bÖlÜm 1 anamodÜl İlerİ dÜzey cad İŞlemlerİ

TUNÇ EMRE TOPTAŞ

2

© Bu eserin tüm telif hakları ULUSAL CAD VE GIS ÇÖZÜMLERĠ MÜHENDĠSLĠK BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠM TĠCARET A.ġ.(ULUSAL), Türkiye’ye aittir. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller ve yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleĢmesinde açıklanan amaçlar dıĢında, önceden yazılı izin alınmaksızın, elektronik veya mekanik (fotokopi vs.) ortamlarda çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasalara aykırıdır. Netcad®, netcadkampüs®, ULUSAL CAD ve GIS MÜHENDĠSLĠK BĠLGĠSAYAR EĞĠTĠM TĠCARET A.ġ. tescilli markalarıdır. Bu eserdeki uygulamalarda açıklanan yazılımlar lisans ya da sınırlı kullanım sözleĢmesine tabidir. ULUSAL, bu eserde olabilecek tipografik veya grafik hatalardan ve bu eserde yer alan bilgilerin uygulanmasından kaynaklanabilecek olas sorunlardan sorumlu değildir. Bu kitapta yer alan uygulamalarda kullanılan veri setlerine www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri web adresinden ulaĢılabilir.

Yayın : GIS & CAD UYGULAMALARI Yazar: TUNÇ EMRE TOPTAġ Basım Tarihi : Eylül 2008 Basıldığı Yer : Ankara, BaĢak Matbaacılık, ISBN: 978-9944-248-01-03 Firma ve hizmetleri hakkında bilgi için www.netcad.com.tr Bilgi için [email protected] MERKEZ Adres : Cyberpark B-Blok No:409 Cyberpark, 06800 Bilkent/ANKARA Telefon : 0312 265 05 10 Fax : 0312 285 05 20 ĠSTANBUL BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ Adres : Çınar Mah. YeĢiltepe Sok. No:43 34841 Maltepe/ĠSTANBUL Telefon : 0216 417 62 10 Fax : 0216 417 62 11

http://www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri

3

“Doğru düşünce „bilgi‟dir.”

Eflatun

5

ĠÇĠNDEKĠLER

BÖLÜM 1. CAD TEMEL ĠġLEMLERĠ......................................................................... 9 A. NETCAD 5.0 GIS ARAYÜZ TANITIMI ...................................................................... 11

B. YENĠ PROJE OLUġTURMA ......................................................................................... 14

C. OBJE OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ ................................................................................ 16

C.1 Nokta At ĠĢlemleri ..................................................................................................... 16

C.2 Çizgi Çiz ĠĢlemleri ..................................................................................................... 18

C.3 Çoklu Doğru ĠĢlemleri ............................................................................................... 19

C.4 Noktadan Geçen Eğri Çiz ĠĢlemleri ........................................................................... 21

C.5 YumuĢatılmıĢ Eğri Çiz ĠĢlemi ................................................................................... 23

C.6 Daire ĠĢlemleri ........................................................................................................... 23

C.7 Yay ĠĢlemleri ............................................................................................................. 25

C.8 Elips ĠĢlemleri ............................................................................................................ 26

D. OBJE YAKALAMA MODLARI ................................................................................... 27

E. TABAKA MODLARI ..................................................................................................... 31

E.1 Tabakalar ................................................................................................................... 33

E.2 Tabaka Sil .................................................................................................................. 35

E.3 Tabaka Aç/Kapa ........................................................................................................ 36

F. ALAN DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ............................................................................... 38

F.1 Alan Çıkartma ĠĢlemi ................................................................................................. 38

F.2 Alan BirleĢtirme ĠĢlemi .............................................................................................. 39

F.3 Alan KesiĢtirme ĠĢlemi ............................................................................................... 40

F.4 Alan Böl ĠĢlemi .......................................................................................................... 40

G. OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ................................................................................ 41

G.1 Silme ĠĢlemi ............................................................................................................... 41

G.2 Toplu Obje DeğiĢtirme ĠĢlemi ................................................................................... 42

G.3 Geri Al ve Yeniden Yap ĠĢlemleri ............................................................................. 44

G.4 Tabaka DeğiĢtir ĠĢlemi .............................................................................................. 44

G.5 Çizgi Tipi DeğiĢtir ĠĢlemi .......................................................................................... 45

6

H. OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ................................................................................ 46

H.1 Kaydır ĠĢlemi ............................................................................................................. 47

H.2 BirleĢtirme ĠĢlemi ...................................................................................................... 49

H.3 Paralel Alma ĠĢlemi ................................................................................................... 49

H.4 Uzat ĠĢlemi ................................................................................................................ 51

H.5 Kes ĠĢlemi .................................................................................................................. 52

H.6 Kır ĠĢlemi ................................................................................................................... 53

H.7 Döndürme, Ölçekleme ve Aynalama ĠĢlemi, ............................................................ 53

I. TARAMA ĠġLEMLERĠ ................................................................................................... 56

J. YAZI ĠġLEMLERĠ ........................................................................................................... 60

K. SORGU ĠġLEMLERĠ ...................................................................................................... 61

L. SEMBOL VE BLOK ĠġLEMLERĠ ................................................................................. 63

L.1 Sembol iĢlemleri ........................................................................................................ 63

L.2 Blok iĢlemleri ............................................................................................................. 64

M. GÖRÜNTÜ VE PENCERE ĠġLEMLERĠ ...................................................................... 66

M.1 Görüntü ĠĢlemi .......................................................................................................... 66

M.2 Pencere DeğiĢtir ĠĢlemleri ......................................................................................... 69

N. ÖLÇÜLENDĠRME ĠġLEMLERĠ .................................................................................... 70

O. YARDIMCI ĠġLEMLER ................................................................................................ 76

O.1 Çiz Yardımcı ĠĢlemleri .............................................................................................. 79

O.2 Düzenle Yardımcı ĠĢlemleri ...................................................................................... 84

P. GENEL AYARLAR VE ÇĠZDĠR ĠġLEMĠ ..................................................................... 89

P.1 Çizdir ĠĢlemleri .......................................................................................................... 93

BÖLÜM 2 CAD ĠLERĠ DÜZEY ĠġLEMLERĠ ............................................................. 95 A. TABLOSAL VERĠLERDEN VEKTÖR VERĠ ÜRETĠMĠ ĠġLEMLERĠ ....................... 96

A.1 Blok Kaydet ve Ekle ĠĢlemleri .................................................................................. 98

B. ĠLERĠ SEVĠYE OBJE OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ ................................................... 102

C. ĠLERĠ DZEY OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ....................................................... 116

D. TABAKA ĠġLEMLERĠ ................................................................................................ 119

E. RÖLEVE ĠġLEMLERĠ .................................................................................................. 128

F. SEMBOL ĠġLEMLERĠ .................................................................................................. 135

G. TOPOLOJĠ ĠġLEMLERĠ .............................................................................................. 137

BÖLÜM 3 RASTER DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ .................................................... 149 A. AFFINE DÖNÜġÜMÜ ................................................................................................ 149

B. STP PAFTA EDĠTÖRÜ YARDIMIYLA AFFĠNE DÖNÜġÜMÜ .............................. 160

C. POLĠNOM DÖNÜġÜMÜ ............................................................................................. 166

D. INVERSE DISTANCE WEIGHTED (IDW) DÖNÜġÜM .......................................... 170

E. GÖRÜNÜRLÜK ALANI TANIMLAMA .................................................................... 172

F. RASTER DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ......................................................................... 175

G. RASTER NĠTELĠK DEĞĠġTĠRME ĠġLEMLERĠ ........................................................ 177

H. RASTER KENARLARINI SĠLME VE BÖLME ĠġLEMLERĠ ................................... 184

BÖLÜM 4 REFERANS YÖNETĠCĠSĠ ĠġLEMLERĠ ................................................. 189 A. KATEGORĠ EKLEME ................................................................................................. 189

B.GRAFĠK VERĠLERĠ EKLEME VE SĠLME ĠġLEMLERĠ ............................................ 190

C.RASTER VERĠ EKLEME VE SĠLME .......................................................................... 195

D.GÖRÜNÜRLÜK ALANI TANIMLAMA ..................................................................... 197

E.GÖRÜNÜRLÜK ÖLÇEĞĠ TANIMLAMA ................................................................... 201

F. REFERANS DOSYA KAYDETME VE AÇMA .......................................................... 203

BÖLÜM 5 REFERANS YÖNETĠCĠSĠ ĠLERĠ DÜZEY ĠġLEMLERĠ .......................... 207 A.SPATIAL VERĠ EKLEME ............................................................................................ 207

7

B.OLE DÖKÜMANLARI EKLEME ................................................................................ 210

C.GRĠD DOSYASI EKLEME ........................................................................................... 212

D.WMS DOSYALARINI EKLEME ................................................................................. 214

E. REFERANS ÖZELLĠKLERĠ ........................................................................................ 217

F DÖNÜġÜM ĠġLEMLERĠ ............................................................................................... 224

F.1 Kaydırma ĠĢlemi ....................................................................................................... 224

F.2 Döndürme ĠĢlemi ...................................................................................................... 226

F.3 Ölçekleme ĠĢlemi ..................................................................................................... 228

F.4 Matris ĠĢlemleri ........................................................................................................ 229

G.PAFTA ĠNDEKSĠ VE LEJANT OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ ..................................... 231

G.1 Lejant OluĢturma ..................................................................................................... 231

H.REFERANS YÖNETĠCĠSĠ PAFTA OLUġTURMA VE PROJEKSĠYON

TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ ............................................................................................. 233

H.1 Grafik Dosyalar Ġçin Pafta OluĢturma ĠĢlemi .......................................................... 233

H.2 Projeksiyon Tanımlama ĠĢlemleri ........................................................................... 235

I.TAMPON ALAN TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ ............................................................. 238

J. TEMATĠK HARĠTALAMA ĠġLEMLERĠ ..................................................................... 240

K. ETĠKET TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ ......................................................................... 243

L.OVERLAY ANALĠZ ..................................................................................................... 245

BÖLÜM 6 GIS VERĠTABANI TASARIMI & SAYISALLAġTIRMA ĠġLEMLERĠ ..... 251 A. GIS PROJE VERĠTABANI OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ ........................................... 251

B. SAYISALLAġTIRMA MENÜSÜNÜN OLUġTURULMASI ..................................... 261

BÖLÜM 7 GIS VERĠTABANI DÜZENLEME &YÖNETĠM ĠġLEMLERĠ .................. 271 A. BAĞLANTI EKLEME ĠġLEMLERĠ ........................................................................... 271

B. SAYISALLAġTIRMA MENÜSÜ ĠġLEMLERĠ .......................................................... 274

C. KOLON BĠRLEġTĠRME ĠġLEMĠ ................................................................................ 288

D. BAĞLANTI YÖNETĠCĠSĠ’NDE KOLON BÖL ĠġLEMĠ ........................................... 290

E. ĠLĠġKĠ TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ ............................................................................ 292

F. KOLON DÜZENLEME ĠġLEMĠ .................................................................................. 297

F.1 Filtreleme ĠĢlemi ...................................................................................................... 305

G. SQL SORGULAMA ĠġLEMĠ ....................................................................................... 306

G.1 Ġleri Düzey Sql Sorgulama ĠĢlemi ........................................................................... 315

H. RAPORLAMA ĠġLEMLERĠ ........................................................................................ 319

BÖLÜM 8 FARKLI FORMAT DÖNÜġÜMLERĠ - OKU/YAZ ĠġLEMLERĠ .............. 325 A. OKU ĠġLEMLERĠ ........................................................................................................ 325

A.1 Vektör Veriler .......................................................................................................... 325

A.1.1 Excel Formatındaki Verilerin Okunması ............................................................. 325

A.1.2 MAPINFO Formatındaki Verilerin Okunması ..................................................... 327

A.1.3 TUF Formatındaki Verilerin Okunması ............................................................... 328

A.1.4 TKGM Formatındaki Verilerin Okunması ........................................................... 330

A.1.5 EGHAS Formatındaki Verilerin Okunması ......................................................... 332

A.1.6 DTED Formatındaki Verilerin Okunması ............................................................ 333

A.1.7 MAPINFO Formatındaki Verilerin Okunması ..................................................... 334

A.1.8 SHAPE Formatındaki Verilerin Okunması .......................................................... 336

A.1.9 GML Formatındaki Verilerin Okunması .............................................................. 337

A.1.10 E00 Formatındaki Verilerin Okunması .............................................................. 339

A.2 Raster Veriler .......................................................................................................... 341

A.2.1 GEOTĠFF Formatındaki Verilerin Okunması ...................................................... 341

A.2.2 JPED2000 Formatındaki Verilerin Okunması ..................................................... 342

A.2.3 ERDAS Formatındaki Verilerin Okunması ......................................................... 343

8

A.2.4 USGS Formatındaki Verilerin Okunması ............................................................ 344

A.2.5 ARCINFO Formatındaki Verilerin Okunması ..................................................... 345

A.2.6 BIL, BSQ, BIP Formatındaki Verilerin Okunması .............................................. 347

A.2.7 BSB Formatındaki Verilerin Okunması ............................................................... 348

A.2.8 NITF Formatındaki Verilerin Okunması .............................................................. 349

B . YAZ ĠġLEMLERĠ ....................................................................................................... 350

B.1 Vektör Veriler .......................................................................................................... 350

B.1.1 Excel Formatında Veri Yazılması ........................................................................ 350

B.1.2 UDVF Formatında Veri Yazılması ....................................................................... 352

B.1.3 TUF Formatında Veri Yazılması .......................................................................... 353

B.1.4 NETCAD Nokta Formatında Veri Yazılması ...................................................... 355

B.1.4 TKGM Formatında Veri Yazılması ...................................................................... 356

B.1.5 MAPINFO Formatında Veri Yazılması ............................................................... 357

B.1.6 USGS Formatında Veri Yazılması ....................................................................... 358

B.2 Raster Veriler ........................................................................................................... 359

B.2.1 JPEG Formatında Veri Yazılması ........................................................................ 359

B.2.2 PCX Formatında Veri Yazılması .......................................................................... 361

B.2.3 ERDAS Formatında Veri Yazılması .................................................................... 362

B.2.4 TIF Formatında Veri Yazılması ........................................................................... 363

BÖLÜM 9 VECTORY-RASVEK SAYISALLAġTIRMA ĠġLEMLERĠ ...................... 367 A. RASTER DOSYALARININ YÜKLENMESĠ ............................................................. 367

B. RASTER HAT RENGĠNĠN BELĠRLENMESĠ ............................................................ 368

C. RASTER VERĠ ÜZERĠNDE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ ......................................... 369

D. RASTERLARDAN HAT YAKALAMA ĠġLEMLERĠ ................................................ 378

E. RASTERLARDAN ALAN KAPATMA ĠġLEMLERĠ ................................................. 380

F. REFERANS NOKTA YAKALAMA ĠġLEMLERĠ ...................................................... 381

G. RASTER EĞRĠLERĠNĠN VEKTÖRĠZASYONU ........................................................ 382

H. KESENLERDEN EĞRĠ YAKALAMA ĠġLEMLERĠ .................................................. 384

J. EĞRĠLERE KOT VERME ĠġLEMLERĠ ...................................................................... 385

BÖLÜM 10 GOOGLE EARTH’E VERĠ AKTARIM ĠġLEMLERĠ ............................. 389 A.GOOGLE EARTH MODÜLÜ KULLANIMI ĠÇĠN GEREKEN ALTYAPININ

HAZIRLANMASI ............................................................................................................. 389

B. NCZ FORMATINDAKĠ VERĠLERĠN AKTARIMASI ............................................... 389

C. RASTER VERĠ AKTARIM ĠġLEMLERĠ .................................................................... 398

D.SPATĠAL VERĠLERĠN AKTARIM ĠġLEMLERĠ ........................................................ 402

11

BÖLÜM 1. CAD TEMEL ĠġLEMLERĠ

A. NETCAD 5.0 GIS ARAYÜZ TANITIMI

Netcad 5.0 GIS program arayüzü, Netcad Windows ekranı, menüler, çizim ekranı, komut penceresi ve pek çok alt ve üst araç çubuklarından oluĢmaktadır. Menüler satırında anamodül menüleri ve eklenen (Netsurf, Netmap, Netpro vb..) modüllerin menüleri yer alır.

Netcad menüler satırının altında Araç Çubukları; sağ tarafta Koordinat Paneli yer alır. Koordinat panelinde farenin o anda ekrandaki konumuna göre Y ve X koordinat değerleri ve ekranın görünürlük ölçeği bilgisine ulaĢılır.

12

En alt satırda aktif projenin adı, tabakası, çizgi tipi, yazı fontu, yakalama modu, görüntü ve komut penceresi yer alır.

Alt araç çubuğunda Aktif Proje Seç Butonu üzerinde, ÇalıĢılan aktif projenin ismi yer alır. Fare sol tuĢ ile bellekte bulunan proje listelerinin yer aldığı pencere ekrana gelir. Proje isimlerinin yanında yer alan sayı değeri çalıĢma ölçeğini belirtir. Üzerinde çalıĢılmak istenilen proje listeden fare çift tıklanarak yüklenebilinir. Klavyeden ESC tuĢuna basılarak bu menüden çıkılır.

Tabakalar ve tabaka yapısı bir CAD ve GIS yazılımının vazgeçilmeyecek özelliklerinden birisidir. Ekrandaki farklı özelliklerdeki objelerin birbirinden ayrılabilmesi için ayraç görevi üstlenmektedir. Netcad’de her proje için 255 tabaka açılabilir. Çizgi Tipi Penceresinde aktif projede kullanılan hat tipi bulunmaktadır. Kullanılmak istenilen hat tipini seçmek için fare

sol tuĢa basılır. Açılan listeden istenen hat tipi seçilerek projede kullanılır.

13

Font penceresinde aktif projede kullanılabilecek fontlar yer alır. Fontu aktif hale getirmek için seçilmesi yeterlidir.

Farklı fontlarda çalıĢılmak isteniliyorsa butonuna basılır. Netcad dizini altındaki dosyadan istenilen font seçilerek font penceresine eklenmesi sağlanır. Yakalama Modları projelerde pratik çizim yapabilme ve yapılan çizimleri düzenleyebilme iĢlemlerinde kolaylık sağlayan iĢlevsel özelliklerdir. Netcad ekranın sol alt kısmında sola dayalı olarak yer alan yakama modlarından her hangi birini aktif hale getirebilmek için fare sol tuĢ ile üzerine tıklanması yeterlidir. Pasif yapmak için de tekrar üzerine tıklanması gerekir. Komut penceresinde, o anda yapılması gereken iĢlem ile ilgili kısa açıklamalar görüntülenir. Bu komutlar ile kullanıcı yönlendirilerek, iĢlemin kolayca yapılması sağlanır.

ĠĢlem sonlandırıldıktan sonra komut satırında HAZIR … bilgisi yer alır. Bu bilgi Netcad’in herhangi bir iĢlem içinde olmadığını ve yeni bir iĢlem için hazır olduğunu bildirmektedir.

14

B. YENĠ PROJE OLUġTURMA

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U1_NA dosyasını lokalinize alınız.

1 Proje/Yeni seçeneğini seçerek ya da üst araç çubuğunda yer Alan butonunu kullanarak yeni bir çalıĢma sayfası açınız.

2 Proje/Aç menüsünden ya da butonu ile açılan Dosya Yükle penceresinden çalıĢacağınız dosyayı seçerek Aç butonu ile projenin çizim ekranına yüklenmesini sağlayınız.

