competenties op waarmee makers en instellingen verder kunnen.

In 2014 heeft bkkc 32 Brabantse makers en instellingen begeleid bij het voorbereiden en online zetten van hun crowdfundingproject, 5 meer dan in 2013. Hiervan hebben zich 31 gepresenteerd op crowdfundingplatform voordekunst, 1 liep via de eigen website van de projecthouder. Van de 31 projecten zijn er 28 succesvol afgesloten, dat is 87% (80% in 2013). De Brabantse projecten kregen begeleiding door bkkc en een financiële bijdrage uit de impulsgelden van € 28.407. Ze haalden daarnaast in 2014 €112.145 uit de markt. Daarmee kwam de totale omzet voor 2014 op €140.552. In totaal is er nu bijna € 700.000 euro via crowdfunding geïnvesteerd in de Brabantse cultuursector.

“Ben heel blij met het bestaan van crowdfunding. Zonder dit instru-ment was het realiseren van mijn boek erg lastig geworden. Het ge-sprek bij bkkc vond ik erg fijn. Om kennis te maken, mijn project toe te lichten, tips en vragen te ontvangen, eventuele valkuilen te bespreken. Altijd fijn om je plan samen door te nemen en niet alleen maar op te sturen.” Marlies Swinkels, fotoboek De Tantes

cultuurleningIn 2014 is bkkc gestart met het aanbieden van een cultuurlening, een nieuw financieringsalternatief voor projecten in de Brabantse culturele sector. Hiervoor werken we samen met de onafhankelijke expert Cultuur-Ondernemen (CO) uit Amsterdam, waarbij bkkc de aanvraag inhoudelijk toetst en CO financieel. Tot een leningbedrag van € 15.000,- geldt een lage rente van 3%. Bedragen daarboven zijn ook mogelijk, maar dan wordt het maatwerk met een ander percentage.

In 2014 ging het nog maar om vijf leningen en één garantstelling. Hoewel er regelmatig werd geïnformeerd naar de mogelijkheden van de cultuurlening, was het afsluiten van een lening voor veel makers en culturele instellingen nog een te grote stap. Makers die wel een lening aanvroegen hebben meer ondernemerschap in het bloed en zien de lening als een investering in hun toekomst.

makelaar/betaalde opdrachtbegeleiding 2014

Aantal opdrachten 46

Aantal betrokken kunstenaars 120

kenniscentrum financiering

Aantal aanvragen Succesvol Totaalbedrag uit impulsgelden

Aanvraag impulsgelden 70 32 € 2.036.122

Crowdfunding 32 28 € 28.407

Lening 5 5 € 26.550

Kennisvouchers 18 18 € 89.664

In 2014 verscheen de brochure ‘bkkc uw partner in kunst en cultuur’ waarin tien adviestrajecten werden uitgelicht. Het team Makelaar zorgt onder andere voor begeleiding van kunstopdrachten voor de openbare ruimte en het opstellen van onderhouds- en inventarisatieplannen voor kunstcollecties. Daarnaast liepen er in 2014 verschillende grote opdrachten. We noemen er drie:

• MozaïekBrabant;• Themajaren;• Districts of Creativity Network

MozaïekBrabant Projectatelier BrabantStad, een samenwerking tussen de provincie Noord-Brabant, de B5 gemeenten, de waterschappen en drie architectenbureaus, deed in 2014 een ontwerpend onderzoek naar mogelijkheden voor ruimtelijke inrichting. Hoe ziet Brabant er in de toekomst uit? Dat resulteerde in een wandtapijt van twaalf bij drie meter. Hierin zijn steden, landbouw, natuurgebieden en zes ontwikkelprincipes letterlijk met elkaar verweven. Een bijpassende lessenaar van negen meter geeft uitleg over het onderzoek in tekst en beeld. Het wandtapijt is getoond op de IABR–2014–URBAN BY NATURE in Rotterdam en maakte daarna een rondreis langs vijf Brabantse steden, onder de naam MozaïekBrabant: Eindhoven, Tilburg,

14

materials XL foodVoor de derde keer op rij organiseerde bkkc tijdens de Dutch Design Week het succesvolle programma Materials XL. Na licht (2012) en textiel (2013) stond het programma dit keer in het teken van food. In het Klokgebouw op StrijpS in Eindhoven waren we te gast bij Keukenconfessies. Twee lezingen, een interview en een intermezzo vormden het programma.

De sprekers maakten samen de voedselketen zichtbaar. Ook keken we onder de dynamische leiding van moderator Teun van de Keuken naar het proces en zochten we naar antwoorden op vragen als: hoe kan voedsel een brug vormen tussen sectoren? Hoe zetten we Brabant neer als proeftuin voor innovatie in de agrofoodsector? Met ruim 90 deelnemers was het animo groot te noemen. Het gezelschap bestond uit ontwerpers, boeren, wethouders, bloggers en geïnteresseerden.

15

Helmond, ’s-Hertogenbosch en Breda. Op elke locatie organiseerde bkkc activiteiten met de verschillende partners. En elke stad belichtte vanuit de lokale actualiteit de thema’s van de expositie: wonen, voedsel, energie en water.

In opdracht van de provincie was bkkc de bruggenbouwer in het Brabantse veld. bkkc koos de expositielocaties en zorgde voor een belangrijk deel voor de communicatie, afstemming van de volledige programmering en logistiek voor de reizende expositie. In de vijf maanden dat het tapijt toerde hebben we 31 partijen direct weten te betrekken in de programmering, inclusief ‘unusual suspects’.

MozaïekBrabant haalde de Groningerkrant.nl als goed voorbeeld van communicatie tussen provincie en inwoners. Een selfie-actie leverde hilarische beelden op en maakte MozaïekBrabant zichtbaar tot in Japan, Rusland en China. De Wall of Dreams is volgehangen met 650 dromen voor Brabant; grote dromen over infrastructuur en kleine over een speeltuintje op de hoek. In totaal waren er tien bijeenkomsten die in totaal 20476 bezoekers trokken. De Twittercommunity was met 495 volgers goed voor een potentieel bereik van meer dan 1 miljoen mensen.

in Brabant. VisitBrabant neemt de marketingopgave voor haar rekening.

De alliantie heeft tot doel om Brabant zo breed mogelijk te laten participeren en het cultuursysteem blijvend te versterken. Mede door de betrokkenheid van bkkc bij de Brabantbrede programmering werden verschillende processen en geldstromen aan elkaar verbonden. Voor de ontwikkeling en monitoring van projecten namen we onderdelen over uit onze werkwijze in het impulsgeldenprogramma. Ook zetten we onze ervaring met procesmanagement in voor beide stichtingen.

Voor Van Gogh 2015 zat bkkc in de selectiecommissie voor de Brabantbrede programmering. GLOW, Redhead Days, Theaterfestival Boulevard, Loek Grootjans en Bloemencorso Zundert kregen een bijdrage. bkkc begeleidde ook de presentatie van de voorstellen aan de Adviescommissie Kunsten. Na een positief oordeel van de Adviescommissie nam bkkc de monitoring van de projecten op zich.

Ook voor Bosch500 begeleidde bkkc de presentatie van de programmering aan de Adviescommissie Kunsten en ook hier volgde een positief advies. Daarnaast werd bkkc als projectleider gevraagd voor onder andere de Bosch Grand Tour, een samenwerkingsproject van de zeven grote musea en Fanfari Bombari, een muziektheatervoorstelling in vijf gemeenten rondom ’s-Hertogenbosch.

Districts of Creativity NetworkBegin 2014 trad de provincie Noord-Brabant als 13e lid toe toe tot het internationale Districts of Creativty Network, een samenwerkingsverband van regio’s die zich onderscheiden door de manier waarop zij creativiteit inzetten als verbindende schakel tussen economie en cultuur. In opdracht van de provincie formuleerde bkkc in de tweede helft van 2014 samen met de BOM, de Ambassade voor Creatieve Zaken en MSLGroup een plan hoe vanuit Brabant inhoud kan worden gegeven aan het lidmaatschap van het DC Network. Voor bkkc is het lidmaatschap van het DC Network een proeftuin: voor de verankering van cultuur door het culturele veld duurzaam te verbinden met maatschappelijke vraagstukken, voor een innovatiebeleid dat niet stuurt op van tevoren vastgestelde topsectoren maar op door de samenleving geformuleerde vragen, voor een overheid die doelstellingen wil formuleren en realiseren in samenspraak met relevante netwerken. bkkc ziet voor zichzelf dan ook een blijvende rol in het platform voor en de organisatie van Brabant als District of Creativity weggelegd.

themajaren In april 2014 sloten Stichting Van Gogh Brabant en Stichting Jheronimus Bosch500 een alliantie met bkkc en VisitBrabant. We gaan minstens 2 jaar samenwerken met als hoofddoel het organiseren van de themajaren Van Gogh 2015 en Bosch500 (in 2015 en 2016). bkkc is verantwoordelijk voor de programmering en het stimuleren van samenwerking met culturele organisaties

17

talentontwikkeling

Brabant, konden de talenten additionele middelen aanvragen bij onder andere het Media Fonds. Met succes. Het stimuleringsbudget heeft een enorm multiplier-effect gehad. Dankzij de Brabantse Beauties konden talentvolle documentairemakers zich verder ontwikkelen op zowel inhoudelijk als zakelijk vlak.

Het tweede talentontwikkelingsproject binnen de AV-sector dat in 2014 tot stand is gekomen is Docwerk, een werkplaats voor afgestudeerde film- en mediamakers. Docwerk begeleidt elk half jaar zes jonge makers, elk met hun eigen visie en achtergrond. Door de meester-leerling opzet krijgen zij routine in het maken van documentaires en werken zij aan hun ontwikkeling. Het resultaat? Kunst- en cultuuritems en documentaires die op televisie en via online kanalen te zien zijn. Docwerk werkt nauw samen met het culturele veld en Omroep Brabant. Ook ligt er een duidelijke verbinding met de Brabantse Beauties.

Dat zei minister Bussemaker. Ze vond het zelfs zo belangrijk, dat ze voor de periode 2014 - 2016 € 8 miljoen extra beschikbaar stelde voor talentontwikkeling. Ook de Provincie ziet het belang. In deze kunstenplanperiode investeert zij op jaarbasis € 1,15 miljoen (€ 550.000,- direct aan Dans Brabant, Het Zuidelijk Toneel, Muzieklab Brabant en € 600.000,- via de impulsgeldenregeling). Brabant is in dat opzicht uniek, geen andere provincie investeert zoveel in talenten.

In 2014 zijn verschillende talentontwikkelingstrajecten gestart en doorontwikkeld volgens het zogenaamde BrabantModel. In dit model staat de maker centraal. Het talent wordt gedragen door het culturele veld en raakt daarmee verbonden. Dat culturele veld bestaat uit festivals, podia, presentatie-instellingen en andere culturele partners die hun kennis, faciliteiten en netwerken aan elkaar knopen.

talentontwikkeling per discipline

muziekIn 2014 draaiden er op het gebied van muziek twee grote talentontwikkelingsprogramma’s: Proud Of The South voor de popmuziek en New Arrivals voor de hedendaags gecomponeerde muziek, jazz en improvisatie. In beide projecten speelde de samenwerking tussen Brabantse podia en festivals een belangrijke rol. Dat kwam terug in het vormgeven van de projecten en ontwikkeltrajecten. Maar ook in het delen van kennis, netwerk en expertise en het bieden van podiumplekken voor de deelnemers.

Proud Of The South koppelde tien Brabantse talenten aan profes-sionals uit de popmuziek. En in New Arrivals werden vijf talentvolle acts gecoacht door professionals binnen hun genre. Alle 15 talenten volgden een op maat gemaakt traject waarmee ze werkten aan hun artistieke en zakelijke ontwikkeling. bkkc was nauw betrokken bij de totstandkoming van deze projecten en nam zitting in de twee stuur-groepen. Beide projecten zullen in 2015 een vervolg krijgen.

Tot slot heeft bkkc in 2014 voor de laatste keer het Brabantse deel van het landelijke coachingprogramma PopSport gecoördineerd. Zes talentvolle jonge Brabantse muziekacts (niet ouder dan 20) kregen een halfjaar lang workshops en coaching van professionals uit de muziekindustrie. Het ging daarbij om zaken als songwriting, produceren, management en promotie. PopSport is overgenomen door de stichting Bosse Nova, die ook verantwoordelijk is voor de organisatie van de Kunstbende in Brabant.

film/AVIn 2014 zijn er mede op initiatief van bkkc binnen de AV-sector twee talentonwikkelingsprojecten gerealiseerd, met een bijdrage uit de impulsgelden. Brabantse Beauties is een project waarbij talentvolle documentairemakers een stimuleringsbudget kunnen winnen door hun filmplan te pitchen voor een deskundige jury. Door de koppeling van talentvolle makers aan ervaren producenten, het beschikbaar stellen van een stimuleringsbudget en de betrokkenheid van Omroep

“Creatieve en artistieke toptalenten zijn essentieel voor de bloei, het niveau en de dynamiek van het culturele leven. Ze zorgen ervoor dat mensen zich kunnen laten inspireren door voorstellingen, films, boeken, exposities en muziek. Ze zijn nodig voor de creatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen en kunnen anderen inspireren. Talentontwikkeling vind ik daarom heel belangrijk.”

Proud Of The SouthProud Of The South koppelde tien Brabantse talenten aan professionals uit de popmuziek. En in New Arrivals werden vijf talentvolle acts gecoacht door professionals binnen hun genre. Alle 15 talenten volgden een op maat gemaakt traject waarmee ze werkten aan hun artistieke en zakelijke ontwikkeling. bkkc was nauw betrokken bij de totstandkoming van deze projecten en nam zitting in de twee stuurgroepen. Beide projecten zullen in 2015 een vervolg krijgen.

18

Kunstpodium TKunstpodium T uit Tilburg kreeg een impulsbijdrage. Dit podium koppelde in zes succesvolle edities afstuderende kunstenaars van Nederlandse en Vlaamse academies aan meer ervaren vakgenoten. Dit resulteerde in een serie werkperiodes met exposities in Tilburg en op verschillende satellietlocaties.

Kunstpodium T zocht in 2014 meer internationale samenwerking. Kunstvakopleidingen uit het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Tsjechië sloten zich enthousiast aan bij het project, dat vanaf 2014/2015 draait onder de titel Apprentice/Master. Tien deelnemende academies vaardigden ieder zeven eindexamenstudenten af, die samen 17 tentoonstellingen in vijf landen vulden.

De aftrap was een symposium in Museum De Pont in september 2014, waar alle studenten bij aanwezig waren. De dag stond in het teken van de internationale identiteit van de startende kunstenaar. Alle studenten waren een week in Tilburg om een speciaal programma te volgen, met veel aandacht voor cultureel ondernemerschap.

