bölme denetimi rec650 uygulama kılavuzu...uygunluk bu ürün, elektromanyetik uyumluluk (emc...

Relion® 650 serisi

Bölme denetimi REC650Uygulama Kılavuzu

Belge No: 1MRK 511 262-UTRYayın tarihi: Mayıs 2014

Revizyon: -Ürün sürümü: 1.2

© Copyright 2014 ABB. Tüm hakları saklıdır

Telif HakkıBu belge ve bölümleri ABB'nin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz veyakopyalanamaz ve bu belgenin içeriği üçüncü taraflara açıklanamaz veya yetkisizbir şekilde kullanılamaz.

Bu belgede açıklamaları verilen yazılım veya donanım, lisans sözleşmesi ileverilmiş olup yalnız bu lisans sözleşmesine uygun olarak kullanılabilir veya içeriğiifşa edilebilir.

Ticari MarkalarABB ve Relion ABB Grubu’nun tescilli ticari markalarıdır. Bu belgede adı geçendiğer tüm marka ve ürün adlarına ait tescilli ticari markalar kendi sahiplerine aittir.

GarantiGaranti koşulları hakkında bilgi almak için lütfen size en yakın ABB yetkilisinebaşvurun.

ABB AB

Trafo Otomasyon Ürünleri

SE-721 59 Västerås

İsveç

Telefon: +46 (0) 21 32 50 00

Faks: +46 (0) 21 14 69 18

http://www.abb.com/substationautomation

ABB Elektrik Sanayi A.Ş.

Substation Automation Products

Esentepe Mah. Milangaz Cad. No:58

34870 Kartal - İstanbul

Türkiye

Telefon: +90 216 528 20 97

Faks: +90 216 387 77 07

http://www.abb.com/substationautomation

HTTP://WWW.ABB.COM/SUBSTATIONAUTOMATION

HTTP://WWW.ABB.COM/SUBSTATIONAUTOMATION

FeragatnameBu kılavuzda verilmiş olan veriler, örnekler ve şemalar yalnız belirli kavramlarıveya ürünleri açıklamakta yardımcı olmak üzere verilmiş olup belirtilenözelliklerin garanti beyanı olarak kabul edilemez. Bu kılavuzda anılan donanımınuygulamasından sorumlu tüm personel, her uygulamanın amaçlarına uygunolduğundan ve kabul edilebilir olduğundan, ayrıca tüm gerekli güvenlik veoperasyona yönelik taleplerin sağlanmış olduğundan emin olmalıdır. Sistemarızasının ve/veya ürün arızasının özellikle insan hayatına veya maddi hasara(kişisel yaralanma veya ölüm de dahil olmak üzere fakat bunlarla sınırlıkalmayarak) zarar verme riski olduğu uygulamalarda, sorumluluk yalnızcaekipmanı uygulamakta olan özel veya tüzel kişidedir. Sorumlu olan bu kişilerdentümünün bu tür riskleri asgariye indirecek gerekli bütün önlemleri almaları talepedilmektedir.

Bu belge ABB tarafından dikkatle kontrol edilmiş olmakla birlikte yanlışlıklarınbulunabileceği tamamen olasılık dışı bırakılamaz. Hataların bulunması durumundaokuyuculardan üreticiyi haberdar etmeleri rica olunur. Sözleşmelerle üstlenilenyükümlülükler haricinde, bu kılavuzun kullanımından veya ekipmanın uygulamayaalınmasından kaynaklanan kayıp veya hasardan ABB hiçbir şekilde sorumlututulmayacaktır.

UygunlukBu ürün, elektromanyetik uyumluluk (EMC Directive 2004/108/EC) ile ilgili veelektrikli ekipmanların belirtilen gerilim limitleri arasında kullanılması (Low-voltage directive 2006/95/EC) ile ilişkin Üye Ülkelerin mevzuatlarını yakınlaştırmaalanındaki Avrupa Birliği Konseyi direktiflerine uygundur. Bu uygunluk ABBtarafından, EMC direktifi için EN 50263 ve EN 60255-26 ürün standartları ileuyumlu olarak ve alçak gerilim direktifi için EN 60255-1 ve EN 60255-27 ürünstandartlarında yapılan testlerle gerçekleştirilmiştir. Ürün, IEC 60255 serisininuluslararası standartları ile uyumlu bir şekilde tasarlanmıştır.

İçindekiler

Bölüm 1 Giriş................................................................................13Bu kılavuz hakkında.........................................................................13Hedef kitle.........................................................................................13Ürün dokümantasyonu.....................................................................14

Ürün dokümantasyon seti............................................................14Belge güncelleme geçmişi...........................................................15İlgili belgeler.................................................................................15

Sembol ve kurallar............................................................................16Semboller....................................................................................16Belge kuralları..............................................................................17

Bölüm 2 Uygulama.......................................................................19REC650 uygulaması.........................................................................19Mevcut fonksiyonlar..........................................................................23

Kontrol ve izleme fonksiyonları....................................................23Artçı koruma fonksiyonları...........................................................27Haberleşme.................................................................................28Temel IED fonksiyonları..............................................................29

REC650 uygulama örnekleri.............................................................30Farklı uygulamalara adaptasyon.................................................30Doğrudan şebekeye topraklanmış tekli kesici hat fiderbölmesi, tekli veya ikili bara.........................................................30Yüksek empedans topraklanmış şebekede tekli kesici hatfider bölmesi, tekli veya ikili bara.................................................31Doğrudan topraklanmış bir şebekede bara kuplajları..................33Yüksek empedans bir topraklanmış şebekede bara kuplajı........33

Bölüm 3 REC650 ayar örnekleri...................................................37Trafo koruma uygulamasında REC650'nin artçı koruma olarakkullanıldığı durumda ayar örneği......................................................37

Analog girişler 8I 2U için genel ayarların hesaplanması..............38Genel temel değerler GBASVAL için ayarlarınhesaplanması..............................................................................39Ani faz aşırı akım koruması, YG-tarafı, PHPIOC içinayarların hesaplanması...............................................................40Dört kademe faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, YG tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması......................................41

Genel ayarların hesaplanması ..............................................41Kademe 1 için ayarların hesaplanması..................................41

Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, LV-tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması......................................44

İçindekiler

1Uygulama Kılavuzu

Genel ayarların hesaplanması...............................................44Kademe 1 için ayarların hesaplanması .................................45Kademe 4 için ayarlarının hesaplanması...............................45

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatifdizi yönlü YG-tarafı EF4PTOC için ayarların hesaplanması........47

Genel ayarların hesaplanması...............................................48Kademe 1 için ayarların hesaplanması..................................48Kademe 2 için ayarların hesaplanması..................................50Kademe 4 için ayarların hesaplanması..................................51

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruması AG-tarafı içinayarların hesaplanması, ROV2PTOV .........................................52YG tarafı kesici arızası koruma için ayarlarınhesaplanması, CCRBRF ............................................................53Ag tarafı kesici arızası koruma için ayarların hesaplanması,CCRBRF .....................................................................................54

Bölüm 4 Analog girişler.................................................................57Giriş..................................................................................................57Ayarlama kuralları.............................................................................57

Faz referans kanalının ayarlanması............................................57Akım kanalları ayarı.....................................................................58

Örnek 1...................................................................................58Örnek 2...................................................................................59En sık kullanılan akım trafosu bağlantıları için akımtrafosu girişlerinin bağlanmasını, yapılandırılmasını veayarlanmasını gösteren örnekler............................................60Yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'yenasıl bağlanacağını gösteren örnek.......................................61

Gerilim kanalları ayarı..................................................................63Örnek......................................................................................63En sık kullanılan VT bağlantıları için VT girişlerininbağlanmasını, yapılandırılmasını ve ayarlanmasınıgösteren örnekler...................................................................64Üç faz toprak bağlı VT'nin IED'ye bağlanması içinörnekler..................................................................................65Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek................................................66

Bölüm 5 Yerel insan-makine arayüzü...........................................69Yerel HMI..........................................................................................69

Ekran...........................................................................................69LED'ler.........................................................................................71Tuş Takımı...................................................................................71Yerel HMI işlevselliği...................................................................72

Koruma ve alarm göstergesi..................................................72

İçindekiler

2Uygulama Kılavuzu

Parametre yönetimi ...............................................................74Ön iletişim...............................................................................74Tek hat şeması.......................................................................75

Bölüm 6 Akım koruma..................................................................77Ani faz aşırı akım koruma 3-fazlı çıkış PHPIOC ..............................77

Tanımlama...................................................................................77Uygulama....................................................................................77Ayarlama kuralları........................................................................78

Paralel hatsız gözlü şebeke...................................................78Paralel hatlı gözlü şebeke......................................................80

Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3 fazlı çıkış OC4PTOC .........81Tanımlama...................................................................................82Uygulama....................................................................................82Ayarlama kuralları........................................................................83

Kademe 1 ila 4 için ayarlar ....................................................842. harmonik bastırma..............................................................86

Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC ..........................................92Tanımlama...................................................................................92Uygulama....................................................................................92Ayarlama kuralları........................................................................92

Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır, negatif diziyönü EF4PTOC ...............................................................................94

Tanımlama...................................................................................95Uygulama....................................................................................95Ayarlama kuralları........................................................................97

Kademe 1 ve 4 için ayarlar ....................................................97Tüm kademeler için ortak ayarlar...........................................982. harmonik bastırma............................................................100Hat uygulama örneği1..........................................................100

Hassas yönlü rezidüel aşırı akım ve güç koruma SDEPSDE ........106Tanımlama.................................................................................106Uygulama..................................................................................106Ayarlama kuralları......................................................................107

Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesi Santigrat/FahrenaytLCPTTR/LFPTTR...........................................................................114

Tanımlama.................................................................................114Uygulama..................................................................................114Ayarlama kuralları......................................................................115

Kesici arıza koruması 3-faz aktivasyonu ve çıkışı CCRBRF .........116Tanımlama.................................................................................116Uygulama..................................................................................116Ayarlama kuralları......................................................................117

Stub koruma STBPTOC ................................................................119

İçindekiler

3Uygulama Kılavuzu


Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD .........................................121Tanımlama.................................................................................121Uygulama..................................................................................121Ayarlama kuralları......................................................................122

Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC .................................................122Tanımlama.................................................................................122Uygulama..................................................................................122Ayarlama kuralları......................................................................123

Yönlü aşırı/düşük güç koruma GOPPDOP/GUPPDUP..................123Uygulama..................................................................................123Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP .........................................125

Tanımlama...........................................................................125Ayarlama kuralları................................................................126

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP........................................129Tanımlama...........................................................................129Ayarlama kuralları................................................................129

Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC ....................132Tanımlama.................................................................................132Uygulama..................................................................................132Ayarlama kuralları......................................................................132

Bölüm 7 Gerilim koruma.............................................................135İki kademeli düşük gerilim koruma UV2PTUV ...............................135


Motor ve jeneratörler için ekipman koruma..........................136Devre dışı ekipman tespiti....................................................136Güç kaynağı kalitesi ............................................................136Gerilim kararsızlığının azaltılması........................................137Güç sistemi arızalarının artçı koruması................................137İki kademe düşük gerilim koruma için ayarlar......................137

İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV .................................138Tanımlama.................................................................................138Uygulama..................................................................................138Ayarlama kuralları......................................................................139

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV .................141Tanımlama.................................................................................141Uygulama..................................................................................141Ayarlama kuralları......................................................................142

Güç kaynağı kalitesi.............................................................142

İçindekiler

4Uygulama Kılavuzu

Yüksek empedans topraklı sistemler....................................142Doğrudan topraklanmış sistem.............................................143İki kademeli rezidüel aşırı akım koruma için ayarlar.............144

Gerilim kaybı kontrolü LOVPTUV ..................................................145Tanımlama.................................................................................145Uygulama..................................................................................145Ayarlama kuralları......................................................................146Gelişmiş kullanıcı ayarları..........................................................146

Bölüm 8 Frekans koruma...........................................................147Düşük frekans koruma SAPTUF ...................................................147


Aşırı frekans koruma SAPTOF ......................................................148Tanımlama.................................................................................148Uygulama..................................................................................148Ayarlama kuralları......................................................................149

Frekans değişim oranı koruma SAPFRC ......................................149Tanımlama.................................................................................150Uygulama..................................................................................150Ayarlama kuralları......................................................................150

Bölüm 9 Sekonder sistem denetimi............................................153Akım devresi denetimi CCSRDIF ..................................................153


Sigorta arıza denetimi SDDRFUF..................................................154Tanımlama.................................................................................154Uygulama..................................................................................154Ayarlama kuralları......................................................................155

Genel....................................................................................155Ortak parametrelerin ayarlanması........................................155Negatif dizi tabanlı................................................................156Sıfır dizi tabanlı.....................................................................157Delta U ve delta I .................................................................157Ölü hat tespiti.......................................................................158

Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR............................158Tanımlama.................................................................................158Uygulama..................................................................................158

Bölüm 10 Kontrol..........................................................................163

İçindekiler

5Uygulama Kılavuzu

Senkron kontrol, enerjilendirme kontrolü ve senkronlamaSESRSYN......................................................................................163

Tanımlama.................................................................................163Uygulama..................................................................................163

Senkronizasyon....................................................................163Senkron kontrol....................................................................164Enerjilendirme kontrolü.........................................................166Gerilim seçimi.......................................................................167Harici sigorta arızası.............................................................168

Uygulama örnekleri....................................................................169Tek baralı tek devre kesici....................................................169Çift baralı tek devre kesici, harici gerilim seçimi...................170Çift baralı tek devre kesici, dahili gerilim seçimi...................171Çift devre kesici....................................................................1721 1/2 devre kesici.................................................................173

Ayarlama kuralları......................................................................1753-faz çalıştırma SMBRREC için otomatik tekrar kapatıcı...............180

Tanımlama ................................................................................180Uygulama..................................................................................180

Otomatik tekrar kapama çalıştırma KAPALI ve AÇIK...........183Otomatik tekrar kapama başlatma ve tekrar kapamadöngüsü için başlatma koşulları...........................................183Devre kesici açık bilgisiyle otomatik tekrar kapamayıbaşlatma...............................................................................184Otomatik tekrar kapatıcının engellenmesi............................184için otomatik tekrar kapama açma zamanının kontrolü........184Uzun açma sinyali................................................................184Maksimum tekrar kapama atımlarının sayısı........................1853-faz tekrar kapama, AtımNo ayarına göre bir ile beşadım arası............................................................................185Toparlanma zamanlayıcısını tekrar kapama........................185Geçici arıza..........................................................................185Kalıcı arıza ve tekrar kapama başarısız sinyali....................185Kilitleme başlatma................................................................186Tekrar kapama dizisinin otomatik olarak sürdürülmesi .......187Isıl aşırı yük koruma otomatik tekrar kapamafonksiyonunun bekletilmesi .................................................188

Ayarlama kuralları......................................................................188Yapılandırma........................................................................188Otomatik tekrar kapatıcı parametre ayarları.........................191

Aygıt kontrolü .................................................................................194Tanımlama.................................................................................194Uygulama..................................................................................195Modüller arası............................................................................202

İçindekiler

6Uygulama Kılavuzu

Ayarlama kuralları......................................................................203Şalter kontrolörü (SCSWI)....................................................204Şalter (SXCBR/SXSWI)........................................................204Bölme kontrolü (QCBAY).....................................................205

Kilitleme Tertibi...............................................................................205Tanımlama.................................................................................205Uygulama..................................................................................206Yapılandırma kuralları...............................................................207Bara topraklama anahtarı için kilitleme tertibi BB_ES ..............207

Uygulama.............................................................................207Tek kesicili düzenlemedeki sinyaller....................................207Çift kesicili düzenlemede sinyaller........................................2111 1/2 kesici düzenlemesindeki sinyaller...............................212

Bara bölümü kesici için kilitleme tertibi A1A2_BS......................213Uygulama.............................................................................213Tüm fiderlerden gelen sinyaller............................................214Yapılandırma ayarı...............................................................217

Bara bölümü ayırıcı için kilitleme tertibi A1A2_DC ...................218Uygulama.............................................................................218Tek kesicili düzenlemedeki sinyaller....................................218Çift kesicili düzenlemede sinyaller........................................2211 1/2 kesici düzenlemesindeki sinyaller...............................224

Bara kuplajı için kilitleme tertibi ABC_BC .................................225Uygulama.............................................................................225Yapılandırma........................................................................226Tüm fiderlerden gelen sinyaller............................................226Bara kuplajından gelen sinyaller..........................................228Yapılandırma ayarı...............................................................230

1 1/2 CB BH kilitleme tertibi.......................................................231Uygulama.............................................................................231Yapılandırma ayarı...............................................................232

Çift devre kesici fider bölmesi DB için kilitleme tertibi ...............233Uygulama.............................................................................233Yapılandırma ayarı...............................................................234

Hat bölmesi için kilitleme tertibi ABC_LINE ..............................234Uygulama.............................................................................234Baypas barasından gelen sinyaller......................................235Bara kuplajından gelen sinyaller..........................................236Yapılandırma ayarı...............................................................239

Trafo barası için kilitleme tertibi AB_TRAFO ............................240Uygulama.............................................................................240Bara kuplajından gelen sinyaller..........................................240Yapılandırma ayarı...............................................................241

İçindekiler

7Uygulama Kılavuzu

Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu için mantık rotasyonanahtarı SLGGIO............................................................................242


Selektör mini anahtar VSGGIO......................................................243Tanımlama.................................................................................243Uygulama..................................................................................243Ayarlama kuralları......................................................................244

IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları DPGGIO.......................244Tanımlama.................................................................................244Uygulama..................................................................................244Ayarlama kuralları......................................................................245

Tek nokta genel kontrolü 8 sinyal SPC8GGIO...............................245Tanımlama.................................................................................245Uygulama..................................................................................245Ayarlama kuralları......................................................................245

Otomasyon bitleri AUTOBITS.........................................................246Tanımlama.................................................................................246Uygulama..................................................................................246Ayarlama kuralları......................................................................246

Bölüm 11 Mantık...........................................................................247Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC .................................247


Üç faz açma ........................................................................247Kilitleme................................................................................248Fonksiyon bloğunun engellenmesi.......................................248

Ayarlama kuralları......................................................................248Açma matris mantığı TMAGGIO.....................................................249


Yapılandırılabilir mantık blokları.....................................................250Tanımlama.................................................................................250Uygulama..................................................................................252

Yapılandırma........................................................................252Sabit sinyaller FXDSIGN................................................................254


Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I.............................................255Tanımlama.................................................................................255Uygulama..................................................................................255

İçindekiler

8Uygulama Kılavuzu

Ayarlama kuralları......................................................................255Boolean 16 tam sayı dönüşümü, mantık düğüm temsili ileB16IFCVI........................................................................................256


Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A.........................................256Tanımlama.................................................................................256Uygulama..................................................................................256Ayarlama kuralları......................................................................257

Tam sayı - boolean 16 dönüşümü, mantık düğüm temsili ileIB16FCVB.......................................................................................257

Tanımlama.................................................................................257Uygulama..................................................................................257Ayarlar.......................................................................................257

Bölüm 12 İzleme...........................................................................259IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları SPGGIO........................259


IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları 16 giriş SP16GGIO.......259Tanımlama.................................................................................259Uygulama..................................................................................259Ayarlama kuralları......................................................................260

IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları MVGGIO.......................260Tanımlama.................................................................................260Uygulamaya...............................................................................260Ayarlama kuralları......................................................................260

Ölçümler.........................................................................................261Tanımlama.................................................................................261Uygulama..................................................................................261Ayarlama kuralları......................................................................263Ayar örnekleri............................................................................265

400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu uygulaması...................266Olay sayacı CNTGGIO...................................................................268


Bozulma raporu .............................................................................268Tanımlama.................................................................................268Uygulama..................................................................................269Ayarlama kuralları......................................................................270

İkili giriş sinyalleri..................................................................273

İçindekiler

9Uygulama Kılavuzu

Analog giriş sinyalleri............................................................273Alt fonksiyon parametreleri...................................................274Değerlendirme......................................................................275

Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP.......................................275Tanımlama.................................................................................275Uygulama..................................................................................275Ayarlama kuralları......................................................................276

Arıza yeri tespit fonksiyonu LMBRFLO...........................................276Tanımlama.................................................................................276Uygulama..................................................................................276Ayarlama kuralları......................................................................277

Analog akımların bağlanması...............................................278Trafo merkezi batarya denetimi SPVNZBAT..................................279


Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG..........................................280Tanımlama.................................................................................280Uygulama..................................................................................280

Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML..........................................280Tanımlama.................................................................................280Uygulama..................................................................................281

Devre kesici durum izleme SSCBR................................................281Tanımlama.................................................................................281Uygulama..................................................................................281

Bölüm 13 Ölçümleme...................................................................285Darbe sayacı PCGGIO...................................................................285


Enerji hesaplama ve talep yönetimi EPTMMTR.............................286Tanımlama.................................................................................286Uygulama..................................................................................286Ayarlama kuralları......................................................................287

Bölüm 14 İstasyon iletişimi...........................................................289IEC61850-8-1 haberleşme protokolü .............................................289


GOOSE üzerinden yatay iletişim..........................................291Ayarlama kuralları......................................................................293

DNP3 protokolü..............................................................................293IEC 60870-5-103 iletişim protokolü................................................294

İçindekiler

10Uygulama Kılavuzu

Bölüm 15 Temel IED fonksiyonları...............................................295İç olay listeli kendi kendine denetim ..............................................295


Zaman senkronizasyonu................................................................296Tanımlama.................................................................................296Uygulama..................................................................................297Ayarlama kuralları......................................................................297

Parametre ayar grubu kullanma.....................................................299Tanımlama.................................................................................299Uygulama..................................................................................299Ayarlama kuralları......................................................................300

Test modu işlevselliği TESTMODE................................................300Tanımlama.................................................................................300Uygulama..................................................................................300Ayarlama kuralları......................................................................300

Kilit değiştir CHNGLCK...................................................................301Tanımlama.................................................................................301Uygulama..................................................................................301Ayarlama kuralları......................................................................302

IED tanımlayıcılar TERMINALID....................................................302Tanımlama.................................................................................302Uygulama..................................................................................302

Müşteriye özel ayarlar..........................................................302Ürün bilgisi PRODINF.....................................................................302


Fabrika tanımlı ayarlar..........................................................303Primer sistem değerleri PRIMVAL..................................................304


Analog girişler için sinyal matrisi SMAI...........................................304Tanımlama.................................................................................304Uygulama..................................................................................304Ayarlama kuralları......................................................................305

Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM.......................................................307Tanımlama.................................................................................307Uygulama..................................................................................307Ayarlama kuralları......................................................................308

Genel temel değerler GBASVAL....................................................308Tanımlama.................................................................................308Uygulama..................................................................................308

İçindekiler


Ayarlama kuralları......................................................................308Yetki denetimi ATHCHCK...............................................................309


IED’de yetkilendirme işlemleri..............................................309Yetki durumu ATHSTAT.................................................................310


Hizmeti engelleme..........................................................................311Tanımlama.................................................................................311Uygulama..................................................................................311Ayarlama kuralları......................................................................311

Bölüm 16 Gereksinimler...............................................................313Akım trafosu gereksinimleri............................................................313

Akım trafosu sınıflandırma.........................................................313Koşullar......................................................................................314Arıza akımı................................................................................315Sekonder tel direnci ve ek yük...................................................315Genel akım trafosu gereksinimleri.............................................315Anma eşdeğer sekonder e.m.f. gereksinimleri..........................316

Kesici arıza koruması...........................................................316Yönsüz ani ve sabit zaman, faz ve rezidüel aşırı akımkoruması...............................................................................317Yönsüz ters zaman gecikmeli faz ve rezidüel aşırı akımkoruması...............................................................................317Yönlü faz ve rezidüel aşırı akım koruma..............................318

Diğer standartlara göre akım trafoları için akım trafosugereksinimleri............................................................................319

IEC 60044-1, sınıf P, PR ile uyumlu akım trafoları...............319IEC 60044-1, sınıf PX, IEC 60044-6, sınıf TPS (ve eskiİngiliz Standardı, sınıf X) ile uyumlu akımtransformatörleri...................................................................319ANSI/IEEE'ye göre akım trafoları.........................................319

Gerilim trafo gereklilikleri................................................................320SNTP sunucu gereksinimleri..........................................................321

SNTP sunucu gereksinimleri.....................................................321

Bölüm 17 Sözlükçe.......................................................................323

İçindekiler


Bölüm 1 Giriş

1.1 Bu kılavuz hakkında

Bu uygulama kılavuzu, fonksiyonlara göre sıralanmış uygulama tanımları veayarlama kuralları içerir. Kılavuz, koruma fonksiyonlarının ne zaman ve hangiamaçla kullanılacağını öğrenmek için kullanılabilir. Kılavuz ayrıca cihazınayarlarını hesaplamak amacıyla da kullanılabilir.

1.2 Hedef kitle

Bu kılavuz planlama, ön mühendislik ve mühendislik işlemlerinden sorumlukoruma ve kontrol mühendislerinin ihtiyaçlarına cevap verir.

Koruma ve kontrol mühendisi, elektrik enerjisi mühendisliği alanında deneyimliolmalıdır ve iletişim ve protokoller gibi ilgili yan teknolojiler hakkında bilgi sahibiolmalıdır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 1Giriş


1.3 Ürün dokümantasyonu

1.3.1 Ürün dokümantasyon seti

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Application manual

Operation manual

Installation manual

Service manual

Engineering manual

Commissioning manual

Communication protocolmanual

Technical manual

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Pla

nnin

g &

pu

rch

ase

En

gine

erin

g

Inst

allin

g

Com

mis

sion

ing

Op

era

tion

Ma

inte

nan

ce

Dec

om

mis

sion

ing

dein

sta

llin

g&

dis

posa

l

Application manualApplication manual

Operation manualOperation manual

Installation manualInstallation manual

Service manualService manual

Engineering manualEngineering manual

Commissioning manualCommissioning manual

Communication protocolmanualCommunication protocolmanual

Technical manualTechnical manual

en07000220.vsd

Mühendislik kılavuzu

Kurulum kılavuzu

Devreye alma kılavuzu

İşletim kılavuzu

Servis kılavuzu

Uygulama kılavuzu

Teknik kılavuz

Planlam

a ve satın alma

Mühendislik

Kurulum

Devreye alm

a

İşletim

Bakım

Devreden

çıkarma,

sökme

ve atm

a

IEC07000220 V1 TR

Şekil 1: Kılavuzların farklı iş süreci döngülerinde kullanılması.

Mühendislik kılavuzu, IED’lerin mühendisliğinin PCM600 içindeki araçlarkullanılarak yapılabilmesi için talimatlar içerir. Bu kılavuz bir PCM600 projesininnasıl oluşturulacağı ve IED’lerin proje yapısı içerisine nasıl yerleştirileceğikonusundaki talimatları içerir. Bu kılavuz ayrıca koruma ve kontrolfonksiyonlarının, LHMI fonksiyonlarının ve ayrıca IEC 60870-5-103, IEC 61850ve DNP3 için iletişim mühendisliği işlemlerinde bir sıralama önerisinde bulunur.

Kurulum kılavuzu IED’nin kurulumuyla ilgili yönergeler içerir. Kılavuzdamekanik ve elektrik kurulumlar için prosedürler bulunur. Bölümler IED’ninkurulumu için atılacak adımlara göre kronolojik sırada düzenlenmiştir.

Devreye alma kılavuzu IED’nin devreye alınmasıyla ilgili yönergeler içerir. Bukılavuz ayrıca test aşamasında sistem mühendislerine ve bakım personelineyardımcı olmak için kullanılabilir. Kılavuzda harici devrelerin kontrol prosedürleri

Bölüm 1 1MRK 511 262-UTR -Giriş


ve IED’nin enerjilendirilmesi, parametre ayarları ve yapılandırma ve ayrıcasekonder enjeksiyonu ayarlarının doğrulanması bulunur. Bu kılavuz hizmet dışı birtrafo merkezindeki IED’nin test işlemlerini açıklar. Bölümler IED’nin işletmeyealınma adımlarına göre kronolojik sırada düzenlenmiştir.

İşletim kılavuzu IED’nin işletmeye alındıktan sonra nasıl çalıştırılacağı konusundayönergeler içerir. Bu kılavuz IED’nin izlenmesi, kontrolü ve ayarlanması içintalimatlar içerir. Kılavuz ayrıca bozulmaların tespit edilmesi ve arıza tespitiamacıyla hesaplanan ve ölçülen şebeke verilerinin nasıl görüntülenmesi gerektiğinianlatmaktadır.

Servis kılavuzu IED’nin servis ve bakımı ile ilgili talimatlar içerir. Bu kılavuzdaayrıca IED’nin enerjisinin kesilmesi ve işletme dışı bırakılması için de prosedürlerbulunur.

Bu uygulama kılavuzu, fonksiyonlara göre sıralanmış uygulama tanımları veayarlama kuralları içerir. Kılavuz, koruma fonksiyonlarının ne zaman ve hangiamaçla kullanılacağını öğrenmek için kullanılabilir. Kılavuz ayrıca cihazınayarlarını hesaplamak amacıyla da kullanılabilir.

Teknik kılavuz uygulamalar ve işlevsellik açıklamaları içerir ve fonksiyon blokları,mantık şemaları, giriş ve çıkış sinyalleri, ayar parametreleri ve fonksiyona göresıralanmış teknik verileri listeler. Bu kılavuz, mühendislik aşamasında, kurulum veişletmeye alma aşamasında ve normal servis sırasında teknik referans olarakkullanılabilir.

İletişim protokolü kılavuzu, IED tarafından desteklenen iletişim protokolünüaçıklar. Kılavuz satıcı firmaların özel uygulamaları üzerine odaklanır.

Nokta listesi kılavuzu, IED'ye özel veri noktalarına genel bakışı ve bunlarınözelliklerini açıklar. Bu kılavuz, ilgili iletişim protokolü kılavuzu ile birliktekullanılmalıdır.

1.3.2 Belge güncelleme geçmişiBelge güncelleme/tarih Geçmiş-/Haziran 2012 İlk sürüm

1.3.3 İlgili belgelerREC650 ile ilgili belgeler Kimlik numarasıUygulama kılavuzu 1MRK 511 262-UTR

Teknik kılavuz 1MRK 511 263-UTR

Devreye alma kılavuzu 1MRK 511 264-UEN

Ürün Kılavuzu 1MRK 511 265-BEN

Tip test sertifikası 1MRK 511 265-TEN



650 serisi kılavuzlar Kimlik numarasıİletişim protokol kılavuzu, DNP3 1MRK 511 257-UEN

İletişim protokol kılavuzu, IEC 61850-8-1 1MRK 511 258-UEN

İletişim protokol kılavuzu, IEC 60870-5-103 1MRK 511 259-UEN

Siber Güvenlik dağıtım yönergeleri 1MRK 511 268-UEN

Nokta liste kılavuzu, DNP3 1MRK 511 260-UEN

Mühendislik kılavuzu 1MRK 511 261-UEN

İşletim kılavuzu 1MRK 500 095-UTR

Kurulum kılavuzu 1MRK 514 015-UTR

1.4 Sembol ve kurallar

1.4.1 Semboller

Elektrik uyarı simgesi elektrik çarpması ile sonuçlanabilecek birtehlike varlığına işaret eder.

Elektrik uyarı simgesi fiziksel yaralanma ile sonuçlanabilecek birtehlike varlığına işaret eder.

Önlem simgesi metinde üzerinde durulan kavram ile ilgili olarakönemli bilgilere veya uyarıya işaret eder. Yazılımın bozulmasınaveya ekipman veya mülk hasarına sebep olabilecek bir tehlikevarlığına işaret edebilir.

Bilgi simgesi önemli konular ve koşullar hakkında okuyucunundikkatini çeker.

İpucu simgesi, projenizin nasıl tasarlanacağı veya belirli birfonksiyonun nasıl kullanılacağı hakkında tavsiyede bulunur.

Tehlike uyarıları kişisel yaralanmalarla ilgili olsa da şu anlaşılmalıdır ki, belirliçalışma koşullarında arızalı teçhizatın çalışması, yaralanmalara ve ölüme götürecekbozuk süreç performansına sebep olur. Bu yüzden, tüm uyarı ve önlembildirimlerine tam olarak uyun.

Bölüm 1 1MRK 511 262-UTR -Giriş


1.4.2 Belge kurallarıBu kılavuzda belirli bir kılavuz hazırlama standardı kullanılmamıştır.

• Kısaltmaların ve akronimlerin (kelime baş harflerinden türetilen kısaltmalar)açık hali kılavuzun sonundaki sözlükçede verilmiştir. Sözlükçede ayrıcaönemli terimlerin açıklamaları da bulunmaktadır.

• LHMI menü düzenindeki düğmelerle gezinme yöntemi düğme simgeleriylebelirtilmiştir.Seçenekler arasında gezinmek için, ve kullanın.

• HMI menü yolları kalın harflerle belirtilmiştir.Ana menü/Ayarlar'ı seçin.

• LHMI mesajları Courier yazı tipi ile belirtilmiştir.Kalıcı bellekte yapılan değişiklikleri kaydetmek için Evet'i seçin ve üzerine basın.

• Parametre adları italik olarak belirtilmiştir.Bu fonksiyon Çalışma ayarı ile etkinleştirilebilir veya etkisiz hale getirilebilir.

• Bir fonksiyon için verilen fonksiyon kilidi içindeki bir giriş veya çıkışsinyalinin önünde bulunan ^ karakteri, kullanıcının PCM600’de sinyale kendibelirlediği adı verebileceğini gösterir.

• Bir fonksiyon için verilen fonksiyon kilidi içindeki bir giriş veya çıkışsinyalinden sonra görülen * karakteri, sinyalin bir uygulamayı geçerli şekildeyapılandırabilmesini sağlamak için, uygulamanın yapılandırma içinde başkabir fonksiyon kilidine bağlanması gerektiğini gösterir.



Bölüm 2 Uygulama

2.1 REC650 uygulaması

REC650, güç şebekelerinde farklı türdeki baraların kontrolü, korunması veizlenmesi için kullanılır. IED, özellikle güvenilirlik açısından yüksek talep sahibiolan dağıtılmış kontrol IED'leri ile birlikte kontrol sistemlerindeki uygulamalar içinuygundur. Temel olarak alt aktarım istasyonları içindir. Tek bara tek devre kesici,çift bara tek devre kesici anahtarlama donanımı düzeni için uygundur.

Kontrol işlemi uzaktan (SCADA/İstasyon) iletişim barası yoluyla veya yerelHMI'dan gerçekleştirilir. Farklı kontrol yapılandırmaları kullanılabilir ve birkontrol IED'si bir bara için önerilir. Kilitlenme modülleri, tüm ortak anahtarlamadonanımı düzenekleri için uygundur. En yüksek olası güvenliği sağlamak için,kontrol işlemi "uygulama işleminden önce seç" prensibine dayanır. Bir senkronizmkontrol fonksiyonu, kilitleme kesici kapatma için kullanılabilir. Kesicinin asenkronşebekelerde doğru durumda kapandığı yerlerde, senkronizasyon fonksiyonu dasağlanır.

Farklı istasyon türleri ve bara düzenlemeleri için kullanımda esneklik sağlamakiçin bir dizi koruma fonksiyonu mevcuttur. için otomatik tekrar kapama özelliği tekkesicili düzenlemeler için öncelikli devreler içerir. Yüksek hızlı veya gecikmelikapama sağlamak için senkron kontrol fonksiyonu ile beraber çalışır.

Kullanıcıların her türlü uygulama ihtiyacını karşılayacak fonksiyonlara örnekolarak şunlar verilebilir: Yüksek ayarlı anlık faz ve toprak aşırı akımı, 4 kademeyönlü veya yönsüz gecikmeli faz ve toprak aşırı akımı, termal aşırı yük ve ikikademe aşırı ve düşük akım koruma.

Primer arızalardan sonra, birlikte, bağımsız olarak arıza sonrası analiz yapmakamacıyla bozulum kaydedici imkanı ve mevcuttur.

Aşağıdaki uygulamalar için üç paket tanımlanmıştır:

• Tek bara için tek kesici (A01)• Çift bara için tek kesici (A01)• Çift bara için bara kuplajları (A07)

Bu paketler yapılandırılmıştır ve doğrudan kullanılmak üzere hazırdır. Analog vekontrol devreleri önceden tanımlanmıştır. Farklı uygulamaların gerektirdiği şekildediğer sinyaller de uygulanabilir. Yukarıdaki paketler arasındaki temel fark kilitlemetertibi modülleri ve kontrol edilecek aygıt sayısıdır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 2Uygulama


Grafiksel yapılandırma aracı test ve işletmeye alma işlemlerinin basit ve hızlıyapılmasını sağlar.

REC650-A01 – Tek Bara kesici 10AI (4I+1I+5U)

S CSWI

Kontrol

S XCBR

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SMB RREC

79 0->1

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SMP PTRC

94 1->0

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SES RSYN

25 SENK

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

SPVN ZBAT

Kosl

Diger yapilandirilan fonksiyonlar

S XSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

OV2 PTOV

59 U>

PH PIOC

50 3I>>

CC RBRF

50BF 3I> BF

V MMXU

Sayaç.

C MMXU

Sayaç.

ETP MMTR

Wh<->

QA1

QB1

QB9

QC9

QC2

QC1

EF4 PTOC

51N/67N IN>

Q CBÖLME

Kontrol

WA1

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

SEL GGIO

Kontrol

C MSQI

Sayaç.

V MSQI

Sayaç.

CV MMXN

Sayaç.

CC RPLD

52PD PD

DRP RDRE

Mont.

V MMXU

Sayaç.

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Etkin

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Devre Disi

132 kV Bara

1000/5

132kV/110V

132kV/110V

OC4 PTOC

51/67 3I>

IEC09000648.vsd

S SCBR

Kosl

S SIMG

63

LMB RFLO

Monit.

IEC09000648 V3 TR

Şekil 2: Tek kesici düzeninde tek bir bara için tipik bir koruma ve kontroluygulaması

Bölüm 2 1MRK 511 262-UTR -Uygulama


REC650-A 02 – Çift Bara Tek kesici 10AI (4I+1I+5U)

S CSWI

Kontrol

S XCBR

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SMB RREC

79 0->1

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SMP PTRC

94 1->0

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SES RSYN

25 SYNC

TCS SCBR

Koşl

TCS SCBR

Koşl

SPVN ZBAT

Koşl

Diğer yapılandırılan fonksiyonlar

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

OV 2 PTOV

59 U>

PH PIOC

50 3I>>

CC RBRF

50BF 3I > BF

V MMXU

Sayaç.

C MMXU

Sayaç.

ETP MMTR

Wh<->

QA1

QB1 QB2

QB9

QC9

QC2

QC1

EF 4 PTOC

51N/67N IN>

Q CBAY

Kontrol

WA1

WA2

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

SEL GGIO

Kontrol

C MSQI

Sayaç.

V MSQI

Sayaç.

CV MMXN

Sayaç.

CC RPLD

52PD PD

DRP RDRE

Mont .

V MMXU

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

OC 4 PTOC

51/67 3I>

IEC61850

ANSI IEC

Fonksiyon Etkin Ayarlarda

IEC61850

ANSI IEC

Fonksiyon DevDış Ayarlarda

132 kV Bara

1000/5

132kV/110V

132kV/110V

132kV/110V

IEC 09000649.vsd

S SIMG

63

S SCBR

Koşl

LMB RFLO

İzlem.

IEC09000649 V3 TR

Şekil 3: Çift kesici düzeninde tek bir bara için tipik bir koruma ve kontroluygulaması



REC650-A07 – Bara kuplaji tek kesici 10AI (4I+6U)

S CSWI

Kontrol

S XCBR

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SMP PTRC

94 1->0

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

S CSWI

Kontrol

SES RSYN

25 SENK

TCS SCBR

Kosl

TCS SCBR

Kosl

SPVN ZBAT

Kosl

Diger yapilandirilan fonksiyonlar

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

S XSWI

Kontrol

EF4 PTOC

51N IN>

Q CBÖLME

Kontrol

S SCBR

Kosl

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

S CILO

Kontrol

SEL GGIO

Kontrol

DRP RDRE

Mont.

QA1

QB1 QB2

QC2

QC1

WA1

WA2

QC11 QC21

CC RBRF

50BF 3I> BF

PH PIOC

50 3I>>

CC RPLD

52PD PD

C MMXU

Sayaç.

C MSQI

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

V MMXU

Sayaç.

IEC61850

ANSI IEC

AyarlardaFonksiyon Etkin

132 kV Bara

1000/5

132kV/ 110V 132kV/

110V

OC4 PTOC

51/67 3I>

=IEC09000650=3=tr=Original.vsd

S SIMG

63

IEC61850

ANSI IEC

Ayarlarda Fonksiyon Devre

Disi

IEC09000650 V3 TR

Şekil 4: Tek kesici düzeninde bara kuplajı için tipik bir koruma ve kontroluygulaması



2.2 Mevcut fonksiyonlar

2.2.1 Kontrol ve izleme fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyonblok adı

ANSI Fonksiyon tanımı Fider bölmesi

REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

Kontrol

SESRSYN 25 Senkron kontrol, enerjilendirme kontrolü vesenkronizasyon

0-1 1 1 1

SMBRREC 79 3 faz çalıştırma için otomatik tekrar kapatıcı 0-1 1 1 1

APC8 Tek fider bölmesi için aygıt kontrolü, maks. 8aygıt. (1CB) kilitleme tertibi dahil

1 1 1 1

SCILO 3 Kilitleme tertibi için mantıksal düğüm 8 8 8 8

BB_ES 3 Bara topraklama şalteri için kilitlenme tertibi 3 3 3 3

A1A2_BS 3 Bara-bölüm kesici için kilitleme tertibi 2 2 2 2

A1A2_DC 3 Bara-bölüm ayırıcı için kilitleme tertibi 3 3 3 3

ABC_BC 3 Bara-kuplaj fider bölmesi için kilitleme tertibi 1 1 1 1

BH_CONN 3 1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi 1 1 1 1

BH_LINE_A 3 1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi 1 1 1 1

BH_LINE_B 3 1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi 1 1 1 1

DB_BUS_A 3 Çift devre kesici fider bölmesi için kilitlemetertibi

1 1 1 1

DB_BUS_B 3 Çift devre kesici fider bölmesi için kilitlemetertibi

1 1 1 1

DB_LINE 3 Çift devre kesici fider bölmesi için kilitlemetertibi

1 1 1 1

ABC_LINE 3 Fider bölmesi için kilitleme tertibi 1 1 1 1

AB_TRAFO 3 Trafo fider bölmesi için kilitleme tertibi 1 1 1 1

SCSWI Anahtar kontrol birimi 8 8 8 8

SXCBR Devre kesici 3 3 3 3

SXSWI Devre anahtarı 7 7 7 7

POS_EVAL Konum göstergesinin değerlendirilmesi 8 8 8 8

SELGGIO Seçim serbest bırakma 1 1 1 1

QCBAY Fider bölmesi kontrolü 1 1 1 1

LOCREM LR-anahtar pozisyonlarını kullanma 1 1 1 1

LOCREMCTRL (PSTO)'yu çalıştırmak için izinli kaynağınLHMI kontrolü

1 1 1 1

SLGGIO Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu içinMantık Rotasyon Anahtarı

15 15 15 15

VSGGIO Selektör mini anahtar uzantısı 20 20 20 20

Tablonun devamı sonraki sayfada



IEC 61850/Fonksiyonblok adı


REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

DPGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları çift nokta

16 16 16 16

SPC8GGIO 8 sinyalin tek nokta genel kontrolü 5 5 5 5

AUTOBITS Otomasyon bitleri, DNP3.0 için komutfonksiyonu

3 3 3 3

I103CMD IEC60870-5-103 için fonksiyon komutları 1 1 1 1

I103IEDCMD IEC60870-5-103 için IED komutları 1 1 1 1

I103USRCMD IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlıfonksiyon komutları

4 4 4 4

I103GENCMD IEC60870-5-103 için genel fonksiyonkomutları

50 50 50 50

I103POSCMD IEC60870-5-103 için konumlu ve seçimli IEDkomutları

50 50 50 50

Sekonder sistem denetimi

CCSRDIF 87 Akım devresi denetimi 0-1 1 1 1

SDDRFUF Sigorta arıza denetimi 0-1 1 1 1

TCSSCBR Kesici kapama/açma devresi izleme 3 3 3 3

Mantık

SMPPTRC 94 Açma mantığı, ortak 3 faz çıkışı 1 1 1 1

TMAGGIO Açma matris mantığı 12 12 12 12

OR Yapılandırılabilir mantık blokları, OR geçidi 283 283 283 283

INVERTER Yapılandırılabilir mantık blokları, INVERTERgeçidi

140 140 140 140

PULSETIMER Yapılandırılabilir mantık blokları, Darbezamanlayıcısı

40 40 40 40

GATE Yapılandırılabilir mantık blokları, Kontroledilebilir kapı

40 40 40 40

XOR Yapılandırılabilir mantık blokları, özel ORgeçidi

40 40 40 40

LOOPDELAY Yapılandırılabilir mantık blokları, döngügecikmesi

40 40 40 40

TIMERSET Yapılandırılabilir mantık blokları, zamanlayıcıfonksiyon bloğu

40 40 40 40

AND Yapılandırılabilir mantık blokları, AND geçidi 280 280 280 280

SRMEMORY Yapılandırılabilir mantık blokları, bellek ayarla-resetle iki durumlu geçit

40 40 40 40

RSMEMORY Yapılandırılabilir mantık blokları, bellekresetle-ayarla iki durumlu geçit

40 40 40 40

ANDQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı AND geçidi

120 120 120 120






REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

ORQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı OR geçidi

120 120 120 120

INVERTERQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı evirici geçidi

120 120 120 120

XORQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı özel OR geçidi

40 40 40 40

SRMEMORYQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı iki durumlu bellek geçitli ayarla-resetle

40 40 40 40

RSMEMORYQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı iki durumlu bellek geçitli resetle-ayarla

40 40 40 40

TIMERSETQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı zamanlayıcı fonksiyon bloğu

40 40 40 40

PULSETIMERQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı darbe zamanlayıcısı

40 40 40 40

INVALIDQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, geçersiz veriiçin kullanılır

12 12 12 12

INDCOMBSPQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı değerleri birleştiren tek noktagösterge sinyal birleştiricisi

20 20 20 20

INDEXTSPQT Yapılandırılabilir Q/T mantığı, kalite vezamanlı değerleri ayıran tek nokta göstergesinyal geçidi

20 20 20 20

Q/T Yapılandırılabilir mantık blokları Q/T 0-1 20 20 20

FXDSIGN Sabit sinyal fonksiyon bloğu 1 1 1 1

B16I Boolean 16 - Tam sayı dönüşümü 16 16 16 16

B16IFCVI Boolean 16 - tam sayı dönüşümü, mantıkdüğüm temsili ile

16 16 16 16

IB16A Tam sayı - Boolean 16 dönüşümü 16 16 16 16

IB16FCVB Tam sayı - Boolean 16 dönüşümü, mantıkdüğüm temsili ile

16 16 16 16

İzleme

CVMMXN Ölçümler 6 6 6 6

CMMXU Faz akım ölçümü 10 10 10 10

VMMXU Faz-faz gerilim ölçümü 6 6 6 6

CMSQI Akım dizisi bileşen ölçümü 6 6 6 6

VMSQI Gerilim dizisi ölçümü 6 6 6 6

VNMMXU Faz-nötr gerilim ölçümü 6 6 6 6

AISVBAS Analog girişlerin servis değerleri sunumu içinfonksiyon bloğu

1 1 1 1






REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

TM_P_P2 600TRM primer analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

AM_P_P4 600AIM primer analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

TM_S_P2 600TRM sekonder analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

AM_S_P4 600AIM sekonder analog girişlerin servisdeğerleri sunumu için fonksiyon bloğu

1 1 1 1

CNTGGIO Olay sayacı 5 5 5 5

DRPRDRE Bozulma raporu 1 1 1 1

AxRADR Analog giriş sinyalleri 4 4 4 4

BxRBDR İkili giriş sinyalleri 6 6 6 6

SPGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/O fonksiyonları 64 64 64 64

SP16GGIO IEC 61850 genel haberleşme I/Ofonksiyonları 16 giriş

16 16 16 16

MVGGIO IEC 61850 genel haberleşme I/O fonksiyonları 16 16 16 16

MVEXP Ölçülen değer genişletme bloğu 66 66 66 66

LMBRFLO Arıza yeri tespit fonksiyonu 1 1 1

SPVNZBAT Trafo batarya denetimi 0-1 1 1 1

SSIMG 63 Yalıtım gazı izleme fonksiyonu 0-1 1 1 1

SSIML 71 Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu 0-1 1 1 1

SSCBR Devre kesici durum izleme 0-1 1 1 1

I103MEAS IEC60870-5-103 için ölçülen büyüklük 1 1 1 1

I103MEASUSR IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlısinyallerin ölçülen büyüklüğü

3 3 3 3

I103AR IEC60870-5-103 için fonksiyon durumuotomatik tekrar kapatıcı

1 1 1 1

I103EF IEC60870-5-103 için fonksiyon durumutopraklama arızası

1 1 1 1

I103FLTPROT IEC60870-5-103 için fonksiyon durumu arızakoruma

1 1 1 1

I103IED IEC60870-5-103 için IED durumu 1 1 1 1

I103SUPERV IEC60870-5-103 için denetim durumu 1 1 1 1

I103USRDEF IEC60870-5-103 için kullanıcı tanımlısinyaller için durum

20 20 20 20

Ölçümleme

PCGGIO Darbe sayacı mantığı 16 16 16 16

ETPMMTR Enerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu 3 3 3 3



2.2.2 Artçı koruma fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyon blokadı


REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

Akım koruma

PHPIOC 50 Ani faz aşırı akım koruma, 3–fazlı çıkış 0–1 1 1 1

OC4PTOC 51 Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3–fazlı çıkış 0–1 1 1 1

EFPIOC 50N Ani rezidüel aşırı akım koruma 0–1 1 1 1

EF4PTOC 51N/67N Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır/negatif dizi yönü

0–1 1 1

SDEPSDE 67N Hassas yönlü rezidüel aşırı akım ve güç koruma 0–1 1 1 1

LCPTTR 26 Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesi,Santigrat derece

0–1 1 1 1

LFPTTR 26 Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesi,Fahrenhayt

0–1 1 1 1

CCRBRF 50BF Kesici arıza koruma, 3–faz aktivasyonu ve çıkışı 0–1 1 1 1

STBPTOC 50STB Stub koruma 0–1 1 1 1

CCRPLD 52PD Kutup uyuşmazlığı koruma 0–1 1 1 1

BRCPTOC 46 Bozuk iletken kontrolü 0–1 1 1 1

GUPPDUP 37 Yönlü düşük güç koruması 0–1 1 1 1

GOPPDOP 32 Yönlü aşırı güç koruma 0–1 1 1 1

DNSPTOC 46 Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu 0–1 1 1 1

Gerilim koruma

UV2PTUV 27 İki kademe düşük gerilim koruma 0–1 1 1 1

OV2PTOV 59 İki kademe aşırı gerilim koruma 0–1 1 1 1

ROV2PTOV 59N İki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma 0–1 1 1 1

LOVPTUV 27 Gerilim kaybı kontrolü 0–1 1 1 1

Frekans koruma

SAPTUF 81 Düşük frekans fonksiyonu 0-2 2 2 2

SAPTOF 81 Aşırı frekans fonksiyonu 0-2 2 2 2

SAPFRC 81 Frekans değişim hızı koruma 0-2 2 2 2



2.2.3 HaberleşmeIEC 61850/Fonksiyon blokadı


REC

650

REC

650

(A01

)1C

BA

REC

650

(A02

)1C

BAB

REC

650

(A07

)BC

AB

İstasyon haberleşme

IEC61850-8-1 IEC 61850 haberleşme protokolü 1 1 1 1

DNPGEN TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

RS485DNP EIA-485 haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

CH1TCP TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1




OPTICALDNP Optik seri haberleşme için DNP3.0 1 1 1 1

MSTSERIAL Seri haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1

MST1TCP TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0 1 1 1 1




RS485GEN RS485 1 1 1 1

OPTICALPROT Optik seri için çalışma seçimi 1 1 1 1

RS485PROT RS485 için çalışma seçimi 1 1 1 1

DNPFREC TCP/IP haberleşme protokolü için DNP3.0arıza kayıtları

1 1 1 1

OPTICAL103 IEC60870-5-103 Optik seri haberleşme 1 1 1 1

RS485103 RS485 için IEC60870-5-103 serihaberleşme

1 1 1 1

GOOSEINTLKRCV Kilitleme tertibi için GOOSE üzerindenyatay haberleşme

59 59 59 59

GOOSEBINRCV GOOSE ikili alıcı 4 4 4 4

ETHFRNTETHLAN1GATEWAY

Ön port, LAN1 portu ve ağ geçidi içinethernet yapılandırma

1 1 1 1

GOOSEDPRCV Bir çift nokta değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

32 32 32 32

GOOSEINTRCV Bir tam sayı değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

32 32 32 32

GOOSEMVRCV Bir ölçülen büyüklük değeri almak içinGOOSE fonksiyon bloğu

16 16 16 16

GOOSESPRCV Bir tek nokta değeri almak için GOOSEfonksiyon bloğu

64 64 64 64



2.2.4 Temel IED fonksiyonlarıIEC 61850/Fonksiyonblok adı

Fonksiyon tanımı

Tüm ürünlerde mevcut temel fonksiyonlar

INTERRSIG İç olay listeli kendi kendine denetim 1

SELFSUPEVLST İç olay listeli kendi kendine denetim 1

TIMESYNCHGEN Zaman senkronizasyonu 1

SNTP Zaman senkronizasyonu 1

DTSBEGIN, DTSEND,TIMEZONE

Zaman senkronizasyonu, gün ışığından koruma 1

IRIG-B Zaman senkronizasyonu 1

SETGRPS Ayar grubu düzenleme 1

ACTVGRP Parametre ayar grupları 1

TESTMODE Test modu işlevselliği 1

CHNGLCK Kilit fonksiyonunu değiştir 1

TERMINALID IED tanımlayıcılar 1

PRODINF Ürün bilgisi 1

SYSTEMTIME Sistem zamanı 1

RUNTIME IED çalışma zamanı 1

PRIMVAL Primer sistem değerleri 1

SMAI_20_1 -SMAI_20_12

Analog girişler için sinyal matrisi 2

3PHSUM Toplama bloğu 3 faz 12

GBASVAL Ayarlar için genel temel değerler 6

ATHSTAT Yetki durumu 1

ATHCHCK Yetki denetimi 1

SPACOMMMAP SPA iletişim haritası 1

FTPACCS Şifre ile FTP girişi 1

DOSFRNT Hizmeti engelleme, ön port için çerçeve oran kontrolü 1

DOSLAN1 Hizmeti engelleme, LAN1 için çerçeve oran kontrolü 1

DOSSCKT Hizmeti engelleme, soket akış kontrolü 1

SAFEFILECOPY Düzenli dosya kopyalama fonksiyonu 1

SPATD SPA protokolü üzerinden gün ve zaman 1

BCSCONF Temel iletişim sistemi 1



2.3 REC650 uygulama örnekleri

2.3.1 Farklı uygulamalara adaptasyonIED, temel olarak trafo merkezi kontrolü için ön-tanımlı yapılandırmalara sahiptir.Yine de artçı koruma fonksiyonlarını IED'ye entegre etme olasılığı vardır. Altiletim sistemlerinde ana koruma işlevselliği veren hat veya trafo uygulamaları içinbaşka IED'lere ve artçı koruma ile birlikte kontrol işlevselliği veren fider bölmesiIED'ye sahip olmak değerli olabilir.

IED'ler üç farklı sürümü ile mevcuttur:

• A01: tek baraya bağlı bir tek kesici fider bölmesi için• A02: çift baraya bağlı bir tek kesici fider bölmesi için• A07: bir bara kuplaj fider bölmesi için

En sık kullanılan uygulamalardan bazıları aşağıda verilmiştir.

• Uygulama 1: Doğrudan şebekeye topraklanmış tekli kesici hat fider bölmesi,tekli veya ikili bara

• Uygulama 2: Yüksek empedans topraklanmış şebekede tekli kesici hat fiderbölmesi, tekli veya ikili bara

• Uygulama 3: Doğrudan topraklanmış şebekede bara kuplajı• Uygulama 4: Yüksek empedans bir topraklanmış şebekede bara kuplajı

2.3.2 Doğrudan şebekeye topraklanmış tekli kesici hat fiderbölmesi, tekli veya ikili baraNormalde aşağıdaki arıza senaryoları artçı koruma fonksiyonlarını gerektirir:

• Hat kısa devrelerinde kapanma: Arızalarda kapanma için ani faz aşırı akımkoruma kullanılmalıdır. Bu tip arıza durumlarında arıza akımı genellikleyüksek olduğundan hızlı açma gereklidir. Ancak farklı çalışma durumlarınıdüşünerek ayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir.

• Tüm hat boyunca kısa devreler. Bu arızalar için dört kademeli aşırı akımkoruma kullanılmalıdır. Dört kademeli faz aşırı akım korumanın farklı zamangecikme karakteristiğinin yanında yönlü fonksiyon içerme olasılığı vardır.Sistemdeki diğer korumaları da içeren zaman gecikme koordinasyonunyanında, farklı çalışma durumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarınadayandırmak önemlidir.

• Hat faz-topraklama hatalarında kapanma: Arızalarda kapanma için, anirezidüel aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Bu tip arıza durumlarında arızaakımı genellikle yüksek olduğundan hızlı açma gereklidir. Ancak farklıçalışma durumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarına dayandırmakönemlidir.



• Tüm hat boyunca faz-topraklama arızaları. Bu arızalar için dört kademelirezidüel aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Dört kademeli rezidüel aşırı akımkorumanın farklı zaman gecikme karakteristiğinin yanında yönlü fonksiyoniçerme olasılığı vardır. Sistemdeki diğer korumaları da içeren zaman gecikmekoordinasyonun yanında, farklı çalışma durumlarını düşünerek ayarı arızahesaplamalarına dayandırmak önemlidir.

• Koruma açmadan sonra arıza akımını kesmesi için devre kesicininarızalanması. Yerel yedekliliği kullanan koruma sisteminde kesici arızakoruma fonksiyonu gereklidir.

• Birçok hata geçici olduğundan, otomatik tekrar kapama normalde güçhatlarında kullanılır, örneğin kısa bir sıfır gerilim aralığından sonra arkarızaları söner.

2.3.3 Yüksek empedans topraklanmış şebekede tekli kesici hatfider bölmesi, tekli veya ikili baraNormalde aşağıdaki arıza senaryoları artçı koruma fonksiyonlarını gerektirir:

• Hat kısa devrelerinde kapanma: Arızalarda kapanma için ani faz aşırı akımkoruma kullanılmalıdır. Bu tip arıza durumlarında arıza akımı genellikleyüksek olduğundan hızlı açma gereklidir. Ancak farklı çalışma durumlarınıdüşünerek ayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir

• Tüm hat boyunca kısa devreler. Bu arızalar için dört kademeli aşırı akımkoruma kullanılmalıdır. Dört kademeli faz aşırı akım korumanın farklı zamangecikme karakteristiğinin yanında yönlü fonksiyon içerme olasılığı vardır.Sistemdeki diğer korumaları da içeren zaman gecikme koordinasyonunyanında, farklı çalışma durumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarınadayandırmak önemlidir

• Faz-topraklama arızaları. Yüksek empedans topraklama şebekelerinde bir tekfaz-topraklama arızasında arıza akımı küçüktür. Bu arızalar için hassas dörtkademeli rezidüel aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Hassas rezidüel aşırıakım koruma yönlü fonksiyon içerme olasılığına sahiptir. Sistemdeki diğerkorumaları da içeren zaman gecikme koordinasyonun yanında, farklı çalışmadurumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir. Birikinci koruma olarak genellikle bir rezidüel gerilim koruması kullanılır.


• Otomatik tekrar kapama normalde güç hatlarında birçok hata geçici olduğundakullanılır, örneğin kısa bir sıfır gerilim aralığından sonra ark arızaları söner.

Önerilerin anlamlarını tablo 1 göstermektedir:



• Açık: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada etkin hale getirilmesi önerilir• Kapalı: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada devre dışı bırakılması önerilir• Uygulamaya bağlı: Fonksiyonun etkin veya devre dışı olma kararının her

duruma göre özel olarak belirlenmesi gerektiğini ifade eder.

Tablo 1 Uygulama 1 ve Uygulama 2'yi göstermektedir, buuygulamalar önceki bölümlerde verilen uygulama örneklerini temelalır.

Tablo 1: İşlevsellik tablosu

Fonksiyon Uygulama 1 Uygulama 2Ani faz aşırı akım koruma, 3-fazlı çıkışPHPIOC

Açık Açık

Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3 fazlıçıkış OC4PTOC

Açık Açık

Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC Açık Kapalı

Dört kademeli rezidüel aşırı akım korumaEF4PTOC

Açık Kapalı

Hassas yönlü rezidüel aşırı akım ve güçkoruma SDEPSDE

Kapalı Açık

Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesiSantigrad Derece LCPTTR/LFPTTRSantigrad Derece/Fahrenhayt


Kesici arıza koruması, 3-faz aktivasyonu veçıkışı CCRBRF

Açık Açık

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Negatif dizi temelli aşırı akım korumaDNSPTOC


İki kademeli düşük gerilim korumaUV2PTUV


İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV

Kapalı Açık

Düşük frekans koruma SAPTUF (durum 1) Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı


Yüksek frekans koruma SAPTUF (durum 1) Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı


Frekans değişim hızı koruma SAPTUF(durum 1)







Fonksiyon Uygulama 1 Uygulama 2Akım devresi denetimi CCSRDIF Açık Açık

Sigorta arıza denetimi SDDRFUF Açık Açık

Kesici kapama/açma devresi izlemeTCSSCBR

Açık Açık

Senkron kontrolü, enerjilendirme kontrolüve senkronizasyon SESRSYN


Otomatik tekrar kapatıcı SMBRREC Açık Açık

2.3.4 Doğrudan topraklanmış bir şebekede bara kuplajlarıNormalde aşağıdaki arıza senaryoları artçı koruma fonksiyonlarını gerektirir:

• Bara bölümlerin birindeki kısa devreler ve giden hatlardaki kısa devreler. Buarızalar için dört kademeli aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Dört kademelifaz aşırı akım korumanın farklı zaman gecikme karakteristiğinin yanında yönlüfonksiyon içerme olasılığı vardır. Sistemdeki diğer korumaları da içerenzaman gecikme koordinasyonun yanında, farklı çalışma durumlarını düşünerekayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir.

• Bara bölümlerinin birindeki faz-topraklama arızaları ve giden hatlardaki faz-topraklama arızaları. Bu arızalar için dört kademeli rezidüel aşırı akım korumakullanılmalıdır. Dört kademeli rezidüel aşırı akım korumanın farklı zamangecikme karakteristiğinin yanında yönlü fonksiyon içerme olasılığı vardır.Sistemdeki diğer korumaları da içeren zaman gecikme koordinasyonunyanında, farklı çalışma durumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarınadayandırmak önemlidir.


2.3.5 Yüksek empedans bir topraklanmış şebekede bara kuplajı

Normalde aşağıdaki arıza senaryoları artçı koruma fonksiyonlarını gerektirir:

• Bara bölümlerin birindeki kısa devreler ve giden hatlardaki kısa devreler. Buarızalar için dört kademeli aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Dört kademelifaz aşırı akım korumanın farklı zaman gecikme karakteristiğinin yanında yönlüfonksiyon içerme olasılığı vardır. Sistemdeki diğer korumaları da içerenzaman gecikme koordinasyonun yanında, farklı çalışma durumlarını düşünerekayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir.

• Faz-topraklama arızaları. Yüksek empedans topraklama şebekelerinde bir tekfaz-topraklama arızasında arıza akımı küçüktür. Bu arızalar için hassas dörtkademeli rezidüel aşırı akım koruma kullanılmalıdır. Hassas rezidüel aşırıakım koruma yönlü fonksiyon içerme olasılığına sahiptir. Sistemdeki diğerkorumaları da içeren zaman gecikme koordinasyonun yanında, farklı çalışma



durumlarını düşünerek ayarı arıza hesaplamalarına dayandırmak önemlidir. Birikinci koruma olarak genellikle bir rezidüel gerilim koruması kullanılır.


Önerilerin anlamlarını tablo 1 göstermektedir:

• Açık: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada etkin hale getirilmesi önerilir• Kapalı: Bu fonksiyonun seçilen uygulamada devre dışı bırakılması önerilir• Uygulamaya bağlı.: Fonksiyonun etkin veya devre dışı olma kararının her

duruma göre özel olarak belirlenmesi gerektiğini ifade eder.

Tablo 1 Uygulama 3 ve Uygulama 4'ü göstermektedir, buuygulamalar önceki bölümlerde verilen uygulama örneklerini temelalır.

Tablo 2: İşlevsellik tablosu

Fonksiyon Uygulama 3 Uygulama 4Ani faz aşırı akım koruma, 3-fazlı çıkışPHPIOC Kapalı Kapalı

Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3fazlı çıkış OC4PTOC Kapalı Kapalı

Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC Açık Açık

Dört kademeli rezidüel aşırı akım korumaEF4PTOC

Açık Kapalı

Hassas yönlü rezidüel aşırı akım korumaSDEPSDE

Kapalı Açık


Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesi,Santigrat Derece/Fahrenhayt LCPTTR/LFPTTR


Kesici arıza koruması, 3-faz aktivasyonuve çıkışı CCRBRF

Açık Açık

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

Negatif dizi aşırı akım koruma DNSPTOC Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı

İki kademeli Düşük Gerilim KorumaUV2PTUV


İki kademeli Aşırı Gerilim KorumaOV2PTOV


İki kademeli Rezidüel Aşırı Gerilim korumaROV2PTOV

Kapalı Açık




Fonksiyon Uygulama 3 Uygulama 4Düşük frekans koruma SAPTUF (durum 1) Uygulamaya bağlı Uygulamaya bağlı








Akım devresi denetimi CCSRDIF Açık Açık

Sigorta arıza denetimi SDDRFUF Açık Açık

Kesici kapama/açma devresi izlemeTCSSCBR

Açık Açık

Senkron kontrolü, enerjilendirme kontrolüve senkronizasyon SESRSYN


3-faz çalıştırma SMBRREC için otomatiktekrar kapatıcı

Kapalı Kapalı



Bölüm 3 REC650 ayar örnekleri

3.1 Trafo koruma uygulamasında REC650'nin artçıkoruma olarak kullanıldığı durumda ayar örneği

Uygulama örneğinin, şekil 5 çiziminde gösterildiği gibi 145/22 kV'luk bir trafosuvardır.

11

1

33

Ph-Ph

145 kV 22 kV

IEC09000464-1-en.vsd

REC650

IEC09000464 V1 EN

Şekil 5: İki sargılı YG/OG trafo, Y/Δ-trafo

Tablo 3: Trafo uygulaması için tipik veriAşağıdaki veriler ön kabullerdir:Kalem VeriTrafo anma gücü SN 60 MVA

Trafo yüksek gerilim tarafı anma gerilimi UN1 145 kV ±9 · % 1.67 (yükte kademe değiştiricili)

Trafo düşük gerilim tarafı anma gerilimi UN2 22 kV

Trafo vektör grubu YNd11

Kademe değiştirici orta noktasında trafoempedans gerilimi: ek

% 12

İzin verilen maksimum sürekli aşırı yük 1,30 · SN

145 kV seviyesinde faz akım trafosu oranı 300/1 A

145 kV'luk topraklama noktası 300/1 A

22 kV seviyesinde faz akım trafosu oranı 2 000/1 A

22 kV gerilim trafosu oranı/22

30 11

3. 0 11

3./ kV

YG tarafında yüksek pozitif dizi kaynakempedansı

j10 Ω (yaklaşık 2 100 MVA)

YG tarafında düşük pozitif dizi kaynak empedansı j3.2 Ω (yaklaşık 6 000 MVA)


1MRK 511 262-UTR - Bölüm 3REC650 ayar örnekleri


Kalem VeriYG tarafında yüksek sıfır dizi kaynak empedansı j20 Ω

YG tarafında düşük sıfır dizi kaynak empedansı j15 Ω

AG tarafında pozitif dizi kaynak empedansı ∞ (22 kV'luk şebekede üretim yok)

Açıklamalar, sadece özel uygulamalar nedeniyle farklı ayarlanmasıgereken değişiklikleri kapsar. Açıklaması verilmeyen ayarlarınvarsayılan değerlerinin değiştirilmemesi önerilir. Her bir koruma vekontrol fonksiyonunun ayarlar tablosu için Teknik kılavuzabaşvurunuz.

Ayar örneklerinde verilmeyen fonksiyon ayarlarının nasıl yapılmasıgerektiğini öğrenmek için Uygulama kılavuzunda bulunan ayarlargenel bilgileri bölümüne başvurun.

PCM600’de bulunan parametre ayar aracını kullanarak IED’yiuygulamaya özel hesaplamalarla ayarlayın.

3.1.1 Analog girişler 8I 2U için genel ayarların hesaplanmasıAnalog girişinin 8 akım girişi (1 A) ve 2 gerilim girişi kapasitesi vardır.

145 kV'luk akım trafoları (üç fazlı akım trafosu grubu), 1 – 3 (L1, L2, L3)girişlerine bağlıdır.

22 kV'luk akım trafoları (üç fazlı akım trafosu grubu), 4 – 6 (L1, L2, L3) girişlerinebağlıdır.

145 kV'luk nötr nokta akım trafosu, giriş 7'ye (IN) bağlıdır.

Giriş 8 kullanılmamaktadır. Giriş, alçak gerilim tarafı akım trafosunun bağlantısıiçin kullanılır (bu uygulamada değil)

22 kV faz-faz (L1 – L2) gerilim trafosu, giriş 9'a bağlıdır.

Gerilim trafosuna (rezidüel gerilim) bağlı 22 kV açık delta, giriş 10'a bağlıdır.

1. 145 kV'luk akım trafosu giriş 1'i ayarlayın.1.1. CTYıldızNokta1'i şöyle ayarlayın Nesneye

(Akım trafosu sekonder korunmuş trafoya doğru topraklanmıştır)1.2. CTSek1'i şöyle ayarlayın 1 A

Bölüm 3 1MRK 511 262-UTR -REC650 ayar örnekleri


(Akım trafosu sekonder anma akımı)1.3. CTPrim1'i şöyle ayarlayın 300 A

(Akım trafosu primer anma akımı)2. Akım girişleri 2 ve 3'ü, akım girişi 1'deki değerlere ayarlayın.3. 22 kV'luk akım trafosu giriş 4'i ayarlayın.

3.1. CTYıldızNokta4'ü şöyle ayarlayın Nesneye(Akım trafosu sekonder korunmuş trafoya doğru topraklanmıştır)

3.2. CTSek4'ü şöyle ayarlayın 1 A(Akım trafosu sekonder anma akımı)

3.3. CTPrim4'ü şöyle ayarlayın 2000 A(Akım trafosu primer anma akımı)

4. Akım girişleri 5 ve 6'ü, akım girişi 4'deki değerlere ayarlayın.5. 145 kV'luk nötr nokta akım trafosu giriş 7'yi ayarlayın.

5.1. CTYıldızNokta7'yi şöyle ayarlayın Nesneye(Akım trafosu sekonder korunmuş hatta doğru topraklanmıştır)

5.2. CTSek7'yi şöyle ayarlayın 1 A(Akım trafosu sekonder anma akımı)

5.3. CTPrim7'yi şöyle ayarlayın 300 A(Akım trafosu primer anma akımı)

Akım girişi 8, bir alçak gerilim tarafındaki akım trafosu nötrnoktabağlantısı içindir. Bu uygulamada giriş kullanılmaz.

6. Gerilim trafo girişleri 9 ve 10'u ayarlayın.6.1. VTSek9'u şöyle ayarlayın 110 V

(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.2. VTPrim9'u şöyle ayarlayın 22 kV(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.3. VTSek10'u şöyle ayarlayın 110 V/√3(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

6.4. VTPrim10'u şöyle ayarlayın 22 kV(Gerilim trafosu sekonder anma gerilimi, faz-faz gerilim olarakverilmiştir)

3.1.2 Genel temel değerler GBASVAL için ayarların hesaplanmasıHer fonksiyon referans ayarları için primer temel değerleri kullanır. Temeldeğerler, GBASVAL fonksiyonu için Genel temel değerlerde tanımlanmıştır.GBASVAL fonksiyonlarını içermek mümkündür. Bu uygulamada, GBASVAL



durumu 1, 145 kV girişleri için ve GBASVAL durumu 2, 22 kV girişleri için temelöğeyi tanımlamak için kullanılır.

Trafo koruması için temel parametrelerin, güç trafosu primer anma değerlerinegöre ayarlanması önerilir:

1. Genel Temel 1'i ayarlayın1.1. ITemel'i şöyle ayarlayın 239 A1.2. UTemel'i şöyle ayarlayın 145 kV1.3. STemel'i şöyle ayarlayın 60 MVA (STemel=√3·UTemel·ITemel)

2. Genel Temel 2'yi ayarlayın2.1. ITemel'i şöyle ayarlayın 1575 A2.2. UTemel'i şöyle ayarlayın 22 kV2.3. STemel'i şöyle ayarlayın 60 MVA (SBase=√3·UTemel·ITemel)

Genel temel değer GBASVAL fonksiyonu için altı durum vardır,her bir durum üç parametre içerir: ITemel, UTemel, STemel. FarklıIED'lerde bulunabilen GenelTemelSel ayarı, GBASVALfonksiyonunun özel bir durumuna kaynaklık eder.

