BMP15-1

ความตองการการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนคร Extension Needs of Large Agricultural Land Plot of Farmers in Sakon Nakhon Province

จรวฒ มงคล (Jirawut Mongkhol)* ดร.เบญจมาศ อยประเสรฐ (Dr.Benchamas Yooprasert)**

บ าเพญ เขยวหวาน (Bumpen Keowan)**

บทคดยอ

วตถประสงคเพอศกษา ความรความเขาใจและความตองการการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกร กลมตวอยาง 144 คน ท าการสมตวอยางแบบงายดวยการจบฉลาก เครองมอทใชคอแบบสมภาษณ ผลการวจยพบวา เกษตรกรสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญอยในระดบมากทสดเกษตรกรมความตองการในวธการสงเสรม 3 แบบ ไดแก แบบรายบคคลเนนการเยยมเยอนเปนหลก แบบรายกลมเนนการจดท าแปลงเรยนร แบบมวลชน เนน การไดรบขอมลจากหอกระจายขาวชมชน ซงความรทตองการใหมการสงเสรมมากทสด 3 ดาน ไดแก ดานการผลต เนน การแปรรปสนคา ดานการตลาดเนนชองทางในการจ าหนายและการจดการราคา ดานความรในกระบวนการเขาสการท าแปลงใหญ เนน ผลลพธทไดรบหลงจากเขารวมโครงการ สวนในดานการการสนบสนน เนน การไดรบความชวยเหลอจากผจดการแปลง

ABSTRACT

The study was conducted to study knowledge, understanding and need for the extension of the process of doing large agricultural land plot of farmers. The 144 samples were selected by random sampling methodology. The data were collected by interviewing the studied farmers using an interview form. The findings in this study were as follows: most of the studied farmers had knowledge and understanding of large agricultural land plot doing at the highest level. considering their need for the extension of large agricultural land plot doing, it was found that they needed 3 types of extension as follows: visiting at their plots which was a type of individual extension, setting learning plots which was a type of group extension, and receiving agricultural information from broadcasting tower in their community which was a type of mass extension. They needed the extension of agricultural knowledge at the highest level in 3 aspects as follows: In the aspect of production, they needed the extension of producing processed products; in the aspect of marketing, they needed the extension of distributing channels and price management, and in the aspect of knowledge procedure leading to large agricultural land plot doing, they needed the extension of the outcome they got after participating in the project, while in the aspect of supporting, they needed the extension of being supported from the ones who managed large agricultural land plots.

ค าส าคญ: ความตองการการสงเสรมการเกษตร การเกษตรแปลงใหญ จงหวดสกลนคร Keywords: Agricultural Extension Need, Large Agricultural Land Plot, Sakon Nakhon Province * นกศกษา หลกสตรเกษตรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเกษตรศาสตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ** รองศาสตราจารย สาขาวชาเกษตรศาสตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

- 494 -

BMP15-2

บทน า สถานการณในปจจบนการผลตสนคาเกษตร

มการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและมการแขงขนสงทงในดานปรมาณ คณภาพ และตนทนการผลตทสง ท าใหเกษตรกรรายยอยประสบปญหาในการผลตและจ าหนายสนคาเกษตร ตลอดจนโอกาสการเขาถงขอมลแหลงทน ทรพยากรและการตลาดไดนอย และจากการทเกษตรกรรายยอยตางคนตางผลต ท าใหยากตอการจดการผลผลต เพอใหสามารถแกไขปญหาดงกลาวกระทรวงเกษตรและสหกรณจงไดมนโยบายในเรองการจดท าแปลงการเกษตรขนาดใหญโดยใหเกษตรกรรายยอยมการรวมกลมและรวมพนทการผลตเปนแปลงขนาดใหญ ทมผจดการพนทเปนผบรหารจดการแปลง (กรมสงเสรมการเกษตร, 2558)

อภชาต (2558) ในปจจบนเกษตรกรมความตองการลดตนทนการผลต เพมมลคาสนคา ทงในดานการแปรรป การรวมตวกนตอรองในการเกบเกยว และมความตองการหนวยงานราชการเขามารวมพฒนา

จงหวดสกลนครไดคดเลอกศนยสงเสรมและผลตเมลดพนธขาวชมชนต าบลไฮหยอง อ าเภอพงโคน เขารวมโครงการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญ มสมาชกสมครเขารวมโครงการ 224 ราย พนท 2,000 ไร เปนจดน ารองการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญดานพช (ชนดพช ขาว)