Örnek uygulamada Proje/Aç/Proje_OluĢturma klasöründen Yeni_Proje.NCZ dosyasını seçerek Aç ile projeyi ekrana yükleyiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda projenin NetCAD 5.0 GIS Proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

Aktif projeye, ek bir proje eklemek için Proje/Aç iĢlemi ile açılan pencerenin sağ alt köĢesindeki Proje Ekle bölümünün iĢaretli olması gerekmektedir.


15

3 Aktif projeye DXF uzantılı bir Autocad dosyası eklemek için Proje/Aç iĢlemine giriniz. Dosya Yükle penceresindeki Dosya Türü bölümünde AutoCAD DWG-DXF uzantısını seçiniz. Sağ alt köĢedeki Projeye Ekle bölümünü aktif hale getirerek, Proje_Olusturma/Yeni_Proje2 adlı DXF uzantılı dosyayı Aç ile yükleyiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda projenin son halinin proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

4 Ekrandaki aktif projeyi kapatmak için Proje/Kapat iĢlemine ya da araç çubuklarında yer alan Kapat butonuna tıklayınız. Programdan çıkmak için ise Proje/Çık iĢlemini seçiniz.

16

C. OBJE OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ

C.1 Nokta At ĠĢlemleri

1 Çiz/Nokta At\DeğiĢtir iĢlemine giriniz.

Ekranın alt kısmında yer alan Komut satırında NOKTAYI

GÖSTER komutunu takip ederek oluĢturulacak nokta objesinin yerini fare sol tuĢ ile belirleyiniz.

Noktanın yerinin belirlenmesi ile Nokta Bilgisi penceresi açılacaktır. Tamam butonu ile iĢlemi sonlandırınız.

Nokta Bilgisi penceresinde, oluĢturulan noktanın adı ve koordinat bilgileri yer almaktadır.

Nokta objesi oluĢturulduktan sonra iĢlem sonlandırılmadan yeni bir nokta oluĢturmak üzere komut satırında tekrar NOKTAYI GÖSTER komutu görüntülenir.

2 Yapılan iĢlemi fare sağ tuĢu ile sonlandırınız.

ArdıĢıl Nokta At; Ekrana ardıĢık olarak seri bir Ģekilde nokta atma iĢlemidir.

3 Çiz/ArdıĢıl Nokta At iĢlemine giriniz. Açılan ArdıĢıl Nokta At penceresinde değerlerin girildiği kısmı boĢ bırakınız. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

17

ArdıĢıl Nokta At penceresinde Yakalanan Z değeri bölümü aktif hale getirilirse ekranda bulunan üçgen model üzerinden veya kot değeri olan her hangi bir alan üzerinden Z değerleri alınabilinir. Ekranın alt kısmında yer alan Tabaka Modları menüsü ile proje ekranına atılan noktaların Nokta Adları ekranda görüntülenebilir.

4 Ekranın alt köĢesinde yer alan Tabaka Modları

menüsüne giriniz. Nokta Adları seçeneğini aktif yaparak Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Proje ekranında istenilen yerlere ardıĢık olarak noktaların atıldığını gözlemleyiniz

18

C.2 Çizgi Çiz ĠĢlemleri

Çizgi çiz en temel geometrik doğrusu oluĢturabilmek için kullanılan iĢlemdir.

1 Çiz/Çizgi Çiz menüsü yardımıyla veya ekranın sol tarafında yer alan araç çubukları penceresinden Çizgi Çiz butonunu kullanarak ya da klavyeden Ctrl+L kısa yolunu seçerek iĢleme giriniz.

2 Komut satırındaki ĠLK NOKTAYI SEÇ komutunu takip ederek

oluĢturulacak doğru objesinin baĢlangıç noktasını fare sol tuĢ ile belirleyiniz.

3 Ġkinci iĢlem için tekrar komut satırında 2. Noktayı Göster komutunu takip ederek ekranda doğru objesini oluĢturan diğer noktaları belirleyiniz. ĠĢlemi fare sağ tuĢ ile sonlandırınız.

19

4 Sorgu/Obje Özelliklerini Sor iĢlemine giriniz. Sorgulanacak

doğru objelerini fare sağ tuĢ ile seçiniz. Seçilen objenin özelliklerinin açılan bilgi penceresinde görüntülendiğini gözlemleyiniz. Çizgi Çiz ile oluĢturulan doğrular birbirinden bağımsız objelerdir. Bu sebeple sorgulanan her bir obje bağımsız davranacaktır.

C.3 Çoklu Doğru ĠĢlemleri

Çoklu doğru birçok doğrudan oluĢtuğu halde bir bütün olarak algılanan obje tipidir. BaĢlangıç noktasından itibaren birçok ardıĢık çizgi ve kırıktan oluĢabilir. Bu doğru ile oluĢturulan kapalı objeler aynı zamanda birer alan objesidir.

1 Çiz/Çoklu Doğru Çiz menüsü yardımıyla ya da ekranın sol tarafında yer alan araç çubukları penceresinden Çoklu Doğru

Çiz butonunu kullanarak ya da klavyeden Ctrl+C kısa yolunu seçerek iĢleme giriniz.

2 Komut satırını takip ederek sırasıyla ekranda 4 nokta seçiniz ve 5. nokta olarak baĢlangıç noktasına gelerek fare sol tuĢ ile

kapalı bir alan çiziniz.

20

Çoklu Doğru Çiz iĢlemi ile kapalı obje çizimi sonlandırılırken, seçilen son noktanın, baĢlangıç noktasıyla birleĢimini sağlamak için yakalama modlarını kullanmaya gerek yoktur.

BaĢlangıç noktası seçildiğinde alan kapatılır ve ekrana Çoklu Doğru Bilgisi penceresi gelir.

Çoklu Doğru Bilgisi penceresi kapatılan alan ile ilgili olarak Alan, Çevre ve KöĢe sayısı bilgilerini içermektedir. Kapalı özelliği aktif olarak gelecektir. Bu özelliğin pasif duruma getirilmesi durumunda çizilen obje kapalı bir alan olmayacaktır. Taralı özelliği oluĢturulan alanın içinin taralı olarak çizilmesini sağlayacaktır. Adı bölümünden objenin adı değiĢtirilebilir.

3 Taralı özelliğini aktif yaparak Tamam ile iĢleme devam ediniz.

4 Yapılan iĢlem sonrası oluĢan kapalı alan objesini proje ekranında gözlemleyiniz.

21

5 Sorgu/Obje Özelliklerini Sor mensü yardımıyla veya ekranın

üst köĢesinde yer alan araç çubukları penceresinde butonunu seçerek ya da klavyeden Ctrl+O kısa yolunu kullanarak iĢleme giriniz.

6 Proje ekranından, oluĢturulan objeyi seçiniz. Objenin

özelliklerinin sıralandığı Obje Özellikleri penceresinde, doğru objesinden farklı olarak Çevre, Alan, Taralı, Cins vb. birtakım ek sekmelerin yer aldığını gözlemleyiniz.

Çoklu Doğru ile oluĢturulan objeler tek bir obje olarak davranırlar ve sorgulandığında tüm objeye ait bilgiler görüntülenir.

C.4 Noktadan Geçen Eğri Çiz ĠĢlemleri

Noktadan geçen eğri çiz iĢlemi ile ekranda eğrisel objeler oluĢturulabilir. Örneğin eĢ yükselti eğrilerinin raster veri üzerinden sayısallaĢtırılması ve benzeri birçok eğrisel obje oluĢumunda kullanılabilir. OluĢturulan eğriler çoklu doğru objesidir.

1 Çiz/ Noktadan Geçen Eğri Çiz seçeneğini seçerek iĢleme giriniz.

22

2 Fare yardımı ile proje ekranında açtığınız herhangi bir raster veri üzerinden eĢ yükseklik eğrilerini sayısallaĢtırınız. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

3 Raster veri üzerinden sayısallaĢtırılan eğriye kot değerini atamak için Obje Özelliklerini Sor iĢlemine giriniz.

4 Açılan Çoklu Doğru penceresinde Nokta Sayısı satırında yer

alan üç nokta butonuna basınız. Çoklu Doğru Nokta Editöründe eğrinin kot değerini Kot bölümüne yazarak Kota Getir butonuna tıklayınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan sayısallaĢtırma iĢlemi sonucunda kotlu bir eĢ yükseklik eğrisi elde edilmiĢ olunur.

23

C.5 YumuĢatılmıĢ Eğri Çiz ĠĢlemi

YumuĢatılmıĢ Eğri Çiz iĢlemi, noktadan geçen eğri çiz iĢlemi ile aynı iĢlem adımlarına sahiptir. Fakat YumuĢatılmıĢ Eğri Çiz iĢlemleri ile oluĢturulan eğrisel objelerde eğri geçiĢlerinin daha yumuĢak olduğu gözlemlenir.

1 Çiz/ Noktadan Geçen Eğri Çiz iĢleme giriniz. Raster veri üzerinde herhangi bir eĢ yükseklik eğrisini sayısallaĢtırınız. ĠĢlemi bitirmek için fare sağ tuĢa tıklayınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda eĢ yükselti eğrisinin çizildiğini gözlemleyiniz.

C.6 Daire ĠĢlemleri

1 Proje/Aç menüsünden Obje_Olusturma_Islemleri NCZ dosyasını seçiniz.

2 Çiz/ Daire/ 3 Noktadan Geçen seçeneğini seçerek iĢleme

giriniz. Dairenin geçmesi istenilen noktaları, Nokta Yakalama Modunu açarak fare yardımı ile seçiniz.

24

Yapılan iĢlemler sonucunda 3 noktadan geçen dairenin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

3 Çiz/ Daire/ 3 Objeye Teğet iĢlemine giriniz. Geçirilmesi istenilen 3 teğet doğruyu proje ekranından gösteriniz. ĠĢlem sonucunda oluĢan alternatif dairelerden kalması istenileni fare yardımı ile seçerek sağ tuĢa tıklayarak iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda 3 doğrudan teğet geçen dairenin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

4 Çiz/ Daire/ Yarıçapı ve merkezi belli iĢlemine giriniz. Açılan Yarıçap Girin bölümüne 20 değerini giriniz. Tamam ile fare ucuna gelen daireyi merkez yazılı yere yerleĢtiriniz.

25

Yapılan iĢlemler sonucunda yarıçapı ve merkezi belli dairenin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

C.7 Yay ĠĢlemleri

1 Çiz/ Daire/ Yay Merkez ve 2 noktadan Geçen iĢlemine giriniz.

2 Ġlk olarak oluĢturulacak yayın merkezini seçiniz. Ardından baĢlangıç ve son noktalarını göstererek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda Merkez ve 2 noktadan geçen yayın oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

3 Çiz/ Daire/ Yay;3 noktadan Geçen seçeneğini seçerek iĢleme giriniz. Ġlk olarak oluĢturulacak yayın baĢlangıç noktasını seçiniz. Ardından son noktayı ve 3. noktayı göstererek iĢlemi sonlandırınız.

26

Yapılan iĢlemler sonucunda 3 noktadan geçen yayın

oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

C.8 Elips ĠĢlemleri

1 Çiz/ Daire/ Elips iĢlemine giriniz. Açılan Elips Parametreleri penceresinde elips oluĢturma parametrelerini giriniz.

Örnek uygulama için A; 20, B; 10, BaĢlangıç Açısı; 0, BitiĢ Açısı;360 değerlerini yazınız.

Proje ekranında elips objesini merkez yazısı üzerine fare yardımı ile yerleĢtiriniz.

27

Elips Parametreleri penceresinde A değeri orijinal dikey mesafeyi, B değeri orijinal yatay mesafesi göstermektedir.

Yapılan iĢlemler sonucunda elipsin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

D. OBJE YAKALAMA MODLARI

1 Proje/ Aç/Yakalama Modlari klasöründeki Yakala_Mod.ncz dosyasını açınız.

2 NetCAD ekranında sol alt bölümde yer alan Yakalama Modları

butonlarından birincisi olan Nokta Yakala butonunu fare sol tuĢ ile aktif hale getiriniz.

28

3 Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemini ya da klavyeden Alt+Z kısa yol tuĢ seçeneğini kullanarak Nokta Yakala uygulamasını çerçeve içine alarak yakınlaĢınız.

4 Çoklu doğru çiz iĢlemiyle ekrandaki noktaları sırayla seçerek çizim iĢlemini gerçekleĢtiriniz. Nokta yakalama modu aktif olduğundan seçilen nokta objeleri otomatik olarak yakalanacaktır.

5 Görüntü/Limit Bul iĢlemini ya da araç çubukları bölümünde yer alan butonunu seçerek tüm projenin ekranda görüntülenmesini sağlayınız.

29

6 Pencere Büyüt komutunu kullanarak proje üzerinde Son Nokta Yakala uygulamasına yaklaĢınız.

7 Yakalama modlarından ikincisi Son Nokta Yakala butonunu aktif hale getirerek Çizgi çiz iĢlemine giriniz. Örnek uygulama için hazırlanmıĢ doğruları baĢlangıç ve bitiĢ noktalarından yakalayarak birleĢtiriniz.

8 Limit bul iĢlemiyle projenin tamamını görüntüleyiniz. 9 Pencere Büyüt iĢlemi ile proje üzerinde Orta nokta yakala

uygulamasına yaklaĢınız.

10 Yakalama Modlarından Orta Nokta Yakala butonunu aktif

hale getirerek Çizgi Çiz iĢlemine giriniz.

30

11 Örnek uygulama için hazırlanmıĢ çizim üzerinden karĢılıklı duran doğruları seçip orta noktalarından yakalayarak birleĢtirilmesini sağlayınız.

12 Aynı iĢlemi Orta Nokta Yakala uygulamasındaki tüm doğrular

için uygulayınız.

KesiĢim Noktası Yakala yakalama modu ile iki objenin kesiĢim noktası otomatik olarak yakalanabilir. Uygulama Noktası Yakala yakalama modu ile daire ve yayların merkezleri, blok, yazı ve sembollerin tutma noktaları otomatik olarak yakalanabilir. En Yakın Objeyi Yakala yakalama modu ile doğru, imlecin o anda bulunduğu yere göre objenin en yakın noktasına bağlanır. Bu yöntemle objelerin üzerindeki herhangi bir nokta yakalanabilir.

31

E. TABAKA MODLARI

Tabaka modları, ekranda oluĢturulan objelerin birtakım karakteristik özelliklerinin görüntülenmesinin kontrolü için kullanılan fonksiyonel bir penceredir.

1 Proje/Aç penceresinden Tabaka_Mod.ncz dosyasını açınız

2 Ekranın alt kısmında Yakalama Modlarının yanında yer alan Tabaka Modları butonuna basınız

3 Açılan Tabaka Modları penceresini inceleyiniz.

32

Tabaka modları penceresinde yapılan değiĢiklikler projede tüm tabakaları etkiler. Tabaka Modları penceresi objelerin ve referans rasterların görüntüleme özelliklerinin dinamik olarak ayarlandığı bir penceredir. Görüntülenmek istenen özellik iĢaretlenir. Görüntüleme özellikleri seçim iĢlemi tamamlandıktan sonra Tamam butonu ile pencere kapatılır. Kalın Obje Çizimi çizgi kalınlıklarının görünür olma durumunu kontrol etmek için kullanılır. Varsayılan kalınlık(pixel) kısmında ise Netcadi’Ġn default gelen çizgi kalınlık değerini arttırmak veya azaltmak için buraya bir değer girilebilir. Hızlı eğriler üçgen modelin oluĢturulması ile otomatik olarak geçirilen hızlı eğrilerin, ekranda görünüp görünmeme durumunu ayarlamak için kullanılır. Bu eğriler bize hatalı kotları görmemiz ve model iyileĢtirme çalıĢmaları yapmamız için referans olmaktadır. Varsayılan aralık ikonunda ise eğrilerin kaç metrede bir geçeceği belirlenir.

Nokta Adları, Kotları, Kodları, Alan Adları, Taramalar obje bilgilerinin ekranda görünür olma durumunu tabaka penceresini açmadan toplu olarak kontrol etmek için kullanılır. Rasterları Göster kutucuğu referans olarak yüklenmiĢ raster dosyalarının ekranda görünürlük durumunu kontrol etmek için kullanılır.

4 Tabaka Modları penceresinde ilgili bölümleri aktif hale getiriniz

ve Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. Seçilen özelliklere göre projedeki değiĢiklikleri gözlemleyiniz.

33

E.1 Tabakalar

1 Proje/Aç/Tabakalar klasöründen Tabaka.NCZ dosyasını

yükleyiniz. 2 Netcad ekranında sol alt köĢede yer alan Aktif Tabaka butonunu

kullanarak Tabakalar penceresini açınız.

Tabakalar bölümü, projelerde farklı özelliklerdeki objelerin birbirinden ayrılabilmesi ve katmanlı bir yapıda oluĢturulabilmesi için kullanılır.

3 Tabakalar penceresinde sol üst köĢede yer alan Yeni

Tabaka Ekle butonuna basarak, açılan Tabaka Özellikleri penceresinden Adi kısmına 1 yazınız. Renk ayarları için Renk bölümüne gelerek, açılan Renk penceresinden istediğiniz tabaka rengini seçiniz.

4 Tamam ile Tabaka Özellikleri penceresinden çıkınız.

Tabaka Özellikleri penceresi; tarama biçimi, kalem kalınlığı ölçek, renk, tabaka görüntüleme özellikleri gibi tabakaya ait birçok özelliğin yönetildiği penceredir.

34

Adı ve rengi belirlenerek yeni eklenen bir tabaka, diğer tabakalar arasında seçildiğinde Aktif Tabaka olarak görüntülenir. Yeni oluĢturulan objeler aktif tabaka üzerine çizilecektir.

Aktif olan tabaka NetCAD ekranında Aktif Tabaka butonuyla da izlenebilinir.

5 Yeni eklenen tabaka aktif durumdayken tabakalar penceresi

butonuna basarak kapatınız.

6 Projede Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemini kullanarak çizim üzerinde Tabaka Ekle uygulamasına yakınlaĢınız. Çizgi çiz iĢlemine giriniz ve Nokta Yakala Butonunu aktif hale getirerek sırasıyla noktaları birleĢtirerek çizimi tamamlayınız. Çizilen objelerin aktif tabakada oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

35

E.2 Tabaka Sil

1 Proje ekranı üzerinde Pencere Büyüt iĢlemiyle Tabaka Sil uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Tabakalar penceresini açarak pencerede adı 3 olan tabaka üzerine gelerek aktif hale getiriniz. Açılan pencerede sol üstte yer alan Tabaka Sil butonuna basınız.

3 Silinecek Tabakalar penceresini açarak silinmesi istenen

tabakanın yanındaki bölümü aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Silinecek Tabakalar penceresinde seçilecek tabakaları topluca yönetmeye yarayan butonlar bulunmaktadır. Butonu bütün tabakaları seçer. Butonu bütün seçimleri iptal eder. Butonu seçimi ters çevirir.

36

Silinen tabakada çizim yapılmıĢ ise silmeden önce uyarı penceresi gelecektir.

4 Sil butonuyla iĢleme devam ediniz. Tabakalar penceresini

kapatınız.

Tabakanın silinmesi ile bu tabakada çizilmiĢ tüm objeler de silinecektir.

Bir objenin hangi tabakaya ait olduğunu öğrenmek için Sorgu/Obje Özelliklerini Sor iĢlemine giriniz. Sorgulanmak istenen objeyi seçerek Obje Özellikleri penceresini açınız. Tabaka satırında, tabaka bilgisinin yer aldığını gözlemleyiniz.