19

Van de acht individuele talentontwikkelingstrajecten zijn de meeste in 2014 afgerond met positief resultaat. Toch hebben we besloten om het project voorlopig niet voort te zetten. In de loop van 2014 zijn er tal van samenwerkingsprogramma’s gestart en doorontwikkeld waardoor ons high potentialproject praktisch overbodig is geworden. De nieuwe projecten dekken nagenoeg alle disciplines binnen het culturele veld.

loopbaananalyse

Het afgelopen jaar konden we onze expertise op het gebied van loopbaanbegeleiding succesvol inzetten bij talentontwikkelings- trajecten. Binnen deze trajecten ging het niet om loopbaan- begeleiding maar om loopbaananalyse. Een heel efficiënte manier om objectieve, onafhankelijke inzichten te genereren die leiden tot een ontwikkeladvies. Dit ontwikkeladvies is het startpunt van een individueel ontwikkelplan en het doelgericht inzetten van de beschik-bare middelen en expertise binnen het talentontwikkelingsproject.

beeldende kunstOnder de titel jump! gaven we acht talentvolle beeldend kunstenaars een steun in de rug om een plek te veroveren in het kunstcircuit. Dat deden we samen met Ingrid Luycks Gallery, Galerie Jan van Hoof, Galerie Majke Hüsstege en Galerie Pennings. Dankzij deze unieke samenwerking kregen de talenten een waardevol coachings- en leertraject.

Het curriculum bestond uit gezamenlijke trainingen op het gebied van presentatie en zichtbaarheid, zakelijke aspecten, kennis van de markt, plus een individueel traject waarin het meer ging om de artistieke inhoud van het werk. Het groepsproces is niet alleen belangrijk voor de kunstenaars, maar zeker ook voor de galeriehouders. Naast het coachen van hun talenten gingen zij ook met elkaar in gesprek over de positie van de galerie anno 2014. Het talentontwikkelingstraject ontving een bijdrage uit de regeling impulsgelden.

literatuurIn het werkplan voor 2014 constateerden we dat er kansen lagen op het gebied van de Brabantse letteren. De bemoeienis van bkkc met literatuurfestival Tilt leidde in 2014 tot een succesvolle impulsgeldenaanvraag. We zien dat het cultureel systeem op het gebied van letteren afgelopen jaar sowieso een flinke impuls heeft gekregen: er kwamen meerdere professionele initiatieven op het gebied van literatuur van de grond. Ook was er een heel voorzichtige poging richting een minimale infrastructuur op het gebied van literatuur.

adviesgesprekken en loopbaanbegeleiding 2014

Adviesgesprekken 711

Loopbaangesprekken 45

Loopbaanbegeleiding 75

Loopbaananalyse 15

Talentontwikkelingstrajecten 4

Aantal verschillende kunstdisciplines in trajecten 4theater & dansHet brede plan voor talentontwikkeling theater en dans kreeg in 2014 vorm in PLAN. PLAN bestaat uit twee componenten:

• lokale broedplaatsen in Breda, Eindhoven, Tilburg en ’s-Hertogenbosch;

• individuele ontwikkelplannen voor makers.

De redactie van PLAN (Festival Cement, Theaterfestival Boulevard, DansBrabant, Het Zuidelijk Toneel, Circo Circolo, De NWE Vorst en PodiumBloos) en bkkc spraken af dat het eerste seizoen een opmaat zou zijn naar een meer definitieve werkwijze. Dat betekent dat een aantal makers in 2014 eenmalig is ondersteund voor producties die ze dat jaar maakten. Ook zijn twee makers, Lisah Baert en Katja Heitmann, in 2014 gestart met een meerjarig ontwikkeltraject op maat. De laatste maanden van 2014 werkten we aan de provinciale en landelijke zichtbaarheid van PLAN.

high potentials

In 2014 evalueerden we het high potentials programma. Dit waren de centrale vragen: worden de gestelde doelen met dit traject gehaald? En hoe verhoudt dit traject zich tot andere talentontwikkelingsprogramma’s, in de instellingen en/of binnen de impulsgeldenprojecten?

21

gebiedsontwikkeling

Binnen de programmagroep Omgevingskwaliteit richtte het projectteam Gebiedsontwikkeling zich in 2014 op zowel landschappelijke als stedelijke ontwerp- en gebiedsopgaven. In aansluiting op de Brabantse Agrofood Uitvoeringsagenda 2020 werkten we bovendien mee aan de transitie van de Peelhorst en de Peel tot een innovatieve en duurzame agrofoodregio. Ons doel was de betrokken partijen te enthousiasmeren en stimuleren om kunst op te nemen in de inrichting en transitie van de gebieden. Daarmee bevorderden we nieuw en goed opdrachtgeverschap.

Naast de provinciaal benoemde gebiedsopgaven werkten we in 2014 door aan eerder ingezette meerjarige gebiedsontwikkelingen, zoals:• ontwikkeling van de Spoorzone Tilburg;• Kunst aan de A50;• ontwikkeling van de Noordwaard in de Brabantse Biesbosch;• Piushaven Tilburg in samenwerking met Leisure Boulevard;• de Weg van de Toekomst in samenwerking met gemeente Oss,

projectbureau N329 en bouwbedrijf Heijmans.

de gebiedsopgavenBinnen de gebiedsopgaven hebben wij in eerste instantie voor 2014 drie kansrijke pilotprojecten geformuleerd: Waterpoort, De Levende Beerze en de N65.

Kunstenaars kunnen:• meedenken over de fysieke inrichting van de openbare ruimte;• het gebruik van de ruimte door bewoners en bezoekers

stimuleren; • de identiteit van een regio en zijn bewoners versterken middels

‘storytelling’ en het verbeelden van immaterieel erfgoed.

Het programma Omgevingskwaliteit richt zich bovendien op groei en vernieuwing van opdrachtgeverschap in verschillende maatschappelijke sectoren en het bevorderen van ondernemerschap bij kunstenaars. Zo ontstaat een culturele sector die sterk verankerd is in de samenleving en zich verbonden weet met haar omgeving. Een cultuursector die meedenkt over innovatieve oplossingen voor ruimtelijke en sociale vraagstukken.

Mede dankzij het impulsgeldenprogramma konden we onze ruimtelijke taak in 2014 doorontwikkelen. We zagen dat omgevingskwaliteit een aandachtspunt is voor veel partijen, waaronder zorg, recreatie & toerisme, infrastructuur, agrofood, onderwijs en de kunstsector zelf.

bkkc zoekt vanuit het programma Omgevingskwaliteit proactief naar mogelijkheden om cultuur te integreren in de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte. Daarmee verhogen we de belevingswaarde en de intrinsieke waarde van de leefomgeving. Partijen en sectoren die zich bezighouden met ontwikkeling, beheer en gebruik van de publieke ruimte brengen we bij elkaar. We nodigen ze uit tot samenwerking en kennisuitwisseling.

Bovendien traint bkkc makers uit alle artistieke disciplines om in opdracht te werken en zich te bekwamen in het werken met publiek en publieke ruimte. Soms gaat het hierbij om kortlopende, eenmalige adviezen. Soms ook om pilotprojecten met een integrale benadering, vaak meerjarig en interdisciplinair, waarmee we de gebiedsopgaven van de provincie en de Landschappen van Allure versterken.

De constructieve samenwerkingsverbanden die in 2013 waren ontwikkeld met gebiedsmanagers, planologen en ontwerpers hebben we in 2014 verstevigd. Net als de samenwerking met BERK (Brabants Expertisecentrum Ruimtelijke Kwaliteit). Er was regelmatig overleg met de teamleden van BERK en op 15 september 2014 participeerde bkkc op uitnodiging van BERK met een workshop Kunst en Ruimte in het drukbezochte Festival Ruimtelijke Kwaliteit. bkkc was ook betrokken bij de realisatie van de Brabantse Stijlprijs, die tijdens het festival werd uitgereikt aan de gemeente Veghel.

De band tussen bkkc, BERK en het Cluster Ruimte van de provincie werd nog intensiever omdat bkkc in 2014 opdracht kreeg om het project MozaïekBrabant te leiden.

omgevingskwaliteit

De provincie Noord-Brabant ziet ruimtelijke ontwikkeling en cultuur als kerntaken. Met ruimtelijk-economisch en cultureel beleid wil zij een goed vestigings- en leefklimaat scheppen en de randvoorwaarden creëren waarmee Brabant een toonaangevende kennisregio is en blijft. Cultuur is daarbij een integraal onderdeel van de ontwikkeling en inrichting van de openbare ruimte. Kunst speelt op verschillende momenten en op verschillende niveaus een rol.

22

landkunst

Oplage krant 8500

Landkunst partners 48

landkunstLandkunst stimuleert verschillende domeinen en sectoren om samen projecten tot stand te brengen. Landkunst vertelt over de geschiedenis van een plek en denkt mee over de veranderingen in het gebied. Beeldend kunstenaars, fotografen, videokunstenaars, filmers, schrijvers, dichters, ontwerpers: allemaal krijgen zij de mogelijkheid te reageren op de genius loci, de geest van de plek. Landkunst brengt land, stad, natuur, eigentijdse kunst, erfgoed en cultuurhistorie samen en draagt daarmee bij aan de ruimtelijke kwaliteit van Brabant.

Vanaf 2013 lag de nadruk op het zichtbaar maken van verschillende Landkunstinitiatieven in de hele provincie. Deze lijn is in 2014 voortgezet. We bundelden projecten van organisaties die zich bezighouden met thema’s als land, natuur en kunst. bkkc presenteerde in 2014 de tweede Land Kunst Krant waarin de nieuwe initiatieven een plek kregen en een overzicht stond van de tijdelijke en permanente projecten en werken in Noord-Brabant. Op die manier werden de projecten niet alleen inhoudelijk, maar ook op het gebied van communicatie en pr aan elkaar gekoppeld.

Daarnaast organiseerde bkkc in 2014 in samenwerking met Natuurmonumenten en het Van GoghHuis in Zundert de buitenexpositie Landkunst op de Buisse Heide. We nodigden vier beeldend kunstenaars en twee schrijvers uit voor een artist-in-residence periode op deze bijzondere locatie. Naar aanleiding van de expositie, van september tot en met november, publiceerden we Landkunst op de Buisse Heide.

Een belangrijke ontwikkeling in dit project is het feit dat bkkc sinds 2013 nadrukkelijker een regisseursrol vervult en op die manier andere partijen wil stimuleren het opdrachtgeverschap op zich te nemen. In 2014 ontwikkelde Landkunst zich verder als samenwerkingsproject. We werkten aan de zichtbaarheid van de initiatieven en zochten actief naar nieuwe partners uit verschillende sectoren, die Landkunstprojecten willen opzetten of verder willen ontwikkelen.

23

Bij dit laatste punt, de herkenbare identiteit, zijn de boom- en plantenkwekers rond de N65 nauw betrokken. De boomteeltbedrijven willen zich als succesvolle bedrijfstak duidelijker profileren. Daarom is binnen de totale gebiedsopgave een deelopgave geformuleerd waarin de boomteeltsector centraal staat. In 2014 vroegen de kwekers bkkc om mee te werken aan het opstellen van een startnotitie (Een Laan om te ontdekken) en een bidbook (De N65 als Etalage en nog veel meer). Doel was om financieringsmogelijkheden te verkennen en partijen bereid te vinden tot medewerking. Er is een samenhangend plan opgesteld om kunst en vormgeving als verbeeldende en verbindende factor in te zetten bij het versterken van de natuur-en landschapswaarden.

agrofood uitvoeringsagenda

Er kwamen in 2014 verschillende activiteiten tot stand om de kunstsector en de agrofoodsector met elkaar te verbinden.

Regionale groep De Peelhorstbkkc is sinds 2012 lid van de Regionale groep De Peelhorst. Dit netwerk zorgt voor inhoudelijke en procesmatige ondersteuning om de ontwikkeling van duurzame landbouw en het verbeteren van de leefbaarheid te versnellen. De groep fungeert als denktank, kan vraagstukken nader uitwerken of elders agenderen en houdt de partijen bij elkaar. Regelmatig worden kunstenaars en kunstinitiatieven uitgenodigd om mee te denken over een vraagstuk.

FoodLabPeel Het meerjarenproject FoodLabPeel wil een bijdrage leveren aan de transitie van het Brabantse platteland tot een innovatieve en duurzame agrofoodregio. Deze transitie, de relatie tussen stad en land, de verduurzaming van onze voedselketen en de relatie tussen consumenten en voedsel zijn onderwerpen die de komende jaren hoog op de agenda staan in Brabant. FoodLabPeel werd ontwikkeld vanuit de overtuiging dat kunstenaars op verschillende manieren kunnen bijdragen aan de discussie, bijvoorbeeld door nieuwe maatschappelijke waarden in beeld te brengen. Bovendien kan kunst helpen om verschillende en soms conflicterende werelden bij elkaar te brengen.

FoodLabPeel richt zich specifiek op het maatschappelijk vraagstuk van voeding en de productie daarvan. bkkc gaf ecodesigner Wieteke Brocken (Aarde en Co) opdracht om een concept te ontwikkelen waarmee boeren in contact kunnen treden met consumenten. We werkten samen met diverse partners, zoals ZLTO, Peelnetwerk, ondersteuningsteam De Peelhorst, Waterschap Aa en Maas, BMF en diverse boeren en makers.

De Peel heeft de hoogste veedichtheid van Europa. FoodLabPeel gaat uit van co-creatie en design thinking, waarbij boer en maker samen aan de slag gaan met maatschappelijke vraagstukken zoals duurzaamheid, mestoverschot en voedselproductie. Hierdoor worden bewustwordingsprocessen bij boer en burger op gang gebracht en komen bijzondere ontmoetingen tot stand. FoodLabPeel is gepresenteerd tijdens de bijeenkomst Materials XL Food, op de Dutch Design Week (Eindhoven oktober 2014).

Waterpoort In oktober 2013 deed bkkc een voorstel aan de gebieds- en procesmanagers van Waterpoort voor een aantal schetsontwerpen waarmee verbindingen tot stand komen en havens en havenmonden weer waterpoorten kunnen zijn. Waterpoorten zijn betekenisvolle plekken die deel zijn van meerdere fysieke netwerken en zorgen voor herkenning en oriëntatie.

Binnen deze gebiedsopgave rondom het Volkerak-Zoommeer zijn zes thema’s geformuleerd waaronder Verbonden Forten en Vestigingen en Familie van Waterpoorten. Ze hadden raakvlakken met andere projecten zoals brabant vertelt en de Zuiderwaterlinie. bkkc heeft voorgesteld om voor de werkateliers rond deze thema’s ook kunstenaars en/of landschapsarchitecten, architecten en stedenbouwkundigen uit te nodigen. Hoewel organisatoren en betrokken gemeenten enthousiast waren, viel in maart 2014 helaas het besluit om het atelier te organiseren zonder daar kunstenaars bij te betrekken.