ในการด าเนนการสงเสรมการเกษตรยงมปญหาในประเดนการสงเสรมทอาจไมตรงกบความตองการของเกษตรกร ดวยเหตน ผวจยจงตองการทจะศกษาความตองการการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนคร เพอน าผลการศกษาทไดไปใชเปนขอมลเพอก าหนดแนวทางในการพฒนากลม เกดการจดการผลตสนคาเกษตรในชมชนและสามารถจดการพนทการเกษตรใหเกดประโยชนสงสด สามารถพงพาตนเองได พรอมทงผทสนใจและหนวยงานทเกยวของสามารถน าขอมลทไดไปใชก าหนดแนวทางในการจดการการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญไดอยางเหมาะสมตอไป

วตถประสงคการวจย การวจยเรองนมวตถประสงคเพอศกษา (1) สภาพพนฐานทวไปของเกษตรกรทเขารวมท าเกษตรแบบแปลงใหญจงหวดสกลนคร (2) ความรความเขาใจเกยวกบข นตอนการท าเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรทเขารวมท าการเกษตรแบบแปลงใหญ จงหวดสกลนคร (3) ความตองการการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรทเขารวมท าเกษตรแบบแปลงใหญ จงหวดสกลนคร (4) ปญหาและขอเสนอแนะในการท าเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรทเขารวมท าเกษตรแบบแปลงใหญ จงหวดสกลนคร วธการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ เกษตรกรผเขารวมโครงการเกษตรแปลงใหญในจงหวดสกลนคร จ านวน 224 ราย โดยก าหนดขนาดกลมตวอยางทจะศกษาจากสตรทาโรยามาเน โดยใหมความคลาดเคลอนรอยละ 5 ไดกลมตวอยางจ านวน 144 รายคดเลอกกลมตวอยางโดยการสมตวอยางแบบงายเครองมอทใชในการวจยครงน เปนแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (structured interview) มการทดสอบความเชอมนของแบบสมภาษณกบเกษตรกรศนยขาวชมชนทไมใชกลมตวอยางจ านวน 20 ราย แลวน ามาวเคราะหหาคาความเชอมน ไดคาความเชอมนของประเดนตองการการสงเสรมการเกษตรของเกษตรกร เทากบ 0.904 และท าการปรบปรงแกไขกอนจดท าแบบสมภาษณฉบบสมบรณ มาวเคราะหโดยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป สถตทใชในการวเคราะหขอมล ประกอบดวย คาความถ คารอยละ คาต าสด คาสงสด คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ตอนท 1 สภาพพนฐานทางสงคมและเศรษฐกจของเกษตรกร ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา จ านวนสมาชกในครวเรอน แรงงานในครวเรอน และการรบรขอมลขาวสารดานการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ ลกษณะการถอครองทดน พนทเขารวมโครงการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ ผลผลตขาวเฉลยตอไร

- 495 -

BMP15-3

ตนทนการผลตขาวเฉลยตอไร และรายไดทงหมดจากการขายผลผลตขาว โดยมลกษณะค าถามเปนแบบปลายปดและปลายเปด มค าตอบใหเลอกเปนแบบใหเลอกค าตอบเดยว แบบให เลอกตอบหลายค าตอบ และเตมค าในชองวาง

สวนลกษณะค าถามการรบรขอมลขาวสารดานการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ เปนแบบใหเลอกตอบโดยแบงเปน 5 ระดบ ดงน

5 เทากบ ระดบการไดรบรขอมลขาวสารมากทสด

4 เทากบ ระดบการไดรบรขอมลขาวสารมาก

3 เทากบ ระดบการไดรบรขอมลขาวสารปานกลาง

2 เทากบ ระดบการไดรบรขอมลขาวสารนอย

1 เทากบ ระดบการไดรบรขอมลขาวสารนอยทสด

ตอนท 2 ความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนครเปนค าถามใหเลอก เปนแบบใหเลอกตอบเพอทดสอบความรของเกษตรกรผ ปลกมนส าปะหลง มท งหมด 15 ขอค าถาม ท งนไดใหคะแนนถก เทากบ 1 คะแนน ผด 0 คะแนน รวมคะแนนเตม 15 คะแนน