E.3 Tabaka Aç/Kapa

Projede tabakaların görünüm özellikleri butonu kullanılarak açık ya da kapalı konuma getirilebilir.

Tabaka adının yanındaki göz iĢareti butonunun gözleri açık konumda ise tabaka açıktır. Göz iĢareti kapalı konumda ise tabaka kapalı duruma geçer. Kapalı durumda olan tabakalar ekranda ve çıktıda görüntülenmezler.

Bir kere fare sol tuĢ ile basıldığında gözler kapalı konuma geçer ve tabaka kapanır. Tabakaların açık ya da kapalı olma durumu her bir tabaka için ayrı ayrı ayarlanabildiği gibi toplu olarak da değiĢtirilebilir.

37

Tabakalar penceresinde üst tarafta yer alan butonuna fare sol tuĢ ile basıldığında açılan menü ile tüm tabakalar üzerinde toplu tabaka yönetim iĢlemleri gerçekleĢtirilebilir.

1 Tüm Tabakaları Kapat seçeceğini fare yardımıyla iĢaretleyerek tüm tabakaların toplu olarak kapandığını gözlemleyiniz.

2 Tabakalar penceresini kapatınız. Yapılan tabaka kapatma iĢlemini proje üzerinde gözlemleyiniz.

Tabakalar penceresindeki diğer tabaka yönetimi iĢlemleri ise Ģu Ģekildedir: Kilit butonu tabakaları kilitleyerek, tabakaya ait objeler üzerinde herhangi bir değiĢiklik yapılmasını engeller ancak objelerin ekranda görüntülenmesini engellemez. Nokta Adları Açık/Kapalı butonu ile nokta adlarının, Nokta Kotları Açık/Kapalı butonu ile nokta kotlarının, Nokta Kodları Açık/Kapalı butonu ile nokta kodlarının, Alan Adları Açık/Kapalı butonu ile alan adlarının, Blastro Açık/Kapalı butonu ile blastroların, Alan Taramaları Açık/Kapalı butonu ile taramaların proje üzerinde görünür olup olmama durumu belirlenebilir.

38

F. ALAN DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

F.1 Alan Çıkartma ĠĢlemi

Alan iĢlemleri yardımı ile alan objeleri üzerinde düzenleme yapılabilir. Alan Çıkarma iĢlemleri üst üste gelen 2 alandan birinin diğerinden çıkarılarak yeni objenin sınırlarının diğerine göre yeniden oluĢturulmasını sağlar.

1 Proje/Aç/Alan Düzenleme klasöründen Alan ĠĢlemleri.NCZ dosyasını açınız.

Proje ekranında Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemiyle Alan Çıkart bölümüne yaklaĢınız.

2 Düzenle/ Alan ĠĢlemeleri/Alan Çıkart iĢlemine giriniz. Ġlk önce dıĢ alanı daha sonrada içteki alanı fare yardımı ile seçiniz. Çıkarılacak alanı göstererek iĢleme devam ediniz. Açılan Alan Çıkart penceresinde Seçilen DıĢ Alanı Koru seçeneği aktif hale getiriniz.

Seçilen DıĢ Alanı Koru ile alanın ilk hali muhafaza edilir. Yeni alan objesi eskisinin üzerine oluĢur. Bu seçenek pasif hale getirilirse ilk alan silinir.

Seçilen iç alanı koru alanı aktif hale getirildiğinde alanın ilk hali korunur ekrandan silinmez. Pasif yapıldığında ise ekrandan iç alan objeleri silinir.

39

3 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda çıkarılan alanı proje ekranında gözlemleyiniz.

F.2 Alan BirleĢtirme ĠĢlemi

Alan BirleĢtir birbirleri ile ortak noktaları olan ve birbirinden bağımsız alanların birleĢtirilmesi iĢlemidir. Bu iĢlem sonunda birleĢtirilen alanlar tek bir alan haline getirilir.

1 Proje ekranında Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemiyle Alan

BirleĢtir uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Düzenle/ Alan ĠĢlemeleri/Alan BirleĢtir iĢlemine giriniz. BirleĢtirilecek alanları fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tık ile açılan pencereden Seçilen Alanı Koru bölümünü pasif hale getiriniz.

3 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda

birleĢtirilen alanların tek bir alan olduğunu Obje Özelliklerini Sor iĢlemi ile sorgulayarak proje ekranında gözlemleyiniz.

40

F.3 Alan KesiĢtirme ĠĢlemi

Alan KesiĢim iĢlemi, alanların kesiĢim bölgelerinden farklı alan oluĢturmak için kullanılır.

1 Proje ekranında Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemiyle Alan

KesiĢimi uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Düzenle/ Alan ĠĢlemleri/Alan KesiĢtir iĢlemine giriniz. KesiĢimi alınacak alanları seçiniz.

3 Yapılan iĢlemler sonucunda kesiĢim alanının oluĢtuğunu proje

ekranında gözlemleyiniz.

F.4 Alan Böl ĠĢlemi

Alan Böl iĢlemi, alan, yay, doğru, Çoklu doğru objeleri yardımı ile alan objelerinin 2 parçaya ayrılması iĢlemidir. ĠĢlem sonucunda oluĢan objeler alan özelliklerini korurlar

1 Proje ekranında Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemiyle Alan Böl

uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Düzenle/ Alan ĠĢlemeleri/Alan Böl iĢlemine giriniz. Alanı bölen çizgiyi gösteriniz. Açılan Alan Böl penceresinde Kotları Kesenden Al bölümünü pasif yapınız.

Kotları Kesenden Al seçeneği aktif hale getirilirse bölücü olarak gösterilen doğrunun kotları alanın kesilen noktalarına verilir.

41

3 Yapılan iĢlemler sonucunda alanların bölündüğünü proje ekranında gözlemleyiniz

G. OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

G.1 Silme ĠĢlemi

1 Örnek uygulama için Proje/Aç/Obje Düzenleme klasöründen

Obje Duzenleme1.NCZ dosyasını açınız.

Proje ekranında Görüntü/Pencere Büyüt iĢlemiyle SĠL uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Düzenle/Sil iĢlemine giriniz. 3 Komut satırında SĠLĠNECEK OBJELERĠ SEÇ komutunu takip

ederek silinecek objeleri teker teker fare sol tuĢ yardımıyla ve ya Netcad ekranında sağ alt köĢede yer alan seçim butonlarından Pencere Seç butonu ile Sil bölümündeki objeleri topluca seçiniz

42

Seçim butonlarından Tümünü Seç, projedeki tüm

objelerin seçilmesi için kullanılır. Seçim butonlarından Doğruyu Kesenleri Seç, projede

gösterilen hat üzerinde kalan objelerin tümünü seçer. Seçim butonlarından Bölgeye DüĢenler, kapalı alan içine

düĢen objelerin tümünün seçimini sağlar.

4 Proje ekranında, fare yardımıyla silinecek objeleri çerçeve içine alarak seçilen objelerin gri renkte görüntülendiğini gözlemleyiniz

5 Obje seçiminden sonra fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ederek ekrana gelen Netcad uyarı mesajını Evet butonuyla onaylayınız.

G.2 Toplu Obje DeğiĢtirme ĠĢlemi

1 Proje ekranında Pencere Büyüt iĢlemini kullanarak Toplu Obje DeğiĢtir uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Düzenle/Toplu Obje DeğiĢtir iĢlemine giriniz.

43

3 Komut satırında ÖZELLĠKLERĠ DEĞĠġTĠRĠLECEK OBJELERĠ GÖSTER komutunu takip ederek yazı objelerini seçiniz. Sağ tuĢ

ile iĢleme devam ediniz.

Açılan Toplu Obje DeğiĢtir bilgi penceresinde objelerin ortak özellikleri toplu halde değiĢtirilebilir.

4 Toplu Obje DeğiĢtir bilgi penceresi üzerinde Yazı bölümüne

gelerek NETCAD yazısını ULUSAL olarak değiĢtiriniz.

5 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız ve proje üzerindeki değiĢimleri

gözlemleyiniz.

44

G.3 Geri Al ve Yeniden Yap ĠĢlemleri

Geri Al iĢlemi en son yapılan iĢlemden baĢlayarak projenin yüklendiği ilk durumuna kadar iĢlemleri geri alır. Yeniden Yap iĢlemi ise yanlıĢlıkla geri alınan, kopyalanan ve silinen iĢlemleri tekrar geri almak için yapılan iĢlemdir. Yani geri al iĢleminin geri alıdır.

G.4 Tabaka DeğiĢtir ĠĢlemi

Tabaka DeğiĢtir proje içindeki herhangi bir objenin ya da obje grubunun tabakasının değiĢtirilmesi için kullanılır. Bu iĢlem sonucunda objeler aktif tabakanın niteliklerini alırlar.

1 Düzenle\Tabaka DeğiĢtir iĢlemine giriniz.

2 Pencere büyüt iĢlemi ile tabaka değiĢtir uygulamasına yaklaĢınız.

3 Proje ekranından tabakası değiĢtirilecek objeleri seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen objelerin aktif tabaka olan 0 tabakasına alındığını gözlemleyiniz.

45

G.5 Çizgi Tipi DeğiĢtir ĠĢlemi

Çizgi Tipi DeğiĢtir iĢlemi ile proje içindeki herhangi bir objenin ya da obje grubunun çizgi tipinin değiĢtirilmesi için kullanılır.

1 Düzenle\Çizgi Tipi DeğiĢtir iĢlemine giriniz. 2 Pencere Büyüt iĢlemiyle çizgi tipi değiĢtir uygulamasına

yakınlaĢınız.

3 Ekranın alt araç çubuğunda yer alan çizgi tipleri bölümünden istenen bir çizgi tipini seçerek aktif hale getiriniz.

4 DeğiĢtirilecek objeleri proje ekranından seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen objelerin çizgi tipinin değiĢtiğini gözlemleyiniz.

46

H. OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

1 Proje/Aç penceresinden Obje_Duzenleme2.ncz dosyasını

açınız.

2 Proje ekranı üzerinde Pencere Büyüt iĢlemini kullanarak Edit

bölümüne yakınlaĢınız. Düzenle/Edit iĢlemine giriniz.

3 Proje ekranı üzerinde 1 numaralı objeyi seçiniz. Seçilen objenin baĢlangıç, bitiĢ ve orta noktasında düzenleme noktalarının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

4 NetCAD proje ekranında sol altta yer alan Son Nokta Yakala modunu aktif hale getiriniz.

5 1 numaralı doğru objesini fare yardımıyla uç noktasından tutarak 2 numaralı doğru objesinin uç noktasıyla birleĢtiriniz. Fare sağ tuĢu ile iĢlemi sonlandırınız.

47

Edit iĢlemiyle seçilen objenin büyüklük ve uzunluğuna iliĢkin düzenlemeler yapılabilir.

H.1 Kaydır ĠĢlemi

1 Obje_Düzenleme2.ncz projesi üzerinde Pencere Büyüt iĢlemiyle Kaydır bölümüne yaklaĢınız.

2 Düzenle/Kaydır iĢlemine girerek komut satırında belirtildiği

üzere kaydırılacak obje olan daire objesini fare yardımıyla seçiniz.

3 Fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz. Komut satırında Referans Noktasını Göster komutunu takip ederek yakalama modlarından Uygulama Noktası Yakala modunu aktif hale getiriniz.

48

4 Referans noktası daire merkezi olacak Ģekilde daire objesini proje ekranından seçiniz. Uygulama Noktası Yakala modu açık durumda iken seçilen dairenin otomatik olarak merkez noktasından yakalandığını gözlemleyiniz

5 Uygulama Noktası Yakala modunu pasif hale getiriniz ve Nokta Yakala modunu aktif yapınız.

6 Seçili durumda olan daire objesini A noktasına taĢıyınız.

Kaydırma iĢlemi sırasında Netcad yakalama modlarından, Kopyala Modu aktif durumda ise kaydırılan obje korunarak kopyası alınabilir.

49

H.2 BirleĢtirme ĠĢlemi

BirleĢtirme iĢlemi ile birbirine değmeyen doğru ya da çoklu doğruların, uç kısımlarının uzatılarak birleĢtirilmesi sağlanır. BirleĢtirme iĢleminde 2 iĢlem kullanılır. Ucuca Getir yöntemi ile objeler birbirine uzayarak ucuca getirilir Tek Obje Yap yöntemi ise birleĢen objeler çoklu obje halini alırlar ve tek bir objeymiĢ gibi davranırlar.

1 Obje_Düzenleme2.ncz projesi üzerinde Pencere Büyüt

iĢlemiyle BirleĢtirme uygulamasına yakınlaĢınız. Ucuca getir yöntemini seçiniz.

2 Proje ekranından birleĢtirilecek objeleri fare yardımı ile seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda objelerin birleĢtiğini gözlemleyiniz.

H.3 Paralel Alma ĠĢlemi

Paralel Alma ĠĢlemi ile doğru, çoklu doğru, daire, yay, elips gibi objelerin belirli bir mesafe tanımına göre paralelinin alınması iĢlemidir.

Çoklu Doğruları Parçala, çoklu doğrunun paraleli bir bütün olarak alınır.

50

Tabakası aynı, paraleli alınan obje ile oluĢan objenin tabakası aynıdır. Hat tipi aynı, paraleli alınan obje ile oluĢan objenin çizgi tipleri aynı olur. Kalınlığı aynı, paraleli alınan obje ile oluĢan objenin kalınlığı aynı olur. Ters/Düz iĢlemi, paraleli alınan obje ile oluĢan objenin çizgi yönleri aynı olur. KöĢeleri yuvarlat iĢlemi, oluĢan objeni kırık noktalarının yuvarlatılmasını sağlar. Asıl Çizgiyi Sil iĢlemi ile paraleli alınan obje silinecektir.

1 Düzenle\Paralel iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt iĢlemi ile

Paralel bölümüne yaklaĢınız. Açılan Paralel Al penceresinde Mesafe değerini 5 olarak giriniz.

2 Aktif projenin Tabakasını ve Çizgi tipini değiĢtiriniz. Paraleli alınacak objeyi proje ekranından seçiniz.

3 Objenin hangi tarafına paralelinin alınması isteniyorsa fare sol

tuĢ ile göstererek iĢlemi sonlandırınız.

Paralel Al penceresinde hiçbir seçenek aktif alınmaz ise yeni obje aktif tabaka ve çizgi tipinde oluĢacaktır.

51

4 Paralel Al penceresinde Çoklu doğruları Parçala seçeneğini aktif yapınız.

5 Proje ekranından paraleli alınacak doğru parçasını seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda çoklu doğru objelerinin kırık

noktasından doğru parçası özelliğinde paralel aldığını gözlemleyiniz.

6 Paralel Al penceresindeki diğer seçenekleri de sırası ile deneyiniz ve oluĢan yeni objeleri proje ekranından gözlemleyiniz.

H.4 Uzat ĠĢlemi

Uzat iĢlemi doğru ve çoklu doğru objelerinin doğru, çoklu doğru, daire ve alan gibi objelere uzatılması iĢlemidir.

1 Düzenle\Uzat iĢlemini ya da araç çubuklarından Uzat butonunu seçiniz.

2 Pencere Büyüt ile Uzat uygulamasına yakınlaĢınız.

3 Ġlk önce uzama hattını daha sonra uzatılacak hattı fare sol tuĢ ile gösteriniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

52

Yapılan iĢlem sonucunda objelerin uzatıldığını gözlemleyiniz.

H.5 Kes ĠĢlemi

Kes iĢlemi, birbiri ile kesiĢen doğru, çoklu doğru, alan gibi objeler arasında kesme iĢlemi yapar.

1 Düzenle\Kes iĢlemini ya da araç çubuklarından Kes

butonunu seçiniz. 2 Pencere Büyüt ile Kes uygulamasına yakınlaĢınız.

3 Proje ekranından kesilecek objeleri fare sol tuĢ yardımı ile

seçiniz. Fare sağ tuĢ ile kesilecek parçaları gösteriniz.

Yapılan iĢlem sonucunda objelerin kesildiğini gözlemleyiniz.

53

H.6 Kır ĠĢlemi

Kır iĢlemi doğru ve çoklu doğruların gösterilen yerlerine ya da kesiĢim yerlerine kırık oluĢturmak ve objeyi bölmek için kullanılır.

1 Düzenle\Kır iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt iĢlemi ile Kır uygulamasına yakınlaĢınız.

2 Ġlk önce kırılacak objeyi daha sonrada referans gösterilecek

objeyi seçiniz. Yapılan iĢlem sonucunda objenin kenarlarının kırıldığını gözlemleyiniz.

H.7 Döndürme, Ölçekleme ve Aynalama ĠĢlemi,

Döndür iĢlemi seçilen objelerin bir merkez etrafında döndürülmesi iĢlemidir.

1 Düzenle\Döndür ya da araç çubuklarından seçeneğini

seçiniz.

2 Pencere Büyüt ile döndür uygulamasına yakınlaĢınız.

3 Döndürülecek objeleri fare yardımı ile seçerek fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz.

4 Objenin etrafında döndürüleceği Referans Noktasını gösteriniz.

54

Yapılan iĢlemler sonucunda fare hareketiyle objenin döndüğünü gözlemleyiniz.

5 Fare sol tuĢ ile objenin son konumunu belirleyiniz.

Ölçekle iĢlemi objelerin sabit bir noktaya göre büyütülmesi ya da küçültülmesi iĢlemidir.

6 Düzenle\Ölçekle iĢlemini ya da araç çubuklarından Ölçekle

butonunu seçiniz.

7 Pencere Büyüt ile Ölçekle uygulamasına yakınlaĢınız. Ölçeklenecek objeleri fare yardımı ile seçiniz.

8 Obje üzerinde sabit kalacak referans noktayı gösteriniz. Fare

yardımı ile otomatik olarak ölçeklendirme yapınız.

55

9 Fare sol tuĢ ile objenin son boyutunu belirleyiniz.

Aynala iĢlemi objelerin simetri durumlarına göre yerleĢtirmek ve değiĢtirmek için kullanılır.

10 Düzenle\Aynala iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt iĢlemi ile

Aynala uygulamasına yakınlaĢınız.

11 Proje ekranından aynalanacak objeleri fare yardımı ile seçiniz.Obje üzerinde referans nokta olarak önce 1 no’lu noktayı ardından 2 no’lu noktayı gösteriniz.

Objenin simetrisinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

2 Noktadan DönüĢüm bir projenin diğer proje üzerine çakıĢtırılması ya da aynı proje içindeki objelerin birbirine göre deformasyonu için kullanılmaktadır.

12 Düzenle\2 Noktadan DönüĢüm iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt

ile DönüĢüm uygulamasına yakınlaĢınız.

13 Proje ekranından dönüĢtürülecek A objesini seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz.

56

14 Son Nokta Yakalama modunu aktif hale getiriniz. A Objesi üzerinde 1. referans nokta ve 2. referans noktayı gösteriniz.

15 Yeni referans noktaları ise B objesi üzerinde sırasıyla fare sol

tuĢ yardımıyla gösteriniz.

I. TARAMA ĠġLEMLERĠ

Alan Taraması; projedeki kapalı bölgelerin ve alan objelerinin

belirli standartlarda ve semboloji de taranması iĢlemidir.

1 Proje/Aç penceresinden Tarama.ncz dosyasını açınız.

2 Çiz/Taramalar /Alan Taramaları seçeneği ya da ekrandaki araç çubuklarında yer alan butonunu seçiniz.