3.1.3 Ani faz aşırı akım koruması, YG-tarafı, PHPIOC içinayarların hesaplanması

1. GenelTemelSel'i 1 olarak ayarlayın(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

2. IP>>'yi parametresini şöyle ayarlayın % 1000 ITemelYüksek gerilim tarafındaki bu anlık faz aşırı akım koruma, birçok iç arızaesnasında hızlı açma vızıltısı için kullanılır. Koruma, giden 22 kV'lukbesleyicilerin korunmasına bağlı olarak seçici olmalıdır. Bu yüzden, trafonun22 kV tarafındaki bir üç faz kısa devre anında maksimum 145 kV akımı şöylehesaplanır:

2145 145 1.83

3 ( ) 1453 (3.5 0.12)60

net TI kA

Z Z= = =

× +× + ×

GUID-662F8080-2FA3-47D9-B030-CDB4D502DB53 V2 EN (Denklem 1)

DC-bileşeni arıza akım nedeniyle dinamik menzil aşımı ayarlarda dikkatealınır. Bu bileşen, % 5'ten daha azdır. Bu ayar, 1.2'lik bir emniyet payı ileseçilmiştir:Iayar ≥ 1,2 ⋅ 1,05 ⋅ 1 830 = 2 306 AIP>> = % 1000 ITemel



3.1.4 Dört kademe faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, YG tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanmasıKısa devre akımının arıza türünün yanı sıra enerji sistemindeki anahtarlamadurumuna da yüksek derecede bağımlı olması nedeniyle, faz aşırı akım korumaayarlarının yapılması daha zordur. Seçici arıza gidermeyi sağlayacak ayarlarınyapılabilmesi için sistemdeki farklı arıza noktalarında, farklı anahtarlamadurumlarında ve farklı arıza tiplerinde çok sayıda hesaplamanın yapılması gerekir.

145 kV faz aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• Trafo üzerindeki kısa devreler için artçı koruma• 22 kV bara üzerindeki kısa devreler için artçı koruma• Giden 22 kV besleyiciler üzerindeki kısa devreler için yedek koruma (eğer

mümkünse)

Farklı arızalar için hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlıarıza hesaplama kullanılması önerilir.

Faz aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Sadece bir adım (adım 1) kullanılır. Zaman gecikme prensibi, şebekeuygulamalarına göre seçilir, bu durumda IEC Normal ters zamankarakteristiklerini kullanır.

3.1.4.1 Genel ayarların hesaplanması

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1(YG) sargı için veriler Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır

2. DirMode1'i şöyle ayarlayın YönsüzFonksiyon yönsüz olacaktır

3. Karakterist1'i şöyle ayarlayın IEC Norm.tersZaman gecikme karakteristikleri seçimi için, IEC Normal ters bu şebekedekullanılır.

3.1.4.2 Kademe 1 için ayarların hesaplanması

1. I1> şöyle ayarlayın % 140 / ITemel (334 A primer akım)Buradaki ilk gereksinim, faz aşırı akım korumanın aşırı yüksek yükdurumlarında yük akımı için hiç açmamasıdır. Trafonun, sınırlı süre boyuncaanma gücünün % 130'una kadar çalıştığı varsayımı vardır. Korumanınresetleme oranı iyi düşünülmelidir. Resetleme oranı 0,95'tir. Minimum ayar,aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:



1 60 10001 3 3270 95 3 145puI . A

.×

³ × × =×

GUID-23DBA3B9-4E20-4210-901B-3CB4B8B2BC38 V1 EN (Denklem 2)

Sonraki gereksinim, korumanın tanımlanmış korunmuş bölgedeki tüm kısadevreleri tespit edebilmesidir. Bu durumda eğer mümkünse, şekil 6 çizimindegösterildiği gibi koruma, giden besleyicilerin en uzak noktasında faz-faza kısadevresini tespit etmesine gereksinim vardır.

REC 650

11

1

33

Ph-Ph

145 kV 22 kV

I>

IEC 09000465-1-en.vsd

IEC09000465 V1 EN

Şekil 6: Faz aşırı akım koruma ayarı için arıza hesaplama

Bir faz-faz-topraklama kısa devresi uygulanır. Bu hesaplamada, beslemeninkısa devre gücü minimum düzeye getirilir (kaynak empedansı maksimumseviyeye getirilir).En uzun 22 kV besleyicisinin Z = 3 + j10 Ω'luk bir empedansı vardır. Dışşebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc = j10 Ω (145 kVseviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23

145scZ j jæ ö= × = Wç ÷è ø

GUID-FA8FA533-48E3-45FA-A22A-584CD0F754BF V1 EN (Denklem 3)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:

2

,2222 0.12 0.9760TZ j j= × = W

GUID-78CEC42F-9A02-411B-B6D3-95017467242B V1 EN (Denklem 4)

Arıza akımı aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

2

220003 3 948

2 0.23 0.97 3 10sc phI Aj j j

= × =+ + +

GUID-2C4DC073-E49B-45BB-8136-96B455CC57A1 V1 EN (Denklem 5)

Bu arıza akımı, 145 kV seviyesine yeniden hesaplanır:

2 ,14522 948 144

145sc phI A= × =

GUID-2E36019B-9370-4703-9B31-91870BBD7BDB V1 EN (Denklem 6)



Bu akım, büyük yük akımında istenmeyen açmayı engellemek için, gerekliminimum ayardan küçüktür. Bunun anlamı, 145 kV faz aşırı akım korumanın,22 kV besleyicisi için eksiksiz artçı koruma olarak hizmet verememesidir.

2. k1'i şöyle ayarlayın 0,15Saat ayarı, seçiciliği temin etmek için besleyici korumaları ile koordineliolmalıdır. Yüksek gerilim tarafı faz aşırı akım koruma ve alçak gerilim tarafıfaz aşırı akım koruma arasındaki seçicilik için herhangi bir ihtiyaç olmadığıbelirtilebilir.Besleyici kısa devre korumalarının aşağıdaki ayarları vardır:I>: 300 A, 145 kV seviyesinde 45 A'e karşılık gelmektedir.I>: 6 000 A, 145 kV seviyesinde 910 A'e karşılık gelmektedir.Karakterist: IEC Normal Ters (IEC Norm. ters) k-çarpanı = 0,25'tir145 kV faz aşırı akım koruma için k-çarpanı ayarı, ters zaman eğrileriningrafik çalışmasından türetilmiştir. Ters zaman eğrileri arasındaki en küçükzaman farkının 0,4 sn olması gerekir. Şekil 7 çiziminde gösterildiği gibi k1=0,15 ayarı ile karakteristikler arasındaki zaman toleransı yaklaşık 0,4 sn'dir.

IEC09000451 V1 EN

Şekil 7: Seçicilik için ters zaman çalıştırma karakteristiği



3.1.5 Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3-faz çıkış, LV-tarafıOC4PTOC için ayarların hesaplanması22 kV faz aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• 22 kV bara üzerindeki kısa devreler için ana koruma• Giden 22 kV besleyiciler üzerindeki kısa devreler için yedek koruma (eğer

mümkünse)

Rezidüel aşırı akım hat korumanın menzili, işletim durumuna ve arıza türünebağlıdır. Bu nedenle ayar, farklı arızalar için yapılan arıza hesaplarını, arızanoktalarını ve şebekedeki anahtarlama durumlarını temel almalıdır. Farklı arızalariçin hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlı arızahesaplama kullanılması önerilir.

Faz aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Kademe 1, 22 kV bara için ana koruma olarak hizmet vermektedir. Bukademenin kısa bir gecikmesi olup, 22 kV besleyicilerin faz aşırı akımkorumasından gelen blokaj girişi vardır. 22 kV bara kısa devrelerinin hızlıaçılmasını sağlamak için imkan vardır, seçicilik, besleyici korumalarındanblokaj ile gerçekleştirilir.

• Kademe 4, mümkün olduğu kadar 22 kV besleyiciler için artçı kısa devrekoruma olarak kullanılır. Zaman gecikme prensibi, şebeke uygulamalarınagöre seçilir, bu durumda IEC Normal ters zaman karakteristiklerini kullanır.Kademe ters zaman karakteristiğine sahip olduğunda, kademe 4 fonksiyonukullanılır.

Bir ters zaman karakteristiği kademe 2 ve 3 için mevcut değildir.


1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2Ayarlar primer değerler üzerinde yapılır. Bu değerler Genel temel 2'dekitemel ayarlarda verilmiştir.

2. Yönlü modu ayarlayın2.1. DirMode1'i şöyle ayarlayın Yönsüz2.2. DirMode4 şöyle ayarlayın Yönsüz

Fonksiyon yönsüz olacaktır.3. Karakterist1'i şöyle ayarlayın IEC Sabit Zaman

Kademe 1'in belirli zaman gecikmesi olacaktır4. Karakterist4'ü şöyle ayarlayın IEC Norm.inv

Kademe 4: Zaman gecikme karakteristikleri seçimi için, IEC Normal inversbu şebekede kullanılır.




1. I1> şöyle ayarlayın % 500 / ITemelBuradaki gereksinim, kademe 1'in 22 kV bara üzerindeki tüm kısa devreleritespit etmesidir. Dış şebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc =j10 Ω (145 kV seviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23


GUID-A4805F4D-20EC-4B39-A39D-925513515FA5 V1 EN (Denklem 7)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:

2

,2222 0.12 0.9760TZ j j= × = W

GUID-CB0D94B6-5BFA-42EB-AE4A-B0EE898A0D78 V1 EN (Denklem 8)

Bu barada faz-faz kısa devrenin hesaplanması:

23 22000 / 3 9167

2 0.23 0.97sc phI Aj j

= × =+

GUID-846C7A33-F976-45DF-95E9-75124D6A24D2 V1 EN (Denklem 9)

Ayar 5 ITemel olarak seçilmiş ve bu da 7 875 A primer akıma karşılıkgelmektedir.

2. t1'i şöyle ayarlayın 0,1 snZaman gecikmesi seçilmeli, böylece engelleme sinyali, besleyici kısadevresinde istenmeyen çalışmayı engelleyebilecektir. 0.1 sn yeterli olacaktır.

3.1.5.3 Kademe 4 için ayarlarının hesaplanması

Buradaki ilk gereksinim, faz aşırı akım korumanın aşırı yüksek yük durumlarındayük akımı için hiç açmamasıdır. Trafonun, sınırlı süre boyunca anma gücünün %130'una kadar çalıştığı varsayımı vardır. Koruma resetleme oranı 0,95 olarakdüşünülmelidir. Minimum ayar, aşağıdaki şekilde ayarlanabilir:

1 60 10001.3 21550.95 3 22puI A×

³ × × =×

GUID-4D6B62EC-32DC-433E-B1C8-D23E8D06D017 V1 EN (Denklem 10)

Sonraki gereksinim, korumanın tanımlanmış korunmuş bölgedeki tüm kısadevreleri tespit edebilmesidir. Bu durumda eğer mümkünse, şekil 8 çizimindegösterildiği gibi koruma, giden besleyicilerin en uzak noktasında faz-faza kısadevresini tespit etmesine gereksinim vardır.



145kV

11

1

33


REC650

Ph-Ph

22kV

I>

IEC09000466 V1 EN

Şekil 8: Faz aşırı akım koruma için arıza hesaplama

Bir faz-faz-topraklama kısa devresi uygulanır. Bu hesaplamada, beslemenin kısadevre gücü minimum düzeye getirilir (kaynak empedansı maksimum seviyeyegetirilir).

1. I2>'yi şöyle ayarlayın % 140ITemel2205 A primer akım.En uzun 22 kV besleyicisinin Z = 3 + j10 Ω'luk bir empedansı vardır. Dışşebekenin maksimum bir kaynak empedansı vardır Zsc = j10 Ω (145 kVseviyesi). Bu empedans 22 kV seviyesine dönüştürülür:

2

,2222 10 0.23


GUID-BA67F1FC-2DCE-4E04-BBB3-FABB86FDEA3A V1 EN (Denklem 11)

22 kV seviyesi olarak bilinen trafo empedansı şöyledir:Faz-faz arıza akımı aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

23 22000 / 3 949

2 0.23 0.97 3 10sc phI Aj j j

= × =+ + +

GUID-BAA8989B-EF8F-4277-9B2B-EBBCA35ED7C2 V1 EN (Denklem 12)

Bu akım, büyük yük akımında istenmeyen açmayı engellemek için, gerekliminimum ayardan küçüktür. Bunun anlamı, 22 kV faz aşırı akım korumanıngiden 22 kV besleyicisi için eksiksiz artçı koruma olarak hizmet veremeyecekolmasıdır.

2. k4'ü şöyle ayarlayın 0,15Besleyici kısa devre korumalarının aşağıdaki ayarları vardır:I>: 300 A.I>>: 6 000 A.Karakteristik: k-çarpanlı IEC Normal Ters = 0,2522 kV faz aşırı akım koruma için k-çarpanı ayarı, ters zaman eğrileriningrafik çalışmasından türetilmiştir. Ters zaman eğrileri arasındaki en küçükzaman farkının 0,4 sn olması gerekir. Şekil 9 çiziminde gösterildiği gibi k4=0,15 ayarı ile karakteristikler arasındaki zaman toleransı yaklaşık 0,4 sn'dir.



IEC09000453 V1 EN

Şekil 9: Seçicilik için ters zaman çalıştırma karakteristiği

3.1.6 Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatifdizi yönlü YG-tarafı EF4PTOC için ayarların hesaplanmasıKoruma, akım trafosunun 145 kV nötr noktasından beslenir.

Topraklama arıza akımının güç sistemindeki şebeke yapılandırmasına yüksekderecede bağımlı olması nedeniyle, rezidüel aşırı akım koruma ayarlarınınyapılması daha zordur. Seçici arıza gidermeyi sağlayacak ayarların yapılabilmesiiçin farklı arıza türleri için sistemdeki farklı arıza noktalarında, farklı anahtarlamadurumlarında ve farklı topraklama arıza tiplerinde çok sayıda hesaplamanınyapılması gerekir. Doğrudan topraklanmış örgü sistemindeki bir hattın rezidüelaşırı akım koruma ayarlarına bir örnek aşağıda verilmiştir.



Jeneratörün düşük gerilim tarafında herhangi bir üretim olmaz ise, arızalı olmayanhatlardan herhangi biri çalıştığı sürece, trafo ancak topraklama arızası akımlarınıbesleyebilir. Trafonun alt gerilim tarafına bağlı bir üretim varsa, trafo sadece 145kV topraklama arızasını besleyebilir.

Rezidüel aşırı akım koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• 145 kV'luk bara üzerinde topraklama arızalarına karşı hızlı ve hassas koruma• 145 kV'luk trafo sargısında topraklama arızaları için artçı koruma• 145 kV'luk giden hatlarda topraklama arızaları için artçı koruma• 145 kV'luk şebekede yüksek dirençli topraklama arızalarını ve seri arızaları

hassas şekilde tespit etme

Rezidüel aşırı akım hat korumanın menzili, işletim durumuna ve arıza türünebağlıdır. Bu nedenle ayar, farklı arızalar için yapılan arıza hesaplarını, arızanoktalarını ve şebekedeki anahtarlama durumlarını temel almalıdır. Farklı arızalariçin hesaplama manuel olarak da yapılabilir, ancak bilgisayar tabanlı arızahesaplama kullanılması önerilir.

Rezidüel aşırı akım koruma için aşağıdaki prensip önerilir:

• Kademe 1 (IN1>), yüksek akım ayarı ve kısa bir gecikme ile birlikte (yaklaşık0.4 sn). Kademe 1 yönsüz bir fonksiyondur. Bu kademe, bara topraklamaarızaları ve hatlardaki bazı topraklama arızaları için hızlı bir açma verir.

• Kademe 2 (IN2>) eğer varsa akım ayarı ile birlikte, trafo merkezinden 145kV'luk hat üzerinde topraklama arızalarının tespit edilmesini etkinleştirir.Kademe 2 yönsüz bir fonksiyondur. Bu fonksiyon, hat korumalarına bağlıseçiciliği etkinleştiren bir gecikmeye sahiptir.

• Kademe 4 (IN4>) akım ayarı ile birlikte şebekede yüksek dirençli topraklamaarızalarını ve seri arızaları tespit eder. Kademe 3 yönsüz bir fonksiyondur. Bufonksiyonda seçiciliğe olanak tanımak için daha uzun bir gecikme vardır.


(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1, ITemel = 240 A2. DirMode1, DirMode2 ve DirMode4'ü şöyle ayarlayın Yönsüz3. DirMode3'ü şöyle ayarlayın Kapalı


Çalışma rezidüel akım düzeyini ve zaman gecikmesini ayarlayın

1. I1>'i şöyle ayarlayın %689 / ITemel, 1650 A'e uygun olarak



Şekil 10 çiziminde gösterildiği gibi arızalar 145 kV barasına uygulanır.

22kV

11

1

33


IN>

145k REC650

Ph-Ph

IEC09000467 V1 EN

Şekil 10: 145 kV rezidüel aşırı akım koruma ayarı için arıza hesaplama

Uygulanan arıza tipleri: faz-faz topraklama kısa devre ve faz-topraklamaarızası. 145 kV seviyesinde kaynak empedansı (hem pozitif hem de sıfır dizi),bir faz topraklama bara arızası esnasında trafodan, aşağıdaki rezidüel akımısağlar (akım elle hesaplanır, fakat normalde bilgisayarda hesaplanır).Sıfır dizi trafo empedansı, pozitif dizi kısa devre empedansına eşit olarakkabul edilir:

2 2

0145 0.12 42

60N

T kN

UZ j e j jS

= × = × = W

GUID-50CCC0F7-742D-45C4-84BC-923222214C69 V1 EN (Denklem 13)

Bir tek faz topraklama arızası sırasında ve maksimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 15 3 1453 3.715 4215 42 2 3.52 15 42

netT

net Tnet Tnet

net T

Z U jI kAZ Z j jZ Z j j jZ j jZ Z

× ×= × = × =

× ×+ + × +× +++

GUID-CC2E2412-4939-4285-A491-FCCC0AE0F939 V1 EN (Denklem 14)

Bir tek faz topraklama arızası sırasında ve minimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 20 3 1453 2.420 4220 42 2 102 20 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + × +× +++

GUID-991D27BC-4413-4A9B-BF49-F25986545C73 V1 EN (Denklem 15)

Bir tek faz-faz topraklama arızası sırasında ve maksimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 15 3 1453 2.615 4215 42 3.5 22 15 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + + ×+ ×++

GUID-CA17A1A5-E141-4F0B-B7C0-74683F9F9AD1 V1 EN (Denklem 16)



Bir tek faz-faz topraklama arızası sırasında ve minimum kısa devre gücü iletrafodan gelen rezidüel akım:

0,0

0, 00, 01,

0, 0

3 20 3 1453 2.220 4220 42 10 22 20 42

netT

net Tnet Tnet

net T


× ×= × = × =

× ×+ + + ×+ ×++

GUID-933BE756-31CD-45BA-B3EB-5DC00CA25DC0 V1 EN (Denklem 17)

Korumanın 145 kV bara üzerindeki tüm topraklama arızalarını tespit etmesinitemin etmek için, koruma şöyle ayarlanmalıdır:IN1> ≤ 0,75 · 2,2 = 1,65 kA = % 687 IBase

11

1

33


IN>

REC650

Ph-Ph

22kV145kV85%

IEC09000468 V1 EN

Şekil 11: 145 kV rezidüel aşırı akım koruma seçiciliği için arızahesaplama

Hesaplamalar trafolardan gelen en büyük rezidüel akımı şu değerdegöstermektedir = 1,2 kA.Seçiciliği sağlamak için yapılan ayar aşağıdaki durumu karşılamalıdır:Iyüksek,ayar ≥ 1,2 · k · 3I0 makbu da yaklaşık 1 500 A değerini verir; burada k, aşırı akım fonksiyonunungeçici menzil aşımıdır (DC bileşeni arıza akımı nedeniyle). Dört kademelirezidüel aşırı akım fonksiyonu için; k = 1,05.

2. t1'i şöyle ayarlayın 0,4 snKarakterist1: ANSI Sab. ZamanKorumanın 0,4 sn'lik bir gecikme için ayarlanması gerektiğinden, hat korumaiçin seçiciliğinin temin edilmesi gerekir. Bu yüzden, hatlar üzerindeki arızanoktalarının bölge 1'de olduğunda (hat üzerinde yaklaşık % 85 dışında)topraklama arızalarının hesaplanması gerekir.


1. IN2> şöyle ayarlanır %400 ITemel 'in, 956 A'ya karşılıkKademe 2'nin giden hatlar üzerindeki tüm topraklama arızalarını tespitetmesini garanti etmek için topraklama arızalarının hesaplamaları, tek faz-



arıza ve fazdan faza topraklama arızalarının bitişikteki baralara uygulandığıyerlerde yapılır.

11

1

33


IN>

145kV REC650

Ph-Ph

22kV

IEC09000469 V1 EN

Şekil 12: 145 kV'luk rezidüel aşırı akım korumanın yeterli menzil içinarıza hesaplaması

Çalışmaları tespit etmek için minimum rezidüel akım 3I0AB,min = 1.0 kA'dir.2. t2'yi şöyle ayarlayın 0,8 sn

Karakteristik2: ANSI Sab. ZamanGecikme IN2> koruma bölgesi 2'den daha uzun ayarlanmalıdır (normalde 0,4sn). 0,8 sn önerilmektedir.


1. IN4> şöyle ayarlayın %42 / ITemel, 100 A'ya karşılıkKademe 4 akım ayarı şebekedeki standart prosedüre uyularak seçilmelidir.Deneyimlerden bu değerin yaklaşık 100 A olarak ayarlanabileceği sonucunavarılabilir. Ancak bu ayar, hat konfigürasyonuna, özellikle de hattın transpozeolup olmadığına bağlıdır.IN4> gecikmesi, hatların hassas rezidüel akım koruma gecikmesinden dahabüyük olarak ayarlanmalıdır.

2. k4'ü şöyle ayarlayın 0,3Karakterist4: RD türü

3. t4Min şöyle ayarlayın 1,2 s4. RD tipinin ters zaman gecikmesi şöyle ayarlanır logaritmik

Eğer sabit zaman gecikmesi kullanılırsa, yüksek dirençli topraklamaarızalarında veya seri arızalarda seçici olmayan açma riski vardır. Eğerbağımlı bir ters zaman kullanılırsa, bir dereceye kadar seçicilik elde edilebilir.Burada RD tipinin herhangi bir ters zaman gecikmesi seçilir: logaritmik



3.1.7 İki kademeli rezidüel aşırı gerilim koruması AG-tarafı içinayarların hesaplanması, ROV2PTOVRezidüel aşırı gerilim koruması, trafonun 22 kV tarafında açık delta bağlı gerilimtrafosundan beslenir.

Rezidüel aşırı gerilim koruma aşağıdaki amaçları hedefler:

• Trafo merkezinden 22 kV'luk besleyicilerde topraklama arızaları için artçıkoruma.

• 22 kV'luk bara üzerinde topraklama arızalarına için ana koruma• 22 kV'luk trafo sargısında topraklama arızaları için ana koruma

Rezidüel gerilim korumasının iki kademesi vardır. Bu uygulamada, kademe 1'in 22kV devre kesiciyi açması gerekir ve topraklama-arızasının trafo 22 kV sargısındaveya trafo ve 22 kV kesici arasında bulunması durumunda, 145 kV kesici kademe2'den açılır.

Korumanın gerilim ayarı, gerekli hassasiyete ve sistem topraklamasına bağlıdır. 22kV sistemin, (ayrı bir topraklama trafosu üzerinden sisteme bağlı olan) Petersenbobini ve paralel nötr nokta direnci ile topraklaması vardır. Petersen bobini, 22 KVsisteminde, kapasitif topraklama arıza akımı için kompanse etmek üzere ayarlanır.Bir sıfır direnç topraklama arızası sırasında nötr nokta direnci, 10 A'lık birtopraklama arıza akımı verir. Bu da, direncin şöyle olduğunu göstermektedir

22000 3 127010N

/R W= =

GUID-4ECDF824-B17E-436D-A668-ACA06BB375F7 V2 EN (Denklem 18)

22 kV sisteminin toplam sıfır dizi empedansı şöyledir:

Z0 = 3RN // j3XN // — jXC Ω / faz

Petersen bobini ayarlandığında, sıfır dizi empedansı:

Z0 = 3RN Ω / faz

22 kV sistemdeki bir direnç topraklama arızası sırasında rezidüel gerilim:

0

0 0

13 3

1 1

Phaseo

f fphase

U UU orR RUZ Z

= =× ×

+ +

GUID-AD49C138-F37B-4690-9E37-BA2BAD678A17 V1 EN (Denklem 19)

Bizim durumumuzda topraklama arızası 5 000 Ω dirence kadar tespit yapmalıdır.Bu aşağıdaki denklemi verir:



0 1 0 203 500013 1270

phase

U .U

= =×

+×

GUID-42D376ED-052F-4E9B-B4D9-8D679127BC0C V1 EN (Denklem 20)

Kademe 1 ve kademe 2 aynı gerilim ayarını verir, fakat kademe 2 daha uzun zamangecikmesine sahiptir.

Rezidüel topraklama arızasının bir sabit zaman gecikmesi olmalıdır. Zaman ayarı,maksimum 2 sn. gecikmeye sahip giden besleyicilerin topraklama arıza korumasınaait zaman gecikmesinden daha uzun ayarlanır. Kademe 1 için zaman gecikmesi 3sn olarak ayarlanır ve kademe 2 için zaman gecikmesi 4 sn olarak ayarlanır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2(AG) sargı verileri Global baz 2 ile ilgili olmalıdır.

2. Karakterist1'i şöyle ayarlayın Sabit zamanlı3. U1> şöyle ayarlayın % 20 / UBase4. t1'i şöyle ayarlayın 3,0 sn5. U2>'yi şöyle ayarlayın % 20 / UBase6. t2'yi şöyle ayarlayın 4,0 sn

3.1.8 YG tarafı kesici arızası koruma için ayarlarınhesaplanması, CCRBRFKesici arıza koruma, kesicinin konum göstergesini kullanabilir veya doğrukesicinin işleyişini tespit etmek için akım trafosundan geçen akımı ölçebilir. Trafokoruma için en uygunu devre kesici arıza kontrol olarak akım ölçmeyi kullanmaktır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 1(YG) sargı verileri Genel temel 1 ile ilgili olmalıdır.

2. FonksiyonModu'nu şöyle ayarlayın Akım3. BuAçmaModu'nu şöyle ayarlayın 1 / 4

Akım ölçüm fonksiyonu, akım trafosu hattındaki üç fazlı akımı ve ölçülü birkaçak akım veya hesaplanan 3I0 dan birini kullanır. Bu analog verileredayanarak kesici arızaları tespit etmek için aşağıdaki kurallardan biri seçilebilir:• 1 / 3: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 1 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 2 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az iki

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır.

Rezidüel akım koruma kesici arıza korumayı başlatacak koruma işlevlerindenbir tanesi olduğundan 1 / 4 seçilir.

4. IP> parametresini şöyle ayarlayın: % 20 / ITemel



IP> diferansiyel koruma tarafından tespit edilecek en küçük akımdan - ki bu%30'udur - daha aşağısına ayarlanmalıdır ITemel.

5. IN>'i şöyle ayarlayın: % 20 / ITemelIN>, rezidüel aşırı akım korumanın en hassas kademesi tarafından tespitedilecek en küçük akımdan daha düşük olarak ayarlanmalıdır, bu da 100 A'dır.

6. Tekrar açma zaman gecikmesi t1'i şöyle ayarlayın 07. t2'yi şöyle ayarlayın 0,17 sn

Kesici arıza korumanın (BuAçma) gecikme süresi, 13 şekline göre seçilir.Devre kesicinin maksimum açık kalma süresi 100 msn olarak kabul edilir.Kesici arıza koruması BFP maksimum resetleme süresi 15 msn'dir.2 çevrimlik bir pay seçilmelidir. Bu, yaklaşık 155ms ile yedek tiplemegecikme t2'nin en düşük ayarını verir.

Zaman

Arıza ortaya çıkar

Koruma çalışma süresi

Açma ve Başlama BFP

Normal tcbaç

Pay

Yen. aç. gec t1 tcbaç yen. aç. son.

tBFPreset

Minimum artçı açma gecikmesi t2

Stabilite için kritik arıza giderme süresi

=EN05000479=1=tr=Original.vsd

EN05000479 V1 TR

Şekil 13: Aşırı uyarma koruma karakteristikleri

3.1.9 Ag tarafı kesici arızası koruma için ayarların hesaplanması,CCRBRFKesici arıza koruma, kesicinin konum göstergesini kullanabilir veya doğrukesicinin işleyişini tespit etmek için akım trafosundan geçen akımı ölçebilir. Trafokoruma için en uygunu devre kesici arıza kontrol olarak akım ölçmeyi kullanmaktır.

1. GenelTemelSel'i şöyle ayarlayın 2(AG) sargı verileri Global baz 2 ile ilgili olmalıdır.

2. FonksiyonModu'nu şöyle ayarlayın Akım3. BuAçmaModu'nu şöyle ayarlayın 1 / 3



Akım ölçüm fonksiyonu, akım trafosu hattındaki üç fazlı akımı ve ölçülü birkaçak akım veya hesaplanan 3I0 dan birini kullanır. Bu analog verileredayanarak kesici arızaları tespit etmek için aşağıdaki kurallardan biri seçilebilir:• 1 / 3: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 1 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az bir

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır• 2 / 4: kesilmeyi gerektiren arıza tespiti için, üç fazlı akımın en az iki

tanesi ve rezidüel akım ayarlanan seviyenin üzerinde olmalıdır.

Trafonun 22 kV tarafında herhangi bir rezidüel akım ölçüm koruması yoktur.Dolayısıyla 1 / 3 seçilir.

4. IP> parametresini şöyle ayarlayın: IBase‘in % 20’sineIP> diferansiyel koruma tarafından tespit edilecek en küçük akımdan - ki bu% 25'idir - daha aşağısına ayarlanmalıdır ITemel.

5. Tekrar açma zaman gecikmesi t1'i şöyle ayarlayın 0 sn6. t2'yi şöyle ayarlayın 0,17 sn

Kesici arıza korumanın (BuAçma) gecikme süresi, 13 şekline göre seçilir.Devre kesicinin maksimum açık kalma süresi 100 ms olarak kabul edilir.BFP maksimum resetleme süresi 15 ms'dir.2 çevrimlik bir pay seçilmelidir. Bu, yaklaşık 155ms ile yedek tiplemegecikme t2'nin en düşük ayarını verir.

Zaman


Koruma çalışma süresi

Açma ve Başlama BFP

Normal tcbaç

Pay

Yen. aç. gec t1 tcbaç yen. aç. son.

tBFPreset

Minimum artçı açma gecikmesi t2


=EN05000479=1=tr=Original.vsd

EN05000479 V1 TR

Şekil 14: Kesici arıza koruma ayarı için süre dizisi



Bölüm 4 Analog girişler

4.1 Giriş

Analog giriş kanalları IED içerisinde daha önceden yapılandırılmıştır. Bununlabirlikte, doğru ölçüm sonuçları elde etmek ve doğru koruma işletimi sağlamak içinIED doğru bir biçimde ayarlanmalıdır. Güç ölçümü ve tüm yönlü ve diferansiyelfonksiyonlar için giriş akımlarının yönleri doğru bir biçimde tanımlanmalıdır.IED'de ölçüm ve koruma algoritmaları primer sistem niceliklerini kullanın. Ayardeğerleri de primer niceliklerle yapılır ve bağlı akım ve gerilim trafolarıyla ilgiliverileri doğru ayarlamak da önemlidir.

Akım trafosu ve gerilim trafosu girişlerinin uygunluğu ve ayrıca ayar parametrelerisipariş verilen IED'ye bağlıdır.

BirPhaseAngleRef referansı servis değerlerini okumayı kolaylaştırmak içintanımlanmalıdır. Bu analog kanallar faz açısı hep sıfır dereceye sabitlenecektir vetüm diğer açı bilgisi bu analog girişe göre gösterilecektir. IED'nin test edilmesi vedevreye alınması sırasında referans kanalı test işlemlerini ve servis değerleriniokumayı kolaylaştırmak için değiştirilebilir.

4.2 Ayarlama kuralları

4.2.1 Faz referans kanalının ayarlanmasıTüm faz açıları, tanımlanmış bir referansa göre hesaplanır. Uygun bir analog girişkanalı seçilir ve faz referansı olarak kullanılır. PhaseAngleRef parametresi faz açısıreferansı olarak kullanılacak analog kanalı tanımlar.

İlk defa bağlı faz-toprak gerilimi genellikle PhaseAngleRef olarak seçilir. Bir faz-faz gerilimi de teoride kullanılabilir, fakat akım ve gerilim arasında 30 derecelikfaz kayması bu durumda dikkate alınır.

Herhangi bir uygun gerilim kullanılmıyorsa, ilk defa bağlı akım kanalıkullanılabilir. Farklı fazlar arasında faz açısı farkı sabit olmakla birlikte, ölçümfonksiyonları dikkate alındığında tüm sistemin döndüğü gözlenmektedir.

Akım kanalı kullanılamıyorsa, faz referansı çalışmaz. Örneğin,devre kesici açıktır ve akım geçmez. Farklı fazlar arasında faz açısı

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 4Analog girişler


farkı sabit olmakla birlikte, ölçüm fonksiyonları dikkate alındığındatüm sistemin döndüğü gözlenir.

4.2.2 Akım kanalları ayarıAkımın yönü akım trafosu bağlantısına bağlıdır. Farklı bir şekilde belirtilmedikçe,ana akım trafoları yıldız bağlı olmalıdır. IED, topraklama noktasından nesneyedoğru veya nesnenin dışına doğru bağlanabilir. Bu bilgi IED'de CTStarPointparametresi ile ayarlanabilir ve bu da FromObject ve ToObject arasındadeğiştirilebilir. Dahili olarak, IED algoritmalarında ve IED fonksiyonlarında,yönlülük kuralı aşağıdaki şekilde tanımlanır:

Akım, güç ve benzeri pozitif (ileri) değer, miktarın nesneye doğru yönü olduğuanlamına gelir. - Akım, güç ve benzeri negatif (geri) değer, nesnenin aksiistikametinde yön olduğu anlamına gelir. Bkz. şekil 15.

Protected ObjectLine, transformer, etc

ForwardReverse

Definition of directionfor directional functions

Measured quantity ispositive when flowing

towards the object

e.g. P, Q, I

ReverseForward

Definition of directionfor directional functions

e.g. P, Q, I

Measured quantity ispositive when flowing

towards the object

Set parameterCTStarPoint

Correct Setting is"ToObject"

Set parameterCTStarPoint

Correct Setting is"FromObject"

en05000456.vsd

Yönlü fonksiyonlar için yön tanımı

Geri İleri

Ölçülen miktar nesneye doğru akış

var iken pozitiftir

CtYıldızNokta parametre Doğru

Ayarını «Nesneye» olarak ayarla

CtYıldızNokta parametre Doğru

Ayarını «Nesneden» olarak ayarla

Yönlü fonksiyonlar için yön tanımı

Geri İleri

Ölçülen miktar nesneye doğru akış

var iken pozitiftir

Korumalı NesneHat, trafo, vb.

IEC05000456 V1 TR

Şekil 15: IED'deki yönlülük dahili kuralı

Primer akım trafosu yönünün doğru ayarlanmasıyla, CTStarPointCT_WyePoint öğesiFromObject veya ToObject olarak ayarlanır, her zaman korunan nesneye doğruakan pozitif miktar ve İleri olarak tanımlanan yön her zaman korunan nesneyedoğru bakar. Aşağıdaki örnekler kuralı göstermektedir.

4.2.2.1 Örnek 1

İki nesnenin korunması için kullanılan iki IED.

Bölüm 4 1MRK 511 262-UTR -Analog girişler


Trafo koruma

TrafoHat

Hat

Akim girisi ayari: CTStarPoint

parametresini Trafo ile birlikte referans nesne

olarak ayarla. Dogru ayar "ToObject"

IleriGeri

Yönlü fonksiyonlar için yön tanimi

Hat korumasi





parametresini Hat ile birlikte

referans nesne olarak ayarla.

Dogru ayar "ToObject"


IsIs

Ip Ip Ip

IED IED

IEC11000020 V2 TR

Şekil 16: IED'de CTYıldızNokta parametrelerinin ayarlanmasına örnek

Şekil 16 nesnelerin kendi akım trafolarına sahip oldukları en genel durumlarıgöstermektedir. Trafo koruması için, korunan nesne trafodur. Bu nedenle, her ikiCTStarPoint yönü ToObjectolarak ayarlanmalıdır. Hat koruması için, korunannesne hattır. Hat akım trafosu baraya doğru topraklanır, bu nedenle CTStarPoint şuşekilde ayarlanmalıdır: FromObject.

4.2.2.2 Örnek 2

İki nesnenin korunması için kullanılan ve bir akım trafosunu paylaşan iki IED.



Trafo koruma

TrafoHat




IleriGeri

Yönlü fonksiyonlar için yön tanimi

Hat korumasi



olarak ayarla. Dogru ayar

"FromObject"


parametresini Hat ile birlikte

referans nesne olarak ayarla.

Dogru ayar "ToObject"

IED IED

IEC11000021_1_en.vsdIEC11000021 V2 TR

Şekil 17: IED'de CTYıldızNokta parametrelerinin ayarlanmasına örnek

Bu örnek 1. örneğe benzerdir, fakat güç trafosu sadece bir hattı besler; hem hatkoruma IED ve trafo koruma IED aynı akım trafosunu kullanır. İki IED'yi besleyenakımın aynı akım trafosundan gelen aynı akım olmasına rağmen, trafo yönü ikiIED için farklı referans nesneleriyle ayarlanmıştır. Bu ayarlar ile, hat korumasınınyönlü fonksiyonları, hatta doğru bakacak şekilde İleri olarak ayarlanmalıdır.

4.2.2.3 En sık kullanılan akım trafosu bağlantıları için akım trafosu girişlerininbağlanmasını, yapılandırılmasını ve ayarlanmasını gösteren örnekler

Şekil 18 dünya genelinde yaygın olarak kullanılan akım trafosu bağlantı ucuişaretlemelerini göstermektedir:

SMAI fonksiyon bloğunda, SMAI bloğunun akım veya gerilimiölçtüğünü ayarlamanız gerekir. Bu ise şu parametre ile yapılır:AnalogInputType: Akım/gerilim. ConnectionType: faz-faz/ faz-toprak ve GlobalBaseSel.



ISec

I Pri

S1 (X1)

P1(H1)

P2(H2)

S2 (X2)

P2(H2)

P1(H1)

x x

a) b) c)

en06000641.vsd

S2 (X2) S1 (X1)

IEC06000641 V1 TR

Şekil 18: Akım trafosu bağlantı uçlarında yaygın kullanılan işaretlemeler:

Burada:

a) bu belgede kullanılan sembol ve bağlantı ucu işaretlemesidir. Nokta ile işaretlenen bağlantıuçları, aynı (yani pozitif) kutuplu primer ve sekonder sargı bağlantı uçlarını gösterir

b) ve c) CT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer semboller ve bağlantı ucuişaretlemeleridir. Bu iki durum için akım trafosu kutup işaretinin doğru olduğunu gözdenkaçırmayın!

Ulusal standartlara ve hizmet kuruluşu pratiklerine bağlı olarak akım trafosununsekonder anma akımının tipik olarak aşağıdaki değerlerden birine sahip olduğudikkate alınmalıdır:

• 1A• 5A

Ancak bazı durumlarda, aşağıdaki sekonder anma akımları da kullanılır:

• 2A• 10A

IED bu sekonder anma değerlerinin tümünü destekler.

4.2.2.4 Yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED'ye nasılbağlanacağını gösteren örnek

Şekil 19yıldız bağlantılı üç faz akım trafosu dizisinin IED kablo bağlantısı ile ilgilibir örnek sunmaktadır. Bu ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonlarıiçin bu ölçümü mümkün kılmak için yapılması gereken eylemleri de özetlemektedir.

Doğru terminal adlandırma için, teslim edilen IED için bağlantışemalarına bakın.



L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

CT 600/5 Yıldız Bağlı

IL1

IL2

IL3

IED

12

3

4

SMAI_20


IEC11000025 V2 TR

Şekil 19: Yıldız noktası korunan nesneye doğru olan yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisi

Burada:

1) Bu çizim üç ayrı faz akımının yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisinden IED'deki üç akımtrafosu girişine nasıl bağlandığını gösterir.

2) bu akım girişlerinin bulunduğu yerdeki TRM veya AIM'dir. Tüm bu akım girişleri içinaşağıdaki ayar değerlerinin girilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

• CTprim=600A• CTsec=5A• CTStarPoint=ToObject

IED içerisinde, sadece ilk iki parametrenin oranı kullanılır. Bu örnekte ayarlandığı gibi,üçüncü parametrenin ölçülen akımlar üzerinde herhangi bir etkisi olmaz (yani, akımlarkorunan nesneye doğru zaten ölçülmektedir).

3) bunlar bu üç akım girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'ün üç giriş kanalına bağlayan üçbağlantıdır. Bu akım bilgisini gerektiren fonksiyonların türüne bağlı olarak, birden fazla önişleme bloğu bu üç fiziksel akım trafosu girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakileri hesapetme görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır dizi

miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir.Eğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReference ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.



Diğer bir seçenek de üç faz akım trafosu dizisinin yıldız noktasını 20 şeklindegösterildiği gibi ayarlamaktır:

L1

IL1

IL2

IL3

L2 L3

Korunan Nesne

CT 800/1 Yildiz Bagli IL1

IL2

IL3

IED


4

1

2

3 SMAI_20

IEC11000026 V1 TR

Şekil 20: Yıldız noktası korunan nesnenin aksi istikametinde olan yıldız bağlı üç faz akım trafosu dizisi

Bu durumda her şey yukarıda anlatılan örnekte anılan yönteme benzer şekildeyapılır. Tek fark şudur ki, TRM üzerinde kullanılan tüm akım girişleri için, 20 şekilörneğinde gösterildiği şekilde aşağıdaki parametreler girilmelidir:

• CTprim=600A• CTsec=5A• CTStarPoint=FromObject

IED içerisinde, sadece ilk iki parametrenin oranı kullanılır. Akımların IED'dekorunan nesneye doğru ölçüldüğünden emin olmak için, bu örnekte olduğu gibiüçüncü parametre ölçülen akımları etkisiz duruma getirir.

4.2.3 Gerilim kanalları ayarıIED, primer sistem miktarları kullandığından ana VT oranları IED tarafındanbilinmelidir. Bu ise her gerilim kanalı için VTsec ve VTprim parametreleriayarlanarak yapılır. Faz-faza değeri, her kanalın VT'den gelen faz-toprakgerilimine bağlı olsa bile kullanılabilir.

4.2.3.1 Örnek

Aşağıdaki verilere sahip bir VT'yi göz önüne alın:



132 1103 3kV V

EQUATION2016 V1 EN (Denklem 21)

Aşağıdaki ayar kullanılmalıdır: VTprim=132 (kV cinsinden değer) VTsec=110 (Vcinsinden değer)

4.2.3.2 En sık kullanılan VT bağlantıları için VT girişlerinin bağlanmasını,yapılandırılmasını ve ayarlanmasını gösteren örnekler

Şekil 21 dünya genelinde yaygın olarak kullanılan gerilim trafosu bağlantı ucuişaretlemelerini göstermektedir:

A(H1)

B(H2)

b(X2)

a(X1)

A(H1)

N(H2)

n(X2)

a(X1)

b) c)

A(H1)

N(H2)

dn(X2)

da(X1)

d)

UPri

+ +USec

a)

en06000591.vsdIEC06000591 V1 TR

Şekil 21: VT bağlantı uçlarının yaygın kullanılan işaretlemeleri

Burada:

a) bu belgede kullanılan sembol ve bağlantı ucu işaretlemesidir. Noktalarla işaretlenenbağlantı uçları, aynı (pozitif) kutuplu primer ve sekonder sargı bağlantı uçlarını gösterir

b) fazdan toprağa bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğersembol ve bağlantı ucudur

c) açık delta bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer sembolve bağlantı ucudur

d) faz-faz bağlantılı VT'ler için IEC (ANSI) standardı tarafından kullanılan eşdeğer sembol vebağlantı ucudur

Ulusal standartlara ve hizmet kuruluşu pratiklerine bağlı olarak VT’nin sekonderanma geriliminin tipik olarak aşağıdaki değerlerden birine sahip olduğu dikkatealınmalıdır.

• 100 V• 110 V• 115 V• 120 V• 230 V

IED bu değerlerin hepsini desteklemektedir ve bunların çoğu aşağıdaki örneklerdegösterilecektir.



4.2.3.3 Üç faz toprak bağlı VT'nin IED'ye bağlanması için örnekler

Şekil 22üç faz toprak bağlı VT'nin IED kablo şeması hakkında bir örnekgöstermektedir. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için buölçümü kullanılabilir kılmak amacıyla yapılması gerekenleri de özetlemektedir.


L1

IEDL2

L3

663

1103

kV

V

4

1

3

2

663

1103

kV

V

663

1103

kV

VSMAI_20


IEC11000031 V2 TR

Şekil 22: Üç faz-toprak bağlı VT



Burada:

1) üç sekonder faz-toprak gerilimlerinin IED üzerinde üç VT girişine nasıl bağlanacağıgösterilmektedir

2) TRM veya AIM seçenekleridir ve burada bu üç gerilim girişi yer alır. Bu üç gerilim girişiiçin, aşağıdaki ayar değerlerinin girilmesi gerektiği unutulmamalıdır:VTprim =66 kVVTsec = 110 VGirilen değerlerin oranının her bir bağımsız VT'nin orana karşılık geldiği dikkatealınmalıdır.

6666 3

1101103

=


3) bunlar, Sinyal Matris Aracında (SMT) yapılan üç bağlantıdır. Bu bağlantılar bu üçgerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğu 4)'in ilk üç giriş kanalına bağlar.Fonksiyonların türüne bağlı olarak (ki bu gerilim bilgisini gerektirir) birden fazla önişleme fonksiyon bloğu bu üç VT girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğu olup, bağlı analog girişleri dijital olarak filtreleme ve aşağıdakilerihesap etme görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır

dizi miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, yapılandırma aracındaki bu ön işleme fonksiyonbloğuna bağlı olan, IED'nin bütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları içinkullanılabilir. Bu uygulama için, ön işleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarakbırakılabilir.

4.2.3.4 Faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağını gösterenörnek

Şekil 23 faz-faz bağlı gerilim trafosunun IED'ye nasıl bağlanacağının bir örneğinigöstermektedir. Ayrıca, IED'nin yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için buölçümü kullanılabilir kılmak için kullanıcı tarafından yapılması gerekenleri deözetlemektedir. Bu gerilim trafosu bağlantısının sadece daha düşük gerilimseviyelerinde (yani 40 kV'nin altındaki primer anma gerilimlerinde) kullanıldığıdikkate alınmalıdır.




L1

IED

L2

L3

1

2 3

4

13.8120

kVV


SMAI_20

IEC11000032 V1 TR

Şekil 23: Faz-faz bağlı gerilim trafosu

Burada:

1) faz-faz gerilim trafosunun sekonder tarafının IED'deki gerilim trafosu girişine nasılbağlanacağını gösterir.

2) bu gerilim girişlerinin bulunduğu TRM veya AIM'dir. Aşağıdaki ayar değerleri girilmelidir:VTprim=13,8 kVVTsec=120 V

3) bunlar, üç bağlantıdır. Bu bağlantılar bu üç gerilim girişini, ön işleme fonksiyon bloğununüç giriş kanalına bağlar 4). Fonksiyonların türüne bağlı olarak (ki bu gerilim bilgisinigerektirir) birden fazla ön işleme fonksiyon bloğu bu üç VT girişine paralel olarak bağlanabilir.

4) Ön işleme bloğunun, bağlı analog girişlerini dijital olarak filtreleme ve aşağıdaki öğelerihesaplama görevi vardır:

• dört giriş kanalının hepsi için temel frekans fazörü• dört giriş kanalının hepsi için harmonik içerik• ilk üç giriş kanalı için temel frekans fazörlerini kullanarak pozitif, negatif ve sıfır dizi

miktarlarını (sekans miktarları için kanal bir referans olarak alınır)

Hesaplanan bu değerler bu durumda, bu ön işleme fonksiyon bloğuna bağlı olan, IED'ninbütün yerleşik koruma ve kontrol fonksiyonları için kullanılabilir. Bu uygulama için, önişleme ayarlarının çoğu varsayılan değerler olarak bırakılabilir. Ancak, aşağıdaki ayarlarburada gösterildiği gibi ayarlanmalıdır:BağlantıTürü=Ph-PhUBase=13,8 kVEğer frekans izleme ve kompanzasyon gerekirse (bu ayar tipik olarak sadece elektriksantrallerinde kurulan IED'ler için gereklidir) DFTReferans ayar parametreleri buna göreayarlanmalıdır.



Bölüm 5 Yerel insan-makine arayüzü

5.1 Yerel HMI

IEC12000175 V1 TR

Şekil 24: Yerel insan-makine arayüzü

IED’nin LHMI’ı aşağıdaki elemanlardan oluşur:

• Ekran (LCD)• Düğmeler• LED göstergeleri• Haberleşme portu

LHMI, ayar yapmak, izlemek ve 'yi kontrol etmek için kullanılır.

5.1.1 EkranLHMI 320 x 240 piksel çözünürlükte bir grafik monokrom ekrana sahiptir.Karakter boyutu değişebilir. Ekranda görüntülenebilen karakterlerin ve satırlarınmiktarı, seçilen görünüm özelliklerine ve karakter boyutuna bağlıdır.

Ekran dört temel alana bölünmüştür.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 5Yerel insan-makine arayüzü


GUID-97DA85DD-DB01-449B-AD1F-EEC75A955D25 V3 TR

Şekil 25: Ekran yerleşimi

1 Yol

2 İçerik

3 Durum

4 Kaydırma çubuğu (gerektiğinde görülür)

Fonksiyon düğmesi paneli hangi eylemlerin, hangi fonksiyon düğmeleriyleyapılabileceğini gösterir. Her fonksiyon düğmesinin bir LED göstergesi vardır vebunlar düğmenin kontrol ettiği eylem için bir gösterge sinyali işlevi görür. LEDgösterge ilgili sinyale PCM600 ile bağlıdır.

IEC12000025 V1 TR

Şekil 26: Fonksiyon düğme paneli

Alarm LED paneli, alarm LED’lerinin metin etiketlerini istek üzerine gösterir.

Bölüm 5 1MRK 511 262-UTR -Yerel insan-makine arayüzü


GUID-D20BB1F1-FDF7-49AD-9980-F91A38B2107D V1 TR

Şekil 27: Alarm LED paneli

Fonksiyon düğmeleri ve alarm LED panelleri aynı anda görüntülenemez. Herpanel, Çoklu sayfa düğmesine veya fonksiyon düğmelerinden birine basılarakgörüntülenir. ESC düğmesine basıldığında panel ekrandan kaldırılır. Her panelingenişliği dinamiktir ve bu genişlik panelde gösterilecek etiket dizisinin uzunluğunabağlıdır.

5.1.2 LED'lerLHMI ekranının üzerinde üç koruma LED'i vardır: Hazır, Başlat ve Açma.

LHMI’nin önünde 15 adet programlanabilen alarm LED'i bulunur. Her LED üçfarklı durumu yeşil, sarı ve kırmızı renklerde gösterir. Her üç renkli LED ile ilgilialarm metinleri üç sayfaya ayrılır.

Uygun LED'lerin bulunduğu 3 ayrı sayfa vardır. Bir LED grubundaki 15 adet üçrenkli LED, 45 farklı sinyale işaret edebilir. Üç LED grubu bulunduğu dikkatealındığında toplam olarak 135 adet sinyal verilebilir. LED’ler PCM600 ileyapılandırılabilir ve işletim modu LHMI veya PCM600 üzerinden seçilebilir.

5.1.3 Tuş TakımıLHMI tuş takımı üzerinde, farklı görünümler veya menüler arasında hareketetmekte kullanılan basma düğmeleri vardır. Basma düğmeleri ile bir primernesneye, örneğin bir devre kesicisine, ayırıcıya veya bir topraklamaaçma veyakapama komutu verebilirsiniz. Basma düğmeleri ayrıca alarmları kabul etmek,göstergeleri resetlemek, yardım sunmak ve yerel ile uzak kontrol modları arasındageçiş yapmak için de kullanılır.

Tuş takımı üzerinde ayrıca, menü kısa yolu veya kontrol düğmesi olarakprogramlanabilecek basma düğmeleri de vardır.



1

2

3

4

5

18

19

20

21

22

17161514131211106 7 8 9IEC11000247 V1 TR

Şekil 28: Nesne kontrolü, gezinme ve komut basma düğmeleri ve RJ-45iletişim portuna sahip LHMI tuş takımı

1...5 Fonksiyon düğmesi

6 Kapat

7 Açık

8 Çıkış

9 Sol

10 Aşağı

11 Yukarı

12 Sağ

13 Tuş

14 Enter

15 Uzak/Yerel

16 Kanal Yolu LED

17 Kullanımda değil

18 Çoklu sayfa

19 Menü

20 Sıfırla

21 Yardım

22 İletişim portu

5.1.4 Yerel HMI işlevselliği

5.1.4.1 Koruma ve alarm göstergesi

Koruma göstergeleriKoruma gösterge LED’leri Hazır, Başlat ve Açma'dır.

Başlat ve açma LED'leri bozulum kaydedici aracılığıylayapılandırılır.



Tablo 4: Hazır LED (yeşil)

LED durumu AçıklamaKapalı Yardımcı gerilim besleme bağlantısı kesik.

Açık Normal çalışma.

Yanıp sönüyor İç arıza oluştu.

Tablo 5: Başlatma LED'i (sarı)

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma.

Açık Koruma fonksiyonu başladı ve gösterge mesajı görüntülendi.

• Başlangıç göstergesi mandallanıyor ve iletişim üzerinden veya üzerine basarak resetlenmeli.

Yanıp sönüyor Yanıp sönen sarı LED sürekli yanan sarı LED’e göre yüksek önceliklidir.LED test modundadır ve koruma fonksiyonları kilitlenmiştir.

• IED test modunu bitirdiğinde gösterge kaybolur ve kilitleme açılır.

Tablo 6: Açma LED'i (kırmızı)

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma.

Açık Koruma fonksiyonu açıldı ve gösterge mesajı görüntülendi.

• Başlangıç göstergesi mandallanıyor ve iletişim üzerinden veya üzerine basarak resetlenmeli.

Alarm göstergeleriProgramlanabilen 15 adet üç renkli LED, alarm göstergesi olarak kullanılır. LEDkilitlerinden herhangi birine bağlanmış olan bir alarm/durum sinyali, yapılandırmasırasında üç LED renginden birine atanabilir.



Tablo 7: Alarm göstergeleri

LED durumu AçıklamaKapalı Normal çalışma. Tüm aktifleştirme sinyalleri kapalı.

Açık • Follow-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık.• LatchedColl-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedAck-F-S dizisi: Gösterge onaylandı ancak aktifleştirme sinyali hala açık.• LatchedAck-S-F dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedReset-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.

Yanıpsönüyor

• Follow-F dizisi: Aktifleştirme sinyali açık.• LatchedAck-F-S dizisi: Aktifleştirme sinyali açık veya kapalı, ancak gösterge

onaylanmadı.• LatchedAck-S-F dizisi: Gösterge onaylandı ancak aktifleştirme sinyali hala açık.

5.1.4.2 Parametre yönetimi

LHMI ifadesi IED parametrelerine erişim amacıyla kullanılır. Üç tip parametreokunabilir ve yazılabilir.

• Sayısal değerler• Dizi değerleri• Numaralandırılmış değerler

Sayısal değerler tam sayı veya ondalık formatta sunulur ve minimum vemaksimum değerleri vardır. Karakter dizilerinde her bir karakter ayrı ayrıdeğiştirilebilir. Numaralı değerlerin önceden tanımlanmış seçilebilir değerleri vardır.

5.1.4.3 Ön iletişim

LHMI’de bulunan RJ-45 portu ön iletişimi etkin kılar.

• Kablonun porta bağlantısı başarılıysa soldaki yeşil sistem bağlantısı LED’iyanar.



GUID-D71BA06D-3769-4ACB-8A32-5D02EA473326 V1 TR

Şekil 29: RJ-45 iletişim portu ve yeşil gösterge LED'i

1 RJ-45 konnektörü

2 Yeşil gösterge LED'i

Bilgisayar modemsiz bir kablo ile IED’nin önündeki porta bağlandığında IED’ninDHCP sunucusu ön arayüz için bilgisayara bir IP adresi atar, eğer DHCPSunucusu= Açık. Önde bulunan portun varsayılan IP adresi 10.1.150.3'tür.

IED’nin ön portunu bir LAN’a bağlamayın. Ön porta yalnızüzerinde PCM600 kurulu tek bir yerel PC bağlayın.

5.1.4.4 Tek hat şeması

Tek hat şema, bölme izlenmesi ve/veya kontrolü için kullanılır. PCM600 ileyapılandırılan bölmeyi grafik olarak gösterir.



IEC10000178 V1 TR

Şekil 30: Tek hat şeması örneği (REC650)



Bölüm 6 Akım koruma

6.1 Ani faz aşırı akım koruma 3-fazlı çıkış PHPIOC

6.1.1 TanımlamaFonksiyon tanımı IEC 61850

tanımlamaIEC 60617tanımlama

ANSI/IEEE C37.2cihaz no

Ani faz aşırı akım koruma, 3-fazlı çıkış PHPIOC

3I>>

SYMBOL-Z V1 TR

50

6.1.2 UygulamaUzun mesafe nakil hatları büyük miktarlarda elektrik enerjisini üretildikleriyerlerden tüketilecekleri bölgelere kadar taşır. Nakil hattının her iki ucundakiüretilen ve tüketilen elektrik enerjisi arasındaki dengesizlik çok büyüktür. Bu dahat üzerindeki bir arızanın tüm sistemin kararlılığını tehlikeye atabileceğine işareteder.

Bir güç sisteminin geçici kararlılığı çoğunlukla üç parametreye bağlıdır (sabitmiktarda elektrik enerjisi iletildiğinde):

• Arıza türü. Üç fazlı arızalar en tehlikeli olanlardır, çünkü arıza koşullarıaltında arızalı noktadan enerji iletilmesi mümkün değildir.

• Arıza akımının büyüklüğü. Arıza akımının yüksek olması, iletilen enerjidekidüşüşün yüksek olduğuna işaret eder.

• Toplam arıza giderme süresi. Eğer toplam arıza giderme süresi çok uzunsa (busüre korumanın çalışma süresi ve kesicinin açılma süresinden oluşur), iletimhattının her iki tarafında bulunan jeneratörlerin EMF’leri arasındaki faz açısı,stabilite limitlerinin ötesine geçecek şekilde artabilir.

Uzun iletim hatlarındaki arıza akımı genellikle arızanın konumuna bağlıdır veüretim noktası ile arasındaki mesafe uzadıkça azalır. Bu nedenle koruma, üretim(ve röle) noktasına çok yakın arızalarda çok hızlı çalışmalıdır. Bu arızalarınkarakteristik özelliği çok yüksek arıza akımı bulunmasıdır.

Ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı PHPIOC çok yüksek akımlarla karakterizeedilen arızalarda 10 msn içinde çalışabilir.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 6Akım koruma


6.1.3 Ayarlama kurallarıAni faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı PHPIOC parametresi yerel HMI üzerindenveya PCM600 üzerinden yapılır.

Bu koruma fonksiyonu yalnız seçici olarak çalışmalıdır. Bu nedenle istenmedikşekilde çalışmayı önlemek için tüm sistem ve geçici koşulları kontrol edin.

Hat üzerinde beklenebilecek olası en yüksek arıza akımının hangi çalışmakoşullarında gerçekleşeceği yalnız detaylı şebeke incelemeleri sonucundabelirlenebilir. Çoğu durumlarda bu akım üç fazlı arıza koşullarında oluşur. Ancak,tek fazdan toprağa ve iki fazdan toprağa koşullar da incelenmelidir.

Ayrıca, hat akımında kısa süreli yüksek bir artışa neden olabilecek geçici durumlarıda inceleyin. Tipik bir örnekte: Uzak ucunda bir güç trafosu bulunan bir iletimhattı, şebekeye bağlandığında yüksek bir ani akıma neden olabilir ve bununsonucunda bütünleşik, ani aşırı akım korumasının çalışmasına neden olabilir.

GenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

IP>>: Çalışma akımını ITemel 'in %’si olarak ayarlayın.

6.1.3.1 Paralel hatsız gözlü şebeke

Aşağıdaki arıza hesapları üç-faz-, tek-faz-topraklama ve iki-faz--topraklamaarızaları için yapılmalıdır. Şekil 31 çiziminde gösterildiği gibi, B’de bir arızauygulayın ve ardından dış arıza faz akımı IfB akımını hesaplayın. A’dan B’yebaştan uca maksimum arıza akımının hesaplanması, ZA için minimum kaynakempedans değerleri, ZB için maksimum kaynak empedans değerleri alınarakyapılmalıdır.

ZA ZBZ LA B

IED

I fB

Arıza


IEC09000022 V1 TR

Şekil 31: A’dan B’ye dış arıza akımı: IfB

Bölüm 6 1MRK 511 262-UTR -Akım koruma


Bu durumda, A'daki bir arıza uygulanmalı ve dış arıza akımı IfA hesaplanmalıdır,şekil 32. Maksimum dış arıza akımını almak için maksimum ZB minimum değerive ZA maksimum değeri dikkate alınmalıdır.

99000475.vsd

ZA ZBZ LA B

Röle

I fA

Arıza

IEC09000023 V1 TR

Şekil 32: B’den A’ya dış arıza akımı: IfA

IED bu iki baştan uca arıza akımından hiçbiri için açmamalıdır. Böylece minimumakım ayarı (Imin) teorik olarak şöyle olacaktır:

Imin MAX I fA IfB,( )³


Maksimum koruma statik sapma için %5 güvenlik toleransı ve maksimum olasıgeçici menzil aşımı için %5 güvenlik toleransı uygulanmalıdır. Ölçüm trafolarınıngeçici koşullardaki sapmaları ve sistem verilerindeki sapmalar nedeniyle ilaveten%20 önerilir.

Böylece ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı için minimum primer ayar (Is)aşağıdaki gibidir:

m1.3.Is inI ³EQUATION79 V2 EN (Denklem 24)

Koruma fonksiyonu, bu spesifik uygulama için sadece bu ayarın değeri IED’ningidermesi gereken maksimum arıza akımına eşit veya daha düşük olduğundakullanılabilir, şekil 33 örneğindeki (IF).




ZA ZBZ LA B

IED

I F

Arıza

IEC09000024 V1 TR

Şekil 33: Arıza akımı: IF

100Is

IPIBase

>>= ×


6.1.3.2 Paralel hatlı gözlü şebeke

Hatların paralel olması durumunda, paralel hattan indükte olan akımın korumalı hatüzerindeki etkisi dikkate alınmalıdır. İki hattın aynı baraya bağlandığı bir örnekşekil 34 çiziminde verilmiştir. Bu durumda arızalı hattan (hat 1) sağlıklı hatta (hat2) indükte olan arıza akımının etkisi daha önce bahsedilen iki dış arıza akımı IfA veIfB ile birlikte hesaba katılır. Şekil 34 çiziminde gösterilen IED için paralel hattangelecek maksimum etki, C kesicisi açık olarak C noktasında bir arıza olacaktır.

C'de bir arıza uygulanmalıdır, ardından sağlıklı hat üzerindeki IED'den (IM)görülen maksimum akım (bu, tek-faz-topraklama ve iki-faz-topraklama arızalarıiçin uygulanır) hesaplanabilir.




ZA ZB

ZL1A B

I M

Arıza

IED

ZL2

M

CHat 1

Hat 2

IEC09000025 V1 TR

Şekil 34: İki paralel hat. Paralel hattın dış arıza akımı üzerindeki etkisi: IM

Aşırı akım koruma fonksiyonu (Imin) için teorik olarak minimum akım ayarı şöyleolmalıdır:

Imin MAX I fA IfB IM, ,( )³


Burada IfA ve IfB önceki paragrafta açıklanmıştır. Daha önce bahsedilen güvenliktoleransları dikkate alındığında, ani faz aşırı akım koruma 3-faz çıkışı içinminimum ayar (Is) aşağıdaki gibidir:

Is ³1.3·IminEQUATION83 V2 EN (Denklem 27)

Ayarın değeri IED’nin gidermesi gereken maksimum faz arıza akımına eşit veyadaha düşük olduğunda koruma fonksiyonu bu özel uygulama için kullanılabilir.

IED ayar değeri IP>> primer akım değeri IBase'in yüzdesi olarak verilir. IP>>için bu değer bu formülde verilmiştir:

100Is

IPIBase

>>= ×


6.2 Dört kademeli faz aşırı akım koruma 3 fazlı çıkışOC4PTOC






Dört kademeli faz aşırı akım koruma, 3fazlı çıkış

OC4PTOC

44 alt

3I>

TOC-REVA V1 TR

51/67

6.2.2 UygulamaDört kademe faz aşırı akım koruma 3 faz çıkışı OC4PTOC güç sistemde farklıuygulamalarda kullanılır. Bazı uygulama örnekleri şunlardır:

• Dağıtım ve alt iletim sistemlerinde fiderlerin kısa devreye karşı korunması.Normalde bu fiderler radyal yapıdadır.

• İletim hatlarının artçıl kısa devre koruması.• Güç trafolarının artçıl kısa devre koruması.• Güç sistemine bağlı bulunan farklı donanımların kısa devre korunması; örn.

şönt kapasitör bankları, şönt reaktörleri, motorlar ve diğer donanımlar.• Güç jeneratörlerinin artçıl kısa devre koruması.

Gerilim trafosu girişleri mevcut veya bağlı değilse, ayarparametresi DirModex (x = kademe 1, 2, 3 veya 4) varsayılandeğerde bırakılacaktır, Yönsüzveya şöyle ayarlanır: Kapalı.

Pek çok uygulamada, farklı akım hızlanma seviyeleri ve gecikme süreleri içerenkademelere gerek duyulabilir. OC4PTOC dört farklı, birbirinden ayrı olarakayarlanabilen adım içerebilir. OC4PTOC'nin her kademesi yüksek seviyedeesnekliğe sahiptir. Aşağıdaki seçenekler mümkündür:

Yönsüz / Yönlü fonksiyon: Çoğu uygulamada fonksiyon yönsüz olarak kullanılır.Bu çoğunlukla korunan nesnenin kendisinin hiç arıza akımı beslemediği durumlariçin geçerlidir. Selektivite ve hızlı arıza giderme elde edebilmek için, yönlüfonksiyon gerekli olabilir.

Gecikme zamanı karakteristik seçenekleri: Sabit zamanlı gecikme ve farklı türlerdeters zaman gecikme karakteristikleri gibi çeşitli gecikme zamanı karakteristiğitürleri vardır. Farklı aşırı akım korumaları arasındaki seçicilik, normal olarak farklıkorumaların fonksiyon zaman gecikmeleri arasındaki koordinasyonla gerçekleşir.Tüm aşırı akım korumaları arasındaki ideal koordinasyonu sağlamak için, bunlarınaynı zaman gecikmesi karakteristiğine sahip olması gerekir. Bu nedenle,standartlaştırılmış çok geniş bir ters zaman karakteristik yelpazesi mevcuttur: IECve ANSI.



Kademe 1 ve 4 için zaman karakteristikleri, mutlak gecikme süresi veya ters zamankarakteristiği olarak seçilebilir. Kademe 2 ve 3 her zaman sabit zaman gecikmelidirve sistemde IDTM'ye gerek olmadığında kullanılır.

Güç trafoları enerjilendirilirken büyük miktarda ani akımlara maruz kalabilir. Buolgunun nedeni süre bölümlerinde trafo manyetik çekirdeğinin doymasıdır. Aniyığılma akımının, faz aşırı akım korumanın hızlanma akımının üzerine çıkma riskivardır. Ani yığılma akımının büyük bir 2. harmonik içeriği vardır. Bu dakorumanın istenmeyen şekilde çalışmasını önlemekte kullanılabilir. Sonuç olarak,OC4PTOC fonksiyonunun, eğer bu harmonik akımın seviyesi temel akımınayarlanmış olan belirli bir yüzdesinin üzerine çıkarsa, 2. harmonik bastırmaolasılığı vardır.

6.2.3 Ayarlama kurallarıDört kademeli faz aşırı akım koruma 3 faz çıkışı OC4PTOC için parametreler yerelHMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

OC4PTOCiçin aşağıdaki ayarlar yapılabilir..


ÖlçTürü: Ayrık Fourier filtreli seçimi (DFT) veya gerçek RMS filtreli (RMS)sinyalleri. RMS şönt kapasitörlü uygulamalarda RMS harmonik içerik kullanılmasıdüşünülebilir.

Çalışma: Koruma aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Kapalı veya Açık

2ndHarmStab: Temel akımın %'si olarak ayarlanmış 2. harmonik akım bastırmanınçalışma seviyesi. Ayar aralığı 5 - 100%1'lik kademelerde %. Varsayılan ayar %20’dir.



Uref

Idir

IEC09000636_1_vsd

1

2

2

3

4

IEC09000636 V1 TR

Şekil 35: Yönlü fonksiyon karakteristiği

1. RCA = Röle karakteristik açısı 55°2. ROA = Röle karakteristik açısı 80°3. Geri4. İleri

6.2.3.1 Kademe 1 ila 4 için ayarlar

n kademe 1 ve 4 anlamına gelir. x kademe 1, 2, 3 ve 4 anlamına gelir.

DirModex: x kademesinin yönlü modudur. Olası ayarlar: Kapalı/Yönsüz/İleri/Geri.

Karakteristn: kademesi için zaman karakteristiğinin seçimi. Sabit zaman gecikmesive farklı ters zaman karakteristikleri tablo 8 örneğine göre kullanılabilir. Adım 2 ve3 her zaman mutlak gecikme zamanıdır.



Tablo 8: Ters zaman karakteristikleri

Eğri adıANSI İleri Derece Ters

ANSI Çok Ters

ANSI Normal Ters

ANSI Orta Düzeyde Ters

ANSI/IEEE Sabit Zamanlı

ANSI Uzun Süre İleri Derece Ters

ANSI Uzun Süre Çok Ters

ANSI Uzun Süre Ters

IEC Normal Ters

IEC Çok Ters

IEC Ters

IEC İleri Derece Ters

IEC Kısa Süre Ters

IEC Uzun Süre Ters

IEC Sabit Zamanlı

ASEA RI

RXIDG (logaritmik)

Farklı karakteristikler Teknik Kılavuzda (TM) yapılmıştır.

Ix>: Kademe x için IBase‘in %'si olarak verilen çalışma faz akım düzeyi.

tx: Kademe x için sabit zamanlı gecikme. Sabit zamanlı karakteristik seçilirsekullanılır.

kn: Kademe nx için ters zaman gecikmesi zaman çarpanı.

IMinn: Kademe nx için minimum çalışma akımı, ITemel’in %’si olarak. Standardagöre ANSI resetleme karakteristiğine erişmek için Ix>'in altında IMinn'i ayarlayın.Eğer IMinn parametresi herhangi bir kademe için Ix>'in üstünde ayarlanır ise akımIMinn'in altına düştüğünde ANSI resetleme akım sıfırmış gibi çalışır.

tnMin: Tüm ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma zamanı. Yüksekakımlarda ters zaman karakteristiği çalışma zamanını çok kısa verebilir. Buparametre ayarlanarak kademenin çalışma zamanının asla ayarlanan değerden kısaolmaması sağlanabilir. Ayar aralığı: 0,001s'lik kademelerle 0,000 - 60,000s.



Akım

Çalışmazamanı

IMinn

tnMin


IEC09000164 V1 TR

Şekil 36: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma akımı veçalışma zamanı

Eğrinin tanımına tamamen uygun olabilmesi için parametre tnMin ayarı, ayarlı olanakım yakalama değerinin yirmi katı olarak ölçülen akımın seçili ters eğrisininçalışma zamanına eşit bir değere ayarlanmalıdır. Çalışma zamanı değerinin, zamançarpanı için seçilmiş olan ayar değerine bağımlı olduğunu unutmayın. kn.

HarmRestrainx: Kademe engellemesini, harmonik bastırma fonksiyonu (2.harmonik) üzerinden etkinleştir. Güç trafosu ani akımlarının istenmeyen açmalarasebep olma ihtimali varsa, bu fonksiyonun kullanılması gerekir. Olabilecek ayarlarKapalı/Açık.

6.2.3.2 2. harmonik bastırma

Güç trafosu enerjilendirildiğinde, bu sürenin bir bölümünde trafo çekirdeğinindoygunlaşma riski vardır. Bu da trafo ani akımıyla sonuçlanabilir. Bu da, aniyığılma akımının fazlar arasında sapıyor olması nedeniyle, şebekede azalanrezidüel akımla sonuçlanır. Faz aşırı akım fonksiyonunun istenmeyen açmavermesi riski vardır. Ani akımda 2. harmonik bileşen oranı nispeten büyüktür. Bubileşen, bu istenmeyen fonksiyonu engellemek için bastırma sinyali oluşturmaktakullanılabilir.

2. harmonik bastırma için ayarlar aşağıda verilmektedir.



2ndHarmStab: Belirlenen kademeyi engellemek için 2. harmonik bastırmasinyalinin aktivasyonu için ikinci harmonik akım içeriğinin oranı. Burada ayartemel frekans rezidüel akımın %’si olarak verilmiştir. Ayar aralığı 5 - 100%1'likkademelerde %. Varsayılan ayar %20'dir ve herhangi bir değer gerekli olmadığınıgösteren daha derin bir soruşturma olması halinde kullanılabilir.

HarmRestrainx: Bu parametre aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Kapalı/Açık, böylece2. harmonik bastırma devre dışı bırakılıp etkinleştirilebilir.

Dört kademe faz aşırı akım koruma, 3 faz çıkışı korumanın kullanıldığıuygulamaya bağlı olarak farklı şekillerde kullanılabilir. Genel açıklama aşağıdaverilmiştir.

Çalışma akımı ayarı ters zaman koruması veya en düşük akım kademeli sabit terszaman koruması, olabilecek en yüksek yük akımının koruma işlemine nedenolmayacak şekilde bir akım ayarı vermelidir. Burada koruma resetleme akımı dadikkate alınmalıdır, bunun nedeni kısa bir aşırı akım pikinin, aşırı akım bittiktensonra da korumayı çalıştırmasına engel olmaktır. Bu olgu şekil 37 çizimindeaçıklanmıştır.