ตอนท 3 ค วามตองการว ธ ก ารส ง เส ร มการเกษตรของเกษตรกรทเขารวมเกษตรแปลงใหญในจงหวดสกลนครเปนลกษณะค าถามแบบปลายปด มค าถามใหเลอกเปนแบบมาตรประมาณคา (rating scale) ก าหนดใหแตละขอม 5 ระดบ โดยก าหนดคะแนนในแตละระดบดงน

5 เทากบ ระดบความตองการมากทสด 4 เทากบ ระดบความตองการมาก 3 เทากบ ระดบความตองการปานกลาง 2 เทากบ ระดบความตองการนอย 1 เทากบ ระดบความตองการนอยทสด

ตอนท 4 ปญหาและขอเสนอแนะดานขนตอนการเขาสกระบวนการแปลงใหญ ดานการสงเสรมการเกษตร และดานการสนบสนน เปนค าถามแบบปลายปด มค าถามใหเลอก 3 ระดบ คอ

3 เทากบ ระดบปญหามาก 2 เทากบ ระดบปญหาปานกลาง 1 เทากบ ระดบปญหานอย สวนขอเสนอแนะเปนลกษณะค าถามแบบ

ปลายเปดเพอใหผตอบสามารถตอบค าถามไดโดยเสร (free response) ผลการวจย

1. สภาพพนฐานทางสงคมและเศรษฐกจ ก. ขอมลพนฐานสงคมของเกษตรกร

เกษตรกรมากกวาครงเปนเพศชาย มอายเฉลย 52.31 ป เกษตรกรเกอบครง มการศกษาระดบประถมศกษา มจ านวนสมาชกในครวเรอนเฉลย 4.64 คน เกษตรกรมจ านวนแรงงานในครวเรอนเฉลย 3.01 คน ส าหรบแหลงขอมลขาวสารดานดานการสงเสรมการเกษตร จ าแนกได 4 แหลง คอ (1) แหลงทมาของขอมลขาวสารท เปน สอบคคล สวนใหญไดจากเจาหนาท รฐ (2) แหลงทมาของขอมลขาวสารทเปนสอกลม สวนใหญไดจากการอบรม/สาธต (3) แหลงทมาของขอมลขาวสารทเปนสอมวลชน สวนใหญไดจากนทรรศการ/-การจดงาน (4) แห ลง ท ม าของขอ มลข าวสารท เปน ส อเทคโนโลยสารสนเทศ สวนใหญไดจากเฟชบก โดยภาพรวมเกษตรกรมระดบการรบรขอมลขาวสารดานการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญจากแหลงขอมลขาวสารจาก 4 แหลง อยในระดบปานกลาง

ข. สภาพพนฐานทางเศรษฐกจ เกษตรกร มจ านวนลกษณะถอครองทดนสวนมากเปนของตนเอง มพนทเขารวมโครงการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญเฉลย 9.75 ไร ผลผลตขาวเฉลย 532.85 กโลกรมตอไร ตนทนการผลตขาวเฉลย 4,234.03 บาทตอไร รายไดท งหมดจากการขายผลผลตขาวนาป ป 2557 เฉลย 42,972.22 บาทตอครวเรอน

- 496 -

BMP15-4

2. ระดบความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนคร

เกษตรกรเกอบท งหมดมความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในระดบมากทสด รองลงมาเกษตรกรมความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในระดบมาก โดยเกษตรกรมคะแนนความรความเขาใจเกยวกบการท าการเกษตรแบบแปลงใหญ เฉลย 14.75 คะแนน จาก 15 คะแนน

3. ความตองการวธการสงเสรมของเกษตรกรทเขารวมเกษตรแปลงใหญ

(1) ความตองการในวธการสงเสรมของเกษตรกรทเขารวมเกษตรแปลงใหญ

ก. ความตองการสงเสรมการแบบรายบคคล โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. การเยยมเยยนในพนท 2. การไปพบเจาหนาทดวยตนเอง 3. การตดตอกบเจาหนาททางโทรศพท โดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการสงเสรมแบบรายบคคลในระดบมากทสด

ข. ความตองการสงเสรมแบบรายกลม โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. การจดท าแปลงเรยนร 2. การศกษาดงานการฝกอบรม 3. การเรยนรจากศนยเรยนร4.การจดการประกวดแขงขน โดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการสงเสรมแบบรายกลม ในระดบมากทสด

