black box uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/tayfun-uzbay.pdf · bazı...
TRANSCRIPT
![Page 1: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/1.jpg)
Black Box Uyarıları «Çocuk ve Ergenlerde Psikotrop Kullanım Emniyeti»
Prof.Dr. İ. Tayfun UZBAY Üsküdar Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı,
Nöropsikofarmakoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (NPFUAM) Müdürü - İstanbul
11 Mart 2017, 2.Psikiyatri Zirvesi, 9. Ulusal Anksiyete Kongresi, Antalya
![Page 2: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/2.jpg)
www.turkpsikiyatri.org, Psikofarmakoloji Derneği «Türkiye’de psikotrop ilaç tüketimi ve mevcut uygulamaların tıbbi, etik ve ekonomik sonuçları raporu»’ndan
![Page 3: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/3.jpg)
Yaklaşık % 55-60’ı antidepresan
![Page 4: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/5.jpg)
İlaç güvenliği ve yan tesirleri yaşa göre değişiklik gösterebilir. Erişkinlerde emniyetle kullanılan bazı ilaçlar çocuklarda ciddi ters etkiler oluşturabilir.
Kloramfenikol erişkinlerde emniyetle kullanılırken, bebeklerde “gri bebek” sendromuna neden olur
Sülfonamidler erişkinlerde emniyetli ilaçlardır ancak çocuklarda ani ölümlere neden olabilir
Erişkinlerde sorun yaratmayan aspirin çocuklarda Reye sendromuna, tetrasiklinler ise diş ve kemik gelişiminde bozulmalara neden olabilir
Valproik asid erişkinlerde güvenli iken bebek ve çocuklarda ölümlere neden olabilir
Fenobarbital kullanımının okul öncesi çocuklarda bilişsel fonksiyonlar üzerine olumsuz etkileri klinik çalışmalarla da gösterilmiştir
D-amfetamin erişkinlerde öfori yaparken çocuklarda tersine disfori yaptığı gösterilmiştir
Trisiklik antidepresanlar çocuklarda daha kardiyotoksiktir
Çocuklarda valproik asid ciddi hepatotoksisiteye, lamotrijin ise Stewens-Johnson sendromuna neden olur
![Page 6: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/6.jpg)
Antidepresanlar çocuk ve ergenlerde daha risklidir
Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki misli artışa işaret etmektedir
Bu nedenle FDA intihar riskine dikkat çekerek 15 Ekim 2004 tarihinden itibaren çocuklar ve ergenlerde kullanıma yönelik olarak antidepresan ilaçların etiketlerine kara kutu (black -box) uyarısı koymuştur
Ayrıca antidepresan tedavide 6-12 yaş grubunda kardiyovasküler yan etkilere bağlı ani ölümler, epileptik ataklar ve serotonin sendromu daha sık görülür
Literatürde tek doz ilaçla bile çocuklarda serotonin sendromu olabileceği kayıtlıdır (Gill ve ark, 1999)
![Page 7: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/7.jpg)
Erişkinlik öncesi dönem (Riddle ve ark., 2001; Stoddard ve ark., 2006)
Okul öncesi dönem
Bebeklik ve yürüme dönemi 0-3 yaş
Okul öncesi dönem 3-5 yaş
Okul çağı 6-12 yaş
Ergenlik dönemi 13-18 yaş
En sık psikotrop reçetelenen dönem
![Page 8: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/8.jpg)
Günümüzde okul öncesi yaş çocuklarını da kapsayacak şekilde çocuklarda ve ergenlerde psikotrop ilaç reçeteleme giderek artmaktadır.
Bu eğilimin başlıca nedenleri:
Davranışsal sorunların tedavisinde biyolojik yaklaşımların daha fazla kabul görmesi,
Sağlık politikalarının kısa sürede hızlı sonuç alınabilecek tedavi yaklaşımlarını teşvik etmesi,
Giderek daha fazla sayıda ilacın çocuklarda kullanımına izin verilmesi ve
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanı ölçütlerinin genişletilmesi ile daha fazla sayıda çocuğun bu tanıyı alması Erişkinlerde de etken
![Page 9: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/9.jpg)
Why Doctors Prescribe Off-Label Drugs? Why your doctor might give you an antidepressant to treat your migraines?
