BÖLÜM-3

ELEKTRİK ENERJİSİ

1

ENERJİ DAĞITIMI

2

1. Enerji üretim yeri (santral)

2. Yükseltici trafo

3. Yüksek gerilim nakil hatları

4. Alt istasyonlar için düşürücü trafolar

5. Şehir içi yüksek gerilim hatları

6. Direk üstü düşürücü trafolar

7. Evler ve küçük işyerleri için servis

8. Giriş panosu

9. İç tesisat

ENERJİ DAĞITIMI

3

Elektrik

santralı

120 000-220 000 V 4800 V Alt istasyon

Ticari ve

endüstriyel

müşteriler

Semt

trafoları

Evler ve

küçük

işyerleri

380 V

TEK FAZIN ÖZELLİKLERİ

4

1. Akım tek iletkenle taşınır.

2. Genellikle evlerde ve küçük

ticari uygulamalarda kullanılır.

3. 12 Volttan 240 Volta kadar

değişik voltajlarda kullanılır.

4. Üç fazlı bir besleme hattından

alınabilir.

5. Motorları çoğunlukla başlatma

(kalkış) elemanı gerektirir.

Faz

Nötr

240 V

Nötr: En yakın trafonun topraklama hattıdır.

ÜÇ FAZIN ÖZELLİKLERİ

5

1. Genellikle ticari ve endüstriyel

tesislerde kullanılır.

2. Farklı voltaj kombinasyonları

oluşturulabilir.

3. Motorlardaki servis problemleri

azdır.

4. Tek fazlı güç için kullanılabilir.

5. Motor kalkış kapasitörleri

gerektirmez.

6. Voltaj balansı önemlidir.

S

R

T

380 V

380 V 380 V 240 V

240 V

240 V

Mp

1. faz

2. faz

3. faz

Nötr

TOPRAKLAMA

6

AMAÇ: Elektrik kullanan cihazlarda gövdeye oluşabilecek

kaçakları toprağa ileterek canlıları korumak

YÖNTEM: Binalarda bakır veya çinko plaka

toprağın içine gömülerek ana panoya kablo ile

bağlantı yapılır. Bu hat ana panodan diğer

panolara ve onlardan da elektrik prizlerine

bağlanır.

Plakaların yüzeyi tesisatın gücüne göre orantılı

büyüklükte seçilir.

TRAFOLARIN FONKSİYONU

7

YÜKSELTİCİ

1. Voltajı arttırır.

2. Akımı azaltır (P=E.I=sabit).

Not: Akım düşürüldüğü için elektrik enerjisi küçük

çaplı iletken hatlarıyla uzun mesafelere kolaylıkla

taşınabilir.

DÜŞÜRÜCÜ

1. Hat besleme voltajını aşağı düşürür.

2. Akımı arttırır.

TRAFOLAR

8

Giriş sargısı

(primer)

Çıkış sargısı

(sekonder)

Silisli saç

plakalar (nüve)

TRAFO HESAPLARI

9

Np/Ns =Ep / Es =Is /Ip

Np: Primer sarım sayısı

Ns: Sekonder sarım sayısı

Ep : Primer bobin gerilimi [volt]

Es : Sekonder bobin gerilimi [volt]

Is :Sekonder bobin akımı [Amper]

Ip :Primer bobin akımı [Amper]

YILDIZ BAĞLI TRAFO

10

ÜÇGEN BAĞLI TRAFO

11

DÜŞÜK HAT VOLTAJI

12

SEBEPLERİ:

1. Küçük çaplı kablo

kullanımı

2. Uzun kablo kullanımı

3. Yüklerin seri

bağlanması

4. Zayıf bağlantılar

5. Enerji beslemesi

yetersiz

6. Küçük boyutlu trafo

MOTORLARA ETKİSİ:

1. Kalkış momentini

azaltır.

2. Çalışma verimini

düşürür.

3. Sıcaklığı yükseltir.

BİR BİNANIN ELEKTRİK BAĞLANTI ŞEMASI

13

Kofre Ana pano Sayaç

Wh

Sigorta

Daire panosu

Normal priz

Glop lamba

Aplik lamba

Topraklı priz

Kapaklı priz

3.BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR

14

1. Enerji dağıtımını şema yardımıyla açıklayınız.

2. Tek fazın özellikleri nelerdir?

3. Üç fazın özellikleri nelerdir?

4. Topraklama hangi amaçla yapılır ve yöntemleri

nelerdir?

5. Trafoların fonksiyonu nelerdir?

6. Düşük hat voltajının sebepleri nelerdir?

7. Bir binanın elektrik şemasını çiziniz.