Çalisma akimi

Akim I

IED resetlenmez

Hat faz akimi

Zaman t

Reset akimi

IEC05000203-en-2.vsdIEC05000203 V3 TR

Şekil 37: Aşırı akım koruma için çalışma ve resetleme akımı

En düşük ayar değeri denklem 29 örneğinde gösterildiği şekilde yazılabilir.



ImaxIpu 1.2k

³ ×


burada:

1,2 emniyet payıdır,

k korumanın resetleme oranıdır

Imax maksimum yük akımıdır.

Hat üzerindeki maksimum yük akımı tahmin edilmelidir. Ayrıca, korumanınkapsayacağı bölge içindeki tüm arızaların, faz aşırı akım koruma tarafından tespitedilmesi talep edilmektedir. Koruma tarafından tespit edilecek minimum arızaakımı Iscmin hesaplanmalıdır. Bu değer temel alındığında, en yüksek yakalamaakım değeri ayarı 30 denkleminde görüldüğü şekilde yazılabilir.

Ipu 0.7 Iscmin£ ×EQUATION1263 V2 EN (Denklem 30)

burada:

0,7 emniyet payıdır

Iscmin aşırı akım koruma tarafından tespit edilecek en küçük arıza akımıdır.

Özet olarak, çalışma akımı denklem 31 gösterilen aralık içerisinde seçilmelidir.

Imax1.2 Ipu 0.7 Iscmink

× £ £ ×


Aşırı akım korumanın yüksek akım fonksiyonu (ki bu işlemi kısa bir süre durdurur)korumanın güç sistemindeki diğer korumalara seçici olacağı şekilde yapılmalıdır.Koruma tarafından korunacak olan güç sisteminin olabildiğince geniş birbölümünde (primer korumalı bölge), arızaların hızlı açma yapması istenilen birözelliktir. Arıza akım hesabı, primer korumalı bölgenin en uzak kısmındaki arızaakımlarının en büyüğünü, Iscmax değerini verir. Kısa devre akımının olası bir DCbileşeni nedeniyle, geçici aşırı menzil riski dikkate alınmalıdır. Faz aşırı akımkorumanın en hızlı aşaması aşağıdaki formüle göre yazılabilir



max1.2 t schighI k I³ × ×


burada:

1,2 emniyet payıdır,

kt arıza akımının DC bileşenine göre geçici aşırı menzili koruyan bir faktördür ve 1,1 dahadüşük olarak düşünülebilir

Iscmax primer koruma bölgesinin en uzak noktasındaki bir arızanın en büyük arıza akımıdır

Faz aşırı akım korumanın çalışma zamanları, arıza zamanı çok kısa olacak şekildeseçilmelidir böylece seçicilik sağlanırken korunan teçhizat, termal aşırı yüknedeniyle hasar görmeyecektir. Radyal besleme şebekelerindeki aşırı akımkorumada, süre ayarlaması grafik olarak seçilebilir. Bu en fazla ters zamanlı aşırıakım korumada kullanılır. Şekil 38 çiziminde zaman karşı akım eğrileri şemaüzerinde göstermektedir. Zaman ayarı, seçiciliği koruyarak en kısa arıza süresinielde etmek üzere seçilmiştir. Eğriler arasındaki süre farkı, kritik süre farkındandaha büyükse, seçicilik sağlanabilir.

10Zaman-akım eğrileri

Açm

a sü

resi

Arıza Akımı

Strn

tfunc1n

tfunc2n

tr05000204.ai

0.01

10 10000

IEC05000204 V1 TR

Şekil 38: Seçicilik sağlanarak arıza süresi



Farklı korumalar arasında seçiciliği sağlayabilmek için, radyal şebekede ikikorumanın gecikme süreleri arasında minimum bir süre farkı Dt bulunmalıdır.Minimum süre farkı çeşitli durumlar için belirlenebilir. Mümkün olan en kısazaman farkını belirleyebilmek için korumaların çalışma zamanı, kesici açmazamanı ve koruma resetleme zamanı bilinmelidir. Bu gecikme süreleri korumaekipmanları arasında önemli farklılıklar gösterebilir. Aşağıdaki zaman gecikmeleriyaklaşık olarak düşünülebilir:

Koruma çalışma zamanı: 15-60 msn

Koruma resetlemezamanı:

15-60 msn

Kesici açma zamanı: 20-120 msn

Zaman koordinasyonu için örnekİki trafo merkezi A ve B'nin, aşağıdaki 39 şeklindeki çizimde gösterildiği gibi birhat üzerinden birbirlerine doğrudan bağlandığını kabul edin. B istasyonundanbaşka bir konumda yer alan bir arıza olduğunu kabul edin. IED B1'in aşırı akımkoruması arıza akımının bir büyüklüğü vardır. Böylece korumanın ani birfonksiyonu olacaktır. IED A1 aşırı akım korumasının gecikme fonksiyonuolmalıdır. Arıza sırasında meydana gelen olaylar dizisi zaman ekseni kullanılarakaçıklanabilir, bkz. şekil 39.



I> I>

A1 B1Fider

Zaman ekseni

t=0 t=t1

t=t2

t=t3

Ariza ortaya çikar

Koruma B1 açilir

B1'deki kesici açilir

Koruma A1 resetlenir


IEC05000205 V1 TR

Şekil 39: Arıza sırasında olayların dizisi

burada:

t=0 arızanın oluştuğu zamandır,

t=t1 IED B1 aşırı akım korumadan devre kesiciye açma sinyali gönderildiği zamandır. Bukorumanın çalışma zamanı t1’dir,

t=t2 IED B1’deki devre kesicinin açıldığı zamandır. Devre kesicinin açma zamanı t2 - t1'dir ve

t=t3 IED A1’de aşırı akım korumanın resetlediği zamandır. Koruma resetleme zamanı t3 - t2'dir.

IED A1'deki aşırı akım korumasının IED B1'deki aşırı akım korumaya karşı seçiciolmasını sağlamak için minimum süre farkı t3’ten daha fazla olmalıdır. Korumaçalışma zamanı, kesici açma zamanı ve koruma resetleme zamanı değerlerindebelirsizlikler vardır. Bu nedenle emniyet payı bırakılmalıdır. Gereken süre farkınormal değerlerle, 33 denkleminde gösterildiği şekilde hesaplanabilir.

40 100 40 40 220t ms ms ms ms msD ³ + + + =EQUATION1266 V1 EN (Denklem 33)

burada aşağıdaki kabuller geçerlidir:

aşırı akım koruma B1 çalışma zamanı 40 ms’dir

kesici açma zamanı 100 ms’dir

koruma A1 resetleme süresi 40 ms’dir ve

ek pay 40 ms’dir



6.3 Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC




Ani rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC

IN>>

IEF V1 TR

50N

6.3.2 UygulamaPek çok uygulamada, arıza akımı nesne empedansı ile tanımlanmış bir değer ilesınırlı olduğunda, ani toprak arıza koruma hızlı ve seçivi açma sağlayabilir.

Çok yüksek akımlarla karakterize edilen arızalarda 15 ms'de çalışabilen (50 Hznominal sistem frekansı) anlık rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC, IED içerisinedahil edilmiştir.

6.3.3 Ayarlama kurallarıAni rezidüel aşırı akım koruma EFPIOC için parametreler, yerel HMI üzerindenveya PCM600 üzerinden yapılır.

EFPIOC için ayar parametrelerinin seçimi için bazı kurallar verilmiştir.


Fonksiyonun ayarı, rezidüel akım korumanın çalışmasıyla sınırlıdır (IN>>).

Temel koşul selektivitenin sağlanmasıdır. Başka bir deyişle EFPIOCfonksiyonunun, korunan nesne (hat) dışındaki diğer nesneler için çalışmasına izinverilmemelidir.

Gözlü sistemdeki normal bir hat için tek fazdan toprağa arızalar ve fazdan fazatoprağa arızalar şekil 40 ve şekil 41 örneğinde gösterildiği şekilde hesaplanır.Koruma için rezidüel akımlar (3I0) hesaplanır. Uzak hat ucundaki arıza için buarıza akımı IfB’dir. Bu hesaplamada, alçak kaynak empedanslı ZA ve yüksekkaynak empedanslı çalışma durumu ZB kullanılmalıdır. Merkez baradaki arıza içinarıza akımı IfA’dır. Bu hesaplamada, alçak kaynak empedanslı ZA ve yüksekkaynak empedanslı çalışma durumu ZB kullanılmalıdır.



ZA ZBZ LA B

IED

I fB

Arıza


IEC09000022 V1 TR

Şekil 40: A’dan B’ye dış arıza akımı: IfB

99000475.vsd

ZA ZBZ LA B

Röle

I fA

Arıza

IEC09000023 V1 TR

Şekil 41: B’den A’ya dış arıza akımı: IfA

Bu fonksiyon, koruma için hesaplanan hiçbir akımda çalışmaz. Minimum akımayarı (Imin) teorik olarak şöyle olacaktır:

Imin MAX IfA IfA,( )³


Maksimum statik hassasiyetsizliği için %5 güvenlik payı ve maksimum olası geçiciaşırı menzil için %5 güvenlik payı bırakılmalıdır. Cihazlardaki trafoların geçicikoşullarda hassasiyetsizliği ve sistem verilerindeki hassasiyetsizlik nedeniyleilaveten %20 önerilir.

Minimum primer akım ayarı (Is) aşağıdaki gibidir:


Sıfır dizi ortak kuplajlı paralel hatların durumunda, paralel hat üzerindeki arıza,şekil 42 çiziminde gösterildiği gibi hesaplanmalıdır.




ZA ZB

ZL1A B

I M

Arıza

IED

ZL2

M

CHat 1

Hat 2

IEC09000025 V1 TR

Şekil 42: İki paralel hat. Paralel hattın dış arıza akımı üzerindeki etkisi: IM

Minimum akım ayarı (Imin), bu durumda teorik olarak şöyle olacaktır:

I m in M AX IfA I fB IM, ,( )³


Burada:

IfA ve IfB tek hatlı durum için açıklanmıştır.

Daha önce bahsedilen emniyet payı dikkate alındığında, minimum ayar (Is) şöyleolacaktır:


Trafo ani yığılma akımı dikkate alınmalıdır.

Koruma ayarı temel akımın (IBase) yüzdesi olarak ayarlanmalıdır.

Çalışma: korumayı şu şekilde ayarlayın Açık veya Kapalı.

IN>>: Çalışma akımını ITemel 'in %’si olarak ayarlayın. Itemel, IED’de bulunanfonksiyonların tümü için geçerli genel bir parametredir.

6.4 Dört kademe rezidüel aşırı akım koruma, sıfır,negatif dizi yönü EF4PTOC






Dört kademe rezidüel aşırı akımkoruma, sıfır veya negatif dizi yönü

EF4PTOC

2

IEC11000263 V1 TR

51N/67N

6.4.2 UygulamaDört kademeli rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatif dizi yönü EF4PTOCgüç sisteminde çeşitli uygulamalarda kullanılır. Bazı uygulama örnekleri şunlardır:

• Doğrudan topraklanmış dağıtım ve alt iletim sistemlerinde, fiderlerin toprakarızalarına karşı korunması. Normalde bu fiderler radyal yapıdadır.

• Alt iletim ve iletim hatlarının artçı toprakarıza koruması.• İletim hatlarının hassas toprak arıza koruması. EF4PTOC mesafe koruma ile

karşılaştırıldığında, dirençli fazdan toprağa arızaları daha yüksek hassasiyetletespit eder.

• Güç trafolarının artçı toprak arıza koruması, trafo merkezinde toprak kaynağı ile.• Güç sistemine bağlı bulunan farklı donanımların toprak arıza koruması; örn.

şönt kapasitör bankları, şönt reaktörleri ve diğerleri.• Fidererin negatif dizi yönlü toprak arıza koruması, PT'ler Açık Üçgen bağlı bir

şekilde, Sıfır dizi gerilimi elde etmek mümkün değildir.• Önemli ortak bağlaşıma sahip çift devreli orta veya uzun aktarım hattının

negatif dizi yönlü toprak arıza koruması.

Pek çok uygulamada, farklı çalışma düzeyleri ve zaman gecikmeleri içerenkademelere gerek duyulabilir. EF4PTOC'de dört farklı, birbirinden ayrı olarakayarlanabilen kademe olabilir. EF4PTOC fonksiyonunun her kademesi yüksekseviyede esneklik içerir. Aşağıdaki seçenekler mümkündür:

Yönsüz/Yönlü fonksiyon: Bazı uygulamalarda fonksiyon yönsüz olarak kullanılır.Bu çoğunlukla korunan nesnenin kendisinin hiç arıza akımı beslemediği durumlariçin geçerlidir. Selektivite ve hızlı arıza giderme elde edebilmek için, yönlüfonksiyon gerekli olabilir. Bu durum, gözlü ve efektif topraklı iletim sistemlerininsimetrik olmayan toprak arıza koruması için geçerli olabilir. Yönlü rezidüel aşırıakım koruma, iletim hatlarındaki toprak arızalarının hızla giderilmesini sağlayantelekoruma iletişim düzenlerinde de etkili şekilde çalışabilir. Yönlü fonksiyon, ayarile belirlenen polarizasyon miktarını kullanır. Gerilim polarizasyonu (3U0 veya U2)çoğunlukla kullanılır, fakat alternatif olarak akım polarizasyonu (3I0 veya I2) nötr(sıfır dizi) kaynağı (ZN) sunan trafo nötrlerindeki akımlar kullanılarak (IPol · ZN)fonksiyon polarize edilir. Ayrıca, gerilim ve akım bileşenlerinin her ikisinintoplamının polarizasyonuna izin verildiği çifte polarizasyon da mümkündür.



Zaman karakteristiği seçenekleri: Birkaç farklı zaman karakteristik türü vardır;örneğin sabit zamanlı gecikme ve farklı türde ters zaman karakteristikleri. Farklıaşırı akım korumaları arasındaki seçicilik, normal olarak farklı korumaların çalışmazamanları arasındaki koordinasyonla etkinleştirilir. Optimal koordinasyonu eldeetmek için tüm aşırı akım korumalarının, aynı zaman karakteristiğine sahip olacakşekilde birbirleriyle koordine edilmesi gerekir. Bu nedenle, standartlaştırılmış çokgeniş bir ters zaman karakteristik yelpazesi mevcuttur: IEC ve ANSI. Kademe 1 ve4 için zaman karakteristikleri, mutlak gecikme süresi veya ters zaman karakteristiğiolarak seçilebilir. Kademe 2 ve 3 her zaman sabit zaman gecikmelidir ve sistemdeIDTM'ye gerek olmadığında kullanılır.

Tablo 9: Zaman karakteristiği

Eğri adıANSI İleri Derece Ters

ANSI Çok Ters

ANSI Normal Ters






IEC Normal Ters

IEC Çok Ters

IEC Ters



IEC Uzun Süre Ters

IEC Sabit Zamanlı

ASEA RI

RXIDG (logaritmik)

Güç trafoları enerjilendirilirken büyük miktarda ani akımlara maruz kalabilir. Aniakımın rezidüel akım bileşenleri bulunabilir. Bu olgunun nedeni trafonun manyetikçekirdeğinin çevrim bölümleri sırasında satürasyonudur. Ani akımın, rezidüel aşırıakım korumanın çalışma akımının üzerinde bir rezidüel akım seviyesine çıkmariski vardır. Ani akımın büyük bir sekonder harmonik içeriği vardır. Bu dakorumanın istenmeyen şekilde çalışmasını önlemekte kullanılabilir. Sonuç olarakEF4PTOC fonksiyonunun, eğer bu harmonik akımın düzeyi temel akımınayarlanmış olan belirli bir yüzdesinin üzerine çıkarsa, ikinci bir harmonik bastırma2ndHarmStab olanağı vardır.



6.4.3 Ayarlama kurallarıDört kademeli rezidüel aşırı akım koruma, sıfır veya negatif dizi yönü EF4PTOCiçin parametreler yerel HMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Dört kademeli aşırı rezidüel akım koruma için aşağıdaki ayarlar yapılabilir.


Çalışma: Korumayı şu şekilde ayarlar Açık veya Kapalı.

EnaDir: Her kademede yönlü mod seçimine ek olarak yönlü hesaplamayıetkinleştirir.

6.4.3.1 Kademe 1 ve 4 için ayarlar

n kademe 1 ve 4 anlamına gelir. x kademe 1, 2, 3 ve 4 anlamına gelir.

DirModex: x kademesinin yönlü modudur. Olası ayarlar: Kapalı/Yönsüz/İleri/Geri.

Karakteristx: x kademesi için zaman karakteristiğinin seçimi. Sabit zamanlıgecikme ve farklı türde ters zaman karakteristikleri kullanılabilir.

Ters zaman karakteristiği, yüksek akım arızalarının hızlı giderilmesini sağlar veaynı zamanda diğer ters zaman faz aşırı akım korumalarına seçicilik sağlar. Bu isegenellikle radyal şeklinde beslenen şebekelerde kullanılmakla birlikte gözlüşebekelerde de kullanılabilir. Gözlü şebekelerde, ayarlar şebeke arıza hesaplarınıbaz almalıdır.

Farklı korumalar arasında seçiciliği sağlayabilmek için, radyal şebekede ikikorumanın gecikme süreleri arasında minimum bir süre farkı Dt bulunmalıdır.Minimum süre farkı çeşitli durumlar için belirlenebilir. Mümkün olan en kısazaman farkını belirleyebilmek için korumaların çalışma zamanı, kesici açmazamanı ve koruma resetleme zamanı bilinmelidir. Bu gecikme süreleri korumaekipmanları arasında önemli farklılıklar gösterebilir. Aşağıdaki zaman gecikmeleriyaklaşık olarak düşünülebilir:

Koruma çalışma zamanı: 15-60 msn

Koruma resetleme zamanı: 15-60 msn

Kesici açma zamanı: 20-120 msn

Farklı karakteristiklerin açıklaması Teknik Kılavuzda (TM) yapılmıştır.

INx>: Kademe x için çalışma rezidüel akım düzeyi, IBase‘in %'si olarak verilmiştir.

kn: Kademe için bağımlı (ters) karakteristik için zaman çarpanı.



IMinn: Kademe nx için minimum çalışma akımı, ITemel’in %’si olarak. Standardagöre ANSI resetleme karakteristiği elde etmek için INx> altındaki IMinnparametrelerini ayarlayın. Eğer IMinn parametresi herhangi bir kademe için INx'inüstünde ayarlanır ise akım IMinn'in altına düştüğünde ANSI resetleme akımsıfırmış gibi çalışır.

tnMin: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma zamanı. Yüksekakımlarda ters zaman karakteristiği çalışma zamanını çok kısa verebilir. Buparametre ayarlanarak kademe kademe nçalışma süresinin ayarlanan değerden aslakısa olmaması sağlanabilir.

Akım

Çalışmazamanı

IMinn

tnMin


IEC09000164 V1 TR

Şekil 43: Ters zaman karakteristikleri için minimum çalışma akımı veçalışma zamanı.

Eğri tanımına tam olarak uymak için, ayar parametresi txMin, ayarlı olan akımyakalama değerinin yirmi katı olarak ölçülen akımın seçili ters eğrisinin çalışmazamanına eşit bir değere ayarlanmalıdır. Çalışma zamanı değerinin kn zamançarpanı için seçilmiş olan ayar değerine bağımlı olduğunu unutmayın.

6.4.3.2 Tüm kademeler için ortak ayarlar

tx: Kademe x için sabit zamanlı gecikme. Sabit zamanlı karakteristik seçilirsekullanılır.



AçıRCA: Derece olarak verilen röle karakteristik açısı. Bu açı, şekil 44 örneğindegösterildiği gibi tanımlanmıştır. Rezidüel akım referans gerilimin gerisindeolduğunda açı pozitif olarak tanımlanır (Upol = 3U0 veya U2)

Upol = 3U0 veya U2

I>Dir

RCA

Çalışma

en 05000135-4-nsi.vsd

IEC05000135 V4 TR

Şekil 44: Derece olarak röle karakteristik açısı

Normal bir iletim şebekesinde RCA normal değeri yaklaşık 65°'dir. Ayar aralığı-180° ila +180° arasındadır.

polYöntemi: Eğer yönlü polarizasyon şöyle ise tanımlar:

• Gerilim (3U0 veya U2)• Akım (3I0 · ZNpol veya 3I2 ·ZNpol burada ZNpol ifadesi RNpol + jXNpol) veya• her iki akım ve gerilim, Çift (çift polarlama, (3U0 + 3I0 · ZNpol) veya (U2 + I2

· ZNpol)).

Normalde dahili olarak hesaplanmış rezidüel toplamdan veya harici açık deltadanalınan gerilim polarizasyonu kullanılır.

Akım polarizasyonu, yerel kaynak güçlü olduğunda ve yüksek hassasiyetgerektiğinde faydalıdır. Bu tip durumlarda, polarizasyon gerilimi (3U0) %1değerinin altında olabilir ve akım polarizasyonu veya çift polarlama kullanılmasıgerekli olabilir. Ayarlanmış gerekli akımı (primer) minimum empedans (ZNpol) ileçarpın ve doğrulamak amacıyla fazdan toprağa gerilim yüzdesinin kesinlikle%1’den yüksek olduğunu kontrol edin (minimum 3U0>UPolMin ayarı).

RNPol, XNPol: Akım polarizasyonuna temel olarak, sıfır dizi kaynak primer ohmcinsinden ayarlanır. Ardından polarizasyon gerilimi 3I0 · ZNpol olarak elde edilir.



Znpol, (ZS1-ZS0)/3 olarak tanımlanabilir, bu da korumanın arkasındaki kaynağıntoprak geri dönüş empedansıdır. Yerel kaynaktaki maksimum toprak arıza akımıZN değerini U/(√3 · 3I0) olarak hesaplamak için kullanılabilir. Tipik olarak,minimum ZNPol (3 · sıfır dizi kaynağı) ayarlanır. Ayar primer ohm cinsinden yapılır.

Çift polarlama yöntemi kullanıldığında, ürünINx>· ZNpol öğesinin 3U0'dan büyükolmaması önemlidir. Büyük olursa ters yöndeki arızalarda hatalı çalışma riski doğar.

IPolMin: yönlü değerlendirme için kabul edilen minimum toprak arıza akımıdır.Bu değerden daha küçük akımlar için çalışma engellenir. Tipik ayar IBase’in%5-10’udur.

UPolMin: UBase'in %'si olarak verilen yönlü fonksiyon için minimumpolarizasyon (referans) rezidüel gerilim./√3.

I>Dir: Yönlü karşılaştırma düzeni için, IBase’in %’si olarak çalışma rezidüel akımsalma düzeyi. Bu ayar IBase'in %'si olarak verilir ve en düşük INx> ayarınınaltında ayarlanmalı ve yönlü ölçümler için ayarlanmalıdır. Çıkış sinyalleri STFWve STRV bir telekoruma düzeninde kullanılabilir. Uygun sinyal iletişim düzenibloğuna yapılandırılmalıdır.

6.4.3.3 2. harmonik bastırma

Güç trafosu enerjilendirildiğinde, bu sürenin bir bölümünde akım trafoçekirdeğinin doyma riski vardır. Bu da trafo ani yığılma akımıyla sonuçlanabilir.Bu da, ani yığılma akımının fazlar arasında sapıyor olması nedeniyle, şebekedeazalan rezidüel akımla sonuçlanır. Rezidüel aşırı akım fonksiyonunun istenmeyenaçma verme riski vardır. Ani yığılma akımında 2. harmonik bileşen oranı nispetenbüyüktür. Bu bileşen, bu istenmeyen fonksiyonu engellemek için bastırma sinyalioluşturmakta kullanılabilir.

Akım trafosu doyması sırasında, koruma tarafından yalancı rezidüel akım ölçümüyapabilir. Ayrıca burada 2. harmonik bastırma istenmeyen şekilde çalışmayıönleyebilir.

2ndHarmStab: 2. harmonik bastırma sinyalinin aktivasyonu için 2. harmonik akımiçeriğinin oranı. Burada ayar temel frekans rezidüel akımın %’si olarak verilmiştir.

HarmRestrainx: Kademe x engellemesini, harmonik bastırma fonksiyonundanetkinleştir.

6.4.3.4 Hat uygulama örneği1

Dört kademeli rezidüel aşırı akım koruma EF4PTOC farklı şekillerde kullanılabilir.Aşağıda, gözlü ve efektif topraklı sistemlerde kullanılan bir uygulama örneğiaçıklanmaktadır.



Bu koruma, korumalı hattaki rezidüel akımı ölçer. Koruma fonksiyonunun,rezidüel gerilimin (sıfır dizi gerilim) polarizasyon niceliği olduğu bir yönfonksiyonuna sahiptir.

Rezidüel gerilim ve akım üç fazlı bir dizi gerilim trafosu ve akım trafosukullanıldığında dahili olarak üretilebilir.

xx05000149.vsd

IN>

IEC05000149 V1 TR

Şekil 45: Polarizasyon geriliminin açık deltadan bağlanması

Farklı kademeler aşağıdaki gibi açıklanabilir.

Kademe 1Bu kademe yönlü ani fonksiyona sahiptir. Korumalı hattın aşırı menzil olmasınaizin verilmeme koşulu vardır.



IEC05000150-en-2.vsd

I2

Bir veya iki fazlı toprak arıza

3I0

veya toprak bağlantısı olmaksızın simetrik olmayan kısa devre

IEC05000150 V3 TR

Şekil 46: Kademe 1, birinci hesaplama

Hat üzerinde bulunan rezidüel akım, uzak baradaki bir arızada hesaplanır (bir veyaiki fazdan toprağa arıza). Seçiciliği temin etmek için, kademe 1'in bu arızadaaçılmaması gerekir. Bu koşul denklem 38 örneğine göre formüle edilebilir.

step1 0I 1.2 3I (remote busbar)³ ×


Sıfır dizi akımın güç sisteminde dağıtılmasının sonucu olarak, uzak baradan çıkanhatlardan biri servis dışı bırakılırsa, korumaya gelen akım daha yüksek olabilir,bakınız şekil 47.


IN >

Bir veya iki fazli toprak arizasi

3I0

IEC05000151 V2 TR

Şekil 47: Kademe 1, ikinci hesaplama. Uzak bara, bir hat servis dışıbırakılmış olarak

Koşul denklem 39 örneğine göre tanımlanır.



step1 0I 1.2 3I (remote busbar with one line out)³ ×

EQUATION1200 V3 TR (Denklem 39)

Uzak baradaki büyük güç trafosunun (Y0/D) bağlantısı kesilirse, kademe 1 değeridaha yüksek olabilir.

Çift devreli hatlarda, paralel hatlar arasında sıfır dizi ortak empedans ile özeldurum meydana gelir, bakınız şekil 48.

IN >

Bir fazdan topraga ariza

3I0

IEC05000152-en-2.vsdIEC05000152 V2 TR

Şekil 48: Kademe 1, üçüncü hesaplama

Bu durumda, hattaki rezidüel akım uzak barada toprak arızası olduğu durumdandaha büyük olabilir.

step1 0I 1.2 3I³ ×EQUATION1201 V3 EN (Denklem 40)

Kademe 1 için akım ayarı, koruma tarafından ölçülen rezidüel akımların en büyüğüolarak seçilir.

Kademe 2Bu kademenin yönlü fonksiyonu ve yaklaşık 0,4 sn'lik kısa bir zaman gecikmesivardır. Kademe 2, hat üzerinde kademe 1 tarafından tespit edilmeyen tüm toprakarızalarını tespit eder.



IN >

Bir veya iki fazli toprak arizasi

3I0

IEC05000154-en-2.vsdIEC05000154 V2 TR

Şekil 49: Kademe 2, menzil hesaplama kontrolü

Hattaki rezidüel akım, minimum toprak arıza akımı ile çalışma durumundahesaplanır. Hattın tümünün kademe 2 tarafından kapsanması koşulu denklem 41örneğine göre formüle edilebilir.

step2 0I 0.7 3I (at remote busbar)³ ×EQUATION1202 V4 TR (Denklem 41)

Seçiciliği sağlayabilmek için kademe 2’nin uzak trafo merkezinden gelen birsonraki hattaki kademe 2 arızalarında çalışmayacağı şekilde ayarlanması gerekir.Şekil 50 örneğinde gösterildiği gibi bir arıza olduğunu düşünün.

IN >


3I0

IN >

3I0x x

IEC05000155-en-2.vsdIEC05000155 V2 TR

Şekil 50: Kademe 2, seçicilik hesaplama

Kademe 2 için ikinci bir kriter denklem 42 örneğinde gösterilmiştir.

11 0

step2 step10

3I I .2 I3I

³ × ×


burada:

Ikademr1 arızalı hatta kademe 1 için akım ayarıdır.



Kademe 3Bu kademenin yönlü fonksiyonu ve kademe 2'den biraz daha büyük yaklaşık 0,8sn'lik kısa bir gecikme zamanı vardır. Kademe 3, kademe 2 ile karşılaştırıldığındatoprağa karşı daha yüksek arıza direncine sahip toprak arızalarının seçici açılmasınıetkinleştirecektir. Kademe 3’ün gereksinimi şebekedeki diğer toprak arızakorumalarına seçicilik sağlamasıdır. Bir ayar kriteri şekil 51 örneğinde gösterilmiştir.


IN >


3I0

IN >

3I0x

IEC05000156 V2 TR

Şekil 51: Kademe 3, Seçicilik hesaplama

1 0step3 step2

02

3I I .2 I3I

³ × ×


burada:

Ikademe2 arızalı hatta kademe 2 için seçilen akım ayarıdır.

Kademe 4Bu kademenin normalde yönsüz fonksiyonu ve nispeten uzun gecikme zamanıvardır. Kademe 4'ün görevi, büyük arıza direncine sahip toprak arızalarını (örneğinağaç arızalarını) tespit etmek ve açma başlatmaktır. Kademe 4 ayrıca, bir kesicininveya başka anahtarlama donanımlarının bir veya iki kutbunun açık, diğerkutupların kapalı olduğu seri arızaları tespit eder.

Hem yüksek dirençli toprak arızaları hem de seri arızalar, şebekeye sıfır dizi akımakışı verir. Bu tür akımlar telekomünikasyon sistemlerinde ve toprağa akımlardabozulmalara neden olurlar. Bu tür arızaların giderilmesi can güvenliği ve yangınemniyeti açısından çok önemlidir.

Kademe 4 için akım ayarı genellikle 100 A’e kadar ayarlanır (primer 3I0). Çoğuuygulamada sabit zamanlı gecikme 1,2 – 2,0 saniye aralığında kullanılır. Diğeruygulamalarda akıma bağlı ters zaman karakteristiği kullanılır. Bu da hassas toprakarızası koruma için daha yüksek seviyede seçiciliğe olanak tanır.



6.5 Hassas yönlü rezidüel aşırı akım ve güç korumaSDEPSDE




Hassas yönlü rezidüel aşırı akım vegüç koruma

SDEPSDE - 67N

6.5.2 UygulamaYüksek empedans topraklamalı şebekelerde, fazdan toprağa arıza akımı, kısa devreakımlarından önemli derecede daha küçüktür. Toprak arıza korumada karşılaşılanbir diğer zorluk ise; fazdan toprağa arıza akımının büyüklüğünün, şebekeüzerindeki arıza konumundan neredeyse bağımsız olmasıdır.

Yüksek empedans topraklı şebekelerde, yönlü rezidüel akım fazdan toprağaarızaların tespit edilmesinde ve selektif olarak açılmasında kullanılabilir. Koruma3I0 · cos φ rezidüel akım bileşenini kullanır, burada φ rezidüel akım ve rezidüelgerilim (-3U0) arasındaki açıdır ve karakteristik bir açıyla kompanse edilmiştir.Alternatif olarak, fonksiyon kesin 3I0 seviyesine, açı denetleme 3I0 ve cos φ ilebirlikte ayarlanabilir.

Yüksek empedans topraklı şebekelerde, yönlü rezidüel güç fazdan toprağaarızaların tespit edilmesinde ve selektif olarak açılmasında kullanılabilir. Koruma3I0 · 3U0 · cos φ rezidüel akım bileşenini kullanır, burada φ rezidüel akım vereferans rezidüel gerilim arasındaki açıdır ve karakteristik bir açıyla kompanseedilmiştir.

Normal bir yönsüz rezidüel akım fonksiyonu, sabit veya ters zaman gecikmesiylebirlikte kullanılabilir.

Ayrıca, yönsüz hassas artçıl koruma için yedek nötr nokta gerilim fonksiyonu dakullanıma sunulmuştur.

Yalıtılmış bir şebekede, yani şebekenin toprakla sadece faz kondüktörleri ve toprakarasındaki kapasiteler üzerinden kuple olduğu şebekede, rezidüel akımın fazkayması referans rezidüel gerilimle karşılaştırıldığında her zaman -90º'dır. Böylebir şebekede karakteristik açı -90º olarak seçilir.

Dirençli topraklanmış veya paralel dirençli Petersen bobinli topraklanmışşebekelerde, toprak arızası tespitinde aktif rezidüel akım komponenti (rezidüelgerilimle birlikte fazda) kullanılmalıdır. Bu tür şebekelerde karakteristik açı 0ºolarak seçilir.



Rezidüel akımın genliği arıza konumundan bağımsız olduğundan, toprak arızakorumasının selektivitesi zaman selektivitesiyle elde edilir.

Hassas yönlü rezidüel aşırı akım koruma ne zaman kullanılmalı ve hassas yönlürezidüel güç koruma ne zaman kullanılmalıdır? Aşağıdaki noktaları dikkate alın:

• Hassas yönlü rezidüel aşırı akım koruma daha fazla hassasiyet olanağı sunar• Hassas yönlü rezidüel güç koruma ters zaman karakteristiklerinin

kullanılmasına olanak tanır. Bu, yüksek kapasite toprak arıza akımlarına sahip,yüksek empedans topraklı büyük şebekelerde geçerlidir.

• Bazı güç sistemlerinde, örneğin düşük empedans topraklı sistemlerde, orta boynötr nokta direnç kullanılır. Böyle bir direnç, sıfır dirençli bir fazdan toprağaarızada 200 - 400 A dirençli toprak arıza akım komponenti verecektir. Böylebir sistemde yönlü rezidüel güç koruma selektivite için daha iyi olasılıklarsunmaktadır ve bunlar invers zaman güç karakteristikleri ile etkinleştirilmiştir.

6.5.3 Ayarlama kurallarıHassas toprak arıza koruma, yüksek empedans topraklı sistemlerde veya dirençlitoprağa sahip sistemlerde kullanılır. Bu sistemlerde, nötr nokta direnci normalyüksek empedanstan daha yüksek, faz-faz kısa devre akımından daha düşük toprakarıza akımına sahiptir.

Yüksek empedans bir sistemde arıza akımının, sistemin sadece toprağa sıfır dizişönt empedansı ile ve arıza direnciyle sınırlı olduğu varsayılır. Sistemdeki tüm seriempedansların sıfır olduğu varsayılır.

Yüksek empedans topraklı bir sistemde toprak arıza koruma ayarında, nötr noktagerilimi (sıfır dizi gerilimi) ve toprak arıza akımı istenilen hassasiyette hesaplanır(arıza direnci). Karmaşık sıfır nokta gerilim (sıfır dizi) aşağıda gösterildiği gibihesaplanır:

phase

0f

0

UU

3 R1

Z

=×

+


Burada

Uphase arıza noktasında arızadan önce bulunan faz gerilimidir,

Rf arıza noktasındaki toprak direncidir, ve

Z0 sistemin toprak sıfır dizi empedansıdır

Arıza noktasındaki arıza akımı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:



phase

j 0

0 f

3 UI 3I

Z 3 R

×= =

+ ×


Empedans Z0 sistem topraklamasına bağlıdır. Yalıtılmış bir sistemde (nötr noktaaygıtı olmadan) empedans, faz kondüktörleri ve toprak arasındaki kapasitif kuplajaeşittir.

phase

0 c

j

3 UZ jX j

I

×= - = -


Burada

Ij dirençli olmayan faz-toprak arızasında kapasitif toprak arızasıdır

Xc toprak kapasitif reaktansıdır

Nötr nokta dirençli bir sistemde (direnç topraklı sistemler), Z0 empedansı aşağıdakigibi hesaplanır:

c n0

c n

jX 3RZ

jX 3R

- ×=- +


Burada

Rn nötr nokta direncinin direncidir

Çoğu sistemde ayrıca, bir veya daha fazla trafo nötr noktasına bağlı bir nötr noktareaktörü (Petersen bobini) vardır. Bu tür sistemlerde Z0 empedansı aşağıdaki gibihesaplanabilir:

( )n n c

0 c n n

n c n n c

9R X XZ jX // 3R // j3X

3X X j3R 3X X= - =

+ × -


Burada

Xn Petersen bobininin reaktansıdır. Petersen bobini iyi ayarlanmışsa 3Xn = Xc elde edilir. Budurumda Z0 empedansı aşağıdaki gibidir: Z0 = 3Rn



Şimdi, direnç ile topraklamada, yüksek empedans topraklamadan daha yüksektoprak arıza akımı veren bir sistemi düşünelim. Sistemdeki seri empedanslar artıkgöz ardı edilemez. Tek fazdan toprağa arızalı bir sistem şekil 52 örneğindeaçıklanmıştır.

Trafo Merkezi A

Trafo Merkezi B

ZhatAB,1 (kon. sek) ZhatAB,0

(sifir sek)

ZhatBC,1 (kon. sek) ZhatBC,0

(sifir sek)

U0A

U0B

3I0

Faz-toprak arizasi

RNZT,1 (kon. sek) ZT,0 (sifir sek)

Kaynak empedansi Zsc (kon. sek)

=IEC06000654=1=tr=Original.vsdIEC06000654 V1 TR

Şekil 52: Ayarların hesaplanması için güç sistemi eşdeğeri

Rezidüel arıza akımı aşağıdaki şekilde yazılabilir:

phase

0

1 0 f

3U3I

2 Z Z 3 R=

× + + ×


Burada

Uphase arıza noktasında arızadan önce bulunan faz gerilimidir

Z1 arıza noktasında toplam pozitif dizi empedanstır. Z1 = Zsc+ZT,1+ZlineAB,1+ZlineBC,1

Z0 arıza noktasında toplam sıfır dizi empedanstır. Z0 = ZT,0+3RN+ZlineAB,0+ZlineBC,0

Rf arıza direncidir.

Trafo A ve B’deki rezidüel gerilimler aşağıdaki gibi yazılabilir:



( )0 A 0 T,0 NU 3I Z 3R= × +


OB 0 T,0 N lineAB,0U 3I (Z 3R Z )= × + +


Hassas toprak arıza korumaları tarafından ölçülen A ve B’deki rezidüel güçaşağıdaki gibidir:

0 A 0A 0S 3U 3I= ×


0 B 0B 0S 3U 3I= ×


Rezidüel güç karmaşık bir niceliktir. Koruma, karakteristik açı RCA'da maksimumhassasiyete sahip olacaktır. Karakteristik açıda koruma tarafından ölçülen görünürrezidüel güç bileşeni aşağıdaki gibi yazılabilir:

0 A ,prot 0A 0 AS 3U 3I cosj= × ×


0 B,prot 0B 0 BS 3U 3I cosj= × ×


φA ve φB açıları, trafoda karakteristik açı RCA ile kompanse edilmiş rezidüel akımve rezidüel gerilim arasındaki faz açılarıdır.

Koruma, karakteristik açı yönündeki güç bileşenlerini ölçüm için ve de ters zamangecikmesi için baz olarak kullanacaktır.

Ters zaman gecikmesi aşağıdaki gibi tanımlanır:

0 0inv

0 0

kSN (3I 3U cos (reference))t3I 3U cos (measured)× × × j

=× × j



Fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/KapalıÇalışma ayarı ile birlikte.

OpMode ayarı ile, yönlü fonksiyon prensibi seçilir.



OpMode3I0Cosfi olarak ayarlandığında, RCADir karakteristik açısına eşit yöndeakım bileşeninin maksimum hassasiyeti vardır. RCADir karakteristiği Şekil 53örneğinde gösterildiği gibi 0°‘ye eşittir.

= = 0 , 0RCADir ROADir

03I

ϕ = −0 refang(3I ) ang(3U )

− =0 ref3U U03I cos⋅ ϕ

IEC06000648-3-en.vsdIEC06000648 V3 TR

Şekil 53: 0°'ye eşit RCADir karakteristiği.

RCADir karakteristiği şekil 54 örneğinde gösterildiği gibi -90°‘ye eşittir.

IEC06000649_3_en.vsd

refU= − = 90 , 90RCADir ROADir

03I

03 ⋅ ϕI cos

ϕ = −0(3 ) ( )refang I ang U

− 03U

IEC06000649 V3 TR

Şekil 54: -90°’ye eşit RCADir karakteristiği

OpMode3U03I0cosfi olarak ayarlandığında, bu yöndeki görünür rezidüel güçbileşeni ölçülür.

OpMode3I0 ve fi olarak ayarlandığında fonksiyon, rezidüel akımın INDir>ayarından daha büyük olması ve rezidüel akım açısının RCADir ± ROADir sektörüiçerisinde bulunması durumunda çalışır.



RCADir = 0° ve ROADir = 80° için karakteristik şekil 55 örneğinde gösterilmiştir.

-3U0

Çalistirma alani

3I0

RCADir = 0º

ROADir = 80º


IEC06000652 V3 TR

Şekil 55: RCADir = 0° ve ROADir = 80° için karakteristik

DirModeİleri veya Geri olarak ayarlanır ve açma fonksiyonunun yönü yönlürezidüel akım fonksiyonundan ayarlanır.

Yönlü koruma modlarının tümünde rezidüel akım salma seviyesi ayarı INRel>vardır ve IBase’in %’si olarak ayarlanır. Bu ayar tespit edilecek en düşük arızaakımından daha küçük veya buna eşit olarak seçilmelidir.

Yönlü koruma modlarının tümünde rezidüel akım salma seviyesi ayarı UNRel>vardır ve UBase’in %’si olarak ayarlanır. Bu ayar tespit edilecek en düşük arızarezidüel geriliminden daha küçük veya buna eşit olarak seçilmelidir.

Sabit zaman gecikmesi seçildiyse, yönlü rezidüel akım koruma için sabit zamangecikmesi tDef'tir ve saniye olarak verilmiştir.

Yölü fonksiyonlar için karakteristik açı RCADir derece olarak ayarlanır. Aktifakım bileşeni sadece arızalı fider üzerinde göründüğünden, nötr nokta direnci ilebirlikte RCADir normal olarak yüksek empedans topraklı şebekede 0°'a eşit olarakayarlanır. Yalıtımlı bir şebekede RCADir değeri -90° olarak ayarlanır, çünkü tümakımlar genelde kapasitiftir.

Röle açma açısı ROADir derece olarak ayarlanır. RCADir’den farklılığıROADir’den fazla olan açılar için, koruma fonksiyonu engelenir. Bu ayar, akımtrafosu faz açısı hatası nedeniyle büyük kapasitif toprak arıza akımı katkısı olanarızasız fiderler için, istenmeden çalışmayı engellemek için kullanılabilir.

OpMode ayarı şu şekilde yapıldığında, INCosPhi> yönlü fonksiyon için çalışmaakım seviyesidir: 3I0Cosfi. Bu ayar IBase’in %’si olarak verilir. Bu ayar,



korumanın gereken hassasiyetindeki aktif veya kapasitif toprak arıza akımınınhesaplanmasını temel almalıdır.

OpMode ayarı şu şekilde yapıldığında, SN> yönlü fonksiyon için çalışma akımseviyesidir: 3I03U0Cosfi. Bu ayar SBase’in %’si olarak verilir. Bu ayar, korumanıngereken hassasiyetindeki aktif veya kapasitif toprak arıza rezidüel güçhesaplanmasını temel almalıdır.

Hassas yönlü rezidüel aşırı akım ve güç koruma fonksiyonu için giriş trafosu, fazakım trafosu ile aynı kısa devre kapasitesine sahiptir.

Rezidüel güç için zaman gecikmesi seçilirse, gecikme zamanı iki ayarparametresine bağlıdır. SRef referans rezidüel güçtür ve SBase'in %'si olarakverilir. kSN zaman çarpanıdır. Zaman gecikmesi aşağıdaki ifadeye uygun olacaktır:

inv0 0

kSN Sreft

3I 3U cos (measured)j×

=× ×


OpMode ayarı şu şekilde yapıldığında, INDir> yönlü fonksiyon için çalışma akımseviyesidir: 3I0 ve fi. Bu ayar IBase’in %’si olarak verilir. Bu ayar, korumanıngereken hassasiyetindeki toprak arıza akımının hesaplanmasını temel almalıdır.

OpINNonDir> şöyle ayarlanır Açık ve böylece yönsüz rezidüel akım korumaaktifleştirilir.

INNonDir> yönsüz fonksiyon için çalışma akım düzeyidir. Bu ayar IBase’in %’siolarak verilir. Bu ayar çoklu arızaların, yönlü fonksiyonda olduğundan daha kısasürede tespitinde ve giderilmesinde kullanılabilir. Akım ayarı, korumalı hattakimaksimum tek faz rezidüel akımdan daha büyük olmalıdır.

TimeChar yönsüz rezidüel akım koruma için gecikme zamanı karakteristiğidir.Sabit zamanlı gecikme ve farklı türde ters zaman karakteristikleri kullanılabilir:

ANSI İleri Derece Ters

ANSI Çok Ters

ANSI Normal Ters






IEC Normal Ters

IEC Çok Ters

IEC Ters






IEC Uzun Süre Ters

IEC Sabit zamanlı

ASEA RI

RXIDG (logaritmik)

Farklı karakteristiklerin açıklaması Teknik Kılavuzda yapılmıştır.

tINNonDir yönsüz toprak arıza akım korumanın sabit gecikme zamanıdır ve snolarak verilmiştir.

OpUN> şu şekilde ayarlanır Açık böylece rezidüel gerilim korumanın açmafonksiyonu aktifleştirilir.

tUN rezidüel gerilim korumanın açma fonksiyonu için sabit zaman gecikmesidir vesn olarak verilmiştir.

6.6 Isıl aşırı yük koruma, bir zaman sabitesi Santigrat/Fahrenayt LCPTTR/LFPTTR




Isıl aşırı yük koruma, bir zamansabitesi, Santigrat derece

LCPTTR 26

Isıl aşırı yük koruma, bir zamansabitesi, Fahrenhayt

LFPTTR 26

6.6.2 UygulamaBir güç sistemindeki hatlar ve kablolar, belirli maksimum yük akım düzeyleri içintasarlanmıştır. Akım bu belirlenen düzeyi aşarsa, kayıpların seviyesi bekleneninüzerine çıkacaktır. Sonuç olarak iletkenlerin ısısı artacaktır. Hat ve kablolarınsıcaklıkları çok yüksek değerlere çıkarsa, donanımda hasar meydana gelebilir:



• Havai hatlardaki sarkma kabul edilemez seviyelere gelebilir.• İletkenlerin (örneğin alüminyum iletkenlerin) sıcaklıkları çok yükselirse,

malzeme hasar görür.• Aşırı ısı kablolardaki yalıtımın hasar görmesine neden olabilir. Bunun

sonucunda fazdan faza veya fazdan toprağa arızalar meydana gelebilir

Güç sistemine stres bindiği durumlarda, hatlara ve kablolara sınırlı bir süre içinaşırı yükleme yapılması gerekebilir. Bu işlem risk olmadan yapılabilmelidir.

Termal aşırı yük koruma, kablo ve hatların geçici olarak aşırı yüklenmesinimümkün kılan bilgiyi sağlar. Isıl aşırı yük koruma LCPTTR veya LFPTTRseçimine bağlı olarak, Santigrat veya Fahrenayt cinsinden iletken sıcaklığını sürekliolarak tahmin eder. Bu tahmin yapılırken akım ölçümü baz alınarak elde edilen hattın/kablonun bir ısıl modeli kullanılarak yapılır.

Eğer korunan nesnenin sıcaklığı önceden ayarlanan uyarı düzeyi AlarmTemp’eerişirse, operatöre ALARM sinyali gönderilir. Bu da, sıcaklık düzeyleri tehlikeli birdurum almadan önce güç sisteminde tedbir alınmasına olanak tanır. Sıcaklıkyükselmeye devam eder ve açma değeri AçmaTemp’e yaklaşırsa, koruma korumalıhatta açma başlatır.

6.6.3 Ayarlama kurallarıIsıl aşırı yük koruma için parametreler bir zaman sabitesi, Santigrat/FahrenaytLCPTTR/LFPTTR yerel HMI veya PCM600 ile ayarlanır.

Isıl aşırı yük koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.


Çalışma: Kapalı/Açık

IRef: ITemel'in %'si cinsinden verilen sürekli rejim (uç) sıcaklık yükselişi TRef'iveren referans, sürekli rejim akımı. Bu akımın, (yılda birkaç saat) acil çalışmasırasında hat/kablo için izin verilen maksimum sürekli rejim akımına ayarlanmasıtavsiye edilir.

TRef: Sürekli rejim akımı IRef'e karşılık gelen referans sıcaklık yükselişi (uçsıcaklık). Kablo kılavuzlarından, ilgili iletken sıcaklıkları ile birlikte akım değerlerigenellikle verilir. Bu değerler; toprak sıcaklığı, ortam havası sıcaklığı, kablonundöşenme şekli ve toprak ısıl direnci gibi farklı koşullar için temin edilmiştir. Havaiiletkenlerin kılavuzlarında, sıcaklık ve bunlara karşılık gelen akım değerleriverilmiştir.

Tau: Korumalı devrenin ısıl zaman sabiti dakika olarak verilir. Ayrıntılar içinlütfen üretici kılavuzuna bakınız.

AçmaSıcaklığı: Korumalı devrenin açılması için sıcaklık değeri. Kablolar için, izinverilen maksimum iletken sıcaklığı 90°C (194°F) olarak ifade edilmiştir. Havai



hatlar için, alüminyum iletken için kritik sıcaklık yaklaşık 90 - 100°C (194-212°F)değerindedir. Bakır bir iletken için, normal değer 70°C (158°F)'dir.

AlarmSıc: Korumalı devrenin alarm vermesi için sıcaklık düzeyi. ALARM sinyali,devre açılmadan önce uyarı amacıyla kullanılabilir. Bu nedenle bu ayar açmadüzeyinin altında olacaktır. Aynı zamanda normal çalışma sırasındaki maksimumiletken sıcaklığının üzerinde olacaktır. Kablolar için, bu düzey 65°C (149°F) olarakverilmiştir. Havai hatlar için de benzer değerler belirtilmiştir. Uygun bir ayar, açmadeğerinin 15°C (59°F) altında olabilir.

ReclSıc: Korumadan kilitleme sinyali KİLİTLEME’nin serbest bırakıldığı sıcaklıkdüzeyi. Termal aşırı yük koruma açıldığında, kilitleme sinyali aktifleştirilir. Businyalin amacı, iletken sıcaklığı yüksek olduğu sürece korumalı devrenin önündekianahtarı bloke etmektir. Tahmin edilen sıcaklık ayarlanan değerin altına indiğindesinyal serbest bırakılır. Bu sıcaklık değeri alarm sıcaklığının altında seçilmelidir.

6.7 Kesici arıza koruması 3-faz aktivasyonu ve çıkışıCCRBRF




Kesici arıza koruma, 3-faz aktivasyonuve çıkışı

CCRBRF

3I>BF

SYMBOL-U V1 TR

50BF

6.7.2 UygulamaArıza giderme sisteminin tasarımında N-1 kriteri sıklıkla kullanılır. Bunun anlamı,arıza giderme sistemi içerisindeki bileşenlerden birinin çalışmaması durumundadahi arızanın giderilmesi gerektiğidir. Arıza giderme sisteminde gereklibileşenlerden birisi devre kesicidir. Pratik ve ekonomik nedenlerden, korunanbileşen için iki devre kesicinin olması uygun değildir. Bunun yerine kesici arızakoruma kullanılır.

Korumalı bileşenin “normal” devre kesicisinde bir açma arızasının meydanagelmesi durumunda, kesici arızası koruma, 3-faz aktivasyonu ve çıkışı (CCRBRF)fonksiyonu komşu devre kesicilere yedek açma komutu gönderir. Kesicinin akımıkesemediğinin tespit edilmesi, akım ölçümü yöntemiyle veya geride kalan açmasinyalinin tespitiyle yapılır (koşulsuz).



CCRBRF ayrıca tekrar açma da verebilir. Bunun anlamı korumalı devre kesiciyeikinci bir açma sinyalinin gönderilmesidir. Tekrar açma fonksiyonu kesicininçalışma ihtimalini artırmak içindir. Ayrıca röle bakım ve test çalışmaları sırasındadiğer kesicilerin yedek açma vermemesi için de kullanılabilir.

6.7.3 Ayarlama kurallarıKesici arıza koruma 3 faz aktivasyonu ve CCRBRF çıkışı için parametreler, yerelHMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Kesici arızası koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.



FonksiyonModu Bu parametre aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: Akım veya İletişim.Bu kesici arızasının tespit edileceği yöntemi belirtir. Akım modunda arıza tespitiiçin akım ölçümü kullanılır. Modda İletişim kesici pozisyon sinyalinin uzunsürmesi, kesicinin arıza yaptığının göstergesi olarak kullanılır. Mod Akım&Kontakher iki tespit yönteminin de aktif olduğunu gösterir. İletişim modu, devre kesicidengeçen arızalı akımın küçük olduğu uygulamalarda kullanılabilir. Bu da bazıjeneratör koruma uygulamaları (örneği tersine güç koruma) veya hattın zayıf uçbeslemeyle sonlandığı durumlardır.

TkrrAçmaModu: Bu ayar tekrar açma fonksiyonunun çalışmasını belirler.TekrarAçma Kapalı tekrar açmanın kapalı olduğunu gösterir. Devre Kesici KonumKontrol (devre kesici konum kontrolü) ve Akım tekrar açma yapabilmek için fazakımı çalışma düzeyinden yüksek olmalıdır. Devre Kesici Konum Kontrol (devrekesici konum kontrolü) ve İletişim çalıştırma için yedek açma devre kesici kapalıolduğunda yapılır (kesici pozisyonu kullanılır). CBPoz Kontrolü Yok kesicipozisyon kontrol edilmeden yeniden açma yapıldığı anlamına gelir.

Tablo 10: TkrrAçmaModu ve FonksiyonModu parametreleri arasındaki bağımlılık

TekrarAçmaModu FonksiyonModu AçıklamaTekrarAçma Kapalı Kullanılmıyor tekrar açma fonksiyonu aktif

değil

Devre Kesici Konum Kontrol Akım tekrar açma yapabilmek için fazakımı çalışma düzeyindenyüksek olmalıdır

İletişim tekrar açma zamanı sonbulduğunda, kesici konumukesicinin hala kapalı olduğunugösterdiğinde, tekrar açmayapılır

Akım&Kontak her iki yöntem de kullanılır




TekrarAçmaModu FonksiyonModu AçıklamaCBPoz Kontrolü Yok Akım tekrar açma kesici konumu

kontrol edilmeden yapılır

İletişim tekrar açma kesici konumukontrol edilmeden yapılır

Akım&Kontak her iki yöntem de kullanılır

BuAçmaModu: Yedek açma modu, kesici arızasını tespit edecek akım kriterinibelirtir. Bu ise Akım çalışma 2/4 üç faz akımından en az iki tanesinin ve rezidüelakımının kesici arızası belirtecek şekilde yüksek olmasıdır. 1/3 üç faz akımından enaz bir tanesinin akımının kesici arızası belirtecek şekilde yüksek olmasıdır. 1/4 üçfaz akımından en az bir tanesinin ve rezidüel akımının kesici arızası belirtecekşekilde yüksek olmasıdır. Birçok uygulamada 1/3 yeterlidir. Bu ise İletişimçalıştırma için yedek açma devre kesici kapalı olduğunda yapılır (kesici pozisyonukullanılır).

IP>: Kesici arızasının tespiti için akım seviyesi, IBase’in %’si olarak ayarlanır. Buparametre, küçük arıza akımına sahip arızaların tespit edilebileceği şekildeayarlanmalıdır. Bu ayar kesici arızası korumanın, en hassas koruma fonksiyonutarafından başlatılacağı şekilde yapılabilir. Ayar tipik olarak ITemel’in %10’udur.

I>BlkCont: Eğer kontak bazlı kesici arızası tespit ediliyorsa, herhangi bir fazakımının bu ayardan yüksek olması durumunda bu fonksiyon bloke edilebilir. EğerFonksiyonModuAkım&Kontak olarak yapıldıysa, yüksek akımlı arızalarda kesiciarızası akım ölçüm fonksiyonu tarafından güvenli şekilde tespit edilir. Güvenliğiartırmak için kontak bazlı fonksiyon yüksek akımlar için etkisizleştirilmelidir. Buayar IBase’in %5 – 200 aralığında verilebilir.

IN>: Kesici arızasının tespiti için rezidüel akım düzeyi, IBase’in %’si olarakayarlanır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde, fazdan toprağa arızalardakirezidüel akım, normalde kısa devre akımlarından çok daha küçüktür. Busistemlerde tek faz toprak arızalarında kesici arızasının tespiti için, rezidüel akımınayrı olarak ölçülmesi gereklidir. Ayrıca, efektif topraklı sistemlerde toprak arızasıakım koruma ayarları, nispeten düşük akım düzeylerinde de seçilebilir.BuAçmaModu şöyle ayarlanır 1/4. Akım ayarının, hassas toprak arızası korumasıayarına göre seçilmesi gerekir. Bu ayar IBase’in %2 – 200 aralığında verilebilir.

t1: Tekrar açma zaman gecikmesi. Bu ayar 0 – 60s aralığında 0,001 s’likkademelerle verilebilir. Tipik ayar 0 – 50ms’dir.

t2: Artçı açmanın zaman gecikmesi. Bu ayarın seçimi, istenmeyen şekildeçalışmasına fırsat vermemek için olabildiğince kısa yapılır. Ayar tipik olarak 90 –200ms’dir (ayrıca tekrar açma zamanlayıcıya bağlıdır).

Tekrar açma için minimum zaman gecikmesi aşağıdaki şekilde tahmin edilebilir:

_2 1³ + + +cbopen BFP reset margint t t t tEQUATION1430 V1 EN (Denklem 58)



burada:

tcbopen devre kesicinin maksimum açılma süresidir

tBFP_reset kesici arıza fonksiyonunun doğru kesici fonksiyonunu (resetleme akım kriteri) tespit etmesiiçin maksimum süredir.

tmargin emniyet payıdır.

Çoğunlukla toplam arıza giderme süresinin, verilen kritik bir süreden daha azolmasını gerektirir. Bu süre genellikle enerji santraline yakın bir arızada, geçicistabilitenin sağlanması olanağına bağlıdır.

Zaman


Koruma çalışma zamanı

Açma ve Başlatma CCRBRF

Normal tcbaçık

Pay

Yen. açma gecikmesi t1

yeniden açma sonrası tcbaçık

tBFÖnayar

Minimum yedek açma gecikmesi t2



IEC05000479 V2 TR

Şekil 56: Zamanlama sırası

6.8 Stub koruma STBPTOC




Stub koruma STBPTOC

3I>STUB

SYMBOL-T V1 TR

50STB



6.8.2 UygulamaStub koruma STBPTOC servis dışı bırakılan nesneyi besleyen iki trafo grubutarafından beslenen basit bir faz aşırı akım korumadır. Stub koruma sadecenesnenin ayırıcısı açık olduğunda aktif hale gelir. STBPTOCakım trafoları ile açıkayırıcı arasındaki bölümde bulunan arızaların hızla giderilmesine olanak tanır.

Ayiriciyi Aç

IED


IEC08000015 V1 TR

Şekil 57: 1½ kesici düzeninde stub koruma için tipik bağlantı.

6.8.3 Ayarlama kurallarıStub koruma STBPTOC için parametreler, yerel HMI veya PCM600 üzerindenyapılır.

Stub koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.





I>: Stub koruma için akım düzeyi, ITemel’in %’si olarak ayarlanır. Bu parametre,stubda bulunan tüm arızaların tespit edilebileceği şekilde ayarlanmalıdır. Bunedenle bu ayar arıza hesaplamalarını baz almalıdır.

6.9 Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD




Kutup uyuşmazlığı koruma CCRPLD

PD

SYMBOL-S V1 TR

52PD

6.9.2 UygulamaDevre kesicinin çalışması sırasında (açılma veya kapanma) devre kesicininkutupları arasında uyuşmazlık olma riski vardır. Bir kutup açık, diğer ikisi kapalıveya iki kutup açık bir kutup kapalı olabilir. Bir devre kesicisinde kutupuyuşmazlığı meydana gelmesi, güç sisteminde asimetrik akımlara neden olur.Bunun sonucunda şunlar meydana gelebilir:

• Dönen makinelere stres yükleyebilecek negatif sekans akımları• Güç sisteminde istenmeyen toprak arıza korumaların çalışmasına neden

olabilecek sıfır dizi akımlar.

Bu nedenle devre kesicilerde kutup uyuşmazlığı olan durumların tespiti önem taşır.Bu durum tespit edildiğinde kesici doğrudan triplenmelidir.

Kutup uyuşmazlığı koruması CCRPLD devre kesicideki kutuplarınpozisyonlarında meydana gelen sapmaları tespit eder. Korumanın bu tespitiyapmak için iki seçeneği vardır:

• Devre kesicideki yardımcı kontakları bağlayıp, kutup uyumsuzluk korumayakutup uyumsuzluğu olduğunu bildirecek sinyali göndermek üzere bir mantıkyaratarak.

• Devre kesiciden geçen her faz akımı ölçülür. Eğer faz akımları arasındaki farkAkımUnsymDüzey'dan daha büyükse, kutup uyumsuzluğu var demektir vekutup koruma çalışır.



6.9.3 Ayarlama kurallarıKutup uyuşmazlığı koruma CCRPLD için parametreler yerel HMI veya PCM600üzerinden ayarlanır.

Kutup uyuşmazlığı koruması için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.


Çalışma: Kapalı veya Açık

tAçma: Çalışmanın gecikme zamanı.

KontSel: Kontak temelli kutup uyuşmazlığı korumasının çalışması. Şöyle olabilir:Kapalı/CB'den PD sinyali. Eğer CB'den PD sinyali seçildiyse, kutup uyuşmazlığıtespit edecek mantık, kesicinin yardımcı kontakları civarında olur ve kutupuyuşmazlığı fonksiyonuna yalnız bir sinyal bağlanır.

AkımSel: Akım temelli kutup uyuşmazlığı korumasının çalışması. Şöyle olabilir:Kapalı/Devre kesici çalış. izleme/Sürekli izleme. Alternatif Devre kesici çalış.izleme fonksiyon yalnız kesici açma veya kapama komutu (200 ms sırasında) ilebağlantılı olarak aktifleşir. Alternatif Sürekli izleme fonksiyonu sürekli olarak aktifolur.

AkımUnsymDüzey: En düşük faz akımının en yüksek faz akımı ilekarşılaştırıldığında asimetrik büyüklüğü, en yüksek faz akımının %’si olarakayarlanır.

AkımRelDüzeyi: ITemel'in %’si olarak, fonksiyonun serbest kalması için gerekenakım büyüklüğü

6.10 Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC




Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC - 46

6.10.2 UygulamaGeleneksel koruma fonksiyonları bozuk iletkenleri tespit edemez. Bozuk iletkenkontrol (BRCPTOC) fonksiyonu hattaki akım asimetrisini kesintisiz olarak kontroleder ve bağlı bulunan IED bozuk iletkenleri tespit ettiğinde alarm veya açma verir.



6.10.3 Ayarlama kurallarıGenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

Bozuk iletken kontrolü BRCPTOC hat üzerindeki farklı yüklere sahip açık fazıveya fazları (seri arıza) tespit edecek biçimde ayarlanmalıdır. BRCPTOC aynızamanda, örnek vermek gerekirse güç hatlarının transpoze olmamasındankaynaklanan maksimum asimetri durumlarında çalışmamalıdır.

Tüm ayarlar primer değerlerde veya yüzde olarak yapılır.

Her fazın minimum çalışma seviyesi IP> değerini genel olarak anma akımının%10-20’sine ayarlayın.

Minimum ve maksimum faz akımlarının arasındaki farkın, maksimum faz akımıylailişkisi olan asimetrik akımı genellikle Iub> = %50 olarak ayarlayın.

Bu ayarın minimum çalışma koşulları altında asimetri problemiolmaması için yapılması gerektiğini unutmayın.

Zaman gecikmesini şöyle ayarlayın: tOper = 5 - 60 saniye ve resetleme zamanınıtReset = 0,010 - 60,000 saniye.

6.11 Yönlü aşırı/düşük güç koruma GOPPDOP/GUPPDUP

6.11.1 UygulamaBir enerji santralindeki jeneratörün görevi, dönen bir mil üzerinde tork olarakmevcut olan mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmektir.

Bazen, ana hareket sisteminden gelen mekanik güç o derece azalır ki, yataklardakikayıpları ve havalandırma kayıplarını dahi karşılayamaz. Bu durumda, senkronjeneratör senkron motora dönüşür ve bu kez güç sisteminden elektrik enerjisiçekmeye başlar. Her bir senkron makinenin motor olarak çalıştığı bu çalışmadurumu, makinenin kendisi için hiçbir risk teşkil etmez. Eğer burada bahsedilenjeneratör çok büyükse ve çok fazla elektrik enerjisi tüketiyorsa, güç sisteminin gerikalanı üzerindeki yükü azaltmak için sistemden bağlantısının kesilmesi tercihedilebilir.

Genellikle çalıştırma koşulu türbinin çok tehlikeli bir durumda olduğuna işaretedebilir. Tersine güç korumanın görevi jeneratörü değil türbini korumaktır.

Buhar akışı çok düşerse veya buhar türbinden geçmemeye başlarsa, buharlıtürbinler hızlı bir şekilde aşırı ısınır. Bu nedenle turbo jeneratörlerde ters yönde güç



koruması bulunmalıdır. Geri yönde güce neden olabilecek birkaç ortam koşuluvardır: ana buhar borularında arıza, buhar türbinindeki kanatlardan bir veya dahafazlasında hasar olması veya ana stop vanaların yanlışlıkla kapatılması. Özellikleson örnekte güvenilir bir ters yönde güç korumanın bulunması çok yararlıdır. Böylebir koruma sağlam bir santralin hasar görmesini önleyebilir.

Çoğu termal güç ünitesinin rutin kapatma işlemi sırasında, ters yönde güç korumasıjeneratör kesicisine (ünite kesicisi) açma darbesi verir. Bunu yaparak, mekanik güçtam olarak sıfıra inmeden önce ünitenin bağlantısının kesilmesi engellenmiş olur.Ayırma işlemini daha önce yapmak, tüm rutin kapatmalarda türbin jeneratörününhızlanmasına neden olacaktır. Bu da aşırı hız ve yüksek santrifüj gerilimlerininortaya çıkmasına neden olur.

Buharın türbin içerisinden akışı durduğunda, türbin kanatlarının soğutması yokolur. Şimdi artık hava sürtünmesi kayıplarının ürettiği sıcaklığı çıkartmak mümkündeğildir. Bunun yerine sıcaklık buhar türbini içerisindeki ısıyı, özellikle dekanatların ısısını artıracaktır. Bir buhar türbini buhar besleme olmadan dönerse,elektrik enerjisi tüketimi yaklaşık anma akımının %2’si olacaktır. Türbin vakumiçerisinde dönse bile kısa süre içinde aşırı ısınır ve hasar görür. Türbinin vakumkaybetmesi, birkaç dakika içerisinde aşırı ısınmasıyla sonuçlanır.

Buhar türbininin aşırı ısınması için geçmesi gereken kritik süre, türbin tipine bağlıolarak 0,5 ile 30 dakika arasında değişir. Küçük ve ince kanatları bulunan yüksekbasınç türbini daha kolay ısınırken, uzun ve ağır kanatları olan düşük basınç türbinidaha zor ısınacaktır. Koşullar türbinler arasında farklılık gösterir ve her durum içintürbin üreticisiyle görüşülmesi gerekir.

Enerji santralinin yardımcı tesislerine gelen güç, yükseltici trafonun sekondertarafına bağlanmış bulunan bir servis trafosundan sağlanıyor olabilir. Enerji, haricişebekeye bağlı bir yol verici trafodan da geliyor olabilir. Ters yönde güç korumatasarımı, korumanın ters yöndeki gücü, enerji santrali yardımcı tesislerine akangüçten bağımsız olarak tespit edebileceği şekilde yapılmalıdır.

Buharlı türbinlerle karşılaştırıldığında, hidro türbinler ters yönde güce çok daha iyidayanırlar. Sadece Kaplan türbin ve bulb türbinler ters yönde güçten zarargörebilir. Türbin pervanesinin eksenel olarak hareket etme ve hareketli parçalarlatemas etme riski vardır. Türbinler bu durumlarda ortaya çıkan gerilimleredayanacak kadar güçlü olamayabilir.

İklim koşulları sıfır derecenin altına inerse kar ve buz giriş ağzını tıkayabilir.Kapaklar dal ve yapraklar tarafından da tıkanabilir. Giriş ağzının tamamentıkanması kavitasyona neden olabilir. Hidro türbinlerin maruz kaldığı riskler,insansız santrallerde ters yönde güç koruma kurulmasını gerektirebilir.

Kanal kapakları kapalı olarak su içerisinde dönen bir hidro türbin, elektrikenerjisini güç sisteminin diğer yerlerinden alır. Bu güç yaklaşık anma akımının%10’u kadardır. Hidro türbin içerisinde yalnız hava bulunuyorsa, güç talebiyaklaşık %3’e düşecektir.



Dizel motorlarda tersine güç koruma bulunmalıdır. Jeneratör anma gücünün%15’ini veya daha fazlasını sistemden alacaktır. Kasılı bir motora güç vermek içinanma gücünün belki %25’i gerekebilir. İyi çalışan bir motor %5’ten fazlaya gerekduymayabilir. Motor üreticisinden gerekli bilgilerin alınması ve devreye almasırasında ters yönde gücün ölçülmesi gerekebilir.

Gaz türbinleri genellikle ters yönde güç korumaya gerek duymaz.

Şekil 58, düşük güç koruma ve aşırı güç koruma ile ters yönde korumayıgöstermektedir. Düşük güç koruma daha yüksek bir paya sahiptir ve daha yüksekgüvenilirlik sağlayabilir. Diğer yandan, senkronizasyonun hemen ardındanistenmeyen şekilde çalışma riski daha yüksek olabilir. Düşük güç koruma (referansaçı ayarı 0), jeneratörden gelen aktif gücün yaklaşık %2’den az olması durumundaaçacak şekilde ayarlanmalıdır. Aşırı güç koruma (referans açı ayarı 180),şebekeden jeneratöre güç akımının %1’den yüksek olması durumunda tripleyecekşekilde ayarlanmalıdır.

Düsük güç koruma Asiri güç koruma

Q Q

P P

Türbin torku olmaksizin-kumanda yeri

Pay Pay

ÇalismaHatti

ÇalismaHatti

Türbin torku olmaksizin-kumanda yeri


IEC09000019 V2 TR

Şekil 58: Düşük güç veya aşırı güç koruma ile ters yönde güç koruma

6.11.2 Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOP

6.11.2.1 Tanımlama

Fonksiyon tanımı IEC 61850tanımlama

IEC 60617tanımlama


Yönlü aşırı güç koruma GOPPDOPP >

DOCUMENT172362-IMG158942V1 TR

32



6.11.2.2 Ayarlama kuralları


Çalışma: Çalışma parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Mod: Güç ölçümü için kullanılan gerilim ve akım. Yapılabilecek ayarlar tablo 11örneğinde gösterilmiştir.

Ters güç uygulamaları için PozSek veya Arone modları kesinlikle önerilir.

Tablo 11: Karmaşık güç hesabı

Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1, L2, L3 * * *

1 1 2 2 3 3L L L L L LS U I U I U I= × + × + ×


Arone * *1 2 1 2 3 3L L L L L LS U I U I= × - ×


PozSek *3 PosSeq PosSeqS U I= × ×


L1L2 * *1 2 1 2( )L L L LS U I I= × -


L2L3 * *2 3 2 3( )L L L LS U I I= × -


L3L1 * *3 1 3 1( )L L L LS U I I= × -


L1 *1 13 L LS U I= × ×


L2 *2 23 L LS U I= × ×


L3 *3 33 L LS U I= × ×


Fonksiyonun iki aşaması vardır ve bunlar bağımsız olarak ayarlanabilir.

OpMode1(2) parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Açı1(2) ayarı ile tanımlanan yöndeki güç bileşeni ayarlanan hızlanma güç değeriGüç1(2)'den daha büyükse, fonksiyon açılır.



Çalistir

Açi1(2)

Güç1(2)

P

Q


IEC06000440 V1 TR

Şekil 59: Aşırı güç modu

Güç1(2) ayarı, güç bileşeni hızlanma değerini Açı1(2) yönünde verir. Ayar,jeneratörün anma gücünün p.u.’su olarak verilir, bakınız denklem 68.

Minimum önerilen ayar SN'nin %1,0'idir. Aynı zamanda, minimum IED hızlanmaakımının en az 9 mA sekonder olması gerektiğine dikkat edin.

3NS UBase IBase= × ×


Açı1(2) ayarı, güç koruma fonksiyonunun maksimum hassasiyetini verenkarakteristik açıyı verir. Bu ayar derece olarak verilir. Aktif güç için ayarlanan açıayarı 0° veya 180° olmalıdır. 180° jeneratör ters güç koruması için 50Hz'tekullanılması gerekirken, -179.5° jeneratör ters güç koruması için 60Hz şebekedekullanılmalıdır. 60Hz şebekelerdeki açı ayarı güç fonksiyonunun doğruluğunugeliştirecektir.



Çalıştır Açı 1(2 ) = 180°

Güç 1(2)

P

Q


IEC06000557 V2 TR

Şekil 60: Ters güç için aşırı güç fonksiyonunda ayarlı açı 180° olmalıdır.

AçmaGecikme1(2) saniye olarak ayarlanır ve hızlanma sonrasında aşamanınaçılması için gecikme süresi verir.

Ölçülen güçte alçak geçirgen süzgeç olanağı aşağıdaki formülde gösterildiği gibiyapılabilir:

( )1Old CalculatedS k S k S= × + - ×


Burada

S koruma fonksiyonu için kullanılacak yeni bir ölçülen değerdir

Sold bir önceki yürütüm çevrimindeki fonksiyondan gelen ölçülen değerdir

SCalculated mevcut yürütüm çevriminde yeni hesaplanan değerdir

k ayarlanabilir parametredir

k=0,98 veya hatta k=0,99 değeri jeneratör ters güç uygulamaları için tavsiye edilirçünkü açma gecikmesi normalde oldukça uzundur. Bu filtreleme güçfonksiyonunun doğruluğunu geliştirir.



