bÖlÜm - ii kv... · web viewbir kontrol penceresi içinden izlenen uzaktan görülebilir...

400/164 kV, 250 MVA OTOTRANSFORMATÖRTEKNİK ŞARTNAMESİ

HAZIRLAMA : NİSAN 2004REVİZE-1 : TEMMUZ 2013REVİZE-2 : ARALIK 2017

TEİAŞ-MYD/2004-001.2

TEİAŞ

İÇİNDEKİLER

1. GENEL....................................................................................................................11.1. Konu ve Kapsam...............................................................................................11.2. Standartlar ve Dokümanlar................................................................................11.3. Çalışma Koşulları..............................................................................................71.4. Yardımcı Güç Kaynakları..................................................................................8

2. TEKNİK ÖZELLİKLER............................................................................................82.1. Anma Değerleri ve Performans.........................................................................82.2. Boşta Enerjileme.............................................................................................102.3. Aşırı Yükleme..................................................................................................102.4. Toleranslar......................................................................................................102.5. Garantilerin Karşılanmaması...........................................................................112.6. Kayıpların Değerlendirilmesi (Teklif Değerlendirilmesi Aşamasında)..............112.7. Sapmalar (Deviation).......................................................................................112.8. Yapısal Özellikler.............................................................................................12

2.8.1. Manyetik Devre (Çekirdek).......................................................................122.8.2. Sargılar.....................................................................................................132.8.3. Tank..........................................................................................................132.8.4. Yağ Genleşme Kabı..................................................................................162.8.5. Buşingler ve Terminaller...........................................................................172.8.6. Yük Altında Kademe Değiştirici................................................................172.8.7. Soğutma Sistemi.......................................................................................202.8.8. Yardımcı Donanım (Aksesuarlar)..............................................................222.8.9. Kumanda Dolabı ve Kablo Tesisatı...........................................................232.8.10. Yalıtkan Yağ...........................................................................................252.8.11. Üst Görünüm ve Boyutlar.......................................................................252.8.12. Taşıma....................................................................................................252.8.13. Boyama...................................................................................................262.8.14. Etiketler ve Plakalar................................................................................27

3. TESTLER..............................................................................................................283.1. Genel...............................................................................................................283.2. Komponentlerin Fabrikada Testleri (Tests On Compenents At Factory).........283.3. İmalat Sırasında Tanka Konulmamış Ototransformatörün Testleri (Alçak Gerilimli Ardışık Darbe Testleri) (Tests On The Untanked Transformer During Manufacturing) (Tests With Low Voltage Repetitive Impulses)..............................283.4. Tümüyle Monte Edilmiş Ototransformatörün Testleri (Tests On Fully Assembled Transformer At Factory)......................................................................30

3.4.1. Tip Testleri (Type Tests)...........................................................................303.4.2. Rutin Testler (Routine Tests)....................................................................34

3.5. Saha Testleri (Field tests)...............................................................................384. TESTLERE VE KABUL KRİTERLERİNE İLİŞKİN HUSUSLAR...........................40

4.1. Tip Testleri.......................................................................................................414.2. Ototransformatörlerin Kabulü İçin Kriterler......................................................42

4.2.1. Ana Bileşenler(Komponentler) Üzerindeki Fabrika Testlerinin Kabulü İçin Kriterler...............................................................................................................424.2.2. Tip Testlerinin Kabulü İçin Kriterler...........................................................424.2.3. Rutin Testlerin Kabulü İçin Kriterler..........................................................43

TEİAŞ-MYD/2004-001.2400/164 kV, 250 MVA

Ototransformatör Teknik Şartnamesi

TEİAŞ

EK-1: 400/164 kV, 250 MVA OTO TRANSFORMATÖRÜN BOŞTA GERİLİM KADEMELERİ VE PARALEL ÇALIŞMA ŞARTLARI...............................................44EK-2: OTOTRANSFORMATÖR (400/164 kV, 250 MVA) GARANTİLİ ÖZELLİKLER LİSTESİ.....................................................................................................................45EK-3: OTOTRANSFORMATÖR (400/164 kV, 250 MVA) SAPMALAR (DEVIATION) LİSTESİ.....................................................................................................................55EK-4: TEİAŞ YENİ İZOLASYON YAĞI SATIN ALMA ŞARTNAMESİ....................56EK-5: TEİAŞ YENİ İZOLASYON YAĞI İLE DOLDURULMUŞ YENİ TRANSFORMATÖRLERE AİT YAĞ ŞARTNAMESİ................................................57EK-6: ANKRAJ LEVHASI DETAY RESMİ..............................................................58

TEİAŞ-MYD/2004-001.2400/164 kV, 250 MVA

Ototransformatör Teknik Şartnamesi

TEİAŞ

400/164 kV, 250 MVA OTOTRANSFORMATÖRTEKNİK ŞARTNAMESİ

1. GENEL

1.1. Konu ve Kapsam

Bu Şartname, İletim Sistemi için gerekli, üç fazlı 250 MVA gücündeki Ototransformatörlerin temini koşullarını kapsar.

Sözleşmeye göre yapılacak işler, aksi belirtilmedikçe bu şartname koşullarına uygun olacak ve aşağıda belirtilen işleri kapsayacaktır: - Ototransformatörlerin tüm aksesuar ve yardımcı donanımı ile birlikte dizaynı ve

imalatı,- Ototransformatörlerin ve ilgili komponentlerinin test edilmesi ile test

raporlarının verilmesi,- Yedek parçaların temini,- Montaj ve bakım için gerekli özel takım ve aletlerin temini,- Resimlerin, elektriki şemaların ve Ototransformatörlerin montaj, işletme ve

bakımı ile ilgili dokümanların onay için verilmesi,- Ototransformatörlerin teslimat programında belirtilen yerlere kadar nakliyesi,

ray veya platform üzerine indirilmesi ve monte edilecek noktaya kadar çekilmesi,

- Ototransformatörlerin montajı,- Ototransformatörlerin servise alınmadan önce yapılacak saha testleri,- İşletmeye alma.

Aşağıda belirtilen işler aksi belirtilmedikçe Alıcı tarafından sağlanacaktır: - Ototransformatörlerin tesisi için gereken, ray sistemi ile teçhiz edilmiş

betonarme temel ve gerekli diğer inşaat işleri,- Topraklama sistemi,- Şantiyedeki montaj çalışmaları sırasında komponentler için uygun ambarlama.

1.2. Standartlar ve Dokümanlar

Aksi belirtilmedikçe Ototransformatörlerin dizaynı, üretimi ve testleri aşağıda belirtilen standartların ve/veya dokümanların en son baskıları göz önüne alınarak yapılacaktır.

Standart Numarası Standart Adı(Türkçe/İngilizce)TSE Uluslararası

Karşılık

TS EN ISO 9001 EN ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemleri - ŞartlarQuality management systems - Requirements

TS EN 60076-1 IEC 60076-1 Güç transformatörleri – Bölüm 1: GenelPower transformers - Part 1: General

TS EN 60076-2 IEC 60076-2 Güç transformatörleri – Bölüm 2: Sıvıya daldırılan transformatörler için sıcaklık artışı

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 1 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatör Teknik Şartnamesi

TEİAŞ


KarşılıkPower transformers - Part 2: Temperature rise for liquid-immersed transformers

TS EN 60076-3 IEC 60076-3

Güç transformatörleri - Bölüm 3: Yalıtım seviyeleri, dielektrik deneyler ve havadaki harici yalıtma aralıklarıPower transformers -- Part 3: Insulation levels, dielectric tests and external clearances in air

TS EN 60076-4 IEC 60076-4

Güç transformatörleri - Bölüm 4: Yıldırım ve anahtarlama darbe deneylerine kılavuz - Güç transformatörleri ve reaktörlerPower transformers -- Part 4: Guide to the lightning impulse and switching impulse testing - Power transformers and reactors

TS EN 60076-5 IEC 60076-5

Güç transformatörleri - bölüm 5: Kısa devre dayanım yeteneğiPower transformers-Part 5: Ability to withstand short circuit

IEC 60076-7 Power transformers - Part 7: Loading guide for oil-immersed power transformers

TS IEC 60076-8 IEC 60076-8 Güç transformatörleri - Kullanma kılavuzuPower transformers - Part 8: Application guide

TS EN 60076-10 IEC 60076-10

Güç transformatörleri - Bölüm 10: Ses seviyelerinin belirlenmesiPower transformers - Part 10: Determination of sound levels

TS EN 60076-18 IEC 60076-18

Güç transformatörleri Bölüm 18 - Frekans tepkisinin ölçümüPower transformers -- Part 18: Measurement of frequency response

TS 8756 EN 60721-1 IEC 60721-1

Çevre şartlarının sınıflandırılması- Bölüm 1: Çevre parametreleri ve bunlara ait şiddet dereceleriClassification of environmental conditions Part 1: Environmental parameters and their severities

TS EN 60214-1 IEC 60214-1

Kademe değiştiriciler - Bölüm 1: Performans kuralları ve deney yöntemleriTap-changers - Part 1: Performance requirements and test methods (IEC 60214-1:2014)

TS IEC 60214-2 IEC 60214-2Kademe değiştiriciler - Bölüm 2 : Uygulama kılavuzuTap-changers - Part 2: Application guide

TS 2051 EN IEC 60270 Kablolar-Yüksek gerilim deney teknikleri-Kısmi


TEİAŞ


Karşılık

60270boşalma ölçmeleriHigh voltage test techniques-Partial discharge measurements

TS EN 60296 IEC 60296

Mineral yalıtım yağları - Kullanılmamış - Elektroteknik uygulamalar için - Anahtarlama düzeni ve transformatörlerde kullanılanFluids for electrotechnical applications - Unused mineral insulating oils for transformers and switchgear

IEC TR 62271-301

High-voltage switchgear and controlgear - Part 301: Dimensional standardisation of high-voltage terminals

TS 3033 EN 60529 IEC 60529

Mahfazalarla sağlanan koruma dereceleri (IP kodu) (elektrik donanımlarında)Degrees of protection provided by enclosures (IP code) (For electrical equipments)

TS EN 50216-1/2/3/4/5/6

IEC 50216-1/2/3/4/5/6

Güç transformatörleri ve reaktör ara bağlantı parçalarıPower transformer and reactor fittings

TS IEC 60502-1+A1

IEC 60502-1 +AMD1

Kablolar - Beyan gerilimleri 1 kv’dan (um = 1,2 kv) 30 kv’a (um = 36 kv) kadar olan yalıtımı ekstrüzyonla çekilmiş güç kabloları ve bunların yardımcı donanımları - Bölüm 1: Beyan gerilimleri 1 kv (um = 1,2 kv) ve 3 kv (um = 3,6 kv) olan kablolarPower cables with extruded insulation and their accessories for rated voltages from 1 kV (U<(Index)m> = 1, 2 kV) up to 30 kV (U<(Index)m> = 36 kV) - Part 1: Cables for rated voltages of 1 kV (U<(Index)m> = 1, 2 kV) and 3 kV (U<(Index)m> = 3, 6 kV)

TS EN 60567 IEC 60567

Yağlar elektrikli cihazlar için- Çözünmüş ve serbest gaz analizleri için yağ ve gaz numunesi alma kılavuzuOil-filled electrical equipment - Sampling of gases and analysis of free and dissolved gases - Guidance

TS EN 61181 IEC 61181

Mineral yağ doldurulmuş elektriksel donanım-Çözünmüş gaz analizinin (DGA) elektriksel donanım üzerindeki fabrika deneylerine uygulanmasıMineral oil-filled electrical equipment - Application of dissolved gas analysis (DGA) to factory tests on electrical equipment

TS EN 60599 IEC 60599 Mineral yağ ile doldurulmuş kullanımdaki


TEİAŞ


Karşılıkelektrikli cihazlar - Çözünmüş ve serbest gazların tayin sonuçlarının cihazın durumunun değerlendirilmesinde kullanılması kılavuzuMineral oil-filled electrical equipment in service - Guidance on the interpretation of dissolved and free gases analysis

TS EN 61672-1 IEC 61672-1

Elektroakustik - Ses seviye ölçerleri - Bölüm 1: ÖzelliklerElectroacoustics - Sound level meters -- Part 1: Specifications

TS EN 61869-1 IEC 61869-1Ölçü transformatörleri - Bölüm 1: Genel kurallarInsurement Transformers - Part 1: General Requirements

TS EN 61869-2 IEC 61869-2

Ölçü transformatörleri - Bölüm 2: Akım transformatörleri için ek kurallarInstrument transformers - Part 2: Additional requirements for current transformers

TS 3989 EN 60156 IEC 60156

Yalıtım sıvıları-Güç frekansında delinme gerilimi tayiniInsulating liquids-Determination of the breakdown voltage at power frequency- Test method

TS EN 60137 IEC 60137

Yalıtkan geçiş izolatörleri - 1000 v’un üzerindeki alternatif gerilimler içinInsulated bushings for alternating voltages above 1000 V

TS EN 60947-1 IEC 60947-1

Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni - Bölüm 1: Genel kurallarLow-voltage switchgear and controlgear - Part 1: General rules

TS EN ISO 1461 ISO 1461

Demir ve çelikten imal edilmiş malzemeler üzerine sıcak daldırmayla yapılan galvaniz kaplamalar - Özellikler ve deney metotlarıHot dip galvanized coatings on fabricated iron and steel articles - specification and test methods

TS EN 60641-1 IEC 60641-1

Elektriksel amaçlı presli karton ve presli kağıt özellikleri-Bölüm 1: Tarifler ve genel kurallarSpecification for pressboard and presspaper for electrical purposes-Part 1: Definitions and general requirements

TS EN 60641-2 IEC 60641-2 Elektriksel amaçlar için presli kağıt ve presli karton'da bulunması gereken şartlar-Bölüm 2: Deney metotlarıPressboard and presspaper for electrical


TEİAŞ


Karşılıkpurposes - Part 2: Methods of test

TS EN 60641-3-1

IEC 60641-3-1

Elektriksel amaçlar için prespan ve presli mukavvada bulunması gereken şartlar-Bölüm 3:Münferit malzemeler için şartlar-Föy 1:Prespan, tipler b.0.1., b.2.1, b.3.1, b.3.3, b.4.1, b.4.3, b.5.1, b.6.1, ve b.7.1 için kurallarPressboard and presspaper for electrical purposes - Part 3: Specifications for individual materials - Sheet 1: Requirements for pressboard, types B.0.1, B.0.3, B.2.1, B.2.3, B.3.1, B.3.3, B.4.1, B.4.3, B.5.1, B.5.3 and B.6.1

TS EN 60641-3-2

IEC 60641-3-2

Elektriksel amaçlar için prespan ve presli mukavvada bulunması gereken şartlar-Bölüm 3:Münferit malzemeler için şartlar-Föy 2:Presli mukavva, tipler p.2.1, p.4.1, p.4.2, p.4.3, p.6.1 ve p.7.1Specification for pressboard and presspaper for electrical purposes-Part 3:Specifications for individual materials-Sheet 2:Requirements for presspaper, types P.2.1, P.4.1, P.4.2, P.4.3, P.6.1 and P.7.1

TS EN 60450 IEC 60450

Yeni ve eski selülozik elektriksel yalıtkan malzemelerin ortalama viskometrik polimerizasyon derecesinin ölçülmesiMeasurement of the average viscometric degree of polymerization of new and aged cellulosic electrically insulating materials

TS EN 60763-1 IEC 60763-1

Tabakalı prespen için şartlar-Bölüm 1:Tarifler,sınıflandırma ve genel kurallarLaminated pressboard for electrical purposes - Part 1: Definitions, classification and general requirements

TS EN 60763-2 IEC 60763-2

Tabakalı presli karton için şartlar-Bölüm 2:Deney metotlarıSpecification for laminated pressboard - Part 2: Methods of test

TS EN 60763-3-1

IEC 60763-3-1

Tabakalı prespan için şartlar-Bölüm 3.münferit malzeme için şartlar föy 1:Önceden presle tabakalanmış prespan için şartlar-Tipler lb 3.1.1, 3.1.2, 3.3.1 ve 3.3.2Laminated pressboard for electrical purposes - Part 3: Specifications for individual materials - Sheet 1: Requirements for laminated precompressed pressboard, Types LB 3.1A.1


TEİAŞ


Karşılıkand LB3.1A.2

IEC 60554-1Specification for cellulosic papers for electrical purposes. Part 1: Definitions and general requirements

TS EN 61061-1 IEC 61061-1

Elektriksel amaçlar için emprenye edilmiş preslenmiş levha ahşap -Bölüm 1: Tarifler, gösteriliş ve genel kurallarNon-impregnated densified laminated wood for electrical purposes - Part 1: Definitions, designation and general requirements

TS EN 61061-2+A1

IEC 61061-2+A1

Elektrik amaçlı emprenye edilmemiş preslenmiş levha ahşap-Bölüm 2: Deney metodlarıSpecification for non-impregnated, densified laminated wood for electrical purposes - Part 2: Methods of test

TS EN 60893-3-5

IEC 60893-3-5

Elektrik yalıtım malzemeleri - Termoset reçine esaslı endüstriyel rijit lâmine levhalar - Bölüm 3-5: Münferit malzemeler için özellikler - Polyester reçine esaslı rijit lâmine levhalar için gereklerInsulating materials - Industrial rigid laminated sheets based on thermosetting resins for electrical purposes - Part 3-5: Specifications for individual materials - Requirements for rigid laminated sheets based on polyester resins

IEEE C57.93 IEEE Guide for Installation and Maintenance of Liquid-Immersed Power Transformers

TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı Satın Alma Şartnamesi (Şartname ekinde yer almaktadır)TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı İle Doldurulmuş Yeni Transformatöre Ait Yağ Şartnamesi (Şartname ekinde yer almaktadır)

Elektriksel aksesuarlar, bileşenler ve diğer yardımcı donanım yukarıda belirtilen standartlarda belirtilmemiş olsa bile ilgili TSE veya IEC standartlarına uygun olacaktır. Bu standartların bulunmadığı malzemelerle ilgili olarak, teklif sahibi, Alıcının da onayının alınması şartıyla uygulanabilir standartlar önerecektir.

Eşdeğer ya da daha üstün başka standartlar uygulanmışsa bunların Türkçe ve/veya İngilizce kopyaları Teklifle birlikte verilecektir.