3 Açılan Taramalar penceresinde tarama tipini seçerek Tara ile

iĢleme devam ediniz.

57

Taramalar penceresinde sol tarafta yer alan bölüm tarama tiplerinin yer aldığı bölümdür.

Seçilen tarama biçimleri pencerede ön izleme bölümünden incelenebilir. Tarama açısı ve ölçeği isteğe bağlı olarak değiĢtirilebilir.

Taranacak alanlar tek seçilebileceği gibi çoklu olarak seçilip taranabilir. Bunun için Çoklu Tara butonu kullanılır. Ġç içe geçmiĢ alanların taranması ya da taranmaması Diğer Objeleri Seç kutucuğu yardımıyla sağlanabilir.

4 TaranmıĢ alan çoklu doğru ile çizilmiĢ ise klavyeden F3 butonuna basınız veya F2 çevir iĢlemini seçiniz. Proje ekranından taranacak alan objesini fare yardımı ile seçiniz.

5 Komut satırında yer alan Taramada Dikkate Alınacak Diğer

Objeleri Seç komutunu takip ederek objeleri seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

6 Proje ekranındaki kapalı alanların bir defada taranması

isteniliyorsa Çiz/Taramalar/ Alan Taramaları iĢlemine giriniz. 7 Tarama parametrelerini belirterek Çoklu Tara butonuna basınız.

58

8 Taranacak kapalı bölgeleri fare yardımı ile seçerek iĢlemi sonlandırınız.

Düz Tarama iĢlemi alan tarama iĢlemi ile aynıdır. Bu tarama tipinde sembol objeleri de kullanılabilinir.

9 Çiz/Taramalar/ Düz Tarama iĢlemine giriniz.

10 Açılan Düz Tarama penceresinde Açı ve Aralık değerlerini giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

11 Tarama yapılacak obje içinde herhangi bir noktayı tıklayınız. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

59

12 Bina taramaları için Çiz/Taramalar/ Bina Tarama iĢlemine giriniz.

13 Bina Taraması penceresinden bina parametrelerini giriniz.

Tamam ile iĢleme devam ediniz.

14 Tarama yapılmak istenilen alanı F3 butonu yardımı ile seçerek iĢlemi sonlandırınız.

15 Bina kenar taramaları için Çiz/Taramalar/ Bina Kenar Taraması Seçeneğini seçiniz.

16 Bina Kenar Taraması penceresinden bina parametrelerini

giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

60

17 Tarama yapılmak istenilen bina kenarını fare sol tuĢ ile seçerek

yine fare sol tuĢ ile tarama yönünü belirleyiniz.

J. YAZI ĠġLEMLERĠ

1 Proje/Aç/Yazı ĠĢlemleri klasöründen Yazi.NCZ dosyasını açınız.

2 Çiz/Yazı/Özellikli Yazı iĢlemine giriniz.

3 Açılan Yazı penceresinde yazı satırına ekrana yazılmasını istenilen NETCAD yazısını yazınız.

4 Boyu satırından yazı objesinin büyüklüğü ayarlanabilir. Örnek

uygulama için Boyu bölümüne 3 giriniz.

61

5 Proje ekranına fare sol tuĢ ile geçiĢ yapınız ve yazı objesinin yerini yine fare sol tuĢ ile gösteriniz.

6 Yazı penceresinde yazı boyunu 5 olarak ayarlayıp ekranda yerini gösteriniz. Fare sağ tuĢu ile iĢlemi sonlandırınız.

K. SORGU ĠġLEMLERĠ

1 Proje/Aç/Sorgu_islem klasöründen Sorgu.ncz dosyasını açınız.

2 Proje ekranı üzerinde Pencere Büyüt iĢlemi ile Obje

Özelliklerini Sor baĢlıklı uygulamaya yakınlaĢınız.

3 Sorgu/Obje Özeliklerini Sor iĢlemine girerek proje üzerinde netcad1 yazısını fare yardımıyla seçiniz.

62

Obje Özellikleri penceresi açılır. Bu pencerede seçilen yazı objesinin özellikleri sıralanır.

4 Obje Özellikleri penceresinde objenin Font tipini F1 olarak değiĢtiriniz.

5 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. Proje ekranı üzerinde değiĢiklikleri gözlemleyiniz.

63

Sorgu iĢlemi ile açılan Obje Özellikleri penceresinde seçilen objelerin özellikleri görüntülenir ve değiĢtirilebilir. Pencerenin üst bölümünde objeyi tanımlayan bilgi yazılıdır.

L. SEMBOL VE BLOK ĠġLEMLERĠ

L.1 Sembol iĢlemleri

1 Çiz/Sembol YerleĢtir iĢlemine girerek Sembol Seç penceresini

görüntüleyiniz.

2 Sembol Seç penceresinde istenen sembolü fare sol tuĢ ile çift tıklayarak seçiniz.

64

3 Proje ekranında fare yardımıyla sembollerin yerlerini belirleyerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

L.2 Blok iĢlemleri

Blok ĠĢlemleri; projede sık kullanılan obje ve ya obje grupları bir bütün olarak saklanabilir ve proje içerisinde kullanılabilinir.

1 Proje/Aç penceresinden 122Blok_Islemleri.ncz dosyasını açınız.

2 Çiz/Blok ĠĢlemleri iĢlemine girerek Blok iĢlemleri penceresini

görüntüleyiniz.

3 Yeni bir blok oluĢturmak için Blok ĠĢlemleri penceresinde Blok/ Yeni Blok iĢlemine giriniz.

4 Proje ekranından bloğu oluĢturacak objeleri fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz.

65

5 Nokta yakalama modunu açarak bloğun yakalama noktası olarak A noktasını gösteriniz.

6 Açılan Yeni Blok penceresinde oluĢturulan bloğun ismini Blok Adı satırına yazınız.

Örnek uygulama için Deneme adında yeni bir blok ekleyiniz.

Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda Blok ĠĢlemleri penceresinde bloğun oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

66

Blok ĠĢlemleri penceresinde oluĢan blok üzerinde fare sol tuĢa çift tıklayarak blok ekranda istenilen yere yerleĢtirilir.

M. GÖRÜNTÜ VE PENCERE ĠġLEMLERĠ

M.1 Görüntü ĠĢlemi

Ekrandaki aktif proje veya açılan projeler ayrı ayrı pencerelere aynı ara yüz çerçevesinde görüntülenebilir. Böylelikle daha detaylı çalıĢmalar yapılabilir.

1 Pencere/ 2 Pencere iĢlemini seçerek ara yüzün 2 pencereye

ayrıldığını gözlemleyiniz.

67

2 Pencere/ 3 Pencere iĢlemini seçerek ara yüzün 3 pencereye ayrıldığını gözlemleyiniz.

Kullanılmak istenilen proje fare sol tuĢ ile aktif hale getirilebilir.

Netcad ekranında bulunan araç çubuklarının ekranda görüntülenmesi kontrol edilebilir veya yeni araç çubukları oluĢturulabilir.

3 Pencere/ Menü Listesi iĢlemini seçiniz. Listeden herhangi birini aktif hale getirerek proje ekranında görüntülenmesini sağlayınız.

4 Yeni bir araç çubuğu oluĢturmak için Pencere/ Menü Listesi/

ÖzelleĢtir iĢlemini seçiniz.

5 Açılan ÖzelleĢtir penceresinde Yeni butonuyla Araç Çubuğu Ġsmi bölümüne isim giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

68

6 Komutlar sekmesine geçerek, Komutlar ve Kategoriler olarak 2 kısma ayrıldığını gözlemleyiniz.

7 Ġstenilen komutları sürekle bırak yöntemi ile oluĢturulan araç

çubuğuna bırakınız.

Kategoriler kısmında eklemek istenilen araç çubuğunun ana menüleri yer almaktadır. Komutlar kısmında ise ana menü içinde yer alan seçenekler yer alır.

8 Örnek uygulama için Proje kategorisinden Aç ve Kapat,

Düzenle kategorisinden Sil ve Paralel, Çiz’den ise Çizgi Çiz, Blok iĢlemleri seçeneklerini oluĢturmuĢ olduğunuz yeni araç çubuğuna ekleyiniz.

9 Yapılan iĢlemler sonucunda oluĢturulan yeni araç çubuğunu

proje ekranından gözlemleyiniz. OluĢturulan yeni araç çubuğundan herhangi bir komut çıkarılmak

isteniliyor ise sürükle bırak yöntemi ile tekrar komutlar kısmına bırakınız.

69

M.2 Pencere DeğiĢtir ĠĢlemleri

Pencere DeğiĢtir iĢlemi ekrandaki herhangi bir ayrıntıyı büyütmek ve herhangi bir ayrıntıyı görüntülemek için kullanılır.

1 Proje/Aç/ 102_Goruntu_Menusu_islemleri dosyasını açınız.

2 Görüntü/Pencere Büyüt veya araç çubuklarında yer alan

butonunu seçiniz ya da klavyeden Alt+Z tuĢ kombinasyonunu kullanınız. Farenin sol tuĢu ile yaklaĢılmak istenilen bölgeyi çerçeve içine alarak yaklaĢınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen alanın büyütülerek ekrana geldiğini gözlemleyiniz.

Netcad 5.0 ile gelen yeniliklerden birisi de fare yardımı ile Pencere de büyüt iĢleminin yapılmasıdır.

3 Yapılan büyütme iĢlemini geri almak için Görüntü/Önceki

Pencere menüsünü ya da araç çubuklarında yer alan butonunu ya da klavyeden Alt+C tuĢ kombinasyonunu kullanınız.

Yeniden çiz iĢlemi düzenleme ya da obje oluĢturma iĢlemleri sırasında ekranda parça görüntülerinin giderilmesi için kullanılır. Bu görüntülerin objesel değerleri yoktur. ĠĢleme girildiğinde ekrandaki bütün objelerin görüntüleri yenilenir.

4 Sil butonunu kullanarak örnek uygulamada belli bir alanı siliniz.

Görüntü/Yeniden çiz menüsünü ya da araç çubuklarında yer alan butonunu ya da klavyeden * tuĢunu kullanınız.

70

Yapılan iĢlemler sonucunda bazı objelerin silinmediğini gözlemleyiniz.

Klavyeden (+) ve ya butonu ile yakınlaĢma, (–) tuĢu veya butonu ile de uzaklaĢma iĢlemi gerçekleĢtirebilir.

Ekran Kaydır iĢlemi ile ekrandaki görüntü sağa sola yukarı veya aĢağı yönlü kaydırılabilir. DeğiĢim sadece görüntü bazında değiĢir.

5 Görüntü/ Ekranı Kaydır iĢlemini veya butonunu ya da

Alt+X tuĢ kombinasyonunu kullanınız. Obje görüntüsü ekranda hangi yöne kaydırılmak isteniliyorsa o yönü gösteren 2 nokta atınız. Gösterilen bu iki nokta arası mesafe kadar görüntünün

kaydırıldığını gözlemleyiniz.

Netcad 5.0 ile gelen yeniliklerden birisi de farenin scroll tuĢu yardımı ile Pencere kaydır iĢleminin yapılmasıdır.

Limit Bul iĢlemi ile proje içerisinde yer alan bütün objeler koordinatları ile birlikte ekrana sığdırılabilir. Görüntü/ Limit Bul ya da butonunu seçerek iĢlemi gerçekleĢtirebilirsiniz.

N. ÖLÇÜLENDĠRME ĠġLEMLERĠ

Doğru, Çoklu Doğru, Yay, Daire ve benzeri objeleri uzunluk, açı, yarıçap cinsinden ölçülendirmek için Ölçü menüsü kullanılır.

1 Proje/Aç penceresinden 11Olculendirme.ncz dosyasını açınız. Proje ekranında Yatay Ölçülendir uygulamasına pencere büyüt ile yaklaĢınız.

2 Çiz/Ölçü/ Yatay Ölçülendir iĢlemine giriniz.

71

3 Nokta Yakalama modu açıkken ölçülendirme yapmak istenilen

ara mesafeleri fare sol tuĢu ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.

Yatay Ölçülendir, seçilen 2 nokta arasında yatay yönde yani Y eksenine göre ölçülendirme yapma ve değerini yazmak için kullanılır. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü Yatay tabakasına atılır. Ölçülendirme iĢlemi yapılırken yakalama modlarının açık olması gerekmektedir.

Yapılan iĢlemler sonucunda ölçülendirme çizgisinin oluĢtuğunu

proje ekranından gözlemleyiniz.

4 Bir doğru parçasının ölçülendirilmesi isteniliyor ise Çiz/Ölçü Yatay Ölçülendir iĢlemine giriniz.

5 Son Nokta Yakala modu açıkken ölçülendirme yapmak istenilen

ara mesafeleri fare sol tuĢu ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.

Yapılan iĢlemin proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

72

Dikey Ölçülendirme, 2 nokta arasında dikey yönde yani X eksenine göre ölçülendirme yapma ve değerini yazmak için kullanılır. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü dikey tabakasına atılır

6 Çiz/Ölçü/ Dikey Ölçülendir seçeneğini seçiniz. Proje Ekranında

Dikey Ölçülendirme uygulamasına pencere büyüt ile yaklaĢınız. Nokta yakala modu açıkken ölçülendirme yapmak istenilen ara mesafeleri fare sol tuĢu ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.

Yapılan iĢlemin proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz

Paralel Ölçülendirme, doğru veya çoklu doğruların paralel olarak ölçülendirilmesi iĢlemidir. Çoklu doğruların kırıklarından doğruların ise baĢlangıç ve bitiĢ noktaları esas alınarak ölçülendirme yapılır. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü eğik tabakasına atılır

7 Çiz/Ölçü/ Paralel Ölçülendir iĢlemine giriniz. Proje ekranında

Paralel Ölçülendir uygulamasına pencere büyüt ile yakınlaĢınız.

8 Ölçülendirmesi istenilen objeyi fare sol tuĢu ile seçiniz. Farenin ucuna gelen ölçülendirme çizgisini fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.


73

Paralel yay ölçülendirme ile yay veya daire objeleri üzerinde mesafe ölçümü yapar. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü eğik tabakasına atılır

9 Çiz/Ölçü/ Paralel Ölçülendir Yay iĢlemine giriniz. Proje

ekranında Paralel Ölçülendir Yay uygulamasına pencere büyüt ile yaklaĢınız. Ölçülendirmesi istenilen objeyi fare sol tuĢu ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.


Açı Ölçülendir 2 hat arasındaki açı değerlerinin grad ya da derece cinsinden ölçülendirme iĢlemidir. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü açı tabakasına atılır.

10 Çiz/Ölçü/Açı Ölçülendir iĢlemine giriniz. Proje ekranında Açı

Ölçülendir uygulamasına pencere büyüt ile yaklaĢınız. Aralarındaki açının ölçülendirmesi için objeleri fare sol tuĢu ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare sol tuĢu ile yerleĢtiriniz.


74

Yarıçap Ölçülendir, daire ya da yayların yarıçap değerlerinin

ölçülendirilmesi iĢlemidir. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü yarıçap tabakasına atılır.

11 Çiz/Ölçü/Yarıçap Ölçülendir iĢlemine giriniz. Proje ekranında Yarıçap Ölçülendir uygulamasına pencere büyüt ile yakınlaĢınız. Yarıçapı ölçülendirilmek istenilen objeleri fare yardımı ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare yardımı ile yerleĢtirerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemin proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Uzunluk Yazdır belirlenen hatların uzunluk değerleri ya da ardıĢık olarak gidilen hatların toplam uzunluk değerlerinin yazdırılması için kullanılan iĢlemdir. Ayrıca kotlu iki noktanın arasındaki eğik mesafede yazdırılabilir. Ölçülendirme çizgisi ve değeri otomatik olarak ekrana gelir ve Ölçü yarıçap tabakasına atılır

12 Çiz/Ölçü/Uzunluk yazdır iĢlemine giriniz. Proje Ekranında

Yarıçap Ölçülendir uygulamasına pencere büyüt ile yakınlaĢınız. Uzunluğu yazdırılmak istenilen objeyi fare yardımı ile seçiniz. Ölçülendirme çizgisini istenilen yere fare yardımı ile yerleĢtirerek iĢlemi sonlandırınız.

75

13 Objelerin Toplam uzunluk değeri yazdırılmak isteniliyor ise Uzunluk penceresinde Toplam uzunluk yazdır seçeneğini aktif hale getiriniz.

14 Objeleri fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuĢ ile imlecin ucuna gelen ölçü değerini istenilen yere yerleĢtiriniz.

15 Çoklu doğruların değeri yazdırılmak isteniliyor ise Uzunluk penceresinde Çoklu doğruları parçala seçeneğini aktif hale getiriniz. Çoklu doğruyu seçerek fare yardımı ile ölçü değerini istenilen yere yerleĢtiriniz.

16 Farklı yükseklik değerlerinde çizilen objelerin eğik uzunlukları yazdırılmak isteniliyor ise Eğik Mesafe seçeneğini aktif hale getiriniz.

76

17 Fare yardımı ile ölçülendirilmesi istenilen objeleri seçerek ölçü değerini yerleĢtiriniz

18 Paralele dik hat ile 2 paralel doğru arasında dik olarak hat çizme iĢlemi yapılabilmek için Çiz/Ölçü/Paralele dik hat iĢlemine giriniz ve 2 paralel dik hattı göstererek iĢlem sonucu oluĢan ölçü değerini fare yardımı ile yerleĢtiriniz.

O. YARDIMCI ĠġLEMLER

Proje düzenle iĢlemi ile projede yapılmak istenilen bir takım düzenlemeler toplu halde ve otomatik olarak yapılabilir. Kullanılmayanlar sekmesinde proje içerisinde bulunan fakat kullanılmayan blok, tabaka, font, hat tipi gibi eklentilerin silinmesi iĢlemi gerçekleĢtirilir. Projeden temizlenmesi istenilen seçenekler seçilir.

1 Örnek uygulama için 1311kullanilmayanlar.ncz dosyasını

Proje/Aç ile aktif projeye yükleyiniz.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Proje Düzenle iĢlemine giriniz. Kullanılmayanlar bölümünde projeden temizlenmesi istenilen seçenekleri seçiniz.

77

3 Temizle ile iĢleme devam ediniz. ĠĢlem sonucunda hangi objelerin silindiğine dair gelen uyarı penceresini inceleyiniz.

Çift Objeler bölümünde ekranda fark edilmeden birden fazla oluĢturulmuĢ veya baĢka bir dosyadan proje içerisine giren nokta, alan ve pafta objelerinin ayıklanması iĢlemidir. Aynı olan diğer objeler standart olarak Çift Obje Tabakasına alınır.

4 Örnek uygulama için Proje/Aç iĢlemiyle Cift_Obje_Temizle.ncz

dosyasını aktif projeye yükleyiniz.

5 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Proje Düzenle iĢlemine giriniz. Çift Objeler bölümünde Temizle ile iĢleme devam ediniz.

6 Ayıklama iĢlemi yapılacak bölgeyi proje ekranından Tümünü

Seç butonu ile seçiniz. Yapılan iĢlem sonucunda kaç çift obje olduğunu gösteren uyarı penceresinin ekrana geldiğini gözlemleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

ĠĢlem sonucunda ayıklanan objelerin Çift_Obje tabakasına atıldığını gözlemleyiniz.