6.11.3 Yönlü düşük güç koruma GUPPDUP

6.11.3.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Yönlü düşük güç koruması GUPPDUPP <

SYMBOL-LL V1 TR

37

6.11.3.2 Ayarlama kuralları


Çalışma: Çalışma parametresi ile, fonksiyon Açık/Kapalı olarak ayarlanabilir.

Mod: Güç ölçümü için kullanılan gerilim ve akım. Yapılabilecek ayarlar tablo 12örneğinde gösterilmiştir.

Ters güç uygulamaları için PozSek veya Arone modları kesinlikle önerilir.

Tablo 12: Karmaşık güç hesabı

Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1, L2, L3 * * *

1 1 2 2 3 3L L L L L LS U I U I U I= × + × + ×


Arone * *1 2 1 2 3 3L L L L L LS U I U I= × - ×


PozSek *3 PosSeq PosSeqS U I= × ×


L1L2 * *1 2 1 2( )L L L LS U I I= × -


L2L3 * *2 3 2 3( )L L L LS U I I= × -


L3L1 * *3 1 3 1( )L L L LS U I I= × -





Ayar değeri Mod Karmaşık güç hesaplama için kullanılan formülL1 *

1 13 L LS U I= × ×


L2 *2 23 L LS U I= × ×


L3 *3 33 L LS U I= × ×


Fonksiyonun iki aşaması vardır ve bunlar bağımsız olarak ayarlanabilir.

OpMode1(2) parametresi ile, fonksiyon şöyle ayarlanabilir Açık/Kapalı.

Açı1(2) ayarı ile tanımlanan yöndeki güç bileşeni ayarlanan hızlanma güç değeriGüç1(2)'den daha küçükse, fonksiyon açılır.

Çalistir

Açi1(2)

Güç1(2)

P

Q


IEC06000441 V1 TR

Şekil 61: Düşük güç modu

Güç1(2) ayarı, güç bileşeni hızlanma değerini Açı1(2) yönünde verir. Ayar,jeneratörün anma gücünün p.u.’su olarak verilir, bakınız denklem 79.

Minimum önerilen ayar SN'nin %1,0'idir. Aynı zamanda, minimum IED hızlanmaakımının en az 9 mA sekonder olmalıdır.



3NS UBase IBase= × ×


Açı1(2) ayarı, güç koruma fonksiyonunun maksimum hassasiyetini verenkarakteristik açıyı verir. Bu ayar derece olarak verilir. Aktif güç için ayarlanan açıayarı 0° veya 180° olmalıdır. 0° jeneratörün düşük ileri güç koruması içinkullanılmalıdır.

Çalıştır

Açı1(2) = 0

Güç1(2)

P

Q


IEC06000556 V1 TR

Şekil 62: Düşük ileri güç için, düşük güç fonksiyonunda ayarlanan açı değeri0° olmalıdır

AçmaGecikme1(2) saniye olarak ayarlanır ve hızlanma sonrasında aşamanınaçılması için gecikme süresi verir.

Ölçülen güçte alçak geçirgen süzgeç olanağı aşağıdaki formülde gösterildiği gibiyapılabilir:

( )1Old CalculatedS k S k S= × + - ×


Burada

S koruma fonksiyonu için kullanılacak yeni bir ölçülen değerdir

Sold bir önceki yürütüm çevrimindeki fonksiyondan gelen ölçülen değerdir

SCalculated mevcut yürütüm çevriminde yeni hesaplanan değerdir

k ayarlanabilir parametredir



k=0,98 veya hatta k=0,99 değeri jeneratör düşük ileri güç uygulamaları için tavsiyeedilir, çünkü açma gecikmesi normalde oldukça uzundur. Bu filtreleme güçfonksiyonunun doğruluğunu geliştirir.

6.12 Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC




Negatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu DNSPTOC

3I2>

IEC09000132 V2 TR

46

6.12.2 UygulamaNegatif dizi temelli aşırı akım fonksiyonu (DNSPTOC) genellikle, iki veya dahafazla paralel hat arasındaki ortak indüksiyonun hatalı sıfır dizi kutuplaşmasıylasonuçlanabileceği enerji hatlarının hassas toprak arızası korumasında kullanılır.

Ayrıca, sıfır dizi empedansın arızalı akım geri dönüş yollarına bağlı olduğu, ancakkablo negatif dizi empedansının neredeyse sabit olduğu kablo uygulamalarındakullanılır.

Yönlü fonksiyon kutuplanmış akım ve gerilimdir. Fonksiyon, her bir adım içinbağımsız olarak ileri, geri ve yönsüz olarak ayarlanır.

DNSPTOC , faz-faz arızaları da dahil olmak üzere tüm dengesizlik arızalarına karşıkoruma sağlar. Fonksiyonun minimum başlatma akımı, istenmeyen çalışmayıönlemek için normal sistem dengesizlik düzeyinin üstünde ayarlanmalıdır.

6.12.3 Ayarlama kurallarıAşağıda, güç hatlarında hassas toprak arızası koruması olarak kullanılan Negatifdizi temelli aşırı akım fonksiyonunun (DNSPTOC) bir örneği vardır. Korumanındoğru şekilde çalışmasını sağlamak için aşağıdaki ayarların yapılması gerekir:


• RCADir şu değere ayarlanır +65 derecebaşka bir deyişle, negatif dizi akım,arıza sırasında bu açı için tipik olarak ters çevrilmiş negatif dizi geriliminigeciktirir

• ROADir şu değere ayarlanır 90 derece• DüşükVolt_VM şu değere ayarlanır %2başka bir deyişle, negatif dizi gerilim

seviyesi bu değerin üzerine çıkarsa yönlü eleman etkin hale gelir



• Çalışma_OC1 şu değere ayarlanır Açık• BaşlatmaCurr_OC1 şu iki değer arasına ayarlanır %3-10, (tipik değerler)• tDef_OC1 ayarı, bu güç hattının yakınlarındaki diğer topraklama-arızası

korumaları ile doğru şekilde zaman koordinasyonu sağlamak için yapılır• DirMode_OC1 şu değere ayarlanır İleri• DirPrinc_OC1 şu değere ayarlanır IcosPhi&U• ActLowVolt1_VM şu değere ayarlanır Engelle

DNSPTOC , güç hattı korumasında, güç hattının uzak ucuna giden iletişimkanalları mevcut olduğu zaman, yönlü karşılaştırma koruma düzeni için kullanılır.Bu durumda iki negatif dizi aşırı akım kademesi gerekir: Biri ileri yönde diğeri geriyönde. OC1 aşaması, ileri yöndeki arızaların tespitinde kullanılır ve OC2 aşamasıgeri yöndeki arızaların tespitinde kullanılır.

Ancak, böyle bir uygulamada aşağıdakilere dikkat edilmelidir:

• RCADir ve ROADir ayarı her iki kademe OC1 ve OC2 için geçerlidir• DirMode_OC1 ayarı şöyle yapılmalıdır İleri• DirMode_OC2 ayarı şöyle yapılmalıdır Geri• BaşlatmaCurr_OC2 aşağıda belirtilenden daha hassas yapılmalıdır hızlanma

değeri ileri OC1 elemanının, yani tipik olarakBaşlatmaCurr_OC1 ayarhızlanma düzeyinin %60'ı olmalı; bunu ise akım geri döndürme durumlarıboyunca yönlü karşılaştırma düzeninin doğru çalışmasını temin etmekyapılacaktır

• OC1 ve OC2 elemanlarından gelen başlatma sinyalleri STOC1 ve STOC2, güçhattının uzak ucuna ileri ve geri sinyalleri göndermek için kullanılır

• IED içerisinde bulunan düzen iletişimi fonksiyon kilitleme, korumafonksiyonu ile telekoruma iletişim ekipmanı arasında, yukarıdaki iki startsinyalinin doğru şekilde koşullandırılması için kullanılır.

ActDüşükVolt1 ve ActDüşükVolt2Bellek olarak ayarlanmamalıdır.



Bölüm 7 Gerilim koruma

7.1 İki kademeli düşük gerilim koruma UV2PTUV




İki kademe düşük gerilim koruma UV2PTUV

2U<

SYMBOL-R-2U-GREATER-THANV1 TR

27

7.1.2 Uygulamaİki kademe düşük gerilim koruma fonksiyonu (UV2PTUV) düşük fazgerilimlerinin güvenilir şekilde tespit edilmesi gereken her durum içinuygulanabilir. Komple sistem korumanın güvenliğini artırmak üzere, diğer korumafonksiyonları için denetleme ve arıza tespit fonksiyonu olarak da kullanılabilir.

UV2PTUV jeneratör, trafo, motor ve enerji hatları gibi güç sistemi elemanlarıüzerinde, yüksek gerilim koşullarını tespit etmek üzere uygulanabilir. Düşükgerilim koşullarına güç sistemindeki arızalar veya anormal çalışma koşulları nedenolabilir. UV2PTUV aşırı akım korumalarla birlikte, bastırma olarak veya mantıkfonksiyonları tarafından verilen açma sinyallerinin “ve geçitleri” olarak kullanılır.Diğer uygulamalara örnek olarak, bir YG hattına enerji verilmeden önce veyaelektrik kesintisi durumunda kesicinin otomatik açılması için, "gerilim yok"koşulunun tespiti verilebilir. UV2PTUV reaktif gücü kompanse etmek ve buşekilde gerilimi artırmak üzere şönt kapasitör bankları takılması gibi, gerilimdüzeltme önlemleri başlatmak amacıyla da kullanılır. Bu fonksiyonun,uygulamaların reaktif yükü kontrol etmesine olanak tanıyan yüksek ölçümdoğruluğu vardır.

UV2PTUV düşük gerilim koşulları altında çalıştırıldıklarında hasar görebilecekelektrik motorları gibi aygıtların bağlantılarını kesmek için kullanılır. UV2PTUVgüç sistemi frekansındaki düşük gerilim koşullarıyla ilgilidir, bunlar aşağıdakinedenlerle oluşabilir:

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 7Gerilim koruma


1. Gerilim regülatörü arızalanması veya manuel kontrol altında yanlış ayarlarınkullanılması (simetrik gerilim düşüşü).

2. Aşırı yük (simetrik gerilim düşüşü).3. Kısa devreler, genellikle fazdan toprağa arızalar (simetrik olmayan gerilim

düşüşü).

UV2PTUV hassas donanımın aşırı ısınmasına neden olabilecek ve böylecebeklenen hizmet ömrünü kısaltabilecek şartlar altında çalışmasını engeller.Genellikle, güç sisteminin yerel veya uzaktan otomasyon işlemlerinde, devrelerdekullanılacak yararlı bir fonksiyondur.

7.1.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde UV2PTUV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel olarak düşük gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok geniş bir uygulamaalanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, genel ayarların temel gerilimiUBase'in yüzdesi olarak yapılır. Bu değerler normal olarak, güç sisteminin veyailgili yüksek gerilim donanımın primer nominal gerilim seviyesine (faz-faz)ayarlanmıştır.

UV2PTUV ayarı normalde kritik değildir, çünkü ana korumanın kısa devreleri vetoprak arızalarını gidermek için yeterince süresi bulunması gerekir.

Aşağıdaki bölümlerde bazı uygulamalar ve bunlarla ilgili gerilim seviyesi ayarlamakuralları açıklanmıştır.

7.1.3.1 Motor ve jeneratörler için ekipman koruma

Ayar, ekipman için oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve kabul edilebiliren yüksek gerilimin üzerinde olmalıdır.

7.1.3.2 Devre dışı ekipman tespiti

Ayar, oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve ekipmanın bağlantısı kesikkenendüktif veya kapasitif kuplajın neden olduğu en yüksek gerilimin üstünde olmalıdır.

7.1.3.3 Güç kaynağı kalitesi

Ayar, oluşan en düşük “normal” gerilimin altında ve yönetmeliklerde, iyiuygulamalarda veya diğer anlaşmalarda belirtilen kabul edilebilir en düşükgerilimin üzerinde olmalıdır.

Bölüm 7 1MRK 511 262-UTR -Gerilim koruma


7.1.3.4 Gerilim kararsızlığının azaltılması

Bu ayar güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır ve uygun düzeylerin tespitedilebilmesi için detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

7.1.3.5 Güç sistemi arızalarının artçı koruması

Ayar, bahsedilen arıza koşulları altında oluşan en düşük “normal” gerilimin altındave oluşan en yüksek gerilimin üzerinde olmalıdır.

7.1.3.6 İki kademe düşük gerilim koruma için ayarlar

İki kademe düşük gerilim koruma (UV2PTUV) için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir:


BağTürü: Ölçümün fazdan toprağa temel değer mi, fazdan faza temel değer mifazdan toprağa RMS değer mi yoksa fazdan faza RMS değer mi olacağı buradaayarlanır.

Çalışma: Kapalı/Açık.

UV2PTUV BağTürü ayarıyla seçici olarak fazdan toprağa gerilimleri veya fazdanfaza gerilimleri ölçer.

Bu ise faz toprak geriliminin aşağıdaki şekilde çalışması anlamına gelir:

(%) ( )3

U UBase kV< ×


ve aşağıdaki durumda fazdan faza gerilimin çalışmasını da ayarlayın:

U (%) UBase(kV)< ×EQUATION1990 V1 TR (Denklem 82)

Karakteristik1: Bu parametre kademe 1 için kullanılacak zaman gecikmesi türünüverir. Bu ayarlar şöyle olabilir. Sabit zamanlı/Ters Eğri A/Ters Eğri B. Seçeneklerkoruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır.

ÇaModun: Bu parametre, ölçülen üç gerilimin kaç tanesinin, kademe n (n=kademe1 ve 2) çalışması için ayar düzeyinin altında olması gerektiğini tanımlar. Bu ayar1 /3, 2 / 3 veya 3 / 3 olabilir. Tek fazlı gerilim çalıştırmak için yeterli olmaktadır. Eğerfonksiyon tek fazdan toprağa arızalara karşı duyarsızsa, 2 / 3 seçilebilir.

Un<: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için düşük gerilim çalışma değerini ayarlayın,genel parametre UTemel’in %’si olarak verilmiştir. Bu ayar, büyük ölçüde koruma



uygulamasına bağlıdır. Burada arızasız durumlarda minimum gerilimin dikkatealınması gereklidir. Bu gerilim nominal gerilimin %90’ından daha büyüktür.

tn: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir.Ayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamada,koruma fonksiyonu, sistemdeki kısa devre veya toprak arızası olduğu yerdedoğrudan açılmaz. Zaman gecikmesi kısa devre korumasıyla koordine edilmelidir.

t1Min: Minimum Kademe 1 için ters zaman karakteristiklerinde çalışma zamanıdır,saniye olarak verilmiştir. Çok düşük gerilimlerde düşük gerilim fonksiyonu içinters zaman karakteristiği kullanılması, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu daseçici olmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.

k1: Ters zaman karakteristiği için zaman çarpanı. Bu parametre farklı ters zamangecikmeli düşük gerilim korumalar arasında koordinasyon için kullanılabilir.

Bu fonksiyon korunan nesnenin bağlantısı kesilmiş ise harici olarakengellenir.

7.2 İki kademeli aşırı gerilim koruma OV2PTOV




İki kademe aşırı gerilim koruma OV2PTOV

2U>

SYMBOL-C-2U-SMALLER-THANV1 TR

59

7.2.2 Uygulamaİki kademe aşırı gerilim koruma OV2PTOV, yüksek gerilimin güvenli olarak tespitedilmesini gerektiren her türlü durum için geçerlidir. OV2PTOV anormaldurumların denetimi ve tespiti için kullanılır, diğer koruma fonksiyonları ilebirlikte kullanıldığında komple sistem korumanın güvenliğini artırır.

Yüksek gerilim koşullarına güç sistemindeki anormal koşullar neden olabilir.OV2PTOV jeneratör, trafo, motor ve enerji hatları gibi güç sistemi elemanlarıüzerinde, yüksek gerilim koşullarını tespit etmek üzere uygulanabilir. OV2PTOVdüşük akım sinyalleri ile birlikte, uzak uçta açık olan bir iletim hattınıntanımlanmasında kullanılır. Buna ek olarak OV2PTOV gerilimi düşürmek



amacıyla düşük yük kompanzasyonu için şönt reaktörlerinin takılması gibi gerilimdüzeltme ölçümlerini başlatmak üzere de kullanılır. Bu fonksiyonun,uygulamaların reaktif yükü kontrol etmesine olanak tanıyan yüksek ölçümdoğruluğu ve histerez ayarı vardır.

OV2PTOV yüksek gerilim koşulları altında çalıştırıldıklarında hasar görebilecekelektrik motorları gibi aygıtların bağlantılarını kesmek için kullanılır. Güç sistemifrekansındaki yüksek gerilim koşullarıyla ilgilidir, bunlar aşağıdaki nedenlerleoluşabilir:

1. Daha yüksek bir gerilim seviyesine metalik bağlantı gibi, çok yüksek geriliminoluştuğu bir güç sistemindeki farklı arıza çeşitleri (kırık bir iletkenin havaihattın üzerine düşmesi, yüksek gerilim sargıdan alçak gerilim sargıya geçentrafo kıvılcım atlaması, vb.).

2. Gerilim regülatörü arızalanması veya manuel kontrol altında yanlış ayarlarınkullanılması (simetrik gerilim düşüşü).

3. Reaktif güç üretimi ile karşılaştırıldığında düşük yük (simetrik gerilim azalması).4. Yüksek empedans topraklı sistemlerdeki toprak arızaları, nötrdeki yüksek

gerilimin yanı sıra, iki arızasız fazda yüksek gerilime neden olur (simetrikolmayan gerilim artışı).

OV2PTOV hassas donanımın aşırı ısınmasına neden olabilecek veya yalıtımmalzemesi üzerinde stres oluşturabilecek ve böylece beklenen hizmet ömrünükısaltabilecek şartlar altında çalışmasını engeller. Genellikle, güç sisteminin yerelveya uzaktan otomasyon işlemlerinde, devrelerde kullanılacak yararlı birfonksiyondur.

7.2.3 Ayarlama kurallarıİki kademeli aşırı gerilim koruma (OV2PTOV) için parametreler yerel HMI veyaPCM600 üzerinden ayarlanır.

Sistem içerisinde OV2PTOV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel olarak aşırı gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok geniş bir uygulamaalanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, ayarlanabilir baz primer geriliminyüzdesi olarak yapılır. Bu değerler normal olarak, güç sisteminin veya ilgili yüksekgerilim ekipmanının nominal gerilim düzeyine (fazdan faza) ayarlanmıştır.

OV2PTOV gecikme zamanı bazen kritik olabilir ve aşırı gerilimin miktarıyla ilgiliolabilir (bir güç sistemi veya bir yüksek gerilim bileşeni daha düşük aşırıgerilimlere bir süreliğine dayanabilir, ancak büyük yüksek aşırı akım miktarları sözkonusu olduğunda ilgili ekipmanın bağlantısı daha hızlı şekilde kesilmelidir).

Bazı uygulamalar ve bunların gerilim düzeyi ile ilgili ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:



Motor, jeneratör, reaktör ve trafolar için ekipman korumaYüksek gerilim, çekirdeğin aşırı uyarılmasına ve sargı yalıtımının bozulmasınaneden olabilir. Ayar, ekipman için oluşan en yüksek “normal” gerilimin üstünde vekabul edilebilir en yüksek gerilimin altında olmalıdır.

Ekipman koruma, kapasitörlerYüksek gerilim dielektrik ve yalıtımı bozabilir. Ayar, kapasitör için oluşan enyüksek “normal” gerilimin üstünde ve kabul edilebilir en yüksek gerilimin altındaolmalıdır.

Yüksek empedans topraklı sistemlerYüksek empedans topraklı sistemlerde, toprak arızaları, arızasız fazlarda gerilimartışına neden olur. OV2PTOV bu arızaları tespit etmek için kullanılabilir. Ayar,arıza sırasında oluşan en yüksek “normal” gerilimin üstünde ve oluşan en düşükgerilimin altında olmalıdır. Bir metalik tek faz toprak arızası, arızasız fazgerilimlerinin √3 kat artmasına neden olur.

İki kademe düşük gerilim koruma için aşağıdaki ayarlar kullanılabilir.GenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

BağTürü: Ölçümün fazdan toprağa temel değer mi, fazdan faza temel değer mifazdan toprağa RMS değer mi yoksa fazdan faza RMS değer mi olacağı buradaayarlanır.

Çalışma: Kapalı/Açık .

OV2PTOV seçime göre fazdan toprağa gerilimleri veya fazdan faza gerilimleriölçebilir. Bu fonksiyonun çalışması için gerilimin, ayarlanmış olan globalayarlanmış temel gerilimi UBase’in üzerine çıkması gerekir. Bu ise faz toprakgeriliminin aşağıdaki şekilde çalışması anlamına gelir:

( )(%)3

UBase kVU > ×

IEC09000054 V1 EN (Denklem 83)

ve aşağıdaki durumda fazdan faza gerilim çalışmasıdır:

U (%) UBase(kV)> ×EQUATION1993 V1 TR (Denklem 84)

Karakteristik1: Bu parametre kullanılacak zaman gecikmesi türünü verir. Buayarlar şöyle olabilir. Sabit zamanlı/Ters Eğri A/Ters Eğri B/Ters Eğri C olabilir.Seçenekler uygulama yüksek derecede bağımlıdır.

ÇaModun: Bu parametre, ölçülen üç gerilimin kaç tanesinin, kademe n (n=kademe1 ve 2) çalışması için ayar düzeyinin üstünde olması gerektiğini tanımlar. Buayar1 / 3, 2 /3 veya 3 / 3 olabilir. Çoğu uygulamada, tek fazlı gerilim çalıştırmak



için yeterince yüksek olmaktadır. Eğer fonksiyonun tek fazdan toprağa arızalaraduyarlı olması gerekmiyorsa 1 / 3 seçilebilir; çünkü normalde tek fazdan toprağaarızalarda arızasız fazdaki gerilim yükselecektir.

Un>: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) aşırı gerilim çalışma değerini ayarlayın, genelparametre UBaseVBase’in %’si olarak verilmiştir. Bu ayar, büyük ölçüde korumauygulamasına bağlıdır. Burada arızasız durumlarda maksimum gerilimin dikkatealınması gereklidir. Normalde bu gerilim nominal gerilimin %110’undan dahaküçüktür.

tn: kademe n (n=kademe 1 ve 2) için zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir.Ayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamadakoruma fonksiyonunun korumalı nesnenin hasar görmesini engelleme görevivardır. Örneğin, aşırı uyarılmış trafonun korunmasında hız önemli olabilir. Zamangecikmesi sistemdeki diğer eylemlerle koordineli olmalıdır.

t1Min: Kademe 1 için ters zaman karakteristikleri için minimum çalıştırma süresi,saniye olarak verilmiştir. Çok yüksek gerilimler için aşırı gerilim fonksiyonu, terszaman karakteristikleri kullanılarak, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu da seçiciolmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.


7.3 İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV




İki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV

3U0>

IEC10000168 V1 TR

59N

7.3.2 Uygulamaİki kademe rezidüel aşırı gerilim koruma ROV2PTOV, çoğunlukla yüksekempedans topraklı dağıtım şebekelerinde, temel olarak fiderlerin ve trafonunprimer toprak arızası koruma yedeği olarak kullanılır. Toprak arıza ile ilgili farklıfonksiyonların güvenliğini artırmak için, rezidüel aşırı gerilim sinyali bir bırakmasinyali olarak kullanılabilir. Rezidüel gerilim trafonun nötründe veya açık deltabağlantısındaki bir gerilim trafosunda ölçülebilir. Rezidüel gerilim ayrıca, üç fazlıgerilim ölçümleri temel alınarak dahili olarak da hesaplanabilir.



Yüksek empedans topraklı sistemlerde, rezidüel gerilim toprak bileşenine bağlıarıza olması halinde artacaktır. Arızanın türüne ve arıza direncine bağlı olarak,rezidüel gerilim farklı seviyelere kadar yükselir. Faz toprak geriliminin üç katınaeşit en yüksek rezidüel gerilim tek faz toprak arızası için elde edilir. Rezidüelgerilim tüm sistemde yaklaşık aynı düzeyde yükselir ve arızalı bileşeninbulunmasında yol gösterici olmaz. Bu nedenle ROV2PTOV genellikle artçılkoruma olarak veya fider toprak arızası korumada bırakma sinyali olarak kullanılır.

7.3.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde ROV2PTOV fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm gerilimkoşulları dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili donanım ve bunların gerilim vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

Genel tek giriş veya rezidüel aşırı gerilim fonksiyonlarının kullanıldığı çok genişbir uygulama alanı bulunmaktadır. Gerilimle ilgili tüm ayarlar, ayarlanabilir bazgerilimin yüzdesi olarak yapılır. Bu değerler, güç sisteminin veya ilgili yüksekgerilim teçhizatının primer nominal gerilim seviyesine (fazdan faza) ayarlanabilir.

ROV2PTOV için zaman gecikmesi nadiren kritik önemdedir. Çünkü rezidüelgerilim yüksek empedans topraklı sistemlerdeki toprak arızalarıyla ilişkilidir venormalde arızayı primer korumanın gidermesi için yeterli süre verilmiş olmalıdır.Bazı teçhizatların korunmasını gerektiren bazı özel durumlarda tek aşırı gerilimkoruma kullanıldığında, zaman gecikmesi kısalabilir.

Bazı uygulamalar ve bunların rezidüel gerilim seviyeleriyle ilgili kılavuz bilgileraşağıda verilmiştir:

7.3.3.1 Güç kaynağı kalitesi

Ayar, oluşan en yüksek “normal” rezidüel gerilimin üstünde ve yönetmeliklerde,iyi uygulamalarda veya diğer anlaşmalarda belirtilen kabul edilebilir en yüksekgerilimin altında olmalıdır.

7.3.3.2 Yüksek empedans topraklı sistemler

Yüksek empedans topraklı sistemlerde, toprak arızaları besleme trafosununnötründe nötr gerilime neden olur. İki kademeli rezidüel aşırı gerilim korumaROV2PTOV, fider toprak arıza koruması için artçıl koruma olarak ve trafonunprimer toprak arıza yedeği olarak, trafoyu açmak için kullanılır. Ayar, oluşan enyüksek “normal” rezidüel gerilimin üstünde ve arıza sırasında oluşan en düşükrezidüel gerilimin altında olmalıdır. Metalik bir tek faz toprak arızası, trafonötrünün, normal fazdan toprağa gerilime eşit bir gerilime erişmesine neden olur.

Fazdan toprağa gerilimleri ölçen gerilim trafoları, arızalı fazda sıfır gerilim ölçer.İki sağlıklı faz, arızalı fazda toprak olduğundan ve nötrde tam fazdan toprağagerilim bulunduğundan, tüm fazdan faza gerilimi ölçer. Rezidüel aşırı gerilim,fazdan toprağa gerilimin üç katı olacaktır. Bkz. Şekil 63.



IEC07000190 V1 EN

Şekil 63: Topraklama hatası Efektif olmayan bir şekilde topraklanmışsistemlerde

7.3.3.3 Doğrudan topraklanmış sistem

Doğrudan topraklanmış sistemlerde, bir faz üzerindeki topraklama-arızası, ofazdaki bir gerilim çökmesinin göstergesidir. İki sağlıklı fazda normal faz-topraklama gerilimi vardır. Rezidüel toplam, faz-topraklama gerilimi ile aynıdeğere sahip olur. BakınızŞekle 64.



IEC07000189 V1 EN

Şekil 64: Topraklama arızası Doğrudantopraklanmış sistemde

7.3.3.4 İki kademeli rezidüel aşırı akım koruma için ayarlar


Çalışma: Kapalı veya Açık

UBase gerilim için gerilim referansı olarak kullanılır. Gerilim IED’ye farklıyollardan beslenir:

1. IED normal gerilim trafo grubundan beslenir; rezidüel gerilim koruma yazılımıiçindeki fazdan toprağa gerilimden oluşturulur.

2. IED, normal gerilim trafosu grubundaki açık üçgen bağlantısından beslenir.Bir açık üçgen bağlantısında koruma, gerilim 3U0 (tek giriş) tarafındanbeslenir. Uygulama kılavuzundaki ayar bölümü analog girişin nasıl ayarlamasıgerektiğini açıklamaktadır.

3. IED, güç sistemindeki bir güç trafosunun nötr noktasına bağlı tek bir gerilimtrafosundan beslenir. Bu bağlantıda koruma, gerilim UN=U0 (tek giriş)tarafından beslenir. Uygulama kılavuzundaki ayar bölümü analog girişin nasılayarlaması gerektiğini açıklamaktadır. ROV2PTOV yüksek empedans topraklısistemler için nominal faz toprak gerilimine karşılık gelen rezidüel gerilimiölçer. Ölçüm nötr kaymasını baz alacaktır.



Karakteristik1: Bu parametre kullanılacak zaman gecikmesi türünü verir. Buayarlar şöyle olabilir: Sabit zamanlı veya Ters eğri A veya Ters eğri B veya Terseğri C. Tercih, koruma uygulamasına yüksek düzeyde bağımlıdır.

Un>: Kademe n (n=kademe 1 ve 2) için aşırı gerilim çalışma değerini ayarlayın,global parametre UBase’in %’sine karşılık gelecek şekilde verilmiştir:

( ) ( )% 3U UBase kV> ×IECEQUATION2290 V1 TR

Bu ayar, koruma ve sistem topraklama için gereken hassasiyete bağlıdır. Efektifolmayan topraklı sistemlerde rezidüel gerilim, maksimum olarak fazdan toprağaanma gerilimi olabilir, bu da %100’e karşılık gelir.

Efektif topraklı sistemlerde bu değer Z0/Z1 oranına bağlıdır. Yüksek rezistif toprakarızalarının tespiti için gerekli ayar şebeke hesaplamalarını temel almalıdır.

tn: kademe n (n=kademe 1 ve 2) zaman gecikmesi, saniye cinsinden verilir. Buayar, koruma uygulamasına yüksek derecede bağımlıdır. Çoğu uygulamada korumafonksiyonunun korumalı nesnenin hasar görmesini engelleme görevi vardır.Örneğin, aşırı uyarılmış trafonun korunmasında hız önemli olabilir. Zamangecikmesi sistemdeki diğer eylemlerle koordineli olmalıdır.

t1Min: Kademe 1 için ters zaman karakteristikleri için minimum çalıştırma süresi,saniye olarak verilmiştir. Çok yüksek gerilimler için aşırı gerilim fonksiyonu, terszaman karakteristikleri kullanılarak, çok kısa çalışma süresi verebilir. Bu da seçiciolmayan açmayla sonuçlanabilir. t1Min değerini diğer korumaların çalışmasüresinden daha uzun ayarlayarak, seçici olmayan açma engellenebilir.


7.4 Gerilim kaybı kontrolü LOVPTUV




Gerilim kaybı kontrolü LOVPTUV - 27

7.4.2 UygulamaHer üç fazda uzun süreli gerilim kayıplarında devre kesicinin açması, normalolarak otomatik geri yükleme sistemlerinde, büyük kesintiler sonrasında sistem geriyüklemesi için kullanılır. Gerilim kaybı kontrolü (LOVPTUV), AÇMA sinyaliniyalnızca her üç fazdaki gerilimin ayarlanan süre boyunca düşük olması durumundaverir. Devre kesiciye açma verilmesi gerekmiyorsa, LOVPTUV bir dış kontak



üzerinden veya olay kayıt fonksiyonu üzerinden yalnızca sinyalizasyon amacıylakullanılır.

7.4.3 Ayarlama kurallarıGerilim kaybı kontrolü (LOVPTUV), prensip olarak koruma fonksiyonlarındanbağımsızdır. Şebekenin büyük bir kısmında, gerilim kaybolduğunda kesicilerinhenüz kapalıyken önemli bir gerilim kaybı yaşanmasının ardından, basit sistemrestorasyonuna olanak tanımak için devre kesicinin açılmasını gerektirir.


Tüm ayarlar primer değerlerde veya her ünite için yapılır. Her faz için çalıştırmadüzeyini tipik olarak genel parametre UBase’in %70’i düzeyinde ayarlayın. Zamangecikmesi tAçma=5-20 saniye olarak ayarlayın.

7.4.4 Gelişmiş kullanıcı ayarlarıİleri düzey kullanıcılar aşağıdaki parametreleri de ayarlamalıdır. Açma darbeuzunluğunu tipik olarak tDarbe=0,15 saniye olarak ayarlayın. Gerilim kontrolkaybını (LOVPTUV) engellemek için, eğer tümü değil ama bazı gerilimler düşüksetipik olarak 5,0 saniyeye ayarlayın ve geri yükleme tRestore sonrasında fonksiyonuetkinleştirmek için zaman gecikmesini 3 - 40 saniye olarak ayarlayın.



Bölüm 8 Frekans koruma

8.1 Düşük frekans koruma SAPTUF




Düşük frekans koruması SAPTUF

f <

SYMBOL-P V1 TR

81

8.1.2 UygulamaDüşük frekans koruma SAPTOF, düşük temel güç sistem gerilim frekansınıngüvenilir bir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda uygulanabilir. Güçsistemi frekansı ve frekansın değişim hızı, gerçek üretimin ve yük talebininarasındaki dengesizliğin ölçütüdür. Bir güç sistemindeki temel frekansın düşükolması, mevcut üretimin, enerji şebekesine bağlı yük tarafından talep edilenitamamen karşılayamadığı anlamına gelir. SAPTUF bu durumları tespit eder ve yükatma, jeneratör destekleme, HVDC ayar noktası değiştirme, gaz türbini başlatma vebenzer fonksiyonlar için uygun bir çıkış sinyali verir. Bazen şönt reaktörleri düşükfrekans nedeniyle devreye girer ve güç sisteminin gerilimini ve bununla ilgiliolarak yükün gerilime bağlı olan kısmını azaltır.

SAPTUF çok hassas ve doğrudur. Frekansın ayar noktasından hafifçe saptığını vemanuel müdahalenin yeterli olabileceğini operatörlere bildirmek için kullanılır.Düşük frekans sinyali ayrıca aşırı uyarma tespiti için de kullanılır. Bu özellikle,başlatma adımları uygulanırken jeneratöre bağlı olan fakat şebekeye bağlı olmayanjeneratör yükseltici trafolar için önemlidir. Eğer jeneratör hâlâ enerjiliyse, sistemdedüşük frekans nedeniyle aşırı uyarma meydana gelir.

8.1.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde SAPTUF fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm frekans vegerilim büyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunlarınfrekans ve zaman karakteristikleri için de geçerlidir.

SAPTUF için iki özel uygulama alanı vardır:

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 8Frekans koruma


1. ekipmanın jeneratör, transformatör ve motorlardan kaynaklanan düşük frekansnedeniyle hasar görmesini önlemek. Aşırı eksitasyon da düşük frekanslailişkilidir

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, üretim eksikliği durumundaarızalara karşı yük atma yoluyla korumakt.

Düşük frekans BAŞLATMA değeri Hz olarak ayarlıdır. Gerilim büyüklüğü ileilgili tüm ayarlar, genel bir temel gerilim parametresinin yüzdesi olarak yapılır.UBase değeri primer faz-faz değeri olarak ayarlanmalıdır.

Bazı uygulamalar ve bunların frekans düzeyi için ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:

Motor ve jeneratörler için ekipman korumaAyar, teçhizat için oluşan en düşük “normal” frekansın oldukça altında ve teçhizatiçin kabul edilebilir en düşük frekansın oldukça üzerinde olmalıdır.

Yük atma yoluyla güç sistemi korumaAyar, enerji santralleri veya hassas yükler için, oluşan en düşük “normal” frekansınaltında ve kabul edilebilir en düşük frekansın oldukça üzerinde olmalıdır. Ayardüzeyi, düzey sayısı ve iki düzey arasındaki mesafe (zaman ve/veya frekansolarak), büyük ölçüde ilgili güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır. “Güçsisteminin boyutu” ile karşılaştırıldığında “en büyük üretim kaybı”nın boyutu kritikbir parametredir. Büyük sistemlerde yük atma nispeten yüksek frekans düzeylerineayarlanabilir ve gecikme zamanı normalde çok kritik değildir. Daha küçüksistemlerde frekans HIZLANMA düzeyi daha düşük bir değere ayarlanmalıdır vezaman gecikmesi oldukça kısa olmalıdır.

8.2 Aşırı frekans koruma SAPTOF




Aşırı frekans koruması SAPTOF

f >

SYMBOL-O V1 TR

81

8.2.2 UygulamaAşırı frekans koruma fonksiyonu SAPTOF, yüksek temel güç sistem gerilimfrekansının güvenilir bir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda

Bölüm 8 1MRK 511 262-UTR -Frekans koruma


uygulanabilir. Güç sistemi frekansı ve frekansın değişim hızı, gerçek üretimin veyük talebinin arasındaki dengesizliğin ölçütüdür. Bir güç sistemindeki temelfrekansın yüksek olması, mevcut üretimin, enerji şebekesine bağlı yük tarafındantalep edilenden çok daha büyük olduğu anlamına gelir. SAPTOF bu durumlarıtespit eder ve jeneratör atma, HVDC ayar noktası değiştirme ve benzerifonksiyonlar için uygun bir çıkış sinyali verir. SAPTOF çok hassas ve doğrudur vefrekansın ayar noktasından hafifçe saptığını ve manuel müdahalenin yeterliolabileceğini tesis işletmecilerine bildirmekte kullanılabilir.

8.2.3 Ayarlama kurallarıSistem içerisinde SAPTOF'un çalışacağı yerlerdeki tüm frekans ve gerilimbüyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunların frekans vezaman karakteristikleri için de geçerlidir.

SAPTOF için iki özel uygulama alanı vardır:

1. jeneratörler ve motorlar gibi ekipmanın düşük frekans nedeniyle hasargörmesini önlemek.

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, üretim fazlalığı durumundaarızalara karşı üretim atma yoluyla korumaktır.

Aşırı frekans başlatma değeri Hz cinsinden ayarlıdır. Gerilim büyüklüğü ile ilgilitüm ayarlar, global bir temel gerilim parametresi UBase'in yüzdesi olarak yapılır.UBase değeri primer faz-faz değeri olarak ayarlanmalıdır.

Bazı uygulamalar ve bunların frekans düzeyi için ayarlama kuralları aşağıdaverilmiştir:

Ekipman koruma, motor ve jeneratörler içinAyar, ekipman için oluşan en yüksek “normal” frekansın epey üstünde ve kabuledilebilir en yüksek frekansın epey altında olmalıdır.

Jeneratör atma yoluyla güç sistemi korumaBu ayar, oluşan en yüksek “normal” frekansın üstünde ve enerji santralleri vehassas yükler için kabul edilebilir en yüksek frekansın altında olmalıdır. Ayardüzeyi, düzey sayısı ve iki düzey arasındaki mesafe (zaman ve/veya frekansolarak), büyük ölçüde ilgili güç sisteminin karakteristiklerine bağlıdır. “Güçsisteminin boyutu” ile karşılaştırıldığında “en büyük yük kaybı”nın boyutu kritikbir parametredir. Büyük sistemlerde jeneratör atma oldukça düşük frekansdüzeylerine ayarlanabilir ve zaman gecikmesi normalde çok kritik değildir. Dahaküçük sistemlerde frekans HIZLANMA düzeyi daha yüksek bir değereayarlanmalıdır ve zaman gecikmesi oldukça kısa olmalıdır.

8.3 Frekans değişim oranı koruma SAPFRC






Frekans değişim hızı koruma SAPFRC

df/dt ><

SYMBOL-N V1 TR

81

8.3.2 UygulamaFrekans değişim hızı koruması (SAPFRC), temel güç sistem gerilim frekansındakideğişimin güvenilir şekilde tespitini gerektiren her türlü durumda uygulanabilir.SAPFRC artan frekans ve azalan frekans için kullanılabilir. SAPFRC yük atmaveya jeneratör atma, jeneratör destekleme, HVDC ayar noktası değiştirme, gaztürbini başlatma ve benzeri için uygun bir çıkış sinyali verir. SAPFRC sıklıkladüşük frekans sinyali ile birlikte kullanılır. Bu kullanım özellikle oldukça yüksekjeneratör kaybının, güç sisteminin güvenilirliğini korumak için hızlı ve gidericieylemlerin gerektiği nispeten küçük güç sistemlerinde yaygındır. Bu gibidurumlarda yük atma eylemleri nispeten daha yüksek frekans seviyelerindegereklidir. Ancak, büyük bir negatif frekans değişim oranı ile birlikte düşükfrekans koruma nispeten yüksek bir ayar ile kullanılabilir.

8.3.3 Ayarlama kurallarıFrekans değişim hızı koruma SAPFRC için parametreler, yerel HMI veya veyaKoruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerinden yapılır.

Sistem içerisinde SAPFRC fonksiyonunun çalışacağı yerlerdeki tüm frekans vegerilim büyüklükleri dikkate alınmalıdır. Aynı durum ilgili teçhizat ve bunlarınfrekans ve zaman karakteristikleri için de geçerlidir.

iki özel uygulama alanı SAPFRC için mevcuttur:

1. jeneratör, trafo ve motorlar gibi yüksek veya düşük frekans nedeniyleekipmanın hasar görmesini önlemek

2. güç sistemini veya güç sisteminin bölümlerini, yük ve üretimin dengeliolmadığı durumda arızalara karşı yük veya üretim atma yoluyla korumak.

SAPFRC normal olarak, tek bir olayın yük ve üretim arasında büyükdengesizliklere yol açabildiği küçük güç sistemlerinde, aşırı frekans veya düşükfrekans fonksiyonu ile birlikte kullanılır. Bu gibi durumlarda yük veya üretim atmaçok hızlı gerçekleşmelidir; frekans sinyalinin anormal bir değere gelmesinibeklemek için yeterince zaman bulunmayabilir. Bu nedenle, frekans değişim hızıbüyükse (işaret bakımından), primer nominal seviyeye daha yakın bir frekansseviyesinde gerekli önlemler alınır.

Bölüm 8 1MRK 511 262-UTR -Frekans koruma


SAPFRCBAŞLATMA değeri Hz/sn olarak ayarlanır. Gerilim büyüklüğü ile ilgilitüm ayarlar, ayarlanabilir bir baz gerilimin yüzdesi olarak yapılır. Bu baz geriliminormal olarak, güç sisteminin veya ilgili yüksek gerilim teçhizatının nominalgerilim seviyesine (fazdan faza) ayarlanmıştır.

SAPFRC ani değildir, çünkü bu fonksiyonun stabil bir değer üretmesi zaman alır.Sinyal gürültüsü halledilebilecek kadar bir zaman gecikmesi bırakılması tavsiyeedilir. Ancak, farklı eylemlerin arasındaki zaman, frekans değişim hızı ve frekanskademeleri kritik olabilir ve bazen, örneğin 70 ms gibi oldukça kısa çalışmasüreleri gerekebilir.

Küçük endüstriyel sistemlerde tek bir olay nedeniyle, 5 Hz/sn. kadar düşükoranlarda frekans değişim oranı gerçekleşebilir. Büyük güç sistemlerinde dahi,ciddi arızalar (veya arıza kombinasyonları) giderildiğinde, yük ve üretim arasındabüyük dengesizliklerin bulunduğu küçük adacıklar oluşabilir. Örnek vermekgerekirse küçük bir ada büyük bir sistemden izole olduğunda 3 Hz/sn'ye kadarçıkan frekans değişim oranı gözlenmiştir. Güç sistemlerindeki nispeten daha“normal” ciddi aksamalarda, frekans değişim oranı çok daha düşüktür, çoğunlukla1,0 Hz/sn’nin ufak bir bölümü kadar.



Bölüm 9 Sekonder sistem denetimi

9.1 Akım devresi denetimi CCSRDIF




Akım devresi denetimi CCSRDIF - 87

9.1.2 UygulamaAçık veya kısa devre olmuş trafo çekirdekleri, diferansiyel, toprak arıza akımı venegatif dizi akımı fonksiyonları gibi pek çok koruma fonksiyonunun istenmedençalışmasına neden olabilir. Aynı primer akımları ölçen iki bağımsız üç faz akımtrafosu seti veya akım trafosu çekirdeğinin akımları kullanılabilir durumdaolduğunda, iki dizinin akımları karşılaştırılarak güvenilik akım devre denetiminigerçekleştirmek mümkün olur. Herhangi bir akım trafosunda bir hata tespit edilirse,ilgili koruma fonksiyonları engellenebilir ve bir alarm verilir.

Akımların yüksek olduğu durumlarda, akım trafosu çekirdeklerinin farklı remanansveya farklı satürasyon katsayısı ile eşit olmayan şekilde geçici satürasyonu, ikiakım trafosu grubundan gelen sekonder akımları arasında farklılıklarlasonuçlanabilir. Bu nedenle, geçici aşama sırasında koruma fonksiyonlarınınistenmeden engellemesinden sakınılmalıdır.

Akım devresi süpervizyonu CCSRDIF sekonder devrelerinde arıza olduğunda,hızlı çalışan ve hassas numerik korumalar nedeniyle istenmeyen açma yapmamasıiçin hassas olmalıdır ve çalışma zamanı kısa olmalıdır.

Açık akım trafosu devreleri personel için çok tehlikeli olan yüksekgerilimlerin devrelerde oluşmasına neden olur. Ayrıca izolasyonada hasar verip yeni sorunlara neden olabilir.Uygulamalar özellikle de koruma fonksiyonları bloke edildiğindetüm bunlar dikkate alınarak yapılmalıdır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 9Sekonder sistem denetimi


9.1.3 Ayarlama kurallarıGenelTemelSel: (ITemel), (UTemel) ve (STemel) tanımlamak için fonksiyontarafından kullanılan genel temel değer grubunu seçer.

Akım devre süpervizyonu CCSRDIF üç faz akım trafosu çekirdeği grubundangelen rezidüel akımı, nötr nokta akım ile, aynı trafo üzerindeki başka bir çekirdekgrubundan alınan ayrı bir girdi üzerinde karşılaştırır.

Minimum çalışma akımı IminOp, normal çalışma koşulları altında ve primer anmaakımında minimum olarak, denetlenen akım trafo devrelerindeki rezidüel akımıniki katına ayarlanmalıdır.

Parametre Ip>Engelle normalde %150 olarak ayarlanarak geçiş koşullarındafonksiyonu engellemek için kullanılır.

BAŞARISIZ çıkışı, PCM yapılandırılmasında koruma fonksiyonunun kilitlemegirişine, arızalı akım trafosu sekonder devrelerinde kilitlenmek üzere bağlantılıdır.

9.2 Sigorta arıza denetimi SDDRFUF




Sigorta arıza denetimi SDDRFUF - -

9.2.2 UygulamaKoruma IED içerisindeki farklı koruma fonksiyonları, röle noktasında ölçülengerilime göre çalışır. Örnekler:

• mesafe koruma fonksiyonu• düşük/aşırı gerilim fonksiyonu• senkron kontrol fonksiyonu ve zayıf iç besleme mantığı kontrolü.

Bu fonksiyonlar, gerilim ölçüm trafoları ile IED arasındaki sekonder devrelerde birarıza olması durumunda farkında olmadan çalışabilir.

Bu tür istenmeyen çalışmaları önlemek için farklı önlemler alınabilir. Bunlararasında sık kullanılanlarından biri, gerilim ölçüm trafosuna olabildiğince yakınyerleştirilmiş, gerilim ölçüm devrelerindeki minyatür devre kesicilerdir. Diğerseçenekler arasında, bağımsız sigorta arızası izleme IED'leri veya koruma veizleme cihazları üzerinde bulunan diğer seçeneklerdir. Bu çözümler, sigorta arızasüpervizyonu (SDDRFUF) fonksiyonundan alınabilecek en iyi performansı almakiçin bir araya getirilir.

Bölüm 9 1MRK 511 262-UTR -Sekonder sistem denetimi


IED ürünlerinde yerleşik olan SDDRFUF fonksiyonu, minyatür devre kesicidenveya hat ayırıcıdan gelen harici ikili sinyallere göre çalışabilir. Birinci durum tümgerilime bağımlı fonksiyonları etkilerken, ikincisi empedans ölçüm fonksiyonlarınıetkilemez.

Negatif dizi ölçüm niceliklerine dayanan negatif dizi tespit algoritması, negatif diziakımı 3I2 varlığı olmaksızın yüksek 3U2 gerilim değeri, izole veya yüksekempedans topraklı şebekelerde kullanım için önerilir.

Sıfır dizi ölçüm niceliklerine dayanan sıfır dizi tespit algoritması, rezidüel akım 3I0varlığı olmaksızın yüksek 3U0 gerilim değeri, doğrudan veya düşük empedanstopraklı şebekelerde kullanım için önerilir. Hattın sıfır sekans akımı içbeslemesinin zayıf olması halinde bu fonksiyon kullanılmamalıdır.

Sigorta koruma denetim fonksiyonuna, delta akım ve delta gerilim ölçümlerini bazalan bir kriter eklenerek üç faz sigorta arızası tespit edilebilir. Bu işlem üç faz trafoanahtarlaması sırasında faydalıdır.

9.2.3 Ayarlama kuralları

9.2.3.1 Genel

Negatif ve sıfır dizi gerilimler ve akımlar her zaman, primer sistemdeki farklısimetriksizlikler nedeniyle ve akım ve gerilim ölçü trafolarındaki farklılıklarnedeniyle meydana gelir. Sistemin çalıştırıldığı koşullara bağlı olarak, akım vegerilim ölçüm elemanlarının çalıştırılması için minimum değer mutlaka %10 ila%20 arası bir güvenlik toleransı ile ayarlanmalıdır.

Bu fonksiyon uzun transpoze edilmemiş hatlarda, çok devreli hatlarda vb.kullanıldığında, ölçüm miktarlarının asimetrisine özel dikkat gösterin.

Negatif dizi, sıfır dizi ve delta algoritmalarının ayarları, fonksiyonun genel temelgeriliminin ve genel temel akımının UBase ve IBase’in yüzdesi olarak belirtilir.UBase'i potansiyel gerilim trafosunun primer anma faz-faz gerilimine ve IBase'iakım trafosunun primer anma akımına ayarlayın.

9.2.3.2 Ortak parametrelerin ayarlanması


Negatif dizi, sıfır dizi ve delta algoritmalarının ayarları, fonksiyonun genel temelgeriliminin ve genel temel akımının UBase ve ’in yüzdesi olarak belirtilir.

Gerilim eşiği USealIn<, sistemdeki alçak gerilim koşullarını belirlemektekullanılır. USealIn< ayarını acil durumlarda oluşabilecek minimum çalışmageriliminin altında ayarlayın. Önerimiz global parametre UBase’in yaklaşık%70’ine ayarlanmasıdır.



Ölü faz tespiti için 200 ms'lik bırakma zamanı her zaman için SealIn'in her zamanaşağıdaki şekilde ayarlanmasını önerir: Açık çünkü hattın diğer uçtan daha öncedenenerjilendirilmesi durumunda yerel kesici kapatıldığında sürekli sigorta arızasındasigorta arıza göstergesini temin edecektir. Uzaktan kesici kapandığında, gerilimkalıcı bir sigorta arızası olan faz hariç olmak üzere döner. Yerel kesici açıkolduğundan, herhangi bir akım olmaz ve ölü faz göstergesi yanmış sigortalı fazıgöstermeye devam eder. Yerel kesici kapandığında, akım akmaya başlar vefonksiyon sigorta arızası durumunu tespit eder. Fakat, 200 ms'lik düşüşzamanlayıcısı nedeniyle, BLKZ çıkışı 200 ms geçene kadar etkin olmaz. Bununanlamı, mesafe fonksiyonları engellenmez ve "gerilim yok akım var" durumuaçılmaya sebep olur.

Çalışma modu seçici OpMode, sistem gereksinimlerine daha iyi adaptasyonsağlamak için sunulmuştur. Mod seçici, negatif dizi ve sıfır dizi algoritmalarıarasındaki etkileşimin seçilebilmesini mümkün kılar. Normal uygulamalardaÇaModu şu şekilde ayarlanır: UNsINs bu ayar negatif dizi algoritması seçimiiçindir veya UZsIZs sıfır dizi temelli algoritma. Sistem üzerine araştırmalar veyasahada edinilen deneyim, sistem koşulları nedeniyle sigorta arıza fonksiyonununçalışmayacağı riskine işaret ediyorsa, OpMode aşağıdaki şekilde yapılarak sigortaarızası fonksiyonunun güvenilirliği artırılabilir. UZsIZs VE UNsINs veyaOptimZsNs. Mod UZsIZs VE UNsINs negatif ve sıfır dizi bazlı algoritmalar aktiftirve VEYA koşulu ile çalışır. Ayrıca OptimZsNs modunda negatif ve sıfır dizialgoritmaların her ikisi de aktifleştirilmiştir ve aralarından ölçülen negatif diziakımının boyutu en yüksek olanı çalışacaktır. Sigorta arıza fonksiyonu güvenliğiniarttırmak için bir gereksinim varsa, ÇaModu şöyle seçilebilir UZsIZs VE UNsINsbu da hem negatif hem de sıfır dizi algoritmasının bir VE koşulunda çalışırdurumda aktif olduğunu, yani her iki algoritmanın çıkış sinyali BLKU veyaBLKZ'yi etkinleştirmek için engelleme koşulu vermesi germesi gerektiği anlamınagelir.

9.2.3.3 Negatif dizi tabanlı

Röle ayar değeri 3U2> baz gerilim UTemel'in yüzdesi olarak verilir ve denklem 85örneğine göre bundan daha aşağı ayarlanmamalıdır.

3 23 2 100

UU

UBase>= ×


burada:

3U2 normal çalışma koşulları altında maksimal negatif dizi gerilimdir.

UTemel IED’deki tüm fonksiyonlar için genel temel gerilim ayarıdır.

Akım limit ayarı 3I2<genel parametre ITemel'in yüzdesi olarak yapılır. 3I2< ayarı,sistemde var olabilecek normal dengesizlik akımından daha yüksek olmalı veaşağıdaki denklem 86 örneğine göre hesaplanmalıdır.



3 23 2 100=< ×II

IBaseEQUATION1520 V3 EN (Denklem 86)

burada:

3I2 normal çalışma koşulları altında maksimal negatif dizi akımıdır.

ITemel fonksiyonun temel akım ayarıdır

9.2.3.4 Sıfır dizi tabanlı

Röle ayar değeri 3U0> genel parametre U’in yüzdesi olarak verilir. 3U0> ayarı,denklem 87 örneğinde belirtilenden aşağıda ayarlanmamalıdır.

3 03 0 100

UU

UBase>= ×


burada:

3U0 normal çalışma koşulları altında maksimal sıfır dizi gerilimdir.

UTemel IED’deki tüm fonksiyonlar için genel temel gerilim ayarıdır.

Akım limit ayarı 3I0< genel parametre ITemel’in yüzdesi olarak yapılır. 3I0<ayarı, sistemde var olabilecek normal dengesizlik akımından daha yüksekolmalıdır. Bu ayar denklem 88 örneğine göre hesaplanabilir:

3 03 0 100= ×<II

IBaseEQUATION2293 V2 TR (Denklem 88)

burada:

3I0< normal çalışma koşulları altında maksimal sıfır dizi akımıdır.

ITemel IED’deki tüm fonksiyonlar için genel temel akım ayarıdır.

9.2.3.5 Delta U ve delta I

Çalışma modu seçicisi OpDUDI'yı şöyle ayarlayın Açık Delta fonksiyonu çalışırken.

Şebekedeki normal anahtarlama koşulları nedeniyle istenmeyen işlemlerdenkaçınmak için, DU> ayarı yüksek olarak ayarlanmalı (UBase'in yaklaşık olarak%60'ı) ve akım sınırı DI<düşük olarak ayarlanmalıdır (yaklaşık olarakIBase'in%10'u). Delta akım ve delta gerilim fonksiyonu mutlaka negatif veya sıfır dizialgoritmalardan biri ile kullanılır. USetprim, dU/dt çalışması için primer gerilim



olduğunda veISetprim, dI/dt çalışması için primer akım olduğunda , DU> ve DI<ayarları denklem 89 ve denklem 90 göre belirlenir.

primUSetDU 100UBase

> = ×


100= ×<ISetprimDI

IBaseEQUATION1524 V2 EN (Denklem 90)

Gerilim eşiği UPh>, sistemdeki alçak gerilim koşullarını belirlemekte kullanılır.UPh> ayarını acil durumlarda oluşabilecek minimum çalışma geriliminin altındaayarlayın. UB’nin yaklaşık %70’ine ayarlanmasını öneririz.

Akım eşiği IPh>, mesafe koruma fonksiyonu içinIMinOp’dan daha düşükayarlanmalıdır. %5-10 daha düşük bir değer önerilir.

9.2.3.6 Ölü hat tespiti

Ölü hat tespitinin çalışma koşulu, akım eşiği için IDLD< parametresi gerilim eşiğiiçin UDLD< parametresi ile ayarlanır.

IDLD< değerini beklenen minimum yük akımının altında yeterli bir toleransbırakarak ayarlayın. Emniyet toleransı olarak en az %15-20 tavsiye edilir. Ancakçalışma değeri, sadece bir fazın bağlantısı ayrılmışken, (diğer fazlara ortak kuplaj)havai hattın maksimum şarj akımını geçmelidir.

UDLD< değerini beklenen minimum çalışma geriliminin altında yeterli bir toleransbırakarak ayarlayın. Emniyet payı olarak en az %15 tavsiye edilir.

9.3 Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR

9.3.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Kesici kapama/açma devresi izleme TCSSCBR - -

9.3.2 UygulamaTCSSCBR, devre kesicilerin elektrik kontrol devrelerindeki arızalarını tespit eder.Fonksiyon hem açık hem de kapalı bobin devrelerini denetleyebilir. Bu türdenetim, kontrol devrelerinin canlılığını kesintisiz olarak çözmek için gereklidir.



Açma devre denetimi, denetlemiş devre üzerinden yaklaşık 1.0 mAüretir. Bu akımın kontrol edilen nesnede bir mandallamaya sebepolmaması gerekir.

IED’deki açma devresi denetim devrelerini korumak için, çıkışkontakları geçici gerilim koruyucularla paralel olarak sunulmuştur.Bu koruyucuların arıza gerilimi 400 +/– 20 V DC’dir.

1

PSM

2

RsRext

(+)

(-)

YW

S W PCM_TCSTCSÇIKIS1TCSÇIKIS2TCSÇIKIS3

PO1

TCS1

IS

V

IS: Sabit akim jeneratörü. Akim düzeyi ~ 1,0 mA (Ic)V: Geçici Gerilim Bastirici Ariza Gerilimi 380 ila 400 VDC

Ic

TCSSCBRTCS_DURUMENGELLE

ALARM

GUID-B056E9DB-E3E5-4300-9150-45916F485CA7 V1 TR

Şekil 65: Bir dış direnç ile açma devre denetiminin çalışma prensibi. Dışdirenç kullanıldığından, TCSSCBR engelleme anahtarına gerekyoktur.

Eğer TCS yalnız kapalı bir pozisyonda gerekiyor ise dış şönt direnci hariçtutulabilir. Devre kesici açık pozisyonda olduğunda TCD, durumu hatalı bir devreolarak görür. Bu durumda TCS çalışmasını önleyecek bir yol, devre kesicininaçılması durumunda denetim fonksiyonunu kilitlemektir.



1

PSM

2

Rs

(+)

(-)

YW

S W PCM_TCSTCSÇIKIS1TCSÇIKIS2TCSÇIKIS3

PO1

TCS1

IS

V

IS: Sabit akim jeneratörü. Akim düzeyi ~ 1,0 mA (Ic)V: Geçici Gerilim Bastirici Ariza Gerilimi 380 ila 400 VDC

Ic

CBPOS_açik

TCSSCBRTCS_DURUMENGELLE

ALARM

GUID-6B09F9C7-86D0-4A7A-8E08-8E37CAE53249 V2 TR

Şekil 66: Açma-devre denetiminin bir dış direnç olmadan çalışma prensibi.Devre kesici açık göstergesi, devre kesici açık olduğundaTCSSCBR’ı kilitleyecek şekilde ayarlıdır.

Açma-devre denetimi ve diğer açma kontaklarıAçma devresinde birden fazla paralel açma kontağı bulunması tipik bir durumdur,örneğin, bir Buchholz rölesinin açmanın besleyici terminaline paralel bağlandığı vebaşka rölelerin dahil olduğu trafo besleyicileri.

GUID-7264738C-F9D7-48F0-B6FC-F85FD10D5B84 V1 TR

Şekil 67: Paralel açma kontaklarında ve açma devre denetiminde sabit testakım akışı



Paralel devrede çeşitli açma devre denetim fonksiyonlarıAçma devresinin genellikle paralel açma kontakları içermesinin yanı sıra, devreninparalel olarak birden fazla TCS devresine sahip olması da mümkündür. Her TCSdevresi kendi denetim akımının, izlenen bobinden akışına sebep olur ve gerçekbobin akımı tüm TCS akımlarının toplamıdır. Rdış direnci belirlenirken bu bilgidikkate alınmalıdır.

Yardımcı röleler ile açma devre denetimiTesis yenileme projelerinin büyük çoğunluğu kısmi olarak yapılır, yani eskielektromekanik rölelerin yerine yenileri yerleştirilir ancak devre kesicideğiştirilmez. Bu uygulama bir sorun yaratmaktadır: Eski tip bir devre kesicininbobin akımı, koruma IED açma kontağının kesilmesi için çok yüksek olabilir.

Devre kesici bobin akımı normal olarak devre kesicinin bir dış kontağı tarafındankesilir. Bir devre kesici arızası durumunda IED açma kontağının da hasar görmeriski vardır, çünkü bu kontak açma bobininde birikmiş olan yüksek seviyedekielektromanyetik enerjiyi ayırmak zorundadır.

Koruma IED açma kontağı ve devre kesici bobini arasında bir yardımcı rölekullanılabilir. Bu şekilde kesme kapasitesi sorunu çözülmüş olur, ancak, korumaIED’sindeki TCD devresi, devre kesici bobinini değil sağlıklı yardımcı röleninbobinini izler. Devre kesicinin açma bobinini denetlemek üzere burada ayrı biraçma devre denetim rölesi yürürlüktedir.

Dış direncin boyutlandırılmasıNormal çalışma koşulları altında, uygulanan dış gerilim, rölenin iç devresi ve dışaçma devresi arasında bölünür, böylece rölenin iç devresi üzerinde minimum 10 V(3...10 V) ta kalır. Dış devrenin direncinin çok yüksek veya iç devrenin çok düşükolması halinde, örneğin röle kontaklarının kaynaklı olması durumunda, arıza tespitedilir.

Çalışma koşulu matematiksel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

U R R I V DCc ext s c− + × ≥( ) 10

GUID-34BDFCA2-E72E-4602-9F0D-281CDDF0A93A V1 TR (Denklem 91)

Uc Denetlenen açma devresi üzerindeki çalışma gerilimi

Ic Açma devresinden ölçülen akım, yaklaşık 1,0 mA (0,85...1,20 mA)

Rdış dış şönt direnci

Rs açma bobini direnci

Dış şönt direnci kullanılacaksa, denetimin fonksiyonelliği ile ya da açma bobini ileçakışmayacak şekilde hesaplanmak zorundadır. Çok yüksek direnç çok yüksekgerilim düşüşüne neden olur ve iç devre içerisinde en az 20 V olması gereğinitehlikeye atar. Çok alçak direnç ise açma bobininin yanlış şekilde çalışmasınaneden olabilir.



Tablo 13: Rdış dış direnç için önerilen değerler

Çalışma gerilimi Uc Şönt direnci Rdış

48 V DC 10 kΩ, 5 W

60 V DC 22 kΩ, 5 W

110 V DC 33 kΩ, 5 W

220 V DC 68 kΩ, 5 W

TCSSCBR kontakları üzerindeki gerilimin 20V veya üzerinde olması koşulunedeniyle, 48V DC altındaki yardımcı çalışma gerilimlerinde doğru çalışmagarantilenemez. Çünkü Rdış ve çalışma bobini üzerindeki gerilim düşüşü veyabesleyici yardımcı gerilim sistemindeki gerilim düşüşü, TCSSCBR kontağıüzerinde çok düşük gerilim değerlerine neden olabilir. Bu durumda hatalı alarmmeydana gelebilir.

Daha düşük (<48V DC) yardımcı devre çalışma gerilimlerinde, TCSSCBR’ınistenmeden çalışmasını önlemek için devre kesici konumunun kullanılması tavsiyeedilir. Konum göstergesinin kullanımı bu bölüm içerisinde daha önce açıklanmıştır.



Bölüm 10 Kontrol

10.1 Senkron kontrol, enerjilendirme kontrolü vesenkronlama SESRSYN




Senkron kontrol, enerjilendirmekontrolü ve senkronizasyon

SESRSYN

sc/vc

SYMBOL-M V1 TR

25

10.1.2 Uygulama

10.1.2.1 Senkronizasyon

Asenkron şebekeler arasında kesicilere olanak vermek için, senkronlamafonksiyonu kullanılır. Kesici üzerinde koşullar karşılandığında, şebeke vebileşenleri üzerindeki baskıyı gidermek amacıyla, kesici kapama komutu optimumbir zaman içerisinde verilir.

Bara ve hat arasındaki frekans farkı, ayarlanabilir parametreden daha büyükolduğunda, sistemler asenkron olarak tanımlanır. Frekans farkı bu eşik değerinaltındaysa, sistemin paralel bir devresi olduğu anlaşılır ve senkron kontrolüfonksiyonu kullanılır.

Senkronizasyon fonksiyonu U Hattı ve U Barası arasındaki farkı ölçer. Hesaplanankapama açısı ölçülen faz açısına eşit olduğunda ve aşağıdaki koşulların hepsieşzamanlı olarak gerçekleştiğinde fonksiyon çalışır ve devre kesiciye bir kapamakomutu gönderir:

• U-Hat gerilimi GblBaseSelHat''tın %80'inden daha yüksektir ve U-Baragerilimi GblBaseSelBara'nın %80'inden daha yüksektir.

• Gerilim farkı şundan daha küçüktür: 0.10 p.u, yani (U-Bara/GblBaseSelBara) -(U-Hat/GblBaseSelHat) < 0.10.

• Frekans farkının, FrekDifMaks ayarlanmış değerinden daha düşük FrekDifMinayarlanmış değerinden daha büyüktür. Frekans FrekDifMin'den daha düşük isesenkron kontrol kullanılır ve bu nedenle FrekDifMin değeri FrekDifM respFrekDifA değerine benzer olmalıdır senkron kontrol fonksiyonu için. Bara ve

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 10Kontrol


hat frekansları da, anma frekansının +/- 5 Hz aralığında olmalıdır. Otomatiktekrar kapama için senkronizasyon opsiyonu dahilse, manuel ve otomatiktekrar kapamalar için ayrı frekans ayarlarına gerek yoktur ve senkronizm içinfrekans farkı değerleri düşük tutulmalıdır.

• Frekans değişim oranı, U-Bara ve U-Hat için ayarlanmış değerlerin herikisinden de küçüktür.

• Kapama açısına, kayma frekansı ve gerekli ön kapama zamanı hesapları ilekarar verilir.

Senkronizasyon fonksiyonu, ölçülen kayma frekansını ve devre kesici kapamagecikmesini kompanse eder. Faz ilerleme sürekli olarak hesaplanır. Kapama açısı,ayarlı kesici kapama çalışma zamanı tKesici değişimdir.

Referans gerilim faz-nötr L1, L2, L3 veya faz-faz L1-L2, L2-L3, L3-L1 veyapozitif dizi olabilir. Bu durumda bara gerilimi, hat için seçilen aynı faza veyafazlara bağlanmalıdır veya aradaki farkı kompanse etmek için bir kompanzasyonaçısı ayarlanmalıdır.

10.1.2.2 Senkron kontrol

Senkron kontrolü fonksiyonun temel amacı, güç şebekelerindeki devre kesicilerüzerinde kontrol sağlayarak, senkronizm koşulları tespit edilmeden kapanmalarınıengellemektir. Ayrıca, adalama sonrasında ve üç kutup tekrar kapama bölünmüş ikisistemin tekrar bağlanmasını önlemek için kullanılır.

Tek kutup otomatik tekrar kapama senkron kontrolü gerektirmezçünkü sistem iki faz ile bağlıdır.

SESRSYN fonksiyon bloğu, kesicinin bir yanı ölü olduğunda kapamaya olanaktanımak için hem senkronizasyon kontrol fonksiyonu hem de enerjilendirmefonksiyonu içerir. SESRSYN fonksiyonu ayrıca dahili bir gerilim seçme düzeninesahiptir ve bara düzenlemelerinde basit uygulamalara olanak tanır.

~ ~~~ ~~

en04000179.vsd

IEC04000179 V1 TR

Şekil 68: İki ara bağlantılı güç sistemi

Şekil 68 iki ara bağlantılı güç sistemini göstermektedir. Şekildeki bulut arabağlantının uzakta gerçekleşmiş olabileceğini, yani, diğer trafo istasyonlarındazayıf bağlantılar olabileceğini gösteriyor. Örgü sistem azaldıkça senkronizasyonkontrol ihtiyacı artar, çünkü iki şebekenin manuel veya otomatik kapamadasenkronizasyon halinde olmama riski daha yüksektir.

Bölüm 10 1MRK 511 262-UTR -Kontrol


Senkron kontrol fonksiyonu devre kesici boyunca koşulları ölçer ve bunlarıayarlanmış limitlerle karşılaştırır. Tüm ölçülen koşullar eş zamanlı olarakayarlandıkları limitler içerisinde olduğunda çıkış üretilir. Kontrole dahil olanlar:

• Elektrikli hat ve elektrikli bara.• Gerilim düzey farkı.• Frekans farkı (kayma). Bara ve hat frekansları, anma frekansının ±5 Hz

civarında olmalıdır.• Faz açısı farkı.

Koşulların minimum bir süre için yerine gelmesini sağlamak için bir zamangecikmesi kullanılabilir.

Çok kararlı güç sistemlerinde, frekans farkı önemsiz miktardadır veya manuelbaşlatılan kapama veya otomatik restorasyon ile kapamada sıfırdır. Kararlı koşullaraltında daha büyük bir faz açısı farkına izin verilebilir çünkü uzun ve yüklü paralelgüç hattında bazen bu durum gerçekleşir. Bu uygulamada, uzun çalışma zamanlı vefrekans farkına yüksek duyarlılıkta senkron kontrolü kabul edilir. Faz açısı farkayarı sürekli rejim için yapılabilir.

Başka bir örnek, güç şebekesinin çalışması kesintiye uğraması ve arıza gidermesonrasında yüksek hızlı otomatik tekrar kapama gerçekleşmesidir. Bu şebekede güçdalgalanmasına neden olur ve faz açısı salınımına başlayabilir. Genel olarakfrekans farkı, faz açısı farkının zaman türevidir ve tipik olarak pozitif ve negatifdeğerler arasında salınır. Arıza giderme sonrasında devre kesicinin otomatik tekrarkapama yoluyla kapanması gerektiğinde bir miktar frekans farkına toleransgösterilmelidir, bu miktar yukarıdaki durumda bahsedilen kararlı durumdan dahafazladır. Ancak, aynı zamanda büyük bir faz açısına izin verildiyse, faz açısınınbüyük olduğu ve artmaya devam ettiği durumda otomatik tekrar kapamagerçekleşme riski vardır. Bu durumda faz açısı farkı daha küçük olduğundakapatma daha güvenli olur.

Yukarıdaki koşulların karşılanması için senkron kontrolü fonksiyonunda çift ayarbulunur, biri kararlı (Manuel) koşullar için ve diğeri kesintiye uğrama (Otomatik)koşulları için geçerlidir.



Senkron Kontrol

Sigorta arizasi

Sigorta arizasi

Hat gerilimi Hatreferansgerilim

Bara gerilimi

.

U-Bus > GblBaseSelBus'in % 80'i U-Line > GblBaseSelLine'in % 80'i UDiffSC < 0,02 – 0,50 p.u. PhaseDiffM < 5 - 90 derece PhaseDiffA < 5 - 90 derece FreqDiffM < 3 - 1000 mHz FreqDiffA < 3 - 1000 mHz


IEC08000021 V2 TR

Şekil 69: Senkron kontrol fonksiyonu prensibi

10.1.2.3 Enerjilendirme kontrolü

Enerjilendirme denetimi fonksiyonunun temel amacı, ayrılmış hatların ve baraların,enerjili hatlara ve baralara kontrollü olarak tekrar bağlanmalarını sağlamaktır.

Enerjilendirme kontrol fonksiyonu bara ve hat gerilimlerini ölçer ve bunların herikisini de yüksek ve düşük eşik değerlerle karşılaştırır. Çıkış ancak ölçülen mevcutkoşullar ayarlı koşullarla örtüştüğünde verilir. Şekil 70, biri (1) enerjili diğeri (2)enerjili olmayan iki güç sistemini göstermektedir. Güç sistemi 2, sistem 1’den,devre kesici A üzerinden enerjilendirilir (DLLB).



~

1 2 A B

EnerjilendirmeKontrolü

Bara gerilimi

.

U-Bara (elektrikli) > GblBaseSelBus'in %80'i U-Hat (elektrikli) > GblBaseSelLine'in %80'i U-Bara (gerilimsiz) < GblBaseSelBus'in %40'i U-Hat (gerilimsiz) < GblBaseSelLine'in %40'i U-Bara ve U-Hat < GblBaseSelBus ve/veya GblBaseSelLine'in %115'i

Hat gerilimi

=IEC08000022=2=tr=Original.vsdIEC08000022 V2 TR

Şekil 70: Enerjilendirme kontrol fonksiyonu prensibi

Enerjilendirme işlemi devre kesici üzerinden, ölü hat elektrikli bara (DLLB)yönünde, ölü bara elektrikli hat (DBLL) yönünde veya her iki yönde çalışabilir.Farklı yönlerden enerjilendirme, devre kesicinin otomatik tekrar kapaması vemanuel kapası için farklı olabilir. Manuel kapama ile, kesicinin her iki ucu da ölüolduğunda, Ölü Bara Ölü Hat (DBDL) kapama yapılabilir.

