Bölüm-1 BİNALARDA ISI KAYBI

HESABI Yrd. Doç. Dr. Selahattin ÇELİK

Kaynak: Kalorifer Tesisatı MMO

Aşağıda mimari projesi verilen 5. kat 512 no’lu salon için ısı

kaybı hesabı şöyle yapılır:

Binanın yapıldığı il: Eskişehir (Dış Sıcaklık -12 ̊C)

Yerlerine Göre Isı Hesabında

Kullanılacak Dış Sıcaklık Değerleri

EK III-1

Tesisat Projelerinde Kullanılan İç Hava

Sıcaklıkları

EK III-2

Hesabı yapılacak dairede seçilen odanın dış ve iç duvarları

için malzeme cinsi ve kalınlıkları aşağıdaki gibidir:

Yüzeysel Isı Taşınım Dirençleri

İç duvar

Çeşitli Malzemelerin Isı İletim Katsayıları

Isı Kaybı Hesabı Çizelgesinin

Doldurulması • Hesaba başlamadan önce oda numarası ve oda adı ve odanın

sıcaklığı çizelgeye yazılır. 512 SALON 22 °C

• 1.SÜTUN: Hesaba seçilen bir yönden başlanır. Biz örneğimizde kuzey

yönünden başladık. Seçilen yönde çıkarılan alan niteliğinde pencere, balkon kapısı, iç kapı gibi alanlar hesaplandıktan sonra ana yapı malzemesine bir sonraki satıra geçilir.

Isı Kaybı Hesabında Yapı Bileşenleri İçin

Kullanılan Semboller

• Kuzey yönde çift camlı pencere (ÇCP) hesabı 1. satırda yapılacaktır. İşaret: ÇCP

• 2.SÜTUN: Yön: K (KUZEY) yazılır. • 3.SÜTUN: Camlar için kalınlık sütunu boş bırakılır. Duvarlar için ise yapı

bileşenlerinin kalınlıkları toplanarak yazılır. • 4.SÜTUN: Mimari projeden pencere uzunluğu yazılır: ( 2.1 m ) • 5.SÜTUN: Mimari projeden pencerenin yüksekliği yazılır: ( 1.2 m) • 6.SÜTUN: 4. ve 5. satır çarpılır ve toplam alan yazılır: 2,1x 1,2= 2,52 m2

• 7.SÜTUN: Aynı ölçüde bir adet pencere olduğundan:1 ad • 8.SÜTUN: Çıkarılan alan pencere hesabında yazılmaz eğer duvar

alanından pencereyi çıkaracaksak ( ) işareti ile belirtiniz. • 9.SÜTUN: Hesaplanacak alan yazılır: ( 2.52 m2 ) • 10.SÜTUN: Çizelgeden PVC çift camlı pencere için toplam ısı geçirgenlik

katsayısı U yazılır (EK III-4a)

• EK III-4a

11.SÜTUN: Salon 22 °C – dış sıcaklık Eskişehir ili için -12 °C

ΔT= 22-(-12) = 34 °C yazılır.

12.SÜTUN: 9, 10, 11. sütunların çarpımı yazılır. Bu zamsız (artırımsız) ısı

• Qo= A.U.T= 2,52. 2,6. 34 = 223W

KUZEY YÖNÜNDEKİ DIŞ DUVAR HESABI 1… İŞARET… DD

2…YÖN… K

3… KALINLIK… 21 cm

4… UZUNLUK… 4.96 m

5… YÜKSEKLİK… 2.5 m

6… TOPLAM ALAN…4.96. 2,5= 12,4 m2

7… MİKTAR… 1 ADET

8… ÇIKARILAN ALAN…. 2.52 m2

NOT: Pencere alanının duvar alanından çıkarılması gerekir

Salon Toplam Isı Kaybı

ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)

13.SÜTUN (ZD): Tesisat konutta olduğundan, sistem

sürekli çalışmakta ve yalnız geceleri ateş

azaltılmaktadır. (EK III-7)

• %7 artırım yapılır.

ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)

14.SÜTUN (Zw): 7 katlı binanın 5. katındaki bu mahal

için %5 zam verilir. (EK III-9)

ARTIRIMLAR ( ZAMLAR)

15.SÜTUN (ZH): Oda kuzey yönünde olduğundan %5

zam verilir. (EK III-8)

• Z= 1+%ZD + % Zw+%Zh

• 16.SÜTUN (Z):

• Z= 1+0,07+0,05+0,05

• Z= 1,17

• ARTIRIMLARLA ISI KAYBI: 1225x 1,17 = 1434 W

Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

𝑞𝑠 = (𝑎𝑙)𝑑𝚤ş𝑅𝐻∆𝑇𝑍𝑒

bağıntısı ile hesaplanabilir.