78

Çift Koordinatlı Objeler bölümünde ise ekranda fark edilmeden birden fazla oluĢturulmuĢ ve ya baĢka bir dosya içerisinden gelen yazı, blok, sembol nokta ve çizgi gibi objelerin ayıklanması iĢlemidir. Ayıklama iĢleminde baz alınacak hata kriteri yani obje uzaklığı değeri verilebilir. Aynı olan diğer objeler standart olarak çift çizgi tabakasına alınırlar.

7 Örnek uygulama için Proje/Aç iĢlemiyle Cift_Cizgi

_Temizle.ncz dosyasını aktif projeye yükleyiniz.

8 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Proje Düzenle ĠĢlemine giriniz. Çift Koordinatlı Objeler bölümünde Ayıkla ile iĢleme devam ediniz. Ayıklama iĢlemi yapılacak bölgeyi seçiniz. Uyarı penceresini Tamam ile geçiniz.

ĠĢlem sonucunda ayıklanan objelerin Çift_Çizgi tabakasına atıldığını gözlemleyiniz.

Netcad ekranında objeler ekranda oluĢturulma sırasına göre gösterilirler. Bu durumu değiĢtirmek için tabaka sıralama iĢlemi kullanılabilinir.

9 Örnek uygulama için Proje/Aç iĢlemiyle 1314Tabaka_Sirala.ncz

dosyasını aktif projeye yükleyiniz.

10 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Proje Düzenle iĢlemine giriniz. Tabaka Sırala bölümüne geçiniz.

79

11 Ekranda bulunan ve objeleri kapsayan en büyük objeden baĢlanılmak üzere büyükten küçüğe doğru seçim yapınız. Sıralama öncelikleri kısmına ekleyiniz. Sırala ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda tabakaların sıralandığını gözlemleyiniz.

O.1 Çiz Yardımcı ĠĢlemleri

Daha önceden doğru olarak çizilmiĢ objeler Çoklu Doğruya Çevir iĢlemi ile tek bir obje haline getirilebilir.

1 Örnek uygulama için Proje/Aç iĢlemiyle

Ciz_Yardimci_Islemler.ncz dosyasını aktif projeye yükleyiniz.

2 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/Çoklu Doğruya Çevir seçeneğini seçiniz. Çoklu Doğruya Çevir uygulamasına pencere büyüt ile yaklaĢınız.

3 Çoklu doğruya çevrilmek istenilen objenin baĢlangıç noktasını

gösteriniz. Seçilen objenin sarı renkte görüntülendiğini gözlemleyiniz.

80

Eğer objelerin tümü çoklu doğruya çevrilmek istenmiyorsa Çoklu Doğru Yarat penceresindeki ileri ve geri butonlarını kullanarak istenilmeyen doğru parçası silinebilir ya da eklenebilir.

Taslak çiz grafik ekranda farenin serbest olarak hareketi ile çizgi oluĢturulmak için kullanılır. OluĢan çizgi çoklu doğru tipindedir. Ġstenilirse Z kot değeri verilebilir. Adım uzunluğu ise oluĢan çizgi üzerindeki her bir kırık arasındaki mesafedir.

4 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/Taslak Çiz iĢlemine giriniz. Açılan Taslak Çiz penceresinde ilgili değerleri giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

5 Proje ekranında fare sol tuĢ ile baĢlangıç noktasını gösteriniz. Fare imlecinin hareketiyle objeyi oluĢturunuz. Fare sol tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

81

Kartezyen herhangi bir objeyi satır ve sütun sayısı verilerek girilen aralıkta kopyalanması iĢlemidir. ĠĢleme girildikten sonra gerekli bilgiler kartezyen dizisi penceresine gelmektedir.

6 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/Dizi Yarat iĢlemine giriniz.

7 3 farklı dizi yaratma iĢleminden Kartezyen dizi yarat seçeneğini

seçerek Kartezyen Dizi penceresini açınız.

8 Sağa Kolon Sayısı ve Yukarı Kolon Sayısı değerlerini 4 olarak

giriniz. Kolon GeniĢliği ve Satır Yüksekliği değerlerini 10 olarak giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz

9 Proje ekranında dizi objesini seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda oluĢturulan dizi yaratma iĢlemini ekranda gözlemleyiniz.


11 Obje üzerinde seçeneğini seçerek Obje Üzerinde Dizi penceresini açınız.

82

12 Obje Üzerinde Dizi penceresinde Aralık değerini 10 olarak

giriniz.Tamam ile iĢleme devam ediniz.

13 Dizi objesi olan sembolü seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz ve yakalama noktasını gösteriniz.

Referans obje olarak doğruyu seçtikten sonra iĢlemin gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz.

Karelaj sağa ve yukarı verilen aralıkta karelaj objelerini oluĢturma iĢlemidir. Herhangi bir objenin satır ve sütun sayısı verilerek girilen aralıkta kopyalanması iĢlemidir.


15 Karelaj seçeneğini seçerek Karelaj penceresini açınız.

16 Karelaj penceresinde Sağa Karelaj Aralığı ve Yukarı Karelaj Aralığı değerlerini giriniz.Tamam ile iĢleme devam ediniz.

83

17 Karelajın üretileceği kapalı alanı F3:Seç yardımı ile seçtikten

sonra iĢlemin otomatik olarak gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz.

18 Grid objelerinin üzerine x ve y koordinatları girilmek isteniyor ise Çiz/ Yazı/ Koordinat Yazdır seçeneğini seçiniz. Grid objelerini seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

19 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/ 2 Daireye teğet Doğru iĢlemine giriniz. Pencere büyüt ile 2 daireye teğet doğru bölümüne yaklaĢınız. Teğet geçilecek objeleri fare yardımı ile göstererek iĢlemi sonlandırınız.

84

Kutu Çiz iĢlemi ekranda x ve y uzunluğu ve açı verilerek dörtgen oluĢturma iĢlemidir. ĠĢlem sonucunda oluĢan kutu objeleri aynı zamanda yerel pafta indeksi niteliğini taĢır. Hesap menüsü altından Pafta Editörü ile bu obje istenilirse paftalanır.

20 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/ Kutu Çiz seçeneğini seçiniz. Pencere

büyüt ile Kutu Çiz bölümüne yaklaĢınız. OluĢturulmak istenilen alt ve üst simetri noktalarını gösteriniz. Ekrana gelen Kutu özellikleri penceresinden kutuya bir isim vererek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

O.2 Düzenle Yardımcı ĠĢlemleri

Çoklu doğru, blok, sembol gibi objeleri düzenleyebilmek için kullanılan menüdür.

1 Örnek uygulama için 133Duzenle_Yardimci_Islemler.ncz

dosyasını Proje/Aç ile aktif projeye yükleyiniz.

2 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /AyrıĢtır iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt iĢlemi ile AyrıĢtır bölümüne yaklaĢınız.

3 AyrıĢtırılması istenilen objeleri seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi

sonlandırınız. Obje Özelliklerini Sor butonunu kullanarak objenin ayrıĢtığını gözlemleyiniz.

AyrıĢtırılması istenilen obje bir alan objesi ise alanın ayrıĢtırılması için birkaç yöntem uygulanabilir.

4 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /AyrıĢtır iĢlemine giriniz.

AyrıĢtırılacak alan objesini seçerek fare sağ tuĢ ile iĢleme devam ediniz.

85

5 Açılan AyrıĢtırma Parametreleri penceresinde istenilen yöntemi

seçerek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

KöĢe yuvarlat birbirlerine teğet doğruların veya daire ve yayların birbirlerine yarıçaplarda yuvarlanması veya yay objesi ile birleĢtirilmesi iĢlemidir. ĠĢlemi uygulamak için kullanıcıya 3 seçenek sunulmaktadır. 1. yöntem ile birleĢtirilen objelerin ilk halleri korunarak yaylar üzerine oluĢturulur. 2. yöntem ile birleĢtirilen objelerin sadece birleĢen kenarları silinir. 3. yöntem ile de birleĢtirilen objelerin birleĢen tüm kenarları silinir.

6 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /KöĢe Yuvarlat iĢlemine giriniz.

Açılan KöĢe Yuvarlat penceresinde Yarıçap değerini giriniz.

7 Pencerede yer alan Yuvarlatma parametrelerinde istenilen yöntemi seçerek ekrandan yuvarlatılacak köĢeleri sırasıyla seçiniz. 3. yöntemle köĢe yuvarlat iĢlemini uygulayınız.

86

Yapılan iĢlemler sonucunda proje ekranında yer alan dairelere uygulanan yuvarlatma iĢlemini gözlemleyiniz.

Birbirlerine teğet doğruların uç kısımları da bu yöntemlerden herhangi biriyle yuvarlanabilir

8 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /KöĢe Yuvarlat iĢlemine giriniz.

Yöntemi belirleyerek KöĢesi yuvarlatılacak doğruları seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Obje Böl, doğru, çoklu doğru, daire, yay gibi objeleri belirli sayıda veya uzunlukta parçalara ayırması iĢlemidir.

9 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /Obje Böl iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Obje Böl uygulamasına yakınlaĢınız.

10 Bölme iĢlemi uygulanacak objeyi fare sol tuĢ ile seçiniz.

87

11 Açılan Parametreler penceresinde örnek uygulama için Bölme Yöntemi bölümünden Uzunluğa göre bölümünü aktif yapınız.

12 Eleman sayısı/Uzunluğu bölümüne 20 değerini girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda obje istenilen uzunluk değerinde bölündüğünü gözlemleyiniz.

X Y Yönünde Ölçekle ile objeyi x y yönünde belirlenen katsayı oranında ölçekleme yapması iĢlemidir.

13 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /XY Yönünde Ölçekle iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile XY yönünde ölçekle uygulamasına yakınlaĢınız.

14 Ölçekleme penceresinde ölçekleme katsayısı değerini giriniz.


88

15 Obje üzerinde sabit kalınacak noktayı ve sonrada objeyi fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Çizgi Yönünü DeğiĢtir, ekrandaki doğru, çoklu doğru, daire yay gibi objelerin çizgi yönünü değiĢtirmek için kullanılır.

16 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /Çizgi Yönünü DeğiĢtir iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Çizgi Yönünü DeğiĢtir bölümüne yaklaĢınız. Yönü değiĢtirilmek istenilen hattı seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda hat yönünün değiĢtiğini proje

ekranında gözlemleyiniz.

Çoklu Doğru KöĢe Sil iĢlemi ile çoklu doğru objelerinin ayrıĢtırılmadan istenmeyen köĢe ve kenarlarının silinmesi iĢlemidir.

89

17 Düzenle/ Yardımcı ĠĢlemler /Çoklu Doğru KöĢe Sil iĢlemine giriniz. Ġstenilen objeyi seçerek fare sağ tuĢ ile silinmesi istenilen köĢeleri seçiniz.

P. GENEL AYARLAR VE ÇĠZDĠR ĠġLEMĠ

Proje genelini etkileyen bir takım ayarlamalar genel ayarlamalar bölümünden yapılabilir.

1 Genel/ Genel Ayarlamalar ve ya Alt+M butonunu kullanarak

iĢleme giriniz.

Netcad Bölümü kendi içinde 6 bölüme ayrılır.

Genel bölümü standart olarak gelmesi istenilen aktif font, Ģekil, hat dosyası belirlenir. Kullanıcıya aktif projeyi kaydetmesi için açılan uyarı penceresinin zaman ayarı kısmı bu bölümden değiĢtirilir.

Ekran bölümünde kursör boyu, kursör rengi ekrandaki menülerin görüntülenmesi gibi ayarlar yapılabilir.

90

Nokta ve Obje seçimi bölümünde sağ ve sol tuĢ fonksiyonları ayarlamaları yapılabilir. Birim ve Görüm bölümünde koordinat, kot, alan, uzunluk duyarlılığı ayarlamaları yapılabilir. Ölçülendir bölümünde ölçülendirme sırasında oluĢturulan objeler için bir takım parametreler belirlenebilir. Açı ölçülendirme için açı ölçülendirme türü seçilebilir.

Aktif proje kısmında Ölçek bölümünde girilen ölçek değerleri kadar projede bulunan sembol, yazı ve blok objelerinin boyutlarının büyütülmesi ve küçültülmesi iĢlevleri gerçekleĢtirilir.

Aktif projenin projeksiyon bilgilerinin girilmesi veya mevcut projeksiyon tanımının değiĢtirilmesi iĢlemi Projeksiyon bölümünden gerçekleĢtirilebilir.

2 Proje/Aç bölümünden 153Projeksiyon.ncz dosyasını açınız.

3 Genel Ayarlar penceresinde Aktif proje/ Projeksiyon sekmesine geliniz.

4 Üç nokta butonu ile Projeksiyon Parametreleri penceresini

açınız. Bu pencereden projeksiyon tanımlamasını Projeksiyon ve Datum satırlarından yapınız.

5 Projeksiyon olarak çalıĢılan proje 25 000’den büyük ölçekler ise

UTM 3, 25 000 ve 25 000’den küçük ise UTM 6 seçeneğini seçiniz.

91

Örnek uygulama için UTM 3 seçeneğini seçiniz. Datum bölümüne EUROPEAN 1950, D.O.M ise Ankara iline fare ile seçerek Tamam ile iĢlemleri sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda haritanın pafta index sınırları içerisine getirildiğini gözlemleyiniz.

92

Raster bölümünde yüklenmesi ve çalıĢılması ile ilgili birtakım optimizasyon ayarlamaları yer alır. Raster piramit ayarları 4, 8 ,16, 24 bit’lik rasterler veya uydu fotoğrafları ekrana çok daha hızlı yüklenebilir ve daha seri çalıĢma imkanı sağlar.

6 Aktif plan çalıĢma ekran rengini değiĢtirmek için Genel/ Renk

Düzenleyici iĢlemini seçiniz. Sağ üst kösede bulunan renklerden herhangi birini seçerek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yazı objelerinin oluĢumunda kullanılan ncf uzantılı Netcad font dosyaları font çevir iĢlemi ile oluĢturulabilir.

7 Genel/ Font Çevir iĢlemine giriniz. Seç butonuna tıklayarak çevrilmek istenilen font dosyasını Windows kütüphanesinden seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz. Font çevir iĢlemi ile çevrilen fonta isim vererek Kaydet ile iĢlemi sonlandırınız.

Ekran Sakla iĢlemi ekranda çalıĢma alanın görüntüsünün resim olarak saklanması iĢlemidir.

8 Genel/ Ekran Sakla ve ya Shift+Ctrl+F12 butonuna tıklayarak iĢleme giriniz. Ekran Sakla penceresine parametre değerlerini girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz. Ġsim ve dosya türü seçilerek Kaydet ile iĢlemi sonlandırınız.

93

P.1 Çizdir ĠĢlemleri

Çizdir iĢlemi projenin kağıt ortamında çıktısını almak için kullanılan menüdür. Kağıt bölümü kağıt üzerinde sağ, sol, alt ve üst kısımlardaki boĢluklar belirlenebilir. Çıktıdaki bir projenin çerçeve içine alınması isteniliyor ise Çerçeve Çiz bölümünü iĢaretlenir. Projede bulunan referans objelerinin ve rasterın çıktısı alınmak isteniliyor ise Referanslar Çizilsin ve Raster Çizilsin bölümleri aktif yapılır. Kalemler kısmında verilen kalem renklerinin kullanılması için kalem renklerini kullan iĢaretlenir. Ölçek kısmından projenin istenilen ölçekte çıkması sağlanabilir. Süzgeç kısmından sembol, nokta adları ve kot adlarının yazı boyu değerleri girilebilir. Önizleme bölümde çıktısı alınacak projenin son hali gözlemlenebilir.

1 Proje/ Çizdir iĢlemine giriniz. Ölçek bölümünde 10000 ölçeği

seçiniz.

2 Önizleme sekmesinden Kamera butonu ile proje ekranından fare sol tuĢ ile çerçevenin yerini göstererek çıktısı alınacak bölgeyi belirleyiniz. Çizdir penceresinde objelerin çıktıda nasıl olacağını gözlemleyiniz. Projenin çizilmesi için Çiz ile iĢlemi sonlandırınız.

Çiz butonu ile açılan Yazdır penceresinden yazıcı makinesi, kağıt ebadı ve Ģekli seçilebilir.

96

BÖLÜM 2 CAD ĠLERĠ DÜZEY ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinden yer alan uygulama verileri içerisinden U2_NA2 dosyasını lokalinize alınız.

A. TABLOSAL VERĠLERDEN VEKTÖR VERĠ ÜRETĠMĠ ĠġLEMLERĠ

Netcad çalıĢma ortamında farklı formattaki birçok dosya ile çalıĢılabilir. Örneğin bir Excel dosyasından nokta adları, nokta koordinatlarının adları gibi bilgiler okunabilir. Bu noktalar otomatik olarak ekranda oluĢturulabilir.

Aynı Ģekilde ekranda bulunan nokta objelerinin ad, kod ve koordinat bilgileri Excel dosyasına kaydedilebilir. Netcad ortamında birçok farklı formatta dosya yazabilme iĢlemleri YAZ, birçok farklı formatta dosya okuma iĢlemleri OKU iĢlemi ile gerçekleĢtirilir.

1 Proje/Aç menüsünden YAZ. NCZ dosyasını seçiniz. Ekranda yüklü olan nokta objelerinin ad, kod, koordinat bilgilerini herhangi bir Excel dosyasına kaydediniz.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz iĢlemine giriniz. Açılan Netcad

Yaz penceresinden Vektör/Excel fonksiyonunu seçiniz.

Netcad Yaz penceresi Vektör ve Raster olmak üzere iki kısımdan oluĢmaktadır. Pencerenin sol kısımda yazılabilecek yani kaydedilecek dosya türü sağ tarafta ise seçilen dosyaya göre değiĢen bilgi penceresi yer almaktadır. Bilgi penceresinde bilgilerin nasıl aktarılması gerektiği ve iĢlem adımları bilgisi yer almaktadır.

3 Dosya Yaz kısmına dosya adını yazarak kaydediniz. 4 Açılan Excel Koordinat Bilgileri bölümünden veri bilgileri

baĢlangıç satırı ve kolon bilgilerini giriniz.

OluĢturulan Excel dosyasında obje bilgilerinin kolon ve satıra kaydedildiğini gözlemleyiniz.


97

5 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku iĢlemine giriniz. Sol tarafta yer

alan Excel dosyasını seçiniz. Projeye Ekle butonunu aktif hale getiriniz.

6 Açılan Dosya Oku bölümünden Oku. xls dosyasını seçiniz. Excel koordinat bilgileri penceresinde bilgilerin BaĢlangıç Satırı ve Kolon bilgilerini giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda Excel dosyasında bulunan noktaların Netcad ekranına yüklendiğini gözlemleyiniz.

98

A.1 Blok Kaydet ve Ekle ĠĢlemleri

Blok Kaydet, ekranda bulunan projenin belirli bir bölümünü veya tamamını uygulama noktası belirterek kaydetme iĢlemidir.

1 Proje/Aç menüsünden Blok.NCZ dosyasını açınız.

2 Proje/Blok Kaydet iĢlemine giriniz.

3 Proje üzerinde blok olarak kaydedilmesi istenilen bölgeyi herhangi bir seçim yardımcısı kullanarak seçiniz. Örnek uygulama için kırmızı ile sınırlanmıĢ alanı seçiniz.

4 Fare sağ tuĢ ile bloğun yakalama noktasını göstererek tekrar

fare sağ tuĢa tıklayınız.

5 Blok olarak kaydedilmek istenen bölgeyi fare sol tuĢ yardımıyla çeviriniz. Fare sağ tuĢ ile Blok Sakla penceresini açınız.