Levende BeerzeDeze gebiedsopgave bestaat uit drie onderdelen: De grond-portefeuille de Kempen, het uitvoeringsprogramma de Kleine Beerze en Convenant de Pielis. We haakten aan bij de projecten Kleine Beerze en Pielis, waarvoor beleefbaar landschap en recreatie speerpunten waren. bkkc wilde vooral regionale initiatieven enthousiast maken voor het project Landkunst. Een mooi voorbeeld hiervan is het project Beleef de Kempen, pilot Vessem, dat voortkwam uit het dorpsontwikkelingsplan Vessem.

N65De gebiedsopgave N65 zoekt infrastructurele oplossingen voor de problematiek rond deze weg tussen Vught en Tilburg. Het onderzoek richtte zich op:• leefbaarheid en veiligheid;• doorstroming en bereikbaarheid;• natuur;• ruimtelijke kwaliteit.

Met het oog op ruimtelijke kwaliteit legden we een koppeling met Landkunst en brabant vertelt. Onze doelstellingen:• ontsluiting van landelijk gebied;• verhoging van de ecologische potenties en de toeristische

aantrekkingskracht;• het ontwerpen van een herkenbare identiteit, een ‘huisstijl N65’.

24

25

BrabantberaadProcessen die zich op verschillende niveaus afspelen (ambtelijk, bestuurlijk, belangenorganisaties, boeren en burgers) zijn vaak slecht zichtbaar. In 2014 dachten we mee over hoe we kunstenaars kunnen betrekken bij discussies over de transitie van de sector en het creëren van nieuwe waarden. Dat deden we in nauw overleg met de ambtelijke stuurgroep voor het Brabantberaad en de Rafael Dialoog. Op voorspraak van bkkc is acteur Lucas de Man in gesprek gegaan met de ambtelijke stuurgroep en is striptekenaar Michiel van de Pol uitgenodigd het verslag te tekenen van de Rafael Dialoog in januari 2015.

ZuiderwaterlinieDe Provincie zet in de Cultuuragenda van Brabant sterk in op de Brabantbrede ontwikkeling van de Zuiderwaterlinie. Voor bkkc is de Zuiderwaterlinie bekend terrein. Eerder organiseerden wij met deProvincie en de gemeente ’s-Hertogenbosch een project waarbij kunstenaars, filmers, schrijvers envormgevers de Zuiderwaterlinie in beeld brachten.

In 2014 zijn verschillende gesprekken gevoerd met kwartiermaker René Kwant die door VisitBrabant in opdracht van de Provincie was aangesteld. Uitgangspunt voor het overleg was zijn masterplan ‘Van Alva tot Bond etC’. De kwartiermaker werkte aan het opzetten van een samenwerkingsverband met regionale clusters en een overkoe-pelend programmateam, waar bkkc onderdeel van zou vormen.

Omdat de aanstelling van de kwartiermaker niet werd verlengd en centrale regie uitbleef, is het samenwerkingsverband tot nu toe niet van de grond gekomen. Desondanks heeft bkkc de Zuiderwaterlinie bij zowel makers als maatschappelijke organisaties onder de aandacht gebracht. Dat resulteerde in de ontwikkeling van projecten die in 2015 plaats zullen vinden.

leegstand & herbestemming

In 2012 was de inspiratiebijeenkomst ‘leegstand als kans voor cultuur’ aanleiding voor een nieuwe focus op leegstand en herbestemming. In 2013 is het concept ‘VOLOP’ van de grond gekomen en opgepakt door het City Change Center in ’s Hertogenbosch. In verband met de opdracht MozaïekBrabant heeft bkkc in 2014 geen nieuw project ontwikkeld, maar maakten we de problematiek van leegstand en herbestemming onderdeel van MozaïekBrabant. We brachten het thema onder de aandacht binnen het impulsgeldenprogramma en in onze relatie met makers en organisaties als de Erfgoed Fabriek.

healing environmentDe gedachte achter Healing Environment is al geruime tijd een aandachtspunt voor zowel de zorg- als de cultuursector. Hoe kunnen publieke ruimtes zo worden ingericht dat zij goed zijn voor het welzijn en de gezondheid van patiënten, cliënten, werknemers en bezoekers? Kunstenaars, vormgevers en architecten spelen daarbij een beeldbepalende rol. Onder de titel Who Cares? organiseert bkkc al een aantal jaren tentoonstellingen en bijeenkomsten om te onderzoeken wat kunstenaars kunnen betekenen voor de zorgsector.

In 2014 plaatsten we in het kader van Healing Environment een oproep voor plafondkunst. We lieten zien hoe kunst bijdraagt aan een sterkere toekomst van de zorg en het scheppen van een fijnere omgeving. Mensen uit de zorg werden actief betrokken bij kunst. Tijdens de inspiratiedag Who Cares? #2 vertelde onderzoekster Petra van der Schaaf over de uitgangspunten van een fysiek optimale omgeving. Ook kon men zich laten inspireren door De Cultuurkantine (kunst en jeugdzorg) en Het Groot Letterfestival (kunst en ouderen) en door voordrachten van kunstenaars die in de zorg werken.

Binnen het impulsgeldenprogramma startten in 2013 een aantal toonaangevende pilots waar bkkc als participant bij betrokken blijft en die als opmaat fungeren om andere partijen te enthousiasmeren: Natuurlijk Bernhoven van Ziekenhuis Bernhoven (Uden) en De kracht van kunst in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (’s-Hertogenbosch). In 2014 monitorde bkkc deze projecten en zetten we de opgedane kennis in om andere zorginstellingen te inspireren, kennis te delen en de gezondheidssector en kunstensector meer met elkaar te verbinden.

27

talentontwikkeling

bkkc ontwikkelde in 2014 samen met vier Brabantse galeries het talentontwikkelingsproject jump!. Ook werd het talentontwikkelings-project Kunstpodium T gehonoreerd. Kijk voor meer informatie in het hoofdstuk Talentontwikkeling onder het kopje Beeldende Kunst, op pagina 19.

Geredeneerd vanuit de keten talentontwikkeling, productie en presentatie zijn er in dit domein zwakke schakels die om versterking vragen. Conform de ambitie van de Provincie, zoals verwoord in de Cultuuragenda van Brabant voor 2020, hebben we in 2014 ingezet op een sterke infrastructuur en een goed vestigingsklimaat. Het ontbreken van provinciaal beleid voor deze sector was daarbij een belangrijk aandachtspunt.

bkkc volgde de ontwikkelingen van dichtbij, als intendant voor het impulsgeldenprogramma, als adviseur en waar mogelijk mede richting gevend aan:• breder ondernemerschap bij makers en instellingen;• nieuwe verbindingen tussen cultuur en maatschappelijke

geledingen;• het vergaren en delen van kennis.

In 2014 werkte bkkc aan een duurzame en sterke infrastructuur voor de sector als geheel. We stimuleerden interdisciplinair en sector-overschrijdend werken. Dat wil zeggen dat we de samenwerking zochten met beleidsterreinen als economie, ruimtelijke ordening, erfgoed, welzijn en onderwijs.

presentatie-instellingenOm de positie van de presentatie-instellingen te versterken hebben we verschillende bijeenkomsten georganiseerd om met deze instellingen te overleggen over onderlinge samenwerking, samenwerking met andere maatschappelijke organisaties en om talentontwikkeling en ondernemerschap te stimuleren. Maar we spraken ook over collectieve marketing en het ontwikkelen van effectieve strategieën om politieke partijen en lokale bestuurders te betrekken bij het opzetten van beleid en activiteiten.

We gaven verschillende presentatie-instellingen vanuit het impulsgeldenprogramma kennisvouchers, waarmee zij business-plannen en marketingstrategieën ontwikkelden. Vanuit het impulsgeldenprogramma konden we ruim tien voorstellen van organisaties uit de Brabantse beeldcultuur honoreren. Vervolgens hebben we ze begeleid en gemonitord bij de uitvoering van hun plannen.

Artist in Residence (AIR)Brabant kent een groot aantal Artist in Residence-locaties, plekken waar kunstenaars in alle rust een periode kunnen doorbrengen om hun werk te ontwikkelen. Het zijn belangrijke locaties voor de culturele infrastructuur. bkkc benaderde in 2014 alle AIRs in Brabant en nodigde ze uit voor een kennismaking en verdiepingsdag. Daar spraken we over mogelijke samenwerking en een grotere zichtbaarheid van deze bijzondere locaties. Ook onderzochten we welke rol de AIRs kunnen hebben voor talentontwikkeling in Brabant.

Een van de gastsprekers was Heidi Vogels van Dutch Culture, de organisatie waar Trans Artists (TA) is ondergebracht. Deze organisatie geeft onafhankelijk advies over zo’n 1500 Internationale AIRs. Als belangrijke Brabantse AIRs werden het Vincent van GoghHuis in Zundert en MIET AIR in Beers uitgelicht. De bijeenkomst was drukbezocht en de aanwezigen waren zeer enthousiast over dit initiatief tot samenwerking.

kamer beeldcultuur

Het domein van de beeldcultuur is groot en divers: beeldende kunst, vormgeving, architectuur en de AV-sector vormen samen de levendige onderdelen, elk met zijn eigen sterke en zwakke punten.

werkplaatsenbkkc heeft in 2014 de banden met de werkplaatsen, al dan niet met inzet van de impulsgelden, geïntensiveerd. We organiseerden bijeenkomsten in ons eigen pand, waarbij we onder andere spraken over het belang van research en development voor de sector en meer zichtbare en verregaande samenwerking.

Er zijn nieuwe werkplaatsen ontstaan: Docwerk voor de AV-sector en het Bio Art Laboratory in Eindhoven, dat de relatie tussen kunst en wetenschap onderzoekt. Vanuit de impulsgelden begeleidden, honoreerden en monitorden we de aanvraag van de gezamenlijke werkplaatsen voor een internationaal driedaags symposium (Topgemaakt).

29

bkkc werkte vanuit zijn rol van adviseur en procesbegeleider, samen met de betrokken partijen, in het bijzonder DansBrabant, verder aan de invulling en uitvoering van het gezamenlijke plan voor de dans in Brabant. We volgden hierbij de vier lijnen uit het plan:1. Creëren van nieuwe speelruimten en markten;2. Internationalisering en collectieve marketing;3. Aanwas: van instap naar doorgroei;4. Onderzoek coöperatieve werkvormen.

In 2014 lag het accent op twee intensieve projecten: • The Body Building (lijn 1, het creëren van nieuwe speelruimten

en markten);• deelname aan de Tanzmesse Düsseldorf (lijn 2,

internationalisering en collectieve marketing).

Onder de titel The Body Building is een selectie gemaakt uit bestaand en nieuw werk van acht Brabantse makers. Deze werden gepresenteerd in een gebundeld programma op Theaterfestival Boulevard. Een aantal van deze voorstellingen was ook te zien tijdens de Dansdropping in Tilburg in september 2014. Om deze werkwijze verder te exploiteren is een medewerker aangesteld die alternatieve vormen van programmeren en presenteren gaat zoeken, buiten de bekende circuits.

De internationaliseringsfocus lag in 2014 op de presentatie van Brabantse dansmakers tijdens de Tanzmesse Düsseldorf in augustus. Er werd een Brabantse dansbooth gehuurd waar verschillende makers en gezelschappen aanwezig waren. Ook is er een brochure over het Brabantse dansveld geproduceerd.

In het verlengde hiervan is een samenwerking aangegaan met Line Rousseau van A Propic. Zij signaleert, adviseert en deelt haar expertise, internationale contacten en netwerken ten faveure van het brede Brabantse dansveld. Inmiddels zijn er zes Europese regio’s waarmee in het kader van internationale uitwisseling nu al of op korte termijn wordt samengewerkt.

kamer dans

Met als kartrekker DansBrabant hebben diverse Brabantse gezelschappen, kleinschalige initiatieven, individuele makers, podia en festivals de afgelopen twee jaar veel tijd en energie geïnvesteerd in een deltaplan voor de dans in Brabant. Een gezamenlijk voorstel voor een dynamisch dansklimaat: kwaliteit, pluriformiteit, nieuwe aanwas, doorstroom, ontwikkeling en innovatie. Doel is om te komen tot een hernieuwde, toekomstgerichte en duurzame infrastructuur voor dans in Noord-Brabant en deze voor de volgende kunstenplanperiode 2017-2020 landelijk ondersteund te zien.

31

Doel daarbij is om de band van producenten en presentatie-instellingen met het publiek te versterken. Dit doen we door projecten te ondersteunen die:• meer vraag- in plaats van aanbodgericht werken (dit vraagt om

ondernemerschap en leidt tot minder financiële afhankelijkheid van de overheid);

• het binden van een publiek centraal stellen;• ruimte creëren voor ontwikkeling van innovatieve concepten,

nieuwe financieringsmodellen en allianties met maatschappelijke domeinen ook buiten het culturele veld (hierdoor wordt kennis ontsloten en gedeeld en worden risico’s en rendementen gespreid);

• producenten en presentatie-instellingen samen verantwoordelijk maken voor een effectieve afstemming tussen vraag en aanbod en voor publieksopbouw (dat leidt tot een grotere zichtbaarheid van het culturele veld en zo vergroting van het maatschappelijke draagvlak).

Vanuit de impulsgelden kunnen ook projecten van individuele makers, kunstenaars, filmmakers en muzikanten worden ondersteund. Een van de voorwaarden is dat er aantoonbaar maatschappelijk draagvlak is, wat kan blijken uit het aandeel private financiering in het dekkingsplan.

ontwikkelingen 2014

Binnen het impulsgeldenprogramma is de kamer Coproductie er om makers en instellingen te stimuleren nieuwe routes te verkennen en minder afhankelijk te worden van overheidssubsidies. Ondernemender dus, maar met behoud van aandacht voor belangrijke artistieke ontwikkelingen.

Voor makers betekent dit veelal een doorgroei naar een langere lijn in hun beroepspraktijk, waarbij ze minder afhankelijk zijn van incidenten en een grotere zelfredzaamheid aan de dag kunnen leggen. Voor culturele instellingen betekent dit dat zij financieel weerbaarder moeten zijn en zich competenties eigen moeten maken waarmee ze nieuwe kansen en uitdagingen beter aankunnen. Denk aan een gezonde bedrijfsvoering of gerichte marketingplannen waarmee ze beter kunnen aansluiten op de vraag, betere samenwerkingspartners worden en interessante doelgroepen beter kunnen bedienen.

Maar naast het opdoen van kennis gaat het natuurlijk ook om het realiseren van mooie projecten die de cultuursector in Brabant versterken, die aansluiten bij maatschappelijke doelstellingen of die nieuwe samenwerkingen tot stand brengen. Bijvoorbeeld tussen de culturele sector en het bedrijfsleven of andere duurzame partnerships.

kamer coproductie

Het programma Coproductie richt zich op de driehoek publiek – producent – presentatie-instelling. We dagen instellingen en makers uit om in nieuwe allianties nieuwe manieren van produceren en presenteren te ontwikkelen.