Gerilim, baz gerilimi ayarlı UYüksBaraEnerj veya VElekHatEnerj değerininüstünde olduğunda ekipman enerjilendirilmiş, baz gerilimi ayarlı UDüşBaraEnerjveya UDüşHatEnerj değerinin altında olduğunda enerjilendirilmemiş kabul edilir.Devre dışı kalan bir hat üzerinde, paralel bir hattaki indüksiyon veya devrekesicilerdeki söndürme kapasitörlerinden beslenme gibi faktörler nedeniyle önemlimiktarda potansiyel olabilir. Bu gerilim hattaki temel gerilimin %50’si veya fazlasıolabilir. Normalde, tek kesme elemanlı kesiciler için (<330kV) bu düzey %30’unaltındadır.

Enerjilendirme yönü ayarlara karşılık geldiğinde, kapama sinyaline izin verilmedenönce durum belirli bir süre boyunca sabit kalmalıdır. Gecikmeli çalışmanın amacıölü tarafın enerjisiz kalmasını sağlamak ve durumun geçici girişim nedeniyleolmadığından emin olmak içindir.

10.1.2.4 Gerilim seçimi

Gerilim seçim fonksiyonu, uygun gerilimlerin senkron kontrolüne bağlantısı vekontrol fonksiyonlarının enerjilendirilmesi için kullanılır. Örneğin, IED çift baralıbir düzenlemede kullanıldığında, seçilmesi gereken gerilim kesicilerin ve/veyaayırıcıların durumuna bağlıdır. Ayırıcı yardımcı kontakların durumunun kontroledilmesi ile, senkronlama, senkron kontrolü ve enerjilendirme kontrolfonksiyonları seçilebilir.



Mevcut gerilim seçimi türleri çift baraya sahip tek bir devre kesici ve 1½ devrekesici düzenlemesi içindir. Bir çift devre kesici düzenlemesi ve tek bir baraya sahiptek bir devre kesici herhangi bir gerilim seçim fonksiyonunu gerektirmez. Ayrıca,harici gerilim seçimini kullanan çift bara ile birlikte tek bir devre kesici herhangibir dahili gerilim seçimini gerektirmez.

Baralardan ve hatlardan gelen gerilimler, IED’nin gerilim girişlerine fiziksel olarakbağlanmalıdır ve ayrıca IED’de bulunan SESRSYN fonksiyonunun her birine,kontrol yazılımı üzerinden bağlanmalıdır.

10.1.2.5 Harici sigorta arızası

Harici sigorta arıza sinyalleri veya açılmış bir sigorta anahtarı/MCB’si, IEDiçindeki SESRSYN fonksiyonlarının girişlerine yapılandırılmış ikili girişlerebağlanmalıdır. Dahili sigorta arızası denetim fonksiyonu da, en azından hat gerilimbesleme için kullanılabilir. Sinyal BLKU, dahili sigorta arıza denetimfonksiyonundan kullanılır ve enerjilendirme kontrol fonksiyon bloğunun engellemegirişine bağlanır. Sigorta arızası olması halinde, SESRSYN fonksiyonu engellenir.

UB1OK/UB2OK ve UB1FF/UB2FF girişleri bara gerilimiyle ilgilidir ve ULN1OK/ULN2OK ve ULN1FF/ULN2FF girişleri hat gerilimi ile ilgilidir.

Enerjilendirme yönünün harici seçimiEnerjilendirme, mevcut mantık fonksiyon blokları kullanılarak seçilebilir.Aşağıdaki örnekte mod seçimi, yerel HMI üzerindeki bir simgeden selektör anahtarfonksiyon bloğu üzerinden yapılmaktadır. Ancak, alternatif olarak, örneğin panelinönünde bir fiziksel selektör anahtarı olabilir ve bu da ikilden tam sayıya fonksiyonbloğuna bağlı olabilir (B16I).

Eğer yerel HMI üzerinde Yerel-Uzak şalterine bağlı PSTO girişi kullanılırsa, seçimtrafodaki HMI sisteminden, tipik olarak IEC 61850 iletişim standardında ABBMicroscada üzerinden yapılabilir.

Manuel enerjilendirme modunun seçimi için bağlantı örneği şekil 71 örneğindegösterilmektedir. Seçilen adlar sadece örnek vermek içindir. Bununla birlikte yerelHMI üzerindeki sembol sadece üç işareti gösterebilir.

en08000023.vsd

SESRSYN

MENMODE

INTONE PSTO

SWPOSNNAME1NAME2OFF

DLDB

DLB

SLGGIO

NAME3NAME4

IEC08000023 V1 EN

Şekil 71: Yerel HMI simgesinden enerjilendirme yönünün seçici şalterfonksiyon bloğu üzerinden seçilmesi.



10.1.3 Uygulama örnekleriSESRSYN fonksiyon bloğu bazı şalt sahası düzenlemelerinde de kullanılabilir,ancak farklı parametre ayarları gereklidir. Aşağıda farklı düzenlemelerin, IEDanalog girişlerine ve fonksiyon bloğuna SESRSYN nasıl bağlanacağı ile ilgiliörnekler verilmiştir.

Aşağıdaki örnekte kullanılan girişler tipiktir ve yapılandırma vesinyal matris araçları kullanımıyla değiştirilebilir.

SESRSYN ve bağlı SMAI fonksiyon bloğu durumları uygulamayapılandırmasında aynı çevrim zamanına sahip olmalıdır.

10.1.3.1 Tek baralı tek devre kesici

Şekil "" bağlantı prensiplerini göstermektedir. Öyle ki SESRSYN fonksiyonu için,devre kesicinin her iki tarafında bir gerilim trafosu vardır. Gerilim trafosu devrebağlantıları gayet basittir; hiçbir özel gerilim seçilmesini gerektirmez.

Bara gerilim trafosundan gelen gerilim U3PBB1 'e, hat gerilim trafosundan gelengerilim U3PLN1'e bağlanır. Gerilim trafosu konumları ayrıca yukarıda gösterildiğigibi bağlanır. Gerilim seçim parametresi CBConfig şöyle ayarlanır: Gerilim seçimiyok.



10.1.3.2 Çift baralı tek devre kesici, harici gerilim seçimi

Bara 1

Bara 2

QB1

QB2

Hat

QA1

SgrtVT

SgrtVT

SgrtVT


UBara

SESRSYNU3PBB1*U3PBB2*U3PLN1*U3PLN2*BLOCKBLKSYNCHBLKSCBLKENERGB1QOPENB1QCLDB2QOPENB2QCLDLN1QOPENLN1QCLDLN2QOPENLN2QCLDUB1OKUB1FFUB2OKUB2FFULN1OKULN1FFULN2OKULN2FFSTARTSYNTSTSYNCHTSTSCTSTENERGAENMODEMENMODE

SYNOKAUTOSYOKAUTOENOK

MANSYOKMANENOK

TSTSYNOKTSTAUTSYTSTMANSY

TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA

UOKSCUDIFFSCFRDIFFAPHDIFFAFRDIFFMPHDIFFM

INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN

SMAI

SMAIUHat

GRP_OFF

IEC08000025 V2 TR

Şekil 72: Dahili gerilimli tek bir kesicili, çift bir baralı düzenlemede SESRSYNfonksiyon bloğunun bağlanması

Bu tür düzenlemede dahili gerilim seçimi gerekli değildir. Gerilim seçimi, genelolarak şekil 72 örneğine göre bağlı olan harici röleler tarafından yapılır. İki baratarafından yapılan uygun gerilim ve gerilim trafosu sigorta arıza denetimi, baraayırıcılarının konumuna göre yapılır. Bunun anlamı fonksiyon bloğunabağlantıların tek baralı düzenleme ile aynı olacağıdır. Gerilim seçim parametresiCBYapıla şöyle ayarlanır: Gerilim seçimi yok.



10.1.3.3 Çift baralı tek devre kesici, dahili gerilim seçimi

Bara 1

Bara 2

QB1

QB2

Hat

QA1

SgrtVT

SgrtVT


SMAI

GRP_OFF

SMAI

SMAI

UBara1

UBara2

UHatSgrtVT



MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN

IEC09000738 V2 TR

Şekil 73: Dahili gerilimli tek bir kesicili, çift bir baralı düzenlemede SESRSYNfonksiyon bloğunun bağlanması.

İç gerilim seçimi gerektiğinde, gerilim trafosu devre bağlantıları şekil 73 çiziminegöre yapılır. Bara1 VT'den gelen gerilim U3PBB1 'e, Bara2 VT'den gelen gerilimU3PBB2'ye bağlanır. VT hattından gelen gerilim U3PLN1'e bağlanır. Ayırıcılarınve gerilim trafosu sigortalarının konumları şekil 73 çiziminde gösterildiği gibiayarlanmalıdır. Gerilim seçim parametresi CBYapıla Çift baraya ayarlanmalıdır.



10.1.3.4 Çift devre kesici

Bara 1

Bara 2

QA1

QA2

Hat

SgrtVT

SgrtVT

Sgrt

VT

QA1

QA2




MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN



MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN

SMAI

SMAI

SMAI

GRP_OFF

GRP_OFF

UBara1

UBara2

UHat1

IEC11000255 V1 TR

Şekil 74: Çift kesici düzenlemesinde SESRSYN fonksiyon bloğu bağlantıları

Çift kesici düzenlemesi iki fonksiyon bloğunu gerektirir: kesici QA1 içinSESRSYN1 ve kesici QA2 için SESRSYN2. Herhangi bir gerilim seçimine gerekyoktur; çünkü bara1 gerilim trafosundan gelen gerilim SESRSYN1 üzerindeU3PBB1'e ve bara2 gerilim trafosundan gelen gerilim SESRSYN2 üzerinde U3PBB1'e bağlıdır. Hat gerilim trafosundan gelen gerilim SESRSYN1 ve SESRSYN2üzerinde U3PLN1'e bağlanır. Gerilim trafosu koşulu ayrıca şekil 74 örneğinde



gösterildiği gibi bağlanır. Gerilim seçim parametresi CBYapıla, hem SESRSYN1hem de SESRSYN2 için Gerilim seçimi yok olarak ayarlanır.

10.1.3.5 1 1/2 devre kesici

1 ½ kesici düzenlemesinde hat bir IED, bara1 devre kesici ve bağ devre kesici içingerilim seçimini düzenler. IED iki fonksiyon bloğunu gerektirir: bara1 devre kesiciiçin SESRSYN1 ve bağ devre kesici için SESRSYN2. Bara1 gerilim trafosundangelen gerilim U3PBB1'e her iki fonksiyon bloğundan bağlıdır ve bara2 gerilimtrafosundan gelen gerilim U3PBB2'ye her iki fonksiyon bloğunda bağlanır. Hat1gerilim trafosundan gelen gerilim U3PLN1'e her iki fonksiyon bloğundan bağlıdırve hat2 gerilim trafosundan gelen gerilim U3PLN2'ye her iki fonksiyon bloğundabağlanır. Ayırıcıların ve gerilim trafosu sigortalarının konumları şekil 75 çizimindegösterildiği gibi ayarlanmalıdır.

Bara 1 CB

Tie CB

SgrtVT

SgrtVT

QA1 QA1

SgrtVT

SgrtVT

QA1

QB9QB9

Hat 1 Hat 2

QB1

QB2

QB1

QB2

QB61 QB62

Bara 1Bara 2

IEC11000256_1_en,vsd



MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN



MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN

SMAI

SMAI

SMAI

SMAI

UBara1

UBara2

UHat1

UHat2

IEC11000256 V1 TR

Şekil 75: SESRSYN fonksiyon bloğunun 1 ½ kesici düzeninde hat 1 IED içindahili gerilim seçimi ile bağlantısı



Bara 2 CB

Bağ CB

SgrtVT

SgrtVT

QA1 QA1

SgrtVT

SgrtVT

QA1

QB9QB9

Hat 1 Hat 2

QB1

QB2

QB1

QB2

QB61 QB62

Bara 1Bara 2




MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN



MANSYOKMANENOK


TSTENOKUSELFAIL

B1SELB2SEL

LN1SELLN2SEL

SYNPROGRSYNFAIL

FRDIFSYNFRDERIVA


INADVCLSUDIFFME

FRDIFFMEPHDIFFME

UBUSULINE

MODEAENMODEMEN

SMAI

SMAI

SMAI

SMAI

UBara1

UBara2

UHat1

UHat2

IEC11000257 V1 TR

Şekil 76: SESRSYN fonksiyon bloğunun 1 ½ kesici düzeninde hat 2 IED içindahili gerilim seçimi ile bağlantısı

Bu örnekte her iki hat IED'sinde Bağ Devre kesici için SESRSYNfonksiyonunun kullanımını gösterir. Bu, Otomatik tekrar kapama vemanuel kapama düzenlemesine bağlı olup, genellikle gerekmeyebilir.

Çaprazlanmış olan hat gerilimleri ve bara gerilimleri dışında, bağlantılar her ikiIED'de de benzerdir. 1 ½ kesici düzenlemesinde iki hat IED, bara2 devre kesici vebağ devre kesici için gerilim seçimini düzenler. IED iki fonksiyon bloğunugerektirir: bara2 devre kesici için SESRSYN1 ve bağ devre kesici için SESRSYN2.Bara1 gerilim trafosundan gelen gerilim U3PBB2 'ye her iki fonksiyon bloğundanbağlıdır ve bara2 gerilim trafosundan gelen gerilim U3PBB1'e her iki fonksiyonbloğunda bağlanır. Hat1 gerilim trafosundan gelen gerilim U3PLN2'ye her ikifonksiyon bloğundan bağlıdır ve hat2 gerilim trafosundan gelen gerilim U3PLN1'eher iki fonksiyon bloğunda bağlanır. Ayırıcıların ve gerilim trafosu sigortalarınınçapraz konumları şekil 76 çiziminde gösterildiği gibi ayarlanmalıdır. Gerilimlerin



fiziksel analog bağlantıları ve IED bağlantısı ve SESRSYN fonksiyon bloklarıPCM600'de dikkatli bir şekilde kontrol edilmelidir. Her iki IED'de, bağlantı veyapılandırmalar aşağıdaki kurallara uymalıdır: Normalde, aygıt konumu, hem açık(b-tür) hem de kapalı (a-tür) konumlarını gösteren kontaklara bağlıdır.

Bara devre kesici:

• B1QOPEN/CLD = Bağ devre kesici ve ayırıcıların konumu• B2QOPEN/CLD = Bağ devre kesici ve ayırıcıların konumu• LN1QOPEN/CLD = Özel hat ayırıcı konumu• LN2QOPEN/CLD = Özel hat ayırıcı konumu• UB1OK/FF = Özel bara devre kesicisine bağlı bara gerilim trafosu sigortasının

denetimi• UB2OK/FF = Özel bara devre kesicisine bağlı bara gerilim trafosu sigortasının

denetimi• ULN1OK/FF = Özel hatta bağlı hat gerilim trafosu sigortasının denetimi• ULN2OK/FF = Özel hatta bağlı hat gerilim trafosu sigortasının denetimi• Ayar CBYapıla = 1 1/2 bara CB

Bağ devre kesici:

• B1QOPEN/CLD = Özel bara devre kesici ve ayırıcıların konumu• B2QOPEN/CLD = Bağ devre kesici ve ayırıcıların konumu• LN1QOPEN/CLD = Özel hat ayırıcı konumu• LN2QOPEN/CLD = Özel hat ayırıcı konumu• UB1OK/FF = Özel bara devre kesicisine bağlı bara gerilim trafosu sigortasının

denetimi• UB2OK/FF = Özel bara devre kesicisine bağlı bara gerilim trafosu sigortasının

denetimi• ULN1OK/FF = Özel hatta bağlı hat gerilim trafosu sigortasının denetimi• ULN2OK/FF = Özel hatta bağlı hat gerilim trafosu sigortasının denetimi• Ayar CBYapıla = Bağ CB

Üç SESRSYN fonksiyonunun aynı IED içerisinde sağlanması veya diğer başkasebeplerle tercih edilmesi durumunda, sistem "aynalama" olmaksızın ayarlanabilirve CBYapıla ayarı şöyle yapılabilir. 1½ bara alt. CB bu ise ikinci bara devre kesiciiçin SESRSYN fonksiyonu üzerinde yapılır. Yukarıdaki standart böyledir. Çünkünormalde aynı yapılandırma ve ayara sahip iki SESRSYN fonksiyonu her birbölme için sağlanır.

10.1.4 Ayarlama kurallarıSenkronizasyon, senkron kontrolü ve enerjilendirme kontrolü fonksiyonuSESRSYN parametreleri yerel HMI (LHMI) veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

Ayarlama kuralları SESRSYN fonksiyonunun LHMI ile ayarlanmasınıaçıklamaktadır.



Primer gerilim (UTemel) için ortak temel IED değeri Genel temel değer fonksiyonuGBASVAL'da ayarlanır; bu ise şu dizinde yer alır Ana menü/Yapılandırma/Güçsistemi/Genel temel değerler/X:GBASVAL/UBase. GBASVAL'in altı durumuvardır ve bunlar birbirlerinden bağımsız olarak ayarlanabilir. SESRSYNfonksiyonunun bara referans gerilimi (GblTemelSelBara) için bir ayarı ve hatreferans gerilimi için bir ayarı (GblTemelSelHat) vardır ve bunlar birbirindenbağımsız olarak temel değerin referansı için kullanılan altı GBASVALfonksiyonundan birini seçmek için ayarlanabilir. Bunun anlamı bara ve hattınreferans geriliminin farklı değerlere ayarlanabilmesidir. SESRSYN fonksiyonu içinAna menü/Ayarlar/Kontrol/SESRCYN(25,SYNC)/X:SESRSYN altındabulunan ayarlar dört farklı ayar grubuna bölünür: Genel, Senkronlama, Senkronkontrol ve Enerjilendirme kontrolü.

Genel ayarlarÇalışma: Çalışma modu şöyle ayarlanabilir Açık veya Kapalı'den. Ayar Kapalıolarak ayarlanması tüm fonksiyonu devre dışı bırakır.

GblTemelSelBara ve GblTemelSelHat

Bu yapılandırma ayarları altı GBASVAL fonksiyonundan birini seçmek içinkullanılır, bunlar daha sonra sırasıyla bara ve hat için temel değer referans gerilimiolarak kullanılır.

SelFazBara1 ve SelFazBara2

Sırasıyla bara 1 ve 2 için gerilim fazının ölçüm seçimi için yapılandırmaparametreleri; bunlar tek faz (faz-nötr) veya iki faz (faz-faz) gerilim olabilir.

SelFazHat1 ve SelFazHat2

Sırasıyla hat 1 ve 2’nin gerilim fazı ölçüm seçimi için yapılandırma parametreleri;bunlar tek faz (faz-nötr) veya iki faz (faz-faz) gerilim veya pozitif dizi olabilir.

CBYapıl

Bu yapılandırma ayarı, gerilim seçim türünü tanımlamak için kullanılır. Gerilimseçim türü aşağıdaki şekilde seçilebilir:

• gerilim seçimi yok• çift baralı tek devre kesici• kesicinin bara 1'e bağlandığı kesici ile birlikte 1 2/1 devre kesici düzenlemesi• kesicinin bara 1'e bağlandığı kesici ile birlikte 1 2/2 devre kesici düzenlemesi• kesicinin hat 1 ve 2'ye bağlandığı (bağ kesici) kesici ile birlikte 1 1/2 devre

kesici düzenlemesi

UOran

UOranı ifadesi şöyle tanımlanır UOranı = bara gerilimi/hat gerilimi. Bu ayar hatgerilimini, bara gerilimine eşit olacak şekilde büyütür.



FazKayması

Bu ayar bir hat trafosunun meydana getirdiği, bara gerilimi ve hat gerilimi için ikiölçüm noktası arasındaki faz kaymasını dengelemek için kullanılır. Ayar değeriölçülen hat faz açısına eklenir. Bara gerilimi referans gerilimidir.

Tek faz UL1 veya iki faz UL1L2 yoksa, FazKayması ve UOranparametreleri diğer seçenekleri dengelemek için kullanılabilir.

Tablo 14: Gerilim ayar örnekleri

Hat gerilimi Bara gerilimi Bara gerilimi önişleme

SESRSYN ayarı

FazKayması UOranUL1 UL1 UL1'i kanal 1'e

bağla- 1

UL2 UL2'yi kanal 1'ebağla

- 120º 1

UL3 UL3'ü kanal 1'ebağla

+ 120º 1

UL1L2 UL1L2 UL1L2'yi kanal1'e bağla

- 1

UL2L3 UL2L3'ü kanal1'e bağla

- 120º 1

UL3L1 UL3L1'i kanal1'e bağla

+ 120º 1

UL1 UL1L2 UL1L2'yi kanal1'e bağla

- 30º 1,73

UL2L3 UL2L3'ü kanal1'e bağla

- 90º 1,73

UL3L1 UL3L1'i kanal1'e bağla

+150º 1,73

Senkronlama ayarlarıÇalışmaSenk

Ayar Kapalı olarak ayarlanması Senkronlama fonksiyonunu devre dışı bırakır.Ayarın Açıkolduğu durumda fonksiyon çalışır durumda olur ve çıkış sinyali girişkoşullarına bağlı olur.

FrekDifMin

FrekDifMin ayarı, sistemlerin asenkron olarak tanımlanabilmesi için gerekenminimum frekans farkıdır. Bundan daha düşük frekanslarda sistemlerin paraleloldukları kabul edilir. FrekDifMin için tipik bir değer şöyledir: 10 mHz. Genelolarak bu değer hem senkronizasyon hem de senkron kontrol fonksiyonlarınınolması halinde düşük olmalıdır. Çünkü, şebeke frekans farkıyla çalışmasıdurumunda senkronizasyon fonksiyonu tam olarak doğru anda kapatma yapacaktır.



Not! Fonksiyonların manuel çalıştırma, otomatik tekrar kapamaveya her ikisi için kullanılmasına bağlı olarak FrekDifMinparametresi FrekDifM ile aynı değere ve ilgili FrekDifA iseSESRSYN için ayarlanmalıdır.

FrekDifMaks

FrekDifMaks ayarı, senkronizasyonun kabul edilebileceği maksimum kaymafrekansıdır. 1/FrekDifMaks, vektörün 360 derece hareket etmesi için gerekenzamanı gösterir; bu senkronoskopta bir tura karşılık gelir ve Darbe süresi olarakadlandırılır. FrekDifMaks için tipik bir değer 200-250 mHz’dir, bu da darbesürelerini 4-5 saniyede verir. Normal olarak iki şebeke birbirinden bağımsıznominal frekans tarafından regüle edilmektedir ve frekans farkı düşüktür, bunedenle yüksek değerlerden kaçınılmalıdır.

FrekDeğişimOranı

Frekans için maksimum izin verilen değişim oranı.

tKesici

tKesici değeri devre kesicinin kapama zamanı ile eşleşecek şekilde ayarlanmalıdırve ayrıca kapama devresine olası yardımcı röleleri de dahil etmelidir. IED’ninyapılandırılmasında yavaş mantık bileşenlerinin kullanılmadığı kontrol edilmelidir,çünkü bu bileşenler kapama zamanında büyük değişikliklere neden olabilir. Tipikayar 80-150 ms'dir, kesici kapama zamanına bağlı olarak.

tKapalıDarbe

Kesici kapatma darbe süresi ayarı.

tMaksSenk

tMaksSenk ayarı, bu süre içerisinde senkronizasyon fonksiyonu çalışmadığıtakdirde çalışmayı resetlemek içindir. Bu ayar, faz eşitliğine erişmenin maksimumne kadar süre alacağına karar verecek olan FrekDifMin ayarının yapılmasına izinvermelidir. Ayarın 10 msn olması durumunda darbe süresi 100 saniyedir veböylece ayarın en az tMinSenk artı 100 saniye olması gerekir. Şebekefrekanslarının limitlerin dışında olması bekleniyorsa, başlangıçtan buna bir payeklenmesi gerekir. Tipik ayar 600 saniyedir.

tMinSenk

tMinSenk parametresi, senkronizasyon kapama girişiminin verileceği minimumsüreyi sınırlamak için ayarlanır. Bir senkronlama koşulu yerine getirilse bile, busüre boyunca senkronlama başladığından beri senkronlama fonksiyonu kapatmakomutu vermez. Tipik ayar 200 ms.

Senkron kontrol ayarlarıÇalışmaSC



ÇalışmaSC ayarı Kapalısenkronkontrol fonksiyonunu devre dışı bırakır veAUTOSYOK, MANSYOK, TSTAUTSY ve TSTMANSY düşük olarak ayarlar.

Ayarın Açıkolduğu durumda fonksiyon çalışır durumda olur ve çıkış sinyali girişkoşullarına bağlı olur.

UDiffSC

Hat ve bara arasındaki gerilim farkı ayarı (p.u. cinsinden) Ayar (p.u. cinsinden)aşağıdaki şekilde tanımlanır (U-Bara/GblTemelSelBara) - (U-Hat/GblTemelSelHat).

FrekDifM ve FrekDifA

Frekans farkı düzeyi ayarları FrekDifM ve FrekDifA şebekedeki duruma göreseçilmelidir. Kararlı koşullar altında düşük frekans ayarına gerek duyulur, budurumda FrekDifM ayarı kullanılır. Otomatik tekrar kapama için daha büyükfrekans farkı ayarı tercih edilir, bu durumda FrekDifA ayarı kullanılır. FrekDifMiçin tipik bir değer şöyledir: 10 mHz ve FrekDifA için tipik bir değer şöyledir:100-200 mHz.

FazDifM ve FazDifA

Faz açısı farkı düzey ayarları FazDifM ve FazDifA de şebekedeki duruma göreseçilmelidir. Faz açısı ayarı, maksimum yük koşullarında kapamaya olanaktanıyacak şekilde seçilmelidir. Ağır yüklü şebekelerde tipik bir maksimum değer45 derece olabilir iken, çoğu şebekede maksimum çıkan açı 25 derecenin altındadır.

tSCM ve tSCA

Zamanlayıcı gecikme ayarları tSCM ve tSCA'nın amacı senkron kontrolükoşullarının sabit olarak kalmasını sağlamak ve durumunun geçici girişimnedeniyle olmadığından emin olmaktır. Koşullar belirtilen süre boyunca devametmezse, gecikme zamanlayıcısı resetlenir ve koşullar tekrar karşılandığındaprosedür yeniden başlatılır. Bu nedenle, senkron kontrolü durumu ayarlanan süreboyunca sabit kaldıkça devre kesicinin kapama yapmasına izin verilmez. Kararlıkoşullarda daha uzun bir çalışma zamanı gecikme ayarına ihtiyaç vardır, budurumda tSCM ayarı kullanılır. Otomatik tekrar kapama sırasında, daha kısagecikme zamanı tercih edilir bu durumda tSCA ayarı kullanılır. tSCM için tipik birdeğer 1 saniyedir ve tSCA için tipik değer 0,1 saniyedir.

Enerjilendirme kontrol moduOtoEnerj ve ManEnerj

Devre kesiciyi otomatik veya manuel kapatmak için iki farklı ayar kullanılabilir.Her biri için ayarlar şöyledir:



• Kapalı, enerjilendirme fonksiyonu devre dışıdır.• DLLB, Ölü Hat Canlı Bara, hat gerilimi GblBaseSelHat'tın %40'ının ön ayar

değeri altında ve bara gerilimi GblBaseSelBara'nın %80'inin ön ayar değeriüstündedir.

• DBLL, Ölü Bara Canlı Hat, bara gerilimi GblBaseSelBara'nın %40'ının önayar değeri altında ve hat gerilimi GblBaseSelHat'tın %80'inin ön ayar değeriüstündedir.

• Her ikisinde de, enerjilendirme iki yönde yapılabilir, DLLB veya DBLL.

ManEnerjDBDL

Eğer parametre Açıkolarak ayarlanmışsa, hat gerilimi GblBaseSelHat'tın %40'ınınön ayar değeri altında ve bara geriliminin GblBaseSelBara %40'ının ön ayar değerialtında ise ve ayrıca ManEnerj şu şekilde ayarlanmışsa manuel kapatma etkindirDLLB, DBLL veya Her iki.

tOtoEnerj ve tManEnerj

tOtoEnerj ve tManEnerj ayarlarının amacı ölü tarafın enerjisiz kaldığından vedurumun geçici girişim nedeniyle olmadığından emin olmaktır. Koşullar belirtilensüre boyunca devam etmezse, gecikme zamanlayıcısı resetlenir ve koşullar tekrarkarşılandığında prosedür yeniden başlatılır. Bu nedenle, enerjilendirme koşuluayarlanan süre boyunca sabit kaldıkça devre kesicinin kapama yapmasına izinverilmez.

10.2 3-faz çalıştırma SMBRREC için otomatik tekrarkapatıcı

10.2.1 TanımlamaFonksiyon Tanımı IEC 61850



3-faz çalıştırma için otomatik tekrarkapatıcı

SMBRREC

O->I

SYMBOL-L V1 TR

79

10.2.2 UygulamaOtomatik tekrar kapama, bir güç sisteminde geçici hat arızası sonrasında servisingeri yüklenmesi için kullanılan çok yerleşik bir yöntemdir. Hat arızalarının büyükçoğunluğu, doğal geçici özellikteki ark atlamalarıdır. Hat koruma ve hat kesicilerçalıştığında ve hattı kapattığında, ark iyonsuzlaşır ve gerilime dayanabilmekapasitesini değişken oranda bir miktar geri kazanır. Bu nedenle enerjisiz ölü bir



sürenin olması kaçınılmazdır. Hatta servisin tekrar başlaması, hat kesicilerininotomatik olarak yeniden kapanmasıyla devam edebilir. Seçilecek ölü zaman, arkıniyonsuzlaşması ve başarılı şekilde tekrar kapanması için yeterince uzun olmalıdır.

Her hat kesici, otomatik tekrar kapama ekipmanı veya fonksiyonu için, hattın “ölüzamanı”, otomatik tekrar kapama zamanı kullanılarak belirlenir. İki hat ucunda eşzamanlı olarak açma ve tekrar kapama meydana geldiğinde, otomatik tekrarkapama açma zamanı yaklaşık olarak hattın “ölü zamanı”na eşittir. Eğer açıkzaman ve ölü zaman farklıysa, hat her iki uçtaki kesiciler açılana kadar enerjiliolarak kalır.

Açık

Kapalı

Çalışma zamanı

Hatkoruma

Devrekesici

Kesme zam.

Açm

a ko

mu

tu

Ayrıla

cak

kont

akl

ar

Sö

ndü

rücü

ler

Arıza süresi Kesici için SMBRREC açma zamanı Arıza süresi

Re

setle

nir

Arı

za a

nı

Ça

lışır

Kesme zam.Kapatma zam.

Çalışma zamanı

Arı

za Ça

lışır

Re

setle

nir

Ka

pat

ma

ko

mu

tu

Ko

nta

k ka

panır

SMBRREC açma zam. ayarla Toparlanma süresiOto. Tekrar kapama

fonksiyonu

Baş

lat

SM

BR

RE

C

Ye

n. k

ap

. ko

mu

tu

SM

BR

RE

Cre

set


IEC09000204 V1 TR

Şekil 77: Kalıcı bir arızada tek atım otomatik tekrar kapama

Üç fazlı otomatik tekrar kapama, senkronizasyon ve enerjilendirme kontrolkullanılmadan ve yine ölü hat ve ölü bara kontrolü yapılmadan gerçekleşebilir.

Her bir hat kesici ve otomatik tekrar kapama ekipmanı için “otomatik tekrarkapama açık kalma süresi” ifadesi kullanılabilir. Bu, Otomatik Tekrar kapatıcı içinölü zaman ayarıdır. İki hat ucunda eş zamanlı olarak açma ve tekrar kapamasırasında, otomatik tekrar kapama açma zamanı yaklaşık olarak hattın “ölüzamanı”na eşittir. Aksi takdirde bu iki zaman farklılık gösterebilir, çünkü bir hatucunun diğer hat ucundan daha yavaş açılması, hattın her iki ucu açılana kadar ölüolmayacağı anlamına gelir.



Eğer arıza kalıcıysa, arızayı gidermek üzere yapılan tekrar kapama girişimisırasında hat koruma tekrar açar.

Her devre kesici (CB) için bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu kullanılmasınormal uygulamadır. Her hat ucunda bir devre kesici kullanıldığında, her hat ucuiçin bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu vardır. Eğer çifte hat korumadaotomatik tekrar kapama fonksiyonları eklenmişse, ki bunun anlamı her devre kesiciiçin iki otomatik kapama fonksiyonu demektir, tekrar kapama komutlarınınkoordinasyon altında yapılmasına dikkat edilmelidir. 1 1/2 kesicili, çift kesicili vekare bara düzeninde, her hat ucunda iki devre kesici çalıştırılır. Her devre kesiciiçin bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu önerilir. Böylesi düzenlenmiş iki devrekesicinin sıralı olarak tekrar kapatılması, otomatik tekrar kapama fonksiyonuiçindeki öncelik devresi ile yapılabilir. Kalıcı arıza durumunda birinci devrekesicinin tekrar kapamasının başarısız olması halinde ikinci devre kesicinin tekrarkapaması iptal edilir ve sonucunda güç sistemi üzerindeki stres sınırlı kalır.Kesicinin otomatik tekrar kapatıcıya bağlı olmasının bir diğer avantajı, kesicinindizisine uymadan kapanmasının, kesicinin otomatik tekrar kapama sırasınahazırlanmasını vb. kontrol etmenin çok daha basitleşmesidir.

Otomatik tekrar kapama fonksiyonu üç faz otomatik yeniden kapamayı tek atımdaveya çok atımda yapar.

Güç iletim sistemlerinde, tek ve/veya üç faz, tek adım Otomatik Tekrar Kapamayapılması çok sık kullanılan bir uygulamadır. Alt iletim ve Dağıtım sistemlerindeaçma ve otomatik tekrar kapama genellikle üç fazdır. Ancak, otomatik tekrarkapamanın modu değişebilir. Tek atımlı ve çok atımlı kullanılabilir. Birinci atımdakısa bir gecikme HSAR, veya daha uzun bir gecikme DAR olabilir. İkinci ve ondansonraki tekrar kapama atımları nispeten daha uzun olabilir. Çoklu atımkullanıldığında, ölü zaman kesicinin görev döngüsü kapasitesiyle harmonizeolmalıdır.

Otomatik tekrar kapama genellikle hat koruma tarafından, özellikle de bukorumanın anlık açılmasıyla başlatılır. Otomatik tekrar kapama fonksiyonu, kalıcıarızaları tespit eden bazı korumalar çalışıyorsa önlenebilir (örneğin şönt reaktörü,kablo veya bara gibi). Özel hattı dışında arızalar gösteren yedek koruma bölgeleride otomatik tekrar kapamayı bastırmak üzere bağlanabilir.

Bir arıza üzerine devre kesici kapatılırken ve hatta enerji verilirken (SOTF)otomatik tekrar kapama teşebbüsünde bulunulmamalıdır; bunun istisnası, atım 2vb.’nin SOTF’de başlatılacağı çoklu atımlardır. Benzer şekilde, arıza oluştuğundakapatılmayan, çok kesicili bir bara düzenlemesindeki bir devre kesici, OtomatikTekrar Kapama fonksiyonu çalıştırılarak kapatılmamalıdır. Otomatik TekrarKapama sıklıkla, senkron kontrol ve ölü hat veya ölü bara kontrolünden alınan birserbest bırakma koşulu ile kombine edilir. Kalıcı arıza nedeniyle Otomatik TekrarKapama turbo jeneratör grupları üzerindeki gerilimi sınırlamak için, senkronkontrolü ile otomatik tekrar kapamayı, enerji santrallerine yakın hat terminallerindekombinasyon halinde düzenlenebilir ve enerjilendirme girişimini enerjisantralinden en uzak tarafta yapabilir ve enerjilendirme başarılı olursa senkronkontrol yerel uçta yapabilir.



İletim koruma sistemleri genellikle alt bölümlere ayrılmıştır ve iki adet yedekkoruma IED’sine sahiptir. Bu tür sistemlerde genellikle otomatik tekrar kapama altsistemlerin yalnız bir tanesinde yapılır çünkü gerekli olan arızanın giderilmesidir.Otomatik tekrar kapatıcının hizmet dışı olması nedeniyle kapama yapılmamasıönemli bir sorun olarak görülmez. Eğer aynı kesici üzerinde iki adet otomatiktekrar kapatıcı varsa, uygulama dikkatle kontrol edilmelidir ve normal olarak birtanesi ana birim olmalı ve diğer otomatik tekrar kapatıcının çalışması durumundabunu bastırmak üzere bağlanmış olmalıdır. Bu bastırma örneğin çalışmakta olan 3faz çalıştırma için Otomatik tekrar kapatıcı (SMBRREC) üzerinden yapılabilir.

Kalıcı bir arıza, hat koruma arızayı gidermek üzere tekrar kapandığında, tekraraçılmasına neden olabilir.

Otomatik tekrar kapama fonksiyonu bir dizi parametrenin ayarlanmasına izin verir.

Örnekler:

• otomatik tekrar kapama atımlarının sayısı• her atım için otomatik tekrar kapama açık kalma sayısı (ölü zaman)

10.2.2.1 Otomatik tekrar kapama çalıştırma KAPALI ve AÇIK

Otomatik tekrar kapama çalışması KAPALI ve AÇIK olarak ayar parametresi veharici kontrol ile ayarlanabilir. Parametre Çalışma= Kapalı, veya Açık fonksiyonuKAPALI ve AÇIK olarak ayarlar. Çalışma=HariciKntrlolduğunda, KAPALI veAÇIK kontrolü giriş sinyal darbeleriyle yapılır, örneğin kontrol sisteminden veyaikili girişten (ve diğer sistemlerden).

Fonksiyon ON olarak ayarlandığında ve çalışır durumdayken (devre kesici kapalıve devre kesici Hazır koşulları da yerine getirilmiştir), SETON çıkış aktifleşir(yüksek). Fonksiyon tekrar kapama başlatma almaya hazırdır.

10.2.2.2 Otomatik tekrar kapama başlatma ve tekrar kapama döngüsü içinbaşlatma koşulları

Tekrar kapama döngüsü veya dizisi başlatmanın normal yolu, BAŞLAT girişinesinyal uygulama yoluyla hat korumadan açarak başlatmaktır. Başlatma sinyalleriGenel Açma sinyalleri olabilir veya yalnız Diferansiyel, Mesafe koruma Bölge 1 veMesafe koruma Destekli trip koşulları olabilir. Bazı durumlarda, YönlüTopraklama arıza fonksiyonu Destekli açma, Otomatik Tekrar Kapama girişiminebağlanabilir.

Başlangıcın kabul edilebilmesi ve yeni otomatik tekrar kapama döngüsününbaşlatılması için birkaç koşulun yerine gelmesi gereklidir. Bunlar tahsis edilmişgirişlere bağlıdır. Bu girişler:



• CBREADY, devre kesici tekrar kapama döngüsü için hazır, örneğin çalışmatertibatı şarjlı.

• CBPOS, hat arızası meydana geldiğinde ve başlatma uygulandığında CB’ninkapalı olmasını sağlamak için.

• INHIBIT sinyal girdisi yok, yani hiçbir kilitleme veya bastırma sinyali mevcutdeğil. Başlatma kabul edildikten sonra, mandallanır ve dahili bir "Başlatıldı"sinyali ayarlanır. "Önleme" sinyali gibi bazı olaylar tarafından kesilebilir.

10.2.2.3 Devre kesici açık bilgisiyle otomatik tekrar kapamayı başlatma

Bu fonksiyon kullanıcının otomatik tekrar kapatmayı koruma açma sinyalleriyerine “Devre kesici açık” pozisyonundan başlatmasına olanak sunmaktadır Bubaşlatma modu ayar parametresi CBAçıkİleBaşla şöyle olduğunda seçilir.Açık. Budurumda tüm manuel tekrar kapamaların engellenmesi gerekir. Tipik olarakCBYardContTürü=NormKapalı ayarı da yapılır ve CBPOS ve BAŞLAT girişlerinebir NC tipi (normalde kapalı) devre kesici yardımcı kontak bağlanır. Sinyal “Devrekesici kapalı”dan “Devre kesici açık”a değiştirildiğinde, bir otomatik tekrarkapama başlatma darbesi yaratılır ve normal kontroller yapılarak fonksiyonamandallanır. Ardından tekrar kapama dizisi normal olarak devam eder. Tekrarkapamanın engellenmesi için manuel açma ve diğer fonksiyonlardan gelensinyallerin, ÖNLE girişine bağlanması gerekir.

10.2.2.4 Otomatik tekrar kapatıcının engellenmesi

Otomatik Tekrar Kapama girişimlerinin sadece kendi hattındaki geçici arızalardayapılması beklenir. Otomatik Tekrar Kapama aşağıdaki koşulların tümü içinengellenmelidir:

• Gecikmeli Mesafe koruma bölgelerinden gelen açma• Artçı koruma fonksiyonlarından gelen açma• Kesici arıza fonksiyonundan gelen açma• Uzak uç Kesici arıza fonksiyonundan gelen araaçma• Bara koruma açması

Yukarıda benimsenen başlatma prensibine göre (Genel Açma veya yalnız Aniaçma), gecikmeli ve yedek bölgeler gerekmeyebilir. Ancak, yerel ve uzak kesiciarızası her zaman bağlı olmalıdır.

10.2.2.5 için otomatik tekrar kapama açma zamanının kontrolü

Üç faz otomatik tekrar kapama için açık kalma süreleri: t1 3Ph ile t5 3Ph arasıdır.

10.2.2.6 Uzun açma sinyali

Normal koşullar altında açma komutu arıza giderme nedeniyle hızlı olarak resetler.Kullanıcı maksimum açma darbe süresi tAçma ayarını belirleyebilir. Uzun açmasinyali tekrar kapama dizisini, ÖNLE sinyal girişi ile aynı şekilde kesintiye uğratır.



10.2.2.7 Maksimum tekrar kapama atımlarının sayısı

Bir otomatik tekrar kapama döngüsündeki maksimum tekrar kapama adımı sayısıAtımSayısı parametresi seçilerek yapılır.

10.2.2.8 3-faz tekrar kapama, AtımNo ayarına göre bir ile beş adım arası.

Her türlü arızada, bir açma çalışması bir üç fazlı açma olarak yapılır. Yenidenkapatma üç fazlıdır. Burada, otomatik tekrar kapama fonksiyonunun "Açık" ve"Hazır" olduğu kabul edilmektedir. Kesici kapanır ve çalışma dişlisi hazırdır(işletim enerjisi saklanır). BAŞLAT girişi alınır ve mühürlenir. READY çıkışıresetlenir (hatalı olarak ayarlanır). ACTIVE çıkışı ayarlanır. 3 fazlı otomatik tekrarkapama açma zamanı için zamanlayıcı başlatılır.

Otomatik tekrar kapama açık zaman zamanlayıcılarından herhangi biriçalışmaktayken, INPROGR çıkışı aktifleştirilir. “Açık zaman” zamanlayıcısıbittiğinde ilgili iç sinyal, diğer kontroller için ve devre kesiciye kapama komutuvermesi için çıkış modülüne iletilir.

Bir devre kesici kapatma komutu verdiğinde bir toparlanma zamanlayıcısı tReclaimbaşlatılır. Bu süre içerisinde açma olmazsa, otomatik tekrar kapama fonksiyonu“Hazır” durumuna resetler ve ACTIVE sinyali resetlenir. Birinci tekrar kapamaatımı başarısız olduğunda, , seçilmesi durumunda 2. ila 5. tekrar kapatma bunutakip eder.

10.2.2.9 Toparlanma zamanlayıcısını tekrar kapama

Toparlanma zamanlayıcısı tReclaim tekrar kapama komutunun verilmesindenfonksiyonun resetlenmesine kadar geçen süreyi tanımlar. Bu süre içerisinde tekrarbir açma oluşması halinde bu, birinci arızanın devamı olarak algılanabilir. Devrekesici kapatma komutu verildiğinde toparlanma zamanlayıcısı başlatılır.

10.2.2.10 Geçici arıza

Tekrar kapama komutu verildikten sonra toparlanma zamanlayıcısı belirli bir süreiçin çalışmaya devam eder. Bu süre içerisinde tekrar açma meydana gelmezse,Otomatik Tekrar Kapama resetleyecektir. Devre kesici kapalı kalır ve çalışmatertibatı tekrar şarj olur. CBPOS ve CBREADY giriş sinyalleri ayarlanacaktır

10.2.2.11 Kalıcı arıza ve tekrar kapama başarısız sinyali

Yeni bir açma oluşması ve yeni giriş sinyali BAŞLATMA veya TRSOTFgörüldüğünde, devre kesici kapatma komutu sonrasında BŞRSZ (başarısızkapatma) çıkışı yüksek olarak ayarlanır. İlk atım için zamanlayıcı artıkbaşlatılamaz. Ayarlanmış olan tekrar kapatma atımı sayısına bağlı olarak, dahasonraki atımlar gerçekleştirilebilir veya Tekrar kapama dizisi sonlandırılabilir.Toparlanma zamanlayıcısının süresi dolduğunda Otomatik Tekrar Kapamafonksiyonu resetlenir fakat devre kesici açık kalır. CBPOS girişi üzerinden “Devre



kesici kapalı” bilgisi eksiktir. Bu nedenle tekrar kapama fonksiyonu yeni bir tekrarkapama döngüsüne hazır değildir.

Normal olarak UNSUCCL sinyali, son tekrar kapama atımı alındıktan sonra veotomatik tekrar kapama fonksiyonu engellendikten sonra görülür. Sinyal,toparlanma süresinden sonra resetler. “Başarısız” sinyalinin verilmesi devre kesicipozisyon girişine bağlı hale getirilebilir. Bu durumda UnsucClByCBChkparametresi CBKontrol'e ayarlanmalı ve bir zamanlayıcı tUnsucCl daayarlanmalıdır. Eğer devre kesici kapatma komutuna tepki vermez ve kapanmazfakat açık kalırsa, UNSUCCL çıkışı tUnsucCl süresi sonunda yüksek olarakayarlanır. Başarısız çıkış, örneğin Çok Kesicili bir düzenlemede, ikinci kesicidekiotomatik tekrar kapatma fonksiyonunu iptal etmek için kullanılabilir. Ayrıcaoperatör kilitlemeyi resetleyene kadar elle kapama için bir kilitleme oluşturabilir,bunun için ayrılmış özel bölüme bakınız.

10.2.2.12 Kilitleme başlatma

Pek çok durumda, otomatik tekrar kapama girişimi başarısız olduğunda birkilitleme oluşturma zorunluluğu vardır. Bu işlem otomatik tekrar kapamafonksiyonunun giriş ve çıkışlarına bağlı bir mantık üzerinden yapılır ve gerekliolduğu durumunda İkili IO ile bağlanır. Bu mantığı uygulamanın pek çok yöntemivardır; manuel kapamanın IED içinde kilitleme tertibi olması, harici bir fizikikilitleme rölesinin bulunup bulunmadığı ve resetin bütünleşik olması veya iletişimyoluyla yapılmış olması. Ayrıca, neyin kilitleme üreteceği konusunda da farklıalternatifler vardır. Bazı soruların cevapları:

• Yedek zaman gecikmeli açma kilitleme verir mi (normalde evet)• Arıza üzerine kapama yaparken kilitleme üretilir mi (çoğunlukla)• Otomatik tekrar kapama arızada KAPALI olduğunda, kilitleme üretilir mi• Kesici, otomatik tekrar kapama dizisi için yeterince çalıştırma gücüne sahip

olmadığında kilitleme üretilecek mi? (kapatma girişimi olmadığındannormalde hayır)

Şekil 78 ve 79, harici röle olarak bir kilitleme rölesi ile kapatma mantığının nasıltasarlanabileceği gösterilmiştir. Alternatif olarak senkronizasyon kontrolüfonksiyonundan geçerek manuel kapama ile dahili olarak üretilen bir kilitlemegösterilmektedir. Kilitleme mantığı örneği.



Kilitleme

RXMD111

12

21

KAPAT KOMUTU

OR

SMBRREC

OR

CCRBRF

BJ-TRIP

ZCVPSOF-TRIP INHIBIT

UNSUCCL

TRBU


IEC09000159 V2 TR

Şekil 78: Harici bir kilitleme rölesi ile düzenlenmiş bir kilitleme.

KAPAT KOMUTU

VEYA

SMBRREC

VEYA

CCRBRF

BU-AÇMA

ZCVPSOF-AÇMAÖNLEM

E

BSRSZ

TRBU


SMPPTRC

VE

RESET KILITLEME

VEYA

VEYA

SESRSYN

YAZILIM VEYA IO RESET

OTO. DURDURMAMAN ENOK

MAN KAPAT

SMBRREC KAPAT

CLLÇIKIS

RSTLÇIKIS

IEC08000246 V2 TR

Şekil 79: IED içerisinden geçen manuel kapama dahili mantığı iledüzenlenmiş kilitleme

10.2.2.13 Tekrar kapama dizisinin otomatik olarak sürdürülmesi

Koruma fonksiyonlarından başlatma sinyalleri alınmasa bile, bununla birliktekesici halen kapalı değilse, SMBRREC fonksiyonu aşağıdaki tekrar kapamaadımlarını uygulayacak şekilde programlanabilir (eğer birden fazla adımseçildiyse). Bu ise şu ayar parametresi ile yapılır OtoKont = Açık ve tAutoContWaitve fonksiyonun yeni bir başlatma olmadan devam etmesi için gereken gecikme.



10.2.2.14 Isıl aşırı yük koruma otomatik tekrar kapama fonksiyonununbekletilmesi

THOLHOLD girişi (ısıl aşırı yük koruma tekrar kapamayı bekletiyor)aktifleştirilirse, tekrar kapama fonksiyonunu beklemede tutar. Bu nedenle devrekesiciye Otomatik Tekrar Kapama ve tekrar kapama komutu arasında önemli birgecikme bulunabilir. Zamanı ve ÖNLE girişine bastırma gönderen harici birmantık kullanılabilir. Bu giriş ayrıca Otomatik Tekrar Kapamayı daha uzun veyadaha kısa bir süre beklemede tutabilir.


10.2.3.1 Yapılandırma

Sinyalleri yapılandırmak için PCM600 yapılandırma aracını kullanın.

Otomatik tekrar kapatıcı fonksiyon parametreleri yerel HMI veya Parametre AyarAracı (PST) ile ayarlanır. Parametre Ayar Aracı PCM600 içindedir.

Giriş sinyalleri için önerilerVarsayılan fabrika ayarlarının şekil 80.

ON ve OFFBu girişler, dış kontrol için ikili girişlere veya iletişim arayüz bloğuna bağlanabilir.

START3 faz çalıştırma için otomatik tekrar kapayıcı (SMBRREC) fonksiyonunu başlatanaçma çıkış koruma fonksiyonuna bağlanmalıdır. Ayrıca, dış bir kontaktanbaşlatılmak üzere ikili bir girişe de bağlanabilir. Başlatma kaynaklarının birleşimiiçin mantıksal bir OR-geçidi kullanılabilir.

Eğer CBAçıkİkenBaşlat kullanılırsa, devre kesici Açık koşuluSTART girişine de bağlanmalıdır.

INHIBITBu girişe tekrar kapama döngüsünü kesintiye uğratan veya başlatmanın kabulünüengelleyen sinyaller bağlanır. Bu tür sinyaller şönt reaktörüne bağlı bir hatkorumadan, transfer açma alımından, artçı koruma fonksiyonlarından, bara korumaaçmasından veya kesici arıza korumasından gelebilir. Devre kesici açık pozisyonuSMBRRECbaşlatmak üzere ayarlandığında, manuel açıklık da burayabağlanmalıdır. Önleme genellikle IO aracılığıyla dış IED’lerden ve içfonksiyonlardan gelen sinyallerin kombinasyonudur. Bu kombinasyon için VEYAgeçidi kullanılır.



CBPOS ve CBREADYBunlar CB’den bilgi toplamak için ikili girişlere bağlanmalıdır. EğerCBYardKontTürü parametresi aşağıdaki gibi ayarlanır ise CBPOS girişi devrekesici kapalı olarak yorumlanır NormAçık, bu varsayılan ayardır. CBYardKontTürüayarı NormKapalı yapılır ise, kesicideki üç çalıştırma tertibatında (tek kutuplaçalıştırılan kesiciler) bağlantı “Tüm kutuplar kapalı" (NO kontaklarının seribağlantısı) veya “En az bir kutup açık" (NC kontakların paralel bağlantısı) şeklindeolmalıdır. “CB Ready” sinyali, Kapalı-Açık (CO), veya Açık-Kapalı-Açık (OCO)olduğunda CB’nin tekrar kapamaya hazır olduğunu belirten sinyaldir. Eğer alınansinyal “CB şarjlı değil" veya “hazır değil" ise, CBREADY girişinin önüne birevirici yerleştirilebilir.

SYNCGerekli durumlarda iç senkron kontrol fonksiyonuna bağlanır. Ayrıca, dış bircihazdan senkronizasyon için ikili bir girişe de bağlanabilir. Eğer ne dış ne de iç birsenkronizasyon veya enerjilendirme kontrolü gerekmiyorsa, kalıcı olarak yüksekbir kaynağa bağlanabilir, TRUE. Üç faz atımları 1–5'in devam edebilmesi içinsinyal gerekir. .

TRSOTFBu “Arızaya Geçerek Açma" sinyalidir. Eğer çok atımlı Otomatik Tekrar Kapamagirişimleri kullanılıyorsa, bu genellikle hat korumanın “arızaya geç" çıkışınabağlıdır. Giriş 2-5 atımlarını başlatır. Tek atımlık uygulamalar için, giriş FALSEolarak ayarlanır.

THOLHOLD“Termik aşırı yük koruma tekrar kapamayı bekletiyor" sinyali. Normalde FALSEolarak ayarlıdır. Bu sadece ısıl içerik kabul edilebilir seviyeye, örneğin %70’eindiğinde resetleyen bir ısıl aşırı yük koruma açma sinyaline bağlanabilir. Sinyalyüksek olduğu sürece, ki bu hat sıcak demektir, Otomatik Tekrar Kapamabekletilir. Sinyal resetlendiğinde tekrar kapama döngüsü devam eder. Bununönemli bir miktarda gecikmesi olduğuna dikkat ediniz. Bazı nedenlerden dolayıOtomatik Tekrar Kapama adımı durdurulur ise giriş, başka amaçlar için dekullanılabilir.

WAITSıralı tekrar kapama sırasında “düşük öncelikli ünite" tekrar kapamasını durdurmakiçin kullanılır. Aşağıdaki “Çok kesicili düzenleme önerileri”ne bakınız. Bu sinyal,çok kesicili düzenlemelerde, ikinci kesici üzerindeki Otomatik Tekrar KapamanınWFMASTER çıkışından aktifleştirilir.

BLKON3 faz çalıştırma için otomatik tekrar kapayıcı (SMBRREC) fonksiyonununengellenmesi için kullanılır, örneğin belirli servis koşulları ortaya çıktığında. Girişnormalde FALSE olarak ayarlıdır. Kullanıldığında, engelleme BLOCKOFF ileresetlenmelidir.



BLOCKOFFBşrszKptİleEngel ayarı aşağıdaki şekilde yapılır ise başarısız bir Otomatik TekrarKapama girişimi veya BLKON girişinin aktifleştirilmesi nedeniyle EngellenenSMBRREC fonksiyonunun Engelini Kaldırmak için kullanılır Açık. Giriş normaldeFALSE olarak ayarlıdır.

RESETKoşulu başlatmak üzere SMBRREC resetlenmek için kullanılır. Olası Isıl aşırı yükTutma vb. resetlenir. Pozisyonlar, Açık-Kapalı ayarları ayarlanan sürelerdebaşlatılır ve kontrol edilir. Giriş normalde FALSE olarak ayarlıdır.

Çıkış sinyalleri için önerilerÖrnekler için lütfen şekil 80.

SETON3-faz çalıştırma için Otomatik Tekrar Kapatıcı fonksiyonunun (SMBRREC) açıkolduğunu ve çalıştığını belirtir.

BLOCKEDSMRREC fonksiyonunun geçici veya kalıcı olarak engellendiğini belirtir.

ACTIVESMBRREC ’un başlangıçtan Toparlanma süresi sonuna kadar aktif olduğunu belirtir.

INPROGRDizinin başlangıçtan tekrar kapama komutuna kadar sürmekte olduğunu belirtir.

UNSUCCLBaşarısı tekrar kapamayı belirtir.

CLOSECBDevre kesici kapama komutu için ikili çıkışa bağlayın.

READYSMBRREC fonksiyonunun yeni ve komple bir tekrar kapama dizisine hazırolduğunu belirtir. Bir hat korumanın bölge uzantısına bağlanabilir, bu eğer bölgeuzantısının menziline otomatik tekrar kapama gerekmeden önce erişilirse yapılır.

3PT1,-3PT2,-3PT3,-3PT4 ve -3PT5Üç faz otomatik tekrar kapama atımları 1-5’in devam etmekte olduğunu belirtir. Businyaller devam eden sürecin göstergesi olarak veya kendi mantığı için kullanılabilir.

WFMASTERAna Birimden bekleme, sıralı tekrar kapama sırasında düşük öncelikli ünitelerintekrar kapamasını durdurmak için yüksek öncelikli ünitelerde kullanılır.



Diğer çıkışlarİhtiyaca göre diğer çıkışlar, gösterge, kesinti kayıt amaçlar için kullanılabilir.

ONOFFBLKONBLOCKOFFINHIBIT

BLOCKEDSETON

INPROGRACTIVE

UNSUCCLSUCCL

CLOSECB

CBREADYCBPOS

WFMASTER

RESET

START

THOLHOLD

READY

TRSOTF

SYNC

INPUTxxxxxxxxxxxxxxxxxx

>1

>1

OUTPUT

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

PROTECTIONxxxx-TRIP

ZCVPSOF-TRIP

ZQMPDIS--TRIP

SESRSYN-AUTOOK

BIO BIO

SMBRREC


F

F

T

WAITRSTCOUNT

F

F

3PT13PT23PT33PT43PT5

F

IEC08000074 V2 TR

Şekil 80: Üç fazlı tekrar kapama fonksiyonunda I/O sinyal bağlantılarına örnek

10.2.3.2 Otomatik tekrar kapatıcı parametre ayarları

Çalışma3 faz çalıştırma için Otomatik tekrar kapatıcı (SMBRREC) işleyişi aşağıdakişekilde ayarlanabilir: Açık ve Kapalı. Harici kontrol ayarı aşağıdaki şekildedüzenleme yapmayı sağlar Açık veya Kapalı bu ise IO veya iletişim portu ile haricibir anahtar kullanılarak yapılır.

AtımSayısı, Tekrar kapama atımlarının sayısıAlt istasyonda, 1 atım çoğunlukla kullanılır. Çoğu durumda tek bir tekrar kapamaadımı yeterlidir çünkü ark arızalarının büyük çoğunluğu birinci tekrar kapamaatımından sonra kesilir. Güç sistemlerinde, çok daha farklı arıza türleri başka diğernedenlerden, örneğin rüzgardan meydana gelebilir ve daha yüksek sayıda tekrarkapama girişimi (atımı) gerektirebilir.



Otomatik tekrar kapama açık zaman, ölü zamanÜç faz atım 1 gecikme: Üç fazlı Yüksek Hızlı Otomatik Tekrar Kapama (HSAR)için, genel bir açılma süresi 400ms'dir. Nem, tuz, kirlilik gibi farklı yerel olgulargerekli ölü zamanı etkileyebilir. Bazı kullanıcılar Gecikmeli Otomatik TekrarKapama'yı (DAR) 10sn. veya daha uzun gecikmelerle kullanmaktadır. Tekrarkapama atımı 2 ve muhtemelen bunu takip eden atımlar genellikle 30sn. veya dahafazla ayarlanır. Devre kesici görev döngüsünün, seçilen ayarı yönetebileceğikontrol edilmelidir. Ayar bazı durumlarda ülkelerin yasal düzenlemeleri tarafındansınırlandırılabilir. Çoklu atımlarda, atım 2-5 ayarları, devre kesici görev döngüsüsüresinden daha uzun olmalıdır.

tSenk, Senkronizasyon kontrolğ için maksimum bekleme süresiZaman penceresi, çalışma zamanı ile ve senkronizasyon kontrol fonksiyonunundiğer ayarları ile koordineli olmalıdır. Hat arızası sonrasında tekrar kapamayapılırken, güç dalgalanması olasılığına da dikkat edilmelidir. Çok kısa sürebaşarılı tekrar kapama olasılığını engelleyebilir.

Tipik ayar 2,0 s olabilir. Senkronizasyonun otomatik tekrar kapatıcı ile birliktekullanıldığı durumlarda, sürenin minimum frekans farkında kullanılmasınısağlamak için 100-600s olarak ayarlanması gerekir.

tAçma, Uzun açma darbesiArıza giderildiğinde açma komutu ve otomatik tekrar kapama başlat sinyaligenellikle hızla resetlenir. Uzun süreli açma komutu devre kesicinin arızayıgiderememesiyle bağlantılı olabilir. Devre kesici tekrar kapatıldığında mevcutaçma sinyali varsa yeni bir açmaya neden olabilir. Otomatik tekrar kapama açıkzamanından daha uzun bir ayarda, bu özellik tekrar kapamayı etkilemez. Tipik birtAçma ayarı otomatik tekrar kapama açık süresinin kapatmak olabilir.

tÖnle, resetleme gecikmesini önlerFonksiyonun güvenilir şekilde kesilmesi ve geçici olarak engellenmesi için tipik birayar tÖnle= 5,0 saniyedir. tengelle aktifleştirildikten sonraki bu süre boyuncafonksiyon engellenir.

tToparlanma, Toparlanma zamanıToparlanma zamanı, fonksiyonun orijinal durumuna geri resetleneceği zamanıayarlar. Bunun sonrasındaki hat arızası ve açma, yeni bir tekrar kapama döngüsünübaşlatacak bağımsız bir yeni durum olarak kabul edilir. Nominal devre kesici görevdöngü süresi olarak örneğin O-0,3sn CO- 3 dk. – CO alınabilir. Ancak, 3 dakika(180 sn.) toparlanma süresi genellikle kritik değildir, çünkü arıza seviyeleriçoğunlukla anma değerinden düşüktür ve kısa bir süre içerisinde yeni bir arızameydana gelme ihtimali ihmal edilebilir düzeydedir. Tipik bir zaman, arızadüzeyine ve kesici görev döngüsüne bağlı olarak tToparlanmaReset = 60 veya 180sn olabilir.



CBAçıkİkenBaşlatNormal ayar şu şekilde olur Kapalı. Fonksiyon koruma açma sinyalleri ilebaşlatıldığında kullanılır.

CBTakipNormal ayar şudur CB'yi Takip Et = Kapalı. Ayar Açık olarak uzun gecikme sürelitekrar kapama için kullanılabilir. Bunun amacı devre kesicinin “otomatik tekrarkapama açık zamanı” sırasında, otomatik tekrar kapama fonksiyonu devre kesicikapama komutunu vermeden önce, manuel olarak kapatılması durumunukarşılamak içindir.

tCBKapalıMinTipik ayar 5,0 saniyedir. Eğer devre kesici en az bu minimum süre boyuncakapatılmadıysa, tekrar kapama başlatma kabul edilmez.

CBYardKonTürü, CB yardımcı kontak türüKullanılan devre kesici yardımcı kontak ile uyuşmalıdır. A NormAçık kontağıdevre kesici kapalı konumdayken bir pozitif sinyal üretmek için önerilir.

CBHazırTürü, Devre kesici hazır sinyali türüBu seçim, devre kesici çalıştırma tertibatından alınabilecek performans ilebağlantılıdır. Ayar OCO (Devre kesici bir Açık – Kapalı – Açık döngüsüne hazır)olarak yapılmışsa, koşul yalnız tekrar kapama döngüsünün başlangıcında kontroledilir. Sinyal açmadan sonra kaybolur, ancak devre kesici C-O dizisini uygulamayadevam edebilir. Seçim CO için (Devre kesici bir Açık – Kapalı döngüsüne hazır)koşul, ayarlı olan otomatik tekrar kapama ölü zaman sonrasında da kontrol edilir.Bu seçimin aldığı değer, öncelikle çok adımlı tekrar kapamalarda, devre kesicininadım 2 ve sonraki adımlarda C-O dizisine hazır olmasını sağlamak içindir. Tekvurumlu tekrar kapama sırasında, OCO seçimi kullanılabilir. Kesici, görevdöngüsüne bağlı olarak, ilk açma sonrasında CO çalışması için birikmiş enerjiyesahip olacaktır. (IEC 56 görev döngüsü O-0.3sn CO-3dkCO'dur).

tDarbe, Kesici kapatma komutu darbe süresiDarbe, devre kesicinin güvenilir şekilde çalıştırılabilmesi için yeterince uzunolmalıdır. Tipik bir ayar tDarbe=200 ms olabilir. Daha uzun bir darbe ayarı testsırasında dinamik göstergeye olanak tanır, örneğin PCM600 UygulamaYapılandırma Aracı’nın (ACT) “Hata Ayıklama” modundayken.

BşrszClİleEngelleBaşarısız bir otomatik tekrar kapama girişiminin, Otomatik Tekrar Kapamayıengelle olarak ayarlanıp ayarlanmayacağını belirtir. Kullanılıyorsa, giriş BLKOFFbaşarısız bir Tekrar Kapama girişiminden sonra fonksiyonun engelini kaldıracakşekilde yapılandırılmalıdır. Normal ayar Kapalı.



CBKontrolüneGöreBşrszKpt, Devre kesici kontrolüne göre başarısızkapatmaNormal ayar CBKontrolüYok olur. “Otomatik tekrar kapama başarısız” olayı, sontekrar kapama atımının ardından gelen toparlanma zamanı içerisindeki yeni biraçma ile verilir. Devre kesicinin CBKAPAT kapama komutuna karşılık vermemesidurumunda UNSUCCL (Başarısız kapama) sinyali alınmak istenirseCBKontrolüneGöreBşrszKpt= Devre Kesici Kontrol olarak ayarlanabilir vetBşrszKpt örneğin 1,0 s olarak ayarlanır.

Öncelik ve zaman tAnaBirimiBekleTek devre kesici uygulamalarında Öncelik şöyle ayarlanır. Yok. Sıralı tekrarkapamada, (baranın yanındaki) ilk devre kesici fonksiyonu şöyle ayarlanır Öncelik= Yüksek ve ikinci devre kesici Öncelik = Düşük. İkinci devre kesici maksimumbekleme zamanı, tAnaBirimiBekle, “otomatik tekrar kapama açma zamanı”ndandaha uzun ayarlanır ve birinci devre kesicide senkron kontrolü için pay bırakılır.Buradaki tipik ayar tAnaBirimiBekle=2sn olarak enerjilendirme tarafında yapılır vebelki de senkron kontrolü, senkronlama tarafında 15 veya 300 saniye olarak yapılır.

OtoKont ve tOtoContBekl, Devre kesicinin ayar zamanında kapalıolmaması halinde sonraki atım için otomatik devamNormal ayar şöyle olur OtoKont = Kapalı. tOtoContBekleme değeri, OtoKontaşağıdaki şekilde ayarlandığında SMBRREC tarafından kesicinin açık olupolmadığını görmek için beklediği süredir. Açık. Normal olarak bu ayartOtoContBekleme= 2 sn olabilir.

10.3 Aygıt kontrolü




Anahtar Kontrol Birimi SCSWI - -

Devre kesici SXCBR - -

Devre anahtarı SXSWI - -

Konum değerlendirme POS_EVAL - -

Seçim serbest bırakma SELGGIO - -

Fider bölmesi kontrolü QCBAY - -

Yerel uzak LOCREM - -

Yerel uzak kontrolü LOCREMCTRL - -



10.3.2 UygulamaAygıt kontrolü bir bölme içindeki devre kesicilerin, ayırıcıların ve topraklamaşalterlerinin kontrolünü ve denetimini gerçekleştiren bir fonksiyondur.Fonksiyonun çalışmasına; kilitlenme, senkron kontrolü, operatör yeri seçimi veharici ve dahili engellemeler gibi diğer fonksiyonların koşullarınındeğerlendirilmesine göre izin verilir veya verilmez.

Şekil 81, aygıt kontrolü fonksiyonunun komut aldığı yerlerin genel görünümünügöstermektedir. Bir aygıta, Kontrol Merkezi'nden (CC), trafo merkezi HMI'ındanveya IED ön taraftaki yerel HMI'dan komut gönderilebilir.

Istasyon HMI

GW

cc

Trafo merkezi barasi

kesici ayirici topraklama salteri=IEC08000227=1

=tr=Original.vsd

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Yerel HMI

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Aygit Kontrolü

IED

I/O

Yerel HMI

Yerel HMI

IEC08000227 V1 TR

Şekil 81: Aygıt kontrolü fonksiyonlarının genel görünümü

Aygıt kontrolü fonksiyonundaki özellikler:

• Birincil aygıtların çalıştırılması• Yüksek güvenlik sağlamak için Seç-Çalıştır prensibi• Eş zamanlı çalışmayı önlemek için seçme fonksiyonu• Operatör yerinin seçimi ve denetimi• Komut denetimi• Çalışma engelleme/engel açma• Konum göstergelerinin güncellemesini engelleme/engel açma• Konum göstergelerinin yerini değiştirme• Kilitlenme fonksiyonlarının geçersiz kılınması



• Senkron kontrolü• İşlem sayacı• Orta konumun bastırılması

Aygıt kontrolü fonksiyonu aşağıdaki şekilde tanımlanmış bir dizi fonksiyon bloğuaracılığıyla gerçekleşir:

• Şalter kontrol birimi SCSWI• Devre kesici SXCBR• Devre şalteri SXSWI• Konum değerlendirmesi POS_EVAL• Seçim serbest bırakma SELGGIO• Bölme kontrolü QCBAY• Yerel uzak LOCREM• Yerel uzak kontrolü LOCREMCTRL

SCSWI, SXCBR, QCBAY ve SXSWI parametreleri IEC 61850'ye göre mantıkdüğümleridir. Bu fonksiyon blokları arasındaki sinyal akışı şekil 82 çizimindegörülmektedir. Şekil 82 çiziminde Mantıksal düğüm kilitlenme (SCILO) kilitlenmeiçin mantıksal düğümdür.

Kontrol işlemi yerel IED HMI üzerinden gerçekleştirilebilir. Eğer yöneticikullanıcıları UMT aracı ile tanımladıysa bu durumda yerel/uzak şalteri yetkikontrolü altındadır. Öyle değilse, varsayılan (fabrika çıkışı) kullanıcı, oturumaçmadan yerel IED HMI üzerinden kontrol işlemleri yapabilecek olanSuperUser'dır. Yerel/uzak şalterinin varsayılan konumu uzaktır.




SXCBRSCSWI

SCILO

SCSWI

SCILO

SXSWI

-QA1

-QB1

-QB9

IEC 61850

QCBAY

IEC09000338 V1 EN

Şekil 82: Aygıt kontrolü fonksiyon blokları arasındaki sinyal akışı

IEC 61850 iletişiminin her zaman için ikili girişler üzerindeönceliği vardır (örn. ikili girişler üzerindeki engelleme komutu IEC61850 üzerindeki komutları önlemeyecektir.

Şalter kontrol birimi (SCSWI)Şalter kontrol birimi (SCSWI) birincil aygıtların doğru bir şekilde seçilmesi veçalıştırılması için tüm fonksiyonları başlatır ve denetler. Şalter kontrol birimi, biradet üç fazlı aygıt üzerinde işlem yapabilir ve çalışabilir.

Bir aygıtın seçilmesinden sonra ve çalıştırılmasından önce, şalter kontrol birimiaşağıdaki kontrol ve işlemleri yapar:



• Eş zamanlı çalışmayı engellemek amacıyla diğer bölmeleri ayırmak için birtalep başlar.

• Kilitleme bilgisi için mevcut konum girişleri işletime izin verilmesidurumunda okunur ve değerlendirilir.

• Senkron kontrolü/senkronizasyon koşulları okunur ve kontrol edilir, olumlukarşılık alınması durumunda çalışma gerçekleştirilir.

• Engelleme koşulları değerlendirilir• Konum göstergeleri verilen komuta ve komutun talep edilen yönüne (açık

veya kapalı) göre değerlendirilir.

Komut dizisi şunların arasındaki süreye göre denetlenir:

• Seçme ile çalıştırma arasındaki süre.• Seçme ile ayırma izni verilene kadar olan süre.• Çalıştırma ile aygıtın son uç konumu arasındaki süre.• Çalıştırma ile senkron kontrolden geçerli kapatma koşullar arasındaki süre.

Hata durumunda komut dizisi iptal edilir.

Aygıtların orta konumu (SXCBR/SXSWI)'daki tAra uygun bir değere ayarlanarakSCSWI'da bastırılabilir.

Şalter kontrol birimi, anahtarlama cihazı SXCBR veya SXSWI'nın türüne bağlıdeğildir. Şalter kontrol birimi, zorunlu fonksiyonlara sahip SCSWI mantıkdüğümünün içeriğini (IEC 61850'ye göre) göstermektedir.

Şalter (SXCBR/SXSWI)Şalter normal koşullar altında bir ac güç devresini kapamak veya kesmek için ya daarıza veya acil durumlarda devreyi kesmek için kullanılır. Bu fonksiyonlatasarlanan, devre kesiciler, ayırıcılar, topraklama şalterleri vb. gibi kısa devrekesme kabiliyeti olan veya olmayan bir güç anahtarlama cihazının en düşükseviyesini temsil etmektir.

Bu fonksiyonun amacı konumların mevcut durumlarını sağlamak ve kontrolişlemleri yapmaktır, yani çıkış kartları aracılığıyla tüm komutları birincil aygıtlarailetmek ve anahtarlama işlemini ve konumunu denetlemektir.

Şalterin şu işlevselliği vardır:

• Şalt sahası için tasarlanan Yerel/Uzak şalteri• Sırasıyla açık/kapalı komutu için engelleme/engel kaldırma• Konum göstergesini engelleme/engel kaldırmayı güncelleme• Konum göstergesinin yerini değiştirme• Komut ardından birincil cihazın harekete başladığı denetim zamanlayıcısı• Ara konum için müsaade edilen zamanın denetimi• Sırasıyla açık/kapalı komut için darbe süresinin tanımlanması

Bu fonksiyon, devre kesiciyi temsil eden SXCBR ve devre şalterini yani ayırıcıyıveya topraklama şalterini simgeleyen SXSWI ile gerçekleştirilir.