6 Blok Sakla penceresinde oluĢturulan blok adını girerek ilgili dizine Kaydet ile iĢlemi kaydediniz.

99

7 OluĢturulan bloğun tekrar projeye eklenmesi için Proje/ Blok Ekle iĢlemine giriniz.

8 Ġlgili dizinden daha önceden kaydedilmiĢ olan dosyayı seçiniz.

9 Farenin ucuna gelen bloğu aktif proje içinde herhangi bir bölüme

yerleĢtiriniz.

Yol, Kanal ve projelendirme çalıĢmaları Rulo ġeklinde Kaydet iĢlemi ile Ģerit vari Ģeklinde düzenlenebilir.

10 Proje/ Aç menüsünden Proje Ekle bölümünü aktif hale getirerek YOL.NCZ dosyasını açınız.

11 Tabakalar penceresinden RULO adında yeni bir tabaka

oluĢturunuz.

12 OluĢturulan RULO tabakasını aktif hale getiriniz.

100

13 Çiz/ Paralel Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Paralelin GeniĢliği Ģerit

harita olarak düzenlenmek istenilen bölgenin sağ ve sol geniĢliklerini 20 olarak girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

14 ġerit oluĢturulacak güzergâhı, ortalayarak çiziniz.

ġerit vari haritalar oluĢturulmadan karelaj objeleri üretilebilir.

15 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/ Ruloya Uygun Grid Üret iĢlemine giriniz.

16 Grid OluĢtur penceresinden Grid aralığı değerini 100 olarak

giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız

Yapılan iĢlemler sonucunda karelaj objelerinin üretildiğini gözlemleyiniz.

101

17 ġerit vari yapıyı oluĢturmak için Proje/ Yardımcı ĠĢlemler /Rulo ġeklinde Kaydet iĢlemine giriniz.

18 Açılan Çizim Düzeltmeleri penceresinde istenilen seçenekleri

ve süzgeçleri belirleyerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

19 Örnek uygulama için herhangi bir iĢlem yapmayınız.

20 Yeni oluĢturulacak Ģerit vari haritanın Dosya adını giriniz ve dizinini belirtiniz. Kaydet ile iĢlemi otomatik olarak baĢlatınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ilgili dizin altında oluĢan dosya proje ekranına Proje/Aç ile yüklendiğinde çalıĢmanın rulo Ģeklinde kaydedildiğini gözlemleyiniz.

102

B. ĠLERĠ SEVĠYE OBJE OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ

Koordinat Hesap Makinesi bünyesinde birçok özellikli iĢlemi barındıran fonksiyonel bir penceredir. Örneğin ekranda belli bir mesafede ve açıda çizgi çizmek veya ekranda bulunan herhangi bir objenin tabakasını aktif tabaka yapmak gibi birçok iĢlem bir arada bulunur

1 Proje/Aç menüsünden 3Ileri_Seviye_Obje_Olusturma dosyasını açınız.

2 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Dx-Dy

uygulamasına yakınlaĢınız.

Fare yardımı ile baĢlangıcı belirtilen ekranın herhangi bir yerinde y ve x mesafesi verilerek çizim yapılabilir. Açılan pencerede koordinat bilgilerinin girileceği bölümler yer almaktadır.

3 Ekranda çizginin baĢlangıç noktasını gösteriniz. Klavyeden

space (boĢluk) tuĢunu kullanarak Koordinat Hesap Makinesi penceresini açınız ve dX-dY iĢlemini seçiniz.

4 Sola doğru 100 birim gitmek için Y bölümüne 100 yazınız.

Tamam ile pencereyi kapatınız ve oluĢan çizgiyi gözlemleyiniz.

5 Tekrar iĢleme girmek için space tuĢuna basınız. Yukarıya doğru 50 birim gitmek için X bölümüne 50 giriniz. Sağa ve aĢağıya doğru gitmek için (-) değerini kullanınız. Mesafesi bilinen değerlerin yapılan iĢlem sonucunda çizildiğini gözlemleyiniz.

103

Mesafe açı iĢlemi ile baĢlangıcı belirtilen ekranın herhangi bir yerinde mesafe ve açı verilerek çizim yapılabilir.

6 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Mesafe-Açı

bölümüne yaklaĢınız.

7 Ekranda çizginin baĢlangıç noktasını gösteriniz. Klavyeden space tuĢunu kullanarak Mesafe Açı iĢlemini seçiniz.

8 Mesafe ve Açı bölümlerine sırasıyla metre ve grad cinsinden

100 ve 33.33 değerlerini giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Mesafe açı penceresinde sağ tarafta bulunan üç nokta butonu ile ekrandan mesafe değeri gösterilebilir.

Mesafesi ve açısı bilinen değerlerin yapılan iĢlem sonucunda oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

104

Dik iĢlemi, bir obje üzerinde gösterilen referans noktasından dik çıkılması iĢlemidir.

9 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Dik bölümüne yaklaĢınız.

10 Ekranda referans noktasını ve doğrunun baĢlangıç noktasını

gösteriniz.

11 Klavyeden space tuĢunu kullanarak Dik iĢlemini seçiniz. Dik düĢülecek düzlemi fare sol tuĢ ile gösteriniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda paralel iki doğru arasına dik

çizildiğini gözlemleyiniz.

Teğet iĢlemi baĢlangıcı belirtilen noktadan gösterilen daire objelerine teğet oluĢturma iĢlemidir.

12 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile teğet bölümüne yaklaĢınız.

13 Ekranda doğrunun baĢlangıç noktasını gösteriniz.

14 Klavyeden space tuĢunu kullanarak Teğet seçeneğini seçiniz.

Çember objesini fare ile seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

105

Yapılan iĢlemler sonucunda çembere teğet doğruların çizildiğini gözlemleyiniz.

En yakın nokta ile ekranda herhangi bir objenin gösterilen yeri yakalanabilir.

15 Çiz/ Sembol YerleĢtir iĢlemine giriniz. Elektrik direği sembolünü seçiniz.

16 Pencere Büyüt ile En Yakın Nokta bölümüne yaklaĢınız.

17 Klavyeden space tuĢunu kullanarak En Yakın Nokta iĢlemini seçiniz. Yolun herhangi bir yerine fare sol tuĢ ile sembolü yerleĢtiriniz.

106

Nokta Adı ile ekranda bulunan nokta objelerinin nokta adı girilerek yakalanabilir.

18 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Dik bölümüne yaklaĢınız.

19 Ekranda nokta adı 1 olan objeyi gösteriniz. Klavyeden space

tuĢunu kullanarak Dik seçeneğini seçiniz. 20 Nokta Adı penceresine 1..10 değerini giriniz. Tamam ile iĢlemi

sonlandırınız

Yapılan iĢlemler sonucunda ardıĢık olarak çiz iĢleminin gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz.

107

Dik abs iĢlemi ile ekranda gösterilen iki nokta arası uzunluk referans alınarak dik ayak dik boy iĢlemi yapılabilir.

21 Çiz/ Nokta At/DeğiĢtir iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile dik-abs bölümüne yaklaĢınız.

22 Klavyeden space tuĢunu kullanarak dik-abs iĢlemini seçiniz.

23 Referans doğrunun baĢlangıç ve bitiĢ noktalarını gösteriniz.

24 Yan Nokta Hesabı penceresinde Dik ayak mesafesi olarak 30,

Dik Boy mesafesi olarak 50 değerini giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda noktanın, girilen mesafelerde ekranda oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Çeyrek iĢlemi ile Daire objeleri 4 eĢit noktaya ayrılabilir.

25 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Çeyrek bölümüne yaklaĢınız.

26 Klavyeden space tuĢunu kullanarak dik-abs iĢlemini seçiniz.

27 Referans daireyi fare yardımı ile gösteriniz. Dairenin diğer 3

noktası için de aynı iĢlemi uygulayınız.

108

Yapılan iĢlemler sonucunda dairenin 4 eĢit noktasından çizgi çizildiğini gözlemleyiniz.

2 Noktalı KesiĢim iĢlemi ile 2 nokta arasındaki uzunluk referans alınarak geriden kestirme ile kesiĢim noktası bulunabilir.

28 Çiz/ Nokta Ad/DeğiĢtir iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile 2 Noktalı KesiĢim bölümüne yaklaĢınız.

29 Klavyeden space tuĢunu kullanarak 2 Noktalı KesiĢim iĢlemini

seçiniz. Ġlk olarak A ikinci olarak B noktasını gösteriniz.

30 Açılan Uzaklıklar penceresinde 1. ve 2. Noktaya uzaklık bölümlerine 75 değerini giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

31 OluĢan dairenin kesiĢim noktasını fare sol tuĢ ile seçiniz.

109

Yapılan iĢlemler sonucunda ekrana otomatik olarak nokta atıldığını gözlemleyiniz.

Eğim iĢlemi ile ekranda gösterilen noktadan belli bir mesafe ve yüzde değeri çizgi çiz iĢlemi ile gösterilebilir.

32 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Eğim bölümüne yaklaĢınız.

33 Doğrunun baĢlangıç noktasını A noktası olarak gösteriniz.

Klavyeden space tuĢunu kullanarak Eğim seçeneğini seçiniz. 34 Açılan Eğim ve Uzunluk penceresinde Eğim bölümüne 50,

Uzunluk bölümüne 100 değerlerini giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda eğimi ve mesafesi bilinen objelerin çizildiğini gözlemleyiniz.

110

KesiĢim iĢlemi ile ekranda gösterilen çapraz 4 noktanın kesiĢim noktası bulunabilir.

35 Çiz/ Nokta Ad/ DeğiĢtir iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile KesiĢim bölümüne yaklaĢınız.

36 Klavyeden space tuĢunu kullanarak KesiĢim iĢlemini seçiniz.

Proje ekranında karĢılıklı çapraz noktaları fare yardımı ile seçiniz.

37 Nokta Bilgisi penceresini Tamam butonu ile kapatınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda kesiĢim noktasında nokta objesinin

oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Referans Nokta iĢlemi ile ekranda gösterilen noktadan değil belli bir mesafe ve açı verilerek yeni noktadan iĢleme devam etmek için kullanılır.

111

38 Çiz/Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Referans Nokta bölümüne yaklaĢınız.

Klavyeden space tuĢunu kullanarak Referans Nokta iĢlemini seçiniz.

Ekranda referans noktası olarak A noktasını gösteriniz. Ardından Koordinat Hesap Makinesı penceresinden mesafe değeri girebilmek için Dx-Dy iĢlemine giriniz.

39 Açılan pencerede dy ve dx bölümlerine 30 ve 50 değerlerini

giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda girilen mesafe değerlerine göre çizime devam edildiğini gözlemleyiniz.

Layer Tabaka iĢlemi ile iĢlem sırasından herhangi bir objenin tabakası aktif tabaka haline getirebilir.

40 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Layer-Tabaka bölümüne yaklaĢınız.

41 BaĢlangıç noktasını gösteriniz. Klavyeden Space tuĢunu kullanarak Layer-Tabaka iĢlemine giriniz.

112

42 Aktif tabaka olarak gösterilmek istenilen objeyi seçerek aktif hale geldiğini gözlemleyiniz.

Verilen Koordinata Git iĢlemi ile nokta, doğru, çoklu doğru objeleri oluĢturulurken belirlenen koordinat değerlerine göre oluĢturulabilir.

43 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile verilen Koordinata Git bölümüne yaklaĢınız. BaĢlangıç noktasını gösteriniz.

44 Klavyeden space tuĢunu kullanarak verilen Koordinata Git

iĢlemini seçiniz. Örnekte verilen koordinat değerlerini giriniz. ĠĢlem sonucunda verilen koordinatlar doğrultusunda üçgen

objesinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Son Noktaya Git iĢlemi ile ekranda en son atılan noktanın veya son çizilen çizginin son noktası yakalanabilir.

113

45 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile verilen Son noktaya git bölümüne yaklaĢınız. Ekranda 4 noktayı Çizgi

Çiz iĢlemi ile birleĢtiriniz.

46 Tekrar Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Klavyeden space tuĢunu kullanarak Son Noktaya Git iĢlemine giriniz.

Yapılan ĠĢlemler sonucunda fare imlecinin son noktaya geldiğini gözlemleyiniz

Paralel Nokta iĢlemi ile ekranda gösterilen obje üzerinde paralel mesafe ve hat ucundan sapma değerleri girilerek istenilen nokta yakalanabilir.

47 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Paralel Nokta bölümüne yaklaĢınız.

48 Klavyeden space tuĢunu kullanarak Diğer sekmesinden Paralel

Nokta iĢlemini seçiniz.

49 Ekrandan paralel nokta alınacak objeyi seçerek iĢleme devam ediniz.

114

50 Açılan pencereden Sapma değerlerini 10 olarak giriniz

Yapılan iĢlemler sonucunda fare imlecinin noktalar üzerinde kaydığını gözlemleyiniz.

Hat üzerinde a/b noktası iĢlemi ile ekranda gösterilen obje üzerinde belirli bir mesafe ve eleman sayısı girilerek istenilen nokta yakalanabilir.

51 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile hat üzerinden a/b noktası bölümüne yaklaĢınız.

52 Klavyeden space tuĢunu kullanarak Diğer sekmesinden Hat

Üzerinden a/b Noktası iĢlemini seçiniz.

53 Referans noktayı seçiniz. Bölme Sayısı ve Aralığı bölümlerine 4 ve 5 değerlerini giriniz.

115

Yapılan iĢlemler sonucunda fare imlecinin noktalar üzerinde gezindiğini gözlemleyiniz.

Yay Dik ABS iĢlemi ile yay üzerinde verilen parametre değerlerine göre istenilen noktaya ya da verilen sapma değerlerine göre yayın çevresinde bir noktaya gitmek için kullanılır.

54 Çiz/ Çizgi Çiz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Yay Dik ABS

bölümüne yakınlaĢınız.

55 Klavyeden space tuĢunu kullanarak Diğer kısmında Yay Dik ABS iĢlemini seçiniz. Proje ekranından referans objeyi seçiniz.

56 Obje Üzerinde Nokta penceresinde BaĢlangıç Mesafe satırına

200 ve Sapma satırına 30 değerini giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda noktanın oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

116

C. ĠLERĠ DZEY OBJE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

Obje seçimi gerektiren örneğin sil, toplu obje değiĢtir, tabaka değiĢtir gibi iĢlemler baĢlatıldığında klavyedeki space tuĢuna basılarak Seçim menüsünden yararlanılabilir.

Ekrana gelen Seçim menüsü 5 bölümden oluĢmaktadır. Yöntemler bölümünde obje seçim yöntemi seçimi yapılabilir. Pencere, daire, alan içindekiler olarak 3 gruba ayrılır. Pencere iĢlemine girildiğinde ekranda fare yardımı ile gösterilen dikdörtgen pencereden seçim iĢlemi gerçekleĢtirilebilir.

Sağ tarafta yer alan obje seçim yöntemlerinden Kesenler iĢlemi ile açılacak dörtgen pencerenin kestiği objeler seçilecektir. Ġçindekiler ile seçim Ģekli ile oluĢan geometrik Ģeklin içinde kalan objeler seçilecektir.

Üzerindekiler ile çoklu doğru ile oluĢturulmuĢ hat, alan vb objelerin üzerinde bulunan sembol, blok yazı gibi objeler seçilecektir.

117

DıĢındakiler ile seçim Ģekli ile oluĢan geometrik Ģeklin dıĢında kalan tüm objeler seçilecektir.

Seçim penceresinin en sağ tarafında yer alan bölüm de yine obje seçim yöntemleri bulunmaktadır.

Doğruyu Kesenler iĢlemi ile ekranda gösterilen iki nokta ile oluĢan doğruyu kesen objeler seçilir. Noktayı içerenler ile üst üste oluĢturulmuĢ objeler seçildiğinde obje seç penceresi karĢımıza gelir. Bu pencere yardımı ile hangi objenin seçilebileceğine karar verilir. Tümünü Seç ile ekrandaki bütün objeler seçilebilir.

Alanı Kesenleri Seç ile ekranda kapalı bir alan oluĢturup bu alanı kesen objeler seçilebilir. Noktadan geçenler yöntemi ile üst üste veya ortak noktaları olan bütün objeler tek seferde seçilebilir.

Seçim penceresinin sol alt kısmında yer alan obje türü seçim bölümünden ekrandan seçilmek istenilen obje türü seçimi yapılır. Örneğin sadece nokta türü objeler seçilmek isteniliyorsa sadece nokta bölümün aktif hale getirilmesi gerekmektedir.

Süzgeç sekmesinde iĢleme girecek obje türleri için belirli kriterler doğrultusunda filtreleme iĢlemleri yapılabilir.

118

1 Proje/Aç penceresinden 4Ileri_Seviye_Obje_Duzenleme.ncz dosyasını açınız.

2 Tabakası A olan nokta objelerinin seçimini yapınız. Yöntem

sekmesinde obje türü seçimi penceresinden Nokta kısmını aktif hale getiriniz.

3 Süzgeç bölümünde Tabakalar kısmından Üç nokta butonu ile A

Tabakasını seçiniz. 4 Yöntemler sekmesinden Tümünü Seç butonu ile iĢlemi

sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda A tabakasındaki noktaların tümünün seçildiğini gözlemleyiniz.

119

5 Fon tipi F1 olan yazı objelerini seçmek için yöntem bölümünden Yazı kısmını aktif hale getiriniz. Süzgeç sekmesine geçiniz ve Formül bölümünden $ FONT iĢlemine giriniz. Yan satıra F1.NCF yazınız.

6 Yöntemler sekmesinden Tümünü Seç ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ekrandaki yazı objeleri içinde font tipi F1 olan objelerin seçildiğini gözlemleyiniz.

D. TABAKA ĠġLEMLERĠ

Netcad tabaka özellikleri ile hem standart bir tabaka yapısı oluĢturulmuĢ olur hem de tabaka kontrolünde daha hızlı hareket edilebilir.

1 Tabakalar seçeneğini seçiniz. Tabaka ekle iĢlemine giriniz.

Ana tabaka ismi giriniz. Ana tabaka ismi yazmak için ismin baĢına @ iĢareti koyunuz. (@PARSEL)

2 Ardından ana tabaka ile bağlantılı olan diğer tabaka isimlerini

giriniz. Ġsimlendirme yapılırken ana tabaka ismi baĢa getirilerek yardımcı tabaka ismi giriniz.

120

3 Örnek uygulama için PARSEL_NO ve PARSEL_NOK adlarını

giriniz. Ana tabakanın gözlerinin kapanması ile ona ait diğer ara tabakalarında kapandığını gözlemleyiniz.

Tabakaların standart kullanımın yanı sıra birçok özelliği de Netcad ortamında kullanılabilir. Tabakalardan çizgi tipi, çizgi kalınlığı, alan taramaları gibi iĢlemlerin kontrolü sağlanabilir. Standart sekmesinde tabaka rengi, tabaka ismi ve tarama Ģekli ve çeĢitleri ile kalem numarası gibi özellikler değiĢtirilebilir.

4 Tabakalar bölümünde Standart tabakasına çift tıklayarak Tabaka

özellikleri penceresine geliniz. Standart sekmesinde tarama Ģeklini ve rengini değiĢtiriniz.

121

Yapılan iĢlemler sonucunda objenin yeni özeliklerini proje ekranından gözlemleyiniz.

Ölçek sekmesinde tabakadan verilen görünürlük ölçek değerlerine bağlı olarak ekrandaki objelerin görünürlük kontrolü sağlanabilir.

5 Tabakalar bölümünde Ölçek1 tabakasına çift tıklayarak Tabaka

Özellikleri penceresine geliniz.

