boekenborrel 6-11-2014 pesthuys podium maastricht
TRANSCRIPT
BOEKENBORRELPesthuystheater Maastricht
6-11-2014
1
2
3
Trainer
HR
Coach
Veiligheid
Maastricht
Juni Daalmans
Organisatie
4
5
organisatie psychologie
neuro- psychologie
veiligheidskunde
ENKELE HERSENCELLEN
6
BELANGRIJKSTE INZICHTEN• leren = maken verbindingen tussen hersencellen
• afleren = afsterven van verbindingen
• gedrag
• wordt aangejaagd door onze instincten (drijfveren)
• is opgebouwd uit automatismen
• is vooral onbewust7
8
Omstandigheden
Bewuste
Geautomatiseerde
Instinctieve
Gedrag
INSTINCTIEVE• Aanleg, DNA, bijdrage van voorouders aan ons leven
• Doel is overleven als menselijke soort, veiligheid
• Best practice van 20.000 jaar terug
• Deels voorgeprogrammeerd (bijv. angst voor slang / spin)
• Deels te programmeren (bijv angst voor auto)
• Resultaat: onbewust inspelen op de omstandigheden
9
INSTINCTEN
• Emotie staat centraal, bij veiligheid is dat pijn / angst
• Groepsdieren: angst voor eenzaamheid
• Kudde-instinct
• Reddersinstinct
10
GEAUTOMATISEERDE• Nagenoeg leeg bij geboorte, vorming door leerprocessen
• Doel: benutten mogelijkheden van de omgeving
• Leren geschiedt door ervaring, ook door training/opleiding
• Zetten potentie om in competentie
• Levenslang proces
• Resultaat: onbewuste automatismen en patronen11
coördinatie-centrum
moto-riek
cognitie
waar-neming
12Instinctieve
BEWUSTZIJN• Heeft geen vaste woon- verblijfplaats in brein
• Doel: inspelen op onverwachte omstandigheden
• Kan bedenken en creëren wat er niet is
• Wakend bewustzijn: supervisor
• Actief bewustzijn: focus op taak of plaats
• Slapend bewustzijn: associatief dagdromen (niet-bewust)13
OMSTANDIGHEDEN• Maken leven mogelijk
• Levert prikkels waar mens op reageert
• Grote bepalende factor van gedrag
• Lokt gedrag uit
• Makkelijkst te regisseren 14
EEN BLIK IN HET BREIN
15
16
Alle functies beïnvloeden elkaar
17
MEER INFORMATIE?• www.brainbasedsafety.nl
• Gratis blog via www.brainbasedsafety.nl/blog
• Open training BBS http://brainbasedsafety.nl/?p=300
• Boek: Veilig werkgedrag via Brain Based safety
18
19
Onze waarneming (sense) en registratie van risico’s in onze omgeving.
Het is het resultaat van een leerproces, waarbij steeds een prikkel gekoppeld wordt aan angst.
Deze combinatie wordt opgeslagen in een speciaal “pas op” archief in ons brein.
Risico sensitiviteit is vooral nietbewust.
risico sensitiviteit
RISICO SENSITIVITEIT
20
Net als met onze kinderen,
kunnen we nieuwe medewerkers of bestaande medewerkers bij nieuwe taken
opvoeden in het ervaren van gevaren
risico sensitiviteit
RISICO SENSITIVITEITIN DE PRAKTIJK
21
Het vermogen om risico’s te detecteren te ontdekken in onze omgeving, werkprocessen en plannen.Risico begrip werkt dag en nacht onbewust en scant al onze activiteiten op mogelijke risico’s en losse eindjes.
Als je tijdens het avondeten ineens denkt aan iets dat je overdag vergeten bent, dan is dit proces aan het werk.Risicobegrip komt tot stand door een samenwerking van ons cognitief centrum (begrip) en ons angstcentrum (pas op!)
risico begrip
RISICO BEGRIP
22
Hoe meer dat de werkprocessen begrepen worden,hoe sterker dat risico begrip zijn werk kan doen.
Uitleggen wat er gebeurt, helpt de ontwikkeling van Risicobegrip
risico begrip
RISICO BEGRIP IN DE PRAKTIJK
23
De combinatie van risicosensitiviteit en risicobegrip.
Samen vormen ze het startpunt voor vele veiligheidsgerelateerde acties.
Zonder de hulp van de MRI-scanner zouden we het verschil tussen beide processen moeilijk kunnen zien.
RISICO DETECTIE
24
We zien hier het belang van goed voorbereide medewerkers.
Overal waar nieuwe opdrachten zijn (vaak bij aannemers van werk - contractoren) is het vooraf voeden met de essentie en de gevaren cruciaal.