Bu fonksiyonun içeriği zorunlu fonksiyonlara sahip mantık düğümleri Devre kesici(SXCBR) ve Devre şalteri (SXSWI) için IEC 61850 tanımları ile ifade edilmiştir.

Ayırma fonksiyonu (SELGGIO)Ayırma fonksiyonunun amacı, bir seferde bir grup içinde bir fider bölmesi veyaistasyon gibi sadece bir cihazın çalışmasına müsaade etmesi, böylece çift çalışmayıönlemesidir.

Bir trafo istasyonunda kilitlenme değerlendirmesi için, aynı fider bölmesindekiveya birkaç farklı fider bölmesindeki devre kesiciler, ayırıcılar ve topraklamaşalterleri gibi anahtarlama cihazlarından konum bilgisi gerekebilir. Diğer fiderbölmelerinden bilgi gerektiğinde bu bilgi, dağıtılmış IED'ler arasındaki seri trafomerkezi baraları üzerinden transfer edilir. Bu durumda karşılaşılan sorun iseyüksek hızlı bir iletişimde bile, anahtarlama cihazlarının konumuyla ilgili bilgininbelirsiz olduğu sırada bir zaman boşluğunun ortaya çıkmasıdır. Bu bilgiyikilitlenme fonksiyonunun değerlendirme için kullanması kilitlenme koşullarının daaynı zamanda belirsiz olması demektir.

Çalışma zamanında kilitlenme bilgisinin doğruluğunu sağlamak için IED'lerde birayırma yöntemi mevcuttur. Bu ayırma yöntemiyle ayırma sinyalleri, aygıtlarıseçmeyi ve çalıştırmayı sağlayacak müsaadenin değerlendirilmesi için kullanılabilir.

Bu işlevsellik, SELGGIO fonksiyon blokları aracılığıyla trafo merkez barasıüzerinden gerçekleştirilir.

Kendi fider bölmesinde ilgili SCSWI fonksiyon bloğundan gelen SEÇİLİ çıkışsinyali, SELGGIO fonksiyon bloğunun girişine bağlanır. SELGGIO'dan gelenAYRILMIŞ çıkış sinyali SCSWI fonksiyon bloğunun RES_EXT girişine bağlanır.Eğer fider bölmesi halen ayrılmamış ise SELGGIO çıkış sinyali AYRILMIŞ,YANLIŞTIR. SCSWI'da çalışma için seçim şimdi mümkündür. SCSWI bloğuseçildiğinde ve SEÇİLİ çıkışı SELGGIO bloğuna bağlı ise yapılandırılmış olanSCSWI fonksiyonları seçim için engellenir. SELGGIO'dan gelen AYRILMIŞsinyali diğer fider bölmesi cihazlarına da gönderilir.

Tesisin tasarımı nedeniyle bazı aygıtlar, diğer fider bölmelerinin ayrılmasının yanısıra kendi öz fider bölmelerinin de ayrılmasına ihtiyaç duyabilir. Diğer fiderbölmelerinden alınan ayırma, kendi öz fider bölmesinin ayrılıp ayrılmadığınıkontrol eden SELGGIO fonksiyon bloğundan gelen öz fider bölmesi ayırması ilebirlikte mantıklı bir VEYA tarafından idare edilir.



SELGGIOSELECT1SELECT2SELECT3SELECT4SELECT5SELECT6SELECT7SELECT8SELECT9SELECT10SELECT11SELECT12SELECT13SELECT14SELECT15SELECT16

RESERVED

BÖLME 1

BÖLME 2

BÖLME 3

RESERVED


IEC09000258 V1 TR

Şekil 83: Öz ve diğer fider bölmelerinden gelen ayırmalar

Ayırma, şekil 84 çizimindeki uygulama örneğine göre dış kablo tesisatı ile degerçekleştirilebilir. Bu çözüm, her bir IED'deki dış yardımcı röleler ve ekstra ikiligirişler ve çıkışlar ile gerçekleştirilir.

SCSWI

SELECTED

RES_EXT

IEDIED

OR

Bölmeden SELGGIO’ya diğer SCWI

SELGGIO

SELECT1

+

BI BOBI BO


IEC09000259 V1 TR

Şekil 84: Dış kablo tesisatı ile ayırma için uygulama prensipleri

Şekil 84 çizimindeki çözüm, şekil 85 çizimindeki uygulama örneğine göre trafomerkezi barası üzerinden de gerçekleştirilebilir.



SC

SW

I

SE

LEC

TE

D

RE

S_E

XT

IED

IED

OR

SE

LGG

IOiç

in b

ölm

ede

diğ

er

SC

SW

I

Tra

fo m

erk

ezi

ba

rası

. . .

SE

LG

GIO

SE

LEC

T1

RE

SG

RA

NT

GO

OS

EIN

TL

KR

CV

IEC

090

002

60_2

_en

.vsd

IEC09000260 V2 TR

Şekil 85: Alternatif bir ayırma çözümü için uygulama prensibi

Bölme kontrolü (QCBAY)Bölme kontrolü (QCBAY) bölme için operatör yeri seçimini yönetmek içinkullanılır. Fonksiyon, ya Uzak'tan (örneğin, kontrol merkezinden veya trafomerkezi HMI'dan) veya Yerel'den (IED'deki yerel HMI'dan) ya da hepsinden(Yerel'den veya Uzak'tan) olmak üzere iki farklı konumdan çalıştırmaya izin verir.Yerel/Uzak şalter konumu Kapalı'ya da ayarlanabilir, böylece hiç bir operatör yeriseçilmemiş olur, yani ne yerelden ne de uzaktan çalıştırma gerçekleşmez.

QCBAY ayrıca bir bölme içerisindeki farklı aygıtlara dağıtılabilecek engellemefonksiyonları sağlar. Bunlar iki farklı engelleme alternatifidir:



• Konumların güncellemesini engelleme• Komutları engelleme

Fonksiyonun IEC 61850 standardında tanımlanmış karşılık gelen bir işlevselliğiyoktur, bu ise bu fonksiyonun satıcıya özgü bir mantık düğümü olarak eklendiğinigösterir.

10.3.3 Modüller arasıAygıt kontrol fonksiyonuna sahip tipik bir bölme aşağıda açıklanan mantıkdüğümlerinin veya fonksiyonlarının bir bileşiminden oluşur:

• Şalter kontrolörü (SCSWI) tüm çalışmaları bir aygıt için başlatır,anahtarlamayı gerçekleştirir ve belli bir düzeyde aygıt sürücüsü için arayüzgörevi yapar. Konumun kontrolünün yanı konum yönetimini de içerir.

• Devre kesici (SXCBR) aygıt kontrol fonksiyonunun devre kesicisininarayüzüdür.

• Devre şalteri (SXSWI) aygıt kontrolü fonksiyonu için ayırıcının veyatopraklama şalterinin süreç arayüzüdür.

• Bölme kontrolü (QCBAY), operatör yeri seçimi ve tüm bölme kilitlemesi gibiaygıtların bara düzeyindeki fonksiyonlarını gerçekleştirir.

• Bu fonksiyon (SELGGIO) baranın ayrılması ile ilgilidir.• Dört kademe aşırı akım koruma (OC4PTOC) kesiciyi açar.• Koruma açma mantığı (SMPPTRC) bir veya daha fazla koruma

fonksiyonunun "açma" çıkışlarını SXCBR'ye aktarılmak üzere ortak bir"açma" işlemine bağlar.

• Otomatik tekrar kapatıcı (SMBRREC) açılmış bir kesiciyi birtakımyapılandırılabilir koşullara göre otomatik olarak kapatma olanaklarına sahiptir.

• Kilitlenme mantık düğümü (SCILO), SCSWI'ya şalt sahası topolojisine bağlıolarak çalışmaya izin verilip verilmediğine dair bilgi sağlar. Kilitlenmekoşulları ayrı mantıkla değerlendirilir ve SCILO'ya bağlanır.

• Senkron kontrolü, enerjilendirme kontrolü ve senkronlama (SESRSYN), öntanımlı anahtarlama koşullarına (senkron) sahip bir açık kesicinin her ikitarafından gelen gerilim fazörü farkını hesaplar ve karşılaştırır. Ayrıca birtarafın ölü (enerjilendirme kontrol) olması durumu da söz konusudur.

• Genel Otomatik Süreç Kontrolü (GAPC) mantık düğümü, operatör ile sistemarasındaki etkileşimi azaltan otomatik bir fonksiyondur. Tek komut ileoperatör, bir süreç nesnesinin (örneğin bir hattın) olası baralardan birinebağlanmasıyla sonuçlanacak bir dizi başlatabilir.

Bu fonksiyonlar arasındaki etkileşimin genel görünümü aşağıdaki şekil 86örneğinde gösterilmektedir.




OC4PTOC

(Aşırı akım)

SXCBR

(Devre kesici)

Kilitleme fonks.bloğu

(LN değil)

SCSWI(Anahtarlama

kontrolü)

QCBAY(Bölme

kontrolü)

SMBRREC

(Otomatik tekrar

kapatıcı) I/O

Açma

Kapatma röl.

Seçili

SM

BR

RE

C B

aşla

t

Kapat CB

Konum

Ayrılmış

Operatör yeriseçimi

SCSWI(Anahtarlama

kontrolü)

SXSWI(Ayırıcı)

Aç kmt

Kapat kmt

Konum

SESRSYN(Senkron kontrol)

SCILO

SCILO

Senkron kontrol Tmm

SELGGIO(Ayırma) Seçili

Ayrılmış

Kapatmayı etkinl.

Açmayı etkinl.

Açma röl.

Kapatma röl.Açma röl.

SMPPTRC

(Açma mantığı)

Konum

Etk

.a

ç

Etk

.ka

pa

t

Diğ

er

bölm

ele

rden

ko

num

I/O

Aç kmt

Kapat kmt

(Kilitleme tertibi)

(Kilitleme tertibi)

IEC09000207 V1 TR

Şekil 86: Tipik bir bölmede fonksiyonlar arası etkileşimlerin örnek genelgörünümü

10.3.4 Ayarlama kurallarıAygıt kontrolü fonksiyonunun ayar parametreleri yerel HMI veya PCM600üzerinden yapılır.



10.3.4.1 Şalter kontrolörü (SCSWI)

CtlModel parametresi IEC 61850'ye göre kontrol modelinin türünü belirler. Devrekesici, ayırıcı ve topraklama anahtarlarının normal kontrolü için, kontrol moduSBO Enh (Çalıştırmadan Önce Seç) ile birlikte gelişmiş güvenlik ile ayarlanır.

İşletim bir kademede gerçekleştirildiğinde, normal emniyetli doğrudan kontrolmodeli kullanılır.

Gelişmiş emniyetli kontrolde kontrol nesnesi ile durum değerinin ek bir denetimisöz konusudur, bu da her komut dizisinin bir bitirme komutu ile sonlandırılmasınıgerektirir.

PozBağlı pozisyon göstergesine göre çalışma izni verir; yani Her zaman izinliolduğunda, konum değerinden bağımsız olarak çalışmasına izin verilir. 00/11'deizinli değil olduğunda eğer konum kötü veya orta bir durumda ise işletime izinverilmez.

tSeç seçme ve çalıştırma komut sinyali arasındaki maksimum süredir, yaniçalıştırılacak nesnenin seçiminden sonra operatörün komutu yerine getirmek içinsahip olduğu süredir. Süre dolduğunda, seçilen çıkış sinyali yanlışa ayarlanır veIEC 61850 üzerinden bir neden kodu verilir.

tSenkrokontrol kapatma koşulunu yerine getirmek için senkron kontrol fonksiyonuiçin izin verilen süredir. Süre dolduğunda kontrol fonksiyonu resetlenir.

tSenkronlama zamanlayıcısı devam eden senkronlama sinyalinin senkronlamafonksiyonunun başlangıcından sonra SCSWI'da elde edilmesini denetler. Senkronkontrol koşulları sağlanmazsa senkronizasyon başlama sinyali alınır. Süredolduğunda kontrol fonksiyonu resetlenir. Hiçbir senkronizasyon fonksiyonu sözkonusu olmazsa, zaman 0'a ayarlanır; bu da senkronizasyon fonksiyonununbaşlamaması demektir.

tYürütmeFB çalıştırma komut sinyalini yürütme ile komutun sonlandırılmasıarasındaki maksimum süredir. Süre dolduğunda kontrol fonksiyonu resetlenir.

10.3.4.2 Şalter (SXCBR/SXSWI)

tBaşlatHareketi aygıtın, bir komut çalıştırılmasından sonra harekete geçmek içindenetim süresidir. Süre dolduğunda şalter fonksiyonu resetlenir.

tAra süresi boyunca, konum göstergesinin orta (00) bir durumda olmasına izinverilir. Süre dolduğunda şalter fonksiyonu resetlenir. SCSWI'daki orta konumgöstergesi bu süre boyunca, konum açıktan kapalıya veya tam tersi şekildedeğiştiğinde bastırılır.

UyarlamalıDarbe parametresi Uyarlamalı yeni doğru bir uç konumunaulaşıldığında komut çıkışı resetlenir. Parametre Uyarlamalı değil olarakayarlandığında, tAçıkDarbetKapalıDarbe zamanlayıcı sona erene kadar komutçıkış darbesi aktif halde kalır.



tAçıkDarbe açık bir komut için çıkış darbesi uzunluğudur. Varsayılan uzunlukdevre kesici (SXCBR) için 200 ms ve ayırıcı veya topraklama anahtarı (SXSWI)için 200 ms olarak ayarlanmıştır.

tKapalıDarbe kapalı komutu için çıkış darbesi uzunluğudur. Varsayılan uzunlukdevre kesici (SXCBR) için 200 ms ve ayırıcı veya topraklama anahtarı (SXSWI)için 200 ms olarak ayarlanmıştır.

BastırOrtKon parametresi Açık olduğunda tAra süresi boyunca orta konumubastıracaktır.

AnahtarTürü SXSWI'ye atanmış anahtar türünü belirtmek için IEC 61850-7-4'egöre numaralandırmadır

10.3.4.3 Bölme kontrolü (QCBAY)

TümPSTOGeçerli parametresi Öncelik yokolarak ayarlandığında, yerel ve uzakbirimden gelen tüm düzenleyiciler herhangi bir öncelik olmadan kabul edilir.

10.4 Kilitleme Tertibi




Kilitleme tertibi için mantıklı düğüm SCILO - 3

Bara topraklama anahtarı için kilitlemetertibi

BB_ES - 3

Bara-bölüm kesici için kilitleme tertibi A1A2_BS - 3

Bara-bölüm ayırıcı için kilitleme tertibi A1A2_DC - 3

Bara-kuplaj fider bölmesi için kilitlemetertibi

ABC_BC - 3

1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi BH_CONN - 3

1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi BH_LINE_A - 3

1 1/2 kesici çapı için kilitleme tertibi BH_LINE_B - 3

Çift devre kesici fider bölmesi içinkilitleme tertibi

DB_BUS_A - 3


DB_BUS_B - 3


DB_LINE - 3

Fider bölmesi için kilitleme tertibi ABC_LINE - 3

Trafo fider bölmesi için kilitleme tertibi AB_TRAFO - 3



10.4.2 UygulamaAnahtarlama donanımı kilitlenmesinin temel amacı şudur:

• Anahtarlama donanımının tehlikeli veya hasara verici çalışmasını önlemek• Trafo istasyonunun işletimi üzerindeki örneğin yük yapılandırması gibi diğer

sebeplerden kaynaklanan kısıtlamaların uygulanmasını sağlamak. İkincisineörnek olarak, paralel trafoların sayısını maksimum ikiyle sınırlamak veyaenerjilendirmenin daima bir taraftan örneğin, trafonun yüksek gerilimtarafından olmasını temin etmek verilebilir.

Bu bölüm sadece birinci nokta ile ve sadece kontrol edilenlerin de dışında,anahtarlama cihazlarının yol açtığı kısıtlamalarla ilgili olacaktır. Yani cihazalarmlarından dolayı şalter kilitlenmesi bu bölüme dahil değildir.

Ayırıcıların ve topraklama şalterlerinin sınırlı bir anahtarlama kapasitesi vardır. Bunedenle ayırıcılar sadece şu şekilde çalışabilir:

• Temelde sıfır akımla. Devre tek tarafta açıktır ve küçük bir uzantıya sahiptir.Kapasitif akım küçüktür (örneğin,< 5A) ve ani akımlı güç trafolarına izinverilmez.

• Yük akımı taşıyan paralel bir devreyi bağlamak veya bu devrenin bağlantısınıkesmek için. Bu nedenle açık kontaklar üzerindeki anahtarlama gerilimiparalel devreden dolayı neredeyse sıfırdır (örneğin, anma geriliminin %1'igibi). Güç trafolarının paralel hale getirilmesine izin verilmez.

Topraklama şalterleri yalıtılmış noktaların topraklamasını bağlayabilir veya bunoktaların bağlantısını kesebilir. Kapasitif veya endüktif kuplajdan dolayıtopraklamadan önce bir miktar gerilim (örneğin, anma geriliminin < %40) ve birhattın topraklanmasından sonra bir miktar akım (örneğin, < 100A) olabilir.

Devre kesiciler genellikle kilitlenmezler. Kapama sadece ayırıcıları aynı bölmedeçalıştırmaya karşı kilitlenir ve bara kuplajı açma bara transferi sırasında kilitlenir.

Bir kompartman içerisinde ve başka bir kaç bölmeye göre tüm anahtarlamacihazlarının konumları işletimsel kilitlenmenin koşullarını belirler. Diğeristasyonların koşulları genellikle mevcut olmaz. Bu nedenle, bir hat topraklamaşalteri genellikle tamamen kilitlenmez. Operatör topraklama şalterini kapatmadanönce hattın diğer taraftan enerjilendirilmediğinden emin olmalıdır. Bir seçenekolarak bir gerilim göstergesi kilitlenme için kullanılabilir. Yanmış bir sigorta gibibir sebepten ötürü gerilim trafosu sekonder gerilimin kaybedilmesi durumundatehlikeli bir etkinleştirme koşuluyla karşılaşmamak için dikkatli olun.

İşletimsel kilitlenme mantığının kullandığı şalter konumları yardımcı kontaklardanveya konum sensörlerinden elde edilir. Her uç konumu (açık veya kapalı) içindoğru bir göstergeye, bu yüzden bir ikili gösterge oluşturulmasına ihtiyaç vardır.Aygıt kontrolü fonksiyonu sürekli tutarlılığı kontrol eder. Her iki koşul da yüksekise (1 veya TRUE) şalter orta bir konumda, örneğin hareket halinde olabilir. Buhareketli durum bir süre ayırıcıların durumunda 10 saniyeye kadar devam edebilir.



Her iki göstergenin de daha uzun bir süre düşük olarak kalması durumunda konumgöstergesi bilinmiyor olarak değerlendirilecektir. Her iki gösterge yüksek olarakkalırsa, yanlış bir şey vardır ve durum yine bilinmiyor olarak değerlendirilir.

Her iki durumda da operatöre bir uyarı gönderilir. Konum sensörleriningöstergeleri kendiliğinden kontrollü olacaktır ve sistem arızaları bir arıza sinyali ilegösterilecektir. Kilitlenme mantığında, tehlikeli etkinleştirme veya serbest bırakmakoşullarından kaçınmak için sinyaller kullanılır. Bir anahtarlama cihazınınanahtarlama durumu belirlenemediğinde işletime izin verilmez.

10.4.3 Yapılandırma kurallarıAşağıdaki bölümlerde, standart kilitlenme modülleri ve bunların ara bağlantılarınıkullanarak IED'de belirli bir anahtarlama donanımı yapılandırması içinkilitlenmenin nasıl gerçekleştirileceği anlatılmaktadır. Ayrıca yapılandırma ayarlarıda anlatılmaktadır. Teslimata özgü koşullar için girişler (Qx_EXy) eğerkullanılmıyorlarsa, aşağıdaki durumlar hariç, 1=TRUE olarak ayarlanır:

• BH_LINE_A ve BH_LINE_B modüllerinde QB9_EX2 ve QB9_EX4• AB_TRAFO modülünde QA1_EX3

0=FALSE olarak ayarlandığında.

10.4.4 Bara topraklama anahtarı için kilitleme tertibi BB_ES

10.4.4.1 Uygulama

Bara topraklama şalteri (BB_ES) fonksiyonu için kilitlenme tertibi şekil 87çizimine uygun olarak herhangi bir bara bölümündeki bir bara topraklama şalteriiçin kullanılır.

QC

en04000504.vsd

IEC04000504 V1 TR

Şekil 87: Şalt sahası düzeni BB_BS

BB_ES modülüne bağlı diğer bölmelerden gelen sinyaller aşağıda anlatılmıştır.

10.4.4.2 Tek kesicili düzenlemedeki sinyaller

Bara topraklama şalteri bara bölümünün tüm ayırıcıları açık olduğunda ancakişletim gerçekleştirebilir.



Bölüm 1 Bölüm 2

A1A2_DC(BS)B1B2_DC(BS)

AB_TRAFO ABC_LINEBB_ES

ABC_LINE

(WA1)A1(WA2)B1(WA7)C C

B2A2


BB_ESABC_BC

IEC04000505 V1 TR

Şekil 88: Bara bölümü ayırıcıları (devre kesiciler) ile ayrılan baralar

650 serisindeki kilitleme tertibi işlevselliği aktarım barasında(WA7)C işlenememektedir.

Sinyalleri elde etmek için:

Sinyal BB_DC_OP Baranın bu bölümünün tüm ayırıcıları açıktır.

VP_BB_DC Baranın bu bölümündeki tüm ayırıcıların şalter durumu geçerlidir.

EXDU_BB Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

Her bir hat bölmesinden (ABC_LINE), her bir trafo bölmesinden (AB_TRAFO) veher bir bara-kuplaj bölmesinden (ABC_BC) gelen şu sinyaller gereklidir.

Sinyal QB1OPTR QB1 açıktır.

QB2OPTR QB2 açıktır (AB_TRAFO, ABC_LINE)

QB220OTR QB2 ve QB20 açıktır (ABC_BC)

QB7OPTR QB7 açıktır.

VPQB1TR QB1 şalter durumu geçerlidir.


VQB220TR QB2ve QB20 şalter durumu geçerlidir.



Her bara bölümü ayırıcı bölmesinden (A1A2_DC) gelen bu sinyaller de ayrıcagereklidir. B1B2_DC için, B barasındaki ilgili sinyaller kullanılır. Aynı modül türü(A1A2_DC) farklı baralar için kullanılır, yani hem bara bölümü ayırıcısıA1A2_DC ve hem de B1B2_DC için.

Sinyal DCOPTR Bara bölümü ayırıcı açıktır.

VPDCTR Bara bölümü ayırıcı DC'nin şalter durumu geçerlidir.

EXDU_DC Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.



Herhangi bir bara bölüm ayırıcı mevcut ise, DCOPTR, VPDCTR ve EXDU_DCsinyali 1 (TRUE) olarak ayarlanır.

Baranın bara bölümü devre kesiciler ile ayrılması halinde, bara bölümü ayırıcıbölme (A1A2_DC) değil de, bara bölümü kuplaj bölmesi (A1A2_BS)kullanılmalıdır. B1B2_BS için B barasından gelen sinyaller kullanılır. Aynı modültürü (A1A2_BS) farklı baralar için, yani hem bara bölümü devre kesicisiA1A2_DC ve hem de B1B2_DC için kullanılır.





EXDU_BS Yukarıdaki bilgiyi içeren BS bölmesi (bara bölümü kuplaj bölmesi) iletim hatası yoktur.

Bir bara topraklama şalteri için A1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:

QB1OPTR (bölme 1/bölüm.1) BB_DC_OP

VP_BB_DC

EXDU_BB


QB1OPTR (bölme n/bölüm.1)

. . .

. . .

. . .

VPQB1TR (bölme 1/bölüm A1)

VPQB1TR (bölme n/bölüm A1)VPDCTR (A1/A2)

EXDU_BB (bölme n/bölüm A1)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (A1/A2)

EXDU_BB (bölme 1/bölüm A1)

EXDU_DC (A1/A2)

IEC04000506 V1 TR

Şekil 89: A1 bölümündeki bölmeden aynı bölümdeki bir bara topraklamaşalterine gelen sinyaller

Bir bara topraklama şalteri için A2 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:



QB1OPTR (bölme 1/bölüm A2) BB_DC_OP

VP_BB_DC

EXDU_BB


QB1OPTR (bölme n/bölüm A2)

. . .

. . .

. . .




. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (A1/A2)


EXDU_DC (A1/A2)IEC04000507 V1 TR

Şekil 90: A2 bölümündeki bölmeden aynı bölümdeki bir bara topraklamaşalterine gelen sinyaller

Bir bara topraklama şalteri için B1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:

QB2OPTR(QB220OTR)(bölme 1/bölüm B1) BB_DC_OP

VP_BB_DC

EXDU_BB


QB2OPTR (QB220OTR)(bölme n/bölüm B1)

. . .

. . .

. . .

VPQB2TR(VQB220TR) (bölme 1/bölüm B1)

VPQB2TR (VQB220TR) (bölme n/bölüm B1)VPDCTR (B1/B2)

EXDU_BB (bölme n/bölüm B1)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (B1/B2)

EXDU_BB (bölme 1/bölüm B1)

EXDU_DC (B1/B2)IEC04000508 V1 TR

Şekil 91: B1 bölümündeki bölmeden aynı bölümdeki bir bara topraklamaşalterine gelen sinyaller

Bir bara topraklama şalteri için B2 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:



QB2OPTR(QB220OTR) (bölme 1/bölüm B2) BB_DC_OP

VP_BB_DC

EXDU_BB


QB2OPTR(QB220OTR) (bölme n/bölüm B2)

. . .

. . .

. . .

VPQB2TR (VQB220TR)(bölme 1/bölüm B2)

VPQB2TR (VQB220TR)(bölme n/bölüm B2)VPDCTR (B1/B2)


. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (B1/B2)



Şekil 92: B2 bölümündeki bölmeden aynı bölümdeki bir bara topraklamaşalterine gelen sinyaller

C baypas barasındaki bir bara topraklama şalteri için şu koşullar geçerlidir:

QB7OPTR (bölme 1) BB_DC_OP

VP_BB_DC

EXDU_BB


&

&

&

QB7OPTR (bölme n)

. . .

. . .

. . .

VPQB7TR (bölme 1)

VPQB7TR (bölme n)

EXDU_BB (bölme 1)

EXDU_BB (bölme n)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000510 V1 TR

Şekil 93: Baypas barasından bara topraklama şalterine gelen sinyaller

10.4.4.3 Çift kesicili düzenlemede sinyaller




Bölüm 1 Bölüm 2

A1A2_DC(BS)B1B2_DC(BS) BB_ESBB_ES

DB_BUS

(WA1)A1(WA2)B1 B2

A2


DB_BUS

IEC04000511 V1 TR






Her bir çift kesicili bölmeden (DB_BUS) gelen şu sinyaller gereklidir:





EXDU_DB Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.





Mantık, "Tek kesicili düzenlemede sinyaller" bölümünde anlatılan çift baralıyapılandırma ile aynıdır.

10.4.4.4 1 1/2 kesici düzenlemesindeki sinyaller




Bölüm 1 Bölüm 2

A1A2_DC(BS)B1B2_DC(BS) BB_ESBB_ES

BH_HAT

(WA1)A1(WA2)B1 B2

A2


BH_HAT

IEC04000512 V1 TR


Projeye özgü mantık, "Tek kesicili düzenlemede sinyaller" bölümünde anlatılançift baralı yapılandırma mantığı ile aynıdır.




10.4.5 Bara bölümü kesici için kilitleme tertibi A1A2_BS

10.4.5.1 Uygulama

Bara bölümü kesici (A1A2_BS) fonksiyonu için kilitleme tertibi şekil 96 çiziminegöre bölüm 1 ve 2 arasında tek bir bara bölümü devre kesici için kullanılır.Fonksiyon, bara bölümü devre kesicisi içeren farklı baralar için de kullanılabilir.

QA1

WA1 (A1)

QB2

QC4

QB1

QC3

WA2 (A2)

en04000516.vsd

QC2QC1

A1A2_BSIEC04000516 V1 TR

Şekil 96: Şalt sahası düzeni A1A2_BS

A1A2_BS modülüne bağlı diğer baralardan gelen sinyaller aşağıda anlatılmıştır.



10.4.5.2 Tüm fiderlerden gelen sinyaller

Bara, bara bölümü devre kesicileri ile bara bölümlerine ayrılmışsa ve her iki devrekesicisi de kapalı ise, bir bara bölümü tarafındaki baralar arasında bara-kuplajbağlantısı olduğunda ve diğer bara bölümü tarafında bir bara transferigerçekleşirken, devre kesicilerin açılması kilitlenmelidir.

Bölüm 1 Bölüm 2

A1A2_BSB1B2_BS

ABC_LINEABC_BC

ABC_LINEABC_BC


B2A2


AB_TRAFOAB_TRAFO

IEC04000489 V1 TR

Şekil 97: Bara bölümü devre kesicileri ile ayrılan baralar



Sinyal BBTR_OP Bu bara bölümü ile ilgili hiçbir bara aktarım işlemi yoktur.

VP_BBTR BBTR'nin şalter durumu geçerlidir.

EXDU_12 Bara 1(A) ve 2(B)'ye bağlı hiçbir bölmeden iletim hatası yoktur.

Her bir hat bölmesinden (ABC_LINE), her bir trafo bölmesinden (AB_TRAFO) vebara-kuplaj bölmesinden (ABC_BC) gelen şu sinyaller gereklidir.

Sinyal QB12OPTR QB1 veya QB2 veya her ikisi açık.

VPQB12TR QB1 ve QB2 şalter durumu geçerlidir.

EXDU_12 Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

Her bara kuplajı bölmesi (ABC_BC)'den gelen şu sinyaller gereklidir.

Sinyal BC12OPTR WA1 ve WA7 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bara kuplajı bağlantısı

yoktur.

VPBC12TR BC_12'nin şalter durumu geçerlidir.

EXDU_BC Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.



Bara bölümü devre kesici bölmesi (A1A2_BS, B1B2_BS)'den gelen bu sinyallergereklidir.

Sinyal S1S2OPTR Bara bölümü 1 ve 2 arasında bara bölümü kuplaj bağlantısı yok.

VPS1S2TR Bara bölümü kuplajı BS'nin şalter durumu geçerlidir.

EXDU_BS Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

A1 ve A2 bölüm baraları arasındaki bir bara bölümü devre kesicisi için şu koşullargeçerlidir:



S1S2OPTR (B1B2)BC12OPTR (böl.1)

QB12OPTR (bölme 1/bölüm.2)


S1S2OPTR (B1B2)BC12OPTR (böl.2)



BBTR_OP

VP_BBTR

EXDU_12


>1&

>1&

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

VPS1S2TR (B1B2)VPBC12TR (böl.1)

VPQB12TR (bölme 1/bölüm.2)

VPQB12TR (bölme n/bölüm.1). . .. . .

VPBC12TR (böl.2)VPQB12TR (bölme 1/bölüm.1)

VPQB12TR (bölme n/bölüm.1)

. . .

. . .

&

EXDU_12 (bölme 1/bölüm.2)

EXDU_12 (bölme n/bölüm.2)



EXDU_BS (B1B2)EXDU_BC (böl.1)

EXDU_BC (böl.2)

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000490 V1 TR

Şekil 98: A1 ve A2 bölümleri arasındaki bir bara bölümü devre kesicisi içinbölmeden gelen sinyaller

B1 ve B2 bölüm baraları arasındaki bir bara bölümü devre kesicisi için şu koşullargeçerlidir:



S1S2OPTR (A1A2)BC12OPTR (böl.1)



S1S2OPTR (A1A2)BC12OPTR (böl.2)



BBTR_OP

VP_BBTR

EXDU_12


>1&

>1&

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

VPS1S2TR (A1A2)VPBC12TR (böl.1)

VPQB12TR (bölme 1/bölüm.2)

VPQB12TR (bölme n/bölüm.1). . .. . .

VPBC12TR (böl.2)VPQB12TR (bölme 1/bölüm.1)

VPQB12TR (bölme n/bölüm.1)

. . .

. . .

&





EXDU_BS (A1A2)EXDU_BC (böl.1)

EXDU_BC (böl.2)

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000491 V1 TR

Şekil 99: B1 ve B2 bölümleri arasındaki bir bara bölümü devre kesicisi içinkompartmanlardan gelen sinyaller

10.4.5.3 Yapılandırma ayarı

Bara döngüleri üzerinde başka olası bara yoksa, bu durumda ya QA1 açık devrekesici için kilitleme tertibi kullanılmaz ya da BBTR durumu açık olarak ayarlanır.Yani, bu bara bölümünde hiçbir bara transferi işlemi olmaz:



• BBTR_OP = 1• VP_BBTR = 1

10.4.6 Bara bölümü ayırıcı için kilitleme tertibi A1A2_DC

10.4.6.1 Uygulama

Bara bölümü kesici (A1A2_DC) fonksiyonu için kilitleme tertibi, şekil 100örneğine uygun olarak bölüm 1 ve 2 arasındaki bara bölümü ayırıcısı içinkullanılır. A1A2_DC fonksiyonu, bara bölümü ayırıcısı içeren farklı baralar için dekullanılabilir.

WA1 (A1) WA2 (A2)

QB

QC1 QC2

A1A2_DC en04000492.vsd

IEC04000492 V1 TR

Şekil 100: Şalt sahası düzeni A1A2_DC

A1A2_DC modülüne bağlı diğer bölmelerden gelen sinyaller aşağıda anlatılmıştır.

10.4.6.2 Tek kesicili düzenlemedeki sinyaller

Eğer bara, bara bölümü ayırıcıları ile ayrılmışsa, bara bölümüne bağlı başka hiçbirayırıcı olmaması koşulu projeye bir özgü mantık ile sağlanmalıdır.

Aynı modül türü (A1A2_DC) farklı baralar için kullanılır, yani hem bara bölümüayırıcısı A1A2_DC ve hem de B1B2_DC için. Ancak B1B2_DC için B barasındangelen sinyaller kullanılır.

Bölüm 1 Bölüm 2


ABC_LINEABC_BC

ABC_LINE


B3A3


AB_TRAFOAB_TRAFO

A2B2

IEC04000493 V1 TR






Sinyal S1DC_OP Bara bölümü 1'deki tüm ayırıcılar açıktır.

S2DC_OP Bara bölümü 2'deki tüm ayırıcılar açıktır.

VPS1_DC Bara bölümü 1'deki ayırıcıların şalter durumu geçerlidir.



Her bir hat bölmesinden (ABC_LINE), her bir trafo bölmesinden (AB_TRAFO) veher bir bara-kuplaj bölmesinden (ABC_BC) gelen şu sinyaller gereklidir.


QB2OPTR QB2 açıktır (AB_TRAFO, ABC_LINE).

QB220OTR QB2 ve QB20 açıktır (ABC_BC).



VQB220TR QB2 ve QB20 şalter durumu geçerlidir.


Ek bir bara bölümü ayırıcısı varsa, bara bölümü ayırıcı bölmesinden (A1A2_DC)gelen sinyal kullanılmalıdır:




Ek bir bara bölümü ayırıcı değil de ek bir bara bölümü devre kesicisi varsa, barabölümü ayırıcı bölmesi (A1A2_DC)'den gelen sinyaller yerine, bara bölümü devrekesici bölmesi (A1A2_BS)'den gelen sinyaller kullanılmalıdır.





EXDU_BS Yukarıdaki bilgiyi içeren BS bölmesi (bara bölümü kuplaj bölmesi) iletim hatası yoktur.



Bir bara bölümü ayırıcısı için A1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:

QB1OPTR (bölme 1/bölüm.1) S1DC_OP

VPS1_DC

EXDU_BB


&

&

&


. . .

. . .

. . .


VPQB1TR (bölme n/bölüm A1)



. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000494 V1 TR

Şekil 102: A1 bölümündeki bölmeden bir bara bölümü ayırıcısına gelensinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için, A2 bara bölümüne ait şu koşulları geçerlidir:

QB1OPTR (bölme 1/bölüm A2) S2DC_OP

VPS2_DC

EXDU_BB



. . .

. . .

. . .




. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (A2/A3)


EXDU_DC (A2/A3)IEC04000495 V1 TR

Şekil 103: A2 bölümündeki bölmeden bir bara bölümü ayırıcısına gelensinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için, B1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:



QB2OPTR (QB220OTR)(bölme 1/bölüm B1) S1DC_OP

VPS1_DC

EXDU_BB



. . .

. . .

. . .


VPQB2TR (VQB220TR)(bölme n/bölüm B1)



. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

IEC04000496 V1 TR

Şekil 104: B1 bölümündeki bölmelerden bir bara bölümü ayırıcısına gelensinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için B2 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:

QB2OPTR (QB220OTR)(bölme 1/bölüm B2) S2DC_OP

VPS2_DC

EXDU_BB



. . .

. . .

. . .


VPQB2TR (VQB220TR)(bölme n/bölüm B2)VPDCTR (B2/B3)


. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

&

&

&

DCOPTR (B2/B3)



Şekil 105: B2 bölümündeki bölmelerden bir bara bölümü ayırıcısına gelensinyaller

10.4.6.3 Çift kesicili düzenlemede sinyaller

Eğer bara, bara bölümü ayırıcıları ile ayrılmışsa, bara bölümüne bağlı bara ayırıcıbölmeden başka hiçbir ayırıcı olmaması koşulu projeye özgü bir mantık ilesağlanmalıdır.




Bölüm 1 Bölüm 2


DB_BUS DB_BUSDB_BUS DB_BUS

(WA1)A1(WA2)B1 B2

A2


IEC04000498 V1 TR





VPS1_DC Bara bölümü 1'deki tüm ayırıcıların şalter durumu geçerlidir.

VPS2_DC Bara bölümü 2'deki tüm ayırıcıların şalter durumu geçerlidir.

EXDU_BB Yukarıdaki bilgiyi içeren çift kesicili kompartman (DB)'dan iletim hatası yoktur.

Her bir çift kesicili bölmeden (DB_BUS) gelen şu sinyaller gereklidir:





EXDU_DB Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

Mantık, "Tek kesicili düzenlemede sinyaller" bölümünde anlatılan çift baralıyapılandırma ile aynıdır.

Bir bara bölümü ayırıcısı için A1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:



QB1OPTR (bölme 1/bölüm.1) S1DC_OP

VPS1_DC

EXDU_BB


&

&

&


. . .

. . .

. . .



EXDU_DB (bölme 1/bölüm A1)

EXDU_DB (bölme n/bölüm A1)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000499 V1 TR

Şekil 107: A1 bölümündeki çift kesicili bölmelerden bir bara bölümüayırıcısına gelen sinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için, A2 bara bölümüne ait şu koşulları geçerlidir:

QB1OPTR (bölme 1/bölüm A2) S2DC_OP

VPS2_DC

EXDU_BB


&

&

&


. . .

. . .

. . .



EXDU_DB (bölme 1/bölüm A2)

EXDU_DB (bölme n/bölüm A2)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000500 V1 TR

Şekil 108: A2 bölümündeki çift kesicili bölmeden bir bara bölümü ayırıcısınagelen sinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için, B1 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:



QB2OPTR (bölme 1/bölüm B1) S1DC_OP

VPS1_DC

EXDU_BB


&

&

&

QB2OPTR (bölme n/bölüm B1)

. . .

. . .

. . .

VPQB2TR (bölme 1/bölüm B1)

VPQB2TR (bölme n/bölüm B1)

EXDU_DB (bölme 1/bölüm B1)

EXDU_DB (bölme n/bölüm B1)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000501 V1 TR

Şekil 109: B1 bölümündeki çift kesicili bölmeden bir bara bölümü ayırıcısınagelen sinyaller

Bir bara bölümü ayırıcısı için B2 bara bölümünün şu koşulları geçerlidir:

QB2OPTR (bölme 1/bölüm B2) S2DC_OP

VPS2_DC

EXDU_BB


&

&

&

QB2OPTR (bölme n/bölüm B2)

. . .

. . .

. . .

VPQB2TR (bölme 1/bölüm B2)

VPQB2TR (bölme n/bölüm B2)

EXDU_DB (bölme 1/bölüm B2)

EXDU_DB (bölme n/bölüm B2)

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

. . .

IEC04000502 V1 TR

Şekil 110: B2 bölümündeki çift kesicili bölmelerden bir bara bölümüayırıcısına gelen sinyaller

10.4.6.4 1 1/2 kesici düzenlemesindeki sinyaller

Eğer bara, bara bölümü ayırıcıları ile ayrılmışsa, bara bölümüne bağlı bara ayırıcıbölmeden başka hiçbir ayırıcı olmaması koşulu projeye özgü bir mantık ilesağlanmalıdır.




Bölüm 1 Bölüm 2


BH_HAT

(WA1)A1(WA2)B1 B2

A2


BH_HAT BH_HAT BH_HAT

IEC04000503 V1 TR


Projeye özgü mantık, çift kesicili yapılandırma ile aynıdır.





EXDU_BB Yukarıdaki bilgiyi içeren bir buçuk kesicili (BH)'den iletim hatası yoktur.

10.4.7 Bara kuplajı için kilitleme tertibi ABC_BC

10.4.7.1 Uygulama

Bara kuplaj bölmesi (ABC_BC) için kilitlenme fonksiyonu, şekil 112 çizimineuygun olarak çift baralı bir düzenlemeye bağlı bir trafo kompartmanı için kullanılır.Fonksiyon transfer baralı bir tek baralı düzenleme veya transfer barasız çift baralıdüzenleme için de kullanılabilir.

QB1 QB2

QC1

QA1

WA1 (A)

WA2 (B)

WA7 (C)

QB7QB20

QC2

en04000514.vsdIEC04000514 V1 TR

Şekil 112: Şalt sahası düzeni ABC_BC





ABC_BC bara-kuplaj modülüne bağlı diğer bölmelerden gelen sinyaller aşağıdaanlatılmıştır.

10.4.7.3 Tüm fiderlerden gelen sinyaller


Sinyal BBTR_OP Bu bara kuplajı ile ilgili hiçbir bara aktarım işlemi yoktur.

VP_BBTR Bara transferine dahil olan tüm aygıtlar için şalter durumu geçerlidir.

EXDU_12 WA1/WA2 baralarına bağlı hiçbir fider bölmesinden iletim hatası yok.

Her bir hat bölmesinden (ABC_LINE), her bir trafo bölmesinden (AB_TRAFO) vebara-kuplaj bölmesinden (ABC_BC) gelen bu sinyaller, kendi bara-kuplaj bölmesihariç gereklidir.

Sinyal QQB12OPTR QB1 veya QB2 veya her ikisi açık.

VPQB12TR QB1 ve QB2 şalter durumu geçerlidir.

EXDU_12 Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

Bara-kuplaj bölmesi n için şu koşullar geçerlidir:



QB12OPTR (bölme 1)QB12OPTR (bölme 2)

. . .

. . .QB12OPTR (bölme n-1)

& BBTR_OP

VPQB12TR (bölme 1)VPQB12TR (bölme 2)

. . .

. . .VPQB12TR (bölme n-1)

& VP_BBTR

EXDU_12 (bölme 1)EXDU_12 (bölme 2)

. . .

. . .EXDU_12 (bölme n-1)

& EXDU_12


IEC04000481 V1 TR

Şekil 113: Bara-kuplaj bölmesi n'deki bölmelerden gelen sinyaller

Bara, bara bölümü ayırıcıları ile bara bölümlerine ayrılırsa, BBTR sinyalleri paralelbağlanır (eğer her iki bara-bölüm ayırıcısı kapalı ise). Bu yüzden, yukarıdakiBBTR'de temel projeye özgü mantık için şu mantığı ekleyin:

Bölüm 1 Bölüm 2


ABC_LINEABC_BC

ABC_LINE ABC_BC


B2A2


AB_TRAFO

IEC04000482 V1 TR



Her bir bara bölümü ayırıcı bölme (A1A2_DC)'den gelen aşağıdaki sinyallergereklidir. B1B2_DC için, B barasındaki ilgili sinyaller kullanılır. Aynı modül türü(A1A2_DC) farklı baralar için kullanılır, yani hem bara bölümü ayırıcısıA1A2_DC ve hem de B1B2_DC için.






Bara, bara bölümü devre kesiciler ile ayrılmışsa, bara bölümü ayırıcı bölme(A1A2_DC) değil de, bara bölümü kuplaj bölmesi (A1A2_BS) kullanılmalıdır.B1B2_BS için B barasından gelen sinyaller kullanılır. Aynı modül türü(A1A2_BS) farklı baralar için, yani hem bara bölümü devre kesicisi A1A2_DC vehem de B1B2_DC için kullanılır.




Bölüm 1'deki bir bara-kuplaj bölmesi için şu koşullar geçerlidir:

BBTR_OP (böl.1)

DCOPTR (A1A2)DCOPTR (B1B2)

BBTR_OP (böl.2)

&VP_BBTR (böl.1)VPDCTR (A1A2)VPDCTR (B1B2)

VP_BBTR (böl.2)

EXDU_12 (böl.1)

EXDU_DC (B1B2)EXDU_12 (böl.2)

VP_BBTR

EXDU_12


&EXDU_DC (A1A2)

BBTR_OP

>1&

IEC04000483 V1 TR

Şekil 115: Her bir bölümdeki bölmelerden bölüm 1'deki bir bara-kuplajbölmesine gelen sinyaller

Bölüm 2'deki bir hat bölmesi için, yukarıdaki aynı koşullar bölüm 1'i bölüm 2olarak değiştirerek geçerli olur, tersi durum da geçerlidir.

10.4.7.4 Bara kuplajından gelen sinyaller

Bara, bara bölümü ayırıcıları ile bara bölümlerine ayrılırsa, diğer bara bölümününbara kuplajından gelen BC_12 sinyalleri, her iki ayırıcı da kapalı ise, kendi barabölümüne iletilir.



Bölüm 1 Bölüm 2


ABC_BCABC_BC


B2A2


IEC04000484 V1 TR




Sinyal BC_12_CL WA1 ve WA2 baraları arasında bir bara kuplajı bağlantısı bulunmaktadır.

VP_BC_12 BC_12'nin şalter durumu geçerlidir.

EXDU_BC Bara kuplajı bölmesinden (BC) iletim hatası yoktur.

Kendi kompartmanı hariç her bir bara-kuplaj bölmesi (ABC_BC)'den gelen şusinyaller gereklidir:

Sinyal BC12CLTR WA1 ve WA2 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bir bara kuplajı

bağlantısı bulunmaktadır.




Sinyal DCCLTR Bara bölümü ayırıcı kapalıdır.



Baranın bara bölümü devre kesiciler ile ayrılması halinde, bara bölümü ayırıcıbölme (A1A2_DC) değil de, bara bölümü kuplaj bölmesinden (A1A2_BS) gelensinyaller kullanılmalıdır. B1B2_BS için B barasından gelen sinyaller kullanılır.



Aynı modül türü (A1A2_BS) farklı baralar için, yani hem bara bölümü devrekesicisi A1A2_DC ve hem de B1B2_DC için kullanılır.

Sinyal S1S2CLTR Bara bölümleri 1 ve 2 arasında bir bara bölümü kuplaj bağlantısı bulunmaktadır.



Bölüm 1'deki bir bara-kuplaj bölmesi için şu koşullar geçerlidir:

DCCLTR (A1A2)DCCLTR (B1B2)

BC12CLTR (bö.2)

VPDCTR (A1A2)VPDCTR (B1B2)

VPBC12TR (böl.2)

EXDU_DC (A1A2)EXDU_DC (B1B2)EXDU_BC (böl.2)

& BC_12_CL

VP_BC_12

EXDU_BC


&

&

IEC04000485 V1 TR

Şekil 117: Başka bir bölümdeki bir bara kuplaj bölmesinden bölüm 1'deki birbara-kuplaj bölmesine gelen sinyaller



Baypas barası ve dolayısıyla QB2 ve QB7 ayırıcısı yoksa bu durumda QB2 ve QB7için kilitlenme kullanılmaz. Uygun modül girişleri aşağıdaki gibi ayarlanarak, QB2,QB7, QC71 için durum açık olarak ayarlanır. Fonksiyon bloğu diyagramı 0 ve 1'de,0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB2_OP = 1• QB2_CL = 0

• QB7_OP = 1• QB7_CL = 0

• QC71_OP = 1• QC71_CL = 0



İkinci bara ve dolayısıyla QB2 ve QB20 ayırıcısı yoksa bu durumda QB2 ve QB20için kilitlenme kullanılmaz. QB2, QB20, QC21 için durum, BC_12, BBTR ifadesiuygun modül girişleri aşağıdaki gibi düzenlenerek açık olarak ayarlanır. Fonksiyonbloğu diyagramı 0 ve 1'de, 0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB2_OP = 1• QB2_CL = 0

• QB20_OP = 1• QB20_CL = 0

• QC21_OP = 1• QC21_CL = 0

• BC_12_CL = 0• VP_BC_12 = 1

• BBTR_OP = 1• VP_BBTR = 1

10.4.8 1 1/2 CB BH kilitleme tertibi

10.4.8.1 Uygulama

1 1/2 kesici çapı (BH_CONN, BH_LINE_A, BH_LINE_B) fonksiyonları içinkilitleme tertibi şekil 118 çizimine göre 1 1/2 kesici çapına bağlı hatlar için kullanılır.



WA1 (A)

WA2 (B)

QB1QC1

QA1

QC2

QC9

QB6

QB9

QB2QC1

QA1

QC2

QC3

QB6

QC3

QB62QB61 QA1

QC1 QC2QC9

QB9

BH_LINE_A BH_LINE_B

BH_CONNen04000513.vsd

IEC04000513 V1 TR

Şekil 118: Şalt sahası düzeni 1 1/2 kesici

Her çap için üç tür kilitlenme modülü tanımlanmıştır. BH_LINE_A veBH_LINE_B hattan baraya olan bağlantılardır. BH_CONN , 1 1/2 kesicilişaltsahası düzenlemesinde çapın iki hattı arasındaki bağlantıdır.

1 1/2 kesicili bir düzenleme için, BH_LINE_A, BH_CONN ve BH_LINE_Bmodülleri kullanılmalıdır.


QB9 ve QC9 olmaksızın uygulama için, sadece uygun girişleri açık durumaayarlayın ve çıkışları dikkate almayın. Fonksiyon bloğu diyagramı 0 ve 1'de,0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB9_OP = 1• QB9_CL = 0

• QC9_OP = 1• QC9_CL = 0

Bu durumda, eğer hat gerilim süpervizyonu eklenirse, QB9'u açık durumaayarlamak yerine gerilim denetiminin durumunu belirtin.



• QB9_OP = VOLT_OFF• QB9_CL = VOLT_ON

Gerilim denetimi yoksa o zaman karşılık gelen girişleri şu şekilde ayarlayın:

• VOLT_OFF = 1• VOLT_ON = 0

10.4.9 Çift devre kesici fider bölmesi DB için kilitleme tertibi

10.4.9.1 Uygulama

DB_BUS_A, DB_BUS_B, DB_LINE fonksiyonlarını içeren 1 1/2 kesici çapı içinkilitlenme tertibi şekil 119 çizimine uygun olarak çift devre kesicili düzenlemeyebağlı bir hat için kullanılır.

WA1 (A)

WA2 (B)

QB1QC1

QA1

QC2

QC9

QB61

QB9

QB2QC4

QA2

QC5

QC3

QB62

DB_BUS_B

DB_LINE

DB_BUS_A

en04000518.vsdIEC04000518 V1 TR

Şekil 119: Çift devre kesici şalt sahası düzeni

Her çift devre kesici bölmesi için üç tür kilitlenme tertibi modülü tanımlanmıştır.DB_LINE hattan baralara bağlı devre kesici bölümlerine olan bağlantıdır.DB_BUS_A ve DB_BUS_B hattan baralara olan bağlantılardır.

Bir çift devre kesici bölmesi için DB_BUS_A, DB_LINE ve DB_BUS_Bmodülleri kullanılmalıdır.




QB9 ve QC9 olmaksızın uygulama için, sadece uygun girişleri açık durumaayarlayın ve çıkışları dikkate almayın. Fonksiyon bloğu diyagramı 0 ve 1'de,0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB9_OP = 1• QB9_CL = 0

• QC9_OP = 1• QC9_CL = 0

Bu durumda, eğer hat gerilim süpervizyonu eklenirse, QB9'u açık durumaayarlamak yerine gerilim denetiminin durumunu belirtin.

• QB9_OP = VOLT_OFF• QB9_CL = VOLT_ON

Gerilim denetimi yoksa o zaman karşılık gelen girişleri şu şekilde ayarlayın:

• VOLT_OFF = 1• VOLT_ON = 0

10.4.10 Hat bölmesi için kilitleme tertibi ABC_LINE

10.4.10.1 Uygulama

Hat kompartmanı (ABC_LINE) için kilitlenme fonksiyonu, şekil 120 çizimineuygun olarak bir transfer barasına sahip çift baralı bir düzenlemeye bağlı bir hatiçin kullanılır. Fonksiyon transfer barasız bir çift baralı düzenleme veya transferbarasına sahip olan veya olmayan bir tek baralı düzenleme için de kullanılabilir.



QB1 QB2QC1

QA1

QC2

QB9QC9

WA1 (A)

WA2 (B)

WA7 (C)

QB7

en04000478.vsdIEC04000478 V1 TR

Şekil 120: Şalt sahası düzeni ABC_LINE


ABC_LINE modülüne bağlı diğer kompartmanlardan gelen sinyaller aşağıdaanlatılmıştır.

10.4.10.2 Baypas barasından gelen sinyaller


Sinyal BB7_D_OP Kendi bölmesindeki hariç baypas WA7'deki tüm hat ayırıcıları açık.

VP_BB7_D Baypas barası WA7'deki ayırıcıların şalter durumu geçerli.

EXDU_BPB Baypas barası WA7'deki ayırıcıları içeren hiçbir bölmeden iletim hatası yok.

Kendi bölmesi hariç her bir hat bölmesinden (ABC_LINE) gelen sinyaller gereklidir:

Sinyal QB7OPTR Q7 açıktır


EXDU_BPB Yukarıdaki bilgiyi içeren bölmeden iletim hatası yoktur.

Bölme n için şu koşullar geçerlidir:



QB7OPTR (bölme 1)QB7OPTR (bölme 2)

. . .

. . .QB7OPTR (bölme n-1)

& BB7_D_OP

VPQB7TR (bölme 1)VPQB7TR (bölme 2)

. . .

. . .VPQB7TR (bölme n-1)

& VP_BB7_D

EXDU_BPB (bölme 1)EXDU_BPB (bölme 2)

. . .

. . .EXDU_BPB (bölme n-1)

& EXDU_BPB

tr04000477.ai

IEC04000477 V1 TR

Şekil 121: Hat bölmesi n'deki baypas barasından gelen sinyaller


Bara, bara bölümü ayırıcıları ile bara bölümlerine ayrılırsa, bara-bara bağlantısıbara bölümü ayırıcısı ve diğer bara bölümündeki bara kuplajı üzerinden gerçekleşir.

Bölüm 1 Bölüm 2


ABC_LINE ABC_BCABC_LINE ABC_BC


B2A2


IEC04000479 V1 TR





BC_17_OP WA1 ve WA7 baraları arasında bara kuplajı bağlantısı yoktur.

BC_17_CL WA1 ve WA7 baraları arasında bir bara kuplajı bağlantısı bulunmaktadır.




Sinyal BC_27_OP WA2 ve WA7 baraları arasında bara kuplajı bağlantısı yoktur.

BC_27_CL WA2 ve WA7 baraları arasında bir bara kuplajı bağlantısı bulunmaktadır.




EXDU_BC Bara kuplajı bölmesinden (BC) iletim hatası yoktur.

Her bara kuplajı bölmesi (ABC_BC)'den gelen şu sinyaller gereklidir.

Sinyal BC12CLTR WA1 ve WA2 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bir bara kuplajı

bağlantısı bulunmaktadır.

BC17OPTR WA1 ve WA7 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bara kuplajı bağlantısıyoktur.

BC17CLTR WA1 ve WA7 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bir bara kuplajıbağlantısı bulunmaktadır.

BC27OPTR WA2 ve WA7 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bara kuplajı bağlantısıyoktur.

BC27CLTR WA2 ve WA7 baraları arasında kendi bara kuplajı üzerinden bir bara kuplajıbağlantısı bulunmaktadır.







DCCLTR Bara bölümü ayırıcı kapalıdır.



Baranın bara bölümü devre kesiciler ile ayrılması halinde, bara bölümü ayırıcıbölme (A1A2_DC) değil de, bara bölümü kuplaj bölmesinden (A1A2_BS) gelensinyaller kullanılmalıdır. B1B2_BS için B barasından gelen sinyaller kullanılır.Aynı modül türü (A1A2_BS) farklı baralar için, yani hem bara bölümü devrekesicisi A1A2_DC ve hem de B1B2_DC için kullanılır.




S1S2CLTR Bara bölümü 1 ve 2 arasında bir bara bölümü kuplaj bağlantısı bulunmaktadır.



Bölüm 1'deki bir hat bölmesi için şu koşullar geçerlidir:

BC12CLTR (sect.1)

DCCLTR (A1A2)DCCLTR (B1B2)

>1&

BC12CLTR (sect.2)

&VPBC12TR (sect.1)

VPDCTR (A1A2)VPDCTR (B1B2)

VPBC12TR (sect.2)

>1&

BC17OPTR (sect.1)

DCOPTR (A1A2)BC17OPTR (sect.2)

>1&

BC17CLTR (sect.1)

DCCLTR (A1A2)BC17CLTR (sect.2)

&VPBC17TR (sect.1)

VPDCTR (A1A2)VPBC17TR (sect.2)

>1&

>1&

&

&

BC27OPTR (sect.1)

DCOPTR (B1B2)BC27OPTR (sect.2)

BC27CLTR (sect.1)

DCCLTR (B1B2)BC27CLTR (sect.2)

VPBC27TR (sect.1)VPDCTR (B1B2)

VPBC27TR (sect.2)

EXDU_BC (sect.1)EXDU_DC (A1A2)EXDU_DC (B1B2)EXDU_BC (sect.2)

BC_12_CL

VP_BC_12

BC_17_OP

BC_17_CL

VP_BC_17

BC_27_OP

BC_27_CL

VP_BC_27

EXDU_BC

en04000480.vsd

IEC04000480 V1 TR

Şekil 123: Her bölümdeki bara kuplajı bölmesinden bölüm 1'deki bir hatbölmesine gelen sinyaller





Baypas barası ve dolayısıyla QB7 ayırıcısı yoksa bu durumda QB7 için kilitlenmekullanılmaz. Uygun modül girişleri aşağıdaki gibi ayarlanarak, QB7, QC71,BB7_D, BC_17, BC_27 için durumlar açık olarak ayarlanır. Fonksiyon bloğudiyagramı 0 ve 1'de, 0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB7_OP = 1• QB7_CL = 0

• QC71_OP = 1• QC71_CL = 0

• BB7_D_OP = 1

• BC_17_OP = 1• BC_17_CL = 0• BC_27_OP = 1• BC_27_CL = 0

• EXDU_BPB = 1

• VP_BB7_D = 1• VP_BC_17 = 1• VP_BC_27 = 1

İkinci WA2 barası ve dolayısıyla QB2 ayırıcısı yoksa bu durumda QB2 içinkilitlenme kullanılmaz. Uygun modül girişleri aşağıdaki gibi ayarlanarak, QB2,QC21, BC_12, BC_27 için durum açık olarak ayarlanır. Fonksiyon bloğudiyagramı 0 ve 1'de, 0=FALSE ve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB2_OP = 1• QB2_CL = 0

• QC21_OP = 1• QC21_CL = 0

• BC_12_CL = 0• BC_27_OP = 1• BC_27_CL = 0

• VP_BC_12 = 1



10.4.11 Trafo barası için kilitleme tertibi AB_TRAFO

10.4.11.1 Uygulama

Trafo kompartmanı (AB_TRAFO) için kilitlenme fonksiyonu, şekil 124 çizimineuygun olarak çift baralı bir düzenlemeye bağlı bir trafo kompartmanı için kullanılır.Fonksiyon, devre kesici ile trafo arasında ayırıcı olmadığı zaman kullanılır. Aksidurumda, hat bölme (ABC_LINE) fonksiyonu için kilitleme tertibi kullanılabilir.Bu fonksiyon tek baralı düzenlemelerde de kullanılabilir.

QB1 QB2QC1

QA1

QC2

WA1 (A)

WA2 (B)

QA2

QC3

T

QC4

QB4QB3

QA2 ve QC4 bu kilitlemede kullanilmaz

AB_TRAFO

en04000515.vsdIEC04000515 V1 TR

Şekil 124: Şalt sahası düzeni AB_TRAFO

AB_TRAFO modülüne bağlı diğer kompartmanlardan gelen sinyaller aşağıdaanlatılmıştır.


Bara, bara bölümü ayırıcıları ile bara bölümlerine ayrılırsa, bara-bara bağlantısıbara bölümü ayırıcısı ve diğer bara bölümündeki bara kuplajı üzerinden gerçekleşir.



Bölüm 1 Bölüm 2


AB_TRAFO ABC_BCAB_TRAFO ABC_BC


B2A2


IEC04000487 V1 TR



Bara kuplajı ile ilgili giriş sinyalleri için projeye özgü mantık, hat barasına(ABC_LINE) yönelik özel mantıkla aynıdır.



EXDU_BC Bara kuplajı kompartmanından (BC) iletim hatası yoktur.

Mantık "Bara-kuplajdan gelen sinyaller" bölümünde anlatılan çift baralıyapılandırma ile aynıdır.


İkinci B barası ve dolayısıyla QB2 ayırıcısı yoksa bu durumda QB2 için kilitlenmekullanılmaz. Uygun modül girişleri aşağıdaki gibi ayarlanarak, QB2, QC21, BC_12için durum açık olarak ayarlanır. Fonksiyon bloğu diyagramı 0 ve 1'de, 0=FALSEve 1=TRUE olarak tanımlanmıştır.

• QB2_OP = 1• QB2QB2_CL = 0

• QC21_OP = 1• QC21_CL = 0

• BC_12_CL = 0• VP_BC_12 = 1

Trafonun öbür tarafında ikinci bir B barası ve dolayısıyla QB4 yoksa, bu durumdauygun modül girişi aşağıdaki gibi ayarlanarak QB4 açık olarak ayarlanır.



• QB4_OP = 1• QB4_CL = 0

10.5 Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu için mantıkrotasyon anahtarı SLGGIO




Fonksiyon seçimi ve LHMI sunumu içinmantık rotasyon anahtarı

SLGGIO - -

10.5.2 UygulamaFonksiyon seçimi için mantık rotasyon anahtarı ve LHMI sunum fonksiyonu(SLGGIO) (veya ayrıca bilindiği üzere seçici anahtar fonksiyon bloğu) kullanılarakdonanım çoklu konum seçici anahtarı tarafından verilene benzer şekilde seçicianahtar işlevselliği elde edilir. Donanım seçici anahtarları, farklı fonksiyonlarıönceden ayarlanmış değerlere göre çalıştırmak için hizmet kuruluşları tarafındanyaygın şekilde kullanılır. Ancak, donanım anahtarları bakım gerektirmesi, sistemgüvenilirliğini azaltması ve çok sayıda satın alma gerektirmesinden dolayı bazısorunlar yaratabilmektedir. Sanal seçici anahtarları tüm bu sorunları ortadan kaldırır.

SLGGIO fonksiyon bloğunun iki çalışma girişi (YUKARI ve AŞAĞI), birengelleme girişi (ENGELLE) ve bir operatör konum girişi (PSTO) vardır.

SLGGIO fonksiyonu, IED ikili girişlerle yerel HMI’den aktifleştirilebileceği gibiharici kaynaklardan da (anahtarlar) aktifleştirilebilir. Ayrıca uzaktan da işletilebilir(örn. trafodaki bilgisayardan). SWPOSN bir tam sayı değer çıkışıdır ve gerçekçıkış sayısını verir. Anahtar üzerindeki konumlar ayarlardan belirlenebileceği için(bakınız aşağıdaki bilgi), ayarlar ile yapılandırma ayarları arasında koordinasyonsırasında dikkatli olunması gerekir (örneğin, konum sayısı ayarlarda x olarakyapılırsa, yapılandırmadaki bloktan sadece ilk x adet çıkış kullanılabilir olacaktır).Ayrıca (YUKARI veya AŞAĞI) darbelerinin frekansları şu ayardan düşükolmalıdır. tDarbe.

Yerel HMI'dan çalışma seçim veya gösterge düğmeleri ile yapılır (32 konum).Tipik uygulamalar şunlardır: Çalışma modlarının seçimi örn. Otomatik tekrarkapama, Enerjilendirme kontrolü, Toprak arıza koruması (IN,UN). Çıkış tamsayısı, yapılandırmada kullanmak için konumu boolean olarak verecek Tam Sayıİkili fonksiyon bloğuna bağlanabilir.



10.5.3 Ayarlama kurallarıFonksiyon seçimi için mantık rotasyon anahtarı ve LHMI sunumu (SLGGIO) içinaşağıdaki ayarlar kullanılabilir:

Çalışma: Fonksiyonun çalışmasını ayarlar Açık veya Kapalı.

NrPoz: Anahtardaki konum adedini ayarlar (maks. 32) Bu ayar, son konumdan ilkkonuma değiştirildiğinde anahtarın davranışını etkiler.

ÇıkışTürü: Sürekli veya Darbeli.

tDarbe: Darbeli çıkış olması durumunda, darbenin uzunluğunu (saniye cinsinden)verir.

tGecikme: YUKARI ve AŞAĞI aktivasyon sinyali pozitif ön ve çıkış aktivasyonuarasındaki gecikme zamanı.

UçNoktadaDur: Uç konumlarda anahtarın davranışını ayarlar; eğer DevreDışıolarak ayarlanmışsa, ilk konumda YUKARI'ya basıldığında, anahtar sonkonuma gider, son konumda AŞAĞI'ya basıldığında, anahtar ilk konuma gider,Etkinolarak ayarlandığında, atlamaya izin verilmez.

10.6 Selektör mini anahtar VSGGIO




Selektör mini anahtar VSGGIO - -

10.6.2 UygulamaSelektör mini anahtar (VSGGIO) fonksiyonu, PCM600 yapılandırma aracında,farklı uygulamalar için kullanılan genel amaçlı bir anahtardır. VSGGIO, hem haricibir anahtar konumu almak için (IPOS1 ve IPOS2 girişleri üzerinden) ve bunu tekhat şema simgeleri ile temsil etmek için (POS1 ve POS2 çıkışları üzerindenyapılandırmada kullanmak üzere), hem de, bir komut fonksiyonu (PSTO girişitarafından kontrol edilen), olarak CMDPOS12 ve CMDPOS21 çıkışlarındananahtarlama komutları vermek için kullanılır.

KONUM çıkışı bir tam sayı çıkıştır ve gerçek konumu 0 – 3 arası bir tam sayıolarak göstermek üzere kullanılır.

VSGGIO’nun Otomatik tekrar kapatıcıyı HMI üzerindeki bir düğme ile açmakveya kapatmak üzere yapılandırıldığı bir örnek olarak şekil 126 örneğinde



gösterilmiştir. Yerel HMI üzerindeki I ve O düğmeleri devre kesicinin açma–kapama işlemleri için kullanılır.


PSTO

CMDPOS12

IPOS1

NAM_POS1NAM_POS2

IPOS2

CMDPOS21OFF ON

VSGGIO

SMBRRECONOFF

SETON

INTONE

INVERTERINPUT OUT

IEC07000112 V2 TR

Şekil 126: Otomatik tekrar kapatıcının yerel HMI’dan Seçici mini anahtarıylakontrol edilmesi

10.6.3 Ayarlama kurallarıSelektör mini anahtar (VSGGIO) fonksiyonu darbeli veya sürekli komutlarverebilir (Mod parametresi ayarlanarak). Darbeli komutlar üretildiğinde, darbeninuzunluğu tDarbe parametresi ayarlanarak belirlenebilir. Ayrıca, tek hat şema(SLD) üzerinde erişilebilir olması nedeniyle, bu fonksiyon bloğunun iki kontrolmodu vardır (aşağıdaki şekilde ayarlanabilir: CtlModel): Dir Norm ve SBO Enh.

10.7 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları DPGGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

DPGGIO - -

10.7.2 UygulamaIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (DPGGIO) fonksiyon bloku, trafomerkezindeki diğer sistem veya ekipmanlara üç mantıksal çıkış göndermek içinkullanılır. Bu üç giriş OPEN, CLOSE ve VALID (açık, kapalı ve geçerli)çıkışlarıdır. Bu fonksiyon bloğu, tüm trafo mantığı içerisinde kilitlenmede veayırmada konum gösterge bloğu olarak kullanılma amacını taşır.



10.7.3 Ayarlama kurallarıFonksiyonun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcut herhangi bir parametresi yoktur.

10.8 Tek nokta genel kontrolü 8 sinyal SPC8GGIO




8 sinyalin tek nokta genel kontrolü SPC8GGIO - -

10.8.2 Uygulama8 sinyal tek nokta genel kontrolü (SPC8GGIO) fonksiyon bloğu, 8 tek noktakomutun bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Tasarlanma amacı REMOTE(SCADA) komutlarını, mantık yapısındaki komut alma kapasitesi olmayankarmaşık fonksiyon bloklarına gerek duymayan (örneğin SCSWI) bölümlerinegetirmektir. Bu şekilde, basit komutlar doğrudan IED çıkışlarına teyit almadangönderilebilir. Komutun sonucunun teyidi (durumu), ikili girişler ve SPGGIOfonksiyon blokları gibi başka şekillerde yapılmalıdır.

PSTO tüm kontrol fonksiyonları için evrensel operatör yerseçicidir. PSTO operatör konumlarını LOCAL veya ALL olarakyapılandırılabilir olsa da, SPC8GGIO fonksiyon bloğu ilekullanılabilecek tek fonksiyonel konum REMOTE’dur

10.8.3 Ayarlama kurallarıTek nokta genel kontrolü 8 sinyali (SPC8GGIO) fonksiyonu için parametreler yerelHMI veya PCM600 üzerinden yapılır.

Çalışma: fonksiyonun çalışmasını şöyle yapar Açık/Kapalı.

Her komut çıkışı için iki ayar vardır (toplamda 8):

Mandallıx: x çıkışı için komut sinyalinin aşağıdaki durumlarına karar verirMandallanmış (sürekli) veya Darbeli.

tPulsex: eğer Latchedx aşağıdaki şekilde ayarlanmışsa Darbeli, ardından tPulsexdarbe uzunluğunu ayarlar (saniye cinsinden).



10.9 Otomasyon bitleri AUTOBITS




OtomasyonBitleri, DNP3.0 için komutfonksiyonu AUTOBITS - -

10.9.2 UygulamaAUTOBITS fonksiyon bloğu (veya otomasyon bitleri fonksiyon bloğu) PCM600içinde, DNP3 protokolü üzerinden gelen yapılandırma komutlarına girebilmek içinkullanılır.AUTOBITS fonksiyon bloğunun 32 ayrı çıkışı vardır ve bunların her biriDNP3’te bir İkili Çıkış noktası olarak eşleştirilebilir. Çıkış, DNP3'te "Nesne 12"olarak çalıştırılabilir. Bu nesne, kontrol kodu, sayaç, açma zamanı ve kapatmazamanı için parametreler içerir. AUTOBITS çıkış noktasını çalıştırmak için, mandal-açık, mandal-kapalı, darbe-açık, darbe-kapalı, Açma veya Kapama kontrolkodlarını gönderin. Geri kalan parametreler gerektiği şekilde kabul edilecektir.Örneğin, darbe Açık, açma zamanı=100, kapatma zamanı=300, sayım=5parametreleri 300 ms aralıkla 5 pozitif 100 ms darbe verir.

DNP3 protokolünün ayrıntılı bir açıklaması için iletişim protokolü kılavuzuna bakın

10.9.3 Ayarlama kurallarıAUTOBITS fonksiyon bloğunun bir ayarı vardır (Çalışma: Açık/Kapalı), bu dafonksiyonu etkin veya etkisiz kılar. Bu adlar PCM600'de DNP iletişimyapılandırma aracında görülür.



Bölüm 11 Mantık

11.1 Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC




Açma mantığı, ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC

I->O

SYMBOL-K V1 TR

94

11.1.2 UygulamaFarklı koruma fonksiyonlarından gelen tüm açma sinyalleri açma mantığı içindenyönlendirilir. En basit alternatifte, mantık sadece AÇMA sinyalini bağlar veyeterince uzun olmasını sağlar.

Açma mantığı ortak 3-faz çıkışı (SMPPTRC) sadece üç faz açma sunar. Tümarızalar için üç faz açma, basit bir çözüm sunar ve iyi gözlü iletim sistemlerinde vealt iletim sistemlerinde genellikle yeterlidir.

Eğer nesne sisteme birden fazla kesiciyle bağlıysa, her kesici için bir SMPPTRCfonksiyon bloğu kullanılmalıdır.

Açma sonrasında bir devre kesicinin kapanmasını engellemek için fonksiyon devrekesicinin kapanmasını engelleyebilir (açma kilitleme).

11.1.2.1 Üç faz açma

üç faz açma ile birlikte basit uygulamaaçma mantığı ortak 3-faz çıkışı SMPPTRCfonksiyon bloğunun parçasını kullanır. Koruma fonksiyon bloklarından gelengirişleri TRIN girişine bağlayın. Gerekmesi durumunda (normalde böyledir) açmamatris mantığı TMAGGIO kullanarak bu giriş için farklı fonksiyon çıkışlarınıbirleştirin. TRIP çıkışını gerekli ikili çıkışlara bağlayın.

Tipik bir bağlantı aşağıda şekil 127 çiziminde gösterilmiştir.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 11Mantık



IEC11000054 V1 EN

Şekil 127: Açma mantığı 3-faz çıkışı SMPPTRC fonksiyonu basit üç faz açmauygulaması için kullanılır

11.1.2.2 Kilitleme

Bu fonksiyon bloğu kilitleme başlatma özelliklerine sahiptir. Kilitleme sadece,CLLKOUT blok kapama çıkışını etkinleştirmek veya blok kapama çıkışınıbaşlatmak ve açma sinyalini devam ettirmek için kullanılır.