OOG Den BoschIn 2014 presenteerde stadskunstenaar Lucas de Man het stadsproject OOG Den Bosch. In dit project onderzocht Lucas het stedelijke samenleven vanuit drie perspectieven: IK, de ANDER en ONS. Voor elk perspectief maakte hij in samenwerking met verschillende kunstenaars en Brabantse bedrijven een apart kunstwerk: • de 5 OOG-installaties die aan verschillende

gebouwen in de stad hingen;• de theatervoorstelling LOS;• de installatie Toren van Babel.

Daaromheen organiseerde hij samen met burgers, organisaties en instellingen in Den Bosch het randprogramma Onderzoek Naar Samenleven waar onder andere het O.N.S Magazine uit voortkwam. Dit unieke stadsproject werd door het Brabantse publiek verkozen tot dé culturele gebeurtenis van 2014.

Het plan voor OOG wekte om meerdere redenen de nieuwsgierigheid van de impulsgelden-jury:• aansprekende en actuele maatschappelijke

thema’s;• een multidisciplinaire aanpak in relatie tot de

openbare ruimte;• grote ambitie en energie;• veelbelovende (samenwerkings)verbanden met

andere domeinen en partijen.

33

bkkc connects over marketing

Om marketingkennis onder de doelgroepen van bkkc te vergroten en mensen uit deze doelgroepen te inspireren met goede voorbeelden, organiseerden we in 2014 twee edities van bkkc connects over marketing. Eén bijeenkomst ging over co-creatie, de andere had regiobranding en citymarketing als onderwerp en werd georganiseerd in samenwerking met Visit Brabant. De beide bijeenkomsten werden goed bezocht.

marketingoverleg musea

Samen met Erfgoed Brabant organiseerde bkkc in 2014 een aantal bijeenkomsten om de marketingbehoeften onder Brabantse musea in kaart te brengen en te inventariseren waar mogelijkheden liggen voor gezamenlijke marketing. Dit leidde tot een structureel overleg met de grotere Brabantse musea om kennis te delen. De musea werken inmiddels samen aan een Grand Tour in het kader van het Jeroen Boschjaar.

Dat er veel behoefte is aan kennis over marketing, blijkt uit het relatief grote aantal vouchers dat op het gebied van marketing en communicatie is uitgegeven. Ook binnen de activiteiten van het ken-niscentrum is er ruimte om inspirerende marketingvoorbeelden en kennis over marketing- en communicatie-onderwerpen te delen.

De kamer marketing heeft de volgende speerpunten:• Collectieve marketing: samen met andere partijen zoeken naar

grotere uitstraling en een nieuw publiek;• Kennis van de markt: onontbeerlijk voor het bereiken van de

marketingdoelstellingen van organisaties en makers. Reeds beschikbare gegevens en onderzoeken wil bkkc delen met het veld. bkkc stimuleert culturele instellingen hun eigen klantgegevens te verzamelen en te analyseren.

• Crowdsourcing en co-creatie: het publiek op actieve wijze betrekken bij de ontwikkeling van het product. Dit zorgt voor meer draagvlak.

aanvragen impulsgelden In 2014 honoreerden we het project Brabant vindt en bindt van de vier grote Brabantse theaters. Met dit plan willen de theaters de samenwerking intensiveren door gezamenlijk doelgroepen te definiëren en te bedienen. Hier ging een analyse van de gezamenlijke bezoekersgegevens aan vooraf. Volgens de jury een schoolvoorbeeld voor culturele instellingen binnen en buiten Brabant. Het project Marktvergroting Circo Circolo werd in 2013 gehonoreerd en in 2014 uitgevoerd. Circo Circolo ging op zoek naar nieuwe manieren om de zakelijke markt aan zich te binden. Bijvoorbeeld door het festivalterrein langer open te stellen voor zakelijke bijeenkomsten. Zo ontving Circo Circolo het personeel van het Jeroen Bosch ziekenhuis (4000 bezoekers) en de leden van de Rabobank Hart van de Meierij (1100 bezoekers). Naast de projecten die binnen de Kamer Marketing werden gehonoreerd, zijn er ook veel projecten met een stevige marketingcomponent in andere kamers behandeld. Bijvoorbeeld fietsevenement Bels Lijntje, een voorbeeld van regiobranding. Of het plan van de gezamenlijke Brabantse creatieve werkplaatsen.

kennisvouchers marketing

Sinds 2014 kunnen makers en instellingen een kennisvoucher inzetten in de aanloop naar of als aanvulling op een impulsgelden-aanvraag. Er bleek veel behoefte aan kennisvouchers voor marketing en ondernemerschap. Specifieke marketingvouchers waren er voor:• Breda Photo• Beeldenstorm• EKWC / Beeldenstorm• 11 samenwerkende presentatie-instellingen• Stichting KOP• Bels Lijntje / Hall of Fame• Theater Artemis (marktverkenning)

kamer marketing

Vraaggericht werken en meer zichtbaarheid voor de Brabantse culturele sector. Dat zijn de belangrijkste doelen van de Kamer Marketing. Zoals geconstateerd in het werkplan voor 2014, is het maken en uitvoeren van een goede marketingstrategie voor veel culturele initiatieven nog niet eenvoudig. Er worden relatief weinig goede marketingplannen ingediend binnen het impulsgeldenprogramma en in veel gevallen is de marketingparagraaf van een project nog niet goed uitgewerkt.

pilot leefstijlonderzoekIn samenwerking met Bureau Ruimte en Vrije Tijd is bkkc eind 2014 gestart met een pilot op het gebied van leefstijlanalyse en -advies. Hierbij gebruiken we de Recron Innovatie Campagne en het model van Smart Agent. Een model dat veel gebruikt wordt in de vrijetijdssector.

Doelstelling is het verkrijgen van inzicht in de vraagkant van cultuur:• wat is het potentiële publiek van een culturele

instelling of project;• hoe kun je dit publiek het beste bereiken;• past het aanbod bij de vraag;• kunnen we de vraag naar cultuur met deze

inzichten vergroten?

Eind 2014 zijn we begonnen met een onderzoek voor de Cacaofabriek. In 2015 volgt een tweede pilot met poppodium Mezz. Op basis van de resultaten bekijken we of we deze methode breder in kunnen zetten binnen de impulsgelden en misschien ook Brabant C.

34

28 nov 2013 tot en met 26 jan 2014

bkkcverborrgen parels

gratis toegang

eigen uitingen

over de mens achter het product

19 februari tot en met 13 april 2014

gratis toegang

bkkcPLAAFOND over het plafond

als drager van kunst

24 april tot en met22 juni 2014

35

bkkc

bkkc is het brabants kenniscentrum kunst en cultuur. Een onafhankelijk platform waar zakelijke creativiteit en creatieve zakelijkheid bij elkaar komen.

Met overtuiging bouwen we mee aan een sterke culturele infrastructuur voor Noord-Brabant. Want wij geloven in kunst en cultuur. We zien dat een bruisend cultureel klimaat profiel geeft aan onze provincie. Dat het een vliegwiel is voor economische groei en sociale aantrekkingskracht. Tastbare resultaten waarmee we de waarde van kunst en cultuur zichtbaar maken.

Iedereen die werk maakt van kunst en cultuur heeft aan bkkc een krachtige en inspirerende partner. We zijn een levend netwerk dat kennis, middelen en werk laat stromen. Een plek waar mensen en ideeën elkaar vinden en versterken.

bkkc heeft vier kernrollen:

kenniscentrum | bkkc is het centrum voor informatie en debat, een ontmoetingsplaats voor mensen die beroepshalve te maken hebben met kunst en cultuur.

makelaar | bkkc promoot de Brabantse culturele sector en brengt vraag en aanbod bij elkaar. Samen met provincie, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties formuleren we vraag. En in overleg met makers versterken we het aanbod.

adviseur | bkkc is voor makers, podia en het kunstvakonderwijs een katalysator voor talent en ondernemerschap. Overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven adviseren we over cultuurbeleid en inrichting van de publieke ruimte.

financier | bkkc adviseert in financieringsvraagstukken en voert in opdracht van de provincie Noord-Brabant onder andere het impulsgeldenprogramma voor vernieuwing in de culturele sector uit. We vinden partners die willen investeren in een cultureel florerend Brabant.

bkkc brabants kenniscentrum kunst en cultuur spoorlaan 21 i-k5038 CB Tilburg013 7508400info@bkkc.nl www.bkkc.nl

@bkkc_nieuws /brabantskenniscentrumkunstencultuur bkkc

bkkcuw partner in kunst en cultuur

Speelt een van onderstaande vragen binnen uw gemeente of organisatie?

• Hoe schrijf je een cultuurnota of een kunstvisie?• Hoe versterken we de culturele infrastructuur in

onze gemeente?• Hoe ontwikkel je beleid voor kunst in de openbare

ruimte? • Ik ben op zoek naar een schrijver en een � lmer voor

een opdracht, waar vind ik die? • Hoe benut ik de gecombineerde kennis

van erfgoeddeskundigen, kunstenaars en landschapsarchitecten?

• Wie zorgt er voor het onderhoud en beheer van de kunst in onze gemeente?

• Waar vind ik een projectleider of adviseur voor een kunstproject?

Schiet een van onderstaande vragen wel eens door uw hoofd?

• Hoe zet je kunst in voor het oplossen van organisatievraagstukken?

• Hoe bereik je een in kunst geïnteresseerde doelgroep?• Hoe bouw je een kunstcollectie op?• Hoe creëer je een inspirerende werkplek?• Welke kunstenaar of vormgever kan me helpen bij

het ontwerpen van een relatiegeschenk of prijs?

Gemeenten, provincie, waterschappen, Staats-bosbeheer en andere organisaties en bedrijven, die vragen hebben op het gebied van professionele kunst, kunnen bij bkkc terecht. Dat kunnen vragen zijn over de inrichting van de openbare ruimte, de programmering van een cultureel evenement en het begeleiden van kunstopdrachten. Daarnaast leveren we input voor cultuurnota’s en stellen we onderhoudsplannen op voor kunstcollecties.

We maken zichtbaar wat kunst en cultuur voor uw werkgebied kunnen betekenen. bkkc ondersteunt organisaties, bedrijven en overheden in het formuleren van hun kunstbeleid, prikkelt het denken en zoekt mee naar innovatieve en creatieve oplossingen. We laten zien hoe kunst, design en vormgeving een organisatie kunnen versterken. Als matchmaker brengen we opdrachtgevers en makers met elkaar in contact en zorgen dat iedereen elkaars taal verstaat.

Wilt u weten wat kunst en cultuur voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem dan contact op met Liesbeth Jans, l.jans@bkkc.nl, 013-7508400.

36

Brabants Dagblad 27/08/2014

Copyright (c)2014 Brabants Dagblad 27/08/2014 Augustus 27, 2014 8:13 am / Powered by TECNAVIA

Copy Reduced to %d%% from original to fit letter page

door Renso van Nuland

WAALWIJK – De twee meisjes dieeergisteren ophef veroorzaaktendoor vechtend op een in Waal-wijk opgenomen filmpje te staan,hebben inmiddels de strijdbijl be-graven. Een woordvoerster van depolitie geeft aan dat beide meisjesgisteren een gesprek voerden overhet voorval. Aan de Gradenboogin Waalwijk werd een vechtpartijtussen de twee gefilmd en op in-ternet gezet. Op verzoek van depolitie werden de beelden vanFacebook gehaald, maar op eenaantal websites waren de beeldennog te zien. Omstanders bemoei-den zich er ook mee en deeldeneen aantal rake trappen uit.Verder meldt de woordvoersterdat er binnenkort een gesprekplaatsvindt tussen de politie ende betrokkenen bij het filmpje.„Van de meisjes weten we denaam al, van de meeste omstan-ders ook. We willen ze duidelijkmaken dat dit soort beelden niethandig zijn. Zeker niet wanneerze je op internet zet.” Van eenvan de omstanders die werd her-kend op de beelden, zijn privége-gevens op internet geplaatst. „Defamilie van deze betrokkene is ge-beld en uitgescholden”, weet depolitiewoordvoerster.

door Sjaak Koolen

WAALWIJK/HEUSDEN – De kunst-route langs het Halvezolenpadkrijgt nu echt vorm. De provinciesteunt het gezamenlijke projectvan de gemeenten Waalwijk,Heusden en Geertruidenberg meteen subsidie van 77.000 euro. Dathebben de drie gemeenten giste-ren bekend gemaakt. Ze rekendeneerder op een bijdrage van 25.000euro.Het plan voor het ontwikkelenvan een kunstroute ligt al drie

jaar klaar. Het plan is tot stand ge-komen in samenwerking met hetBrabants Kenniscentrum Kunsten Cultuur (BKKC). De drie ge-meenten willen langs het Halve-zolenpad, het fietspad op het voor-malige spoorwegtracé tussenRaamsdonk en Den Bosch, eigen-tijdse kunstwerken plaatsen.De kunst moet verwijzen naar derijke historie van De Langstraaten zijn schoen- en lederindustrie.De bijdrage van de provinciewordt gebruikt voor drie specialeonderdelen van het project. Het

grootste deel van de subsidie(42.000 euro) wordt besteed aande ontwikkeling van tweeapp-routes, die worden opgeno-men in de app Brabant Vertelt.De app vertelt historische verha-len over het gebied, laat animatie-films zien en bevat gedichten dievia een smartphone te beluiste-ren zijn. Ook komt er interactieveinformatie, speciaal bedoeld voorkinderen.Voorts wordt een bedrag van25.000 euro bestemd voor eenkunstwerk bij de voormaligespoorbrug over het Drongelens ka-naal. Met dit extraatje kan hetkunstwerk aangekleed wordenmet een rust- en picknickplek. Deresterende 10.000 euro gaat opaan (toeristische) informatie overde kunstroute.Vooralsnog komen er tot 2016 vier

kunstwerken langs de route. In deverdere toekomst is uitbreidingmogelijk. De Waalwijkse locatieszijn natuurpark De Vest in Was-pik en de omgeving van de spoor-brug. De definitieve locaties in

Raamsdonk en Drunen zijn nogniet bekend.De gemeenten willen gerenom-meerde kunstenaars vragen omspraakmakende kunstwerken tevervaardigen.

Provincie subsidieert kunstroute langsvoormalig spoorwegtracé in De Langstraatmet 77.000 euro.

Scholieren innieuwbouw

� Het Halvezolenpadis het fietspadtussen Raamsdonken Den Bosch.

� Het fietspad danktzijn naam aan devroegere spoorlijn,de Halve Zolenlijn.

� Deze spoorverbin-ding, die van groot

belang was voor deeconomische ontwik-keling van De Lang-straat, werd in 1972opgeheven.

� In Waalwijk looptde fietsroute overeen lengte van ruim4 kilometer dwarsdoor de stad.