TSE ve IEC standartları arasında farklılıklar olursa, farklılık arz eden konularda hangi standardın uygulanacağı hususunda Alıcıdan yazılı müsaade alınacaktır.


TEİAŞ

Ototransformatörlerin imalatında kullanılan malzemelerin tüm kimyasal, fiziksel ve dielektrik karakteristikleri ilgili ASTM (American Society for Testing and Materials) veya DIN (Deutsches Institut für Normung) veya Avrupa Birliği Ülkelerinin normlarının öngördüğü özelliklere uygun olacaktır.

Ototransformatörler için alınan tekliflerin açılmasından sonraki aşamalarda yukarıdaki standart ve/veya dokümanlar tadil edilirse, teklif tarihinde yürürlükte olan tadilat veya baskı geçerli olacaktır.

1.3. Çalışma Koşulları

Garantili Özellikler Listesinde aksi belirtilmedikçe, sipariş konusu Ototransformatörler aşağıda belirtilen çalışma koşullarında bina dışında kullanılmaya uygun olacaktır.

Aşağıda verilen koşullar, normal çalışma koşulları olup; Teknik Şartname ve eklerindeki değerler bu koşullara göre verilmiştir. Alıcının bu koşullardan farklı talebi olması durumunda; bu talepler ihale öncesinde Alıcı tarafından belirtilecektir. İmalatçı, çalışmalarını ilgili standartlara uygun bir şekilde, Alıcının ihale öncesi bildirdiği talepleri dikkate alarak yapacaktır. Bu çalışmaların sonucunda, Teknik Şartname ve varsa tasarımda meydana gelecek değişiklikler Alıcının onayına sunulacaktır.

- Deniz seviyesinden yükseklik 1000 m’ye kadar - Ortam sıcaklığı

Günlük en yüksek +45 °C Günlük en düşük -25 °C 24 saatlik ortalaması +35 °C’nin altında

- Bir yıllık ortalama +25 °C’nin altında- En yüksek rüzgar basıncı

Yuvarlak yüzeyde 700 pascal Düz yüzeyde 1200 pascal

- En yüksek güneş ışınımı 1000 W/m²- Buz yükü 10 mm, Sınıf 10- Endüstriyel kirliliğe açıklık Evet (Ağır kirlilik)- Maksimum nispi nem

(24 saatlik ortalama)% 95

- Yıldırım düşme olasılığı Evet- Yer sarsıntısı (*)

Yatay ivme 0,5 g (yer seviyesinde) Düşey ivme 0,25 g

(*) Ototransformatör; yatay ve düşey deprem ivmesi değerlerine dayanacak ve herhangi bir ünitesinin (buşing vs.) zarar görmesi engellenecek şekilde dizayn edilecek, Ototransformatörün çalışacağı yerde tesisi için gereken proje, resim ve malzemeler ile Ototransformatörün depreme dayanıklılık hesapları Yüklenici tarafından verilecektir. Bu şekilde imal edilen Ototransformatörün montajı ve sabitlenmesi için gerekli her türlü cıvata, bağlantı elemanları vs. Yüklenici tarafından karşılanacaktır.


TEİAŞ


TEİAŞ

1.4. Yardımcı Güç Kaynakları

Ototransformatörlerin tesis edilecekleri her mahalde aşağıdaki yardımcı güç kaynakları mahalinde mevcut olacaktır:

- Üç faz AC sistem (nötrlü) 380 volt + %10, - % 15, 50 Hz (**) - Tek faz AC sistem (faz-nötr) 220 volt + %10, - % 15, 50 Hz (**)- DC sistem 110 veya 220 volt, + %10, - % 15

220 V DC kullanılacak Ototransformatörler, sözleşmeden sonra ayrıca belirtilecektir.

2. TEKNİK ÖZELLİKLER

2.1. Anma Değerleri ve Performans

Bu şartname kapsamı Ototransformatörler harici kullanım için, yağ doldurulmuş (mineral yağ) tipte ve aşağıdaki karakteristiklere sahip olacaktır:

- Sargı sayısı 2- Faz sayısı 3- Anma frekansı (**) 50 Hz- Soğutma şekli ONAN/ONAF/OFAF- Anma gücü 250 MVA- Soğutma şekline göre istenen anma

güç değerleri ONAN ≥ 125 MVA ONAF ≥ 187.5 MVA OFAF 250 MVA

- Sıcaklık artışları Üst yağ ≤ 55 °C Sargı ≤ 60 °C Çekirdek yüzeyi ≤ 75°C Sargı en sıcak noktası (Hot-spot

point) 73 °C

- Anma gerilimleri Yüksek gerilim (YG) sargısı 400 kV Alçak gerilim (AG) sargısı 164 kV

- Kademenin bulunduğu sargı Ortak sargıda, nötr tarafında- Kademe değiştirici tipi Yükte- Gerilim ayar sahası +8x 1.33 % - 7x 1.33%- Kademe gerilimleri

15. kademede 180,3 13. kademede 176,3 7. kademede 164,0 1. kademede 150,2 0. kademede 147,7

- Kademe pozisyon sayısı 16


TEİAŞ

- Gerilim ayar kategorisi VFVV- Kademe güçleri Tüm kademelerde %100 anma gücü- Geçici aşırı yüklenme IEC 60076-7’ye göre- En yüksek sistem gerilimleri

Yüksek gerilim 420 kV Alçak gerilim 170 kV

- Bağlantı grubu Yna0- Sargıların Yalıtımı ve Nötr

Topraklama MetoduKademeli yalıtım (nötr direkt topraklanacaktır)

- Empedans gerilimi (250 MVA bazında) 15.kademe (400kV/164kV+8x 1.33%)

12.5% (tol.:+5%; -10%)

7.kademe (400kV/164kV) 12% (tol. ±5%) 0.kademe: (400kV/164kV-7x 1.33%)

11.5% (tol.:-5%; +10%)

- Boşta akım (250 MVA bazında, 50 Hz’de), ana kademede, primer %100 nominal geriliminde

≤ % 0,25

- Maksimum kısa devre gücü 400 kV sistemde Sonsuz 154 kV sistemde 10000 MVA

- Sargı yalıtım seviyeleri YG AG NÖTRTam dalga yıldırım darbe gerilimi (LI) (kV-tepe) 1425 650 325

Anahtarlama darbe gerilimi (SI) (kV-tepe 1050 540 -

Uygulanan gerilim veya hat bağlantıucu a.a dayanım gerilimi (AV) (LTAC)

630 275 140

- Buşing yalıtım seviyeleri YG AG NÖTRTam dalga yıldırım darbe gerilimi (BIL) (kV-tepe) 1425 750 325

Anahtarlama darbe gerilimi ) (SIL) (kV-tepe) 1050 - -

Şebeke Frekanslı Dayanım Gerilimi (kVrms) 695 355 155

Minimum krepaj mesafesi 10500 4250 1813 - Duyulabilir gürültü seviyesi Garantili Özellikler Listesindeki gibi

Ototransformatörlerle ilgili istenen değerler ve karakteristikler bilgi vermek bakımından Garantili Özellikler Listesinde belirtilmiştir. Alıcı, Ototransformatörlerin kullanılacağı yeri ve çalışma şartlarını dikkate alarak Garantili Özellikler Listesini hazırlayacaktır

Her kademe için kademe gerilimleri Ek-1’deki gibi olacaktır.


TEİAŞ

(**) Frekans değişim aralığı: Elektrik Şebeke Yönetmeliğinde aksi belirtilmedikçe; Ototransformatörler, 49-50.5 Hz frekans aralığında sürekli; sistem frekansının olağanüstü durumlarda 52.5 Hz’e çıkabileceği veya 47.5 Hz’e düşebileceği göz önünde bulundurularak, 52.5 Hz-51.5 Hz frekans aralığında 10 dakika, 50.5 Hz-51.5 Hz frekans aralığında 1 saat, 48.5 Hz-49 Hz frekans aralığında 1 saat, 48 Hz-48.5 Hz frekans aralığında 20 dakika, 47.5 Hz-48 Hz frekans aralığında 10 dakika iletim şebekesine bağlı kalarak çalışacak şekilde tasarlanmalıdır.

2.2. Boşta Enerjileme

Ototransformatörlerin, YG veya AG terminalleri, kademe değiştiricinin herhangi bir pozisyonunda kademe pozisyon değerinin 1,05 katı gerilim ile teorik olarak sınırsız sayıda boşta enerjilemelere hasarlanmaksızın dayanacaktır.

2.3. Aşırı Yükleme

Transformatörün aşırı yüklenme koşulları TS EN 60076-7 standardına uygun olacaktır. Transformatörün aşırı yüklenme performansı, sıcaklık artış testinde olduğu gibi, yedek radyatör işletme dışına alınarak sağlanacaktır.

Aşırı yüklenme koşullarına ilişkin yüklenme eğrisi/tablosu Alıcıya verilecektir.

2.4. Toleranslar

Fabrika Kabul Testleri esnasında; her Ototransformatör için ölçülen değerlerin Garantili Özellikler Listesinin “GARANTİ EDİLEN” sütunundaki değerlere aşağıdaki toleransların uygulanması neticesinde ortaya çıkan değerlerin içinde kalması halinde Ototransformatörler kabul edilir ancak kayıplar için Madde 2.5’de belirtilen cezalar uygulanır.

Red için uygulanacak toleranslar:

- Toplam kayıplar : +% 10- Boşta aktif kayıplar : +% 15- Yükte aktif kayıplar : +% 15- Tüm kademelerde boşta çevirme

oranı sapması: ±%0.5

- Anma akımında empedans gerilimleri 400kV/164kV : ±%5 400kV/164kV -7x 1.33 % : +%5, -%10 400kV/164kV +8x 1.33% : -%5, +%10

- Boşta akım (anma geriliminde ve anma geriliminin %110’unda)

: +%30

- Dahili kısmi deşarj : YOK- Duyulabilir gürültü düzeyi : YOK- Sıcaklık artışı : YOK


TEİAŞ

2.5. Garantilerin Karşılanmaması

Ototransformatörler üzerindeki testler, teçhizatın garanti edilen değerlerine (“GARANTİ EDİLEN” sütunu) uymadığını gösterdiği takdirde(kayıpların yukarıda belirtilen toleranslar dahilinde olması kaydıyla), Alıcı, her bir Ototransformatör için ayrı olmak üzere aşağıdaki cezaları uygular. Garanti edilen değerlerden daha iyi bulunan karakteristikler için herhangi bir prim tanınmayacaktır.

a) Boşta Kayıplar:

Anma geriliminin %110’unda veya %100’ünde, boşta kayıpların garanti edilen değerin üzerindeki her bir kW’ı için 7.000 - ABD Doları ceza uygulanacaktır. (Anma geriliminin %100 veya % 110’unda sapmanın en yüksek olduğu yerde)

b) Yük Kayıpları:

Garanti edilen yük kaybı değerini geçen her bir kW için 2.500 - ABD Doları ceza uygulanacaktır. Ceza aşağıda verilen formüle göre hesaplanır.L = (2xL1 + L2 + L3) / 4

Burada:L1 = Kademe değiştirici ana kademede iken olan kaybı,L2 , L3 = Kademe değiştirici uç kademelerde bulunduğunda olan kayıpları (±10%),İfade etmektedir.

c) Soğutma sisteminde fan kayıpları garanti edilen güç değerini geçen her bir kW için 3.000 ABD Doları ceza uygulanacaktır.

2.6. Kayıpların Değerlendirilmesi (Teklif Değerlendirilmesi Aşamasında)

Garantili özellikler listesinde TEİAŞ tarafından istenen (“İSTENEN” sütunu) kayıp değerlerinden daha yüksek kayıp değerlerine sahip Ototransformatörler reddedilecektir.

Garantili özellikler listesinde TEİAŞ tarafından istenen (“İSTENEN” sütunu) duyulabilir gürültü seviyesi, dahili kısmi deşarj, sıcaklık artışı değerlerinden daha yüksek değerlere sahip Ototransformatörler reddedilecektir.

2.7. Sapmalar (Deviation)

Teknik Şartnamede belirtilen hususlar ile Garantili Özellikler Listesinde verilen değerlerin birebir karşılanması esastır. Karşılanmaması durumunda teklif sahibi sapmaları (Deviation) EK-3’deki listede açıkça belirtecektir. Teklif sahibi tarafından doldurulan Sapmalar (Deviation) Listesi, Alıcı tarafından Teknik Şartnamenin özüne ve ilgili standartlara uygunluğu yönünden değerlendirilecektir.

Teklif değerlendirilmesi aşamasında, Alıcının, teknik sapmaları içeren teklifleri reddetme veya kabul etme hakkı saklıdır.


TEİAŞ

Ayrıca, sapmalar (Deviation) Listesinde herhangi bir husus belirtilmemişse, Ototransformatör ve tüm teçhizatın şartnameye tamamen uygun olduğu değerlendirilecektir.

2.8. Yapısal Özellikler

Ototransformatörün üretiminde kullanılacak malzemeler yeni ve standartlarda tariflenen birinci sınıf kalitede, amaca uygun, kusursuz ve eksiksiz olacaktır.

2.8.1. Manyetik Devre (Çekirdek)

Ototransformatörler üç bacaklı çekirdek tipi olacaktır.

Çekirdek, yüksek kaliteli, soğuk haddelenmiş, kristalleri yönlendirilmiş, yaşlanmayan, yüksek manyetik geçirgenliğe sahip, yüzeyleri pürüzsüz silisli sacdan imal edilecektir. Ekler 45°’de kesilecek ve step-lap teknolojisi uygulanacaktır. Her bir levha basınç altında ve sıcak yağ etkisiyle bozulmayacak yalıtıma sahip olacaktır.

Çekirdeği oluşturan çelik saclar ve bunların yalıtım malzemeleri, Ototransformatörün ömrü boyunca fiziksel veya elektriksel özelliklerinde zararlı değişikliklerin ortaya çıkmasına meydan vermeyecek şekilde tasarlanacaktır.

Çekirdeği oluşturan tabakalar, bacaklarda ve boyunduruklarda birbirlerine cıvatalarla tutturulmayacaklardır, hot spot oluşumundan kaçınılacaktır. Çekirdeğin yapısı, sargıların çıkartılarak değiştirilmesinde en az sayıda tabakanın sökülmesini gerektirecek şekilde olacaktır.

Çekirdek levhaları ve sargılar, nakliye sırasında ve karşılaşılabilecek kısa-devre şartlarında yerinden oynamaması için ve bükülmeye karşı korumak üzere uygun bir şekilde desteklenecektir. Taşıma sırasında çekirdeğin oynamasını engellemek için her köşeye özel yan destekleri konulacaktır. İlave olarak, çekirdek tabanı tank tabanına bağlanacaktır. Çekirdek ile boyunduruk demiri arasındaki izolasyon 2500 V rms, 1 dakika, 50 Hz dayanacak şekilde imal edilecektir.

Çekirdek (nüve) topraklamasına ilişkin dahili terminal tek terminalden olmak üzere uygun kesitli ve gerekli yalıtımı yapılmış örgülü bakır iletken kullanılarak tank üzerindeki harici bir topraklama terminaline bağlanmış olacaktır. Çekirdek sıkıştırma demiri ( boyunduruk ) topraklamasına ilişkin dahili terminal de belirtilen biçimdeki ayrı bir iletkenle harici diğer bir topraklama terminaline bağlanmış olmalıdır. Harici topraklama terminalleri, uygun kesitli iletkenlerle tankla dışarıdan irtibatlandırılarak topraklanacaktır. Harici topraklama terminallerine tank yağı alınmaksızın kolayca erişilebilmeli, çekirdek ve boyunduruğun tanka ve birbirlerine göre yalıtım testleri için ilgili harici bağlantılar sökülebilir olmalıdır.


TEİAŞ

2.8.2. Sargılar

Sargılar termal özellikleri yükseltilmiş (thermally upgraded paper) selüloz kağıtla izole edilmiş elektrolitik bakır iletkenden yapılacaktır. Ayar sargısı ve ortak (paralel) sargılarda ve ayrıca mümkünse seri sargılarda epoksi reçine emdirilmiş transpoze (CPR2 veya eşdeğeri tipte) iletkenler kullanılacaktır. Bütün sargılar emaye kaplı bakırdan imal edilecektir.

Seri ve ortak sargıların izolasyonu, doğrudan topraklı nötr için kademeli izolasyonlu olacaktır.

Sargılar, işletme sırasında, sıcaklık değişimlerinde izolasyon yıpranması oluşmayacak şekilde imal edilecektir.

Sargılar ve irtibatlar, Ototransformatörün yapım standardında öngörülen sıcaklık artışına, aşırı yükleme şartlarına, kısa devrede meydana gelen aksiyel ve radyal yöndeki kuvvetlere ve teknik verilerde belirtilen dielektrik testlerine dayanacak şekilde imal ve tespit edilecektir.

İrtibat iletkenleri arasındaki ve bu iletkenlerle kablo pabuçları arasındaki akım taşıyan bütün bağlantı yerleri gümüş kaynağı yapılacak veya kompresyon tipi, çok cıvatalı irtibatlayıcılar kullanılacaktır. Bütün iletken uçları iyice mesnetlenecektir.

Sargılardaki kanallar yağın tabii dolaşımına uygun olacaktır.

Bu teknik şartname ile tasarlanacak 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatörler, mevcut 380/158 kV, 250 MVA ve 150 MVA Ototransformatörler ile paralel çalışabilecektir.

Ek-1’deki tabloda 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatörler ile mevcut 380/158 kV, 250 MVA Ototransformatörlerin 400 kV ile çalışması durumunda boşta gerilim kademeleri verilmektedir. 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatörlerin 0. 14. ve 15’inci kademelerinde mevcut 380/158 kV, 250 MVA ve 150 MVA Ototransformatörler ile paralel işletilmesine izin verilmeyecektir.

2.8.3. Tank

Aksi belirtilmedikçe, tank kaynaklı, kapak cıvata bağlantılı tipte olacaktır. Tank ve kapak yüksek kalitede çelik levhalardan imal edilecektir.