Primer arıza kontrol edildikten sonra kilitleme reset girişi RSTLKOUTetkinleştirilerek veya HMI ile kilitleme manuel olarak resetlenebilir.

Açmayı başlatmadan Kilitleme başlatmak için dış koşullar gerekiyorsa, buSETLKOUT girişi aktifleştirilerek yapılır. Ayar OtomKilit = Kapalı şeklindeayarlandığında, dahili açmanın kilitlemeyi aktifleştirmeyeceği, yalnız SETLKOUTgirişinin başlatılmasının kilitlemeyle sonuçlanacağı anlamına gelir. Normal olarakbu durum arızaların geçici olduğu geçici hat koruma için geçerlidir. Böyledurumlarda başarısız otomatik tekrar kapama ve yedek bölge tripleme, Kilitlemebaşlatmak üzere birleştirilerek SETLKOUT girişi aktifleştirilebilir.

11.1.2.3 Fonksiyon bloğunun engellenmesi

Engelleme dahili olarak mantık veya operatör tarafından iletişim kanalıkullanılarak başlatılabilir. Açma mantığı (SMPPTRC) fonksiyonunun tamamenengellenmesi, ENGELLE girişinin aktifleştirilmesiyle yapılır ve iç arızalardurumunda SMPPTRC çıkışını engellemek için kullanılabilir.

11.1.3 Ayarlama kurallarıAçma mantığı ortak 3-faz çıkışı SMPPTRC için bu parametreler yerel HMI veyaKoruma ve Kontrol Yöneticisi (PCM600) üzerinden yapılır.

Aşağıdaki açma parametreleri açmayı düzenlemek üzere ayarlanabilir.

Bölüm 11 1MRK 511 262-UTR -Mantık


Çalışma: Çalışma modunu ayarlar. Kapalıfonksiyonunu kapatır. Normal seçimAçık.

AçmaKilitleme: Kilitleme düzenini ayarlar. Kapalı sadece kilitleme çıkışınıaktifleştirir. Açık kilitleme çıkışını aktifleştirir ve AÇMA çıkışını mandallar. Normalseçim Kapalı.

OtomKilit: Kilitleme düzenini ayarlar. Kapalı sadece SETLKOUT girişi üzerindenkilitlemeyi aktifleştirir. Açık ek olarak açma fonksiyonu ile aktifleştirmeye izinverir. Normal seçim Kapalı.

tAçmaMin: Açma darbesinin gerekli minimum süresini ayarlar. Kesicinin doğru birşekilde açıldığının temin edilmesi için ayarlanmalıdır. Normal ayar 0,150sn'dir.

11.2 Açma matris mantığı TMAGGIO




Açma matris mantığı TMAGGIO - -

11.2.2 UygulamaAçma matris mantığı TMAGGIO fonksiyonu, açma sinyallerini ve diğer mantıkçıkış sinyallerini, açma mantıkları SMPPTRC ve SPTPTRC veya IED üzerindekifarklı çıkış kontaklarına yönlendirmek için kullanılır.

TMAGGIO çıkış sinyalleri ve fiziksel çıkışlar özel uygulama ihtiyaçlarına görekullanıcının sinyalleri fiziki açma çıkışlarına uyarlamasına izin verir.

11.2.3 Ayarlama kurallarıÇalışma: Fonksiyonun çalışmasını değiştirir Açık/Kapalı.

DarbeSüresi: Darbe süresi süresini tanımlar. Devre kesicilerin doğrudan açılmasıiçin kullanıldığında, darbe süresi süresi yaklaşık 0,150 saniye olarak ayarlanarakdevre kesici açma sargılarına giden açma darbesinin yeterli bir minimum süresiolması sağlanır. Sadece ModÇıkışx için kullanıldı: Darbeli.

AçılmaGecikmesi: Ani girişlere verilen çıkış sinyallerini engellemek için kullanılır.Normalde 0 olarak veya düşük bir değere ayarlanır. Sadece ModÇıkışx içinkullanıldı: Sürekli.

KapanmaGecikmesi: Çıkışlar için minimum açık kalma süresini tanımlar. Devrekesicilerin doğrudan açılmasında kullanıldığında, kapanma gecikme zamanıyaklaşık 0,150 saniye olarak ayarlanarak devre kesici açma sargılarına giden açma



darbesinin yeterli bir minimum süresi olması sağlanır. Sadece ModÇıkışx içinkullanıldı: Sürekli.

ModÇıkışx: ÇIKIŞx (x=1-3) çıkış sinyalinin aşağıdaki şekilde olup olmadığınıbelirtir. Sürekli veya Darbeli. Sürekli bir sinyal AçılmaGecikmesi veKapanmaGecikmesi ile ilgili giriş sinyallerinin durumunu takip eder. Darbeli birsinyal Çıkışx 0 değerinden 1 değerine yükseldiğinde bir darbe verir.

11.3 Yapılandırılabilir mantık blokları




OR Fonksiyon bloğu OR - -


IEC 60617tanımlama


Evirici fonksiyon bloğu INVERTER - -


IEC 60617tanımlama


PULSETIMER fonksiyon bloğu PULSETIMER - -


IEC 60617tanımlama


Kontrol edilebilir kapı fonksiyon bloğu GATE - -


IEC 60617tanımlama


Özel OR fonksiyon bloğu XOR - -


IEC 60617tanımlama


Mantık devre gecikme fonksiyon bloğu LOOPDELAY - -


IEC 60617tanımlama


Zamanlayıcı fonksiyon bloğu TIMERSET - -




IEC 60617tanımlama


AND fonksiyon bloğu AND - -


IEC 60617tanımlama


Bellek ayarla-resetle fonksiyon bloğu SRMEMORY - -


IEC 60617tanımlama


Bellek fonksiyon bloğu ile resetle-ayarla RSMEMORY - -


IEC 60617tanımlama


ORQT fonksiyon bloğu ORQT - -


IEC 60617tanımlama


INVERTERQT fonksiyon bloğu INVERTERQT - -


IEC 60617tanımlama


Darbe zamanlayıcısı fonksiyon bloğu PULSTIMERQT - -


IEC 60617tanımlama


XORQT fonksiyon bloğu XORQT - -


IEC 60617tanımlama


Ayarlanabilir zamanlayıcı fonksiyonbloğu

TIMERSETQT - -


IEC 60617tanımlama


ANDQT fonksiyon bloğu ANDQT - -


IEC 60617tanımlama


Ayar/reset mantık bileşeni SRMEMORYQT - -




IEC 60617tanımlama


Reset/ayar mantık bileşeni RSMEMORYQT - -


IEC 60617tanımlama


INVALIDQT fonksiyon bloğu INVALIDQT - -


IEC 60617tanımlama


Tek gösterge sinyal birleştiricifonksiyon bloğu

INDCOMBSPQT - -


IEC 60617tanımlama


Tek gösterge sinyal çıkarıcı fonksiyonbloğu

INDEXTSPQT - -

11.3.2 UygulamaIED yapılandırmasını özel uygulama ihtiyaçlarına göre uyarlamak için AND, ORgibi bir mantık bloku seti ve zamanlayıcılar vardır. Ek mantık blokları, normalmantıksal fonksiyonun yanında, zaman damgası ve kaliteyi çoğaltma kabiliyetinesahiptir. Bu bloklar ANDQT, ORQT gibi QT harflerini kapsayan bir adlandırmayasahiptir.

AND geçitleri, OR geçitleri, eviriciler veya XOR geçitlerinin yanı sıra, ANDQTgeçitleri, ORQT geçitleri ve XORQT geçitleri için hiçbir ayar yoktur.

Normal Açık/Kapalı gecikmesi ve darbe zamanlayıcıları için zaman gecikmeleri vedarbe uzunlukları yerel HMI veya PST aracı üzerinden ayarlanır.

Aynı mantık kilidi içerisindeki her iki zamanlayıcının (biri hızlanmada, diğeribırakmada geciktirmeli), ayar değeri ortaktır.

Kontrol edilebilir geçitler, ayarlanabilir zamanlayıcılar ve bellekli SR flip floplarıiçin ayar parametrelerine yerel HMI veya PST aracı ile erişilebilir.


Mantık, PCM600 içindeki ACT yapılandırma aracı kullanılarak yapılandırılır.

Fonksiyonların yapılandırılabilir mantık bloklarında tanımlandıkları şekliyleçalıştırılması, farklı döngü süreleriyle sabit bir sıralamaya göre yapılır.



Her döngü süresi için fonksiyon bloğuna bir seri çalıştırma numarası verilir. Bubilgi ACT yapılandırma aracında, fonksiyon kilidi ve döngü süresi tanımlamabilgisiyle gösterilir. Aşağıdaki örneğe bakınız.

IEC09000695_2_en.vsdIEC09000695 V2 EN

Şekil 128: Mantık fonksiyonunun tanımlama, seri çalıştırma numarası vedöngü süresi

IEC09000310-1-en.vsdIEC09000310 V1 EN

Şekil 129: Mantık fonksiyonu için örnek adlandırma, seri yürütme sayısı veçevrim süresi de zaman damgası ve giriş sinyalleri kalitesini çoğaltır

Aynı döngü içerisindeki farklı fonksiyon bloklarının çalıştırılması, bunların seriçalıştırma numaraları tarafından belirlenir. İki veya daha fazla mantık bloğu seriolarak bağlandığında bu her zaman hatırlanmalıdır.

Hızlı bir döngü süresi olan fonksiyon bloklarını, yavaş bir döngüsüresi olan fonksiyonlara bağlarken her zaman dikkatli olunmalıdır.Mantık devreleri her zaman dikkatle hazırlamalı ve farklıfonksiyonların çalıştırma sırası her zaman kontrol edilmelidir.Diğer durumlarda hataları, örneğin fonksiyonların birbiriyleyarışmasını önleyebilmek için mantık düzenlerine ek gecikmezamanları koyulmalıdır.AND ve ANDQT geçidinin dört girişinin tümünün varsayılandeğerleri mantıksal 1 olarak verilmiştir. Bu da kullanıcının sadecegerekli sayıda giriş kullanmasına ve gerisini bağlı olmadan



bırakmasına olanak tanır. OUT çıkışının varsayılan değeri ilk başta0’dır. Bu da, eğer fonksiyon yanlış çalıştırma sırasında koyulmuşise bir döngü darbesini bastırmak içindir.

11.4 Sabit sinyaller FXDSIGN




Sabit sinyaller FXDSIGN - -

11.4.2 UygulamaSabit sinyal fonksiyonu (FXDSIGN), IED’nin yapılandırılmasında kullanılabilecekçeşitli ön tanımlı (sabit) sinyaller üretir. Bunun amacı diğer fonksiyonbloklarındaki kullanılmayan girişleri, belirli bir düzeye/değere zorlamak veyabelirli bir mantık oluşturmak için kullanılır.

GRP_KAPALI sinyalinin FXDSIGN içinde kullanılmasına örnekSınırlı toprak arıza fonksiyonu REFPDIF hem otomatik trafolar hem de normaltrafolar için kullanılabilir.

Otomatik trafolarda kullanıldıklarında, nötr nokta akım ile birlikte her iki sargılıparçadan gelen bilgiler fonksiyon tarafından kullanılabilir olmalıdır. Dolayısıyla üçgiriş gerekmektedir.

I3PW1CT1I3PW2CT1 I3P

REFPDIF

IEC09000619_3_en.vsdIEC09000619 V3 TR

Şekil 130: Ototrafo uygulaması için REFPDIF fonksiyon girişleri

Normal trafolar için sadece bir sargı ve nötr nokta vardır. Bu da sadece iki girişkullanılıyor demektir. Tüm grup bağlantılarının bağlı olma zorunluluğubulunduğundan, üçüncü girişin de FXDSIGN fonksiyon bloğundaki GRP_OFFsinyalidir.



I3PW1CT1I3PW2CT1 I3P

REFPDIF

GRP_OFFFXDSIGN

IEC09000620_3_en.vsdIEC09000620 V3 TR

Şekil 131: Normal trafo uygulaması için REFPDIF fonksiyon girişleri

11.5 Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I




Boolean 16 tam sayı dönüşümü B16I - -

11.5.2 UygulamaBoolean 16’dan tam sayı dönüşüm fonksiyonu B16I, 16 binary (mantıksal) sinyalsetini tam sayıya dönüştürmek için kullanılır. Kullanım amacı, bir fonksiyondangelen mantıksal çıkış sinyallerini (mesafe koruma gibi) başka bir fonksiyondangelen tam sayı sinyallerle (hat diferansiyel koruma gibi) birleştirmek için kullanılır.B16I fonksiyonunda mantıksal düğüm eşleştirme yoktur.

11.5.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.



11.6 Boolean 16 tam sayı dönüşümü, mantık düğümtemsili ile B16IFCVI




Boolean 16 tam sayı dönüşümü,mantık düğüm temsili ile

B16IFCVI - -

11.6.2 UygulamaBoolean 16’dan, mantık düğüm temsili ile tam sayı dönüşümü fonksiyonuB16IFCVI, 16 binary (mantıksal) sinyal setini tam sayıya çevirmek için kullanılır.B16IFCVI fonksiyonu bir trafo merkezi bilgisayarından bir tam sayı alabilir;örneğin IEC 61850–8–1. Bu fonksiyonlar, bir tam sayı girerek mantık komutlarıüretmek istediğinizde (selektör anahtarları veya gerilim kontrolörleri için) çokyararlıdır. B16IFCVI fonksiyonunun IEC 61850'de mantıksal bir düğümeşleştirmesi vardır.

11.6.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.

11.7 Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A




Tam sayı boolean 16 dönüşümü IB16A - -

11.7.2 UygulamaTam sayıdan boolean 16 dönüşümü fonksiyonu (IB16A), bir tam sayıyı 16 adetikili (mantıksal) sinyal setine çevirmek için kullanılır. Bu fonksiyon birfonksiyondan gelen tam sayı çıkış sinyallerini başka bir fonksiyondaki ikili(mantıksal) girişlere bağlamak için kullanılabilir. IB16A fonksiyonunda mantıksaldüğüm eşleştirme yoktur.



11.7.3 Ayarlama kurallarıBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur.

11.8 Tam sayı - boolean 16 dönüşümü, mantık düğümtemsili ile IB16FCVB




Mantık düğüm temsili ile tam sayıboolean 16 dönüşümü

IB16FCVB - -

11.8.2 UygulamaTam sayıdan mantık düğüm temsili ile boolean 16 dönüştürme fonksiyonu(IB16FCVB), bir tam sayıyı 16 adet ikili (mantıksal) sinyal kümesine dönüştürmekiçin kullanılır. IB16FCVB fonksiyonu bir trafo merkezi bilgisayarından bir tamsayı alabilir; örneğin şunun üzerinden: IEC 61850–8–1. Bu fonksiyonlar, kullanıcıbir tam sayı girerek (selektör anahtarları veya gerilim kontrolörleri için) mantıkkomutları üretmek istediğinde çok yararlıdır. IB16FCVB fonksiyonunun IEC61850'de mantıksal düğüm eşleştirmesi vardır.

11.8.3 AyarlarBu fonksiyonun yerel HMI’de veya Koruma ve Kontrol IED Yöneticisinde(PCM600) hiçbir parametresi yoktur



Bölüm 12 İzleme

12.1 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları SPGGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

SPGGIO - -

12.1.2 UygulamaIEC 61850–8–1 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (SPGGIO) fonksiyon bloğu, trafomerkezindeki diğer sistem veya ekipmanlara tek bir mantıksal çıkış göndermek içinkullanılır. ACT aracına bağlanması gereken tek bir görülebilir girişi vardır.


12.2 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları 16 girişSP16GGIO




IEC 61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları 16 giriş

SP16GGIO - -

12.2.2 UygulamaSP16GGIO fonksiyon bloğu, trafo merkezindeki diğer sistemlere veya teçhizata16’ya kadar mantık sinyali göndermek üzere kullanılır. Girişler ACT aracına bağlıolmalıdır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 12İzleme



12.3 IEC61850 genel iletişim I/O fonksiyonları MVGGIO




IEC61850 genel iletişim I/Ofonksiyonları

MVGGIO - -

12.3.2 UygulamayaIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (MVGGIO) fonksiyonu, analog birsinyalin anlık değerini, trafoda bulunan diğer sistemlere veya ekipmana göndermekiçin kullanılır. Ayrıca, aynı IED içerisinde, analog bir değere RANGE özelliğieklemek ve o değer üzerinde denetime izin vermek için kullanılabilir.

12.3.3 Ayarlama kurallarıIEC61850 genel iletişim G/Ç fonksiyonları (MVGGIO) fonksiyonu, kullanıcınınizlenen sinyal için bir ölü bant ve bir sıfır ölü bant seçmesine olanak tanır. Sıfır ölübant içerisindeki değerlerin sıfır olduğu kabul edilir.

Yüksek ve alçak sınır ayarları, ölçülen değerin yüksek-yüksek-, yüksek, normal,alçak ve alçak-alçak aralıkları için limitleri belirler. Ölçülen değerin gerçek aralığı,MVGGIO fonksiyon bloğu aralığı çıkışında gösterilir. Ölçülen bir değer genişletmebloğu (MVEXP), aralık çıkışına bağlandığında, MVEXP mantıksal çıkışları bunauygun şekilde değiştirilir.

Bölüm 12 1MRK 511 262-UTR -İzleme


12.4 Ölçümler




Ölçümler CVMMXN

P, Q, S, I, U, f

SYMBOL-RR V1 TR

-

Faz akım ölçümü CMMXU

I

SYMBOL-SS V1 TR

-

Faz-faz gerilim ölçümü VMMXU

U

SYMBOL-UU V1 TR

-

Akım dizisi bileşen ölçümü CMSQI

I1, I2, I0

SYMBOL-VV V1 TR

-

Gerilim dizisi ölçümü VMSQI

U1, U2, U0

SYMBOL-TT V1 TR

-

Faz-nötr gerilim ölçümü VNMMXU

U

SYMBOL-UU V1 TR

-

12.4.2 UygulamaÖlçüm fonksiyonları güç sistemi ölçümü, denetimi ve yerel HMI’ye, PCM600içindeki izleme aracına veya trafo merkezi seviyesine, örneğin IEC 61850üzerinden raporlama için kullanılır. Aktif güç, reaktif güç, akım, gerilim, frekans,güç faktörü vb. ölçüm değerlerinin sürekli izlenmesi olanağı, elektrik enerjisininverimli şekilde üretimi, iletimi ve dağıtımı için kritik önem taşır. Sistemoperatörüne güç sisteminin mevcut durumu hakkında hızlı ve kolay bir genel bakışsunar. Ayrıca, koruma ve kontrol IED’lerinin testleri ve devreye alma işlemlerisırasında kullanılarak ölçüm trafolarının (akım trafoları ve gerilim trafoları)bağlantıları ve düzgün çalışmaları doğrulanır. Normal hizmet sırasında IED’denalınan ölçüm değerleri, diğer bağımsız ölçüm aletleriyle alınan değerlerlekarşılaştırılarak, IED analog ölçüm zincirinin düzgün çalıştığı doğrulanabilir. Son



olarak, mesafe veya yönlü aşırı akım koruma fonksiyonunun doğru yönde çalıştığıdoğrulanabilir.

Bir IED’nin kullanılabilir olan ölçülen değerleri, kullanılmakta olandonanıma (TRM) ve PCM600’de yapılmış olan mantıksalyapılandırmaya bağlıdır.

Tüm ölçülen değerler dört ayarlanabilir limit ile denetlenebilir, bunlar alçak-alçaklimit, alçak limit, yüksek limit ve yüksek-yüksek limittir. Sıfıra indirme azaltımı dadesteklenir. Yani ayarlanabilir bir değerin altında olan ölçülen değer sıfıra zorlanır,bu da girişlerdeki gürültünün etkisini azaltır. Ne fonksiyonlar arasında ne de herfonksiyondaki sinyaller arasında, ayar ve parametrelerle ilgili ara bağlantı yoktur.

Fonksiyonlardan her biri için sıfıra indirme, ZeroDb tarafından her sinyal için ayrıolarak yapılır. Örneğin, U12 sıfıra indirmesi VMMXU içinde ULZeroDbtarafından yapılır, I1 sıfıra indirmesi CMMXU içinde ILZeroDb tarafından yapılır.

Ölü bant denetimi, ölçülen değerdeki değişim ayarlanmış eşik değerinin, veya enson değer güncelleme eşik değerini geçtiği andan itibaren gerçekleşen tümdeğişikliklerin zaman integralinin üzerindeyse, ölçülen sinyal değerini trafomerkezi seviyesinde raporlamak için kullanılabilir. Ölçüm değeri ayrıca dönemselraporlamaya da dayandırılabilir.

Ölçüm fonksiyonu CVMMXN, aşağıdaki güç sistemi özelliklerini sağlar:

• P, Q ve S: üç faz aktif, reaktif ve görünür güç• PF: güç faktörü• U: faz-faz gerilimi genlik• I: faz akımı genliği• F: güç sistemi frekansı

Çıkış değerleri yerel HMI’de Main menu/Tests/Function status/Monitoring/CVMMXN/Outputs altında gösterilir

Ölçüm fonksiyonları CMMXU, VNMMXU ve VMMXU fiziksel miktarlar verir:

• I: faz akımları (genlik ve açı) (CMMXU)• U: gerilimler (faz-toprak ve faz-faz gerilimi, genlik ve açı) (VMMXU,

VNMMXU)

Yukarıdaki ölçüm fonksiyonu kalibre edilerek sınıf 0,5 sunumundan daha iyisinielde etmek mümkündür. Bu, anma akımının %5, 30 ve 100’ünde ve anmageriliminin %100’ünde açı ve genlik kompanzasyonu ile elde edilir.

Verilen güç sistemi miktarları kullanılan donanıma, (TRM) vePCM600’de yapılan mantık yapılandırmasına bağlıdır.

Ölçüm fonksiyonları CMSQI ve VMSQI sıralı miktarlar verir:



• I: dizi akımları (pozitif, sıfır, negatif dizi, genlik ve açı)• U: dizi gerilimleri (pozitif, sıfır ve negatif dizi, genlik ve açı).

CVMMXN fonksiyonu üç faz güç niceliklerini, ölçülen akıma karşılık gelengerilim sinyallerinin temel frekans fazörleri (DFT değerleri) kullanarak hesaplar.Ölçülen güç nicelikleri seçilen ayara bağlı olarak ani olarak hesaplanan niceliklerolarak veya belirli bir süre içerisindeki ortalama değerler olarak verilir (alçakgeçirgen filtrelenmiş).

12.4.3 Ayarlama kurallarıÖlçüm fonksiyonu CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI,VNMMXU ayar parametreleri kullanılmakta olan donanıma (TRM) vePCM600’de yapılmış olan mantıksal yapılandırmaya bağlıdır.

Ölçüm fonksiyonları CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI,VNMMXU yerel HMI veya PCM600 ile ayarlanır.


Çalışma: Kapalı/On. Her fonksiyon durumu (CVMMXN, CMMXU, VMMXU,CMSQI, VMSQI, VNMMXU) işletime alınabilir (Açık) veya devre dışıbırakılabilir (Kapalı).

Ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

GüçAmpFak: Güç hesaplamalarını ölçeklendirmek için büyüklük faktörü

GüçAçıKom: Ölçülen I & U arasındaki faz kaymasının açı kompanzasyonu.

Mod: Ölçülen akım ve gerilim seçimi. IED’ye bağlı olan kullanılabilir gerilimtrafosu girişlerine göre izlenen üç faz değerlerin hesaplanması için 9 farklı yolvardır. Parametre grup ayar tablosuna bakınız.

k: Güç ölçümü U ve I için alçak geçiren süzgeç katsayısı.

UAmpCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

IAmpCompY: Irnin %Y’sinde akım ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

IAngCompY: Ir’nin %Y’sinde açı ölçümlerini kalibre edecek açı kompanzasyonu,burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Faz-faz akım ölçümü(CMMXU) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

IAmpCompY: Irnin %Y’sinde akım ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.



IAngCompY: Ir’nin %Y’sinde açı ölçümlerini kalibre edecek açı kompanzasyonu,burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Faz-faz gerilim ölçümü (VMMXU) için aşağıdaki genel ayarlar yapılabilir.

UAmpCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek genlikkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

UAngCompY: Ur’nin %Y’sinde gerilim ölçümlerini kalibre edecek açıkompanzasyonu, burada Y 5, 30 veya 100’e eşittir.

Aşağıdaki genel ayarlar fonksiyonlarda yer alan tüm izlenen nicelikler içinayarlanabilir (CVMMXN, CMMXU, VMMXU, CMSQI, VMSQI, VNMMXU)Aşağıdaki ayar adlarındaki X şunlara eşittir: S, P, Q, PF, U, I, F, IL1-3,UL1-3UL12-31, I1, I2, 3I0, U1, U2 veya 3U0.

Xmin: Analog sinyal X için minimum değer.

Xmax: Analog sinyal X için maksimum değer.

Tüm ölçüm fonksiyonları V, A ve benzeri için Xmin ve Xmaxdoğrudan ilgili ölçüm ünitesinde ayarlanabilir. Bunun istisnasıCVMMXN seçenekleridir, burada Xmin ve Xmax değerleriSBase’in %’si olarak ayarlanır.

XZeroDb: Sıfıra indirme. Sinyal değeri XzeroDb altındaysa sıfıra indirilir.

XRepTyp: Raporlama tipi. Döngüsel (Döngüsel), genlik ölü bant (Ölü bant) veyatümleşik ölü bant (Int ölü bant) açıklamasında bulunabilir. Raporlama aralığıXdbRepInt parametresiyle kontrol edilir.

XDbRepInt: Ölü bant ayarı raporlama. Ayar değeri döngüsel raporlamadır veraporlama aralığı saniye cinsindendir. Genlik ölü bandı ölçüm aralığının %'sicinsinden ayar değeridir. Tümleşik ölü bant ayarı tümleşik alandır; yani ölçümaralığının %'si olarak ölçülen değerin, iki ölçüm değeri arasındaki süreyle çarpımıdır.

Tüm ölçüm fonksiyonları için limitler doğrudan ilgili ölçüm ünitesiV, A, vb.'de ayarlanabilir. Bunun istisnası CVMMXNseçenekleridir, burada limitler STemel’in %’si olarak ayarlanır.

XHiHiLim: Yüksek-yüksek limit.

XHiLim: Yüksek limit.

XLowLim: Alçak limit.

XLowLowLim: Alçak-alçak limit.

XLimHyst: Aralığın %’si cinsinden histerez değeri, tüm limitler için ortak.



Tüm faz açıları, tanımlanmış referans kanalına göre sunulur. PhaseAngleRefparametresi referansı tanımlar., PCM600'deki analog giriş modülleri için ayarlarabakın.

Kalibrasyon eğrileriFonksiyonları (CVMMXN, CMMXU, VNMMXU ve VMMXU), akım, gerilim vegüçlerin sınıf 0,5 sunumlarını elde edecek şekilde kalibre etmek mümkündür. Bu,anma akımının ve geriliminin %5, 30 ve 100’ünde genlik ve açı kompanzasyonuile elde edilir. Kompanzasyon eğrisi, 132 şeklinde (örnek) gösterildiği gibi,akımların genlik ve açı kompanzasyonu için karakteristiğe sahip olacaktır. Birincifaz referans kanalı olarak kullanılacak ve faktörlerin hesaplanmasında eğri ilekarşılaştırılacaktır. Sonra bu faktörler tüm ilgili kanallar için kullanılabilir.

100305

IAmpComp5

IAmpComp30

IAmpComp100

-10

-10

Genlik kompanzasyonu

Ir'nin %'si

Ölçülen akim

Ir'nin %'si

%0-5: Sabit %5-30-100: Lineer >%100: Sabit

100305

IAngComp5IAngComp30

IAngComp100

-10

-10

Açi kompanzasyonu

Derece

Ölçülen akim

Ir'nin %'si


IEC05000652 V2 TR

Şekil 132: Kalibrasyon eğrileri

12.4.4 Ayar örnekleriÖlçüm fonksiyonu (CVMMXN) ile bağlantılı üç ayar örneği şöyledir:

• 400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması• Trafonun sekonder tarafında ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması• Jeneratör için ölçüm fonksiyonu (CVMMXN) uygulaması



Bunların her biri için detaylı açıklamalar ve seçili ayar parametrelerinin nihai birlistesi verilecektir.

Bir IED’nin kullanılabilir olan ölçülen değerleri, kullanılmakta olandonanıma (TRM) ve PCM600’de yapılmış olan mantıksalyapılandırmaya bağlıdır.

12.4.4.1 400 kV OHL için ölçüm fonksiyonu uygulaması

Bu uygulama için tek hat şeması 133 şeklinde verilmiştir:

400kV Bara

400kV OHL

P Q

800/1 A400 0,1/

3 3kV

=IEC09000039-1-EN=1=tr=Original.vsd

IED

IEC09000039-1-EN V1 TR

Şekil 133: 400 kV OHL uygulaması için tek hat şeması

Aktif ve reaktif gücün 133 şeklinde belirtildiği şekilde izlenebilmesi, denetlenmesive kalibrasyonu için aşağıdaki işlemlerin yapılması gereklidir:

1. Akım trafosu ve gerilim trafosu verilerini ve faz açısı referans kanalıPhaseAngleRef'in doğru bir biçimde ayarlanması (PCM600'de analog girişmodülleri için ayarlara bakın) analog giriş kanalları için PCM600 kullanarak

2. PCM600’de ölçüm fonksiyonunun üç faz akım trafosu ve gerilim trafosugirişlerine bağlanması

3. Genel ayar parametreleri altında Ölçüm fonksiyonunun ayarlanması:• 15 tablosunda gösterilen genel ayarlar.• 16 tablosunda gösterilen aktif gücün düzey denetimi.• 17 tablosunda gösterilen kalibrasyon parametreleri.



Tablo 15: Ölçüm fonksiyonu için genel ayar parametreleri

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarÇalışma Çalışma Kapalı/Açık Açık Fonksiyon şöyle olmalıdır Açık

GüçAmpFak Güç hesaplamalarınıölçeklendirmek için büyüklükfaktörü

1,000 Devreye alma sırasında yüksekölçüm hassasiyeti elde etmekiçin kullanılabilir. Normaldeölçeklendirme gerekmez

GüçAçıKomp Ölçülen I & U arasındaki fazkaymasının açı kompanzasyonu

0,0 Devreye alma sırasında yüksekölçüm hassasiyeti elde etmekiçin kullanılabilir. Normalde açıkompanzasyonu gerekmez. P &Q ölçümünün gerekli yönüburada da korunan nesneyedoğrudur (IED dahili varsayılanyönüne göre)

Mod Ölçülen akım ve gerilim seçimi L1, L2, L3 Üç faz-toprak gerilim trafosugirişinin hepsi kullanılabilir

k Güç ölçümü U ve I için alçakgeçiren süzgeç katsayısı

0,00 Normalde ek filtreleme gerekmez

Tablo 16: Düzey denetimi için ayar parametreleri

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarPMin Minimum değer -750 Minimum beklenen yük

PMaks Minimum değer 750 Maksimum beklenen yük

PSıfırDb Aralığın %0,001’inde sıfıraindirme

3000 Sıfıra indirmeyi 45 MW'a ayarla,yani 1500 MW’nin %3’ü

PRepTyp Raporlama tipi db Genlik ölü bant denetimini seçin

PDbRepInt Döng: Aralık(lar)ı bildir, Db:Aralığın %’si içinde, Int Db: %olarak

2 ±Δdb=30 MW olarak ayarlayın,yani %2 (30 MW üstüdeğişiklikler raporlanır)

PYüYüLim Yüksek Yüksek sınır (fiziki değer) 600 Yüksek alarm limiti, yani aşırıderecede fazla yük alarmı

PYüLim Yüksek limit (fiziki değer) 500 Yüksek uyarı limiti, yani aşırı yükuyarısı

PDüşLim Alt sınır (fiziki değer) -800 Alçak uyarı limiti. Aktif değil

PLowLowlLim Alçak Alçak limit (fiziki değer) -800 Alçak alarm limiti. Aktif değil

PLimHist Aralığın %’si olarak histerezdeğeri (tüm limitler için ortaktır)

2 ±Δ Histerez MW ayarlayın, yani%2

Tablo 17: Kalibrasyon parametreleri için ayarlar

Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarIAmpComp5 Akımı Ir’nin %5’ine kalibre etmek

için genlik faktörü0,00

IAmpComp30 Akımı Ir’nin %30’una kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

IAmpComp100 Akımı Ir’nin %100’üne kalibreetmek için genlik faktörü

0,00




Ayar Kısa Açıklama Seçili değer YorumlarUAmpComp5 Gerilimi Ur’nin %5’ine kalibre

etmek için genlik faktörü0,00

UAmpComp30 Gerilimi Ur’nin %30’una kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

UAmpComp100 Gerilimi Ur’nin %100’üne kalibreetmek için genlik faktörü

0,00

IAngComp5 Ir’nin %5’inde akım için açıkalibrasyonu

0,00

IAngComp30 Ir’nin %30’unda akım için açıkalibrasyonu

0,00

IAngComp100 Ir’nin %100’ünde akım için açıkalibrasyonu

0,00

12.5 Olay sayacı CNTGGIO




Olay sayacı CNTGGIOS00946 V1 TR

-

12.5.2 UygulamaOlay sayacının (CNTGGIO) altı sayacı vardır ve bunlar her sayacın kaç kezaktifleştirildiği bilgisini kaydetmek için kullanılır. CNTGGIO, spesifik birfonksiyonun, örneğin açma mantığının kaç kez açma sinyali verdiğini saymak içinkullanılabilir. Altı sayacın tümünün ortak bir engelleme ve resetleme özelliği vardır.

12.5.3 Ayarlama kurallarıÇalışma: Olay sayacının (CNTGGIO) çalışmasını ayarlar Açık veya Kapalı.

12.6 Bozulma raporu




Bozulma raporu DRPRDRE - -

Analog giriş sinyalleri A1RADR - -






IEC 60617tanımlama




İkili giriş sinyalleri B1RBDR - -






12.6.2 UygulamaPrimer ve/veya sekonder sistemdeki arızalar hakkında hızlı, eksiksiz ve güvenilirbilgi almak için arıza akımları, gerilimleri ve olaylar hakkında bilgi toplamak çokönemlidir. Daha genel bir perspektiften izleme yapabilmek için olayların kesintisizkaydedilmesi de çok önemlidir. Bu görevler bozulma raporu fonksiyonuDRPRDRE tarafından yapılır ve güç sisteminin ve ilgili primer ve sekonderekipmanın arıza sırasında ve sonrasındaki davranışının daha iyi anlaşılmasınısağlar. Kaydedilen verilerin analizi bir arızayı açıklamak için kullanılabilecekdolayısıyla IED ayar planının değişimine ve mevcut ekipmanın geliştirilmesinetemel oluşturacak çok değerli bilgiler sağlar. Bu bilgiler daha uzun bir perspektifte,yeni tesislerin planlanmasında ve tasarlanmasında da kullanılabilir, bu ise bozulmakaydının Fonksiyonel Analiz (FA)'in bir parçası olması anlamına gelir.

IED'de daima mevcut bulundurulan Bozulma raporu DRPRDRE fonksiyonbloklarına bağlı seçilmiş tüm analog ve ikili sinyallerin örneklendirilmiş verilerinielde eder. Bu sinyaller:

• maksimum 30 harici analog sinyalini,• 10 dahili türetilmiş analog sinyalini ve• 96 ikili sinyali içerir.

Bozulma raporu fonksiyonu birkaç fonksiyonun ortak adıdır: Göstergeler , Olaykaydedici , Olay Listesi, Açma değeri kaydedici , Bozulum kaydedici .

Bozulma raporu fonksiyonu yapılandırma, başlatma koşulları, kayıt süreleri veyüksek depolama kapasitesi açısından çok esnektir. Bu sayede bozulma raporukoruma fonksiyonlarının çalışmasına bağlı değildir ve herhangi bir nedenle korumafonksiyonları tarafından tespit edilememiş arızaları da kaydedebilir. Bozulmaraporu gelişmiş bir bağımsız bozulum kaydedici olarak kullanılabilir.

Her bozulma raporu IED’de saklanır. Bu tüm olaylar için geçerlidir. Tüm olaybilgileri sürekli olarak dönüşümlü belleğe kaydedilir. Yerel HMI kayıtlarla ilgilibilgi almak için kullanılabilir ve bozulma raporu dosyaları Bozulma işleme aracıkullanılarak, okuma veya daha kapsamlı analiz için (WaveWin'i kullanarak, buPCM600 kurulum CD'sinde bulunur) PCM600'e yüklenebilir. Kullanıcı, bozulma



raporunu dosyalarını FTP veya MMS (61850–8–1 üzerinden) istemcilerinikullanarak da yükleyebilir.

Eğer IED bir trafo merkezi barasına (IEC 61850-8-1) bağlı ise bozulum kaydedici(yapılan kayıt ve arıza numarası) ve arıza yeri tespit fonksiyonu bilgisi GOOSEveya Rapor Kontrol verisi olarak kullanılabilir.

12.6.3 Ayarlama kurallarıBozulma raporu fonksiyonu DRPRDRE için ayar parametreleri yerel HMI veyaPCM600 üzerinden yapılır.

40 adede kadar analog ve 96 ikili sinyal işlemek mümkündür (iç sinyaller veya dışgirişlerden gelen sinyaller). İkili sinyaller tüm fonksiyonlarda yani Bozulumkaydedici , Olay kaydedici, Gösterge, Açma Değer Kaydedici ve Olay Listesi aynıdır.

PCM600 kullanılarak ikili ve analog giriş sinyallerine kullanıcı tanımlı adlarverilebilir. Analog ve ikili sinyaller kullanıcı tanımlı adlarıyla görülür. Bu ad tümilgili fonksiyonlarda kullanılır (Bozulum kaydedici , Olay kaydedici, Gösterge,Açma Değer Kaydedici ve Olay Listesi ).

Şekil 134 Bozulma Raporu, dahil olan fonksiyonlar ve fonksiyon bloklarıarasındaki ilişki gösterilmiştir. Olay listesi , Olay kaydedici ve Gösterge ikili girişfonksiyon bloklarından (BxRBDR) gelen bilgileri kullanır. Açma değer kaydedici,analog fonksiyon bloklarından (AxRADR) gelen analog bilgileri kullanır, Arızaraporlama fonksiyonu AxRADR ve BxRBDR’nin her ikisinden de bilgi toplar.



Açma deger kay.

Olay listesi

Olay kaydedici

Göstergeler

Bozulum kaydedici

A1-4RADR

B1-6RBDR

Bozulma Raporu

Ikili sinyaller

Analog sinyallerA4RADR

B6RBDR

DRPRDRE


IEC09000337 V2 TR

Şekil 134: Bozulma raporu fonksiyonu ve ilgili fonksiyon blokları

Bozulma raporu fonksiyonu için, alt fonksiyonları da etkileyen bir dizi ayar vardır.

LCD ekranın üzerindeki LED göstergeler, IED’nin durumu hakkında hızlı birşekilde bilgi edinilmesini sağlar.

Yeşil LED: Sürekli yeşil Çalışıyor

Yanıp sönen ışık Dahili arıza

Sönük Güç kaynağı yok

Sarı LED: Fonksiyon Bozulma raporfonksiyonundaki SetLEDn ayarıylakontrol edilir.

Kırmızı LED: Fonksiyon Bozulma raporfonksiyonundaki SetLEDn ayarıylakontrol edilir.

ÇalışmaBozulma raporu fonksiyonu DRPRDRE çalışması aşağıdaki gibi ayarlanmalıdır.Açık veya Kapalı. Eğer Kapalı seçili ise, bozulma raporunun kaydedilmeyeceğinive hiçbir alt fonksiyonun çalışmayacağını dikkate alın (yalnız Olaylistesini)etkileyen genel parametre çalışır).



Çalışma = Kapalı:

• Bozulma raporları saklanmaz.• LED bilgileri (sarı - başlat, kırmızı - açma) kaydedilmez veya değiştirilmez.

Çalışma = Açık:

• Bozulma raporları kaydedilir, bozulma bilgileri yerel HMI’den ve PCM600kullanarak PC’den okunabilir.

• LED bilgileri (sarı - başlat, kırmızı - açma) kaydedilir.

Her kayda bir numara (0 ve 999 arasında) verilir ve bu tanımlayıcı olarak kullanılır(yerel HMI, bozulma işleme aracı ve IEC 61850). Alternatif kayıt tanımlamabilgileri tarih, zaman ve sıra numarasıdır. Sıra numarası her yeni kayıt içinotomatik artırılır ve gece yarısı sıfıra resetlenir. IED'de kaydedilen maksimumkayıt sayısı 100'dür. Yeni bir kayıt geldiğinde en eski kaydın üzerine yazılır (FIFO/ilk giren ilk çıkar prensibi).

Arıza kayıtlarının silinebilmesi için Çalışma parametresi şöyleolmalıdır. Açık.

Maksimum kayıt sayısı her kaydın toplam kayıt zamanına bağlıdır.Uzun kayıt süresi kayıt sayısının 100'den az olmasına neden olur.

IED flash disk kullanıcı dosyalarını kaydetmek içinKULLANILMAMALIDIR. Bu durum disk alanı olmamasınedeniyle bozulma kayıtlarının silinmesine neden olur.

Kayıt zamanlarıArıza raporu için farklı kayıt zamanları ayarlanabilir (arıza öncesi zamanı, arızasonrası zamanı ve limit zamanı). Bu kayıt zamanları tüm alt fonksiyonları birşekilde etkiler fakat Olay listesi fonksiyonunu etkilemez.

Arıza öncesi kayıt zamanı (ÖnArızaKayT) arızanın başlama noktasından öncekikayıt zamanıdır. Bu değer en az 0,1 s olmalıdır; böylece Açma değer kaydedicifonksiyonunda ön arıza değerlerinin tahmini için yeterli örnekler temin eder.

Arıza sonrası kayıt zamanı (ArızaSonrasıKytT) tetikleme sinyali yok olduktansonraki maksimum kayıt zamanıdır (Açma değer kaydedici fonksiyonunu etkilemez).

Kayıt zaman limiti (ZamanLimiti) tetikleme sonrasındaki maksimum kayıtzamanıdır. Kimi tetikleme koşulu (arıza zamanı) çok uzunsa veya kalıcı olarakayarlandıysa (Açma değer kaydedici fonksiyonunu etkilemez) parametre kayıtzamanını sınırlar.



Tekrar tetikleme sonrası (TkrrtetikSonr) aşağıdaki gibi ayarlanabilir Açık veyaKapalı. Arıza sonrası pencerede yeni bir tetik sinyali görülmesi durumundaBozulma rapor fonksiyonunun performansını seçmeye olanak tanır.

TkrrtetikSonr = Kapalı

Fonksiyon arıza sonrası zaman içerisinde yeni tetikleme sinyallerine duyarsızdır.

TkrrtetikSonr = Açık

Fonksiyon geçerli raporu (analiz kaydını) tamamlar ve yeni bir tam rapora başlar,buna dahil olanlar:

• yeni arıza öncesi ve arıza zamanı (önceki raporla örtüşür)• bu örtüşme nedeniyle olaylar ve göstergeler önceki raporda da kaydedilmiş

olabilir• eğer kuruluysa yeni açma değeri hesaplamaları başlar ve çalışır

Test modunda çalışmaIED test modunda ve ÇaModuTest şöyle ayarlanmışsa Kapalı. Bozulma raporufonksiyonu kayıtları kaydetmez ve LED bilgileri gösterilmez.

IED test modunda ve ÇaModuTest şöyle ayarlanmışsa Açık. Bozulma raporufonksiyonu normal modda çalışır ve durum kaydedilen kayıtta gösterilir.

12.6.3.1 İkili giriş sinyalleri

96 adede kadar ikili sinyal dahili mantık ve ikili giriş sinyalleri arasındanseçilebilir. Sinyaller yapılandırma aracı ile yapılandırılır.

96 sinyalin her biri için, sinyalin arıza analiz kaydı başlatmak üzere bir tetikleyiciolarak mı kullanılacağı ve bu tetikleyicinin pozitif (1) veya negatif (0) eğimde miaktifleşeceğini seçmek mümkündür.

ÇalışmaN: İkili giriş N için bozulma raporu tetikleyebilir (Açık) veya tetiklemez(Kapalı).

TetikDüzeyiN: Pozitifte tetikleme (1'de tetikleme) veya negatif (0'da tetikleme) ikiligiriş N için kayma.

12.6.3.2 Analog giriş sinyalleri

Dahili analog ve analog giriş sinyalleri arasından 40 adet analog sinyale kadarseçilebilir. Bu sinyaller PCM600 kullanılarak yapılandırılır.

Analog giriş M’nin bozulum kaydediciye dahil edilip edilmeyeceği, Bozulmaraporunun analog tetiğini etkilemez (ÇalışmaM= Açık/Kapalı). Açık/Kapalı).

Eğer ÇalışmaM = Kapalıise hiçbir dalga şekli (örnek) kaydedilmez ve grafiktegösterilmez. Ancak, Açma değeri, ön değer ve arıza değerleri kaydedilir ve



raporlanır. Giriş kanalı arıza kaydediciyi tetiklemek üzere kullanılmaya devamedilebilir.

Eğer ÇalışmaM = Açıkise dalga şekli (örnek) kaydedilir ve grafikte gösterilir.

NomDeğerM: Giriş M için nominal değer.

AşırıTetikÇaM, DüşükTetikÇaM: Aşırı veya Yetersiz tetikleme, Bozulma raporuyüksek/alçak düzey analog giriş M için tetikleyebilir (Açık) veya tetiklemez(Kapalı).

AşırıTetikLeM, DüşükTetikLeM: Aşırı veya yetersiz tetikleme düzeyi, analog girişM için yüksek/alçak tetikleme seviyesi; nominal değerin yüzdesi olarak.

12.6.3.3 Alt fonksiyon parametreleri

Arıza analiz kaydı çalıştığı sürece tüm fonksiyonlar çalışır durumdadır.

GöstergelerGöstergeMaN: İkili giriş N için gösterge maskesi. Eğer (Göster) olarakayarlanmışsa girişin durum değişikliği alınır ve yerel HMI üzerinde bozulmaözetinde gösterilir. Eğer ayarlanmadıysa (Gizle), durum değişikliği gösterilmez.

SetLEDN: Sarı'yıBaşlat ve kırmızı 'yıAçma olarak binary giriş N durumdeğiştirirse, yerel HMI’de IED’de ayarlayın.

Bozulum kaydediciÇalışmaM: Analog kanal M, arıza bozulum kaydedici tarafından şöylekaydedilmelidir (Açık) veya tetiklemez (Kapalı).

Eğer ÇalışmaM = Kapalıise hiçbir dalga şekli (örnek) kaydedilmez ve grafiktegösterilmez. Ancak, Açma değeri, ön değer ve arıza değerleri kaydedilir veraporlanır. Giriş kanalı arıza kaydediciyi tetiklemek üzere kullanılmaya devamedilebilir.

Eğer ÇalışmaM = Açıkise dalga şekli (örnek) kaydedilir ve grafikte gösterilir.

Olay kaydediciOlay kaydedici fonksiyonunun kendisine ait parametresi yoktur.

Açma değer kaydediciSıfırAçıRef: Bu parametre, diğer tüm analog giriş sinyalleri için hangi analogsinyalin faz açısı referansı olarak kullanılacağını tanımlar. Bu sinyal ayrıca, frekansölçümü için kullanılır ve ölçülen frekans açma değerleri hesaplanırken kullanılır.Örnek bir gerilim giriş sinyali alınması önerilir, örneğin bir hat veya bara fazgerilimi gibi (kanal 1-30).

Olay listesiOlay listesi fonksiyonunun kendisine ait parametresi yoktur.



12.6.3.4 Değerlendirme

İçerisinde kayıt cihazlarının da dahil olduğu modern IED’lerin kullanımıyaygınlaştıkça, güç sistemlerinde kayıt ekipmanlarının kullanımı giderekyoğunlaşmaktadır. Bu da ayar fonksiyonlarının doğru yapılmaması durumunda, herarıza sırasında çok sayıda kaydın tutulacağı ve büyük miktarlarda bilgininişleneceği anlamına gelir. Amaç her IED’deki ayarları optimize etmek ve yalnızkayda değer arızaları yakalayarak IED’de saklanabilecek arıza sayısını maksimumda tutmaktır.

Kayıt zamanı gereğinden daha fazla olmamalıdır (ArızaSonrkayT ve ZamanLimiti).

• Fonksiyon, arızaları yalnız korunan nesne için mi kayıt yapmalıdır yoksafazlasını mı kapsamalıdır?

• En uzun arıza giderme süresinin uzunluğu ne kadardır?• Tekrar kapamanın kayıtlara dahil edilmesi gerekli midir yoksa ısrarcı arıza

ikinci bir kayıt mı üretmelidir (TkrrtetikSonr)?

Kayıtların sayısı minimize edilmelidir:

• İkili sinyaller: Kayıtları başlatmak için yalnız alakalı sinyalleri kullanın;koruma açması, taşıyıcı alma ve/veya başlatma sinyalleri.

• Analog sinyaller: Tetikleme seviyesi çok dikkatli kullanılmalıdır, çünkü hatalıayarlar çok fazla sayıda kayıt üretir. Ancak, analog giriş tetikleme kullanılırsa,ayarları seçerken normal işletim değerleriyle yeterli tolerans bırakmayıunutmayın. Faz gerilimlerinin tetiklenmesi gerekmez.

Başka yerlerden ayarlanan parametrelerin değerlerinin rapordaki bilgi ilebirleştirileceğini unutmayın. Bu parametreler, örneğin trafo merkezi ve nesnetanımlayıcıları, akım trafosu ve gerilim trafosu oranlarıdır.

12.7 Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP




Ölçülen değer genişletme bloğu MVEXP - -

12.7.2 UygulamaAkım ve gerilim ölçüm fonksiyonları (CVMMXN, CMMXU, VMMXU veVNMMXU), akım ve gerilim dizi ölçüm fonksiyonları (CMSQI ve VMSQI) veIEC 61850 genel iletişimi I/O fonksiyonları (MVGGIO) ölçüm denetim işlevselliğiile birlikte sunulmaktadır. Tüm ölçülen değerler dört ayarlanabilir limit iledenetlenebilir, bunlar alçak-alçak limit, alçak limit, yüksek limit ve yüksek-yüksek



limittir. Ölçülen değer genişletme bloğu (MVEXP), ölçüm fonksiyonlarından gelentam sayı çıkış sinyalini, 5 binary sinyale dönüştürmek için hazırlanmıştır. Bunlaralçak-alçak limit altında, alçak limit altında, normal, yüksek-yüksek limit üstündeveya yüksek limit üstündedir. Çıkış sinyalleri yapılandırılabilir mantık içindekoşullar olarak kullanılabilir.



12.8 Arıza yeri tespit fonksiyonu LMBRFLO




Arıza yeri tespit fonksiyonu LMBRFLO - -

12.8.2 UygulamaHat koruma ve izleme IED’lerinin temel amacı, korunan hat bölümünde meydanagelen arızalara karşı hızlı, seçici ve güvenilir şekilde işlev görmeleridir. Bununyanı sıra, işletim ve bakım işleriyle görevli olanlar için arızaya uzaklık bilgisi çokönemlidir. Arıza konumu hakkında güvenilir bilgi edinmek, korunan hatlarınçalışmaz durumda olduğu süreyi önemli derecede azaltır ve güç sisteminin toplamkullanılabilirliğini artırır.

Arıza yeri tespit fonksiyonu, hat içi arızaların bağlandığını belirten açmasinyallerinin CALCDIST girişine gelmesiyle ile başlatılır. Bunlar genelliklekoruma bölgesi 1 ve hızlandırma bölgesidir. Aynı arızalar için arıza raporu dabaşlatılmalıdır çünkü fonksiyon açma değeri kayıt fonksiyonundan arıza öncesi vesonrası bilgileri kullanır.

Bu bilginin yanı sıra, fonksiyon doğru döngü seçimi için arızalı fazlar ile ilgili debilgilendirilmelidir . Farklı arıza türleri için aşağıdaki döngüler kullanılır:

• 3 faz arızalar için: döngü L1 - L2.• 2 faz arızalar için: arızalı fazlar arasındaki döngü.• 2 faz toprak arızalar için: arızalı fazlar arasındaki döngü.• faz toprak arızalar için: faz-toprak döngüsü.



LMBRFLO fonksiyonu yerel HMI üzerinde seçildiği şekilde kilometre veya milcinsinden hat uzunluğu yüzdesi cinsinden arıza mesafesini gösterir.HatUzunlukBirimi ayarı uzunluk birimini aşağıdaki şekilde seçmek için kullanılırkilometre veya mil (arıza mesafesi için). Yüksek bir hassasiyetle hesaplananarızaya olan mesafe bilgisi, kaydedilen arızalarla birlikte saklanır. Bu bilgi yerelHMI üzerinden okunabilir, PCM600’e yüklenebilir ve şuna göre trafo merkezibarasında kullanıma hazır durumdadır: IEC 61850–8–1.

Arıza yeri tespit fonksiyonu LMBRFLO hat uzunluğu birimi içinkilometre ve mili destekler. Arıza mesafesi hat uzunluğu ile aynıbirimde sunulur ve arıza mesafesinin kilometre (km) cinsindenolduğu durumda IEC61850 -8-1 iletişim protokolü ile eşleştirilir.IEC61850 ile uyumlu olması için hat uzunluğu birimini kilometrecinsinden seçin.

Arızaya olan mesafe, farklı arıza döngüleri için veya değiştirilen sistemparametreleri için, yerel HMI üzerinde yeniden hesaplanabilir.

12.8.3 Ayarlama kurallarıArıza yeri tespit fonksiyonunun parametreleri yerel HMI veya PCM600 üzerindenayarlanır.

Arıza yeri tespit algoritması, izlenen bölmedeki (korumalı hat) faz gerilimlerini, fazakımlarını ve rezidüel akımı ve paralel bölmeden (korumalı hatta ortak kuplajlı hat)rezidüel akımı kullanır.

Arıza yeri tespit fonksiyonunun Bozulma rapor fonksiyonu ile yakın bağlantısıvardır. Arıza analiz kaydı fonksiyonuna bağlı olan tüm harici analog girişler (kanal1-30), arıza yeri tespit fonksiyonu tarafından kullanılabilir ve fonksiyon AçmaDeğer Kaydedici tarafından hesaplanan bilgiyi kullanır. Analog girişleri Bozulmaraporu fonksiyonuna atadıktan sonra, kullanıcı Arıza yeri tespit fonksiyonutarafından hangi girişlerin kullanılacağını belirtmelidir. Varsayılan ayarlara göre,izlenen bölmedeki ilk dört giriş akımdır, sonraki üçü gerilimdir (seçilen giriş sıfırolarak ayarlandığından paralel hat beklenmemektedir). Analog yapılandırmayıdeğiştirmek için PCM600 içindeki Parametre Ayar aracını kullanın.

Parametreler listesi kısaltmaların anlamlarını açıklar. Şekil 135 bu sistemparametrelerini grafiksel olarak temsil eder. Tüm empedans değerlerinin kendiprimer değerleriyle ve korumalı hattın toplam uzunluğuyla ilişkili olduğunuunutmayın.



Z0m=Z0m+jX0m

R1A+jX1A

R0L+jX0LR1L+jX1L

R0L+jX0LR1L+jX1L

R1B+jX1B

DRPRDRE

LMBRFLO

ANSI05000045_2_en.vsdANSI05000045 V2 TR

Şekil 135: Arıza konumu ölçmek için gereken ayarlar için basitleştirilmişşebeke yapılandırması ve şebeke verileri

Bir tek devre hat (paralel hat yok) için, ortak sıfır dizi empedans (X0M, R0M) veanalog giriş değerleri sıfıra ayarlanır.

Tablo 2’de gösterilen güç sistemine özel parametre ayarları genel ayarlar değil,ayar gruplarında bulunan spesifik ayarlardır. Bunlar sayesinde, ayar grubunudeğiştirip kısa bir sürede haber vererek Arıza yeri tespit fonksiyonu koşullarınıdeğiştirmek mümkündür.

Kaynak empedans şebeke içinde sabit değildir. Ancak, bunun mesafeden arızayahesaplamanın hassasiyeti üzerinde küçük bir etkisi vardır, çünkü hassasiyetüzerinde sadece dağıtım faktörünün faz açısının etkisi vardır. Dağıtım faktörününfaz açısı normalde çok düşüktür ve neredeyse sabittir, çünkü yaklaşık 90° açıyasahip pozitif dizi hat empedansı buna baskın çıkar. Kaynak empedans dirençdeğerlerini her zaman sıfırdan başka bir değere ayarlayın. Gerçek değerlerbilinmiyorsa, 85° kaynak empedans karakteristik açısına karşılık gelen değerlertatminkâr sonuçlar verir.

12.8.3.1 Analog akımların bağlanması

Analog akımların bağlantı şeması şekil 136 örneğinde gösterilmiştir.




L1L2L3

IL1

IL2

IL3

IL1

IL2

IL3

IN IN

IEC11000062 V1 EN

Şekil 136: Arıza yeri tespit fonksiyonu LMBRFLO için paralel hat IN bağlantıörneği

12.9 Trafo merkezi batarya denetimi SPVNZBAT




Trafo merkezi batarya denetimfonksiyonu

SPVNZBAT U<> -

12.9.2 UygulamaGenellikle, DC sistem üzerindeki yük sabit bir direnç yüküdür. Bunlara örnekolarak kararlı durumdaki lambalar, LED’ler, elektronik enstrümanlar veelektromanyetik kontaktörler gösterilebilir. Kesiciler açıldığında veyakapandığında geçici bir RL yükü oluşur.



Bataryalardaki gerilim sürekli izlenmelidir, çünkü bataryalar makul düzeydeki aşırıgerilim veya düşük gerilim koşullarına ancak kısa bir süre dayanabilir.

• Bataryalar uzun süreli olarak veya sıklıkla aşırı gerilime maruz kalırlarsa buyaşlanmaya neden olur ki, bu da bataryanın erken arızalanmasıyla sonuçlanır.Diğer durumlar ise termik sürüklenme, ısı veya yüksek miktarda hidrojen gazıüretilmesi ve valf regülatörlü sızdırmaz bataryalarda sıvı kaybı ile sonuçlanır.

• Şarj gerilim değeri tavsiye edilen minimum değerin altına düşmesi halinde,batarya dahili kayıplarını telafi edebilmesine yetecek kadar şarj akımı alamaz,bu da kapasitenin giderek düşmesine neden olur.• Kurşun asit bataryalar sürekli olarak düşük gerilime maruz kalırsa,

plakalarda yoğun sülfatlanma meydana gelir ve bu da bataryanınkapasitesini azaltır.

12.10 Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG




Yalıtım gazı izleme fonksiyonu SSIMG - 63

12.10.2 UygulamaYalıtım gazı izleme fonksiyonu (SSIML), devre kesicinin durumunu izlemek içinkullanılır. Devre kesici içerisinde sıkıştırılmış gaz tarafından doğru şekilde arksöndürme gerçekleşmesi çok önemlidir. Basınç gerekli olan değerin çok altınaindiğinde iç arıza riskini minimum seviyeye düşürmek için devre kesicininçalışması engellenir. Devre kesici içindeki gaz basıncına dayanarak ikili bilgiler bufonksiyona yönelik giriş sinyalleri olarak kullanılır. Buna ek olarak fonksiyonalınan bilgiye göre alarmlar üretir.

12.11 Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML




Yalıtım sıvısı izleme fonksiyonu SSIML - 71



12.11.2 UygulamaYalıtım sıvısı izleme fonksiyonu (SSIML), devre kesicinin durumunu izlemek içinkullanılır. Devre kesici içerisinde sıkıştırılmış yağ tarafından doğru şekilde arksöndürme gerçekleşmesi çok önemlidir. Yağ seviyesi gerekli olan değerin çokaltına indiğinde iç arıza riskini minimum seviyeye düşürmek için devre kesicininçalışması engellenir. Bu fonksiyona giriş sinyalleri olarak devre kesici içindeki yağseviyesini temel alan ikili bilgi kullanılır. Buna ek olarak fonksiyon alınan bilgiyegöre alarmlar üretir.

12.12 Devre kesici durum izleme SSCBR

12.12.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Devre kesici durum izleme SSCBR - -

12.12.2 UygulamaSSCBR farklı ölçümleme ve izleme alt fonksiyonları içerir.

Devre kesici durumuDevre kesici durumu, devre kesicinin pozisyonunu, yani kesicinin açık mı, kapalımı yoksa ara pozisyonda mı olduğunu izler.

Devre kesici çalışmasını izlemeDevre kesici çalışmasını izleme fonksiyonunun amacı, devre kesicinin uzun süreçalışmadığını belirtmektir. Bu fonksiyon devre kesicinin aktif olmadan durduğu,yani aynı açık veya kapalı durumda kaldığı günlerin sayısını hesaplar. Aktifolmayan gün ölçümü için bir başlangıç noktası belirtilebilir.

Kesici kontak hareket süresiYüksek hareket süreleri devre kesici mekanizmalarında bakım ihtiyacı olduğunaişaret eder. Bu nedenle aşırı hareket sürelerinin tespit edilmesi gereklidir. Açmadöngüsü işlemi sırasında ana kontak açılmaya başlar. Yardımcı kontak A açılır,yardımcı kontak B kapanır ve ana kontak açık pozisyonuna erişir. Kapama döngüsüişlemi sırasında önce ana kontak kapanmaya başlar. Yardımcı kontak B açılır,yardımcı kontak A kapanır ve ana kontak kapalı pozisyonuna erişir. Hareketsüreleri hesaplanırken yardımcı kontakların durum değişiklikleri temel alınır vebuna ana kontak ile yardımcı kontak arasındaki pozisyon değişikliği süre farkı dadikkate alarak bir düzeltme faktörü eklenir.



İşlem sayacıKesici üzerinde yapılan düzenli bakım faaliyetleri, örneğin kesici mekanizmasınınyağlanması gibi, bir dizi işlemden oluşur. Çalışma çevrimi sayısı ayar sınırınıaştığında bir alarm vererek uyarmak için uygun bir eşik ayarı yapmak, iyi birönleyici bakım uygulamasıdır. Bu uygulama devre kesicinin yağlı olmasıdurumunda, dielektrik test için yağ örneği alma koşulunu yerine getirmek üzere dekullanılabilir.

Durum değişikliği yardımcı kontağın ikili girişinden algılanabilir. Belirli bir süreçalışmış olan veya elden geçirilmiş olan primer ekipman düşünülerek, bu sayaç içinbir başlangıç değeri belirtme olanağı sunan bir fonksiyon bulunmaktadır.

Iyt Birikmesi

Iyt birikmesi, birikmiş enerji ΣIyt’nin değerini hesaplar. Burada y faktörü akımeksponenti olarak bilinir. Faktör y devre kesicinin türüne bağlıdır. Yağ devrekesicileri için faktör y normal olarak 2'dir. Bir yüksek gerilim sisteminde ise, faktöry 1.4...1.5 olabilir.

Kesicinin kalan ömrüKesici her çalıştığında, devre kesicinin hizmet ömrü aşınma nedeniyle bir miktarazalır. Kesicideki aşınma açma akımına bağlıdır ve kesicinin kalan hizmet ömrü,üretici tarafından temin edilen devre kesici açma eğrisinden tahmini olarak çıkartılır.

Bir devre kesicinin kalan ömrünün tahmini hesaplanması



A071114 V3 TR

Şekil 137: Tipik bir 12 kV, 630 A, 16 kA vakumlu şalter için açma eğrileri

Nr devre kesicinin izin verilen maksimum kapama-açma işlemi sayısı

Ia devre kesicinin açıldığı andaki akım

Yönlü Katsayı Hesaplaması

Yönlü katsayı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:



Directional Coef

B

A

I

I

f

r

=

= −

log

log

.2 2609

A070794 V2 TR (Denklem 92)

Ir Anma çalışma akımı = 630 A

If Anma arıza akımı = 16 kA

A Çalışma sayısı anma = 30000

B Çalışma sayısı arıza = 20

Kalan ömrün hesaplanması

Bu denklem çalıştırma anma akımı 630 A’da 30.000 muhtemel çalıştırma olduğunuve arıza anma akımı 16 kA’da ise çalıştırma sayısının 20 olduğunu gösterir.Böylece, açma akımı 10 kA olduğunda, 10 kA’da bir çalıştırma, anma akımında30.000/500=60 çalıştırmaya eşdeğerdir. Ayrıca, bu açma öncesinde devre kesicininkalan ömrünün 15.000 çalıştırma olduğu varsayılmıştır. Bu nedenle bir 10 kAçalıştırma sonrasında devre kesicinin çalıştırma anma akımında kalan hizmet ömrü15.000-60=14.940’dır.

Yay şarj süre göstergesiDevre kesicinin normal çalışması için, devre kesicinin yayı belirli bir süreiçerisinde şarj edilmelidir. Bu nedenle uzun şarj sürelerinin algılanıyor olmasıdevre kesicinin bakım zamanının geldiğine işaret eder. Yay şarj süresinin sondeğeri bir servis değeri olarak kullanılabilir.

Gaz basıncı denetimiGaz basıncı denetimi ark hücresi içindeki gaz basıncını izler. Basınç değeri gerekliolan değerin çok altına indiğinde devre kesicinin çalışması kilitlenir. Fonksiyondabasınç seviyelerini temel alan bir binary giriş mevcuttur, alarmlar bu giriş temelalınarak üretilir.



Bölüm 13 Ölçümleme

13.1 Darbe sayacı PCGGIO




Darbe sayacı PCGGIO

S00947 V1 TR

-

13.1.2 UygulamaDarbe sayacı (PCGGIO) fonksiyonu harici olarak üretilmiş ikili darbeleri, örneğinharici bir sayaçtan gelen darbeleri, enerji tüketim değerlerini hesaplamak üzeresayar. Darbeler ikili giriş modülü tarafından yakalanır (BIO), ve PCGGIOfonksiyonu tarafından okunur. Ardından sayaçtaki darbe sayısı trafo merkezi barasıüzerinden trafo merkezi otomasyon sistemine raporlanır veya trafo merkezi izlemesistemi tarafından bir servis değeri olarak okunur. Eğer IEC 61850–8–1kullanıldığında, ölçeklenebilir bir değer trafo merkezi barası üzerinden kullanılabilir.

Bu fonksiyonun normal kullanımı harici sayaçtan gelen enerji darbelerinisaymaktır. IED'de ikili giriş modülüne ait opsiyonel giriş sayısı bu amaç için şudeğere kadar frekans için kullanılabilir 10 Hz. PCGGIO ayrıca genel amaçlı birsayaç olarak kullanılabilir.

13.1.3 Ayarlama kurallarıPCM600 üzerinden, her darbe sayacı için bu parametreler ayrı ayrı ayarlanabilir:

• Çalışma: Kapalı/Açık• tRaporlama: 0-3600s• OlayMaskesi: OlayYok/OlaylarıRaporla

PCGGIO fonksiyon bloğunun giriş ve çıkış yapılandırması PCM600 ile yapılır..

Şu ikili giriş çıkış modülü (BIO), zıplama önleyici filtre varsayılan zaman 5 msolarak , yani, sayaç 5 ms'den daha düşük bir darbe ile darbeleri bastırmıştır. İkiligiriş çıkış modülünde (BIO) bulunan ikili giriş kanallarının zıplama önleme süresi

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 13Ölçümleme


için ayrı ayrı ayarları vardır; salınım sayısı ve salınım süresi. Bu değerler aşağıdakidizinde yerel HMI ve PCM600'de değiştirilebilir: Ana menü/Yapılandırma/I/Omodülleri

Ayarbağımsız olarak tüm giriş kanalları için ikili giriş çıkış modülü(BIO), yani, limit değişiklikleri darbe sayacına bağlı olmayangirişler için yapılmışsa, şunu etkilemez girişler darbe sayımı içinkullanılan .

13.2 Enerji hesaplama ve talep yönetimi EPTMMTR




Enerji hesaplama ve talep yönetimi ETPMMTR

WhIEC10000169 V1 TR

-

13.2.2 UygulamaEnerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR, ileri ve geri aktif vereaktif enerji için istatistik bilgileri toplama amacı taşır. Ölçüm fonksiyonu(CVMMXN) tarafından sağlanan yüksek bir hassasiyete sahiptir. Bu fonksiyondatoplam doğruluğu arttırmak için tesis kalibrasyon olanağı vardır.

Bu fonksiyon, şekil 138 örneğinde gösterildiği gibi (CVMMXN) ani çıkışlarınabağlanmıştır.

PQ

STACCRSTACCRSTDMD

TRUEFALSEFALSE

CVMMXN

IEC09000106.vsd

ETPMMTRP_INST

Q_INST

IEC09000106 V1 TR

Şekil 138: Enerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR'nin,(CVMMXN) ölçüm fonksiyonuna bağlanması

Enerji değerleri PCM600 izleme aracında MWh ve MVarh cinsinden iletişim ileokunabilir ve/veya bu değerler alternatif olarak yerel HMI’da gösterilebilir. YerelHMI grafiksel ekranı PCM600 grafik ekran düzenleme aracı (GDE) kullanılarak,

Bölüm 13 1MRK 511 262-UTR -Ölçümleme


aktif veya reaktif bileşenden tercihe göre seçilen ölçüm değeri ile yapılandırılır.Dört değerin tümü de gösterilebilir.

Maksimum talep değerleri MWh veya MVarh olarak aynı şekilde gösterilir.

Alternatif olarak değerler darbe sayacı fonksiyonu (PCGGIO) kullanılarak dagösterilebilir. Çıkış değerleri, enerji ölçümleme fonksiyonunun darbe çıkış ayardeğerleri EAFAccPlsQty, EARAccPlsQty, ERFAccPlsQty ve ERRAccPlsQty ileölçeklendirilir ve ardından darbe sayacı, bu fonksiyonda ölçeklendirme yaparakdoğru değerleri sunabilir. Ardından darbe sayaç değerleri yerel HMI üzerinde aynışekilde gösterilebilir ve/veya iletişim yoluyla SA sistemine gönderilebilir, buradaenerji darbelerinin toplanmasıyla toplam enerji hesaplanır. Sayıların doygunlaşmasıenerji entegrasyonunu bir yıla 50 kV ve 3000 A ile sınırlayacağından, bu prensipçok yüksek enerji değerleri için iyidir. Bundan sonra birikme tekrar sıfırdan başlar.

13.2.3 Ayarlama kurallarıParametreler yerel HMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

Enerji hesaplama ve talep yönetimi fonksiyonu ETPMMTR için aşağıdaki ayarlaryapılabilir:



tEnerji: Enerji ölçülürken zaman aralığı.

BaşlatAkü: Kapalı/Açık enerjinin birikmesini açıp kapamak için kullanılır.

Giriş sinyali STACC biriktirmeyi başlatmak için kullanılır. Girişsinyali STACC birikmeyi durdurmak için kullanılamaz. STACCher aktifleştirildiğinde enerji miktarı resetlenir. Örneğin STACC,iki farklı tarife gösterebilmek için iki aktif enerji ölçüm fonksiyonbloğunu dahili zamanlayıcısı ile açar veya kapatır.

tEnergyOnPls: darbenin darbe uzunluğu AÇIK süresini verir. Bu değer en az 100ms olmalıdır (Darbe sayacı fonksiyon bloğuna bağlandığında). Tipik değer şöyleolabilir: 100 ms.

tEnergyOffPls: darbeler arası KAPALI süresini verir. Tipik değer şöyle olabilir:100 ms.

EAFAccPlsQty ve EARAccPlsQty: her darbedeki MWh değerini verir. Toplamdarbe değerini doğru olarak verebilmesi için Darbe sayacı (PCGGIO) ayarınaverilen değer ile birlikte seçilmelidir.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 13Ölçümleme


ERFAccPlsQty ve ERRAccPlsQty: her darbede MVarh değerini verir. Toplamdarbe değerini doğru olarak verebilmesi için Darbe sayacı (PCGGIO) ayarınaverilen değer ile birlikte seçilmelidir.

Gelişmiş kullanım için yön, sıfıra indirme, maksimum limit vb. için birtakımayarlar da mevcuttur. Normal olarak, bu parametreler için varsayılan değerleruygundur.

Bölüm 13 1MRK 511 262-UTR -Ölçümleme


Bölüm 14 İstasyon iletişimi

14.1 IEC61850-8-1 haberleşme protokolü




IEC 61850-8-1 iletişim protokolü IEC 61850-8-1 - -

14.1.2 UygulamaIEC 61850-8-1 iletişim protokolü, HSI istemcileri arasında dikey iletişime ve birveya daha fazla tedarikçi tarafından kurulmuş iki veya daha fazla akıllı elektronikcihaz (IED) üzerinde yatay iletişime olanak tanır ve bilgi değişimine ve bu bilgiyikendi fonksiyonlarını doğru şekilde çalıştırılma altyapısını oluşturur.

IEC 61850–8–1 standardının bir parçası olan GOOSE (Genel Nesneye DayalıTrafo Merkezi Olayı), IED’lerin durum ve kontrol bilgilerini kendi aralarındabirbirlerine iletmelerine olanak tanır. Bunun için bir yayınlama-abonelik sistemikullanır. Yani, IED(ler) bir olay tespit ettiğinde, çoklu gönderim yaparak bu bilgiyialmak üzere kaydolmuş cihazlara yollar. Bir IED, GOOSE mesajı yayınlayarakdurum raporu verir. Ayrıca, şebeke üzerindeki herhangi bir cihaza kontrol eylemiyönlendirilmesini isteyebilir.

Şekil 139 bir IEC 61850–8–1 yapılandırmasının topolojisini göstermektedir. IEC61850–8–1 sadece trafo merkezi LAN’ına arayüzünü tanımlar. LAN’ın kendisisistem entegrasyonunu yapanın sorumluluğundadır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 14İstasyon iletişimi


KIOSK 2 KIOSK 3

Istasyon HSIBaz Sistemi

MühendislikIs Istasyonu

SMSAg geçidi

Yazici

CC

IEC09000135_en.vsd

KIOSK 1

IED 1

IED 2

IED 3

IED 1

IED 2

IED 3

IED 1

IED 2

IED 3

IEC09000135 V1 TR

Şekil 139: 61850–8–1 üzerinden bir iletişim sistemi örneği

Şekil 140 GOOSE eşler arası iletişimi göstermektedir.