6 Ölçek sekmesinde Ölçeğe Bağlı Görünürlük seçeneğini aktif hale getiriniz. BaĢlangıç Ölçek ve BitiĢ ölçek bölümlerine 1000 ve 2000 değerlerini giriniz.

7 Ölçek2 tabakasına da aynı iĢlemleri uygulayınız.

122

Yapılan iĢlemler sonucunda proje ölçeği 2000 altına düĢtüğünde objelerin ekrandan kaybolduğunu gözlemleyiniz.

Tabaka bazında ekrandaki bazı objelere ölçekten bağımsız piksel olarak kalınlık veya boyut verilebilir.

8 Tabakalar bölümünde Ölçek3 tabakasına çift tıklayarak Tabaka

Özellikleri penceresine geliniz. Ölçek sekmesinde Ölçekten bağımsız yapabileceğiniz değer bölümündeki alanları aktif hale getiriniz.

9 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

123

Yapılan iĢlemler sonucunda ekran ölçeği küçültüldüğünde kalınlık ve boyları sabitlenen objelerin görüntülendiğini gözlemleyiniz.

10 Tabakalar bölümünde Üçgen tabakasına çift tıklayarak Tabaka

Özellikleri penceresine geliniz. Üçgen sekmesinde Hızlı Eğri Çiz butonunu aktif hale getirerek aralık değerini 5 olarak giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda eğrilerin üçgen model üzerinde oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

124

11 Tabakalar bölümünde Nokta tabakasına çift tıklayarak Tabaka

Özellikleri penceresine geliniz. 12 Nokta sekmesinde Tabaka Bazlı Değerler bölümünü aktif hale

getiriniz. 13 Üç nokta butonu ile sembol kütüphanesinden istenilen sembolü

fare sol tuĢu çift tıklayarak seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ekrandaki nokta objelerine sembol atandığını gözlemleyiniz.

14 Tabakalar bölümünde Nokta tabakasına çift tıklayarak Tabaka

özellikleri penceresine geliniz. Çizgi sekmesinde Çit 2 tipini seçiniz. Kalınlık olarak 1 değerini giriniz. Kalınlıklar Tabakadan kutusunu aktif hale getiriniz.

125

15 Verilen Kalınlıklara hangi yöntem ile kalınlık verilmek isteniliyorsa Taraf bölümde seçeneklerden birini aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Netcad 4.0 Stili, Çizginin orijinal kalınlığını koruyarak çizer. Ortadan, Çizginin orta ekseni baz alınarak çizgiye kalınlık verilir. Yani çizginin sağına ve soluna eĢit kalınlıkta kalınlık vererek çizer. ĠĢaretlerine göre Sağ +/ Sol -, Çizginin çizim yönüne göre çizgiye kalınlık verir. + değer çizginin sağına, - değeri çizgi eksenin soluna kalınlık verir

Yapılan iĢlemler sonucunda çizgi tabakasındaki objelerin hat tipinin ve kalınlığının değiĢtiğini gözlemleyiniz.

Alan objelerine Bitmap tarama yapılabilir ve tarama özelliklerinin kontrolü sağlanabilir. Tarama kütüphanesinde sağ tarafta ön izleme penceresinde seçili taramanın geometri bilgisi ve görüntüsü yer alır. Plancılar için farklı ölçeklerde hazırlanan tarama tipleri de yer almaktadır.

126

16 Tabakalar bölümünde Alan tabakasına çift tıklayarak Tabaka Özellikleri penceresine geliniz. Alan sekmesinde Üç

Nokta butonuna tıklayarak Tarama Kütüphanesine giriniz. Herhangi bir tarama çeĢidini seçerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda alan objesinin tarama Ģeklinin değiĢtiğini gözlemleyiniz.

Tarama kütüphanesinde istenilirse kullanıcı tanımlı olarak bu alana Bitmap tarama eklenebilir.

17 Alan sekmesinde üç nokta butonuna tıklayarak Tarama

Kütüphanesine giriniz. 18 Kullanıcı Tarama Kütüphanesi üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan

menüden Kategori Ekle iĢlemine giriniz.

127

19 Yeni Tarama Kütüphanesi Ekle penceresinde Kategori ismi

giriniz. Tamam ile pencereyi kapatınız. 20 Eklenen kategori üzerinde fare sağ tuĢ ile Tarama Ekle iĢlemine

giriniz. Tarama olarak belirlenecek bitmap’i seçiniz. 21 Tarama ismi ve 1 pikselin kaç metreye denk geldiğini gösteren

bir değer giriniz. ġeffaf yapılmak isteniliyorsa Alfa Mask Rengi Uygula seçeneğini aktif yapınız Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda tarama kütüphanesine yeni bir tarama eklendiğini gözlemleyiniz.

128

E. RÖLEVE ĠġLEMLERĠ

Poligon hattı 2 nokta arasında bir hat belirler. Belirlenen bu hatta baĢlangıç değeri olarak 0 değeri açılır ve bitiĢ değeri verilir. ĠĢlem sonucunda uzunluk değeri otomatik olarak ROL_P tabakasına atılır.

1 Proje/Aç menüsünden 6Roleve_Islemleri dosyasını açınız.

2 Çiz/Röleve/Poligon Hattı iĢlemine giriniz. Nokta yakalama modunu aktif hale getiriniz. Pencere Büyüt ile Poligon hattı bölümüne yaklaĢınız.

3 Poligon noktalarını gösteriniz. 2. nokta tıklandığında 2 nokta

arasındaki uzunluk değerinin fare imlecinin üzerine geldiğini gözlemleyiniz. Fare sol tuĢ ile baĢlangıç ve bitiĢ uzunluk değerlerini yerleĢtiriniz..

Cephe Yaz gösterilen doğru ya da çoklu doğru objelerinin uzunluk değerlerinin yazılması iĢlemidir. ĠĢlem sonunda uzunluk değeri otomatik olarak açılan ROL_CEPHE tabakasına alınır

4 Çiz/Röleve/Cephe Yaz iĢlemine giriniz. Cephe uzunluğu yazılmak istenilen cephenin üzerine tıklayınız. Uzunluk değerinin doğrunun hangi tarafına yazılması isteniliyorsa fare ile o yöne tıklayınız.

129

Yapılan iĢlemler sonucunda uzunlukların cephe kısımlarına yazıldığını gözlemleyiniz.

Kutur Bağla aralarında bağlanmıĢ hat olmayan objelerin ara mesafesinin yazılması gerektiği durumlarda kullanılmaktadır. Çizilen kutur hattı otomatik olarak ROL_DIK tabakasına atılır.

5 Çiz/Röleve/Kutur Bağla iĢlemine giriniz. Kutur bağlanacak 1. obje ve 2. objeyi seçiniz. Uzunluk değeri hangi tarafta olması isteniliyorsa fare sağ tuĢ ile o yönü seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda uzunlukların yazıldığını gözlemleyiniz.

Dik DüĢ ile ekranda referans gösterilen bir hat üzerinde dik ayak dik boy ölçü değerleri yazılır ve dik hat değerleri belirlenir. Gösterilen bu hat herhangi bir poligon hattı olduğu gibi herhangi bir doğru objesi de olabilir. Uzunluk değerleri otomatik olarak açılan ROL_DĠK penceresine atılır.

130

6 Çiz/Röleve/Dik DüĢ iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Dik DüĢ

bölümüne yaklaĢınız.

7 Poligon hattını gösteriniz. Dik boy olarak belirlenecek referans noktalarını seçiniz. Yapılan iĢlemler sonucunda dik hat uzunluklarının yazıldığını gözlemleyiniz.

Ara Mesafe Yaz ekranda gösterilen 2 doğru veya çoklu doğru objelerinin arasına ara mesafe değeri yazılabilmektedir. Ara mesafe değerleri otomatik olarak açılan ROL_DĠK penceresine atılır.

8 Çiz/Röleve/Ara Mesafe iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Ara

Mesafe bölümüne yakınlaĢınız.

9 Ara mesafesi yazılacak paralel doğruları gösteriniz. Yapılan iĢlemler sonucunda paralel doğrular arasında ara mesafenin yazıldığını gözlemleyiniz.

131

Alinmana Cephe Yaz alinmandaki nokta cephelerinin yazılması amacı ile kullanılır. Referans olarak doğru veya çoklu doğru objeleri alinman olarak alınabilir.

10 Çiz/Röleve/Alinmana Cephe Yaz iĢlemine giriniz.Pencere Büyüt

ile Alinmana Cephe yaz bölümüne yaklaĢınız.Alinman olarak gösterilecek doğrunun baĢlangıç ve bitiĢ noktasını gösteriniz. Sırası ile alinman üzerindeki noktaları seçiniz. Yapılan iĢlemler sonucunda noktanın alinmana olan uzaklığının yazıldığını gözlemleyiniz.

Alan Yaz, çoklu doğru veya doğru objeleri ile oluĢturulmuĢ kapalı bölgelerin metrekare cinsinden alan miktarlarını bulma iĢlemidir.

11 Çiz/Röleve/Alan Yaz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Alan Yaz bölümüne yaklaĢınız.

12 Alanı bulunmak istenilen alan objesinin içine tıklayınız. Fare sol

tuĢ ile yazıyı istenen yere yerleĢtirerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda alan miktarının yazıldığını gözlemleyiniz.

132

Nokta Yazısı ekranda gösterilen nokta objelerine verilen nokta adlarını yazı objesi olarak ekrana yazdırma iĢlemidir.

13 Çiz/Röleve/Nokta Yazısı iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile

Nokta Yaz bölümüne yaklaĢınız. Adı üretilecek noktaları seçiniz. Fare imlecinin üzerine gelen adı fare yardmı ile yerleĢtiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda nokta adlarının yazıldığını gözlemleyiniz.

Hızlı Kaydır, Düzenle menüsü içinde kaydır iĢleminden farklı

olarak objeleri tek tek seçerek referans belirtilmeden istenilen yere kaydırmak için kullanılır.

14 Çiz/Röleve/Hızlı Kaydır iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Hızlı

Kaydır bölümüne yaklaĢınız.

15 Kaydırılmak istenilen objeyi seçerek fare ile istenilen yere yerleĢtiriniz.

Hızlı Sil, Düzenle menüsü içinde Sil iĢleminden farklı olarak tek tek seçerek uyarı mesajı belirtilmeden istenilen objeyi silme iĢlemidir.

133

16 Çiz/Röleve/Hızlı Sil iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Hızlı Sil

bölümüne yakınlaĢınız. Silinmesi istenilen objeyi seçerek siliniz.

Poligon Kaydır ile poligon noktaları istenilen yere kaydırılabilirler. Kaydırılan poligon noktaları koordinatları değiĢmemekle beraber gösterilen yere yeni poligon noktası oluĢur. Poligon noktası otomatik olarak açılan GPOL tabakasına atılır.

17 Çiz/Röleve/Poligon Kaydır iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile

Poligon Kaydır bölümüne yaklaĢınız. Kaydırılması gereken poligon noktalarını seçerek istenilen yere taĢıyınız.

Poligon Hattı ile gösterilen poligon noktalarından bakıĢ yönleri belirtilebilir.

18 Çiz/Röleve/Poligon Hattı iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile Poligon Hattı bölümüne yaklaĢınız. Poligon noktalarından durulan ve bakılan noktaları gösteriniz.

134

Yapılan iĢlemler sonucunda bakıĢ yönlerini gösteren yön oklarının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Koordinat Yaz iĢlemi ile objenin üzerinde veya boĢ Netcad ekranında herhangi bir noktanın y ve x koordinat değerleri yazı objesi olarak ekrana yazdırılabilir.

19 Çiz/Röleve/Koordinat Yaz iĢlemine giriniz. Pencere Büyüt ile

Koordinat Yaz bölümüne yaklaĢınız.

20 Ekranın herhangi bir noktasına tıklayınız. Fare imlecinin ucuna gelen değeri istenilen yere yerleĢtiriniz.

Genel itibari ile haritacılık uygulamalarını içeren çeĢitli noktasal ve alansal iĢaretlere, röleve menüsü altından ulaĢılabilir. Herhangi bir röleve iĢlemi yapılırken yakalama modlarının açık olması gerekmektedir. Z yaz ile nokta objelerinin veya boĢ Netcad ekranındaki herhangi bir noktanın Z değeri yazı objesi olarak ekrana yerleĢtirilebilir.

135

21 Çiz/Röleve/ Z Yaz(kot) EtkileĢimli iĢlemine giriniz. Pencere

Büyüt ile Koordinat Yaz bölümüne yaklaĢınız. Ekranın herhangi bir noktasını tıklayınız. Fare imlecinin ucuna gelen değeri istenilen yere yerleĢtiriniz.

F. SEMBOL ĠġLEMLERĠ

Planlama, Haritacılık, 3D gibi birçok disiplinle ilgili semboller kullanıcı tanımlı Netcad ekranında oluĢturulabilir. Blok oluĢturma iĢleminden farklı olarak bu iĢlem sonucunda oluĢan semboller .ncb uzantılı bir dosya içerisine kaydedilir. BaĢka bilgisayarlarda bu sembol dosyası kullanılabilir.

1 Proje/ Aç menüsünden 7Sembol_ĠĢlemlerine dosyasını açınız.

2 Çiz/Sembol YerleĢtir iĢlemine giriniz. Açılan Sembol Seç Penceresinde elektrik direğini seçerek ekrana yerleĢtiriniz

136

3 Düzenle/AyrıĢtır iĢlemi ile sembolü ayrıĢtırınız. Düzenle/ Aynala iĢlemi ile sembolün simetrisini oluĢturunuz. Yakalama modlarının yanında yer alan Kopyala modu butonunu aktif hale getirerek iĢleme devam ediniz.

4 OluĢturulan objeyi sembol objesi haline getirebilmek için

Çiz/Sembol YerleĢtir iĢlemine giriniz. 5 ĠĢlemler bölümünden Yeni Sembol Dosyası iĢlemine giriniz.

Yeni sembol dosyasının ismine DENEME yazarak Tamam ile iĢleme devam ediniz.

6 OluĢturmak istenilen sembol bölmesini fare sol tuĢ ile seçiniz. ĠĢlemler/ Sembol Ekle/Yenile iĢlemini seçiniz.

7 Ekrandan sembol oluĢturulması istenilen objeleri seçiniz.

Referans noktasını göstererek iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda objenin otomatik olarak sembol penceresine yerleĢtiğini gözlemleyiniz.

137

G. TOPOLOJĠ ĠġLEMLERĠ

Topoloji ile seçilen objelere birtakım düzenleme iĢlemleri uygulanabilir. Örneğin doğrular ile oluĢturulmuĢ objeler tek tek ya da toplu halde seçilerek çoklu doğrulara yani alan objelerine dönüĢtürülebilir.

1 Proje/Aç penceresinden Topoloji.ncz dosyasını açınız. 2 Araçlar/ Topoloji/ Alanları Otomatik Olarak kapat iĢlemine

giriniz.

Alanları Otomatik Olarak Kapat iĢlemi ile doğrular ile oluĢturulmuĢ kapalı bölgeler çoklu doğru objelerine dönüĢtürülebilir. ĠĢleme girildiğinde alan türü seçimi yapılır. Seçeneklerin ne gibi iĢlemler yaptığı pencerenin sağ tarafında bilgi olarak yer almaktadır.

3 Açılan Alan Kapat penceresinde Ġç alan seçeneğini aktif

yaparak Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

4 Yakınlık sekmesinde alan sınırını oluĢturacak maksimum değeri

giriniz. Örnek uyguma için 10 yakınlık değerini giriniz.

138

Yeni alanların obje tipi bölümünde alan kapatma iĢlemi sırasında oluĢacak yeni alanların veri tabanı ile bağlantılı olup olmadığı belirlenir.

5 Yeni Alanlar veri tabanı bağlantılı seçeneğini aktif yapınız.

Mevcut veri tabanı var ise sonraki ile iĢleme devam ediniz. Mevcut veri tabanı yok ise açılan pencereden Yeni Veri Tabanı ve Bağlantı OluĢtur iĢlemine giriniz.

6 Açılan Access Özellikleri penceresinden Access yeni veri

tabanı yaratmak istiyorum seçeneğini aktif yapınız. Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

7 Dosya Adı bölümüne üç nokta butonu ile istenilen dizine

DENEME yazarak kaydediniz. Bağlantı Adına DENEME yazınız. Sonraki ile iĢleme devam ediniz. Bitir ile iĢlemi bitiriniz.

8 Verilerin hangi sınıfta oluĢturulacağını belirleyiniz. Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

9 ĠĢlemin uygulanacağı objeleri ekrandan seçiniz. Farenin sağ tuĢu

ile iĢlemi sonlandırınız.

139

ĠĢlem sonucunda oluĢan objelerin veri tabanında kayıtlarının oluĢturulduğu spatial veri olarak Referans Yöneticisine eklendiğini gözlemleyiniz.

Alanları otomatik kapat iĢlemi veri tabanı bağlantısız olarak yapılacak ise yeni veri tabanı bağlantısı iĢlemi pasif hale getirilir ve aynı iĢlem adımları tekrarlanır.

BirleĢtir iĢlemi ile doğru veya çoklu doğrular ile oluĢturulmuĢ objeler tek obje haline getirilebilir.

10 Araçlar/Topoloji/BirleĢtir iĢlemine giriniz. BirleĢtirme

kriterlerinde Obje Özelliklerine Göre bölümünü aktif hale getiriniz. BirleĢtirilecek obje türü bölümünde Alansal objeler seçeneğini aktif yapınız.

11 Yakınlık penceresini Sonraki ile geçiniz. Obje özelliklerini TABAKA olarak belirleyerek Bitir ile iĢleme devam ediniz. Ekranda birleĢtirilmesi istenilen objeleri seçerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlem sonucunda seçili objeler birleĢtirilerek tek bir obje haline geldiğini gözlemleyiniz.

140

BirleĢtir ile çizgisel objelerin birleĢtirilmesi isteniliyor ise Çizgisel objeleri seçeneği aktif hale getirilip aynı iĢlem adımları uygulanır.

Düzelt-Kır ile birbirine teğet olan hatların birleĢim noktalarından otomatik olarak kırılır

12 Araçlar/Topoloji/Düzelt iĢlemine giriniz. Tümünü Düzelt seçeneğini seçiniz. Yakınlık penceresini kırılacak doğruların maksimum değerini giriniz. Sonraki ve Bitir ile iĢleme devam ediniz. Ekranda kırılması istenilen objeleri seçerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlem sonucunda seçili objelerin birleĢtiği yerden kırıldığını gözlemleyiniz.

Düzelt-KesiĢim ile birbirine kesiĢen hatların kesiĢim yerlerinden kırılır

13 Araçlar/Topoloji/Düzelt kesiĢim iĢlemine giriniz. Tümünü Düzelt seçeneğini seçiniz. Yakınlık penceresini kesiĢecek doğruların maksimum değerini giriniz. (Örnek uygulama için 1 değerini giriniz) Sonraki ve bitir ile iĢleme devam ediniz. Ekranda kesiĢmesi istenilen objeleri seçerek iĢlemi sonlandırınız.

141

Yapılan iĢlem sonucunda seçili objelerin kesiĢen yerlerinden kırıldığını gözlemleyiniz.

Düzelt-son nokta ile hatların son noktalarını bir noktada birleĢtirir fakat hatlar çakıĢmıyorsa hatları çakıĢtırma iĢlemini yapar.