Tank ve kapaklar, suyun içine yerleşebileceği hiçbir harici cep bırakılmayacak şekilde ve tankın drenajında içinde yağın kalacağı veya tankın dolduruluşunda içinde havanın hapsolacağı veya dışarı kaçan gazın orada hapsolup Bucholz rölesinin çalışmasını engelleyeceği hiçbir dahili cep bırakmayacak şekilde tasarımlanacaktır. Sirkülasyon boruları, havanın/gazın içinde toplanabileceği tüm noktaları Bucholz rölesine bağlayacaktır.


TEİAŞ

Tank dayanıklı bir yapı olarak dizayn edilecek ve imalatın yüksek kalitede bir işçilikle tamamlanmış olmasına özen gösterilecektir.

Tank, nakil esnasındaki zorlanmalara, yağ tasfiyesi işleminde vakum zorlanmalarına ve işletmede, özellikle de kısa devre esnasında meydana gelen hidrostatik ve dinamik zorlanmalara karşı dayanıklı olmalıdır.

Tankın rezonans frekansları 50 Hz ve 100 Hz’den yeterince uzak olmalıdır.

Tankın imalatında kullanılan tüm cıvatalar paslanmaz çelikten yapılacaktır. Kazan, kapak ve depo cıvataları yerine takıldıktan sonra boyanacaktır.

Yüksek akım taşıyan iletkenlerden ve kaçak akılardan meydana gelen akıların etkilerini en aza indirmek için, gereken yerlerde manyetik olmayan çelik kullanmak suretiyle özel önlemler alınacaktır.

Tank ve aksesuarları, titreşimden oluşacak herhangi bir zararlı etkiden kaçınmayı sağlayacak şekilde tasarımlanacak ve imal edileceklerdir.

Kaynaklar, kaynak işlerini tam tanımlayan standartlara uygun olarak ve sızdırmazlık istenen yerlerde çift kaynak sağlanarak yapılacaktır. Yağ sızıntısının olmamasından emin olmak için, ilgili bütün kaynaklar yağ kaçak testine tabi tutulacaktır.

Tankı oluşturan parçalar ile çeşitli borular v.b. arasındaki metal süreklilik, hepsinin aynı potansiyelde olmalarını sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

Bütün buşinglerin alt uçlarına kolay ulaşılamıyorsa, kapakta buşinglerin alt uçlarına ulaşmaya imkan veren açıklıklar (menhol) bulunacaktır. Geçme (reintrant) tip buşinglerin kullanılması halinde menhol gerekmez. Muayene kapaklarının kaldırma kolları olacaktır.

Yük altında kademe değiştiricinin kademe seçici (tap selector) bölümüne sahada rahatça müdahale edilmesi için uygun büyüklükte bir menhol bulunacaktır.

Tank, kaldırma kancaları, çekme için bağlama yerleri ve Ototransformatörün tam olarak monte edilmiş ve yağı doldurulmuş durumda iken kaldırılmasına yeterli dayanıklılıkta kriko tabanlıklarıyla teçhiz edilecektir. Kriko tabanlıkları, tekerlekler çıkartılmış ve Ototransformatör zemine konmuş olsa bile hidrolik krikoların tatbikine imkan verecek şekilde olacaktır. Aktif kısımlar üzerinde tanktan çıkarılmalarını sağlayacak kaldırma kancaları bulunacaktır.

Ototransformatörün tabanı, kaydırılmaya müsait olacaktır. Düz bir taban veya tankın eksenlerine paralel olarak kaydırılması için dizayn edilmiş, oluklu yapıdaki takviyelerle teşkil edilmiş plakalı bir taban bulunacaktır. Tabanda veya taban bitişiğinde Ototransformatörün yukarıda belirtilen doğrultularda çekilmesi için gerekli bağlantı yerleri bulunacaktır.


TEİAŞ

Tank tabanı, ray için yapılmış dört adet tek flanşlı döndürülebilir tekerlek grupları üzerindeki Ototransformatörün tüm ağırlığını taşıyacak kuvvetli ve bükülmeyen bir yapıda olacak, tekerlek grupları birbirine dik iki yönde yatay olarak döndürülebilecektir. Tekerlekler, kısa kenarda 1440 mm ve uzun kenarda 1440 ve 2942 mm ray açıklığında Ototransformatörün yürütülmesine uygun olacaktır. Tekerlekler ve Ototransformatörün istenmeyen hareketlerini önleyen tekerlek frenleri verilecektir.

Tankın dizaynı ve ana kısımların boyutları, yan desteklere bindirilmiş olarak yapılacak demiryolu nakliyatına uygun olacaktır. Bu maksatla, tanka cıvatalanarak monte edilmek üzere iki takım destek verilecektir. Bu bağlamda açıklamalar Madde 2.8.12’de verilmiştir.

Bütün contalar oluk şeklinde açılmış yuvalara veya bu maksatla tankın etrafına kaynaklanmış iki adet çelik çubuk vasıtasıyla meydana getirilmiş oluklara yerleştirilecektir. İmalatçı etkili bir conta sistemi uygulayacak ve çalıştırma sırasında herhangi bir yağ sızıntısı olmamasını sağlayacaktır. Teklif ile birlikte önerilen contalama sisteminin prensip resimleri uzun süreli sorunsuz çalıştıklarına dair referanslarla beraber verilecektir. Flanşlar arasında kullanılan cıvatalar yağın sızmasına karşı iyi bir şekilde contalanacaktır. Alternatif olarak, cıvatalar yerine bir takım dıştan kenetlenen kıskaç kullanılabilecektir.

Tank üzerinde aşağıdaki aksesuarlar bulunacaktır:

- Yağ boşaltma vanası- Yağın tasfiye ve filtre edilmesi için gerekli alt ve üst vanalar- Yağ numune alma muslukları (üst, orta, alt)- Vakum pompa bağlantısı için vana (karakteristikleri ve Ototransformatör

üzerindeki konumu siparişten sonra belirlenecektir.)- Biri termik imaj için olmak üzere tank kapağında üç adet termometre yuvası- Her bir radyatörün tank ile irtibat yerinde tank tarafında sızdırmaz vanalar- Radyatörlerin tanka veya ayrı bir soğutma sisteminin girişine bağlanması için

flanşlar- Yüzeyi bakır olan çelik veya doğrudan paslanmaz çelik olan iki adet tank

topraklama pabucu. Topraklama pabuçları tank tabanına kaynaklı olacak ve iki kısa kenarın ortasında olacaktır. Her pabuç topraklama teli bağlantısı için kıstırmalı tip terminal ve cıvatalara sahip olacaktır.

- Tank kapağında açma kontaklarına haiz, yeterli sayıda basınç tahliye ventili. Tahliye basıncı, özellikle işletmedeki kısa devrelerde ve başarılı kısa devre tip testi sırasında zamansız (gereksiz) tahliyeleri önleyecek şekilde seçilmelidir. Basınç ventilleri tankın üzerine konacaktır.

- Ototransformatör üzerine çıkılmasını sağlayan iş güvenliğine uygun bir merdiven bulunacaktır.

- Tank tabanında, gerektiğinde yaşlanma sonucu biriken tortu ve yağ çamurunun alınabilmesi için sıfır kodunda gömmeli flanşlı bir delik (Tankın kaydırılmasına engel olmayacak şekilde)

- Tank üzerine; işletmede yağın doldurulması, yağın boşaltılması ve vakuma alınması vb. gibi çalışmalar için vanaların Açık-kapalı konumunu gösteren,


TEİAŞ

paslanmaz malzemeden imal edilmiş donanım plakası takılacaktır. Plakalar paslanmaz malzemeden vidalarla tespit edilecek ve yazılar (işaretler) zamanla silinmeyecektir.

- Boşaltma vanalarının tahliye basıncı, özellikle işletmedeki kısa devreler ve başarılı kısa devre testi esnasında, gereksiz müdahale gerektirmeyecek şekilde seçilecektir.

- Alıcı tarafından Ototransformatör üzerinde, iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak amaçlı "Yatay Yaşam Hattı Sistemi" kurulabilmesi için, Ototransformatörün kısa tank duvarları üzerinde, ana kapak hizasından yaklaşık 250-350 mm aşağısında ve Ek-6'da belirtilen teknik detaylara uygun, dikdörtgen levha şeklinde iki adet ankraj yeri kaynatılacaktır.

2.8.4. Yağ Genleşme Kabı

Yağ genleşme kabı, tank duvarına ayaklarla monte edilecektir.

Her bir Ototransformatör, çalışma alanındaki en düşük çevre sıcaklığı ile en yüksek çevre sıcaklığı ve yükleme şartları altında tanktaki yağ hacmindeki değişimleri ihtiva edebilecek kapasitede bir yağ genleşme kabı ile teçhiz edilecektir. Az miktarda yağ her zaman için yağ genleşme kabı içerisinde belirli bir yükseklikte bulunacak ve kabın hacmi en aşırı yükte ve sıcaklık şartlarında genleşen yağı içine alacak büyüklükte olacaktır.Yağ genleşme kabında, yük altında kademe değiştirici şalter yağı için uygun bir bölme bulunacaktır. Ototransformatörün tank yağı, yük altında kademe değiştirici şalter yağından ayrı muhafaza edilecektir.

Her bir yağ bölmesinde aşağıdaki donanım bulunacaktır:

- İzin verilen maksimum ve minimum yağ seviyesi alarm kontaklarını ihtiva eden yağ seviyesi göstergesi.

- Ulaşılabilir bir yüksekliğe yerleştirilmiş, havanın nemini alan ‘silicagel’ maddeli solunum cihazı.

- Yağ doldurma tertibatı- Boşaltma vanası- Muayene menholü

Yağ genleşme kabının düşey yüzeyine monte edilecek yağ seviye göstergesi, tankın zemin seviyesinden bakıldığında okunabilecektir. Kadranda +20°C’deki seviye ile en düşük ve en yüksek seviyeler işaretlenmiş olacaktır. Bunların dışındaki yağ seviye işaretlemeleri bu seviyelere karşılık gelen sıcaklık değerleri ile gösterilecektir. Yağ genleşme kabında kaldırma kulakları bulunacaktır.

Gazların ve nemin yağ tarafından emilmesini önlemek için yağ genleşme hücresi hava ile doğrudan temas etmeyecektir. “Atmoseal” adı verilen sistemin uygulanması gerekmektedir. Havanın nemini alan solunum cihazı da (dehydrating-Silicagel-breather) ilave olarak, yağ genleşme kabı ile atmosfer arasına hava hücresindeki nem birikiminin önlenmesi için konulacaktır.


TEİAŞ

Teklif Sahipleri uzun süreli bir işletme deneyimi belgelenmiş değişik yağ koruma sistemlerini Alıcının değerlendirmesine sunabileceklerdir.

İki flanş arasında esnek bir membran kullanılarak iki kısma bölünmüş genleşme kabı kullanılması kabul edilmeyecektir.

2.8.5. Buşingler ve Terminaller

Buşingler, ilgili IEC standardına ve Garantili Özellikler Listesinde verilen elektriksel karakteristiklere uygun olacaktır. 52 kV anma değerinin üzerindeki buşingler yağ emdirilmiş kondenser tipte koronasız ve hermetik olarak sızdırmaz olacaktır. Buşinglerin nominal spesifik yüzeysel kaçak yolu uzunluğu en az 25 mm/kV olacaktır. İzolatörler kahverengi ve porselen olacaktır.

Kondenser buşinglerin üzerinde, ölçme amaçlı olarak test ucu bulunacaktır. Ancak bu test ucunun kapağı ile yuvasının zamanla metallerin birbirleriyle reaksiyonundan olumsuz etkilenmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Test kapağı işletme ömrü boyunca kolayca takılıp sökülebilir nitelikte olacaktır.

Buşinglerin dizaynı, kısmi boşalmaları ve radyo frekans girişimini en az düzeye indirecek şekilde olacaktır.

Uygulanabilen yerlerde, aynı gerilim seviyesindeki buşingler birbirleriyle değiştirilebilir olacaktır. Uygun bir kaldırma sistemi sağlanacaktır.

Garantili Özellikler Listesinde karakteristikleri verilen buşing tipi akım transformatörleri, Ototransformatörlerin YG , AG ve Nötr buşinglerinde bulunacaktır.

Buşingler, akım transformatörlerini etkilemeksizin sökülebilecektir.

400 kV ve 164 kV ana terminaller, 40 mm çapında ve en az 80 mm boyunda, uygulama yerine uygun olarak bakır veya pirinç alaşım olacaktır.

Kondenser buşingler, yağ seviyesinin görülebilmesini sağlayacak yağ göstergesi, yağ boşaltma ve numune alma araçlarıyla teçhiz edileceklerdir.

Buşinglerle tank arasındaki bağlantı elemanları, işletmedeki kısa devrelerden ve kısa devre tip testinden kaynaklanacak gerilmelerden porselenin hasarlanmasını önleyecek şekilde dizayn edilecektir.

2.8.6. Yük Altında Kademe Değiştirici

Gerilim ayarlaması, Ototransformatörün ortak sargılarının nötr tarafına yerleştirilecek direnç tipindeki üç fazlı yük altında kademe değiştirici vasıtasıyla gerçekleştirilecektir. Yük altında kademe değiştirici IEC 60214-1 ve IEC 60214-2 standartlarına uygun olacaktır. Kademe değiştirme şalteri hızlı işleyen tipte olacak ve hem el ile hem de motor tahrikli mekanizma ile yapılacak çalıştırma için bağımsız enerji depolama


TEİAŞ

imkanlarını ihtiva edecektir. Kademe değiştirici anma akımı ve kademe gerilimi, işletme değerlerinin üzerinde geniş aralıklı (Marjinli) olacaktır.

Yük altında kademe değiştirici aksi belirtilmedikçe vakumlu tipte olacaktır. Teklif ile birlikte önerilen yük altında kademe değiştirici hakkında gerekli bilgiler sunulacaktır. Alıcı tarafından yük altında kademe değiştiricinin yağlı tipte istenilmesi halinde; transformatör özel, dahili bir yağ filtreleme sistemi ile donatılacaktır. İşletme deneyimleri ve performans kalitesi kanıtlanmış kademe değiştirme şalterleri TEİAŞ tarafından tercih edilecektir.

Yük altında kademe değiştirici, motor sürüş mekanizmasının yağlanması ve kademe değiştirme şalteri yağının değiştirilmesi gibi (hangisi daha önce oluşursa) herhangi bir bakım gerektirmeksizin 100.000 anahtarlama işlemi gerçekleştirebilmeli veya 10 yıl çalışabilmelidir. Vakumlu şalterler için ilk bakım 300.000 anahtarlama işleminden sonra gerçekleşmelidir. Yağlı tip şalterler için, 200.000 anahtarlama işleminden önce kademe değiştirme şalter kontaklarının değiştirilmesi gerekmeyecektir. Vakumlu tip şalterler için ise 600.000 anahtarlama işleminden önce vakum hücrelerinin değiştirilmesi gerekmeyecektir. Vakum tüpünün detaylı teknik özelliklerini teklifle birlikte verilecektir.

Kademe değiştirme şalteri (Diverter Switch) ve kademe seçici (Tap Selector), Ototransformatörün tankı içine monte edilecektir. Akım devresini açan ve kapayan kademe değiştirme şalteri ve bu işlemle doğrudan kirlenmeye müsait olan izolasyon yağı, Ototransformatör tankındaki izolasyon yağından ayrı tutulmak üzere özel bir hücre içine yerleştirilecek ve yağ genleşme kabında ayrı bir bölmeye bağlanacaktır. Kademe değiştiricinin içerisindeki ani basınç değişimini veya kademe değiştirici ve yağ genleşme kabı arasındaki ani yağ akış hızı değişimlerini algılayacak bir koruma rölesi teçhiz edilecektir.

Ototransformatörün tank kapağı açılmadan veya tanktaki yağ seviyesini düşürmeye gerek kalmadan, kademe değiştirme şalterine ulaşabilmek üzere, bu bölüm için sökülebilir cıvatalı bir kapak bulunacaktır. Kademe değiştirici kapağı, kademe değiştiricide basınç sonucunda oluşabilecek zararları önleyecek basınç ventili ile donatılacaktır. Ototransformatör tankının üstünde yer alan kademe değiştiriciye ait kumanda dolabı kapağı üzerinde kademenin çalıştırma pozisyonunun görülebileceği gözetleme penceresi olacaktır.

Kademe değiştirme şalteri hücresinde, yağ numune musluğu, yağ tasfiye işleri için vanalar ve yağ boşaltma sistemi bulunacaktır. Yağ numune alma vanası, bir boru ile uygun bir seviyeye indirilecektir.

Kademe değiştirme tertibatı, Ototransformatör tankı dışına yerleştirilmiş 3 fazlı motor tahrikli bir mekanizma vasıtasıyla çalışacaktır. Motorun çalışması ya yalnızca yakından (yerel) veya yalnızca uzaktan olmak üzere iki şekilde yapılacaktır.

Yük Altında kademe değiştirici aşırı akım esnasında kademe değiştirmeyi önleyen blokaj sistemiyle( over current blocking device ) donatılmış olacaktır.


TEİAŞ

Kademe şalterinin dikey ve yatay şaftlarının tamamı uygun mahfaza içine alınmış olacaktır.

Kademe değiştiricinin el ile kumandası için yerinden çıkartılabilen bir çevirme kolu bulunacaktır. Kolun el-ile kumanda miline fiilen hareket vermesinden önce motorla çalıştırmanın kilitlenmesi sağlanacaktır. Çevirme kolu, kumandanın kolay yapılacağı bir yükseklikte olacak ve dönme momenti 50 Nm’yi geçmeyen bir kuvvet tatbikine uygun olacaktır. Dönüş yönü, çevirme kolunun irtibatlandırıldığı noktanın yanında belirtilecektir ve bir (1) kademe değiştirme operasyonu için gerekli kol döndürme sayısı verilecektir.

Kademe şalterinin çalıştırma (motor tahrik) mekanizması, yerel kontrolleri ve korumaları bir dolap içinde olacak, dolap uygun bir yükseklikte tank üzerine monte edilecek ve aşağıda belirtilen özelliklerde olacaktır;

- Tüm teçhizat ve donanımlar, dolap içinde kolay erişilebilecek şekilde monte edilecek ve dolap ölçüleri yeterli büyüklükte olacaktır.

- Dolap, sağlam yapılı hava ve toz geçirmeyen türden olacak; IEC 60529’a göre en az IP 56 koruma şartlarını karşılayacak ve uygun bir şekilde yoğunlaşmaya karşı korumalı olacaktır.