Kontrol Koruma Kontrol KorumaKontrol ve koruma

GOOSE

en05000734.vsd

Istasyon HSI MicroSCADA

Ag geçidi

IEDA

IEDA

IEDA

IEDA

IEDA

IEC05000734 V1 TR

Şekil 140: GOOSE mesajı yayınlama örneği

Bölüm 14 1MRK 511 262-UTR -İstasyon iletişimi


14.1.2.1 GOOSE üzerinden yatay iletişim

GOOSE mesajları IED’ler arasında yatay iletişim ile gönderilir. Takas edilen bilgi,trafo merkezinde kilitleme, kesici arıza koruma, bara gerilim seçimi ve diğeramaçlarla kullanılır.

Basitleştirilmiş prensip Şekil 141’de gösterilmiştir ve aşağıdaki gibi açıklanabilir.IED1 veri kümesini iletmeye karar verdiğinde iletimi trafo merkezi veri yoluüzerinden zorlar. Diğer tüm IED’ler veri kümesini alır, ancak sadece adreslistesinde bu veri kümesi bulunanları kaydeder ve bir girdi deposunda saklar. Verikümesini alan IED’nin, aldığı veri kümesinin içeriğini uygulamayapılandırmasında kullanılmak üzere sunması tanımlanmıştır.

IEC08000145.ai

IED1 IED3IED2

DO1/DA1DO1/DA2DO2/DA1DO2/DA2DO3/DA1DO3/DA2

IED1IED1IED1IED1IED1IED1

SMT

Receive-FB

DA1DA2DO1

DA1DA2DA1DA2DO3

DA1DA2DO2

istasyon barası

DO1/DA1DO1/DA2DO2/DA1DO2/DA2DO3/DA1DO3/DA2

IED1IED1IED1IED1IED1IED1

PLC Program

FBa FBb FBc

IEC08000145 V1 TR

Şekil 141: SMT: SMT ile GOOSE temel ve sinyal yönlendirme

Özel fonksiyon blokları veri kümesini alır ve fonksiyon bloğu üzerinden, uygulamayapılandırmadaki uygulama fonksiyonları için çıkış sinyalleri olarak sunar. Özelgörevler için bunlara uygun GOOSE alma fonksiyon blokları vardır.

SMT farklı veri nesne özniteliklerini (örneğin stVal veya büyüklük) çıkış sinyalinebağlayarak bunları uygulama yapılandırma içindeki fonksiyonların kullanımınasunar. Bir matris hücre dizisi kırmızı ile işaretli ise GOOSE alıcı fonksiyon bloğuyardımcı olsa bile IEC 61850–8–1 veri öznitelik tipi birbirine uymaz. SMT alınanveri kümelerinde bu denetimi yapar. Şekle 142 bakınız



IEC08000174.vsdIEC08000174 V1 TR

Şekil 142: SMT: SMT üzerinden GOOSE Yön gösterme

GOOSE alma fonksiyon blokları, veri kümesi tarafından alınan süzülmüş prosesbilgilerini, uygulamanın yapılandırılmasında kullanılabilecek tek bir öznitelikbilgisi haline getirir. SMT matrisindeki çarpı işaretleri, alınan değerleri SMTiçindeki ilgili fonksiyon blok sinyali ile bağlar, bakınız Şekil 143

Buna ait kalite özniteliği SMT’ye otomatik olarak bağlanır. Bukalite özniteliği, GOOSE fonksiyon bloğunun çıkışları üzerindenACT’de bulunur.




IEC11000056 V1 TR

Şekil 143: SMT: Dönüştürülmüş sinyallerle GOOSE alma fonksiyon bloğu

14.1.3 Ayarlama kurallarıIEC 61850–8–1 protokolüyle ilgili iki ayar bulunur:

Operation Kullanıcı IEC 61850 iletişimini şöyle ayarlayabilir: Açık veya Kapalı.

GOOSE, GOOSE trafiğinin gönderilip alınacağı Ethernet bağlantısınaayarlanmalıdır.

Bir IED içerisinde yer alan her fonksiyon için IEC 61850–8–1spesifik verileri (mantıksal düğümler vb.) şunun için iletişimprotokolü kılavuzunda bulunabilir: IEC 61850–8–1.

14.2 DNP3 protokolü

DNP3 (Dağıtılmış Ağ Protokolü), proses otomasyon sistemlerinin bileşenleriarasında veri iletişiminde kullanılan bir dizi iletişim protokolüdür. DNP3 protokolühakkında detaylı bilgi için DNP3 İletişim protokolü kılavuzuna başvurun.



14.3 IEC 60870-5-103 iletişim protokolü

IEC 60870-5-103, kontrol sistemi ile bilgi değiştiren ve 19200 bit/s'ye kadar veritransfer hızına sahip olan kodlanmış bit seri iletişim için dengesiz (ana birim-yardımcı) protokolüdür. IEC terminolojisinde birincil istasyon ana birim, ikincilistasyon ise yardımcı birimdir. İletişim noktadan noktaya prensibine dayalıdır. Anabirimin, IEC 60870-5-103 iletişim mesajlarını çözebilecek bir yazılıma sahipolması gerekir.

IEC 60870-5-103 için İletişim protokol kılavuzu 650 serisi satıcıya özel IEC60870-5-103 uygulamasını içerir.

IEC 60870-5-103 protokolü COM05 iletişim modülünde optik seri veya RS485 seriiletişim arayüzünü kullanmak için yapılandırılabilir. Optik seri (OPTICALPROT)için Çalışma seçim fonksiyonu ve RS485 (RS485PROT) için Çalışma seçimiletişim arayüzünü seçmek için kullanılır.

PCM600'de IEC103 60870-5-103 mühendislik prosedürü içinMühendislik kılavuzuna bakın.

RS485 (RS485103) için IEC60870-5-103 Optik seri iletişim (OPTICAL103) veIEC60870-5-103 seri iletişim fonksiyonları optik seri veya RS485 seri iletişimarayüzleri için iletişim parametrelerini yapılandırmak için kullanılır.



Bölüm 15 Temel IED fonksiyonları

15.1 İç olay listeli kendi kendine denetim




İç hata sinyali INTERRSIG - -

İç olay listesi SELFSUPEVLST - -

15.1.2 UygulamaKoruma ve kontrol IED’lerinin çok sayıda fonksiyonu vardır. Dahili olay listelikendi kendini denetleme (SELFSUPEVLST) ve dahili hata mesajları(INTERRSIG) fonksiyonları, IED’nin denetimi için kullanılır. Arıza sinyalleriarızayı analiz etmeyi ve bulmayı kolaylaştırır.

Bu fonksiyonlar donanım ve yazılım denetiminin her ikisini de yapar. Ayrıca, güçbesleme modülünde bir donanım kontağıyla ve/veya yazılım üzerinden olasıarızaları da belirlemek mümkündür.

Dahili olaylar cihazın içindeki tümleşik denetleyici fonksiyonlarıyla üretilir.Denetleyici fonksiyonlar, IED içindeki farklı modüllerin denetimini yapar ve arızagerçekleştirdiğinde bununla ilgili bir olay yaratılır. Benzer şekilde, arızadüzeltildiğinde, bununla ilgili de bir olay oluşturulur.

Olay listesi her 10s'de bir güncellenir, bununla birlikte olay listesioluşturulduğunda bir olay görünür olmaz.

Farklı modüllerin tümleşik denetiminden başka, olaylar aşağıdaki durumdeğişiklikleri için de oluşturulur:

• tümleşik gerçek zamanlı saat (çalışıyor/arızalı).• harici zaman senkronizasyonu (çalışıyor/arızalı).• Kilit değiştir (açık/kapalı)

Olaylar ayrıca aşağıdaki durumlarda da oluşturulur:

• IED ayarlarında herhangi bir değişiklik yapıldığında.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 15Temel IED fonksiyonları


Dahili olaylara 1 ms aralıklı olarak zaman etiketi koyulur ve bir listede saklanır. Bulistede en fazla 40 olay bulunabilir. Liste dolduğunda ilk giren ilk çıkar prensibidoğrultusunda (FIFO) en eski olayın üzerine yazılır. Liste yerel HMI ilesıfırlanabilir.

Dahili olaylar listesi, devreye alma ve arıza takibi sırasında kullanılabilecek değerlibilgileri sağlar.

15.2 Zaman senkronizasyonu




Zaman senkronizasyonu TIMESYNCHGEN

- -


IEC 60617tanımlama


Zaman sistemi, yaz saati başlama DSTBEGIN - -


IEC 60617tanımlama


Zaman sistemi, yaz saati bitiş DSTEND - -


IEC 60617tanımlama


IRIG-B üzerinden zamansenkronizasyonu

IRIG-B - -


IEC 60617tanımlama


SNTP üzerinden zamansenkronizasyonu

SNTP - -


IEC 60617tanımlama


UTC’ye göre saat dilimi TIMEZONE - -

Bölüm 15 1MRK 511 262-UTR -Temel IED fonksiyonları


15.2.2 UygulamaIED’nin koruma ve kontrol sisteminin temel alacağı ortak zamanı elde etmek içinhizmet sorumluluğu alanı içinde olduğu gibi her bir trafo merkezinin içinde de GPSzaman senkronizasyonu gibi ortak genel bir kaynak kullanın. Bu şekilde güçsistemindeki tüm IED’ler üzerinde kaydedilen arızaların ve olaylarınkarşılaştırması ve analizi yapılabilir.

Dahili olayların ve arızaların zaman etiketiyle işaretlenmesi, arıza değerlendirmedeçok yardımcı olur. Zaman senkronizasyonu olmadan yalnız IED’nin kendiiçerisindeki olaylar birbiriyle karşılaştırılır. Zaman senkronizasyonu sayesinde tümistasyondaki, hatta hat uçları arasındaki olaylar ve arızalar değerlendirme sırasındakarşılaştırılabilir.

IED’de, dahili zaman farklı kaynaklardan senkronize edilebilir:

• SNTP• IRIG-B• DNP• IEC60870-5-103

Micro SCADA OPC sunucusu zaman senkronizasyon kaynağıolarak kullanılmamalıdır.


Sistem zamanıZaman sadece IED içerisinden yerel HMI ile Yapılandırma/Zaman/SİSTEMSAATİ yoluna giderek yıl, ay, gün, saat, dakika ve saniye ile ayarlanır.

SenkronizasyonHarici zaman senkronizasyonu ile, gerçek zamanlı saat (ZAMAN)'ın nasılsenkronize edileceği yerel HMI veya PCM600 ile ayarlanır.

ZamanSenkZMNSENKGEN ayarı zaman senkronizasyonu kaynağını ayarlamak için kullanılır.Ayar alternatifleri:

KabaSenkKynğ seçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:

• Kapalı• SNTP• DNP• IEC60870-5-103

HassasSenkKynğ seçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:



• Kapalı• SNTP• IRIG-B

SenkAna parametresi, iletişim şebekesinde (IEC61850-8-1) bağlı IED sistemindezaman senkronizasyonu için IED'nin ana birim olup olmadığını tanımlar. SenkAnaseçeneği, aşağıdaki değerleri alabilir:

• Kapalı• SNTP -Sunucu

Zaman senkronizasyonu saate ince ayar yapar.

IEC 60870-5-103 zaman senkronizasyonuIEC 60870-5-103 protokollü bir IED zaman senkronizasyonu için kullanılabilirfakat doğrulama nedenlerinden dolayı önerilmemektedir. Ancak bazı durumlardabu tarz senkronizasyon gereklidir, örnek olarak başka hiçbir tip senkronizasyonaerişilemediğinde.

İlk önce IED'yi, PST'de bulunan IED Yapılandırma/Zaman/Senkronizasyon/TIMESYNCHGEN:1 üzerinden IEC 60870-5-103 ile veya yerel HMI'dansenkronlanacak şekilde ayarlayın.

GUID-68284E7B-A24D-4E78-B5BA-736B29F50E9A V1 TR

Şekil 144: PST'de bulunan TIMESYNCHGEN:1 altındaki ayarlar

Sadece KabaSenkSrc IEC 60870-5-103'e ayarlanabilir, HassasSenkKaynağıayarlanamaz.

Zaman senkronizasyonu kaynağını ayarladıktan sonra kullanıcı IEC 60870-5-103zaman senkronizasyon özel ayarlarını kontrol etmeli ve düzenlemelidir, bu işlemaşağıdaki menüden yapılır: IED Yapılandırma/İletişim/İstasyon iletişimi/IEC60870-5-103:1.

• AnabirimZamanAlanı ana birimden gönderilen zamanın formatını belirler.Format şu şekilde olabilir:• Koordine Edilmiş Evrensel Zaman (UTC)• Ana birimdeki yerel zaman ayarı (Yerel)• Ana birimde yaz saatine göre ayarlı yerel zaman ayarı (DST ile yerel)

• ZamanSenkModu, IED tarafından gönderilen zamanı belirler. Zamansenkronizasyonu aşağıdaki yollar kullanılarak yapılır:



• IEDZamanı: IED kendi zamanına göre mesajları gönderir.• LinMasZamanı: IED, kendi zamanı ile ana birim zamanı arasındaki

ofseti ölçer ve gönderilen mesajlar için aynı ofseti şuna göre uygular:IEDZamanEğriliği. Fakat LinMasZamanı'nda iki senkronlanmış mesajarasında oluşan zaman değişimlerini uygular.

• IEDZamanEğriliği: IED, kendi zamanı ile ana birim zamanı arasındakiofseti ölçer ve gönderilen mesajlar için aynı ofseti uygular.

• DeğZamanDoğruluğu, geçersiz zaman için zaman doğruluğunu değerlendirir.Senkronizasyonun (5, 10, 20 veya 40 msn) doğruluğunu belirtir. Doğrulukbelirtilen değerden daha küçük ise "Kötü Zaman" bayrağı yükselir. Zamansenkronizasyonunda gerçekten kötü olan bu ana birimleri uyumlu halegetirmek için DeğZamanDoğruluğu şöyle ayarlanabilir Kapalı.

Standarda göre "Kötü Zaman" bayrağı, korumadaki senkronizasyon 23 saattenfazla atlandığında raporlanır.

15.3 Parametre ayar grubu kullanma




Ayar grubu düzenleme SETGRPS - -

Parametre ayar grupları ACTVGRP - -

15.3.2 UygulamaIED’nin farklı sistem koşullarında çalışmasını en iyi duruma getirmek için dörtfarklı grup ayar vardır. Yerel HMI’den veya yapılandırılabilir ikili girişlerden inceayarlanmış ayar grupları oluşturarak ve bunları kullanarak, farklı güç sistemsenaryoları ile başa çıkabilecek yüksek derecede uyarlanabilir bir IED elde edilebilir.

Farklı gerilim düzeylerine sahip şebekelerdeki farklı koşullar, güvenilirlik, emniyetve seçicilik gereksinimlerini karşılamak için, yüksek derecede uyarlanabilirkoruma ve kontrol IED'lerine ihtiyaç duyar. Koruma IED parametrelerinindeğerleri, güç sistemindeki koşullara göre sürekli olarak optimum halegetiriliyorsa, bunların kullanıma hazır olma durumları daha yüksek derecede olur.

Operasyon bölümleri, primer güç sistemi ekipmanındaki farklı çalıştırmakoşullarına göre planlama yapabilir. Koruma mühendisi farklı korumafonksiyonları için gerekli optimize edilmiş ve sınanmış ayarları öncedenhazırlayabilir.



Dört farklı ayar parametresi grubu IED'de vardır. Bunlar, harici programlanabilirikili ve dahili kontrol sinyalleri vasıtasıyla farklı girişler üzerinden aktif halegetirilebilir.

15.3.3 Ayarlama kurallarıAktifAyrGrb ayarı, aktifleştirilecek parametre grubunu seçer. Aktif grup ayrıcafonksiyon bloğu ACTVGRP için yapılandırılmış bir girişle de seçilebilir.

MaksNoAyarGrp parametresi aralarında geçiş yapılabilecek kullanımdakimaksimum grup sayısını belirtir. Sadece ayarlama grupları belli sayılarınınetkinleştirme için Parametre Ayarlama aracında (PST) ACTVGRP fonksiyon bloğuile aktifleştirilebilecek durumdadır.

15.4 Test modu işlevselliği TESTMODE




Test modu işlevselliği TESTMODE - -

15.4.2 UygulamaKoruma ve kontrol IED’leri çok sayıda dahili fonksiyona sahip karmaşık biryapıdadır. Test prosedürünü kolaylaştırmak için IED’lerde test edilecekfonksiyonlar hariç olmak üzere tüm fonksiyonları ayrı ayrı kilitleyen bir özellikvardır.

Bu da bir fonksiyonun ne zaman aktifleştiğini veya açıldığını görmeye olanak tanır.Ayrıca, kullanıcının, birbiriyle ilişkili birkaç fonksiyonun çalışmasını takip ederekfonksiyonun doğru şekilde işleyişini, ve yapılandırmanın bölümlerini vs. kontroletmesine olanak tanır.

15.4.3 Ayarlama kurallarıIED’yi şu hale getirmek için iki yol vardır TestModu= Açık” durumu. Eğer IEDnormal çalışma olarak ayarlanmış (TestModu = Kapalı), ancak fonksiyonlar halatest modunda olduğunu gösteriyorsa, yapılandırmada TESTMODE fonksiyonbloğundaki giriş sinyali INPUT aktifleştirilmelidir.

İkili giriş sinyallerinin zorlanması ancak IED test modundayken mümkündür.



15.5 Kilit değiştir CHNGLCK




Kilit fonksiyonunu değiştir CHNGLCK - -

15.5.2 UygulamaCHNGLCK kilit değiştir fonksiyonu, devreye alma işlemi tamamlandıktan sonraIED yapılandırmasında başka değişiklikler yapılmasını önlemek için kullanılır.Buradaki amaç, istenmeyen IED yapılandırması ve ayar değişiklikleriningerçekleşmesini önlemektir.

Ancak, CHNGLCK aktif olduğunda, IED’nin yeniden yapılandırılmasınıiçermeyen aşağıdaki değişikliklerin yapılabilmesine izin vermeye devam eder:

• İzleme• Olayları okuma• Olayları resetleme• Bozulma verilerini okuma• Arızaları giderme• LED’leri resetleme• Sayaçları ve diğer çalışma bileşen durumlarını resetleme• Kontrol işlemleri• Sistem zamanını ayarlama• Test moduna giriş ve çıkış• Aktif ayar grubunu değiştirme

İkili giriş kontrol fonksiyonu ACT veya SMT’de tanımlanır. CHNGLCKfonksiyonu ACT kullanılarak yapılandırılır.

LOCK ACT veya SMT’de tanımlanan, fonksiyonu aktif hale getirecek ikili giriş sinyali.

ACTIVE Çıkış durum sinyali

OVERRIDE Ayarlı fonksiyon bastırılır

CHNGLCK'in giriş olarak mantıksal bir öğesi varsa, IED yapılandırmasınımodifiye etmeye çalışan tüm girişimler ve ayarlar reddedilir ve yerel HMI'da"Hata: Değişiklikler engellendi" mesajı gösterilir; PCM600'de mesaj "İşlem aktifDeğiştirKilitleme tarafından reddedildi" olarak verilir. CHNGLCK fonksiyonu ikiligiriş kartından alınan bir sinyal ile kontrol edilecek şekilde yapılandırılmalıdır. Businyalin mantıksal bir sıfıra ayarlanmasıyla CHNGLCK fonksiyonunun devre dışı



bırakılması kesinleşir. Eğer CHNGLCK girişine gelen sinyal yolunda bir mantıkvar ise, bu mantık CHNGLCK girişinde kalıcı olarak mantıksal "bir” veremeyecekşekilde tasarlanmış olmalıdır. Tüm bu önlemlere rağmen yine de böyle bir durumgerçekleşirse, bunun düzeltilmesi için lütfen yerel ABB temsilciniz ile temasa geçin .

15.5.3 Ayarlama kurallarıCHNGLCK değiştirme kilit fonksiyonunun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcutherhangi bir parametresi yoktur.

15.6 IED tanımlayıcılar TERMINALID




IED tanımlayıcılar TERMINALID - -

15.6.2 Uygulama

15.6.2.1 Müşteriye özel ayarlar

IED’ye özel bir ad ve adres verebilmek için müşteriye özel ayarlar kullanılır. Buayarlar merkezi kontrol sistemi tarafından IED ile iletişim kurmak için kullanılır.Müşteriye özel tanımlayıcılara yerel HMI’da 'da şu yoldan erişilebilir:Yapılandırma/Güç sistemi/Tanımlayıcılar/TERMINALID

Ayarlar PCM600'den de yapılabilir. Kullanılabilecek tanımlayıcılar hakkında dahafazla bilgi edinmek için lütfen teknik kılavuza bakın.

Trafo merkezi, ünite ve nesne adlarında sadece A - Z, a - zkarakterlerini ve 0 - 9 sayılarını kullanın.

15.7 Ürün bilgisi PRODINF




Ürün bilgisi PRODINF - -



15.7.2 Uygulama

15.7.2.1 Fabrika tanımlı ayarlar

Fabrika tanımlı ayarlar belirli versiyonların tanımlanmasında çok kullanışlıdır vefarklı Trafo Merkezi bakım, onarım, Otomasyon Sistemleri arasında IED alışverişive sistem iyileştirme çalışmalarında çok yararlıdır. Fabrika çıkışı ayarlar müşteritarafından değiştirilemez. Sadece görüntülenebilir. Ayarlar yerel HMI 'da şudizinde yer alır: Ana menü/Tanılama/IED durumu/Ürün tanımlayıcılar

Aşağıdaki tanımlayıcılar kullanılabilir:

• IEDProdTürü• IED türünü tarif eder (REL, REC veya RET gibi). Örnek: REL650

• ÜrünSür• Ürün sürümünü tanımlar. Örnek: 1.2.3

1 Üretilen ürünün Büyük bir sürümüdür; yani ürünün yeni bir platformudur

2 Üretilen ürünün Küçük bir sürümüdür; yani ürüne eklenen yeni fonksiyon veyadonanım anlamına gelir

3 Üretilen ürünün Büyük bir revizyonudur, yani fonksiyon veya donanım değiştirildiveya üründe geliştirildi.

• ÜrünTan• Üretimden gelen sürüm numarasını tanımlar. Örnek: 1.2.3.4 burada;

1 Üretilen ürünün Büyük bir sürümüdür; yani ürünün yeni bir platformudur

2 Üretilen ürünün Küçük bir sürümüdür; yani ürüne eklenen yeni fonksiyon veyadonanım anlamına gelir

3 Üretilen ürünün Büyük bir revizyonudur, yani fonksiyon veya donanım değiştirildiveya üründe geliştirildi.

4 Üretilen ürünün Küçük bir revizyonudur; yani kod üründe düzeltildi

• SeriNo: SeriNo yapısı aşağıdaki şekildedir, örneğin T0123456 burada

01 IED'nin üretildiği yıla ait son iki basamaktır; yani 2001

23 IED'nin üretildiği hafta sayısıdır

456 üretim haftası boyunca üretilen IED'lerin sıra numarasıdır

• SiparişNo: SiparişNo yapısı aşağıdaki şekildedir, örneğin 1MRK008526-BA.Alfanumetik dizinin herhangi bir özel anlamı yoktur; sadece ABB'de dahilitanımlama amacıyla kullanılır.

• ÜretimTarihi: “YYYY-AA_GG” formatında üretim tarihini belirtir.



15.8 Primer sistem değerleri PRIMVAL




Primer sistem değerleri PRIMVAL - -

15.8.2 UygulamaAnma sistem frekansı ve fazör dönüşü yerel HMI'da ve PCM600 parametre ayarağacında aşağıdan ayarlanır: Ana menü/Yapılandırma/ Güç sistemi/ Primerdeğerler/PRIMVAL.

15.9 Analog girişler için sinyal matrisi SMAI

15.9.1 Tanımlama


IEC 60617tanımlama


Analog girişler için sinyal matrisi SMAI_20_x - -

15.9.2 UygulamaÖn işlemci fonksiyonları olarak da bilinen analog giriş fonksiyonu için sinyalmatrisi (SMAI) kendisine bağlanan analog sinyalleri işler ve RMS değeri, faz açısıfrekansı, harmonik içerik, dizi bileşenleri ve benzeri bağlı analog sinyallerinin tümyönleri hakkında bilgi verir. Bu bilgi, daha sonra ACT'de ilgili fonksiyonlartarafından kullanılır (örneğin koruma, ölçüm veya izleme).

SMAI fonksiyonu PCM600'de Sinyal Matris aracı veya Uygulama Yapılandırmaaracı ile doğrudan ilişkili olarak kullanılır.

650 serisi ürünler için SMAI fonksiyon blokları 5 veya 20msşeklinde iki çevrim zamanı için ayarlanabilir. SMAI fonksiyonbloğuna bağlı fonksiyon blokları her zaman SMAI bloğu ile aynıçevrim zamanına sahip olur.



15.9.3 Ayarlama kurallarıAnalog giriş (SMAI) fonksiyonlarının sinyal matrislerine ait parametreleri, yerelHMI veya PCM600 üzerinden ayarlanır.

Her SMAI fonksiyon bloğu gerilim veya akım olarak dört analog sinyal alabilir (üçfaz ve bir nötr değerde). SMAI çıkışları, alınan 3ph analog sinyaller hakkında hertürlü bilgiyi sağlar (faz açısı, RMS değeri, frekans ve frekans türevleri, vb. olmaküzere toplam 244 değer). “grup adı” bloğunun yanı sıra analog giriş türleri (gerilimveya akım) ve analog giriş adları, ACT içinden doğrudan ayarlanabilir.


DFTRefExtOut: Parametre doğrulama yalnız SMAI_20_1:1, SMAI_20_1:2 veSMAI_80_1 fonksiyon blokları için geçerlidir.

SPFCOUT çıkış sinyalleri, dış çıkışlar için (SPFCOUT fonksiyon çıkışı) diğerSMAI bloklarını genel bir faz referans bloğu ile ilişkilendirmek içinkullanıldığında, diğer SMAI blokları için referans bloğu olarak 3 SMAI bloğukullanılabilir.

DFTReferans: Bloğun DFT referansı.

Bu DFT referans blok ayarları, DFT hesaplamaları için DFT referansına kararverir. Bu InternalDFTRef ayarları, ayar sistem frekansını temel alarak sabit DFTreferansını kullanır. Kendi grubu tarafından seçili uyumlu DFT referansı,kendigurubundan gelen hesaplanmış sinyal frekansını temel alarak kullanılacağı zamanayar DFTRefGrpn (burada n 1'den 12'ye kadar sayılardır), n numaralı seçili grupbloğundan gelen DFT referansını kullanacaktır. DışDFTRef ayarı, DFTSPFCgirişine bağlanmış temelli referansı kullanacaktır.

BağlantıTipi:: SMAI'ın bu özel durumu (n) için bağlantı türü (Ph-N veya Ph-Phise). Bağlantı türü ayarına göre, bağlı olmayan Ph-N veya Ph-Ph çıkışlarıhesaplanacaktır.

Olumsuzluk: Olumsuzluk, vektörlerin 1800 dönmesidir. Eğer kullanıcı 3ph sinyalinietkisiz hale getirmek ister ise etkisizleştirmek için sadece Olumsuz3Ph fazsinyalini, sadece OlumsuzN nötr sinyalini veya her iki Olumsuz3Ph+N'iseçebilmesi mümkündür.

MinDeğFrekÖlç:Frekansın hesaplanması için kullanılan gerilimin minimumdeğeri, seçilmiş Genel Temel gerilim grubundaki (n) gerilimin yüzdesi olarak ifadeedilir (her durum için 1<n<6).

DFTRefExtOut ve DFTReferans ayarları, eğer hiçbir gerilim trafosugirişi yoksa InternalDFTRef varsayılan değerlerine ayarlanır.



Eğer kullanıcı bir SMAI bloğunun AnalogGirişTipi'ni aşağıdakigibi ayarlasa daAkım, MinValFreqMeas hala görülür. Ancak,frekans ölçümü için akım kanal değerlerini temel olarak kullanmakbirçok sebepten dolayı önerilmemektedir, normal çalışmakoşullarında akımların düşük düzeyinde olması çok uzunsürmeyecektir.

Uyumlu frekans izleme Örneği


SMAI instance 3 phase groupSMAI_20_1:1 1SMAI_20_2:1 2SMAI_20_3:1 3SMAI_20_4:1 4SMAI_20_5:1 5SMAI_20_6:1 6SMAI_20_7:1 7SMAI_20_8:1 8SMAI_20_9:1 9SMAI_20_10:1 10SMAI_20_11:1 11SMAI_20_12:1 12

Task time group 1

SMAI instance 3 phase groupSMAI_20_1:2 1SMAI_20_2:2 2SMAI_20_3:2 3SMAI_20_4:2 4SMAI_20_5:2 5SMAI_20_6:2 6SMAI_20_7:2 7SMAI_20_8:2 8SMAI_20_9:2 9SMAI_20_10:2 10SMAI_20_11:2 11SMAI_20_12:2 12

Task time group 2

DFTRefGrp7

IEC09000029 V1 EN

Şekil 145: SMAI durumları ve uygun gelen parametre numaraları farklı görevzamanı gruplarında düzenlendi

Örnekler, tüm durumlar için tek bir referansın seçildiği uyumlu frekans izlemedurumunu gösterir. Uygulamada her durum gerçek uygulamanın ihtiyaçlarına göreayarlanabilir.

Örnek 1



SMAI_20_7:1BLOCKDFTSPFCREVROTAI1NAMEAI2NAMEAI3NAMEAI4NAME

SPFCOUTAI3P

AI1AI2AI3AI4AIN

SMAI_20_1-12:2BLOCKDFTSPFCREVROTAI1NAMEAI2NAMEAI3NAMEAI4NAME

SPFCOUTAI3P

AI1AI2AI3AI4AIN


Görev zaman grubu 1 Görev zaman grubu 2

IEC09000028 V1 TR

Şekil 146: Bir durumun görev zaman grubu 1’de DFT referansı olarakkullanılmak üzere yapılandırılması

Durumu kabul edin Görev zaman grubu 1’deki SMAI_20_7:1, yapılandırmada,frekans izlemeyi kontrol etmek üzere seçildi (SMAI_20_x görev zaman gruplarıiçin). Seçili referans durumunun gerilim türü olması durumuna dikkat edin (yanifrekans izleme ana birimi). Pozitif dizi geriliminin frekans izleme özellikleri içinkullanılması durumuna dikkat edin.

Görev zaman grubu 1 için bu aşağıdaki ayarları verir (bkz. Şekil 145 çizimi,numaralandırma için):

SMAI_20_7:1: SMAI_20_7:1 referansını SPFCOUT çıkışına yönlendirmek için,DFTRefExtOut = DFTRefGrp7; SMAI_20_7:1 için SMAI_20_7:1’i referans olarakkullanmak için, DFTReference = DFTRefGrp7 (Bakınız Şekil 146). .

SMAI_20_2:1 - SMAI_20_12:1'in SMAI_20_7:1’i referans olarak kullanması içinSMAI_20_2:1 - SMAI_20_12:1 DFTReference = DFTRefGrp7.

Görev zaman grubu 2 için bu, aşağıdaki ayarları verir:

DFTSPFC girişini referans olarak kullanmak için SMAI_20_1:2 - SMAI_20_12:2DFTReference = ExternalDFTRef (SMAI_20_7:1)

15.10 Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM




Toplama bloğu 3 faz 3PHSUM - -

15.10.2 UygulamaToplama bloğu 3 faz fonksiyonu 3PHSUM, ihtiyaç duyabilecek IED fonksiyonlarıiçin (aynı tipte) üç faz analog sinyallerinin iki seti toplamını elde etmek için kullanılır.



15.10.3 Ayarlama kurallarıToplama bloğu SMAI bloklarından üç-faz sinyallerini alır. Toplama bloğununbirkaç ayarı vardır.


SummationType: Toplama türü (Grup 1 + Grup 2, Grup 1 - Grup 2, Grup 2 - Grup1 veya –(Grup 1 + Grup 2)).

DFTReference: Referans DFT bloğu (InternalDFT Ref,DFTRefGrp1 veya HariciDFT ref) .

FreqMeasMinVal: Frekansın hesaplandığı gerilim minimum değeridir UBaseyüzdesi olarak ifade edilir (her x durumu için).

15.11 Genel temel değerler GBASVAL




Genel baz değerleri GBASVAL - -

15.11.2 UygulamaGenel temel değerler fonksiyonu (GBASVAL), IED içerisindeki tüm fonksiyonlartarafından kullanılabilecek ortak değerleri vermek için kullanılır. Bir genel değerlerseti içerisinde akım, gerilim ve görünür güçten oluşur ve altı farklı değerler setielde edilebilir.

IED’deki tüm fonksiyonların temel değerleri tek bir kaynaktan aldıklarıdüşünüldüğünde bu bir avantajdır. IED’de tutarlılığı sağlamanın yanı sıradeğerlerin güncellenmesi gerektiğinde bunun tek bir noktadan yapılabilmesini sağlar.

IED’deki her uygulanabilir fonksiyonun GlobalBaseSel parametresi vardır ve buparametre altı GBASVAL fonksiyonlarından birini tanımlar.

15.11.3 Ayarlama kurallarıUTemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda temel değer olarakkullanılabilecek faz-faza gerilim değeri.



ITemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda temel değer olarakkullanılabilecek faz akım değeri.

STemel: IED boyunca uygulanabilir fonksiyonlarda standart görünür güç değeriolarak kullanılacak değer, genellikle STemel=√3·UTemel·ITemel.

15.12 Yetki denetimi ATHCHCK




Yetki denetimi ATHCHCK - -

15.12.2 UygulamaMüşterilerimizin çıkarını korumak amacıyla, hem IED hem de IED’ye erişenaraçlar yetkilendirme yönetimi ile korunur. IED ve PCM600 yetkilendirmeyönetimi IED'ye giden her iki erişim noktasında uygulanır:

• yerel HMI üzerinden yerel• iletişim portlarından uzak

15.12.2.1 IED’de yetkilendirme işlemleri

Ürün teslim edildiğinde varsayılan kullanıcı SuperUser’dır. IED KullanıcıYönetiminde bir kullanıcı oluşturulana kadar IED’yi çalıştırmak için oturumaçılması gerekmez..

Bir kullanıcı oluşturulduktan ve IED'ye yazıldıktan sonra, bu kullanıcı araçtaatanan şifreyi kullanarak oturum açabilir. Ardından varsayılan kullanıcı Guest(misafir) olur.

Hiçbir kullanıcı oluşturulmadıysa, oturum açma sırasında mesaj kutusu aşağıdakimesajı verir: "Tanımlı hiçbir kullanıcı yok!"

Eğer bir kullanıcı IED’den oturum kapatmadan ayrılırsa, zaman aşımı (ayarlar içinMain menu/Configuration/HMI/Screen/1:SCREEN) bittikten sonra IED tekrarbir Guest durumuna geri döner, bu durumda yalnız okuma yapmak mümkündür.Fabrika ekran zaman aşımı 60 dakika olarak ayarlanmıştır.

IED Kullanıcı Yönetiminde bir veya daha fazla kullanıcı oluşturulmuş ve IED'yeyazılmış ise, bir kullanıcı düğmesine basarak oturum açmaya çalıştığında veyakullanıcı şifre korumalı bir işlem yapmaya çalıştığında, oturum açma penceresi açılır.



İmleç kullanıcı kimliği alanına gelir, tuşuna basıldığında "yukarı" ve "aşağı"oklarıyla kullanıcılar listesinde gezinerek bir kullanıcı adı seçilebilir. İstenilenkullanıcı seçildiğinde kullanıcı tekrar tuşuna basmalıdır. tuşunabasıldıktan sonra şifre girmek için aşağıdaki karakterler çıkar: “✳✳✳✳✳✳✳✳”.Kullanıcı şifredeki her harfi aşağı yukarı arayarak girmelidir. Tüm harflergirildikten sonra (şifre büyük/küçük harf duyarlıdır) Tamam'ı seçin ve tekrar tuşuna basın.

Yerel HMI’da oturum açma başarılı olduğunda yeni kullanıcı adı LCD ekranınaltındaki durum çubuğunda gösterilir. Oturum açma başarılı olduysa, örneğin şifrekorumalı bir ayar değiştirilmek istendiğinde yerel HMI asıl ayar dosyasına geridöner. Oturum açma başarısız olursa, "Hata, Erişim Engellendi" mesajı açılır.Kullanıcı üç kez hatalı şifre girerse, bu kullanıcı on dakika süreyle bloke edilir vebu süre içinde yeni giriş denemelerine izin verilmez. Kullanıcının hem yerel HMI’aPCM600’e girişi engellenir.. Bununla birlikte diğer kullanıcılar bu süre boyuncagirer .

15.13 Yetki durumu ATHSTAT




Yetki durumu ATHSTAT - -

15.13.2 UygulamaYetki durumu (ATHSTAT) fonksiyonu bir gösterge fonksiyon bloğudur ve IED vekullanıcı yetkileriyle ilgili iki olay hakkında bilgi verir:

• en az bir kullanıcının IED’ye oturum açma girişiminde bulunduğu veengellendiği (USRBLKED çıkışı)

• en az bir kullanıcının oturum açmış durumda olduğunu (LOGGEDON çıkışı)

İki çıkışlı ATHSTAT fonksiyonu, yapılandırma içerisinde farklı gösterge ve alarmnedenleri olarak kullanılabilir veya aynı amaçla trafo kontrol merkezinegönderilebilir.



15.14 Hizmeti engelleme




Hizmeti engelleme, ön port için çerçeveoran kontrolü

DOSFRNT - -


IEC 60617tanımlama


Hizmet engelleme, LAN1 port içinçerçeve oran kontrolü

DOSLAN1 - -

15.14.2 UygulamaHizmet engelleme fonksiyonları (DOSFRNT,DOSLAN1 ve DOSSCKT), IEDüzerindeki Ethernet şebeke trafiği nedeniyle meydana gelebilecek CPU yükünüazaltmak için tasarlanmıştır. İletişim altyapısının cihazın primer fonksiyonlarınıengellemesine izin verilmemelidir. Tüm gelen trafik, ağ üzerindeki aşırı yükünkontrol altında tutulabilmesi için kota ile kontrol edilmelidir. Ağ trafiğindekiyoğunluk, örneğin ağa bağlı donanımdaki arızadan kaynaklanıyor olabilir.

DOSFRNT, DOSLAN1 ve DOSSCKT, iletişim üzerinden IED yükünü kontroleder, eğer gerekiyorsa yüksek CPU yüküne bağlı olarak IED’lerin kontrol vekoruma fonksiyonlarının zafiyete uğramaması için sınırlar. Fonksiyonun çıktılarıaşağıda verilmiştir:

• BAĞLANTIKURMA, Ethernet bağlantı durumunu gösterir• UYARI, iletişim trafiğinin (çerçeve hızının) normal üzerinde olduğunu belirtir• ALARM, IED’nin iletişimi kısıtladığını belirtir

15.14.3 Ayarlama kurallarıFonksiyonun yerel HMI'da veya PCM600'de mevcut herhangi bir parametresi yoktur.



Bölüm 16 Gereksinimler

16.1 Akım trafosu gereksinimleri

Bir koruma fonksiyonunun performansı ölçülen akım sinyalinin kalitesine bağlıdır.Akım trafosu (CT) satürasyonu akım sinyalinin bozulmasına neden olur ve cihazınçalışmamasıyla veya bazı fonksiyonlarının istenmeyen şekilde çalışmasıylasonuçlanır. Dolayısıyla, akım trafosu satürasyonu, korumanın hem güvenilirliğihem de emniyeti üzerinde etkili olabilir. Bu koruma IED’si yoğun akım trafosusatürasyonuna izin vermekle birlikte doğru çalışmayı da sürdürecek şekildetasarlanmıştır.

16.1.1 Akım trafosu sınıflandırmaDoğru şekilde çalışmalarını sağlamak için, akım trafoları (CT), akım trafosusatürasyona başlamadan önce akımı minimum bir süre doğru şekilde tekrarüretebilmelidirler. Bu gerekliliği satürasyon için belirli bir sürede yerinegetirebilmeleri için, akım trafoları minimum bir sekonder e.m.f.’nin aşağıdabelirtilen niteliklerini sağlayabilmelidir.

Akım trafolarının nitelendirilmesi için birkaç farklı yol vardır. Gelenekselmanyetik çekirdekli akım trafoları genellikle bazı uluslararası ve ulusal standartlardoğrultusunda nitelendirilir ve üretilir. Bu standartlar belirli koruma sınıflarını dabelirtir. Çok sayıda farklı standart ve pek çok sınıflandırma olmasına karşın üç tipakım trafosu vardır:

• Yüksek artık mıknatıslanma tip akım trafosu• Düşük artık mıknatıslanma tip akım trafosu• Artık mıknatıslanma içermeyen akım trafosu

Yüksek artık mıknatıslanmalı tipin artık akısı için bir limiti yoktur. Bu akımtrafosu hava boşluğu olmayan bir manyetik çekirdeğe sahiptir ve artık akıneredeyse sonsuza kadar kalabilir. Bu tip trafolarda artık mıknatıslanma,satürasyon akısının %80’ine kadar çıkabilir. Yüksek artık mıknatıslanma tip akımtrafolarının tipik örnekleri IEC'ye göre P, PX, TPS, TPX; BS (eski İngilizStandardı)'na göre P, X ve ANSI/IEEE'ye göre boşluksuz sınıfı C ve K'dır.

Düşük artık mıknatıslanma tipin artık akıiçin bir limit belirtilir. Bu akım trafosuartık mıknatıslanma, satürasyon akısının %10’unu geçmeyecek düzeye indirecekşekilde küçük bir boşlukla üretilmiştir. Bu küçük boşluğun akım trafosunun diğerözellikleri üzerinde son derece küçük bir etkisi vardır. IEC sınıfı PR ve TPY düşükremenans tip akım trafolarıdır.

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 16Gereksinimler


Artık mıknatıslanma içermeyen tip akım trafolarında göz ardı edilecek seviyedeartık akı bulunur. Bu tip akım trafolarında artık mıknatıslanma yaklaşık sıfırdüzeyine indirgeyecek büyük hava boşlukları vardır. Bu hava boşlukları aynızamanda primer arıza akımından DC bileşeninin etkisini azaltır. Hava boşluklarıayrıca işletimin satüre olmamış bölgelerindeki ölçüm hassasiyetini de azaltır. IECsınıfına göre TPZ sınıfı artık mıknatıslanmasız tip akım trafosudur.

Farklı standartlar ve sınıflar satürasyon e.m.f.’sini farklı şekillerde nitelendirir.Ancak bu farklı sınıflardan değerler yaklaşık olarak karşılaştırılabilir. IEC 60044 –6 standardına göre anma eşdeğer sınırlandırıcı sekonder e.m.f. Eal IED için akımtrafosu gereksinimlerini belirlemek için kullanılır. Gereksinimler başka standartlaragöre de nitelendirilir.

16.1.2 KoşullarGereksinimler şebeke simülatörümüzde yaptığımız araştırmaların sonuçlarına görebelirlenmiştir. Akım trafosu modelleri yüksek artık mıknatıslanma ve düşük artıkmıknatıslanma tip akım trafoları için örnektir. Sonuçlar artık mıknatıslanmasız tipakım trafoları (TPZ) için her zaman geçerli olmayabilir.

Koruma fonksiyonlarının performansı simetrikten tam asimetrik arıza akımlarınakadar geniş bir aralıkta kontrol edilmiştir. Bu testlerde primer zaman sabitleriolarak en az 120 ms alınmıştır. Böylece aşağıdaki akım gereklilikleri hem simetrikhem de asimetrik arıza akımları için geçerlidir.

Koruma fonksiyonuna bağlı olarak fazdan toprağa, fazdan faza ve üç faz arızalar,farklı alakalı arıza pozisyonları için sınanmıştır; örn. ileri ve geri arızalar, bölge 1menzil arızaları, dahili ve harici arızalar. Korumanın güvenilirliği ve emniyetigecikme süreleri, istenmeyen çalışmaları, yönlülüğü, menzil aşımı, stabiliteyi vb.kontrol ederek doğrulanmıştır.

Akım trafosu çekirdeğindeki artık mıknatıslanma, bazı koruma fonksiyonlarındaistenmeyen çalışmalara veya küçük ek gecikme sürelerine neden olabilir.İstenmeyen çalışmalar kesinlikle kabul edilemeyeceğinden, emniyet için kritik olanarıza durumları için maksimum artık mıknatıslanma dikkate alınmıştır; örn. geriyönde ve harici arızalar. Ek gecikme süreleri riskinin ihmal edilebilir seviyedeolması ve işletimin çalışmama riskinin olmaması nedeniyle, artık mıknatıslanmagüvenilirlik çalışmalarında dikkate alınmamıştır. Aşağıdaki gereksinimler bunedenle tüm normal uygulamalar için geçerlidir.

Çok küçük olan ek gecikme süresi riskinden sakınmak için, artık mıknatıslanmayaek tolerans bırakılması genel geçer bir tavsiye olarak kolaylıkla verilemez. Bu türbir tavsiyenin verilip verilmemesi performans ve ekonomiklik koşullarına göredeğişebilir. Düşük artık mıknatıslanmaya sahip akım trafoları kullanıldığında (örn.TPY, PR), normal olarak ek tolerans gerekmez. Yüksek artık mıknatıslanmalı akımtrafoları için (örn. P, PX, TPS, TPX) ek tolerans kararı verilirken, tam asimetrikarızaların ve bununla birlikte arızanın ürettiği akı ile aynı yöndeki yüksek artıkmıknatıslanma, her ne kadar küçük olasılıklı olsa da, dikkate alınması gereklidir.Tam asimetrik arıza akımı, arıza yaklaşık sıfır gerilimde (0°) meydana geldiğinde

Bölüm 16 1MRK 511 262-UTR -Gereksinimler


elde edilir. Araştırmalar şebekedeki arızaların %95’inin, gerilimin 40° ile 90°arasında olduğunda meydana geldiğini göstermektedir. Ayrıca, tam simetrik arızaakımı tüm fazlarda aynı anda bulunmaz.

16.1.3 Arıza akımıAkım trafosu gereksinimleri, farklı pozisyonlardaki arızalar için maksimum arızaakımını temel alır. Maksimum arıza akımı üç faz arızalarda veya tek fazdantoprağa arızalarda meydana gelir. Tek fazdan toprağa arızada akım, toplam arızadöngüsündeki sıfır dizi empedansı, pozitif dizi empedansından daha az olduğunda,üç faz arızadaki akımdan daha fazla olacaktır.

Akım trafosu gereksinimlerini hesaplarken, ilgili arıza pozisyonu için maksimumarıza akımı kullanılmalıdır. Bu nedenle her iki arıza tipinin de dikkate alınmasıgerekir.

16.1.4 Sekonder tel direnci ve ek yükAkım trafosu sekonder bağlantı ucundaki gerilim, akım trafosu satürasyonunudoğrudan etkiler. Bu gerilim, devredeki sekonder telleri ve tüm rölelerin yükünüiçeren bir döngü içerisinde oluşur. Toprak arızalarında döngü, fazı ve normalde teksekonder telin direncinin iki katına sahip olan nötr teli içerir. Üç faz arızalarda nötrakım sıfırdır ve sadece faz tellerinin ortak nötr tele bağlandığı noktaya kadarkidirencin dikkate alınması gerekir. En sık kullanılan uygulama dört telli sekonderkablo kullanmaktır. Bu şekilde üç fazlı durum için sadece tek bir sekonder telindikkate alınması yeterlidir.

Sonuç olarak, tek sekonder telin direncinin iki katı olan döngü direnci, fazdantoprağa arızaların hesaplanması için kullanılmalıdır. Faz direncinin ve tek birsekonder telin direncinin hesaplanması, normal koşullarda üç faz arızalarınhesaplanmasında kullanılabilir.

Yük üç faz arızalar ve fazdan toprağa arızalar arasında önemli farklılıklargösterebileceğinden, her iki durumun da dikkate alınması önemlidir. Fazdantoprağa arıza akımının üç faz arıza akımından daha düşük olduğu durumda dahi,daha yüksek yüke bağlı olarak fazdan toprağa arıza akım trafosunu boyutlandırıyorolabilir.

Yalıtımlı veya yüksek empedans topraklı sistemlerde, fazdan toprağa arıza birboyutlandırma durumu değildir ve bu nedenle tek sekonder telin direnci budurumda tüm hesaplamalarda kullanılabilir.

16.1.5 Genel akım trafosu gereksinimleriAkım trafo oranı normal olarak güç sistem verileri, örneğin maksimum yük temelalınarak seçilir. Ancak, korumaya giden akımın, seçili akım trafosu oranı ilebirlikte tespit edilecek olan tüm arızaların minimum çalışma değerinden dahayüksek olduğu doğrulanmalıdır. Minimum işletim akımı farklı fonksiyonlar için



farklıdır ve normal olarak ayarlanabilir ve bu yüzden her fonksiyon kontroledilmelidir.

Akım trafosunun akım hatası, hassas rezidüel aşırı akım korumadaki çok hassas birayarın kullanılması olasılığını sınırlayabilir. Eğer bu fonksiyonun çok hassas birayarı kullanılacaksa, akım trafosunun doğruluk sınıfının, primer anma akımındakiakım arızasının ±%1 altında (örn. 5P) olması tavsiye edilir. Daha düşük doğrulukoranına sahip akım trafoları kullanılırsa, devreye alma sırasında istenmeyenrezidüel akımın gerçek değerinin kontrol edilmesi tavsiye edilir.

16.1.6 Anma eşdeğer sekonder e.m.f. gereksinimleriAkım trafolarının satürasyonu açısından, aşağıdaki anma eşdeğer sekonder e.m.f.Eal gereksinimlerini yerine getiren yüksek remenans ve alçak remenans tip akımtrafoları kullanılabilir. Faz açısı hatası söz konusu olduğunda, remenanssız tip akımtrafosu (TPZ) karakteristikleri iyi tanımlanmamıştır. Spesifik bir fonksiyon içinaçıkça tavsiyede bulunulmuyorsa, remenanssız tipin kullanılıp kullanılmayacağınısormak üzere ABB ile iletişim kurmanızı öneririz.

Aşağıdaki farklı fonksiyonlar için akım trafosu gereksinimleri IEC 60044-6standardına göre anma eşdeğer sınırlandırıcı sekonder e.m.f. Eal olaraknitelenmiştir. Farklı şekillerde nitelendirilmiş akım trafolarının gereksinimleri bubölümün sonunda verilmiştir.

16.1.6.1 Kesici arıza koruması

Akım trafoları, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha büyükveya buna eşit bir anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerine sahip olmalıdır:

sn Ral alreq op CT L 2

pn r

I SE E 5 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷

è øEQUATION1380 V1 EN (Denklem 93)

burada:

Iop Primer işletim değeri (A)

Ipn Primer akım trafosu anma akımı (A)

Isn Sekonder akım trafosu anma akımı (A)

Ir Koruma IED anma akımı (A)

RCT Akım trafosu sekonder direnci (W)

RL Sekonder kablo ve ek yük direnci W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz ve nötrtellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde teksekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için SR=0,250 VA/kanal



16.1.6.2 Yönsüz ani ve sabit zaman, faz ve rezidüel aşırı akım koruması

Akım trafoları, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha büyükveya buna eşit bir anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerine sahip olmalıdır:


pn r

I SE E 1,5 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada:

Iop Primer işletim değeri (A)





RL Sekonder kablo ve ek yük direnci W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz ve nötrtellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerde teksekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için SR=0,250 VA/kanal

16.1.6.3 Yönsüz ters zaman gecikmeli faz ve rezidüel aşırı akım koruması

Eğer yüksek ayarlanmış ani veya sabit zaman aşaması kullanılıyorsa Denklem 95ve Denklem 96 örneğinde belirtilen gerekliliklerin karşılanması gerekmez. Budurumda tek gereklilik Denklem 94 örneğinde verilmiştir.

Kullanılan tek aşırı akım koruma fonksiyonu invers zaman gecikme fonksiyonuise, akım trafolarının anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal değerinin, aşağıdaki gereklisekonder e.m.f. Ealreq değerinden daha yüksek olması gereklidir:


pn r

I SE E 20 I R RI I

æ ö³ = × × × + +ç ÷


burada

Iop Ters zaman fonksiyonunun ayarlanmış primer akım değeri (A)








RL Sekonder kablo ve ek yük direnci (W). Doğrudan topraklı sistemlerdekiarızalarda, faz ve nötr tellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksekempedans topraklı sistemlerde tek sekonder telin direnci arızalar içinkullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için SR=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A içinSR=0,250 VA/kanal

Iop değerinden bağımsız olarak, gereken maksimum Eal aşağıdaki şekilde belirlenir:

sn Ral alreq max k max CT L 2

pn r

I SE E I R RI I

æ ö³ = × × + +ç ÷


burada

Ikmax Yakındaki yalıtılmış arızalar için maksimum primer temel frekans akımı (A)

16.1.6.4 Yönlü faz ve rezidüel aşırı akım koruma

Yönlü aşırı akım fonksiyonu kullanılıyorsa, akım trafolarının anma sekonder e.m.f.Eal değeri, aşağıdaki gerekli sekonder e.m.f. Ealreq değerine eşit veya bundan dahayüksek olmalıdır:

sn Ral alreq k max CT L 2

pn r

I SE E I R RI I

æ ö³ = × × + +ç ÷


burada:

Ikmax Yakındaki ileri ve geri yalıtılmış arızalar için maksimum primer temel frekans akımı (A)



Ir Koruma IED’sinin anma akımı (A)


RL Sekonder kablo ve ek yük direnci (W). Doğrudan topraklı sistemlerdeki arızalarda, faz venötr tellerin bulunduğu döngü direnci kullanılmalıdır. Yüksek empedans topraklı sistemlerdetek sekonder telin direnci arızalar için kullanılmalıdır.

SR IED akım giriş kanalının yükü (VA). Ir=1 A için Sr=0,010 VA/kanal ve Ir=5 A için Sr=0,250 VA/kanal



16.1.7 Diğer standartlara göre akım trafoları için akım trafosugereksinimleriYukarıda IEC 60044-6 standardına göre anma eşdeğer sekonder e.m.f. Eal olarakifade edilen gereksinimleri karşılayan her tip geleneksel manyetik çekirdek akımtrafosu IED’lerle kullanılmak üzere uygundur. Farklı standartlardan ve röleuygulamaları için mevcut verilerden, akım trafosunun Eal ile karşılaştırılabiliryaklaşık bir sekonder e.m.f. değerini hesaplamak mümkündür. Bunu gereklisekonder e.m.f. Ealreq ile mukayese ederek, akım trafosu gereksinimlerini karşılayıpkarşılamadığı değerlendirilebilir. Bazı farklı standartlara göre gereksinimleraşağıda verilmiştir.

16.1.7.1 IEC 60044-1, sınıf P, PR ile uyumlu akım trafoları

IEC 60044-1’e uygun bir akım trafosu sekonder sınırlayıcı e.m.f. E2max ilebelirtilir. IEC 60044-6 standardına göre E2max değeri yaklaşık olarak buna karşılıkgelen Eal ile eşittir. Bu nedenle sınıf P ve PR’ye uygun akım trafolarının aşağıdakidenklemi karşılayan sekonder sınırlayıcı e.m.f. E2max değerine sahip olmaları gerekir:

2 max max alreqE E>


16.1.7.2 IEC 60044-1, sınıf PX, IEC 60044-6, sınıf TPS (ve eski İngilizStandardı, sınıf X) ile uyumlu akım transformatörleri

Bu sınıf sisteminde akım trafolarının nitelendirilmesi yaklaşık aynı anma diznoktası e.m.f. Eknee ile yapılır (sınıf PX için Ek, sınıf X için EkneeBS ve TPS içinsınırlayıcı sekonder gerilim Ual). IEC 60044-6 standardına göre Eknee değeri, bunakarşılık gelen Eal değerinden daha düşüktür. Eknee ile Eal arasında genel bir ilişkikurabilmek mümkün değildir, ancak normalde Eknee yaklaşık olarak Eal'in%80’idir. Böylece sınıf PX, X ve TPS akım trafoları, aşağıdaki durumu karşılayananma diz noktası e.m.f. Eknee değerine sahip olmalıdır:

Eknee » Ek » EkneeBS » Ual > 0.8 · (maximum of Ealreq)EQUATION2100 V1 EN (Denklem 99)

16.1.7.3 ANSI/IEEE'ye göre akım trafoları

ANSI/IEEE ile uyumlu akım trafoları kısmen farklı şekillerde nitelendirilir. Sınıf Cbir akım trafosu için anma sekonder terminal gerilimi UANSI nitelendirilir. UANSI ,



akım trafosunun standart yük için, %10 oran düzeltmesini geçmeden anmasekonder akımın 20 katında üreteceği, sekonder terminal güç gerilimidir. Çoksayıda standartlaştırılmış UANSI değeri vardır, örneğin bir C400 CT için UANSIdeğeri 400 V’dir. Buna karşılık gelen anma eşdeğer sınırlayıcı sekonder e.m.f.EalANSI aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:

Ea lANSI 20 Isn RCT UA NSI+× × 20 Isn RC T× × 20 Isn ZbANSI× ×+= =


burada:

ZbANSI Spesifik C sınıfı (W) için standart ANSI yük empedansı (yani karmaşık miktarı)

UANSI Spesifik C sınıfı (V) için sekonder bağlantı ucu gerilimi

Sınıf C’ye uygun akım trafoları aşağıdakileri karşılayacak bir hesaplanmış anmaeşdeğer sınırlayıcı sekonder e.m.f. EalANSI değerine sahip olmalıdırlar:

alANSI alreqE max imum of E>


ANSI/IEEE standardına uygun bir akım trafosu ayrıca, bir uyarma eğrisindentanımlanan diz noktası gerilimi UkneeANSI ile de nitelendirilir. Diz noktası gerilimiUkneeANSI normal olarak IEC ve BS standartlarına göre diz noktası e.m.f.’den dahadüşük bir değere sahiptir. IEC 60044 6 standardına göre, UkneeANSI yaklaşık olarakbuna karşılık gelen Eal değerinin %75’i olarak tahmin edilebilir. Bu nedenle ANSI/IEEE standardına uygun akım trafolarının, aşağıdakileri karşılayacak UkneeANSI diznoktası gerilimi olmalıdır:

EkneeANSI > 0.75 · (maximum of Ealreq)EQUATION2101 V1 EN (Denklem 102)

16.2 Gerilim trafo gereklilikleri

Koruma işlevinin performansı ölçülen giriş sinyalinin kalitesine bağlıdır. Kapasitifgerilim trafolarının (CVTs) neden olduğu geçici durumlar bazı korumafonksiyonlarını etkileyebilir.

Manyetik veya kapasitif gerilim trafoları kullanılabilir.

Kapasitif gerilim trafoları ((CVTs), ferro rezonans ve geçici durumlar ile ilgiliolarak IEC 60044–5 standardının gereklerini karşılamalıdır. CVT'ler ferro rezonansgereksinimleri standardın bölüm 7.4’de belirtilmiştir.



Üç farklı geçici durum tepki sınıfı T1, T2 ve T3 için verilecek geçici tepkiler,standart içinde bölüm 15.5'te belirtilmiştir. Her sınıftan CVT'ler kullanılabilir.

Koruma IED’sinde bu geçici durumlar için filtreler vardır ve bunlar CVT’lerinemniyetli ve doğru çalışmasını sağlar.

16.3 SNTP sunucu gereksinimleri

16.3.1 SNTP sunucu gereksinimleriKullanılacak olan SNTP sunucusu, IED’den en fazla 4-5 şalter veya yönlendiriciuzakta olan yerel şebekeye bağlanır. SNTP sunucusu sadece bu görev için ayrılmışolmalıdır veya en azından üzerinde gerçek zamanlı bir işletim sistemi bulunmalıdır.Üzerinde SNTP yazılımı bulunan herhangi bir PC olmamalıdır. SNTP sunucusukararlı olmalıdır; yani GPS gibi kararlı bir kaynaktan senkronize edilmeli veyasenkronizasyonsuz yerel olmalıdır. Yedeklemeli bir yapı içerisinde yerel SNTPsunucusunun senkronizasyon olmadan primer veya sekonder sunucu olarakkullanılması önerilmez.



Bölüm 17 Sözlükçe

AC Alternatif akım

ACT PCM600 içindeki uygulama yapılandırma aracı

A/D dönüştürücü Analog-sayısal dönüştürücü

ADBS Genlik ölü bant denetleme

AI Analog giriş

ANSI Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü

AR Otomatik tekrar kapama

ASCT Yardımcı özet akım trafosu

ASD Uyarlanır sinyal tespiti

AWG Amerikan Tel Ölçeği standardı

BI İkili giriş

BOS İkili çıkış durumu

BR Dış iki durumlu röle

BS İngiliz Standartları

CAN Kontrol Birimi Alan Ağı. Seri iletişim için ISO standardı(ISO 11898)

CB Devre kesici

CCITT Uluslararası Telgraf ve Telefon Danışma Kurulu.Uluslararası Telekomünikasyon Birliği dahilinde BirleşmişMilletler'in sponsor olduğu bir organdır.

CCVT Kapasitif Kuplajlı Gerilim Trafosu

C Sınıfı IEEE/ ANSI'ye göre Koruma Akım Trafosu

CMPPS Saniye başına birleşik mega darbe

CMT PCM600'de İletişim Yönetim aracı

CO çevrimi Kapalı-açık çevrimi

Eşyönlü G.703'ün dengelenmiş bir hat üzerinde iletim biçimi. İkibükümlü tel çiftini içerir ve her iki yönde bilgi iletiminimümkün kılar

COMTRADE IEC 60255-24'e göre standart format

Karşıt yönlü G.703'ün dengelenmiş bir hat üzerinde iletim biçimi. Dörtadet bükümlü tel çiftini içerir, bunlardan ikisi verinin her iki

1MRK 511 262-UTR - Bölüm 17Sözlükçe


yönde de iletilmesi için ve iki eş de saat işaretinin iletilmesiiçindir

CPU Merkezi işlemci ünitesi

CR Taşıyıcı alımı

CRC Çevrimli yedeklilik denetimi

CROB Kontrol rölesi çıkış bloğu

CS Taşıyıcı gönderimi

CT Akım trafosu

CVT Kapasitif gerilim trafosu

DAR Gecikmiş otomatik tekrar kapama

DARPA Gelişmiş Savunma Araştırma Projeleri Ajansı (TCP/IPprotokolünün vb.'nin ABD'li geliştiricisi)

DBDL Ölü veri yolu ölü hattı

DBLL Ölü veri yolu elektrikli hattı

DC Doğru akım

DFC Veri akış kontrolü

DFT Ayrık Fourier dönüşümü

DHCP Dinamik Sunucu Yapılandırma Protokolü

DIP anahtarı Basılı bir devre kartına monte edilmiş küçük anahtar

DI Dijital giriş

DLLB Ölü hat elektrikli bara

DNP IEEE/ANSI Standardı 1379-2000'e göre Dağıtılmış Şebeke

DR Bozulum kaydedici

DRAM Dinamik rastgele erişim belleği

DRH Bozulma raporu işleyici

DSP Dijital sinyal işlemcisi

DTT Doğrudan aktarım açma planı

EHV şebekesi Ekstra yüksek gerilim şebekesi

EIA Elektronik Endüstrileri Birliği

EMC Elektromanyetik uyumluluk

EMF (Elektrik Motiv Kuvvet)

EMI Elektromanyetik girişim

EnFP Uç arıza koruması

EPA Gelişmiş performans mimarisi

ESD Elektrostatik boşalma

Bölüm 17 1MRK 511 262-UTR -Sözlükçe


FCB Akış kontrol biti; Çerçeve sayım biti

FOX 20 Konuşma, veri ve koruma sinyalleri için modüler 20 kanallıtelekomünikasyon sistemi

FOX 512/515 Erişim çoğaltıcı

FOX 6Plus Optik fiber kabloları üzerinden dijital verinin yedi adet ikilikanala kadar iletim için kompak, zaman bölümlü çoğaltıcı

G.703 Yerel telefon şirketleri tarafından kullanılan dijital hatlariçin elektrik ve işlevsel açıklama. Dengelenmiş vedengelenmemiş hatlar üzerinden taşınabilir

GCM GPS alıcı modülü taşıyıcısı ile birlikte iletişim arayüz modülü

GDE PCM600'de grafik ekran editörü

GI Genel sorgulama komutu

GIS Gaz yalıtımlı şalt tesisi

GOOSE Genel nesneye yönelik trafo merkezi olayı

GPS Global konumlandırma sistemi

HDLC protokolü Yüksek düzeyli veri bağlantı kontrolü, protokol HDLCstandardına dayanır

HFBR konnektörtürü

Plastik fiber konnektörü

HMI İnsan-makine arayüzü

HSAR Yüksek hızlı otomatik tekrar kapama

HV Yüksek gerilim

HVDC Yüksek gerilim doğru akım

IDBS Entegre edici ölü bant denetleme

IEC Uluslararası Elektrik Komisyonu

IEC 60044-6 IEC Standardı, Aygıt trafosu – Bölüm 6: Geçici performansiçin koruyucu akım trafoları gereksinimleri

IEC 61850 Trafo istasyonu otomasyon iletişim standardı

IEC 61850-8-1 İletişim protokol standardı

IEEE Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü

IEEE 802.12 Bükümlü tel çifti veya fiber optik kablo üzerinde 100 Mbit/sn sağlayan bir şebeke teknoloji standardı

IEEE P1386.1 Yerel bara modülleri için PCI Mezzanine Kartı (PMC)standardı. Elektrikli EMF (Elektromotiv kuvvet) için PCISIG (Özel İlgi Grubu)'ndan mekanik ve PCI tekniközellikleri için CMC'ye (IEEE P1386, ayrıca OrtakMezzanine Kartı olarak bilinir) referans.



IEEE 1686 Trafo Merkezi Akıllı Elektronik Cihazlar (IED'ler) SiberGüvenlik Yetenekleri için Standart

IED Akıllı elektronik cihaz

I-GIS Akıllı gaz yalıtımlı şalt tesisi

Durum Aynı fonksiyonun IED'de birden fazla ortaya çıkma durumuvarsa, bunlar bu fonksiyonun durumları olarak ifade edilir.Bir fonksiyonun bir durumu aynı türün diğeri ile benzerolup, bununla birlikte IED kullanıcı arayüzlerinde farklı birnumaraya sahiptir. "Durum" kelimesi bazen bir türüntemsilcisi olan bilgi öğesi olarak tanımlanır. Aynı şekilde,IED'de bir fonksiyon durumu bir fonksiyon türü temsilcisidir.

IP 1. İnternet protokolü. Ethernet şebekeleri üzerindeçoğunlukla kullanılan TCP/IP protokol takımı için ağkatmanı. IP bağlantısız, en iyi girişim anahtarlamaprotokolüdür. Veri bağlantı katmanı yoluyla paketyönlendirme, bölümlendirme ve yeniden montaj sağlar.2. IEC standardına göre giriş koruması

IP 20 IEC standardı, düzey 20'ye göre giriş koruması

IP 40 IEC standardı, düzey 40'a göre giriş koruması

IP 54 IEC standardı, düzey 54'ye göre giriş koruması

IRF Dahili arıza sinyali

IRIG-B: Menzil Arası Enstrümantasyon Grup Zaman kodu format B,standart 200

ITU Uluslararası Telekomünikasyon Birliği

LAN Yerel alan ağı

LIB 520 Yüksek gerilim yazılım modülü

LCD Likit kristal ekran

LDD Yerel tespit cihazı

LED Işık yayıcı diyot

MCB Minyatür devre kesici

MCM Mezzanine taşıyıcı modülü

MVB Çok fonksiyonlu araç barası. İlk olarak trenlerde kullanımiçin geliştirilmiş standart haline getirilmiş seri bara.

NCC Ulusal Kontrol Merkezi

OCO çevrimi Açık-kapalı-açık çevrim

OCP Aşırı akım koruması

OLTC Yükte kademe değiştirici

OV Aşırı gerilim



Aşırı menzil Rölenin bir arıza durumunda nasıl davrandığını tarif edenbir terim. Örneğin, bir mesafe rölesine görünen empedans,denge noktasına (yani ayarlanmış menzile) uygulananarızaya görünür empedanstan daha küçük ise, bu mesaferölesi aşırı menzile uğramış demektir. Röle arızayı "görür",fakat belki de görmemesi gerekiyordu.

PCI Çevre birimi bileşen ara bağlantısı, yerel veri barası

PCM Darbe kod kiplenimi

PCM600 Koruma ve kontrol IED yöneticisi

PC-MIP Mezzanine kart standardı

PMC PCI Mezzanine kartı

POR Müsaadeli aşırı menzil

POTT Müsaadeli aşırı menzil aktarım açma

Proses barası Proses düzeyinde (yani ölçülen ve/veya kontrol edilenbileşenlerin yakınında) kullanılan bara veya LAN

PSM Güç kaynağı modülü

PST PCM600'de parametre ayar aracı

PT oranı Potansiyel trafo veya gerilim trafo oranı

PUTT Müsaadeli düşük menzil aktarım açma

RASC Senkron kontrol rölesi, COMBIFLEX

RCA Röle karakteristik açısı

RFPP Fazdan faza arıza için direnç

RFPE Faz toprak arızalar için direnç

RISC Azalmış talimat set bilgisayarı

RMS değeri Ortalama kare kök değeri

RS422 Dijital verinin noktadan noktaya bağlantılarda iletimi içindengeli seri arayüz

RS485 EIA standardı RS485'e göre seri bağlantı

RTC Gerçek zamanlı saat

RTU Uzak uçbirim

SA Trafo İstasyonu Otomasyonu

SBO Çalıştırmadan önce seç

SC Kapatmak için anahtar veya basma düğmesi

SCS İstasyon kontrol sistemi

SCADA Denetim, kontrol ve veri toplama

SCT IEC 61850 standardına göre sistem yapılandırma aracı



SDU Servis veri ünitesi

SMA konnektörü Alt minyatür sürüm A, sabit empedans ile birlikte A dişlikonnektör.

SMT PCM600'de sinyal matris aracı

SMS İstasyon izleme sistemi

SNTP Basit ağ zaman protokolü. Yerel alan ağlarında bilgisayarsaatlerini senkronize etmek için kullanılır. Böylece birşebekede her bir gömülü sistemde doğru donanım saatlerigereksinimini azaltır. Bunun yerine, her bir gömülü düğümuzaktan bir saat ile senkronize olur ve gerekli doğruluğusağlar.

SRY Devre kesici hazır durumu için anahtar

ST Açmak için anahtar veya basma düğmesi

Yıldız noktası Trafo veya jeneratörün Nötr noktası

SVC Statik VAr kompanzasyonu

TC Açma bobini

TCS Açma devre denetimi

TCP İletim denetim protokolü. Ethernet ve İnternet üzerinde ensık kullanılan iletim katman protokolü.

TCP/IP İnternet Protokolü üzerinde iletim denetim protokolü.4.2BSD Unix'de yer alan fiili standart Ethernet protokolleri.TCP/IP, DARPA tarafından ağlararası iletişim içingeliştirilmiş ve hem ağ katmanını hem de iletim katmanprotokollerini kapsamaktadır. TCP ve IP belirli protokolkatmanlarında iki protokolü belirlerken, TCP/IP ise Telnet,FTP, UDP ve RDP gibi tüm ABD Savunma Bakanlığıprotokol takımı ile ilintilidir.

TNC konnektörü Dişli Neill Concelman, BNC konnektörünün vida dişli sabitempedans sürümü

TPZ, TPY, TPX,TPS

IEC'ye göre akım trafosu sınıfı

UMT Kullanıcı yönetim aracı

Düşük menzil Rölenin bir arıza durumunda nasıl davrandığını tarif edenbir terim. Örneğin, bir mesafe rölesine görünen empedans,denge noktasına (yani ayarlanmış menzile) uygulananarızaya görünür empedanstan daha küçük ise, bu mesaferölesi aşırı menzile uğramış demektir. Röle arızayı"görmez", fakat belki de görmesi gerekiyordu. Ayrıca AşırıMenzil bakın.

UTC Koordineli Evrensel Zaman. Bureau International des Poidset Mesures (BIPM) tarafından sağlanan koordine edilmişzaman ölçeği; standart frekans ve zaman sinyallerinin



koordine edilmiş yayımına temel teşkil eder. UTC, EvrenselZaman 1 (UT1) ile senkronize etmek için tam "atlayışsaniye" sayısının eklenmesi ile Uluslararası Atom Saatinden(TAI) elde edilmiştir. Böylece, Dünya yörüngesinindışmerkezliliğine, dönüş ekseni eğimine (23,5 derece) izinverir, fakat UT1'in dayandığı Dünyanın düzensiz dönüşünügösterir. Koordineli Evrensel Zaman 24 saatlik dilimkullanılarak ifade edilir ve Gregoriyen takvimini kullanır.Bu havacılık ve deniz seyri için kullanılır. Bu ayrıca askeriolarak "Zulu saati" olarak da bilinir. "Zulu" fonetikalfabesinde "Z"yi gösterir, bu da sıfır boylam anlamına gelir.

UV Düşük gerilim

WEI Zayıf uç besleme mantığı

VT Gerilim trafosu

X.21 Çoğunlukla telekomünikasyon ekipmanları için kullanılandijital sinyalleme arayüzü

3IO Üç kez sıfır dizi akımı. Genellikle rezidüel veya topraklamaarızalı akım olarak bilinir

3UO Üç kez sıfır dizi gerilimi. Genellikle rezidüel gerilim veyanötr nokta gerilimi olarak bilinir



Bize ulaşın

ABB ABTrafo Otomasyon ÜrünleriSE-721 59 Västerås, İsveçTelefon +46 (0) 21 32 50 00Faks +46 (0) 21 14 69 18

ABB Elektrik Sanayi A.Ş.Substation Automation ProductsEsentepe Mah. Milangaz Cad. No:5834870 Kartal - İstanbul, TürkiyeTelefon +90 216 528 20 97Faks +90 216 387 77 07

www.abb.com/substationautomation

1MR

K 5

11 2

62-U

TR -

© C

opyr

ight

201

4 A

BB

. Tüm

hak

ları

sakl

ıdır.

bölme denetimi rec650 uygulama kılavuzu...uygunluk bu ürün, elektromanyetik uyumluluk (emc...

Documents