ค. ความตองการสงเสรมแบบรายมวลชน โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. หอกระจายขาวชมชน 2. เอกสารทางวชาการ 3.ตองการการเผยแพรผานวทยชมชน 4. การรณรงค 5.การเผยแพรทางอนเตอรเนต 6. การเผยแพรผานโทรทศนโดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการสงเสรมแบบรายมวลชน ในระดบมาก

(2) ความตองการความรในการแนะน าสงเสรมของเกษตรกรทเขารวมเกษตรแปลงใหญ

ก. ความตองการความรดานการผลต เรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ตองการความรดานการแปรสนคา 2. การจดการโรคและแมลงศตรพช 3. ปย 4. พนธ 5. การใหความรการเขาสมาตรฐานสนคา 6. การเตรยมดน 7. การจดการหลงการเกบเกยว โดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการความรดานการผลตในระดบมากทสด

ข. ความตองการความรดานการตลาดโดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1.ตองการความรดานชองทางในการจ าหนายและการจดการราคาสนคา 2.การเพมมลคาสนคา 3.การจดสถานทจ าหนายผลตภณฑ โดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการความรดานการตลาด อยในระดบมากทสด

ค. ค ว า ม ต อ ง ก า ร ค ว า ม ร ด า นกระบวนการเขาสการท าการเกษตรแปลงใหญ โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ตองการความรดานผลลพธทไดรบหลงจากเขารวมโครงการ 2. ขนตอนสมครเขารวมโครงการ 3. การเลอกพนทเขารวมโครงการโดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการความรดานกระบวนการเขาสการท าการเกษตรแปลงใหญ ในระดบมากทสด

(3) ความตองการการสนบสนนจากการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ

ก. ความตองการการสนบสนนจากการสงเสรม โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ตองการการสนบสนนในเรองการใหความชวยเหลอจากผ จดการแปลง 2. ดานการจดหาตลาดใหกบสนคา 3. ปจจยการผลตเมลดพนธปย ฯลฯ 4. องคความรในการผลต การเขาสมาตรฐาน 5. การสนบสนนจากหนวยงานราชการและองคการปกครองสวนทองถน 6. จากผ น าชมชน ก านน ผ ใหญบาน 7. จากภาคเอกชน 8. แหลงเงนทน ตามล าดบ โดยในภาพรวมเกษตรกรมความตองการการสนบสนนจากการสงเสรม ในระดบมากทสด

- 497 -

BMP15-5

4. ปญหาและขอเสนอแนะในการท าเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนคร

ป ญ ห า (1) ด าน ข น ต อ น ก าร เข า สกระบวนการแปลงใหญโดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ปญหาเรองการประชาสมพนธใหความรโครงการไมชดเจน 2. เรองมความยงยากในการจดท าขอมลเกษตรกรและการบนทกพกด GPS รายแปลง 3. เรองมเงอนไขในการสมครเขารวมโครงการยงยาก 4. มขอจ ากดในเรองพนทเขารวมโครงการตามล าดบ โดยในภาพรวมเกษตรกรมปญหาดานขนตอนการเขาสกระบวนการแปลงใหญในระดบนอย

(2) ดานการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ

ก. เจาหนาทสงเสรมการเกษตรโดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. เจาหนาทภาครฐใหการสนบสนนกลมนอยเกนไป 2. เจาหนาทสงเสรมใหขอมลไมชดเจน 3. เจาหนาทมเวลาตรวจเยยมนอยเกนไป 4. เจาหนาทสงเสรมไมมความชดเจนเรองการสงเสรม 5. ผจดการแปลงใหญใหการสนบสนนนอยเกนไปตามล าดบ โดยในภาพรวมเกษตรกรมปญหาเนอหาทสงเสรมในระดบนอย

ข. ว ธการสงเส รมโดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. มแปลงเรยนรและแปลงตนแบบนอย 2. ขาดเอกสารวชาการเผยแพร 3. การออกเผยแพรความรดานแปลงใหญใหกบสาธารณะชนศนยบรการดานความรมนอยเกนไป 4. มการจดอบรมใหความรไมเพยงพอ ตามล าดบโดยในภาพรวมเกษตรกรมปญหาวธการสงเสรมในระดบปานกลาง