- Kumanda dolabı üzerinde analog göstergenin pozisyonunun ve numaratör bilgisinin kolayca görülmesini sağlayan ve yeterli büyüklükte olan şeffaf bir pencere olacaktır.

- Kademe değiştiricinin el ile kumandasında kullanılacak çevirme kolu için kumanda dolabının içinde yer bulunacaktır.

- Motor tahrik mekanizması kumanda dolabının kapağı, açıldığında gerilimli olan bölümler ile temas edilmeyecek şekilde dizayn edilecektir.

- Kilitli düzenekle tesis edilen, kolayca açılabilen sağlam ve hareketli bir kapısı olacaktır.

- Kumanda dolabının kapağı içinde tek hat şeması ve kademe şalteri katalog bilgilerinin konulacağı cep bulunacaktır.

- Kumanda dolabı içerisine ileride konulabilecek donanımların montajını yapabilmek için yeterli miktarda yedek klemens rayı olacaktır.

Etiket, ikaz ve talimat plakaları Türkçe olarak yazılacak veya İngilizceleri ile birlikte Türkçeleri de olacaktır. Kumanda dolabının fiziki ölçüleri dolap içerisindeki teçhizat ve donanımların yerleşimini, ölçülerini gösteren teknik çizimler Alıcı’nın onayına sunulacaktır.

Motor-tahrik mekanizması aşağıdaki kısımları ihtiva edecektir:

- El ile çalıştırma/Otomatik çalıştırma kumanda anahtarı- Yerel/Uzaktan çalıştırma kumanda anahtarı- Kademe Yükseltme/Düşürme kumanda anahtarı- El ile çalıştırma için yerinden çıkartılabilen çevirme kolu- Basamak basamak kumanda kontrolü (step-by-step kontrol rölesi)- Bir kontrol penceresi içinden izlenen uzaktan görülebilir nitelikte mekanik tahrikli

kademe pozisyon göstergesi- Kademe değiştirici çalışıyor göstergesi


TEİAŞ

- Termik manyetik koruma şalteri - Termostat kontrollü ısıtıcı - Kumanda dolabının kapağı açıldığında otomatik olarak yanabilen, 1 metrelik

uzatma kablolu AC iç aydınlatma lambası- 10 A anma akımlı priz - En az altı basamaklı kademe değiştirme sayıcı (numaratör)- Konum sonu şalterleri- Kademe pozisyonunu elektriki olarak uzağa iletici tertibat- Kademe değiştirici çalışıyor pozisyonunun uzaktan görülmesi için gerekli tertibat- Çalıştırma kontaktörleri, yardımcı röleler - Basma butonları/anahtarları ile çalışan, düşürme/yükseltme çalışmaları arasında

kontakların ve kilitlemenin tam çalışmasını sağlayan yardımcı röleler- Kabine bağlantı için terminal blokları, terminal bloklarına bağlı yardımcı kontaklar - Acil durdurma butonu

Kumanda panosu aşağıdaki kısımları ihtiva edecektir:

- Otomatik Voltaj Regülatörü (Alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe alınmayacaktır)

- Transformatör merkezindeki kumanda panosuna gömme olarak monte edilmek üzere temin edilecek malzeme olarak; kademe pozisyon göstergesi (uzak için), kademe değiştirici çalışıyor göstergesi, kademe yükseltme/düşürme için kumanda butonları, kademenin Uzak/Yakın/Otomatik pozisyon göstergeleri ve kademe durdurma butonu,

- Paralel çalışma kontrol cihazı için tertibatEn az “iki” Ototransformatörün paralel çalışmasını kontrol etmek için, transformatör merkezindeki kumanda panosuna gömme olarak monte edilmek üzere, paralel çalışma kontrol cihazı ve diğer gerekli elemanlar da sağlanacaktır. Paralel çalışma pozisyonunda, ilgili ünitelerin kademe değiştiricileri, paralel ünitelerin kademe değiştiricileri aynı kademede ise herhangi birisinin kontrol anahtarı vasıtasıyla kontrol edilebilir olacaktır. Paralel ünitelerin kademe değiştiricileri aynı kademede değilse, paralel çalışma kontrolü bloke edilecektir. Paralel Çalışma Kontrol Cihazları ve ilgili resimler Alıcının onayına sunulacaktır.

Kademe değiştirici göstergesi 20 mA çıkışlı transdüserli olacaktır. Transdüser çıkışı 3x(4-20 mA) olacaktır. 1. çıkış kumanda panosuna, 2. çıkış SCADA panosuna ve 3. çıkış yedek olacak şekilde kablajı yapılarak devreye alınacak hale getirilecektir.

İşletmecilere mevcut 380/158 kV, 250 MVA ve 150 MVA Ototransformatörlerin 0, 14 ve 15’inci kademe pozisyonlarında paralel çalıştırma olmayacağını hatırlatmak için uzaktan pozisyon göstergesinin 0,14 ve 15’inci pozisyonları kırmızı renkli olacaktır.

2.8.7. Soğutma Sistemi

Ototransformatörlerin soğutma şekli ONAN/ONAF/OFAF tipte olacak, tanka takılan radyatörleri ve cebri hava dolaşımı için fanları, yağ dolaşımı için pompaları ihtiva edecektir.


TEİAŞ

Radyatörler, sökülebilir tipte, tank ve/veya batarya sistemine O-ring contalı flanşlarla bağlanmış olacak ve yağ giriş çıkışlarını kesecek kelebek vanalarla teçhiz edilecektir. Bu suretle her grup radyatör, Ototransformatör devre dışı edilmeden veya tanktaki yağ boşaltılmadan sökülüp takılabilecektir.

Radyatörler, ana tankın dayanabileceği tam vakuma dayanacaktır. Her bir radyatörde kaldırma için bağlantı yeri, yağ ve hava boşaltma tapaları bulunacaktır.

En az bir radyatör yedek olacaktır. Radyatörlerden herhangi birinin sökülüp alınması halinde, Ototransformatör belirtilen sıcaklık artışlarını geçmeden belirlenen ONAN, ONAF ve OFAF güç değerinde sürekli olarak çalışabilecektir.

Radyatörlerin dizaynı ve imalatı, rüzgar hızı ve atmosferik koşullardan bağımsız olarak titreşimsiz çalışmalarını ve yağ sızdırmaz olmalarını sağlamalıdır. Radyatörler sağlam bir yapıya sahip olacaklar ve tanka sağlam bir şekilde bağlanacaktır.

Fan ve motorları, harici çalıştırmaya uygun olarak tam mahfazalı ve dış hava etkilerine karşı korunmuş olacaktır. Aralıkları 25 mm’den büyük olmayacak galvanizli kafes teli ile fan pervanelerine kaza ile temas edilmesi önlenecektir.

Fan motorları yüksek randımanlı ve düşük gürültü seviyesine sahip olacaktır. Gürültünün ve titreşimin iletimini azaltmak için, fanlar ya radyatörlerden bağımsız monte edilecekler, ya da alternatif olarak onaylanmış bir titreşimsiz montaj şekli kullanılacaktır.

Her cebri yağ soğutucusu, elektrik motoru ile tahrik edilen yağ pompasına sahip olacaktır. Kullanılacak yağ pompaları işletmede denenmiş, kalitesi ve performansı ispatlanmış; yüksek kaliteli ve yüksek performanslı olacaktır. Pompayı ve motoru, Ototransformatörün tankındaki yağ seviyesini düşürmeksizin ayırmak mümkün olacaktır. Bu suretle pompa ve motorlar, Ototransformatör devre dışı edilmeden veya tanktaki yağ boşaltılmadan sökülüp takılabilecektir.

Her sirkülasyon pompasının emme tarafında alarm kontaklı bir yağ akış göstergesi bulunacaktır. Yağ akış göstergesi, yağın akış yönünü gösterecektir.

Soğutma teçhizatı iki gruba ayrılacak, her bir motor grubu elektriki olarak ayrılacak, herbiri birer kesici vasıtasıyla kumanda edilecek ve korunacaktır. İlave olarak, her motor termik röle ile teçhiz edilmiş bir kontaktör ile korunacaktır. İki kademeli soğutma sistemindeki birinci ve ikinci kademe teçhizatları birbirleriyle değiştirilebilir olacaktır.

Her bir grup için “Yakından Elle/Uzaktan Elle/Otomatik” seçici şalter bulunacaktır. Otomatik çalışma modunda, soğutma teçhizatının devreye girip çıkması sargı ve üst yağ sıcaklık sensörleri tarafından kontrol edilecektir. Sargı sıcaklığı ve yağ sıcaklığı devreleri arasında herhangi bir kilitleme olmayacaktır.

Kontrol sistemi, aşağıdaki bilgileri yakın ve uzaktan gösterecek teçhizatı içerecektir;


TEİAŞ

- “Yakından Elle/Uzaktan Elle/Otomatik” seçici anahtarın pozisyonu,- Soğutma sistemleri serviste,- Bir veya daha fazla fan veya pompa motoru devre dışı,- Besleme gerilimi yok,- Yağ akışı arızası,- Çalıştırma kumandalarının arızada olması,Fan grupları çalışıyor lambası yeşil, fan grupları arıza lambası kırmızı olacaktır.

Kontrol ve koruma teçhizatı ulaşılabilir yükseklikte Ototransformatör tankına bağlanmış bir pano içerisinde bulunacaktır.

2.8.8. Yardımcı Donanım (Aksesuarlar)

Teslim edilecek her bir Ototransformatör aşağıdaki aksesuarları içerecektir. Bunların bedeli Ototransformatör fiyatına dahil olacaktır:

a) Üst yağ sıcaklığı için taksimatlı kadranlı, azami gösterge ibreli ve elektriksel olarak bağımsız, ayrı ayrı ayarlanabilir alarm ve açtırma kontaklı termometre

b) Sargı sıcaklık göstergesi, biri yüksek sıcaklık alarmı, biri açtırma ve ikisi soğutucu kumandaları için olmak üzere her biri ayrı ayrı ayarlanabilen, elektriksel devreleri bağımsız 4 adet kontakla donatılmış olacaktır.Sargı sıcaklığı termik imaj tekniği ile ölçülecektir. Termik algılama elemanı ve yağ sıcaklık algılayıcısı tank kapağı üzerinde sızdırmaz bir cep içerisine yerleştirilecektir. Uzak sıcaklık kaydedici için elektriki transmiter sağlanacaktır. YG ve AG sargılarında birer adet buşing tipi termik imaj akım transformatörü, sargı sıcaklık termometresini beslemek üzere sağlanacaktır.

c) İki şamandıralı, bağımsız alarm ve açma kontakları olan, tank ile genleşme kabını birleştiren boru üzerine monte edilmiş Bucholz rölesi, röle, devre test tertibatı ve ulaşılabilir bir yüksekliğe yerleştirilmiş gaz numune alma tertibatı donatılmış olacaktır. Bucholz rölesi işletmedeki kısa devrelerde ve başarılı kısa devre tip testi sırasında çalışmayacaktır.

d) Tank ve kademe değiştirme şalteri için yağ seviyesi alarm röleleri e) Kademe şalteri hücresini, genleşme kabındaki kademe değiştiriciye ait bölmeye

birleştiren boru üzerine monte edilmiş açtırma kontakları olan bir gaz rölesi (veya eşdeğeri bir cihaz)

f) Yukarıda belirtilen gaz röleleri için aşağı ve yukarı akışı kesecek kelebek vanalarg) Yağ numunesi için vanalar (üst,orta,alt); yağın boşaltılması, tasfiye ve filtre

edilmesi için gerekli alt ve üst vanalar bulunacaktır. Bunların özellikleri ve konumları teklifte açıklanacaktır. Ayrıca, kademe değiştirme şalteri hücresinde, yağ numune musluğu, yağ tasfiye işlemi için vanalar ve yağ boşaltma sistemi bulunacaktır. Yağ numune alma vanası bir boru ile uygun bir seviyeye indirilecektir.

h) Biri termik imaj için olmak üzere tank kapağında üç adet termometre yuvasıi) Tank kapağında açma kontaklarına haiz, yeterli sayıda basınç tahliye ventili.

Basınç ventilinin çalışması durumunda, yağın Ototransformatörün üzerine ve çevresine yayılmasını önlemek amacı ile akacak yağın basıncı ve miktarı da dikkate alınarak ventilden Ototransformatör zeminine kadar uygun çap ve


TEİAŞ

ölçülerde bir boru sistemi tesis edilecektir. Bu husus onay resminde açıkça gösterilecektir.

j) Tank tabanında, gerektiğinde yaşlanma sonucu biriken tortu ve yağ çamurunun alınabilmesi için sıfır kodunda gömmeli flanşlı bir delik (Tankın kaydırılmasına engel olmayacak şekilde)

k) Transformatör Merkezi kumanda panosuna gömme tip monte edilmek üzere, sıcaklık göstergeli ve elektriki resetli uzak sargı sıcaklık göstericisi.

l) Ototransformatörde oluşan herhangi bir arıza nedeni ile tanktan yağ boşalması halinde, yağ genleşme kabından tanka doğru oluşacak yağ akışını önlemek için, yağ genleşme kabı ile Bucholz rölesi arasına yağın akışını kesecek bir cihaz (Conservator shutter mechanism) konacaktır. Bu cihaz, yağ akışı arttığında yağın dinamik hareketi ile otomatik olarak kapanacak ve yağ genleşme kabından tanka yağ akışını ve dolayısıyla arıza yerinin beslenmesini önleyecektir. Cihazın etkin çalışmasını sağlamak için anılan cihaz en uygun yere monte edilecektir.

m) Yağ genleşme kabı içinde bulunan kauçuk kompansatörün işlevini yerine getirip getirmediğinin saptanması için yağ genleşme kabına sinyal rölesi tesis edilecektir.

n) Ototransformatörde (radyatör vanaları ve numune yağ alma muslukları hariç) gövde ve iç kısımları paslanmaz çelik düz geçişli Cr-Ni küresel vana kullanılacaktır.

o) Transformatör İzleme Sistemi (TİS) (Alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe alınmayacaktır)

p) Vakum pompası vana (özellik ve konumuna siparişten sonra mutabık kalınacak)q) Her bir radyatörün tank ile irtibat yerinde tank tarafında sızdırmaz vanalar.

2.8.9. Kumanda Dolabı ve Kablo Tesisatı

Tüm kumanda dolapları Ototransformatör temel ve kaidesinin yüksekliği ile birlikte düşünüldüğünde merdivensiz olarak ulaşılabilecek bir yüksekliğe yerleştirilecektir. Sıcaklık göstergeleri, fan şalterleri, yardımcı röleler panoda işletme esnasında da ulaşılabilecek yerlere konulacaktır. Bağlandıkları yerler ilgili cihazlara yakın olacak ve Ototransformatör enerjili iken de ulaşılabilir olacaktır.

Ototransformatörün kumanda dolabı, sağlam yapılı, hava, toz geçirmeyen türden olacak, IEC 60529’a göre en az IP56 derecesinde korunmuş olacak ve uygun bir şekilde yoğunlaşmaya karşı korumalı olacaktır.

Ototransformatörün kumanda dolabında termostatik elemanlı uygun ısıtıcılar ve doğal havalandırma sağlanacaktır. Kapının hareketine bağlı bir buton ile kumanda edilen, saydam küresel bir emniyet camı ile teçhiz edilmiş uygun bir lamba bulunacaktır.

Tüm panolardaki, yardımcı güç kablosu tesisatı, teçhizat dahili kablo tesisatı ve kumanda, koruma, alarm için kullanılan kablo tesisatlarının terminal blokları modüler tipte olacak ve kendiliğinden sönen veya alevlerin yayılmasına direnç gösteren malzemeden yapılacaktır. Terminal blokları metal raylara monte edilecek ve yayla tutturulacaktır. Terminal blokları arasındaki mesafe en az 15 cm olacaktır. Raylar topraklanacaktır.


TEİAŞ

Tüm panolardaki kabloların izolasyon derecesi 3’ten az olmayacak (Toprağa göre 2 kVrms’de test edilmiş) kılıf kalitesi R2 olacak ve alevlerin yayılmasına, tanka yakın yerde oluşacak sıcaklığa karşı dayanıklı tipte olacaktır. Alarm ve açma devreleri bağımsız olacaktır.

Ototransformatör üzerinde bulunan buşing tipi akım transformatörlerinin ölçü ve koruma sargılarından, Ototransformatör kumanda dolabındaki akım terminallerine gelen kabloların kesitleri en az 6 mm2 olacaktır. Terminal blokları kablo kesitine uygun seçilecektir.

Tüm kumanda dolaplarında, terminal blok sıraları birbirinden yeterli mesafeyle ayrılmış olacaktır. Her bir ray sırasında, ileride kullanılmak üzere en az % 10 yedek terminal bloğu bulunacaktır. Her bir terminalde sökülebilir işaretleme şeridi bulunacaktır.

Ototransformatör dışındaki tüm elektrik bağlantıları terminal bloklarından, çelik borular veya diğer koruyucu kılıflar içerisinde taşınacaktır. Panolar içindeki kablo tesisatı PVC veya benzeri yağa dayanıklı izolasyona sahip olacaktır. Ototransformatör üzerindeki kablolar, çelik zırhlı çoklu iletkenli veya alternatif olarak çelik veya alüminyumdan yapılmış bükülgen borular kanallar içerisine tesis edilecektir.

Tüm kablo kanalları ve/veya çelik zırhlı çoklu iletkenler çelik bağlarla bağlanacaktır.

İletkenler kalay kaplanmış pabuçlarla sonlandırılacak veya kıstırmalı tip terminal kullanılabilecektir.

Terminal bloklarına komşu tüm kabloların uçları, doğru teşhisin yapılması için bileziklerle teçhiz edilecektir.

Panolarda harici koşullara dayanıklı rakor ve plastik tapalarla teçhiz edilmiş yeterli sayıda kablo giriş delikleri bulunacaktır.

Kumanda dolabındaki işaretlemeler ve kullanılan kabloların renkleri IEC 60445 standardına ve aşağıdaki tabloya uygun olacaktır.

- Kahverengi, siyah, gri a.c. (alternatif akım) faz bağlantıları- Mavi (veya açık mavi) a.c. (alternatif akım) nötr bağlantıları- Sarı - Yeşil a.c. (alternatif akım) toprak bağlantıları- Kahverengi (L+), Gri (L-) d.c. (doğru akım) devreleri

Devre yalıtımı aşağıdaki gibi olacaktır:- Şebeke frekanslı dayanım gerilimi 2kVrms

Kumanda gerilimi 110 VDC olacaktır.