Steun kunstplan Halvezolenpad

FIETSERSFILE

Kleding in ondergrondse containers wordt nat

Meisjes uitWaalwijkverzoend

WAALWIJK – Het nieuwe scholencomplex van het Dr.Mollercollege en de Walewyc-mavo in Waalwijk is giste-ren in gebruik genomen. Het was een drukte van jewelsteop de Olympiaweg. Honderden scholieren kwamen opde fiets naar school. Een fietsersfile voor de ingang van de

scholen was het gevolg. Medewerkers van Veilig VerkeerNederland en toezichthouders van de gemeente warenpresent om de scholieren de weg te wijzen en instructieste geven. Uiteindelijk vond iedereen een goed plekje voorzijn of haar fiets. foto Marvin Doreleijers/FPMB

pagina 29

HALVEZOLENPAD

Word ook abonnee!Ga naar

bd.nl/abonneren

Kijk voor aanbiedingen voorabonnees op:

bd.nl/abonneevoordeel

Woensdag 27 augustus 2014

bd.nlredactie.waalwijk@bd.nl De Langstraat inclusief Land van

Heusden en Altena

BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 17 MEI 2014 BRABANT 41

door Tom Tacken

DEN BOSCH – Als cultuurgedeputeer-de Brigite van Haaften (CDA) 25miljoen euro voor cultuur als eenbesluit naar buiten brengt, zet zijProvinciale Staten met de rug te-gen de muur.

Die kritiek kreeg zij gisteren vannota bene coalitiegenoot VVD.Het was volgens Statenlid Marijnten Harmsen van der Beek ookniet de eerste keer dat Van Haaf-ten zich bezondigde aan ‘manage-ment by persbericht’. „Zo gaanwij in dit huis niet met elkaarom”, hield de VVD’er Van Haaf-ten tijdens de bespreking van dejaarrekening 2013 voor. Van Haaf-ten wist echter van de prins geenkwaad: „GS hebben inderdaadeen besluit genomen, maar dat iseen voorstel aan Provinciale Sta-ten. Zo staat het ook nadrukkelijkaangegeven in het persbericht.”Het culturele fonds Brabant Ckon wat Van Haaften betreft ookvoor niemand als een verrassingzijn gekomen. Nico Heijmans,van coalitiepartij SP, voegde daar-aan toe dat ook hij vond dat VanHaaften qua communicatie ‘de ko-ninklijke weg’ had bewandeld.Opvallend was dat vanuit het op-positiekamp enkel de eenmans-fractie van 50Plus, in de persoonvan Herman Mondriaan, de erger-nis van de VVD bleek te delen.Ten Harmsen van der Beek voel-de zich dan wel voor het blok ge-zet door de 25 miljoen, hij sprak

ook van ‘vertraging in enkele cul-turele dossiers’.De culturele sector zou nog altijdniet weten waar ze aan toe was,nadat de titel van Culturele

Hoofdstad vorig jaar al aan Bra-bant voorbij was gegaan. De finan-ciële afwikkeling van dat ‘deba-cle’, zoals de PVV dat ziet, was diepartij nog altijd niet helder. „10miljoen euro is verbrast en de Bra-bantse burger heeft er recht op teweten waaraan precies”, beet Pa-tricia van der Kammen de gedepu-teerde toe. Van Haaften, op ditpunt bijgevallen door juist deVVD, maar ook GroenLinks,wierp de suggestie van de PVVverre van zich. „We hebben al diejaren inhoudelijk én financieelsteeds verantwoording afgelegd.Er rest nu alleen nog het staartjevan de stichting die inmiddels inliquidatie is.”Op nog twee andere punten ver-weerde Van Haaften zich tegenkritiek van de VVD. Ten Harm-sen van der Beek meende dat methet Sportplan nauwelijks voort-gang wordt geboekt. Het omge-keerde is volgens de gedeputeerdejuist het geval: „We liggen juistvoor op schema.”Dan was de VVD nog van me-ning dat het dossier grootschaligeerfgoedcomplexen aan een ‘stevi-ge evaluatie’ toe is. Het gaat daar-bij om nieuwe bestemmingenvoor bijvoorbeeld kloosters en fa-briekscomplexen. Ten Harmsenvan der Beek: „De tijden zijn ver-anderd. Moeten we dit niet veelmeer aan private partijen overla-ten?” Van Haaften beaamde dathet vaak om moeilijke dossiersgaat. Eind van dit jaar, begin vol-gend jaar wil zij een evaluatie.

door Gerrit van den Hoven

De provincie stort 25 miljoen eu-ro in het cultuurfonds Brabant C.Brabant wil, behalve de tweede re-gio op economisch gebied, ook detweede regio op cultuurgebiedvan Nederland worden. Maar hoerealistisch is dat eigenlijk?Deze week publiceerde de provin-cie een onderzoek van het PONnaar de vitaliteit in het cultuursys-teem in Brabant. Volgens het on-derzoeksinstituut een momentop-name, ‘een foto van de vitaliteit’van de cultuur in Brabant.In feite deed het PON over wathet Brabants KenniscentrumKunst en Cultuur (BKKC) afgelo-pen najaar ook al deed. Gesprek-ken voeren in het veld en die on-derbouwen met cijfermateriaal.De conclusie van het BKKC wasduidelijk: de cultuur in Brabant isde laatste jaren alleen maar verderachterop geraakt. Er zijn tiental-len banen verloren gegaan, de sub-sidie vanuit het rijk is gedaaldnaar 2 procent van de cultuurbe-groting en de toekomstverwach-tingen zijn somber. Het PON-on-derzoek bevestigt dat beeld. Al-

leen op het gebied van designdoet Brabant echt mee met deRandstad. De levenskracht van deBrabantse cultuur is kwetsbaar.Het is daarom merkwaardig datGedeputeerde Staten 25 miljoeneuro in Brabant C stoppen en ver-volgens zeggen dat ze de tweederegio van Nederland willen wor-den. Want de investeringen vande provincie in cultuur zijn maareen klein gedeelte van het totalebedrag dat in de culturele sectoromgaat. Het PON schat datslechts 12 procent van de cultuur-bestedingen en subsidies afkom-stig zijn van de provincie. Het rijkstopt er 2 procent in, de resteren-de 86 procent komt van de ge-meenten. Bureau Berenschot bere-kende begin dit jaar op basis vaneen enquête onder 65 gemeentendat gemeenten vanaf 2015 250 mil-joen minder aan cultuur uitgevendan dat ze in 2011 deden.Ambities hebben is goed, maar derealiteit is anders. Met BrabantCulturele Hoofdstad 2018 had deprovincie samen met de vijf grotesteden een bedrag van 100 mil-joen beschikbaar voor investerin-gen in de culturele sector. Na het

echec van Eindhoven/Brabant2018 probeert de provincie kramp-achtig dat ambitievuur ook in devijf steden aan te houden. Hetnieuwe fonds waarin nu een eer-ste storting is gedaan is daarvoorslechts een bescheiden begin.Maar het is zeer twijfelachtig ofde vijf steden ook ruimhartig incultuur gaan investeren. Er moetnog veel gebeuren. De achter-stand is groot, weet ook Chris vanKoppen, directeur van het BKKC.Toch acht hij het streven niet on-realistisch. „Het potentieel is aan-wezig in Brabant. Als provincie

en gemeenten er hard aan trek-ken, moeten we in 2020 nog maareens kijken hoe het ervoor staat.”Sylvester Eijffinger, hoogleraar fi-nanciële economie aan de Univer-siteit van Tilburg, stelt dat investe-ringen in cultuur absoluut nood-zakelijk zijn. „Zonder goede cultu-rele voorzieningen kun je hoog-opgeleide mensen niet vasthou-den.” Ranti Tjan, met het Euro-pees Keramisch Werkcentrum(EKWC) bezig te vernieuwen inOisterwijk, is optimistisch. „Deprovincie moet blijven investe-ren.”

10 miljoen euro isverbrast en deBrabantse burgerheeft er recht opte weten waaraan

Het potentieel is er.Laten we in 2020 eenskijken hoe ver we zijn

Goed economisch klimaatkan niet zonder goedeculturele voorzieningen

Over vijf jaar speeltBrabant cultureel in deChampions League

Patricia van der Kammen (PVV)

Chris van Koppen, BKKC Sylvester Eijffinger, econoom Ranti Tjan, directeur EKWC

� PON, onderzoeksinstituut in Til-burg, keek hoe de kunst in Bra-bant er in zeven disciplines voorstaat. Het PON lette daarbij op detop, internationale opererende ge-zelschappen of makers, maar ooknaar amateurbeoefening.

� Alleen op designgebied scoort Bra-bant in alle sectoren goed. Hetverst achter blijft Brabant op hetgebied van literatuur en audio-visueel/film.

ANALYSE Brabant wil tweede regio vanNederland worden op cultuurgebied, zegtde gedeputeerde. Hoe realistisch is dat?

“ “ “

ONDERZOEK PON

“

VVD voelt zich overvallendoor culturele miljoenen

Cultuur moet lange weg gaan

� Marijn ten Harmsen van der Beekfoto provincie Noord-Brabant

Kent-Sussex-Londen7-daagse busreis

al vanaf

€ 489 p.p.

al vanaf

€ 509 p.p.

Hotelovernachtingen - Overtocht Calais - Dover

- Halfpension. Vertrek 2 & 30 juni, 1 sept

al vanaf

€ 509 p.p.

Vertrek 3 & 17 juni, 8 & 22 juli, 5 & 12 aug, 2 sept

al vanaf

€ 829 p.p.

al vanaf

€ 899 p.p.

al vanaf

€ 1.899 p.p.

Istrië/Opatija10-daagse busreis

Barcelona10-daagse busreis

Hotelovernachtingen - Halfpension - Stadswandelingen.

Vertrek 9 juni, 28 juli, 1, 15 & 29 sept, 13 okt

Hotelovernachtingen - Halfpension - Stadsrondrit.

Vertrek 28 juli, 4 aug, 1, 15 & 29 sept, 13 okt

Denemarken9-daagse rondreis

Roemenië14-daagse rondreis

Middernachtzon19-daagse rondreis

Hotelovernachtingen - Overtocht - Halfpension -

Stadsrondrit. Vertrek 9 juni, 14 juli, 4 & 22 aug

Hotelovernachtingen - Halfpension - Gids - Boottocht. Vertrek

30 juni, 21 sept, 5 okt

Hotelovernachtingen - Overtochten - Halfpension -

Stadsrondritten. Vertrek 9 & 16 juni, 14 & 28 juli, 4 aug

PELIKAANBIEDINGENvoor u geselecteerd

Schotse Hooglanden 10-daagse rondreis Schotland

Hoogtepunten : Edinburgh, Loch Ness, Blair Castle, Highlands, ObanInclusief: Vervoer per luxe Comfort Class touringcar - Retourovertocht - Hotel-overnachtingen - Halfpension - Excursies exclusief entreegelden

10

BIn

Van € 869NU VANAF

€ 729

BOEK NU www.pelikaanreizen.nl/busreizen of bel: 088-735 45 25

tot 30%

goedkoper

Gegarandeerd vertrek

in de media

36

37

Brabants Dagblad 06/09/2014

Copyright (c)2014 Brabants Dagblad 06/09/2014 September 8, 2014 7:13 am / Powered by TECNAVIA

Copy Reduced to %d%% from original to fit letter page

BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 6 SEPTEMBER 2014 BRABANT 39

door Wouter ter Haar

BOXTEL – Vleesverwerker VION inBoxtel heeft een schikking getrof-fen in het conflict met voormaligfinancieel directeur Kenaad Tewa-rie. Het bedrijf betaalt 675.000 eu-ro schadevergoeding aan Tewarie,die na zes maanden werd ont-slagen. De partijen zijn datgisteren in een kort gedingovereengekomen.Tewarie kwam op 1 september2013 als financieel directeur indienst. Vanwege een verschil vanmening over het te voeren beleidwerd hij ontslagen. Tewarie stap-te naar de rechter. Hij claimdetwee miljoen euro. VION wildeniet meer dan twee ton betalen.Tewarie stelt dat hij is wegge-stuurd omdat de nieuwe alge-meen directeur Michiel Herkemijde samenwerking met hem nietzag zitten.VION onthulde gisteren dat aan-deelhouder ZLTO vanwege het ge-brek aan vertrouwen op het snelleontslag van Tewarie heeft aange-stuurd. Die reageerde gisteren te-vreden: „Ik heb altijd gestreefdnaar een snel compromis.”

door Chris Klaassens

ZEELAND – De Daphny van denBrand Classic, een vrouwelijke toer-rit voor een goed doel, beleeft mor-gen de eerste editie in Zeeland, ge-meente Landerd.

Precies vier vrouwelijke ledenheeft de toerwielerclub WSC Zee-land. Vier, op een totaal van ze-ventig. Dat is iets minder dan hetlandelijk gemiddelde, dat op onge-veer 10 procent ligt. Daar moetiets aan veranderen, vindt deNTFU, de vereniging van sportie-ve racefietsers. In Zeeland staatdaarom de eerste editie van deDaphny van den Brand Classic ophet programma, een toertochtvoor vrouwen van 70 of 90 kilo-meter richting Limburg en Groes-beek, met start en finish bijcamping De Heische Tip.Daphny van den Brand uitZeeland, meervoudig wereld- enEuropees kampioen veldrijden,heeft haar naam aan het evene-ment verbonden omdat de vrou-wensport haar aan het hart gaat.„Vrouwen vinden het meestalniet leuk om met mannen te rij-den. Ze zijn bang dat ze eraf gere-den worden”, zegt ze. „Terwijl zebest willen fietsen. Veel vrouwenworden daarom geen lid van eenclub en rijden voor zichzelf.”Het is de bedoeling dat het eenterugkerende tocht wordt. „Inprincipe doen we het voorlopig

drie jaar”, zegt Arno Broekmanvan WSC Zeeland. „We zien welof het aanslaat. Bij de voorinschrij-ving hebben 32 vrouwen zichopgegeven. Dat is meestal 10 pro-cent van de mensen die uiteinde-lijk meedoen. Het wordt ook nogmooi weer, dus we rekenen op350 tot 400 deelneemsters.”Er is voor Zeeland gekozen vanwe-ge Daphny. „Zij is een icoon vanhet wielrennen”, zegt LindaBeliën van NTFU. „Dat trekt men-sen aan. Ze rijdt zelf ook mee.Vrouwen vinden het leuk metzo’n kampioen te fietsen.” Vanden Brand zelf vindt het best. „Ze-ker omdat er ook een goed doelaan de toertocht is verbondenwaar ik mij mee verbonden voel.”Elke deelnemer wordt gevraagdom, naast de vijf euro deelnemers-kosten, een donatie te doen aanPink Ribbon. Die ondersteuntmet dat geld onderzoek naar borst-kanker. „Een familielid van mijheeft dat ook gehad. Daarom vindik dat belangrijk. Anders had ikmijn naam er waarschijnlijk nietaan verbonden. Maar zo doe ikhet graag.”Het wordt nadrukkelijk geenconcurrent van Leontien LadiesRide, waar de Boekelse Leontienvan Moorsel haar naam aan ver-bond. Beliën: „Die heeft een ande-re doelgroep, een hoog Libelle-ge-halte. Dit is voor de sportieve fiet-sers. We hopen dat het uitgroeittot een landelijk evenement.”