ค. เนอหาทสงเสรม โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ขอมลเนอหาทสงเสรมนอยเกนไป 2. ขอมลเนอหาทสงเสรมไมสอดคลองความตองการของกลม 3. ขอมลเนอหาทสงเสรมมความยงยากสลบซบซอนตามล าดบโดยใน

ภาพรวมเกษตรกรมปญหาเนอหาทสงเสรมในระดบนอย

ง. สมาชกท เขารวมโครงการโดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. สมาชกขาดเงนทนในการผลตสนคา 2. สมาชกกลมขาดความเขมแขง 3. สมาชกมแรงงานในครวเรอนนอย 4. สมาชกขาดความรในการท าเกษตรแปลงใหญ 5. คณะกรรมการกลมขาดความเขมแขง ตามล าดบ โดยในภาพรวมเกษตรกรมปญหาสมาชกทเขารวมโครงการในระดบนอย

สรป โดยภาพรวมเกษตรกรมปญหาดานการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญอยในระดบนอย โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดง น ว ธการสง เส รม สมาชก ท เขารวมโครงการ เจาหนาทสงเสรมการเกษตร และเนอหาทสงเสรม ตามล าดบ

(3) ดานการสนบสนน ก. การสนบสนนโดยเรยงล าดบ

ประเดนตามคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน 1. ปจจยการผลตไมม คณภาพ 2. ปจจยการผลตทไดรบไมเพยงพอ 3.ปจจยการผลตทไดรบมความลาชาไมทนตอฤดกาลผลต 4. ปจจยการผลตไมตรงตอความตองการของกลมตามล าดบ โดยภาพรวมเกษตรกรมปญหาในระดบนอย

สรป โดยภาพรวมเกษตรกรมปญหาในการท าเกษตรแบบแปลงใหญของเกษตรกรในจงหวดสกลนครอยในระดบนอย โดยเรยงล าดบประเดนตามคาเฉ ลยจากมากไปหานอย คอ ดานการสงเส รมการเกษตรแบบแปลงใหญ ประเดนปญหารองลงมา คอ ดานข นตอนการเขาสกระบวนการแปลงใหญ และประเดนปญหานอยสด คอ ดานการสนบสนน

- 498 -

BMP15-6

อภปรายและสรปผลการวจย ความรความเขาใจเกยวกบขนตอนการด าเนนการเกษตรแบบแปลงใหญ

จากผลการวจย พบวาเกษตรกรมความรความเขาใจในเรองขนตอนการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญและขนตอนการด าเนนการ ในระดบมากทสด ทงนเพราะ กลมเกษตรแปลงใหญจงหวดสกลนครเปนกลมทถกคดสรรจากจงหวดสกลนครใหเปนกลมน ารองของจงหวด สมาชกมจ านวนนอย ท าใหงายตอการพฒนากลม เจาหนาทสงเสรมการเกษตรสามารถเขาถงและใหความรกลมไดงาย กลมเกษตรกรมความเขมแขง หนวยงานราชการในจงหวดใหความส าคญในการรวมบรณการและรวมเขาพฒนากลม ความตองการวธการสงเสรมการเกษตร

1. ว ธ ก าร ส ง เส รม จ ากก ารวจย พบ ว า เกษตรกรมความตองการวธการสงเสรมแบบรายบคคลในประเดนการเยยมเยยนในพนทมากทสด แบบกลมอยากใหมการจดท าแปลงเรยนร แบบมวลชน โดยผานหอกระจายขาวมากทสด อาจเปนเพราะกลมเกษตรกรเปนกลมทจงหวดคดเลอกเปนกลมน ารองท าใหเปนเกษตรกรทมความสนใจในดานการเกษตรมความตองการความรเพอพฒนาอาชพ โดยสนใจทอยากไดแปลงเรยนร และรบฟงขาวสารจากหอกระจายขาวในหมบานซงเปนสอทเขาถงกลมไดเปนอยางด

2. ความ ตองการความ ร ในการแนะน าสงเสรม เกษตรกรมความตองการ ความรดานการผลตใน เรอง การแปรรปสนคามากท สด ในดานของการตลาด พบวาเกษตรกรมความสนใจ ชองทางในการจดจ าหนายและการจดการสนคา และความรดานกระบวนการเขาสการท าการเกษตรแบบแปลงใหญ เกษตรกรอยากทราบผลลพธทไดรบหลงจากเขารวมโครงการ ซงสอดคลองกบหลกการและเหตผลการท าเกษตรแปลงใหญ อภชาต (2558) ในปจจบนเกษตรกรมความตองการลดตนทนการผลต เพมมลคาสนคา ทงในดานการแปรรป การรวมตวกนตอรองในการเกบเกยว