Kumanda dolabında aydınlatma ve ısıtıcı devresinden ayrı olarak beslenen bir priz yer alacaktır. Priz devresi 16A’lik bir sigorta ile korunacaktır.


TEİAŞ

2.8.10. Yalıtkan Yağ

Bu yağ, yeni ve hiç kullanılmamış olacak ve aksi belirtilmediği sürece, Ek-4’te verilen “TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı Satın alma Şartnamesi” ne uygun olacaktır.

Her halükarda teklif sahibi kullanacağı yağın tipini, onaylanmak üzere Alıcı’ya bildirecektir.

2.8.11. Üst Görünüm ve Boyutlar

İmalat öncesi, YG ve AG terminallerin ve yağ genleşme kabının düzeni Alıcıya onay için verilecektir.

Ototransformatör, en büyük parçasının (ambalaj dahil) nakliye genişliği 3.40 m’yi, yüksekliği 4.25 m’yi geçmeyecek şekilde boyutlandırılacaktır.

Tümüyle monte edilmiş Ototransformatörün ana boyutları teklifle birlikte verilecektir. Bu bağlamdaki detaylar siparişten sonra sonuçlandırılacaktır.

2.8.12. Taşıma

Ototransformatörler, buşingleri, genleşme kabı, soğutma üniteleri, tekerlekleri ve diğer aksesuarlar takılmadan IEEE C57.93 standardına uygun olarak taşınacaktır.

Ototransformatörler, nakliye, depolama sırasındaki kaçaklara karşı ilave gaz kaynağı (nitrojen tüpü) takılı şekilde sevk edilecektir. Tüm delikler (radyatörlerinkiler de dahil) kör flanşlarla kapatılmış olacaktır.

Ototransformatörler yağ dolu olarak nakil edilmeyecektir.

Ototransformatörün izolasyon yağı variller içerisinde sevk edilecektir.

Ototransformatör kendi aksesuarları ve avadanlıkları ile birlikte sevk edilecektir.

Soğutma üniteleri, yağ genleşme kabı, buşingler, tekerlekler ve diğer aksesuarlar korozyona, kırılmaya, şok ve titreşimlere karşı gerekli tedbirler alınarak sandıklar içinde ambalajlanıp, yurtiçi ve yurtdışı taşıma kurallarına uygun şekilde taşınacaktır.

Aksi belirtilmedikçe Yüklenici, sarsıntı ve şok kaydedici cihazları kendisi sağlayacak; nakliye sırasında bu cihazlar Ototransformatörün değişik noktalarına monte edilecektir.

Ototransformatörün ana gövdesi, demir yolu vagonu ve alçak şaseli treyler üzerinde taşınmaya uygun dizayn edilecektir.

Üniteler, ölçüler 250 tonluk vagon ve yük gabarisine uygun olacak şekilde boyutlandırılacaktır.


TEİAŞ

Her halükarda taşıma kesiti, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın demiryolu şablonuna ve yurtdışında demiryolu taşıması gerekiyorsa ilgili ülkelerin şablonlarına uygun olacaktır.

2.8.13. Boyama

Ototransformatörlerin metal bölümleri korozyona dayanıklı malzemeden yapılacak ve yüzeyler korozyonu en aza indirecek şekilde işlenecektir.

Ototransformatörlerin paslanabilen metallerle imal edilen bütün parçaları boyanacaktır.

Ototransformatörlerin genleşme kapları dahil, iç yüzeyleri 100°C’deki sıcak yağda erimezliği denenmiş, pas teşekkülüne sebep olmayan boya ile korunacaktır.

Metal dış yüzler için aşağıdaki işlemler yapılacaktır:

a) Dış yüzün hazırlanması

Bütün satıhlar boyanmadan önce, “Steel Structure Painting Council” in SSPC-SP 5-63 nolu şartnamesine göre katışıksız beyaz metal püskürtme-temizlik işlemine tabi tutulacaktır. Birinci kat (astar) boya, kumlama işleminden sonra 24 saatten fazla olmamak üzere, en geç kumlanmış yüzleri pas tutmaya başlamadan önce yapılacaktır.

b) Birinci kat boyama (astarlama)

Paslanmaz renk maddelerini içeren katalize edilmiş epoksi boyalar, tank, fan ve radyatörler için astar olarak kullanılacaktır. Radyatörler için sentetik boyalar da kullanılabilecektir.

c) Son kat boyama

Tank, fan ve radyatörler için son kat boyama aşağıdaki kategorilerden birine ait boyalarla yapılacaktır.

Alkid ve silikon bazlı boyalar (%30 Silicone-co-polymer) Poliüretan boyalar Değişik karışımda vinil boyalar

Astar ile son kat arasında varsa ara katlar için boyalar İmalatçı tarafından tayin edilebilir. Değişik katların boyaları, kendilerinin açıklıkla belirlenmesini sağlayacak renk farklılığında olacaktır. Her bir boya katının en düşük kalınlığı 35 mikron olacaktır. Son kat boyanın rengi için Alıcı’nın onayı alınacaktır.

İmalatçı uygulamak istediği boyama metodunu onay almak üzere bildirecek, özellikle her bir kat boya kalınlığının nominal değerini belirtecektir. Ototransformatörün boyama işleri rutin deneylerin yapılmasından önce tamamlanacaktır. Son kat boyası


TEİAŞ

yapılmış satıhlar nakliye ve montaj sırasında oluşabilecek hasarlara karşı iyi bir şekilde korunacaktır. İmalatçı boyada oluşabilecek hasarların giderilebilmesi için yeterli miktarda ilave boyayı da verecektir.

Galvanizleme işlemine tabi tutulacak parçalarda kaplama TS EN ISO 1461’de önerildiği gibi sıcak daldırma yöntemiyle yapılacaktır.

2.8.14. Etiketler ve Plakalar

Her bir Ototransformatörde tankın uzun taraflarında, birbirinin tam karşı yönlerinde tespit edilmiş iki adet tanıtma plakası bulunacaktır. Ayrıca Ototransformatörün tanıtma plakalarının yanında, Ototransformatörde kullanılan her tip buşingin boyut resimlerinin gösterildiği ve bu buşinglerin bilgilerinin yer aldığı plakalar bulunacaktır.

Motorlar, röleler, buşingler, yük altında kademe değiştirici ve diğer bütün cihazlar, kablo ve bağlantı terminalleri terminal dahil olmak üzere, ilgili IEC standartlarında belirtilen bilgileri içerecek şekilde etiketlenecektir.

Bina dışında kullanılan malzemelerin etiket ve plakaları paslanmaz çelikten veya denenmiş paslanmaz malzemeden mamul olacak, üzerlerindeki yazılar zamanla bozulmayacak ve paslanmaz çelik vidalarla tespit edilecektir.

Tanıtma plakası, ikaz ve talimat levhaları Türkçe olarak yazılacak veya orijinaliyle birlikte Türkçe tekrarlanacak ve Alıcı’nın onayına sunulacaktır.

Tanıtma etiketleri, aşağıda bulunan bütün bilgileri içerecektir;

- Üreticinin ticari markası veya adı, üretimin yapıldığı ülke ve şehir - Alıcı’nın sipariş numarası,- Malzeme kod numarası,- Seri numarası ve tip işareti,- Üretim yılı,- Anma gerilimi,- Çevirme oranı ve kademeler,- Kısa devre akımı (kA) - Kısa devre akımı süresi (termik) (s) - İzolasyon seviyesi (kV) - YAKD’nin tipi, anma akımı, seri no, yalıtım seviyesi,- Akım transformatörleri (Akımı, çevirme oranı, sınıfı) - İzolasyon yağı markası ve tipi - Net ağırlığı

Çekirdek Sargılar Aktif Kısım Tank ve aksesuarlar Yağ ağırlığı Komple ünite

- En ağır parçanın brüt taşıma ağırlığı,- IEC 60076-1, Madde 8.2’de belirtilen diğer ilgili bilgiler.


TEİAŞ

Fan grupları ve pompaların tavsiye edilen servise girme sıcaklıkları plakalara yazılacaktır.

Ototransformatörlerden her birinin sargılarını ve bağlantılarını, akım transformatörlerini ve terminallerin fiziksel ilişkilerinin plan görünüşünü veren şema, tanıtım plakasında yer alacaktır. Soğutma sistemine ait diagram verilecektir. Her bir terminal bir plakayla tanıtılacaktır.

3. TESTLER

3.1. Genel

Bu şartnamede aksi belirtilmedikçe testler Madde 1.2’de listelenen standartlara göre yapılacaktır.

3.2. Komponentlerin Fabrikada Testleri (Tests On Compenents At Factory)

İlgili standartlarda öngörülen rutin testler, Ototransformatöre monte edilmeden önce tüm komponentlere yapılacaktır.

Tüm komponentler (bakır, magnetik saçlar, izolasyon malzemeleri, yük altında kademe değiştirici, buşingler, akım transformatörleri, radyatör, röleler… vb.) Ototransformatöre monte edilmeden önce ilgili standartlara uygun olarak, yüklenicinin veya komponent imalatçısının fabrikasında rutin testlere tabi tutulmalıdır. Alıcı bu testlere temsilcilerini gönderme hakkını saklı tutar.

Tüm komponentlerin ilgili standartlara göre yapılan rutin testlerinin başarılı olduğuna dair detaylı test raporları Alıcı’nın değerlendirmesi için yüklenici tarafından sağlanacaktır.

3.3. İmalat Sırasında Tanka Konulmamış Ototransformatörün Testleri (Alçak Gerilimli Ardışık Darbe Testleri) (Tests On The Untanked Transformer During Manufacturing) (Tests With Low Voltage Repetitive Impulses)

Tasarım değişikliği olmadığı sürece, bu test kısa devre testinde olduğu gibi bir defaya mahsus olmak üzere yapılacaktır. Bu testin yapılmış olması halinde; teste ilişkin raporlar Fabrika Kabul Testleri esnasında, Yüklenicinin imalat aşamasında kendi yapmış olduğu testlere ilişkin raporlar ile birlikte Kabul Heyetine sunulacak ve Fabrika Kabul test raporlarına eklenecektir.

Alıcının isteğine bağlı olarak, uygulanabilen IEC/TSE kurallarına uygun olarak aşağıdaki testler Ototransformatöre tanka konulmadan önce uygulanacaktır. ALICI bu testlere temsilcilerini gönderme hakkını saklı tutar.

İzolasyon uygulanmaksızın tanka konulmamış Ototransformatöre alçak gerilim darbe jeneratörü ile 1.2/50 µs tam dalga tipinde alçak gerilim ardışık darbeleri verilerek ölçüm yapılacaktır.


TEİAŞ

Bazı doğal rezonans frekanslarının ikazına bağlı olarak, cephe süresi 5 ile 100 µs arasında olan anahtarlama darbelerinin sargının bazı kısımlarında daha yüksek aşırı gerilimlere neden olması beklenebilir. Eğer böyle durumlardan korkuluyorsa, Alıcı ile imalatçı arasında müştereken belirlenen cephe süresine sahip alçak gerilim anahtarlama darbeleri ile testler tekrar edilir.

a) Yük Altında Kademe Değiştiriciye Aktarılan Gerilimlerin Ölçülmesi (Measurements Of Voltages Transferred To The On-Load Tap Changer)

Darbeler, sıra halinde bir, iki ve üç YG terminali ile toprak arasına uygulanacaktır.

Darbelerin uygulanmadığı YG Terminali 500 Ω/faz anma değerinde bir direnç üzerinden topraklanacak; AG terminalleri başlangıçta açık bırakılacak ve takipeden testte doğrudan topraklanacaktır. Nötr terminali doğrudan topraklanacaktır.

Aşağıdaki ölçmeler yapılacaktır:

Uygulanan gerilim, Sargıların kademe uçları ile toprak arasındaki gerilim, Elektriki olarak birbirine yakın kademe uçları arasındaki gerilim, Ayar sahasının ilk ve son kademe uçları arasındaki ve ön seçicinin (preselector)

kontakları (varsa) arasındaki gerilim.

Ölçmeler yük altında kademe değiştiricinin en yüksek ve en düşük kademe pozisyonları ile ve orta kademede yapılacaktır. Kademeye ait sargının gerilim dağılımının düzgün (uniform) olduğu görülürse, kademe ucu çiftleri ve kademe uçları ile toprak arasındaki ölçüm sayısı uygun bulunması halinde azaltılabilir.

Yukarıda tanımlanan testler darbeler AG terminallere uygulanarak tekrarlanacak; YG terminaller başlangıçta açık olacak ikinci testte doğrudan topraklanacaktır.

Yukarıdaki testlerin sonuçları temel alınarak; YG ve AG terminallerine ilgili BIL genliğinde darbeler uygulandığında, kademe uçları arasına ve kademe uçları ile toprak arasına transfer edilen aşırı gerilimlerin ilgili BIL seviyesinden düşük olup olmadıkları kontrol edilecektir.

b) Seri Sargı Ve AG Terminallerde Endüklenen Gerilimlerin Ölçülmesi (Measurements Of Induced Voltages In The Series Winding And On The LV Terminals)

Darbeler, sıra halinde bir, iki ve üç YG terminali ile toprak arasına uygulanacaktır.

Darbe uygulanmayan YG terminaller 500 Ω/faz direnç üzerinden topraklanacaktır. AG terminalleri başlangıçta açık bırakılacak ve takipeden testlerde doğrudan topraklanacak ve daha sonra 400 Ω direnç üzerinden topraklanacaktır. Nötr noktası topraklanacaktır. Her test için, uygulanan gerilimi, seri sargılar ve AG terminallerin


TEİAŞ

arası gerilimi ve her topraklanmamış AG terminal ile toprak arası gerilimleri gösteren osilografik kayıt alınacaktır.

Testler, kademe değiştiricinin ana, en yüksek ve en düşük kademelerinde yapılacaktır.

c) YG Terminallerde Endüklenen Gerilimlerin Ölçülmesi (Measurements Of Induced Voltages On The HV Terminals)

Darbeler, sıra halinde bir, iki ve üç AG terminali ile toprak arasına uygulanacaktır.

Darbelerin uygulanmadığı AG terminalleri 500 Ω/faz anma değerinde bir direnç üzerinden topraklanacaktır. YG terminalleri başlangıçta açık bırakılacak ve takipeden testte doğrudan topraklanacaktır. Nötr terminaline önceki maddelerde belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.

Her test için, uygulanan darbeleri, YG terminaller arasına ve her topraklanmamış YG terminal ile toprak arasına endüklenen gerilimleri gösteren osilografik kayıt alınacaktır. Testler kademe değiştiricinin ana, en yüksek ve en düşük kademelerinde yapılacaktır.

3.4. Tümüyle Monte Edilmiş Ototransformatörün Testleri (Tests On Fully Assembled Transformer At Factory)

Yüksek hassasiyette cihazlar kullanılacak olup, özellikle:

Çevirme oranı kontrollerinde hatalar ±%0.2’yi geçmeyecek, Yağ ve ortam sıcaklığı ölçümlerinde hatalar ±%0.2’yi geçmeyecek, Kayıpların ve boşta akımın ölçülmesinde;

. Akım ve gerilim transformatörleri 0.2 sınıfı olacak ve ilgili hataların ±%0.2 dahilinde olduğu bilinecektir. Voltmetre ve ampermetreler 0.2 sınıfı veya daha hassas olacaktır,. Düşük güç faktörü için wattmetreler 0.5 sınıfı veya daha hassas olacaktır,

Testlerde kullanılan bütün ölçme sistemleri ISO 9001 kurallarına göre belgeli, uygun doğrulukta bulunmalı ve periyodik kalibrasyonları yapılmış IEC 60076-8’e göre ölçme sistemleri doğrulanmış ve hassasiyeti sağlanmış olmalıdır.

3.4.1. Tip Testleri (Type Tests)

i) Kısa Devre Testi (Short-Circuit Withstand Test)

Aşağıda aksi belirtilmedikçe, kısa devre tip testi, IEC 60076-5’de gösterilmiş olan prosedüre göre, yapılacaktır. Kısa devreye dinamik dayanım kapasitesi test ile ispatlanacak olup 9 adet kısa devre aşağıdaki gibi yapılacaktır. Kısa devreye termik dayanım kapasitesi hesapla gösterilecektir. Termik dayanımın hesaplanmasında kısa devre akımının süresi 3 saniye alınacaktır.


TEİAŞ

Kısa devrenin süresi ±%10 toleransla 0,5 saniyedir.

Kısa devrenin tepe ve etken akımının hesaplanması kaynağın eşdeğer empedansının SIFIR olarak alınması ile yapılacaktır. Bu işletmedeki kaynağın 400 kV’dan 420 kV’a kadar olabileceği gerçeğini kompanze eder. Tepe ve rms akımlarının toleransları IEC standardına uygun olacaktır. Akımın tepe değerinin hesaplanmasında k2 faktörü IEC 60076-5’e göre (4.2.3. maddesine uygun olarak) 2,69 olarak alınacaktır. Test şeması IEC standartlarında izin verilenlerinden biri olacaktır. Bununla birlikte test şeması testten önce ALICI tarafından onaylanacaktır.

AG terminalleri kısa devre edilmişken 9 adet kısa devre testi uygulanacaktır. (3 ana kademede, 3 en yüksek kademede, 3 en düşük kademede) Test prosedürü her bir fazdan test akımının belirtilen tepe değerinin geçmesini sağlayacaktır.

Test 3- fazlı olarak yapıldığında, kısa devre kesicisini kapama zamanı senkronize ederek,

Test tek fazlı olarak yapıldığında, test altındaki fazı dönüşümlü olarak değiştirerek,

Her fazdan test akımının belirlenen tepe değerlerinin 3- kez geçmesi sağlanacaktır.