door Gerrit van den Hoven

TILBURG/WERKENDAM – TilburgerMischa Doorenweerd, vorig jaarafgestudeerd aan AKV|St.Joost inDen Bosch, voelde zich wat verlo-ren nadat hij de uitnodiging hadaanvaard om mee te doen aan eenbuitenkunstproject op de Jantjes-plaat, bij het Biesboschmuseumin Werkendam. „Het is zo’ngroot, enorm gebied. Waar moetje beginnen, wat moet je doen?Uiteindelijk is het hele onderzoeknaar de beste plek onderdeel vanhet kunstwerk geworden.”Gewapend met een wichelroede,koperen slippers en een infrarood-warmtebeeldcamera trok de Til-burgse kunstenaar wekenlangover de plaat. Op zoek naar plek-ken met een hoge energiewaarde,zoals hij dat noemt. Als de wichel-roede uitzwaaide, sloeg Dooren-weerd een klein paaltje in de

grond. Geel geverfd als de wichel-roede trilde, zilverkleurig bij dewarme gebieden. Bij sommigevan die paaltjes plaatst hij eenbeeld. „Deze manier van werkengaf me veel vrijheid. Het gaat nietzozeer om het beeld, maar meerom de plek.”‘Hedendaagse magie’ noemt hijzijn kunst. „Ik heb besloten alleste geloven, dus ook de metingenmet de wichelroede.” Midden ineen open vlakte staan twee paal-tjes waarbij Doorenweerd eenbord heeft gezet dat nog het mees-te lijkt op een gemeentelijk infor-matiebord waar politieke partijenhun affiches mogen plakken. Sun-rise heet het en wie er ’s ochtendsvroeg voor gaat staan, kan in eendoor Doorenweerd gemaaktezaagsnede de baan van de zonvolgen.Tim Hoefnagels uit Maarheezehad, net als Doorenweerd, moeitemet de vlakke polder. „Als je daar-in een kunstwerk zet, zal het eenstatement moeten zijn.” En dat ishet geworden: een boot van vierbij twee meter die op roeispanengeplaatst een hoogte bereikt vanruim vijf meter. Hoefnagels’ ant-woord op ‘Ruimte voor de rivier’,

het grote project in de noordelijkepolder van De Biesbosch waar derivier de ruimte krijgt en boerde-rijen en landbouwgronden moe-ten wijken. „De rivier teruggevenaan de natuur, dat klinkt mooi,maar is het nog natuur als je diemet graafmachines maakt?”, zegtHoefnagels. „Door de jaren heenis het gebied steeds de hoogte in

gegaan. Daarop is mijn kunst-werk gebaseerd en daarom heb ikhet ook hoog boven de weg ge-zet.”Het project in De Biesbosch iseen samenwerking tussen Staats-bosbeheer, Het Biesbosch Mu-seum, AKV|St.Joost en hetBrabants Kenniscentrum Kunsten Cultuur. Het Biesbosch Mu-

seum wil zich in de toekomstmeer gaan richten op beeldendekunst.

Werk in uitvoering - Landkunst in DeBiesbosch, van 6 september t/m 30november, Jantjesplaat bij Het Bies-bosch Museum, Hilweg 2, Werken-dam. Meer info over het project vanMischa Doorenweerd: theoverview.nl

Het is een enorm gebied.Waar moet je beginnen,wat moet je doen?

VION treft een schikking inhet conflict met voormaligén ontslagen financieeldirecteur Kenaad Tewarie

Mischa Doorenweerd

Buitenkunst op de Jantjesplaat bij HetBiesbosch Museum bij Werkendam. Geeneenvoudige locatie. „Zo groot, zo vlak.”

�

Koersen in spoorvan wielericoon

“

� De Tilburgse kunstenaar Mischa Doorenweerd werkt aan ‘Sunrise’ op de Jantjesplaat. foto Jeroen de Jong/PVE

Schikkingkost VIONbijna 7 ton

Magisch realisme in Biesbosch

3,4miljoenNederlandershebben anale klachten

als jeuk, pijn of bloedverlies.*

Analeklachten.nl is een initiatief van Helder kliniek.

Ervaren specialisten verhelpen anale klachten in een

vertrouwde en discrete omgeving. Kijk voor meer

informatie op helderkliniek.nl

U ook? Blijf er dan niet mee zitten. Doe de zelftest op analeklachten.nl

*Damoiseaux RAMJ, et al. NHG-Standaard Rectaal bloedverlies. Huisarts Wet 2009:52[1]:23-38.

Pastoriestraat 137, 5612 EK Eindhoven

Brabants Dagblad 28/10/2014

Copyright (c)2014 Brabants Dagblad 28/10/2014 Oktober 28, 2014 12:24 pm / Powered by TECNAVIA

Copy Reduced to %d%% from original to fit letter page

34 ONDERWIJS

door Sjaak Koolen

WAALWIJK – „We gaan helemaallos”, zegt Nicoline van Enter. Hetenthousiasme van de baas van hetin Waalwijk gevestigde SLEM, hetinternationale opleidingscentrumvoor schoenontwerpers, kent geengrenzen. Het roer gaat om.

SLEM richtte zich voorheen voor-al op schoendesign. Nu wil VanEnter van haar studenten ook on-dernemers maken, die liefst ookvernieuwend bezig zijn.Het nieuwe studieprogramma om-vat voortaan design, techniek enondernemerschap. „We willen

graag dat onze studenten alle ba-gage meekrijgen om zelf onderne-mer te worden. Alleen of in com-binatie met anderen. Dit soortmasterclasses wordt nergens an-ders aangeboden. SLEM is hieruniek in”, aldus Van Enter. „Weverwachten hier ook topstuden-ten uit de hele wereld mee inhuis te kunnen halen.”De grote wens van Van Enter isdat die studenten zich ook inWaalwijk en omgeving vestigen.Want dat zou voor de schoen- enlederbranche in deze contreieneen enorme impuls betekenen.SLEM wil uitgroeien tot dé leve-rancier van kennis en kunde en

vernieuwende ideeën, waar de he-le branche van moet kunnen pro-fiteren. Om dat te bereiken werktSLEM samen met bedrijven enuniversiteiten. De eerste master-opleiding is al begonnen. De stu-denten volgen eerst drie maan-den masterclasses in Waalwijk enstuderen vervolgens drie maan-den verder aan opleidingsinstitu-ten in China, waarmee SLEM sa-menwerkt.Van Enter: „We zien dat lokale be-drijven met veel vertrouwen kij-ken naar wat hier gebeurt. Ecco,Stahl en Red Rag bijvoorbeeldstellen studiebeurzen beschik-baar.”

door Mark van de Voort

DEN BOSCH – Kunstenaars staanvaak al midden in de samen-leving. Maar sommige kunste-naars kan het niet genoeg zijn; zijgaan de wijk in met hun projec-ten, raken aan de praat met buurt-bewoners en kijken zo op een an-dere manier tegen grootsteedseproblemen aan.Voor deze kunstenaars is de nieu-we eenjarige parttime opleiding‘Kunstenaar in de Samenleving’(KiS) gestart. Aanjager en studie-leider is Romijn Conen, bekendals acteur en voormalig directeurvan het Makershuis in Den Bosch.Vanuit het Makershuis gaan nogaltijd maatschappelijk betrokkenkunstenaars aan de slag met wijk-gerichte kunstprojecten in destad. Met het opstarten van dezepilot-opleiding wil Conen Bra-bantse kunstenaars een nieuweimpuls geven.„In 2011 heeft de KiS opleidingeen pilot beleefd in Utrecht, maarnu is de tijd rijp om er in Brabantmee te starten. Hier zijn grote ont-wikkelingen op het gebied van ge-meenschapskunst. Van leefbaar-heidsprojecten en kunstevene-menten die via buurtcultuurfond-sen worden opgezet. Alle prakti-sche kennis op dit gebied is nuvoorhanden en daar moeten wemet deze opleiding snel op in-

springen. Zoiets leer je niet op dekunstacademies.”De KiS-opleiding is een initiatiefvan Cultuur-Ondernemen enCAL-XL, laboratorium voor kunsten samenleving. In Brabant is heteen gezamenlijke ondernemingvan de Centra voor de Kunsten(DOK-e), het Brabants Kenniscen-trum Kunst Cultuur (BKKC) enKunstbalie. Daarnaast is Hoge-school Avans inhoudelijk betrok-ken bij de opleiding, die onderdakvindt in de villa van Fontys Hoge-school voor de Kunsten in Til-burg. Half september zijn veer-tien studenten gestart met deopleiding, die loopt tot juni 2015.De opleiding beslaat zo’n twintigcollectieve studiedagen en eenaantal individuele praktijkop-drachten. Er zijn vijf lesmodulesopgezet, waarin onderwerpen alscreatieve kracht en cultureel

ondernemen aan bod komen.Naast de eigen kerndocenten wor-den ook gastdocenten uitgeno-digd met ervaring in het veld,onder wie kunstenaars Jeanne vanHeeswijk en Ida van der Lee.De eerste lichting studentenkomt vooral uit Brabant, een enke-ling uit Amsterdam.„De studenten zijn actief in hettheater, als beeldend kunstenaarof designer. Een aantal deelne-mers is verbonden aan amateur-kunstcentra. Deze centra willenmet een hernieuwde kijk opkunstparticipatie nu meer de stadin”, merkt Conen. Er is veel per-spectief op werk, vermoedt hij.„Door de decentralisatie zijn erveel zorgtaken op het gemeentelij-ke bordje gekomen. Zorginstellin-gen en woningcorporaties kun-nen niet alles opvangen en eenfrisse insteek van kunstenaars isdan een goede optie. Nieuws-gierig gaan zij de probleemwijkin, luisteren naar buurtbewoners.Kunstenaars kunnen een nieuwehorizon bieden en zonder vooroor-deel kijken naar de bewoners enhun wensen.”De kunstenaars die zich aanmel-den voor de opleiding zijn al in-tensief bezig met gemeenschaps-kunst. „Mensen met een passie enenorme motivatie”, weet Conen.„Kunstenaars die zichzelf continuwillen vernieuwen. Op routinedraaien en zonder gedegen voor-bereiding een wijk binnenstap-pen met een kunstproject, datwerkt niet. Eventjes flyeren is erniet bij. Je moet echt aan iederedeur aanbellen, gaandewegontstaat zo een creatieve energiewaarbij je bewoners kuntbetrekken.”

In 2011 heeft KiSeen pilot beleefd inUtrecht, maar nu isde tijd rijp om inBrabant te startenRomijn Conen

Student op leeftijd

door Thom Schelstraete

Naam: Youssef Essaghir (26)Opleiding: Bachelor bedrijfsecono-mie (Tilburg University)Woonplaats: Tilburg

Ben je niet oud voor een derdejaarsstudent Bedrijfseconomie?„Klopt, het is dan ook niet mijneerste studie. Vijf jaar geledenstartte ik met bedrijfseconomie.Het eerste jaar deed ik nog ergmijn best, vooral wiskunde gingme goed af. Maar de marketing-vakken begonnen me erg te verve-len. Ik haalde genoeg punten omnaar het tweede jaar te mogen,maar mijn motivatie was ver tezoeken.”

Waarom koos je niet meteen voor eennieuwe studie?„Dat deed ik met econometrieook. Maar ik bleek toch onvol-doende gemotiveerd te zijn om al-les uit de studie te halen. Ik vondwerken en geld verdienen belang-rijk en deed dat twee jaar bij eencallcenter en in de horeca. Daar-naast ging een groot deel van datgeld op aan stappen en feesten.

Wanneer draaide je voor jezelf deknop om?Toen een van mijn broers, Bra-

him, zijn master behaalde. Hijis maar een jaar ouder dan ik,maar was al zo veel stappenverder dat ik de drang kreegom mijn studies weer op tepakken. Samen bekeken we al-le opties en leek het ons hetbeste om toch weer aan de stu-die bedrijfseconomie te begin-nen.”

Nu wel met succes?„Ik ben gemotiveerder dan ooiten haal voor wiskunde mooiecijfers. Marketing ligt me nogsteeds niet, ik ging al vier keerop voor het tentamen, maarhet beste resultaat was een ergzure 5,4. Ik krijg dit jaar nogtwee kansen, als het niet lukt,kan ik na deze studie niet aaneen master beginnen.”

Baal je nu van die verloren jaren?„Nee. Ik had inderdaad al klaarkunnen zijn met studeren,maar heb nu wel de nodige le-vens- en werkervaring opge-daan. Daarnaast kijken ze bijTilburg University naar kwali-teit van de student die ze afle-veren en niet naar de termijnwaarin dat gebeurt.”

Zijn je kansen op een baan in de fi-nanciële wereld niet kleiner?„Het gaat in de economischewereld vooral om je cijfers enwelke activiteiten je naast jestudie doet. Voor het eerstespendeer ik vaak hele dagen inde bieb, maar ook de rest vanmijn tijd probeer ik zo goedmogelijk te besteden. Zo orga-niseer ik als voorzitter van iFi-nance evenementen voor hetdepartement Accounting en Fi-nance van studentenvereni-ging Asset. Veel werk, maar ikverklein zo wel de achterstanddie ik de afgelopen jaren hebopgelopen.”

Een rubriek over studenten in enuit Tilburg. Over hun ambitie, erva-ringen en toekomstdromen.

IK

� Youssef Essaghir: „Ik had klaar kunnen zijn met studeren, maar heb nu welde nodige levens- en werkervaring opgedaan. foto Jeroen de Jong/PVE

Wat je nietleert op dekunstacademie

STUDEER

Brabant is rijp voor de nieuweopleiding KiS, voor kunstenaars diemet hun projecten de wijk in willen.

“

Opleiding voor schoendesign inWaalwijk stelt nieuwe doelen

OPLEIDING KUNSTENAARS

bd.nl/koningshoeven

Koningshoeven, het magazine

Veertig pagina's over een straat in Tilburg?Jawel, zo bijzonder is Koningshoeven.Tientallen mensen stuurden deze zomer hun herinne-ringen aan dit speciale randje van de stad in.We bundelden ze, samen met twaalf grote verhalen die een zomerserie in de krant vormden, tot een online magazine.Een uniek document over een unieke straat.

bd.nl/koniniiingngngng hshshshoeven

BRABANTS DAGBLAD DINSDAG 28 OKTOBER 2014 ONDERWIJS 35

Inge Koenen (48), beeldendkunstenaar uit Tilburg:„Als kunstenaar specialiseer ikme in objecten en installaties,maar via het project ‘Beroeps-kunstenaar in de klas’ kwam ik incontact met wijkgericht werk. InTilburg deed ik een project metkinderen. Wijkbewoners kregen

van hen allemaal een passendschilderij. De cohesie bij zo’nbuurtproject is groot. Dat gaf meals kunstenaar een boost. Toenkwam deze opleiding, kon nietmooier. Ik wil het serieus aanpak-ken en hoop dat dit leertraject mehandvatten biedt voor het doel-gericht uitvoeren van projecten.”

