bÖlÜnme - ebaimg.eba.gov.tr/540/9f3/d13/fad/71f/f34/21d/979/e92/... · mitoz bölünme sonucu...

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ

MİTOZ BÖLÜNME

1

2

Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir.


Hücre bölünmesi ile yeni hücreler oluşmakta ve hücre sayısı artmaktadır.

Hücre Bölünmesinin Nedenleri• Sitoplazma- çekirdek oranının bozulması

• Hacim-yüzey oranının bozulması• Çekirdekten bölünme emrinin verilmesi

3


HÜCRE BÖLÜNMESİ

Mitoz Bölünme(vücut hücrelerinde gerçekleşir)

Mayoz Bölünme(eşey ana hücrelerinde gerçekleşir)

4

Düşüp yaralandığımızda bir süre sonra yaralarımız nasıl iyileşiyor?


Baharda budanan dallardan yeni dallar nasıl oluşuyor?

Mayalanma için kullanılan bir kaşık yoğurt bir litre sütün yoğurda

dönüşmesini nasıl sağlayabiliyor?

Bu olayların sebebi mitoz bölünmedir.

Mitoz Bölünmenin AmacıTek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise büyümeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlamaktır.

!

5


Mitoz Bölünmenin Özellikleri1. Vücut hücrelerinde görülür.

Ancak, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, alyuvarlar, gözün retinasındaki özelleşmiş

hücreler gibi bazı hücreler bir süre sonra bölünme yeteneklerini kaybederler.

6


2. Tek hücrelilerde çoğalmayı sağlar.

7


Çok hücrelilerde;

Eşeysiz üreme Büyüme ve gelişme Yenilenmeyi sağlar.

8


3. Bir hücreden mitoz bölünme ile 2 yavru hücre oluşur.

4. Oluşan yavru hücrelerin birbirleriyle ve ana hücreyle genetik yapıları aynıdır.

5. Oluşan hücrelerin kromozomlarının sayısı ve yapısı değişmez, aynı çeşit organellere sahiptirler. Ancak hücre büyüklükleri, organel sayıları ve sitoplazma miktarlarında farklılıklar oluşabilir.

6. Kalıtsal çeşitlilik yoktur.

2n

2n 2n

9


7. Hayat boyu devam eden bir olaydır.

8. Oluşan hücreler belli bir büyüklüğe ulaştığında tekrar mitoz bölünme geçirebilir.

9. Mitoz bölünme başlamadan önce hücre bölünmeye hazırlık dönemi geçirir.

10. Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi olarak birbirini takip eden evreler gerçekleşir.

11. Sinaps, tetrat ve parça değişimi görülmez.

12. Hücrelerin kontrolsüz bölünmesi kanserleşmeye neden olur.

10


Mitoz Bölünme EvreleriMitoz, çekirdek bölünmesiyle başlayan ve birbirini takip eden evrelerden oluşur.

Bölünmeye Hazırlık Döneminde:1- Hücre büyür ve bölünme büyüklüğüne ulaşır. 2- Hücredeki kalıtsal madde iki katına çıkar, DNA kendini eşler.3- Yaşamsal faaliyetler hızlanır. 4- Sentrozom kendini eşleyerek sentriolleri oluşturur. (Bitki hücresinde sentrozom eşlenmesi görülmez.)

11


Çekirdek bölünmesi - Çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar.- Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom halini alır.- Kromozomlardan kardeş kromatidler oluşur.- Sentrioller birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilir.Aralarında iğ iplikleri oluşur.

12


- Kromozomlar sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler. (Canlılarda kromozom sayısı bu evrede tespit edilir.)

13


-Sentromer bölgelerinden birbirine tutunan kardeş kromatidler birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilirler. Kromozom sayısı ve yapısı aynı hücrelerin oluşmasını sağlayan bu kardeş kromatidlerin ayrılması olayıdır.

14


- Çekirdek zarı ve çekirdekçik yeniden oluşmaya başlar.- Kromozomlar kromatin iplik halini alır.- İğ iplikleri kaybolur.

15


Sitoplazma bölünmesi: Hayvan hücrelerinde boğumlanma ile, bitki

hücrelerinde hücre çeperinden (hücre duvarı) dolayı ara lamel (ara plak) oluşumu

ile sitoplazma bölünmesi tamamlanır.

16


HücreYapı Hayvan hücrelerindeki mitozda Bitki hücrelerindeki mitozda

Sentrozom Sentrozom eşlenmesi olur. Sentrozom eşlenmesi olmaz.

İğ iplikleri Sentrozom tarafından oluşturulur. Sitoplazmadaki proteinlerce oluşturulur.

Sitoplazma bölünmesi Boğumlanarak ikiye ayrılır. Ara lamel oluşumu ile ikiye ayrılır.

17


Kromozom sayısı 94 olan bir hücre arka arkaya 3 mitoz bölünme geçiriyor.Bu bölünme sonucunda kaçar kromozomlu kaç hücre oluşur?

Mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı değişmez. Kromozom sayısı =94

Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden 2 hücre oluşur.

2n

2n

2n2n

2n

2n2n

2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n

2 x 2 x 2 = 8 hücre

18


Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden aynı kalıtsal bilgiye sahip 2 hücre oluşur.Mitoz bölünme tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise eşeysiz üremeyi, büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlar.

!

bÖlÜnme - ebaimg.eba.gov.tr/540/9f3/d13/fad/71f/f34/21d/979/e92/... · mitoz bölünme sonucu...

Documents