Test sırasında aşağıdaki ölçme ve kontroller yapılacaktır:

a) Değerleri ve süreyi kontrol etmek amacıyla, uygulanan gerilimlerin ve akımların osilografik kayıtları,

b) Testten önce ve sonra Ototransformatörün kısa devre endüktansının ölçülmesi (ölçümler ± %0,1 hassasiyet dahilinde yapılacaktır)

c) Bilgi amaçlı olarak kısa devre testinin başlangıcında ve bitiminde SFRA (Sweep Frequency Responce Analysis) Analizi. Ölçümler, IEC 60076-18 standardı Tablo-1’e göre Ototransformatörün en yüksek çevirme oranına denk gelen kademesinde ve ayar sargılarının devrede olmadığı kademe pozisyonunda yapılacaktır.

Tüm kısa devre testlerinin tamamlanmasından sonra aşağıdaki kontroller yapılacaktır:

a) Öngörülen test değerinin % 100’ünde dielektrik testleri dahil olmak üzere bütün rutin testler tekrarlanacaktır.

b) Tanktan çıkarılmış Ototransformatörün gözle incelenmesi; aynı zamanda testlerden önce alınan fotoğraflar ile bağlantılarda deformasyon olup/olmadığının kontrolü yapılacaktır.

Yukarıda belirtilen şartlarda yapılan kısa devre testi; aşağıdaki durumlarda başarılı sayılır.


TEİAŞ

a) Testlerden önce ve sonra yıldız eşdeğeri endüktans değerleri %1’den (yüzde bir) fazla değişmemişse,

b) Rutin testler başarılıysa,

c) Gözle muayene ve tanksız Ototransformatörün fotoğrafları herhangi bir arıza veya hasar olmadığını gösteriyorsa (sargılarda, bağlantılarda, destek elemanlarında deformasyon veya oynama olmadığı; ark (flash over) başlangıçlarının olmadığı, v.b.).

Kısa devre tip testi öncesi uygulanan baskı ile mukayesesi için, sargıların aksiyel baskıları kontrol edilecektir.

Test sırasında, basınç tahliye ventili ve Bucholz rölesi çalışmayacaktır.

Tank ve buşingler, aşırı basınç ve titreşimlere hasarlanmadan ve yağ sızdırmadan dayanacaktır.

ii) Sıcaklık Artış Testi (Temperature-Rise Test)

IEC 60076-2’de açıklanan yönteme uygun olarak kısa devre test metoduyla ve aksi belirtilmedikçe Ototransformatörün tüm anma güçlerinde (ONAN,ONAF,OFAF) en yüksek anma gücünden (OFAF) başlanarak yapılacaktır.

Sıcaklık artış testi yedek radyatör işletme dışına alınarak, en yüksek akım kademesinde, ve Ototransformatör bu kademedeki maksimum toplam kayıplarla yüklenmiş iken yapılacaktır.

Üst yağ sıcaklığı IEC 60076-2 standardına uygun olarak, tankın üst kapağında sargı sütunlarına karşılık gelecek şekilde en az üç adet cebe yerleştirilen algılayıcılarla ölçülecektir. Ölçülen değerlerin ortalaması kullanılacaktır.

Sargı dirençleri, 0.2 sınıfı veya daha hassas ölçü cihazları kullanılarak ölçülecektir. Yağ sıcaklığı, 0.2°C veya daha hassas bir doğrulukla ölçülecektir.

Kayıplar test süresince ve referans sıcaklığa mümkün olduğu kadar yakın bir sıcaklıkta ölçülecektir.

Sargı hot-spot sıcaklık artışlarının belirlenmesi IEC 60076-2’de belirtildiği şekilde, sıcaklık artışı tip testi sonuçlarına dayandırılan hesaplamalarla fiber optik sensörler ile direkt ölçülerek yapılacaktır. İki yöntemle ölçülen en yüksek değerler garanti edilen değerlere uygun olacaktır. Sensörlerin sayısı, aksi belirtilmedikçe IEC 60076-2’ye uygun olacaktır. Sensörlerin yerleri Ototransformatör dizaynına göre sargıların en sıcak noktasında olacak şekilde Yüklenici tarafından belirlenecek ve ALICI’nın onayına sunulacaktır.


TEİAŞ

Aksi belirtilmedikçe, Sıcaklık Artış Testi ilk teslim edilen transformatör üzerinde yapılacak, Fiber Optik Sistem yalnızca sıcaklık artış testi yapılan transformatör üzerinde yerleştirilecek ve Hot-Spot Ölçümü bu sistem vasıtası ile yapılacaktır.

Transformatörün en yüksek anma gücündeki (OFAF) sıcaklık artışı testinden önce ve sonra, IEC 60567’ye uygun olarak alınmış yağ numuneleri üzerinde, yüksek hassasiyetli bir gaz kromatografisi yöntemiyle, IEC 61181’e uygun olarak çözünmüş gaz analizi (DGA) yapılacaktır.

Transformatörün en yüksek anma gücündeki (OFAF) sıcaklık artışı testinden önce ve sonra alınan numuneler üzerinde yapılan çözünmüş gaz analizi (DGA) ve sonucunun yorumlanması IEC 60076-2’de (Ek D: Bölgesel aşırı ısınmanın tespiti için çözünmüş gazların analizi) belirtildiği gibi yapılacaktır. Sınır değerler 60076-2 Tablo D.2’de belirtilmiştir. Bu tabloya göre sonuçların değerlendirilmesi sonucunda;

Gaz çıkma hızı 1. sınır değerinden küçükse, test sonuçlarının başarılı olduğu kabul edilecektir.

Gaz çıkma hızı 1. sınır değeri ile 2. sınır değerinin arasında olursa, aynı özellikteki tüm transformatörler için sözleşmede belirtilen garanti süresine 2 sene ilave edilecektir.

Gaz çıkma hızının 2. sınır değeri geçmesi halinde transformatör reddedilecektir.

iii) Sıfır Bileşen Empedansının Ölçülmesi (Measurement Of Zero-Sequence Impedance(s) On Three-Phase Transformers)

Bu ölçme IEC 60076-1 madde 11.6.’da belirlenmiş prosedüre göre yapılacaktır. Ölçümler yalnız ana kademede yapılacaktır.

Sıfır bileşen mıknatıslama empedansı da test tesisleriyle uygun değerdeki bir sıfır bileşen gerilimi uygulanmak suretiyle Ototransformatör boşta enerjilenerek ölçülecektir.

iv) Boştaki Akım Harmoniklerin Ölçülmesi (Measurement Of The Harmonics Of The No-Load Current)

Boştaki akım harmonikleri ölçülecek ve harmoniklerin büyüklüğü temel bileşen yüzdesi olarak ifade edilecektir.

v) Monte Edilmiş Ototransformatörün Tankında Vakum Testi (Vacuum Test On Tank Of Assembled Transformer)

Test, tercihen, sıcaklık artış testinden sonra, tankın yağsız, ancak manyetik devre ve sargı montajı yapılmış ve yardımcı donanımların doğrudan tanka bağlanmış olduğu durumda yapılacaktır.

Tanktaki test basıncı (artık basınç) 3 mm Hg veya daha az olacaktır.

Tank, 6 saatlik test süresince vakumda tutulacaktır.


TEİAŞ

Vakum pompası ayrıldıktan sonra testte izin verilen maksimum vakum kaybı 6 mm Hg’yi aşmayacaktır. Ölçüm yapan cihaz, 1 mmHg değişimi skalasında gösterebilecek hassasiyette olacaktır.

Bu test sırasında, tankın en sonunda uğrayacağı kalıcı şekil bozulmaları test raporunda belirtilecektir.

vi) Monte Edilmiş Ototransformatörün Basınç Testi (Pressure Test On Tank Of Assembled Transformer)

Test, ortam sıcaklığında, tank tabanında 2 atm. durağan aşırı basınç olacak şekilde yapılacaktır. Bu basınç, bir sıvı sütunu ya da gaz basıncı kullanarak yapılacaktır.

Test süresi 24 saatten az olmayacaktır. Test sonunda, tankta, kapakta ve yağ genleşme kabında hiçbir yağ sızıntısı görülmemelidir.

vii) Duyulabilir Gürültü Seviyesinin Ölçülmesi (Measurement Of Audible Sound Level)

IEC 60076-10’da belirtilen prosedür uyarınca, Ototransformatörün tüm anma güçlerinde (ONAN, ONAF, OFAF) ölçüm yapılacaktır.

viii) Geçici Rejim Gerilimi Geçiş Karakteristiklerinin Belirlenmesi (Determination Of Transient Voltage Transfer Characteristics) (IEC 60076-3)

ix) Taşımanın Uygun Bir Şekilde Yapılabilmesi İçin Tankın Değerlendirilmesi ( IEC 60076- 1)

( Assessment Of Tank Suitably For Transport)

Onay dokümanlarına göre imalatı tamamlanan Ototransformatör üzerinde değerlendirilecektir.

x) Taşıma İçin Hazırlanan Transformatörün Ağırlığının Belirlenmesi (IEC 60076-1) (Determination Of Weight With Transformer Arranged For Transport.)

Hesaplama ve/veya tartma yöntemleri ile yapılacaktır. Hesaplama yöntemi kullanılacaksa, Yüklenici kullandığı malzemelere ilişkin ağırlıkları ve yaptığı hesaplamaları Kabul Heyetine sunacaktır.

xi) Fan ve Pompa Motorlarının Enerji Sarfiyatının Ölçülmesi (IEC 60076-1) (Measurement Of The Fan And Pump Motors Power Consumption)

3.4.2. Rutin Testler (Routine Tests)

Rutin testler temin edilen her bir Ototransformatör üzerinde yapılacaktır.

Testler, 10°C ile 40°C arasındaki herhangi bir ortam sıcaklığında yapılacaktır.


TEİAŞ

Testler sırasında Ototransformatörün performansını etkileyebilecek tüm dış bileşenler ve yardımcı teçhizat uygun olarak yerlerine monte edilecektir.

Rutin testler aşağıda belirtilmiştir.

a) Sargı Direncinin Ölçülmesi (Measurement Of Winding Resistance)

IEC 60076-1, Madde 11.2’de belirtilen prosedüre göre ölçülecektir.

Alçak gerilim (164 kV) sargı DC direncinin ölçülmesi tüm kademe pozisyonlarında, Yüksek gerilim (400 kV) sargı DC direnci ve seri sargı direnci ise en yüksek, en düşük ve ana kademe pozisyonlarında yapılacaktır. Ölçümde kullanılan test akımı ve sargı sıcaklığı test raporuna yazılacaktır.

b) Gerilim Çevirme Oranın Ölçülmesi Ve Faz Kaymasının Kontrolü (Measurement Of Voltage Ratio And Check Of Phase Displacement)

Gerilim çevirme oranı IEC 60076-1, madde 11.3’te belirtilen prosedüre uygun olarak tüm kademe pozisyonlarında ölçülecektir.

c) Kapasite Ve Kayıp Faktörünün Ölçülmesi (Measurement Of Capacitance And Dissipation Factor)

Ölçme, 400 kV-164 kV sargı ile tank arasında yapılacaktır. Otoransformatörün üst yağ sıcaklığı, ortam sıcaklığı, % nem kaydedilmeli ve % tan değerleri üst yağ sıcaklığı dikkate alınarak 20 ºC’ye irca edilmelidir. 20 °C’ye irca edilen % tan değeri 0,5’ten küçük olmalıdır.

% tan ölçmeleri, Ototransformatörün tüm kondenser buşingleri için de yapılacaktır. Buşinglerde C1, C2 ve C1+C2 kapasitansları ölçülecektir. Buşinglerde %tan (C1) ≤ 0,5 ve %tan (C2) ≤ 1 olacaktır.

Buşinglerin ilgili standarda uygun olarak, fabrikasında yapılan testlere ilişkin raporlar, Fabrika Kabul Test raporlarına eklenecektir.

d) D.C. İzolasyon Direncinin Ölçülmesi (Measurement of DC Insulation Resistance)

Ölçmeler, 400 kV+164 kV sargı ile tank arasında (0, 15, 30, 45, 60 saniyede ve 10 dakikada) 5000 Volt DC izolasyon direnci test cihazı ile yapılacaktır. (Neticeler üst yağ sıcaklığı dikkate alınarak 20ºC’ye irca edilmelidir.) Ayrıca çekirdek/tank, klemp/tank ile çekirdek/klemp arasındaki izolasyon direncinin ölçümü de (1 dakika) 2500 Volt DC izolasyon test cihazı ile yapılacaktır. Ototransformatörler için dielektrik absorbtion oranı(60/30 sn) ve polarizasyon endeksi (10/1 dk) hesaplanacaktır

e) Kısa Devre Empedansının Ve Yükte Kayıpların Ölçülmesi (Measurement of Short-Circuit Impedance And Load Loss)


TEİAŞ

IEC-60076-1, Madde 11.4’te belirtilen prosedüre göre ölçülecektir. Ölçmeler en yüksek, en düşük ve ana kademe pozisyonlarında yapılacaktır.

f) Boştaki Kayıp Ve Akımın Ölçülmesi (Measurement Of No-Load Loss And Current)

IEC 60076-1, Madde 11.5’te belirtilen prosedüre göre ölçülecektir.

g) Dielektrik Dayanım Testleri (Dielectric Withstand Tests)

Aksi belirtmedikçe Dielektrik Dayanım Testleri IEC 60076-3’e göre yapılacaktır.

Dielektrik testleri ve yapılma sırası IEC 60076-3 madde 7.2.3’e göre aşağıdaki gibi olacaktır:

- Yıldırım darbe testleri (LI, LIC, LIN) Tam dalga yıldırım darbe testi (LI) (IEC 60076-3 madde 13.3.3.1’de tanımlı test

dizisine uygun olarak kesik dalga yıldırım darbe testi (LIC) ile birleştirilerek) Kesik dalga yıldırım darbe testi (LIC) (IEC 60076-3 madde 13.3.3.1) Nötr bağlantı ucunda yıldırım darbe testi (LIN) (IEC 60076-3 madde 13.4)

- Anahtarlama Darbe Testi (SI)

Ototransformatörün yalnızca YG terminallerinden uygulanacaktır, AG terminallerinde uygulanmayacaktır.

- Uygulanan gerilim testi (AV) (IEC 60076-3 madde 10)

- Hat bağlantı ucu a.a gerilim dayanım testi (LTAC) (IEC 60076-3 madde 12)

- Kısmi boşalma ölçmesi ile birlikte endüklenen gerilim testi (IVPD) (IEC 60076-3 madde 11.3)

√3 x Um (faz-faz) artırılmış gerilim ve 1.5xUm (faz-faz) değerindeki bir saatlik PD ölçme gerilimi kullanılarak uygulanacaktır.

h) Yük Altında Kademe Değiştirici Üzerindeki Testler, Çalışma Testi ( Tests On On-Load Tap Changers, Operation Test)

IEC 60076-1, Madde 11.7’ de belirtilen prosedüre uyulacaktır.

ı) Basınçlı Kaçak Testi (Sızdırmazlık testi) (Leak Testing With Pressure For Liquid-Immersed Transformers (Tightness Test))

IEC 60076-1 madde 11.8’de belirtilen prosedüre uyulacaktır. Test, ortam sıcaklığında, tank tabanında 2 atm. durağan aşırı basınç olacak şekilde yapılacaktır.


TEİAŞ

i) Akım Transformatörlerinin Polarite Ve Çevirme Oranlarının Kontrolü (Check Of The Ratios And Polarity Of Built-In Current Transformers)

Buşinglerdeki akım transformatörlerinin, imalat aşamasında yapılmış olan testlerine ilişkin raporlar ile polarite ve çevirme oranı değerleri de kabul test raporları ile birlikte verilecektir. Test heyetinin talep etmesi halinde oranlar ve polariteler kontrol edilecektir.

j) Boya Tatbikinde Kalite Kontrolü (Quality Control Of Paint Application)

Ototransformatörün boyalı yüzeyinden rastgele on noktasından alınan filmin kalınlık ve yapışkanlığı ölçülecektir. Her ayrı katın kalınlığı ile toplam boya kalınlığı bir “Boya Kontrol Mastarı” kullanılarak ölçülecektir.

Her bir katın ortalama değeri imalatçı tarafından o kat için öngörülen nominal değerin altında olmayacaktır. Her bir kat için en düşük kalınlıktan daha az bir değere müsaade edilmeyecektir.

Filmin yapışkanlık özelliği, DIN EN ISO 2409 standardındaki çapraz kesme metoduyla tetkik edilecektir. Değişme derecesi Gt 1'den daha yüksek olmayacaktır.

k) Kaynak Bağlantılarında Rutin Testler (Routine Tests On Welded Joints)

Kaynak bağlantılarında, imalatçının yapmış olduğu rutin testlere ait test raporları verilecektir.

l) Mıknatıslanma Akımının Ölçülmesi

Alçak gerilim (164 kV)’de sargılarda en yüksek, en düşük ve ana kademede, yüksek gerilim (400 kV)’de sargılarda ise en yüksek kademede, 10 kV AC gerilimde mıknatıslanma akımı ölçülecektir.

m) SFRA (Sweep Frequency Response Analiysis) Testi

Ölçümler, IEC 60076-18 standardı Tablo-1’e göre Ototransformatörün en yüksek çevirme oranına denk gelen kademesinde ve ayar sargılarının devrede olmadığı kademe pozisyonunda yapılacaktır.

İmalatçı fabrikasında yapılacak SFRA ölçümleri sahada yapılacak ölçümlere baz teşkil edecek şekilde raporlanacaktır. Bunun için hazırlanan fabrika test raporları içinde A4 formatında grafik çıktılarıyla birlikte, her bir ölçüme ait bağlantı şeması ve ölçüm sonuçlarını dijital halleri (CD, USB vb.) rapora konulacaktır. Kullanılan ölçüm cihazları ve ekipmanlarla ilgili bilgilere raporda yer verilecektir.

n) Ototransformatör Yağı Testleri

Ototransformatörlerde kullanılacak yağın önceden EK-4’teki TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı Satın Alma Şartnamesine uygun olduğu test raporları ile belgelenecek ve onay


TEİAŞ

için Alıcıya verilecektir. Belgelenemediği takdirde yağın EK-4’teki yağ şartnamesine uygun olarak komple testleri yaptırılacaktır.