Coen van Ham (43), creatief directeurvan ontwerpbureau COEN! inEindhoven:„Mijn ontwerpbureau is actiefmet onderzoeken en verbeeldenvan de identiteit van opdracht-gevers: van bedrijven tot over-heidsinstanties. Deze opleidingvoelde vertrouwd. In 2001 hebben

we in Eindhoven al zoiets gedaan.Het project Redwire werd toendoor de hele wijk omarmd. Socialdesign krijgt in de opleiding KiSmeer diepgang en nieuwe invals-hoeken. Er is nog veel te leren. Ditvoelt als een persoonlijk coach-traject, dat stimuleert om je eigenkracht sterker neer te zetten.”

door Henri van der Steen

TILBURG – Het College van Bestuurvan Fontys bestaat uit twee vrou-wen en één man (en een vrouwelij-ke secretaris), nu wordt ook defunctie van directeur op de Hoge-school voor Kunsten in Tilburgdoor een vrouw ingevuld.

Karen Neervoort is vanaf beginvolgend jaar de officiële opvolgervan Rien van der Vleuten, die eer-der wegens een affaire met eenleerlinge moest terugtreden.In de sociale media stelt KarenNeervoort zich voor als ‘een cultu-reel manager met oog voor de in-houd, die ervaring heeft in hetprogrammeren van voorstellingenen concerten, graag projecten en

evenementen ontwikkelt en erva-ring heeft in marketing en com-municatie. Ze is ook zeer geïnte-resseerd in de vraag welke rolkunst kan spelen in de samenle-ving.Karen Neervoort is momenteelnog directeur van de faculteit‘Theater & Dans’ op de 3.000 stu-denten tellende ArtEZ hoge-school voor de kunsten in Arn-hem. Aan die klus begon de toen49-jarige zeven jaar geleden. Eer-der was ze twaalf jaar directeurvan schouwburg Agnietenhof inTiel. Daar vertrok ze uiteindelijkomdat ze lang genoeg ‘aan het ein-de’ van de tocht had gestaan. ‘Jetoont wat artiesten doen en kun-nen. Op de ArtEZ hogeschool kanik zien hoe ze dat leren en eraan

bijdragen dat hun scholing aan-sluit op de praktijk.’ Dat kan zenu nog intensiever gaan doen. Zezegt naar Tilburg te komen om di-verse redenen. ,,Vanwege mijnheel grote liefde voor kunstonder-wijs, omdat de hogeschool vanFontys breder is, een heel anderedynamiek heeft en over heel veelpotentie beschikt.’’ Daar komt ui-teraard bij dat ArtEZ ‘veel kleiner’is dan Fontys in Tilburg.Karen Neervoort woont in Tiel enblijft daar voorlopig wonen. Wan-neer ze precies in Tilburg begintis ook nog niet definitief bepaald.

Karen Neervoort: nog een vrouw in de top bij Fontys

‘Meer diepgang social design’

‘Ik wil het serieus aanpakken’

� Karen Neervoort uit Tiel is vanafbegin volgend jaar directeur vande Hogeschool voor Kunsten in Til-burg.

� Coen van Ham: „Dit voelt als een persoonlijk coachtraject.”foto Marie-Thérèse Kierkels/PVE

� Nimrod Pieters (met geruite bloes) is een van de docenten aan de nieuwe kunstenaarsopleiding KiS. Een maandgeleden startten veertien studenten met de opleiding, die loopt tot juni 2015. foto Marie-Thérèse Kierkels/PVE

� Inge Koenen: „Ik hoop dat dit leertraject me handvatten biedt voor hetdoelgericht uitvoeren van projecten.” foto Marie-Thérèse Kierkels/PVE

BRABANTS DAGBLAD DONDERDAG 30 JANUARI 2014 BRABANT 35

door Tom Tacken

TAMPERE – Gedeputeerde Brigitevan Haaften kon gisteren op hetCreativity World Forum in hetFinse Tampere het glas heffen.Brabant werd daar toegelaten tothet organiserende DC Network,een wereldwijde club van regio’sdie innovatieve ideeën met de an-dere willen delen.„We zitten nu in de eredivisievan creativiteit: regio’s die volopwerken aan de toekomstige sa-menleving”, lichtte Van Haaftenna de geslaagde ballotage toe.„Wij plaveien hier de weg. Het isaan allerlei partijen in Brabantom hun eigen afslag te kiezendoor relaties te leggen met part-ners in een van de andere regio’sbinnen DC Network.”Dat kan bijvoorbeeld in Rio deJaneiro zijn. Agrofood staat daarhoog op de agenda, net als in Bra-bant dat vorige week nog liet we-ten op het terrein van landbouwen voedsel de ‘slimste en duur-zaamste regio’ van Europa te wil-len zijn.Dichterbij is Vlaanderen, een be-langrijke trekker binnen DC Net-work. Ideeën over gezond ouderworden, kunnen bij uitstek metVlaanderen worden uitgewisseld,stelt Van Haaften zich voor.De andere tien regio’s van DCNetwork zijn: Tampere (Finland),Baden-Württemberg (Duitsland),Shanghai (China), Schotland,Oklahoma (Verenigde Staten),Rhône-Alpes (Frankrijk), Lombar-dije (Italië), Karnataka (India),Centraal-Denemarken en Catalo-nië (Spanje).

door Gerrit van den Hoven

TILBURG - Het duurde even voor al-les juridisch was afgetimmerd,maar gistermiddag werden de con-tracten dan toch getekend. Hetbkkc (Brabants KenniscentrumKunst en Cultuur) en de stichtingCultuur-Ondernemen (C-O) in-troduceren samen de Brabantsecultuurlening.Het werkt zo: Brabantse kunste-naars, culturele ondernemers enorganisaties kunnen maximaal15.000 euro lenen tegen een laagrentetarief van drie procent. De le-ning moet in vijf jaar tijd worden

afbetaald. Het bkkc bekijkt of deaanvrager een professionele ma-ker is en of de investering goed isvoor het Brabantse cultuurkli-maat. Vervolgens onderzoekt C-Oof de aanvrager kredietwaardig isen geen schulden heeft.De Brabantse cultuurlening iseen aanvulling op de andere finan-cieringsregelingen waarvoor cul-turele organisaties en onderne-mers bij het bkkc kunnen aan-kloppen. Naast de impulsregelingen crowdfunding, regelingen dieook bij het bkkc zijn onderge-bracht, heeft de culturele onder-nemer meer mogelijkheden om

de financiering van zijn projectrond te krijgen. De regelingenkunnen ook gecombineerd wor-den. Volgens Chris van Koppen,directeur van het bkkc, is er150.000 euro beschikbaar. „Maarals er meer geld nodig blijkt, kun-nen we dat bedrag verhogen.”C-O is een stichting uit Amster-dam die al tien jaar bestaat. Cultu-rele ondernemers kunnen er algeld lenen tegen een rente vanzes procent. Maar doordat hetbkkc een deel van de voorberei-dingskosten uit handen neemt ener zelf ook geld instopt, kan derente naar drie procent. Met hetAmsterdams Fonds voor de Kun-sten heeft C-O al zo’n lening op-gezet. Binnenkort komen er meer,verwacht Roelof Balk, projectlei-der financiële faciliteiten vanC-O. „Deze week zit ik metUtrecht aan tafel. Daar zijn ze ookal ver.”

Volgens Balk zijn de eerste resulta-ten positief. „Natuurlijk gaat hetweleens mis. Maar onze cijferszijn beter dan die van de banken.”Het geld komt uit het fonds vanC-O. Voor culturele ondernemersis de lening belangrijk. „Bij eenbank zijn ze niet welkom, die be-ginnen pas met een lening van50.000 euro”, weet Balk.De verwachting is dat onderne-mers vooral voor investeringen inapparatuur bij het fonds zullenaankloppen. Maar ook festivalszouden op deze manier voor eenvoorfinanciering van hun evene-ment kunnen zorgen.Door er steeds bovenop te zitten,hoopt C-O te voorkomen dat hetmis gaat en er niet kan worden te-rugbetaald. Maar als het toch mis-loopt, dan worden harde maatre-gelen niet geschud. „Dan schake-len we een incassobureau in; datis voor niemand leuk.”

door Lieke Mulder

DEN BOSCH – Het Jeroen Bosch Zie-kenhuis in Den Bosch en zieken-huis Bernhoven in Uden versoepe-len vanaf maart bij opname destrenge maatregelen voor boerendie via hun dieren besmet zijn metde MRSA-bacterie.

Het gaat om een proef, zo meldthet praktijknetwerk ‘MRSA’, eensamenwerkingsverband tussenonder andere varkenshouders, zie-kenhuizen en overheid. Het JBZen Bernhoven zijn de eerste zie-kenhuizen in Nederland die desoepelere regels bij wijze vanproef doorvoeren.Patiënten die besmet zijn metMRSA worden nu nog in totale af-zondering verpleegd. Ze liggen opeenpersoonskamers met geslotendeur, medewerkers mogen alleenmet muts, mondkapje, schort enhandschoenen naar binnen. Debesmette patiënten zijn meestalvarkenshouders en medewerkersvan slachterijen. Zij zijn via dedieren besmet met de MRSA-bac-terie. De soepeler regels houdenin dat de deur straks open magstaan en medewerkers geen mutsen mondkapje meer hoeven dra-gen.Woordvoerder Maarten Lesemanvan ZLTO is blij met de versoepe-ling: „De apartheid is afgeschaft,maar veel varkenshouders voelenzich wel zo behandeld. Vooral ophet emotionele niveau is dit dus

heel goed nieuws. Het stigma datvarkenshouders kregen, heeft henveel pijn gedaan.”Leseman stelt dat als er echt ge-vaar voor de gezondheid van ande-ren is, het logisch is dat een zie-kenhuis maatregelen neemt: „En

het is natuurlijk wel zo dat de re-sistentie van de bacterie door demaatregelen van ziekenhuizen on-der de aandacht is gekomen. Er isbij varkenshouders wel een be-wustwording op gang gekomen.De sector probeert het antibiotica-

gebruik terug te dringen.”Internist/infectioloog MarjanWassenberg pleitte eerder al vooreen versoepeling van de regels.De dochter van een varkenshou-der uit Boekel promoveerde driejaar geleden op het onderwerp.

Bij een bank zijnze niet welkom;die beginnen pasmet een leningvan 50.000 euro

Er is 150.000 eurobeschikbaar. Alsmeer geld nodigblijkt, kunnen wedat verhogen

Brabant is het dertiendelid van DC Network: regio’sdie werken aan de toekom-stige samenleving1 Wat is MRSA en waarom is deze

bacterie zo gevaarlijk?

Meticilline-resistente Staphylococ-cus aureus (MRSA) staat bekendals de ‘ziekenhuisbacterie’ omdathij, vooral in ziekenhuizen, epide-mieën veroorzaakt.De bacterie is ongevoelig voorveel gangbare antibiotica en daar-door moeilijk te behandelen. Voor-al voor mensen met een vermin-derde weerstand kan MRSA ge-vaarlijk zijn. Bij hen kan MRSAleiden tot aandoeningen als long-ontstekingen, bloedvergiftigingen botinfectie. Vee-gerelateerdeMRSA, bacteriën die via vee men-sen besmetten, is een specifiektype binnen MRSA.

2 Komt de bacterie vaak voor?

In Nederland is het percentageMRSA dat bij patiënten in zieken-huizen wordt gevonden ongeveer1% (bron: RIVM). In andere lan-den kan dit percentage oplopentot 20 of 50%. Dat komt omdatdaar vaak veel meer antibioticawordt gebruikt. Het lage percenta-ge in Nederland is vooral te dan-ken aan het beleid dat gericht isop snel opsporen en isoleren vanpatiënten en personeel die drager(kunnen) zijn. Daarnaast geldt inNederland een terughoudend an-tibioticabeleid.

3 Waarom komt de bacterie zovaak bij varkensboeren voor?

Dat komt omdat bij 70 tot 90 pro-cent van de varkens- en vleeskal-verhouderijen in Nederland die-ren besmet zijn met deze bacte-rie.De bacterie verspreidt zich makke-lijk van dier naar dier (bron: RI-VM).Mensen die intensief contact heb-ben met besmette dieren zijn inongeveer 30 procent van de geval-len drager van dit type MRSA.De overdracht van mens op mensis bij de ‘vee-MRSA’ niet hoog.

Roelof Balk, C-O

vragen overMRSA

Chris van Koppen, bkkc

3Bij wijze van proef versoepelenziekenhuis JBZ in Den Bosch enBernhoven in Uden de MRSA-maatregelen.

Een nieuw middel voor ondernemersom kunst te maken. Tegen een lage rentegeld lenen: de Brabantse cultuurlening.

�

“

“

Brabanthoort bijcreatievekopgroep

� In Oss werd in 2009 Vita Nova ontruimd voor bestrijding van de MRSA-bacterie. foto Peter van Huijkelom

Lage rente lening voor kunst

Minder strenge MRSA-regels in JBZ

37

38

P&O

31-12-2014 bkkc man vrouw

gem. salaris full time 4.339,61 5.270,62 3.781,01

gem. salaris part-time 2.416.68 3.180,59 2.187,51

gem. dienstjaren 9,2 13,7 7,6

fte 28,3 8,3 20,0

fte’s opbouw

gemiddeld loon

man

vrouw

16

14

12

10

8

6

4

2

0

tot 50tot 30 tot 70

medewerkers en leeftijdscategorie 2014 stageplaatsen opleidingsniveau 2014

Gemiddelde loonsom per maand totaal € 97.550Gemiddeld loon per maand per medewerker € 2.869

kengetallen 2014 2013

verzuimpercentage 4,62 5,38

verzuimuren kort = 0 t/m 7 dagen 494 859

verzuimuren middellang = 8 t/m 42 dagen 199 671

verzuimuren lang = 43 t/m 356 dagen 1.503 771

verzuimuren extra lang = > 356 dagen 0 137

verzuimuren totaal 2.196 2.438

roosteruren totaal 47.564 45.290

meldingsfrequentie 36 64

verzuimgegevens 2014 (excl. zwangerschapsverlof)

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0mbo hbo wo

31-12-2013 bkkc man vrouw

gem. salaris full time 3.530,38 4.105,29 3.283,99

gem. salaris part-time 3.093,90 3.860,42 2.765,40

gem. dienstjaren 9,4 12,7 8,0

fte 25,6 8,3 17,3

68,5%

22,5%

9%

Kort verzuim

Middellang verzuim

Lang verzuim

Extra lang verzuim

bkkc kent een eigen arbeidsvoorwaardenregeling die gebaseerd is op de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies (CAP). Het beloningsbeleid voor het gehele personeel, inclusief de directeur- bestuurder vindt plaats binnen het door de CAP gegeven kader. De bezoldiging van directie en toezichthouders blijft onder de door de WNT vastgestelde maximale bezoldiging.