และมความตองการหนวยงานราชการเขามารวมพฒนาและอาจเปนเพราะวากลมเกษตรกรทเขารวมโครงการมความเขมแขง มความตองการพฒนาการผลตและเพมรายไดใหไดมากกวา นอกเนอจากการขายขาวเปลอกทวไป

3. ความตองการการสนบสนนจากการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ พบวา มความตองการในระดบมาก ตามล าดบดงน เรองการใหความชวยเหลอจากผจ ดการแปลง เรองดานการจดหาตลาดใหกบสนคา ปจจยการผลต องคความรในการผลต การเขาสมาตรฐานสนคา การสนบสนนจากหนวยราชการ อปท. จากผน าชมชน ก านนผใหญบาน จากภาคเอกชน และแหลงเงนทน และการสนบสนนตามล าดบ ซง สอดคลองกบนโยบายของกระทรวงเกษตรและสหกรณทมงเนนใหผจดการมบทบาทส าคญในการจดการแปลงใหญ เกษตรกรมความรและเขาใจบทบาทของผจดการแปลงเปนอยางด และเปนโครงการใหมจงมความตองการสนบสนนจากผจดการแปลง

4. ปญหา พบวาปญหาในขนตอนการเขาสกระบวนการแปลงใหญ ปญหาดานการสงเสรม ดานการสนบสนน อยในระดบทนอย โดยเกษตรกรม ขอเสนอแนะดานการสงเสรมคอมากทสด อยากใหภาครฐชวยหาตลาดใหกบสนคาของกลม และดานการสนบสนนมากทสดคอ อยากใหภาครฐชวยเหลอปจจยการผลต ขอเสนอแนะ

1. ผจ ดการแปลงควรมการสนบสนน และเขามามบทบาทในกลมใหมาก

2. ส านกงาน เกษตรและสหกรณจงหวดสกลนครและส านกงานเกษตรจงหวดสกลนครควรมการประชาสมพนธโครงการฯ ใหกบกลมเกษตรกรอยางสม าเสมอและทวถง

3. ส านกงานเกษตรจงหวดสกลนครหรอมหาวทยาลยในพนทควรสนบสนน ใหความรเกยวกบ

- 499 -

BMP15-7

การแปรรปผลตภณฑ ตามความตองการของกลมสมาชกเกษตรแปลงใหญ

4. ในการออกสงเสรมการเกษตรใหกลมเกษตรกรแปลงใหญนกสงเสรมควรออกเยยมเยยนเกษตรกรอยางสม าเสมอ และควรจดท าแปลงสาธต แปลงเรยนร ในพนทเพอเปนตนแบบใหเกษตรกรเรยนร เพอเพมประสทธภาพการผลตสนคา

5. หนวยงานสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณในจงหวดสกลนครควรใหการสนบสนนปจจยทมคณภาพและมความจ าเปนเพอใหเกษตรกรน าไปใชไดอยางเกดประโยชนสงสด ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ควรมการศกษาและวจยดานการตลาด ดานการแปรรปสนคา เพอเปนแนวทางในการพฒนาเกษตรแบบแปลงใหญตอไป กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบพระคณคณาอาจารย มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราชทกทานอยางสง ทใหความรดานวชาการ เกษตรกรผเขารวมโครงการสงเสรมการเกษตรแปลงใหญจงหวดสกลนคร ทสละเวลาและใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามพรอมกนนขอขอบคณ เพ อนมหาบณฑต รน ท 14 ท ใหการสนบสนน ชวยเหลอ และใหก าลงใจ

เอกสารอางอง กรมสงเสรมการเกษตร. คมอการสงเสรมการเกษตร

แบ บ แป ล ง ให ญ . ก ร ง เท พ มห าน ค ร : ส านกพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด; 2558.

อภชาต พงษศรหดลชย. การสงเสรมเกษตรแปลงใหญ. เอกสารประกอบการสมมนาเรองการสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ ; 20 กรกฎาคม 2558; จงหวดอดรธาน.

- 500 -