RISICO DETECTIE IN DE PRAKTIJK
25
risico evaluatie
Een inschattingsproces op basis waarvan het brein bepaalt of er actie nodig is om een bepaald risico te verminderen zodat het niet kan leiden tot beschadiging van jezelf of je omgeving.
De potentiele schade en de optredingskans zijn van belang in die afweging.
Ons zelfvertrouwen (inschatting dat we een situatie aankunnen) heeft een grote invloed op risico-evaluatie.
RISICO EVALUATIE
26
risico evaluatie
Aandacht voor het zelfbeeld en zelfoverschatting (hoe goed ben ik in deze taak) middels feedback
Aandacht voor het minimaliseren van optredingskans
Aandacht voor gewenning - job rotatie
RISICO EVALUATIE IN DE PRAKTIJK
27
perceptie regels
Regels helpen om gedrag te reguleren.We houden ons meer aan regels als we:- het voordeel ervan inzien,- de balans tussen kosten en opbrengsten reëel vinden.
Helaas zijn kosten meer zichtbaar dan opbrengsten en ook altijd eerder dan de opbrengsten.
PERCEPTIE VAN REGELS
28
perceptie regels
Regel = kennis
Aandacht voor toegevoegde waarde van navolging i.p.v. verplichting
Demonstreer de kosten van onveilig gedrag
PERCEPTIE VAN REGELSIN DE PRAKTIJK
29
Druk is middel om paraatheid te creëren
Paraatheid is cruciaal voor veilig gedrag
Gezonde druk ontstaat vanuit besef dreiging
Ongezonde druk vanuit irritatie of hoge normen. Die creëren we zelf en kan leiden tot niet adequate reacties.
paraatheid
PARAATHEID
30
Optimale stress is het toverwoord
Omgeving (baas) kan druk opvoeren als men teveel in de comfortzone zit en druk reduceren als men zich
paraatheid
PARAATHEIDIN DE PRAKTIJK
31
We zijn zoogdieren, geconditioneerd om bij elkaar te blijven.Lid zijn van de groep hoort bij ons overlevingsmechanisme.
Een groep staat ons maar een beperkte afwijking van de norm toe.Bij te veel afwijking wordt je gepest of verstoten.
We volgen daarom een groep, zelfs als die zich onveilig gedraagt.
perceptie gedrag team
PERCEPTIE VAN TEAMGEDRAG
32
Wees alert op teamleden aan de rand van de groep - extra gevoelig om dingen te doen, alleen om erbij te horen
Collectieve overtreding vraagt om collectieve aanpak
In uiterste geval informele sociale leiders die onveilig gedrag promoten, uit groep halen
perceptie gedrag team
PERCEPTIE VAN TEAMGEDRAGIN DE PRAKTIJK
33
Leider = belangrijk rolmodel met macht Perceptie richt zich vooral op gedrag, in mindere mate op woorden (betekenis)
Vertrouwen door:- consistentie woord-daad- bewaken grenzen
perceptie gedrag leider
PERCEPTIE GEDRAG LEIDER
34
Versterken besef rolmodel Onderzoeken van uitdragen boodschap door daden
Intercollegiale feedback
perceptie gedrag leider
PERCEPTIE GEDRAG LEIDERIN DE PRAKTIJK
35
perceptie veiligheids-
prikkels
Sommige processen in ons brein werken op basis van associatie.Hoe sterker de associatie, hoe sterker de neiging om volgens die associatie te handelen.Reclame is op dit principe gebaseerd, veiligheidsgedrag ook.
Veiligheidsgedrag is gerelateerd aan de hoeveelheid en versheid van veiligheidsprikkels die we ontvangen.
PERCEPTIE VEILIGHEIDSPRIKKELS
36
perceptie veiligheids-
prikkels
Regisseer de veiligheidsboodschappen
Ververs prikkels, vernieuw campagnes
Ook boodschappen die onbewust worden waargenomen hebben effect
PERCEPTIE VEILIGHEIDSPRIKKELSIN DE PRAKTIJK
37
veilig gedrag
Veilig gedrag is het resultaat van vele processen die tegelijk in ons brein plaatsvinden.
Deze processen beïnvloeden elkaar wederzijds (+ of -) in stemrondes.
Wil = uitkomst van stemronde.
Verreweg de meest processen zijn niet- of onbewust.
VEILIG GEDRAG =
38
veilig gedrag
Oefenen is veel sterker dan uitleggen
Gun het bewuste zijn eigen taak, verwar die niet met andere taken (multitasking)
Besef die ingesleten gedrag niet verandert door een goede uitleg
VEILIG GEDRAGIN DE PRAKTIJK
39