Kabul esnasında her bir Ototransformatörden alınacak yağ numunesine ise aşağıda belirtilen testler, yaptırılacak ve EK-5’deki TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı İle Doldurulmuş Yeni Transformatörlere Ait Yağ Şartnamesine uygun olup olmadığı kontrol edilecek; kullanılan yağın teklif edilen yağ ile aynı marka ve tipte olduğu, firmaca garanti edilecektir. - Power Factor (Doble, 25 °C+100°C) - Dielektrik dayanım- Asidite- İç Yüzey Gerilme- Yoğunluk- Viskozite- Renk Sayısı- Su miktarı

o) Yağda Çözünmüş Gazların Kontrolleri

Dielektrik Dayanım Testlerinden önce ve sonra, IEC 60567’ye uygun olarak alınmış yağ numuneleri üzerinde, yüksek hassasiyetli bir gaz kromatografisi yöntemiyle, IEC 61181’e uygun olarak çözünmüş gaz analizi (DGA) yapılacaktır.

ö) Fitinglerin (Bağlantı elemanlarının) Ve Ototransformatöre Ait Tüm Korumaların Kontrolü

3.5. Saha Testleri (Field tests)

a) Sargı Direncinin Ölçülmesi (Measurement Of Winding Resistance)

IEC 60076-1, Madde 11.2’de belirtilen prosedüre göre ölçülecektir.

Alçak gerilim (164kV) sargı DC direncinin ölçülmesi tüm kademe pozisyonlarında, Yüksek gerilim (400 kV) sargı DC direnci ve seri sargı direnci ise en yüksek, en düşük ve ana kademe pozisyonlarında yapılacaktır. Ölçümde kullanılan test akımı ve sargı sıcaklıklığı test raporuna yazılacaktır.

b) Gerilim Çevirme Oranın Ölçülmesi ve Faz Kaymasının Kontrolü

Gerilim çevirme oranı IEC 60076-1, madde 11.3’te belirtilen prosedüre uygun olarak tüm kademe pozisyonlarında ölçülecektir.

c) Kapasite ve Kayıp Faktörünün Ölçülmesi

Ölçme, 400 kV-164 kV sargı ile tank arasında yapılacaktır. Ototransformatörün üst yağ sıcaklığı, ortam sıcaklığı ve % nem kaydedilmeli, % tan değerleri üst yağ sıcaklığı dikkate alınarak 20 ºC’ye irca edilmelidir. 20 °C’ye irca edilen % tan değeri 0,5’ten küçük olmalıdır.


TEİAŞ

% tan ölçmeleri, Ototransformatörün tüm kondenser buşingleri için de yapılacaktır. Buşinglerde C1, C2 ve C1+C2 kapasitansları ölçülecektir. Buşinglerde %tan (C1) ≤ 0,5 ve %tan (C2) ≤ 1 olacaktır.

d) D.C. İzolasyon Direncinin Ölçülmesi (Measurement Of DC Insulation Resistance)

Ölçmeler, 400 kV+164 kV sargı ile tank arasında (0, 15, 30, 45, 60 saniyede ve 10 dakikada) 5000 Volt DC izolasyon direnci test cihazı ile yapılacaktır. (Neticeler üst yağ sıcaklığı dikkate alınarak 20ºC’ye irca edilmelidir.) Ayrıca çekirdek/tank, klemp/tank ile çekirdek/klemp arasındaki izolasyon direncinin ölçümü de (1 dakika) 2500 Volt DC izolasyon test cihazı ile yapılacaktır. Ototransformatörler için dielektrik absorbtion oranı(60/30 sn) ve polarizasyon endeksi (10/1 dk) hesaplanacaktır

e) Mıknatıslanma Akımının Ölçülmesi

Alçak gerilim (164 kV)’de sargılarda en yüksek, en düşük ve ana kademede, yüksek gerilim (400 kV)’de sargılarda ise en yüksek kademede , 10 kV AC gerilimde mıknatıslanma akımı ölçülecektir.

f) SFRA (Sweep Frequency Response Analiysis) Testi

Ölçümler, IEC 60076-18 standardı Tablo-1’e göre Ototransformatörün en yüksek çevirme oranına denk gelen kademesinde ve ayar sargılarının devrede olmadığı kademe pozisyonunda yapılacaktır

Sahada yapılacak SFRA ölçümleri fabrikada yapılan ölçümlerin tekrarı olacak şekilde yapılacaktır. Hazırlanan raporda sahada her üç faza ait sonuçların aynı grafikte bindirilmiş olan çıktılarıyla birlikte her bir faza ait fabrika ve saha sonuçları aynı grafikte bindirilmiş halde çıktılarıyla konulacaktır. Sahada alınan sonuçların fabrika sonuçlarının tekrarı olabilmesi için kullanılan cihazların, ekipmanların ve yazılımların uygunluğunun sağlanması Yüklenicinin sorumluluğundadır. Ölçüm sonuçları fabrikada ve sahada yapılan test sonuçları birbiri ile uyumlu olacaktır.

g) Ototransformatör Yağı Testleri

Yağ varilleri mühürlü olacaktır. Transformatör yağı bota/tanka alındıktan sonra ( prosedüre uygun olarak gerekli çevrim (tasfiye) işlemi yapıldıktan sonra) yalnızca 1. (ilk) bottan/tanktan ilgili Bölge Müdürlüğü ve Yüklenici temsilcileri gözetiminde numune yağ alınacak ve bir tutanak tanzim edilecektir. Aşağıda belirtilen testlerin yapılması için Yüklenici tarafından en az 1,5 litre numune yağ alınarak TEİAŞ’ın sorumluluğunda bulunan Kimya Laboratuvarına bir tutanakla teslim edilecektir.

-Power Factor (Doble, 25ºC+100ºC)- Asidite-İç Yüzey Gerilme-Renk Sayısı-Su Miktarı


TEİAŞ

-TEGM (Toplam Erimiş Gaz Miktarı)

Yukarıda belirtilen testler için Yükleniciden herhangi bir ücret alınmayacaktır.

Her bottan/tanktan alınan numunelerin Dielektrik Dayanım testleri ise Yüklenici tarafından ilgili Bölge Müdürlüğü temsilcileri gözetiminde sahada yaptırılacaktır (İlk botta/tankta dahil olmak üzere). Delinme Dayanım test sonuçları 60 kV’tan büyük olacaktır.

Yukarıdaki testlere göre sonuçları uygun bulunan yağ transformatöre basıldıktan sonra Yüklenici tarafından belirlenecek süre kadar yağın dinlenmesinden sonra; ilgili Bölge Müdürlüğü ve Yüklenici temsilcileri gözetiminde bir tutanak tanzim edilerek tekrar alınacak yağ numunesi üzerinde aşağıda belirtilen testlerin yapılması için Yüklenici tarafından en az 2,5 litre numune yağ alınarak TEİAŞ’ın sorumluluğunda bulunan Kimya Laboratuvarına bir tutanakla teslim edilecektir.

Yağ ile doldurulmuş transformatörden alınacak numune yağ üzerinde yapılacak analizler;

-Power Factor (Doble, 25ºC+100ºC)-Dielektrik Dayanım-Asidite-İç Yüzey Gerilme-Renk Sayısı-Su Miktarı-TEGM (Toplam Erimiş Gaz Miktarı)

TEGM miktarı max.%2, su miktarı max. 10 ppm olmalıdır.

Yukarıda belirtilen testler için Yükleniciden herhangi bir ücret alınmayacaktır.

h) Transformatör Merkezinin, merkezi kontrol panosuna bağlantısı için; hücreler, kabinler, kutular ve terminal blokları arasındaki kablo bağlantıları kontrol edilecektir.

ı) Yük Altında kademe değiştiricinin, tüm korumaların, alarmların, gösterge ve kumanda cihazlarının, uzaktan kumandalar dahil doğru çalıştıkları kontrol edilecektir.

i) Vakum Sızdırmazlık Testi (IEC 60076-1 madde 11.11)

4. TESTLERE VE KABUL KRİTERLERİNE İLİŞKİN HUSUSLAR

Teknik Şartname ve Garantili Özellikler Listelerinde istenen değerler ve özellikler Alıcının(İdarenin) istediği asgari değerler ve özelliklerdir. İsteklilerce daha üstün değerlerin ve özelliklerin teklif edilmesi durumunda İstekli tarafından bir hak talebinde bulunulmayacak, İdare tarafından ekstra bir prim verilmeyecek ancak teklif fiyatlarının eşit olması durumunda üstün değer ve özellikleri teklif eden tercih edilecektir.


TEİAŞ

4.1. Tip Testleri

I) İstekliler/Yükleniciler; ihalesine çıkılan Ototransformatör ile aynı özellikte, üç fazlı Ototransformatör üzerinde akredite bir laboratuvarda, IEC 60076-5 standardının 07.02.2006 tarihinde yayınlanan versiyonuna uygun olarak yapılmış, kısa devre tip testine ait sertifikasını İdareye vereceklerdir.

Kısa devre tip test sertifikasının verilmemesi, verilen kısa devre tip test sertifikasının, ihale dokümanlarında tanımlanan ihalesine çıkılan Ototransformatör ile aynı özellikte Ototransformatöre ait olmaması veya IEC 60076-5 standardının 07.02.2006 tarihinde yayınlanan versiyonuna uygun olmaması durumunda; kısa devre tip testleri İdareye herhangi bir masraf yüklemeksizin akredite bir laboratuvarda Yüklenici tarafından bilabedel yapılarak, kısa devre tip test sertifikası İdareye sunulacaktır.

Kısa devre tip test sertifikasının verilmesi esastır. Ancak, sertifika öncesi kısa devre tip test raporlarının verilmesi halinde; rapor içeriğinde, kısa devre tip testlerinin başarılı sonuçlanması ve kısa devre tip test sertifikası verilmesini engelleyici hiçbir hususun yer almaması şartı aranacak olup; kısa devre tip test sertifikası İdareye verilene kadar, tüm sorumluluk Yükleniciye ait olmak üzere, imalatı ve fabrika kabul testleri (tip+rutin testler) tamamlanan Ototransformatörlerin sevk emri verilebilecektir. Sevk edilen Ototransformatör / Ototransformatörlerin ödemesi yapılacaktır.

Kısa devre tip test sertifikası, kısa devre tip testinin bitiminden itibaren 120 (yüz yirmi) gün içerisinde İdareye sunulacaktır.

Teklif edilen Ototransformatör ile kısa devre tip testinin gerçekleştirildiği orijinal (prototip) Ototransformatörün elektriksel özellikleri, sargıları, izolasyon mesafeleri, materyal karakteristikleri, sargı destek ve baskıları ile buşing ve yük altında kademe değiştirici bağlantıları aynı olacaktır.

İmalatçılar, kısa devre tip testinin gerçekleştirildiği orijinal (prototip) Ototransformatörde, manyetik çekirdekteki bazı değişiklikler ile yağ miktarındaki değişiklikler de dahil olmak üzere küçük tasarım değişikliklerine gitmek istediklerinde, yapılması istenilen değişikliklerin gerekçelerini, söz konusu değişikliklerin Ototransformatörlerin elektrodinamik kuvvetlere dayanım kapasitesini azaltmadığını gösterir teknik açıklamalar ve bütün tasarım ve uygulama projesi çizimleri ile birlikte İdareye bildirecektir.

İdareye bildirilmeden yapılan tasarım değişiklikleri kısa devre tip testinin bilabedel yapılmasını zorunlu kılacaktır.

Ototransformatörden bağımsız olarak ilgili standartlarında öngörülen tip ve rutin testlere tabi tutulan yük altında kademe değiştirici ve buşing değişiklikleri kısa devre tip testinin yenilenmesini gerektirmeyecektir.

Kademe değiştiriciler ve yüksek gerilim (170 kV ve 420 kV) buşinglerin ilgili standartlarında yer alan tip testlerine ilişkin raporlar (akredite bir laboratuvarda yapılmış veya akredite bir kuruluş tarafından onaylanmış) teklifiyle / onay dokümanlarıyla birlikte İdareye sunulacaktır.


TEİAŞ

İdare temsilcileri gözetiminde Uluslararası laboratuvarda yapılan kısa devre tip testinde Teknik Şartnameden kısmen farklı değerler uygulanması halinde, ilgili standardın gereklerini karşıladığı değerlendirilerek Laboratuarca Kısa Devre Tip Testi Sertifikası verilmiş ve bu sertifika İdarece kabul görmüş ise teklif fiyatlarının eşit olması durumunda Kısa Devre Tip Testini Teknik Şartnameye uygun olarak yapan İdare tarafından tercih edilecektir.

II) OTOTRANSFORMATÖR (400 kV/164 kV) TEKNİK ŞARTNAMESİ 3.4.1. Tip Testleri-Alt maddeler ( ii ), ( iii ), ( iv ), ( v ), ( vi ), ( vii ), ( viii ), ( ix ), ( x) ve (xi)'de belirtilen tip testleri, ilgili tip test raporları verilse dahi İdareye masraf yüklemeksizin yapılacaktır.

4.2. Ototransformatörlerin Kabulü İçin Kriterler

4.2.1. Ana Bileşenler(Komponentler) Üzerindeki Fabrika Testlerinin Kabulü İçin Kriterler

Ana bileşenlere uygulanan bütün rutin testler, müsaade edilen toleranslar dahilinde olumlu sonuç vermelidir. Testlerden birinin olumsuz sonuçlanması siparişteki malzemelerin tümünün reddi anlamına gelmeyecek, ancak kusurlu bileşen kabul edilmeyecektir. İmalatçı tarafından hazırlanan bu test raporları fabrikada kabul testlerine başlanmadan önce kabul heyetine sunulacaktır. Kabul testleri sonrası hazırlanan test ve muayene protokolü ekinde, bu raporlar da bulunacaktır.

4.2.2. Tip Testlerinin Kabulü İçin Kriterler

Yukarıda belirtilen tip testleri, sözleşme kapsamında imal edilen ilk Ototransformatör üzerinde, İdarenin temsilcilerinin katılımı ile akredite bir laboratuvarda veya İdare tarafından onaylanırsa İmalatçı laboratuarında yapılacaktır.

Bütün tip testlerinden olumlu sonuç alınmış olacaktır. Bir tip testinin olumsuz sonuçlanması halinde, olumsuz sonuçlanan Ototransformatör tipi reddedilir. Ancak, İmalatçı bir tasarım değişikliğine gider ve bu değişikliğin gerektirdiği tip testlerini,, masrafları Yükleniciye ait olmak üzere makul bir süre içinde tekrarlamayı üstlenirse, karar verme yetkisi yalnız İdareye ait olmak üzere, süre uzatımı verilmeksizin testlerin tekrarı kabul edilebilir.

İlk Ototransformatör üzerinde tip testleri tamamlanmadan, sorumluluk tamamen Yükleniciye ait olmak üzere ve İdarenin de uygun görmesi kaydıyla, İmalatçı tarafından ilk Ototransformatör dışında diğer Ototransformatör / Ototransformatörler de imal edilebilir. Yüklenici tarafından, imal edilen Ototransformatör / Ototransformatörlerin fabrika kabul testlerinin yapılmasının talep edilmesi durumunda; olumlu fabrika kabul testleri sonrası Ototransformatör / Ototransformatörler yedd-i emanete alınmış olsa dahi, tip testleri başarı ile sonuçlanıncaya kadar, hiçbir Ototransformatörün sevki ve / veya ödemesi yapılmayacak olup, fabrika kabul testleri tamamlanan ve yedd-i emanete alınan Ototransformatörlerin teslimat tarihi olarak tip testlerinin başarı ile sonuçlandığı tarih dikkate alınacaktır.


TEİAŞ

4.2.3. Rutin Testlerin Kabulü İçin Kriterler

Teknik Şartname Madde 3.4.2 'de belirtilen rutin testleri, kabule sunulan bütün Ototransformatörlere uygulanacaktır.

Bütün rutin testlerden olumlu sonuç alınmış olacaktır. Rutin testlerin herhangi birinden olumsuz sonuç alınırsa, bu sonuç Ototransformatörün çalışması için İdare tarafından zararlı görülüyorsa sorunlu kısım yenisi ile değiştirilecek veya masrafları Yükleniciye ait olmak üzere sorun giderilecektir.

Boya muayenesinin olumsuz sonuçlanması halinde İdare Ototransformatörün bedelsiz olarak yeniden boyanmasını isteme hakkına sahiptir.

Rutin Testler İdarenin temsilcilerinin katılımı ile imalatçının laboratuarında yapılacaktır. İmalatçının laboratuarı akredite olacak veya testlerde kullanılacak cihazların kalibrasyonları akredite bir kuruluş tarafından yapılmış olacak, kalibrasyon sertifikaları testler başlanılmadan önce Muayene ve Kabul Komisyonuna sunulacaktır

Tüm imalat kontrolleri ve testler İdare temsilcileri gözetiminde bedeli Yükleniciye ait olmak üzere yapılacaktır.