Is Ketamine the Next Big Depression Drug? [Preview] Ketamine, an anesthetic and illicit party drug, is emerging as a fast-acting antidepressant. by Simone Grimm and Milan Scheidegger
May & June, 2013
![Page 10: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/12.jpg)
Önemli yan etkiler
Pediatrik popülasyonda ilaç bıraktırmaya neden olan en önemli sorunlar somatik yakınmalar ve ajitasyondur. SSRI kullanan çocuklarda gözlenen büyüme azalması muhtemelen büyüme hormonu üzerine olumsuz bir etkiye işaret edebilir. Bununla beraber, bu etki geri dönüşümlüdür (Bonati ve Clavenna, 2005).
Trisiklik antidepresanların özellikle çocuklarda epileptik aktiviteyi arttırıcı ve kardiyotoksik etkileri vardır.
Yaşları 8-12 arasında değişen 4 çocukta desipramin ile olası bir ters etkiye bağlı ani ölümler bildirilmiştir. Desipraminin kardiyotoksik etkileri bu ilacın çocuklarda kullanımını ciddi biçimde kısıtlamaktadır (Biederman, 1991; Riddle ve ark., 1991, 1993; Campbel ve Cueva, 1995a).
Bunun dışında günde 15 mg/kg imipramin alan 6 yaşında bir kız çocuğunda da ani ölüm bildirilmiştir. Bu yaş grubunda imipraminin dozunun 5 mg/kg’ı geçmemesi gerekmektedir (Campbel ve Cueva, 1995a).
Özellikle desipramin, imipramin, haloperidol, pimozid, tiyoridazin, ve diğer fenotiyazinlerle, olanzapin, risperidon ve ziprasidon tedavisi sırasında EKG bulguları iyi izlenmelidir.
QTc intervalinde %10’luk bir uzama bile tehlikeli olabilir (Stoddard ve ark., 2006)
![Page 13: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/13.jpg)
Serotonin sendromu
Serotonin sendromu yaşamı tehdit edebilen bir ters ilaç etkisidir.
SSRI’lar başta olmak üzere serotonerjik etkili tüm psikotroplarda bu risk vardır.
Semptomlar mental durumda değişiklik, ajitasyon, huzursuzluk, myoklonuslar, hiperrefleksi, tremor, aşırı terleme, titreme, koordinasyon kaybı, hipertermi ve kas rijiditesi gibi ciddi belirtilerdir.
Serotonin sendromu şoka gidebilir. Hızlı ve yüksek dozlu başlangıçlarda risk artar.
2002 yılında serotonin sendromu nedeni ile 93 ölüm vakası rapor edilmiştir (Watson ve ark., 2003).
Görülme sıklığı çok da seyrek değildir. Onbir yaşında bir erkek çocukta da tek doz fluvoksamin ile serotonin sendromu görülmüştür (Gill ve ark., 1999).
Serotonin sendromunun tedavisi ilacın kesilmesi, destekleyici bakım, benzodiazepinlerle ajitasyonun kontrolü, 5-HT2A antagonisti siproheptadin verilmesi, otonomik düzensizliklerin kontrolü ve hiperterminin kontrolü şeklindedir (Stoddard ve ark., 2006)
![Page 14: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/15.jpg)
Çocuk ve ergenlerde duygu-durum dengeleyicileri kullanımı
Lityumun ciddi yan etkileri olduğu göz önünde bulundurulduğunda tanının doğru konmuş olması önem taşımaktadır. Doğru tanı konamamışsa gereksiz lityum kullanımı etik bakımdan da önemli bir sorun oluşturmaktadır.
Lityum dışında valproat ve karbamazepin de duygu durum dengeleyici olarak kullanılır.
Yeni nesil antiepileptik ilaçlardan gabapentin, lamotrijin, topiramat, tiagabin ve risperidon gibi atipik antipsikotiklerin de duygu durum düzenleyici etkileri vardır.
Özellikle yaşamın ilk iki yıllık döneminde en yüksek olmak üzere çocukluk döneminde valproik asit kullanımının yüksek hepatotoksite riski bulunmaktadır (Bryant ve Dreifuss,
1996).
FDA lamotrijinin 16 yaşın altındaki hastalarda kullanımına kara kutu uyarısı koymuştur.
Topiramatın iştahı baskılayıcı ve ciddi hafıza problemlerine neden olucu etkileri vardır. Okulda okuyan hastalarda kullanımı ciddi problemlere neden olabilir.