39

financieel overzicht

In februari 2013 heeft de Commissie Cultuur & Samenleving van de Provincie Noord-Brabant de voor de periode 2013-2016 gereserveerde middelen in het kader van de versterking van de infrastructuur professionele kunsten voor 2013 vrijgegeven. Ze werden, verhoogd met de vanouds voor verdeelsubsidies beschikbare middelen, aan bkkc beschikt als additionele activiteitensubsidie, aan te wenden voor de uitvoering van het impulsgeldenprogramma.

In oktober 2013 besloot de Commissie het impulsgeldenprogramma te verlengen tot en met 2016 en de voor de periode 2014-2016 gereserveerde middelen ter beschikking te stellen. Op juridisch advies werd besloten het programma nu onder te brengen in een door bkkc uit te voeren subsidieregeling, die op 14 mei 2014 van kracht werd. De in de periode 1 januari tot 14 mei 2014 door bkkc in het kader van het impulsgeldenprogramma toegekende middelen werden gecompenseerd middels een additionele activiteitensubsidie van € 400.000.

reservepositie sterk was aangetast door de kosten die voortvloeiden uit de reorganisatie 2012-2013.

In de exploitatie is een aantal opvallende afwijkingen zichtbaar die hieronder kort worden toegelicht:

personeelNa de voltooiing van de reorganisatie 2012-2013 is in 2014 gestart met een lager aantal fte vergeleken met voorgaande jaren. De totale loonkosten vallen lager uit ten opzichte van de begrote loonkosten 2014 door een goede beheersing van deze post, o.a. door bij langdurige afwezigheid van medewerkers als gevolg van ziekte of bevallingsverlof niet de volledige uren te vervangen waardoor de extra salariskosten en extra kosten bij freelancers ruimschoots gedekt wordt uit de ontvangen ziekengelden. kennisinstituutDe kosten van Kennisinstituut vallen hoger uit omdat in 2014 de voorbereiding is begonnen voor de uitgave van de nieuwe editie van de Culturele Atlas (beoogde publicatiedatum 2015-2016) en de uitvoering ter hand werd genomen van het project DC Network in Brabant in opdracht van de Provincie Noord-Brabant. inkomstenIn 2015 zijn extra inkomsten gegenereerd door externe opdrachten waar bij het opstellen van de begroting 2014 nog geen rekening mee kon worden gehouden, o.a. DC Network in Brabant, Themajaren 2014-2015, IABR (Mozaïek Brabant), en door meer inkomsten uit opdrachten projectbegeleiding bij de rubrieken kennisinstituut en omgevingskwaliteit.

De financiële ontwikkeling van bkkc in 2014 is in belangrijke mate bepaald door het impulsgeldenprogramma.

balans per 31-12-2014 na resultaatbestemming

Het balanstotaal is ten opzichte van 2013 met ruim 70% toegenomen van € 2,1 miljoen naar € 3,7 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat bkkc het voorschot van de impulsgeldenregeling voor de eerste helft van 2015 ad € 1,1 miljoen al in december 2014 van de Provincie Noord-Brabant ontvangen heeft. Dit leidt de opstelling van de balans per 31-12-2014 tot hogere posten schulden op korte termijn (impulsgeldenprogramma) en liquide middelen (banken).

Twee andere balansposten die aanzienlijk toegenomen zijn ten opzicht van de balans 2013, zijn eigen vermogen en crediteuren. Het eigen vermogen is toegenomen door het positieve exploitatieresultaat 2014 en reclassering van de reserve bezwaarschriften en de post crediteuren is toegenomen omdat de factuur voor de huur van het pand aan de Spoorlaan voor het eerste kwartaal van 2015 (€ 76.000 per kwartaal) pas in januari 2015 is voldaan, waar vorig jaar de vergelijkbare factuur voor het eerste kwartaal van 2014 al in december 2013 was voldaan.

resultaat

De exploitatie sluit met een positief resultaat van € 89.564 ten opzichte van een geraamd positief saldo van € 847. Door een goede kostenbeheersing en toename van eigen inkomsten in 2014 is de reservepositie van bkkc zoals beoogd herstellende nadat de

40

balans per 31 december 2014 na resultaatbestemming (x € 1,-)

activa

passiva

omschrijving 31-12-2014 vergelijkende cijfers 31-12-2013

vaste activa

materiële vaste activa 10.538 17.254

vorderingen op korte termijn

subsidies Provincie Noord-Brabant 0 4.600 incidentele subsidies 12.150 22.155 debiteuren 62.115 42.476 impulsgelden; leningfaciliteit 94.390 0belastingen en premies 350 0overige vorderingen en overlopende activa 112.687 111.957

281.692 181.188

liquide middelen

kas 234 330 banken 3.361.164 1.913.500

3.361.398 1.913.830

3.653.628 2.112.272

omschrijving 31-12-2014 vergelijkende cijfers 31-12-2013

eigen vermogen

egalisatiereserve 79.187 12.700 algemene risicoreserve 18.687 0 reserve impulsgeldenprogramma 24.178 24.178 reserve impulsgeldenprogramma; leningfaciliteit

94.390 100.000

reserve bezwaarschriften 75.000 75.000reserve inventaris 30.000 20.000

321.442 231.878

schulden op korte termijn

verdeelsubsidies 19.000 77.733 impulsgeldenprogramma 2.670.584 1.340.685 Provincie Noord-Brabant (verdeelsubsidies) 8.101 5.358 crediteuren 167.239 54.788 belastingen en premies 107.169 89.694 overige schulden 254.431 239.037 overlopende passiva 105.664 73.099

3.332.186 1.880.393 3.653.628 2.112.272

41

rubriek omschrijvingexploitatie

2014gewijzigde

begroting 2014vergelijkende

cijfers 2013

88 activiteitensubsidies provincie Noord-Brabant 2.415.600 2.387.600 2.350.00088 subsidie Gemeente Tilburg 157.500 157.500 103.51187 diverse baten 35.710 31.400 20.631

2.608.810 2.576.500 2.474.142

80 kennisinstituut 399.239 215.606 213.34181 talentontwikkeling: impulsgelden 379.410 604.800 600.000

talentontwikkeling: inkomsten projecten 15.539 12.750 17.01682 omgevingskwaliteit: impusgelden 517.750 304.800 300.000

omgevingskwaliteit: inkomsten projecten 68.277 29.950 45.78083a collectieve marketing: impulsgelden 75.000 152.400 150.000

collectieve marketing: inkomsten projecten 5.176 8.900 22.40183b coproductie: impulsgelden 463.658 502.400 500.00084 beeldcultuur: impulsgelden 417.541 400.000 400.00085 dans: impulsgelden 0 200.000 200.000

2.341.590 2.431.606 2.448.538

resultaat 0 0 141.758

4.950.400 5.008.106 5.064.438

staat van baten en lasten 2014 (x € 1,-)

lasten

baten

rubriek omschrijvingexploitatie

2014gewijzigde

begroting 2014vergelijkende

cijfers 2013

40 bestuur- en organisatiekosten 75.811 75.810 67.70641 huisvesting 330.982 327.370 297.05142 personeelskosten 1.879.595 1.914.168 1.955.07043a administratiekosten 129.014 126.773 130.29243b kosten impulsgeldenregeling 65.163 98.076 93.85849 onvoorziene kosten 5.513 0 2.506

2.486.078 2.542.197 2.546.483

klustering taken44 kennisinstituut 429.691 332.850 369.24245 talentontwikkeling: impulsgelden 379.410 562.464 587.500

talentontwikkeling: kosten projecten 10.372 49.500 7.84546 omgevingskwaliteit: impusgelden 517.750 283.464 276.303

omgevingskwaliteit: kosten projecten 79.680 49.220 54.60747a collectieve marketing: impulsgelden 75.000 141.732 115.000

collectieve marketing: kosten projecten 1.656 20.600 23.44047b coproductie: impulsgelden 463.658 467.232 537.01948 beeldcultuur: impulsgelden 417.541 372.000 347.00049 dans: impulsgelden 0 186.000 200.000

2.374.758 2.465.062 2.517.956

resultaat 89.564 847

4.950.400 5.008.106 5.064.439

resultaatbestemmingtoevoeging reserve inventaris 10.000

toevoeging reserve impulsgelden; leningfaciliteit 2.497onttrekking reserve impulsgelden; leningfaciliteit -8.107toevoeging egalisatiereserve 66.487algemene risicoreserve 18.687

89.564

42

Naar aanleiding van de nieuwe Governance Code Cultuur heeft de RvT haar eigen functioneren geëvalueerd. Dat heeft geleid tot:• de vaststelling van reglementen voor de directeur-bestuurder en

de RvT;• het besluit lid te worden van de Nederlandse Vereniging van

Toezichthouders Cultuur;• de vaststelling van een jaaragenda voor de RvT waarin naast

het reguliere overleg met de directeur-bestuurder ruimte is voor breder overleg met de organisatie en evaluerend overleg in eigen kring.

De RvT is positief over de manier waarop bkkc leert om adequaat in te spelen op de veranderende omstandigheden waaronder het werkt. De kaders zijn aanmerkelijk gewijzigd sinds de start van de nieuwe organisatie, nog maar enkele jaren geleden.

De relatie met provinciale bestuurders en medewerkers kent een eigen spanningsboog, waarbij ambities en realisatiemogelijkheden soms met elkaar strijden. De rol die onze medewerkers daarbij spelen en de professionele inzet die zij aan de dag leggen geven ons het vertrouwen dat bkkc daadwerkelijk bijdraagt aan een cultuurrijk Brabant.

De Raad van Toezicht (RvT) heeft in 2014 vier keer regulier overleg gevoerd met de directeur-bestuurder van bkkc en één maal met de personeelsvertegenwoordiging. Een delegatie van de RvT voerde eind van het jaar een evaluerend gesprek met onze directeur-bestuurder. In het kader van de steeds intensiever wordende samenwerking van bkkc met Kunstbalie en Erfgoed Brabant overlegde de RvT twee keer met de RvT van Kunstbalie en het bestuur van Erfgoed Brabant. Dat had het karakter van een kennismaking en een eerste oriëntatie op achtergronden en perspectief van de samenwerking.

RvT-leden die afkomstig zijn uit de besturen van de rechtsvoor-gangers van bkkc treden geleidelijk terug aan de hand van het rooster van aftreden. Per 1 januari 2014 trad de heer Hans van Driel terug, per 1 januari 2015 de heer Cor de Jager. In 2014 telde de RvT nog drie leden die bestuurslid waren van rechtsvoorgangers, in 2015 zijn dat er twee.

raad van toezicht bkkc

overzicht Raad van Toezicht en nevenfuncties 2014/2015

naam hoofdfunctie nevenfuncties

Cor de Jager (lid auditcommissie), aftredend per 1 januari 2015

- zelfstandig bestuursadviseur- voorzitter raad van commissarissen Stichting Woonveste, Drunen- lid raad van toezicht St. Jozefoord, Nuland- lid raad van advies Anton Jurgens Fonds, Nijmegen- penningmeester Stichting Kunst aan de A50, Tilburg

Drs. Henk Willems (voorzitter)

- voorzitter Erfgoed Brabant - voorzitter Stichting Metal Valley Netherlands- voorzitter Steunfonds Sociaal-cultureel Werk Noord-Brabant- voorzitter Stichting Vrienden van Otjiwarongo- bestuurslid Stichting Tandzorg Den Bosch e.o.- bestuurslid Chapeau Woonkringen Heusden- lid Kunstadviescommissie gemeente Heusden- lid Raad van Advies Motive (Bilthoven)- beschermheer Harmonie Drunen- vertrouwenspersoon gemeenteraad Oisterwijk- ambassadeur Hospice Fr. de Wind

Dr. Emmeken van der Heijden

directeur van de dienst Onderwijs en Onderzoek van Fontys Hogescholen

- bestuurslid Playgrouds Festival

Drs. Giel van Buul RA (lid auditcommissie), aantredend per 1 januari 2015

directeur BUAC BV, registeraccountant, financial consultant, toezichthouder

- lid RvT Stichting Maatschappelijke Opvang, Breda- lid RvT Stichting Veilig Thuis West Brabant, Breda- lid RvT Stichting Stemo, Breda, onroerend goed- penningmeester Stichting Peuterspeelzalen Heusden- bestuurslid Stichting De Biezen, Vlijmen, onroerend goed- bestuurslid Het Financieele Netwerk, vereniging van financials

Mr. Wim van Fessem - lid Raad van Commissarissen Woningbouwcorporatie Wonen BreBurg- voorzitter bestuur Stichting tot beheer en exploitatie Waalse Kerk Breda- lid Raad van Toezicht Museum of the Image (MOTI) Breda- voorzitter Cappella Breda- lid Royementscommissie CDA- lid KlachtenCommissie Grensoverschrijdend gedrag, gemeente Breda- Plv. Officier van Justitie Parket Zeeland-West-Brabant (Breda)- Plv. Advocaat-generaal bij Hof Den Haag en Hof Den Bosch

schema van aftreden

De heer Cor de Jager per 1 januari 2015

De heer Wim van Fessem per 1 januari 2016

De heer Henk Willems per 1 januari 2017

Mevrouw Emmeken van der Heijden per 1 januari 2018

De heer Giel van Buul per 1 januari 2019

beeldClaudia Aarts, Monique Baars, Aurore Donnat, Charles Waagenaar, Renate Beense, Hans van den Bos, Marcel de Buck, Peter van Dijk, Marja van Hassel, Sandra Holleman, Rudi Klumpkens, Pascal Leboucq, Moon Entertainment, Robbert Nijs, Hanneke van Oostaijen, Ben Raaijman, Margot Royackers, Marjolein Schalk, Monique van de Wijdeven, Pierre Sondeijker, Studio Marco Vermeulen, Studio Roosegaarde, Van GoghHuis Zundert

met dank aanBroos - Pietertje van Splunter en Zeger Reyers, Circo Circolo, DansBrabant, Anno Dijkstra, Noortje Haegens, Heijmans, Katja Heitmann, Tim Hoefnagels, Paul den Hollander, Roos Holleman, Sandra Holleman, Josh Joyce, Michiel van de Kley, Matijs van de Kerkhof, Teun van de Keuken, Kunstpodium T, Lookapony, Lucas De Man, MEST, Nanne Meulendijks, Lindert Paulussen, Wiesje Peels, Jak Peters, Ben Raaijman, Fiona Reilly, Daan Roosegaarde, Stijn Poelstra, Proud of the South, Matthias Schaareman, Arno Schuitemaker, Lieke Snellen, Hester van Tongerlo, Topgemaakt, Verbeke Foundation, Marieke Verberne, Ziekenhuis Bernhove, Marthe Zink

colofon

met dank aan

redactieXenia Wassenbergh

ontwerpKaftwerk

drukwerkipress4you.nl

bkkc brabants kenniscentrum kunst en cultuur spoorlaan 21 i-k | 5038 CB Tilburg013 7508400 | info@bkkc.nl | www.bkkc.nl

@bkkc_nieuws /brabantskenniscentrumkunstencultuur bkkc

1515