Testlerin başlama tarihi, testler yurt içinde yapılacaksa 15(onbeş) gün öncesinden, testler yurt dışında yapılacaksa 45 (kırk beş) gün öncesinden İdareye bildirilecektir


TEİAŞ

EK-1400/164 kV, 250 MVA OTO TRANSFORMATÖRÜN BOŞTA GERİLİM KADEMELERİ VE PARALEL ÇALIŞMA ŞARTLARI

400/164 kV, 250 MVA Oto Transformatör Boşta Gerilim Kademeleri

380/158 kV, 250 MVA Oto Transformatör Boşta Gerilim Kademeleri (400 kV İle

Çalıştırıldığında)

YAKD POZİSYONU YG AG YAKD

POZİSYONU YG AG Mevcut 250MVA ve 150 MVA Ototransformatörlerle paralel çalışma

0 400 147,70 - - - Paralel çalışmaya izin verilmeyen pozisyon

1 400 150,20 1 400 149,68

Paralel çalışmaya izin verilen pozisyonlar

2 400 152,60 2 400 152,213 400 154,90 3 400 154,634 400 157,30 4 400 157,055 400 159,50 5 400 159,476 400 161,80 6 400 161,797 400 164,00 7 400 164,118 400 166,10 8 400 166,329 400 168,20 9 400 168,5310 400 170,30 10 400 170,6311 400 172,30 11 400 172,7412 400 174,30 12 400 174,8413 400 176,30 13 400 176,9514 400 178,30 14 400 178,95

Paralel çalışmaya izin verilmeyen pozisyonlar15 400 180,30 15 400 180,95

- - - 16 400 182,95

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 45 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatörün Boşta Gerilim Kademeleri Ve Paralel Çalışma Şartları

TEİAŞ

EK-2OTOTRANSFORMATÖR (400/164 kV, 250 MVA)

GARANTİLİ ÖZELLİKLER LİSTESİ

Sipariş No:Poz No:

Alıcının Mlz. Kod. No:

NO TANIM BİRİM İSTENEN GARANTİ EDİLEN

1. İmalatçının adı ve üretim yeri2. İmalatçının tip işareti3. Çalışma Koşulları (Alıcı

tarafından belirlenecektir)- Deniz seviyesinden yükseklik (m)- Ortam sıcaklığı

Günlük en yüksek (°C) Günlük en düşük (°C) 24 saatlik ortalaması (°C) Bir yıllık ortalama (°C)

- En yüksek rüzgar basıncı (kg/m²)- En yüksek güneş ışınımı (W/m²)- Buz yükü (mm)- Endüstriyel kirliliğe açıklık (Evet/

Hayır)- Maksimum nispi nem (24 saatlik ortalama)

(%)

- Yıldırım düşme olasılığı (Evet/Hayır)

- Yer sarsıntısı Yatay ivme (g) Düşey ivme (g)

4. Uygulanan standartlar T.Ş.’de belirtilmiştir.

5. Transformatör tipi Ototransformatör

6. Faz sayısı (adet) 37. Sargı sayısı (adet) 28. Bağlantı grubu YNa0

ANMA DEĞERLERİ9. Anma frekansı

(*)T.Ş. Madde 2.1.sağlanacaktır.(Hz) 50 (*)

10. Anma gücü (MVA) 25011. Soğutma şekli ONAN/ONAF/

OFAF12. Soğutma şekline göre güç

değerleri- ONAN (MVA) 125

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 46 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatör Garantili Özellikler Listesi

TEİAŞ


- ONAF (MVA) 187.5- OFAF (MVA) 250

13. Sıcaklık artışı (herhangi bir radyatör servis dışı iken)

(°C)

- Üst yağ 55- Sargılar 60- Çekirdek yüzeyi 75- Sargı en sıcak noktası

(hot-spot point)73

14. Geçici aşırı yükleme IEC 60076-7’ye uygun olacak.

15. Anma gerilimleri- YG sargısı (kV) 400- AG sargısı (kV) 164

16. En yüksek sistem gerilimleri - YG sargısı (kV) 420- AG sargısı (kV) 170

17. Kademelerin bulunduğu sargı Ortak sargıda, nötr tarafında

18. Kademe değiştirme şekli Yükte19. Gerilim ayar sahası T.Ş.’de

belirtilmiştir. (Madde 2.1)

20. Kademe pozisyon sayısı 1621. Kademe gerilimleri

- En yüksek (15. Kademe) (kV) 180.30- Ana pozisyon (7. Kademe) (kV) 164- En düşük (0. Kademe) (kV) 147.70

22. Gerilim ayarının- Kategorisi VFVV

(kademeler ortak sargının nötr tarafında)

- Metodu Coarse/fine kademe seçici veya reversing switch bağlantısı

23. Kademe güçleri Gerilim değişim alanı içinde nominal güce Eşit (bütün kademelerde)

24. En yüksek kademe akımı ve ilgili kademesi

(A) 616.4 (0’ıncı kademe)

25. Empedans gerilimi %, 50 Hz., 75 °C (250 MVA bazında)


TEİAŞ


- En yüksek gerilim kademesinde (15.kademe (400kV/164kV+8x 1.33%))

%12.5 (tol.:+5%; -10%)

- Anma gerilim kademesinde (7.kademe (400kV/164kV))

%12(tol. ±5%)

- En düşük gerilim kademesinde 0.kademe: (400kV/164kV-7x 1.33%)

%11.5 (tol.:-5%; +10%)

26. % Direnç gerilimi (400/164 kV, 250 MVA bazında,75°C)

27. Boşta akım (250 MVA bazında, 50 Hz’de)

(%)

a) Ana kademede- YG Nominal gerilimi %90 (%)- YG Nominal gerilimi %100 (%) % 0.25- YG Nominal gerilimin %110 (%) % 0.50- YG Nominal gerilimin %115 (%)- YG Nominal gerilimin %120 (%)b) 400/164 kV-%10 kademesinde- YG Nominal gerilimin %100- YG Nominal gerilimin %110 % 1.0

28. Boşta akım harmonikleri (temel bileşenin %si)- 3.Harmonik (%)- 5.Harmonik (%)- 7.Harmonik (%)- 9.Harmonik (%)

29. Nominal gerilimin üstünde sürekli çalışma- 400/164 (kV) 420- 400/164-%10 (kV) 420

30. Ana Kademede Sıfır bileşen empedansı (250 MVA)

(%)

31. YG terminali ile Nötr arasında görülen hava çekirdek reaktansı (250 MVA bazında)- En yüksek kademede- Ana kademede- En düşük kademede

32. Boşta ve anma geriliminin %115’inde garanti edilen sıcaklık limitlerini aşmadan Ototransformatörün çalışabileceği max. süre (30°C çevre sıcaklığında uzun süreli

1 saat


TEİAŞ


tam yükte çalışmayı takiben)33. Gürültü Seviyesi (OFAF

soğutmada), LpA- Ana kademede ve anma

gerilim seviyesinde (400 kV)(dB) 65

- En yüksek çevirme oranında (400/164 kV-%10) ve uygulanan gerilim seviyesi 420 kV

(dB) 70

34. Ototransformatör; YG ve AG Terminallerinin herhangi birinde ve herhangi bir kademe pozisyonunda YG’de sonsuz güç ve AG’de 10000 MVA kaynak gücü olması durumunda tekrarlanabilir herhangi bir kısa devreye dayanıklı mıdır?(Kısa devreler 3 fazlı toprak temaslı, 2 fazlı ve 1 faz toprak arızaları olarak alınacaktır. Farklı sargılarda eşzamanlı olarak farklı arızalar dikkate alınmayacaktır. Aynı arıza tipi dikkate alınacaktır. Termal dayanım süresi 3 saniyedir. Kısa devre sayısı yukarıdaki gibi, herhangi bir hasar olmaksızın tolere edilebilir mi?

Evet

35. Kısa Devre testinin yapılacağı/yapıldığı Laboratuvarın Adı ve Yeri

36. Sargıların Yalıtımı ve Nötr Topraklama Metodu

Kademeli yalıtım (nötr direkt topraklanacaktır).

YALITIM SEVİYELERİ37. Tam dalga ve kesikli dalga

yıldırım darbesi (1.2/50 sn) - YG (kVtepe) 1425- AG (kVtepe) 650- Nötr (kVtepe) 325

38. Anahtarlama Darbe Gerilimi- YG (kVtepe) 1050- AG (kVtepe) 540

39. Şebeke frekanslı gövde dayanımı


TEİAŞ


- YG (kVrms.) 140- AG (kVrms.) 140- Nötr (kVrms.) 140

40. Uygulanan gerilim veya hat bağlantıucu a.a dayanım gerilimi (AV) (LTAC)- YG terminalleri (kVrms.) 630- AG terminalleri (kVrms.) 275

41. Kısmi boşalma ölçümü ile birlikte endüklenen gerilim testi

IEC 60076-3’e uygun olacaktır.

42. Pratik olarak Ototransformatör420 kV’da koronadan bağımsız mı?

Evet

KAYIPLAR43. Boştaki Kayıplar (kW)

- Ana kademede, anma - geriliminin %90’ında- Ana kademede, Anma

geriliminde< 63

- Ana kademede, anma geriliminin%110’ununda

< 83

- En yüksek çevirme oranında (400/164 kV-%10) ve anma geriliminin %110’ununda

< 110

- En düşük çevirmeoranında(400/164 kV+%10) ve anma geriliminin %110’unda

< 68

44. Yükte Kayıplar (75°C ‘de) (250 MVA bazında)

(kW)

- En yüksek gerilim kademesinde (15. kademe):

(kW) 460

- Anma gerilim kademesinde (7. kademe)

(kW) 465

- En düşük gerilim kademesinde (0. kademe):

(kW) 545

45. Soğutma sistemi- Fan sayısı (yedek dahil)- Yedek fan sayısı- Yağ pompalarının sayısı- Toplam Fan kayıpları (kW)- Toplam Pompa kayıpları (kW)- Radyatör sayısı (yedek dahil)- Yedek radyatör sayısı 1SARGILARIN ÖZELLİKLERİ

46. Sargıların malzemesi Bakır


TEİAŞ


47. Sargı ortalama akım yoğunluğu (250 MVA, 400/164 kV bazında) - Seri sargılar (A/mm²)- Ortak sargı (A/mm²)- Ayar sargısı (A/mm²)

48. Maksimum Akım Yoğunluğu250 MVA’ da, anma YG geriliminde herhangi bir kademe pozisyonunda- Seri sargılar (A/mm²)- Ortak sargı (A/mm²)- Ayar sargısı (A/mm²)

49. Sargı iletkenlerinin kesiti- Seri sargılar (mm²)- Ortak sargı (mm²)- Ayar sargısı (mm²)

50. Toplam sargı iletken ağırlığı (Ton)51. Sargıların yalıtımı T.Ş’de

belirtilmiştir.52. Seri sargının yüksekliği (mm)

MANYETİK DEVRENİN ÖZELLİKLERİ

53. Tip Çekirdek tipi54. Bacak sayısı 355. Malzeme56. Bacaklardaki akı yoğunluğu

(Boşta ve ana kademede, anma geriliminde (400 kV))

(Tesla) 1,63

57. Boşta maksimum akı yoğunluğu(En yüksek çevirme oranında (400/164kV-%10) Ototransformatör 420 kV’da enerjili iken) (Kullanılacak sacın imalat cinsi, tipi ve karakteristik eğrisi, mıknatıslanma ve kayıp eğrileri teklifle birlikte verilecektir)

1,93

58. Çekirdek Ağırlığı (Ton)

TANKIN ÖZELLİKLERİ59. Tank Tipi T.Ş’de

belirtilmiştir.60. Dayanma kapasitesi

- Vakuma Tam vakum- Aşırı basınca T.Ş’de

belirtilmiştir.61. Kısa devrelerin neden olduğu


TEİAŞ


aşırı basınçlara dayanma kapasitesi - Tabandaki sabit basınç (mmHg) T.Ş’de

belirtilmiştir.- Dinamik basınç (mmHg) Kısa devrelere

maruz kalındığında oluşan

62. Kazanın rezonans frekansları 50 Hz ve 100 Hz’den uzak

63. Duvar kalınlığı (mm)64. Boya kalınlığı (mikron) 15065. Son kat boya rengi RAL 7033 veya

RAL 7039BUŞİNG ÖZELLİKLERİ

66. İmalatçının adı ve üretim yeri- YG- AG- Nötr

67. Buşing Tipleri- YG Kondenser tip,

yağlı- AG Kondenser tip,

yağlı- Nötr Kondenser tip,

yağlı- İzolatörler Porselen,

kahverengi68. Anma Gerilimleri

- YG (kVrms) 420- AG (kVrms) 170- Nötr (kVrms) ≥72,5

69. Anma akımı- YG (A) 600- AG (A) 1200- Nötr (A)

70. Kuruda şebeke frekanslı gerilime dayanım- YG (kVrms) 695- AG (kVrms) 355- Nötr (kVrms) 155

71. Tam dalga yıldırım darbesi - YG (kVtepe) 1425- AG (kVtepe) 750- Nötr (kVtepe) 325

72. Anahtarlama Darbe Gerilimi - YG (kVtepe) 1050


TEİAŞ


- AG (kVtepe) 54073. Minimum Krepaj Mesafesi

- YG (mm) 10500- AG (mm) 4250- Nötr (mm) 1813

74. Canlı uçlar arasındaki minimum açıklık (faz-faz arası) - YG (mm) 3840- AG (mm) 1600

75. Faz-toprak arasındaki minimum açıklıklar - YG (mm) 3200- AG (mm) 1330BUŞİNG TİPİ AKIM TRAFOLARININ KARAKTERİSTİKLERİ (*)

76. YG Buşingleri (her faz için ) - 3 çekirdek(Koruma için) 500/5-5-A60VA-10P20 - 1 çekirdek(Ölçme için)500/1A30VA-Class 0.5Emniyet faktörü:5

77. AG Buşingleri (her faz için) - 1 çekirdek(Koruma için) 1200/5A60VA-10P20 - 1 çekirdek(Ölçme için)1200/1A30VA-Class 0.5Emniyet faktörü:5

78. Nötr buşingi - 1 çekirdek (Koruma için)600/1A60VA-5P20

(*) YG, AG ve Nötr buşinglerinde kullanılan akım trafolarının değerleri, gerek görüldüğünde, Alıcı tarafından, kendi isteğine bağlı olarak değiştirilebilecektir.

AĞIRLIK VE BOYUTLAR79. Net Ağırlıklar

- Çekirdek (Ton)- Sargılar (Ton)- Kazan ve aksamı (Ton)


TEİAŞ


- Soğutma sistemi (Ton)- Yağ (Ton)- Toplam ağırlık (yağlı) (Ton)

80. Çekirdek ve sargı montajı olarak kazandan çıkarılması gerekli olan en ağır kısım

(Ton)

81. Taşıma için gerekli olan en büyük kısmın brüt ağırlığı

(Ton) 160

82. Komple ünitenin brüt ağırlığı (Ton)83. Ünitenin boyutları

- Genişlik (m)- Uzunluk (m)- Yükseklik (m)- Kazanın yüksekliği (m)

84. En büyük kısmın taşınması için gerekli boyutlar - Genişlik (mm) 3400- Uzunluk (mm)- Yükseklik (mm) 4250

85. Tekerleklerin çalışacağı ray açıklığı

(mm) 1440 (Genişlikte)1440 ve 2942 (Uzunlukta)

YÜK ALTINDA KADEME DEĞİŞTİRİCİ (YAKD) KARAKTERİSTİKLERİ

86. İmalatçının adı ve üretim yeri87. İmalatçının Tip İşareti88. YAKD’nin tipi(*)89. Yağlı/Vakumlu Vakumlu

(*) Alıcı tarafından aksi belirtilmedikçe vakumlu tip YAKD alınacaktır.

90. Kullanılan vakum tüpünün - İmalatçısının adı ve üretim

yeri- İmalatçısının tip işareti

91. Bağlantı Şeması92. Anma akımı ve ilgili anma adım

gerilimi(A-kV)

93. Max. anma akımı (A)94. Kısa devre akım kapasitesi

- Termal (3 sn.) (kArms)- Dinamik (tepe) (kApeak)

95. Anma frekansı (Hz) 5096. Kademe ayar sahası97. Anma gerilimi (kVrms) ≥72.5


TEİAŞ


98. Max. anma adım gerilimi (V)99. Kademe pozisyon sayısı (Adet) 16

Geçiş direnci değeri (ohm) İmalat aşamasında ölçülecektir.

100. Yalıtım Seviyesi (IEC 60214-1 ?)(Yıldırım darbe/Şebeke frekanslı)- Toprağa karşı (kV peak/

kVrms)- Fazlar arası (kV peak/

kVrms)- Seçici anahtarın ilk ve son

kontakları arası (kV peak/kVrms)

- Seçici anahtarın birbirini takip eden herhangi iki kontağı arasında

(kV peak/kVrms)

- Kademe değiştirme şalterinin (diverter switch) en son açık pozisyonda kontakları arasında

(kV peak/kVrms)

101. Kademe seçicinin yeri (Tapped selector)

Ana tank

102. Kademe Değiştirme Şalterinin (Diverter Switch) yeri

Ayrı bir mahfaza

103. Yağ seviye alarm kontağı Evet104. Emniyetli çalıştırma için koruma

cihazlarıEvet

105. Motor Tahrik Mekanizması(Mekanizma içinde bulunan özellikleri belirtiniz)

Evet

106. İlk Bakımdan önce çalışma sayısı - Yağlama (greasing) (kere) ≥ 200.000- Yağ değiştirme (yağlı tip için) (kere) ≥ 100.000- Kademe değiştirme şalterinin

(diverter switch) kontaklarını değiştirme (yağlı tip için)

(kere) ≥ 200.000

- Vakumlu tip için, kademe değiştirme şalteri (diverter switch) kesme hücrelerinin değiştirilmesi

(kere) 600.000

- İlk bakımdan önce anahtarlama sayısı (vakumlu tip için)

(kere) 300.000


TEİAŞ

EK-3OTOTRANSFORMATÖR (400/164 kV, 250 MVA)

SAPMALAR (DEVIATION) LİSTESİ

Sipariş No. : ..................Poz No. : ..................

Alıcının Mlz.Kod.No : ..................

A- TEKNİK ŞARTNAMEDEN SAPMALAR (DEVIATION)

(Hangi maddelerde sapmalar olduğu ve sapmaların neler olduğu teklif sahibi tarafından açıkca belirtilecektir.)

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

B- GARANTİLİ ÖZELLİKLER LİSTESİNDEKİ SAPMALAR (DEVIATION)

(Hangi maddelerde sapmalar olduğu ve sapmaların neler olduğu teklif sahibi tarafından açıkca belirtilecektir.)

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

……………………………………………………………….

..………………………………………………………………

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 56 400/164 kV, 250 MVA Ototransformatör Sapmalar Listesi

TEİAŞ

EK-4 TEİAŞ YENİ İZOLASYON YAĞI SATIN ALMA ŞARTNAMESİ

TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı Satın Alma Şartnamesi, ayrı bir dosya olarak teknik şartname ekinde yer alacaktır.

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 57 TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı Satınalma Şartnamesi

TEİAŞ

EK-5 TEİAŞ YENİ İZOLASYON YAĞI İLE DOLDURULMUŞ YENİ

TRANSFORMATÖRLERE AİT YAĞ ŞARTNAMESİ

TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı İle Doldurulmuş Yeni Transformatörlere Ait Yağ Şartnamesi, ayrı bir dosya olarak teknik şartname ekinde yer alacaktır.

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 58 TEİAŞ Yeni İzolasyon Yağı İle Doldurulmuş Yeni Transformatörlere

Ait Yağ Şartnamesi

TEİAŞ

EK-6 ANKRAJ LEVHASI DETAY RESMİ

TEİAŞ-MYD/2004-001.2 59 Ankraj Levhası Detay Resmi

bÖlÜm - ii kv... · web viewbir kontrol penceresi içinden izlenen uzaktan görülebilir...

Documents