![Page 16: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/16.jpg)
Erişkin olmayanlarda psikotrop ilaç güvenliğini etkileyen bazı faktörler:
Psikiyatride kesin tanı koymaya yönelik objektif tekniklerin yeterli olmaması
İlaç geliştirilirken çocuklar üzerinde deneme yapılmaması
İlaç endüstrisinin, basın-yayın organlarının tutumu
![Page 17: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/17.jpg)
How Drug Company Money Is Undermining Science ?[Preview] The pharmaceutical industry funnels money to prominent scientists who are doing research that affects its products-and nobody can stop it. By Charles Seife
Makale bilim insanları ile ilaç endüstrisi arasındaki çıkar çatışmalarını inceliyor…
December, 2012
![Page 18: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/18.jpg)
CNS alanından bir örnek…
Prof. Charls Nemeroff nöropsikiyatri alanındaki makalelerini Nature Neuroscience dahil prestijli dergilerde yayınladı. Iowa senatörü Charles Grasley’in yürüttüğü soruşturmada ilaç firmaları ile olan maddi ilişkilerini gizlediği ortaya çıktı. Sonuçta 10 yıl süre ile Emory Üniversitesi’nde araştırma yapması yasaklandı. Emory’den istifa edip Miami’de bölüm başkanı oldu. Halen 400 bin dolarlık yeni projenin baş araştırıcısıdır.
New England Journal of Medicine’in baş editörü Prof. Marcia Angell “dergilere makaleler yazan, araştırmalar yapan, iyi konferanslar veren donanımlı tek bir akademisyenin firmalarca satın alınması 100 bin iyi satıcı değerindedir” diyor.
![Page 19: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/19.jpg)
Bir ilaç firmasının ilaç tanıtım broşürü
![Page 20: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/21.jpg)
Erişkin olmayanlarda psikotrop ilaç güvenliğini etkileyen faktörler: Alternatif tıp yaklaşımları
Sahte bilim
“Bilim yapıyormuş gibi görünme” veya “bilimi kendi çıkarları için kullanmaya yönelik davranışlar” ile karakterizedir.
Her iki durumda da bilimsel kurallar uygun şekilde kullanılıyormuş gibi gösterilerek
ya elde edilen veriler bazı çıkarlara göre saptırılarak verilir
ya da aslında bilimsel olmayan veriler bilimselmiş gibi gösterilir.
Sahte bilimin ve karşıt bilimin gerçek bilime ve bilimsel düşünceye daha baskın olduğu ülkeler veya toplumlarda
Hastalıkların tedavisinde bilimsel bilgiye dayanan yöntemler yerine alternatif yöntemlerin kullanımı ön plandadır.
![Page 22: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/24.jpg)
Tablo- Gebelikte güvenlik (Antidepresanlar)
Düşük risk Orta Risk Yüksek risk
İlaç yok Bupropion Amitriptilin
Desipramin İmipramin
Karbamazepin Lityum
MAO inhibitörleri Reboksetin
Mianserin Paroksetin*
Mirtazepin
SSRI’lar (otizm ilişkisine dikkat)
St. John otu
Venlafaksin
Trazodon
*FDA C’den D’ye geçirdi
![Page 25: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/25.jpg)
Tablo- Emzirmede güvenlik (Antidepresanlar)
Düşük risk Orta Risk Yüksek risk
Karbamazepin Mianserin Bupropion
Moklobemid Mirtazepin MAO inhibitörleri
TSA SSRI’lar Lityum
St. John otu Maprotilin
Trazodon
Venlafaksin
![Page 26: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/26.jpg)
https://www.youtube.com/watch?v=IV1S5zw096U
Psikiyatride güncel ilaç uygulamalarının özgül rahatsızlıklar için özgül tedaviler sağladığına inanmanın, insülin koma tedavisinin şizofreni için özgül bir tedavi yöntemi olduğuna inanmaktan bir farkı yoktur.
İlaç araştırmalarında elde edilen sonuçlar üzerinde çıkar gruplarının etkisi vardır.
Psikotrop ilaç kullanımda en çarpıcı artışlar gençler ve çocuklardadır.
Psikofarmakoloji hastalık merkezli ilaçlar üzerinden gelişmektedir. Buna göre etkiler ve yan etkiler söz konusudur.
Hastalık belirtisinin altında yatan etken ilacın etki mekanizmasını oluşturmaktadır. Ders kitaplarında ilaçlar iyileştirdikleri varsayılan hastalıklara göre sınıflandırılmaktadır.
Ülkemizde kara-kutu uyarısı yoktur
![Page 27: Black Box Uyarıları - pibad.orgpibad.org/wp-content/uploads/2017/03/TAYFUN-UZBAY.pdf · Bazı araştırma sonuçları antidepresan tedavisi gören çocuklarda intihar riskinde iki](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022021915/5ca0af7c88c99350178d9eb3/html5/thumbnails/27.jpg)
Dinlediğiniz için teşekkürler…