• 𝑎𝑚3

𝑚ℎ, 𝑏𝑖𝑟𝑖𝑚 𝑎𝑟𝑎𝑙𝚤𝑘 𝑠𝚤𝑧𝑑𝚤𝑟𝑔𝑎𝑛𝑙𝚤ğ𝚤: 9,8 Pa değerindeki bir basınç farkında (kapı

ve pencerelerden) 1 metre aralık boyunca saatte 𝑚3 olarak oda içine sızan

hava miktarıdır. Çerçevenin yapıldığı malzemeye göre a değerleri EK III-10’dan

alınabilir.

• 𝑙, sızıntı aralık çevre uzunluğu (m): açılıp kapanan pencereler ve kapıların

uzunluğudur. Mimari projeden bulunamayan uzunluk EK III-11den yaklaşık

olarak hesaplanabilir.

• (𝑎𝑙)𝑑𝚤ş : rüzgarın üflediği kapı ve pencere aralıklarından saatte odaya sızan

dış hava miktarıdır.

• R (birimsiz) oda özelliği: EK III-12’den bulunur

• H (W.h/m3.K) yapının ısı özelliği: ısıtılması istenen yapının durumunu, bölgesini ve

yapı biçimini belirten bir değer olup EK III-13’den alınabilir.

• ∆𝑇: 𝑇𝑖 − 𝑇𝑑 , iç ve dış sıcaklıklar farkı,

• Ze (birimsiz), köşe artırım katsayısıdır. Bu değer bitişik iki duvarın hemen

köşesinde bulunan pencereler ve kapılar için bir artırım çarpanıdır. Her iki dış

duvarında kapı ve pencere olan odalar için Ze=1,2 ; diğer hacimler için Ze:1,0

alınır.

Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin

Gerekli Isı Gereksinimi( Qs ) • Dış kapısı doğrudan dış havaya açılan hacimlerde (dükkan, mağaza, banka vb. yerlerde) hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişimi söz konusudur. Bu gibi yerlerde ilave bir hava değişimi olduğundan hava sızıntısı ısı kaybı;

• 𝑞𝑠 =𝑛𝑐𝑝∆𝑇

3600

bağıntısı kullanılarak hesaplanır.

𝑛 : ısı kaybı hesabı yapılan hacimde, saatte hava değişim katsayısı, EK III-15’den alınabilir, (defa/h)

𝑐𝑝: havanın sabit basınçta özgül ısısı, (1300 𝐽 𝑚3𝐾 )

∆𝑇: 𝑇𝑖 − 𝑇𝑑 , iç ve dış sıcaklıklar farkı,

3600: bir saatteki saniye, (s/h)

Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

• 𝑎 EK III-10’dan 2,0 olarak alınabilir.

• Örneğimizde pencere ölçüleri bilindiğinden aşağıdaki gibi hesaplarız:

Kuzeydeki pencere için L1=0.5+1.2+0.5+1.2+0.5+1.2+0.5+1.2

L1= 6.8 m

• Batıdaki pencere için L2= 0.5+1.2+0.5+1.2+1+1.2+1+1.2+1.2

L2= 9m

Hava Sızıntısı ( Enfiltrasyon ) İçin Gerekli Isı Gereksinimi( Qs )

• R Oda Durum Katsayısı

R, içeri giren havanın akıp gidebilme durumunu belirtir. Çoğu halde pencereler vasıtası ile içeri

sızan hava, kapılardan dışarı sızar. R katsayısı hava akımına oda durumunun gösterdiği direnci

belirtir. Bu durumda R katsayısı Σ(al) ile hesaba katılan hava miktarını kısan bir fren gibidir. Tam

olarak hesabı çok zordur.

Normal ebatta pencere ve kapıları olan odalar için R= 0.9, büyük pencereleri, buna karşılık

bir tek iç kapısı olan odalar için ise R=0.7 alınır.

***R: 0,9 ALINDI **

• H Bina Durum Katsayısı

Bina normal bölgede serbest bina ve bitişik nizam olduğundan 0,48 alındı.

• Ze DEĞERİ

Her iki dış duvarında pencere olduğundan Ze değeri 1.2 alındı.

Buna göre toplam 𝑞𝑠 = (𝑎𝑙)𝑑𝚤ş𝑅𝐻∆𝑇𝑍𝑒=2x15,8x0,9x0,48x34x1,2=557 W

Salon için ısı kaybı hesabı

Hesaplamalardan sonra tesisat kat projesi çizilir