14 Araçlar/Topoloji/Düzelt son nokta iĢlemine giriniz. Tümünü

Düzelt iĢlemini seçiniz. Yakınlık penceresinde kesiĢecek doğruların maksimum değerini giriniz. (Örnek uygulama için değerini giriniz) Sonraki ve Bitir ile iĢleme devam ediniz. Ekranda kesiĢmesi istenilen objeleri seçerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlem sonucunda hatların uçlarının birleĢtirildiğini gözlemleyiniz.

Düzelt-uzat kes ile doğruların birleĢmesi gerekiyorken birleĢmiyor ise otomatik olarak birleĢmeyen hattı diğerine uzatır.

142

15 Araçlar/Topoloji/Düzelt uzat kes iĢlemine giriniz. Tümünü

Düzelt iĢlemine giriniz. 16 Yakınlık penceresini kesiĢecek doğruların maksimum değerini

giriniz. (Örnek uygulama için 10 değerini giriniz.) Sonraki ve Bitir ile iĢleme devam ediniz.

17 Ekranda uzatılması istenilen objeleri seçerek iĢlemi

sonlandırınız. Yapılan iĢlem sonucunda hatların uzatıldığını gözlemleyiniz.

Düzelt-hat sil ile nokta ile hatların üzerinde kalan obje parçalarını temizler.

18 Araçlar/Topoloji/Düzelt Hat Sil iĢlemine giriniz. 19 Kısa Hatları Sil bölümünden Tümünü Düzelt iĢlemine giriniz.

Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

143

20 Yakınlık penceresini kesiĢecek doğruların maksimum değerini giriniz. ( Örnek uygulama için 7 değerini giriniz.) Sonraki ve Bitir ile iĢleme devam ediniz.

21 Ekranda silinmesi istenilen objeleri seçerek iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlem sonucunda 7 m kısa objelerin silindiğini gözlemleyiniz.

Düzelt-sırala iĢlemi seçili alanlar büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe doğru sıralanması iĢlemidir.

22 Araçlar/Topoloji/Düzelt sırala iĢlemine giriniz. 23 Alan Boyları penceresinde sıralama hangi alandan baĢlatılıp

yapılacak ise alanın boyutlarını GeniĢlik ve Yükseklik satırlarına giriniz. (Örnek uygulama için 140 değerini giriniz.)

24 Tamam ile iĢleme devam ediniz. Ekrandan iĢleme girecek

objeleri seçerek fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

144

Yapılan iĢlemler sonucunda seçili alanların büyükten küçüğe doğru sıralandığını gözlemleyiniz.

Sonraki ĠĢarete Git ile iĢlemi, iĢaretleri kontrol edip iĢlem yapılmayacak iĢaretleri belirlemekte kullanılır. Ġstenen iĢaretler silinebilir. ĠĢlem yenilenirse bir sonraki iĢarete gider.

25 Araçlar/Topoloji/Sonraki ĠĢarete Git iĢlemine giriniz. Sırası ile

ekrandaki iĢaretlere gidildiğini gözlemleyiniz.

ĠĢaret Düzelt projede pek çok topolojik iĢlem için iĢaretleme yapılmıĢ olabilir. Projenin bir kısmında topolojik düzeltme yapılıyor olabilir. Topolojik düzeltme yapılacak iĢaretlerin seçilmesi gerektiğinde bu iĢlem kullanılmalıdır.

26 Araçlar/Topoloji/ĠĢaret Düzelt iĢlemine giriniz. Ekrandan

düzeltilmesi istenilen iĢaretleri seçtiğinizde iĢlemin gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz. Fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

145

ĠĢaretleri Sil topolojik düzeltme iĢlemlerinde iĢaretlemeler ve düzeltmeler yapıldıktan sonra toplu olarak iĢaretleri siler.

27 Araçlar/Topoloji/ĠĢaretleri Sil iĢlemine giriniz. 28 Açılan Topoloji düzeltme iĢaretlerini sil seçme penceresinde

silinmesi istenilen özellikleri seçiniz. Örnek uygulama için bütün özellikleri aktif hale getiriniz.

29 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Çizgileri BasitleĢtir çoklu doğru ile çizim yaparken her geçilen noktaya bir mod eklenir. ĠĢlem bitiminde düz bir doğru üzerinde birden fazla kırık noktaları oluĢmuĢ olabilir. Bu iĢlem ile gereksiz noktaların temizlenmesi yapılır. Böylelikle dosyanın boyutları küçülmüĢ olur.

30 Araçlar/Topoloji/Çizgileri BasitleĢtir iĢlemine giriniz. 31 Ekrana gelen Delta Değeri penceresinde Silinecek Noktaların

Hatlara Uzaklığı değerini 7 olarak giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

146

32 Proje ekranında iĢlemin uygulanacağı objeyi seçiniz. Fare sağ

tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

149

BÖLÜM 3 RASTER DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U4_RS dosyasını lokalinize alınız.

A. AFFINE DÖNÜġÜMÜ

1 Raster/Raster Yöneticisi iĢlemine giriniz.

2 Referans Raster Dosyası Ekle penceresinde U4_RS klasörü içinden N41C1 isimli jpeg formatındaki raster dosyasını proje ekranına yükleyiniz.

Dosya Adı bölümüne klavyeden (*) tuĢlayarak Enter’a basınız. Bu iĢlem ile farklı uzantılardaki tüm dosyaların görüntülenmesini sağlanacaktır.

3 Raster Yöneticisi önizleme penceresinden yüklenen rasteri

gözlemleyiniz, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.


150

4 Raster Yöneticisi’ne yüklenen dosyayı Raster/Raster

Yöneticisi menüsünde aĢağıdaki iĢlemleri gerçekleĢtirerek projedenkaldırınız.

Raster Yöneticisi’nde projeden kaldırılmak istenilen raster üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Sil komutunu seçiniz.

Uygula ile silme iĢlemini gerçekleĢtiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

151

5 U4_RS klasöründen N41C1.jpeg raster dosyasını sürükle bırak yöntemi ile Netcad ekranına yükleyiniz. ĠĢlem sonrası açılan Netcad Dosya Yönlendirici penceresini Tamam ile geçiniz.

6 Sürükle bırak ile projeye eklenen raster verinin

Araçlar/Referans Yöneticisi’nde Kategori_1 altında yer aldığını gözlemleyiniz.

Sürükle bırak yöntemi ile referans yöneticisine taĢınarak Netcad ekranında görüntülenen raster dosyalar üzerinden dönüĢüm ve raster düzenleme iĢlemleri yapılamaz.

DönüĢüm iĢlemlerinin yapılabilmesi için Referans Yöneticisinde bulunan raster üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Raster Düzenle iĢlemine giriniz. Bu iĢlem ile Referans Yöneticisindeki raster veri, Raster Yöneticisine taĢınarak dönüĢtürülebilir hale getiriniz

152

7 Açılan projeye yeni bir raster eklemek için, tekrar sürükle bırak yöntemini kullanarak I29-B-07-D-03-C rasterını Referans Yöneticisine yükleyiniz.

Referans Yöneticisi penceresinde istenilen rasterın görüntülenebilmesi için rasterın kenarındaki iĢareti kullanılabilir.

Ġstenilen rasterın görüntülenebilmesi için aktif raster üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Limit Bul komutu seçilir.

153

Netcad ile proje ekranına yüklenen raster verilerin görüntü kalitesinde iyileĢtirme iĢlemleri yapılabilir. Bu iĢlem için öncelikle ana menü üzerinden Genel/Genel Ayarlar/Raster/Raster Piramit Ayarları kısmındaki iĢaretlenebilir kutucuklar pasif duruma getirilmelidir.

8 Raster Piramit Ayarları penceresindeki piramit özellikleri aktif halde iken görüntü iyileĢtirme penceresine müdahale

edilemediğini Raster Yöneticisi/Özellikler/Görüntü penceresine gelerek gözlemleyiniz.

154

Genel/Genel Ayarlar/Raster/Raster Piramit Ayarları penceresinde yer alan kutucuklar pasif hale getirildiğinde Monochrome Görüntü Özellikleri aktif hale gelmektedir. Bu sayede raster veriler üzerinde görüntü iyileĢtirme iĢlemleri yapılabilecektir.

Raster Piramit Ayarları düzenleme iĢlemleri tamamlandığında Raster Yöneticisi’nde görüntü iyileĢtirme iĢlemi yapılabilir.

9 Raster veri üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler

iĢlemine giriniz.

155

Raster Bilgileri sekmesinde Görüntü penceresinde yer alan Monochrome Görüntü Özellikleri/ĠyileĢtirme Yöntemi altındaki iyileĢtirme seçeneklerinden istenilen yöntem seçilerek görüntü iyileĢtirmesi yapılabilir.

10 Örnek uygulamada iyileĢtirme yöntemi olarak ‘Gri Tonlama

Yap’ı seçiniz.

Raster Yöneticisi’nde bulunan ön izleme penceresinde yapılan değiĢikliklerin görüntülendiğini gözlemleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

156

Ön izleme penceresi üzerinde yaklaĢ, uzaklaĢ, limit bul vb. ĠĢlemler aktif olarak kullanılabilir.

11 Raster/Raster Yöneticisi penceresinde U4_RS klasörü içinde

yer alan N41C1 dosyasını proje ekranına yükleyiniz. 12 Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

13 Raster/Raster DönüĢtür ile dönüĢtürme iĢleminin yapılacağı

pencereye geçiniz.

Netcad, 1:1 DönüĢüm, Afine DönüĢümü, Polinom DönüĢümü, Projeksiyon DönüĢümü, Inverse Distance Weighted (IDW) dönüĢümlerinin yapılabilmesine olanak sağlar.

Bahsi geçen dönüĢüm yöntemleri için hıza bağlı olarak kullanılabilecek Enterpolasyon Yöntemleri, En Yakın KomĢu(en hızlı), Bilineer(orta hızlı), Cubic Spline (en yavaĢ)’dır.

14 Örnek uygulama için dönüĢüm yöntemi olarak Affine

DönüĢümü, Enterpolasyon Yöntemi olarak Bilineer’i seçiniz.

157

15 DönüĢüm iĢlemine baĢlamak için Noktalar penceresinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Nokta Ekle iĢlemine giriniz.

16 Nokta Ekle komutu seçildikten sonra dönüĢüm iĢleminin kolaylıkla gerçekleĢtirilebilmesi için ‘Komut Satırı’nda yer alan iĢlem adımlarını takip ediniz.

17 DönüĢtürülecek raster veri üzerinde, harita koordinatlarına

taĢınacak olan noktanın resim koordinatlarını göstermek için bu noktaya yaklaĢarak fare sol tuĢa tıklayınız.

Bu iĢlem sonrasında Komut Satırı’nda ‘Harita koordinatlarını gösterin’ ibaresi yer alacaktır.

18 TaĢınacak noktanın harita koordinat bilgilerini girebilmek için klavyeden space(boĢluk)’e basınız. Ekrana gelen Koordinat Hesap Makinesi penceresinden XYZ butonuna basarak Y-X koordinat penceresine ulaĢınız.

158

Kısayol: Klavyeden K harfine basıldığında Y-X koordinat penceresine doğrudan ulaĢılabilir.

Haritacılıkta kullanılan Y-X koordinat ekseni aĢağıdaki gibidir.

19 Koordinatı gösterilen noktanın taĢınması gereken gerçek Y-X koordinat değerlerini ilgili bölüme giriniz, Tamam ile iĢleme devam ediniz.

ĠĢlem sonucunda Netcad ekranı, girilen koordinat noktasını gösterecektir. Limit Bul iĢlemi ile paftanın tekrar ekranda görüntülenmesini sağlayınız.

20 DönüĢtürülecek rasterlar üzerinde köĢe veya köĢelere en yakın

en az dört nokta için aynı iĢlemi tekrarlayınız.

Y

X

159

En az dört noktanın resim ve harita koordinatlarının giriĢi yapıldıktan sonra, fare sağ tuĢ ile Raster DönüĢtür penceresinin açılmasını sağlayınız. Bu pencerede dönüĢüm iĢlemine giren raster verinin belirlenen resim koordinatı ve taĢınacağı harita koordinat bilgileri yer alır.

Nokta bilgileri üzerinden girilen koordinat bilgileri kontrol edilerek, koordinat düzenleme iĢlemleri de gerçekleĢtirebilir

21 DönüĢtür ile iĢleme devam ediniz.

22 Yapılan iĢlem sonrası NETCAD – BĠLGĠ ekranında resim

koordinatlarının doğru yerlerinin gösterilmesinden kaynaklı Son DönüĢüm Hata Oranı değeri gösterilir.

23 Hata oranınız kabul edilebilir aralıkta ise Tamam ile iĢleme

devam ediniz.

. DönüĢüm hata oranının üst sınırını belirlemek için aĢağıdaki formül kullanılabilir;

ÖLÇEK X Göz Yanılma Oranı(=0,2) = Tecviz Değeri (mm cinsinden)

Örneğin: 1/1000 ölçeğindeki bir pafta için tecviz değeri; 1000 X 0.2= 200 mm’dir. Yani 0,2 m maksimum tecviz değeri olarak hesaplanır.

160

24 DönüĢüm iĢlemi sonrası verinin kaydedileceği dizini göstererek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

25 DönüĢüm iĢlemi tamamlanmıĢ olan raster üzerinde farenizi hareket ettirerek dönüĢüm sonrası Koordinat Bilgi Paneli’nden yeni koordinat bilgilerini kontrol ediniz.

B. STP PAFTA EDĠTÖRÜ YARDIMIYLA AFFĠNE DÖNÜġÜMÜ

Bu yöntemle dönüĢüm yapılabilmesi için, projelere ülke koordinat sisteminde projeksiyon tanımlaması gerekmektedir.

1 Projeye projeksiyon tanımlamak için Proje/Özellikler menüsüne

giriniz.

2 Açılan Genel Ayarlar penceresinden Projeksiyon sekmesine giriniz.

161

Projeksiyon bölümünde yer alan üç nokta butonuna basarak uygun projeksiyon parametrelerini seçiniz.

3 Örnek uygulama için; Projeksiyon: Universal Transvers Merkator 3◦Datum: EUROPEAN 1950 parametre değerlerini giriniz.

Dilim Orta Meridyenini belirlemek için D.O.M butonuna basılır. Açılan Türkiye haritasından proje alanına fare ile tıklandığında, Dilim Orta Meridyen parametreleri Netcad tarafından otomatik olarak oluĢturulur.

162

4 Örnek uygulamada, dönüĢtürülecek pafta Ankara’ya ait

olduğundan harita üzerinde Ankara’ya tıklayarak gerekli DOM parametrelerinin tanımlanmasını sağlayınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

5 Hesap menüsü altında Stp Pafta Editörü iĢlemine giriniz.

6 Ekrana gelen Pafta Editörü penceresinde Pafta Adı sekmesine,

sınırları açılması istenilen paftanın adını giriniz. F4 Edit butonu ile Pafta Adı kutucuğunu aktif hale getiriniz.

7 Pafta Adı kısmına, pafta ismini paftalama sistemine uygun olarak büyük harf ve aralarda (-) iĢareti kullanarak yazınız.

8 Gör butonuna tıklayarak, Pafta Ġndeksinin ekrana geldiğini

gözlemleyiniz.

Bu iĢlem sonucunda Tabakalar menüsünde Pindex adlı tabaka otomatik olarak oluĢur. Tabaka Özellikleri’nden istenilen değiĢiklikler (renk, kalınlık vs.) yapılabilir.

163

Pindex tabakasının rengini kırmızı olacak Ģekilde düzenleyiniz.

9 Raster/Register (2 nokta) iĢlemine giriniz. 10 Raster Yükle penceresinde ilgili dizinden I29-B-07-D-03-C.DRE

raster dosyasını proje ekranınıza yükleyiniz.

11 Ekranda yer alan Pafta Ġndeksi içerisinde raster veriyi açmak için; raster veriyi sol alt köĢeden sağ üst köĢeye doğru pafta indeksi içinde kalacak Ģekilde proje ekranına yükleyiniz

164

12 Raster/Raster DönüĢtür iĢlemine giriniz. 13 Açılan pencerede; DönüĢüm Yöntemi olarak Affine

DönüĢümü, Enterpolasyon Yöntemi olarak Bilineer’i seçiniz.

Noktalar penceresinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Nokta Ekle‘yi seçiniz.

14 Referans raster üzerinde Pencere Büyüt ile raster verinin köĢe noktasına yaklaĢınız. Resim koordinatı olarak dönüĢtürülecek

pafta koordinat noktasını seçiniz.

Harita koordinatını göstermek için de, Son Nokta Yakala modunu kullanarak Pafta Ġndeksinin ilgili köĢe noktasını yakalayınız. Bu iĢlemi paftanın dört köĢesi için tekrarlayınız.

15 Dört köĢe noktayı doğru yere taĢıdıktan sonra farenin sağ tuĢu ile Raster DönüĢtür penceresine geçiniz.

165

16 Noktalar bölümünde resim ve harita koordinat bilgilerinin görüntülendiğini gözlemleyiniz.

17 DönüĢtür iĢlemi sonrasında açılan Bilgi Ekranı’nda dönüĢüm hata oranı kabul edilebilir bir oran ise Tamam ile iĢleme devam ediniz. Raster Veri Sakla penceresinde üç nokta butonuna basarak dönüĢüm yapılan rasterı ilgili dizine kaydediniz.

18 DönüĢüm iĢlemi tamamlanmıĢ olan raster üzerinde fare imlecini hareket ettirerek Koordinat ve Bilgi Paneli’nden koordinat bilgilerini kontrol ediniz.

166

C. POLĠNOM DÖNÜġÜMÜ

Polinom denklemleri kullanılarak yapılan dönüĢüm yöntemidir. Hata oranı Affine yöntemine göre daha azdır. Bu durumda ihtiyaç duyulan en az kontrol nokta sayıları aĢağıdaki gibidir:

1.Derece dönüĢüm için en az 3 nokta, 2.Derece dönüĢüm için en az 6 nokta, 3.Derece dönüĢüm için en az 10 nokta, 4.Derece dönüĢüm için en az 15 nokta 5.Derece dönüĢüm için en az 21 nokta, 6.Derece dönüĢüm için en az 28 nokta gereklidir.

DönüĢümün sağlıklı yapılması için istenilen karesel ortalama hata miktarını sağlayan en küçük polinom derecesinin seçilmesi ve kontrol noktalarının raster veri üzerine homojen olarak dağıtılması sağlanmalıdır. Genelde 4.derece polinom dönüĢümünün kullanılması önerilir. Yeterli sayıda nokta bulunamadığı zaman diğer dereceler kullanılabilir.

1 Bir önceki konuda anlatıldığı gibi projeksiyon tanımını aynı iĢlem adımları ile yaparak, pafta indeksini oluĢturunuz.

2 Çiz/Yardımcı ĠĢlemler/Dizi Yarat iĢlemine giriniz. Dizi Tipi

olarak Karelajı seçiniz.

3 Açılan Karelaj penceresinde Sağa Karelaj Aralığı ve Yukarı Karelaj Aralığı parametre değerlerini 100 olarak giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Örnek uygulamada dönüĢüm yapılacak olan raster 1/1000 ölçeklidir. 1/1000 ölçekli bir pafta için karelaj aralığı100X100m’dir

4 Proje ekranında karelaj oluĢturulacak obje olan pafta indeksini

göstermek için ekranın sağ alt köĢesindeki F3:Seç butonunu kullanınız.

167

5 Buton aktif konumda iken karelajların içine yerleĢtirileceği Pindeksi seçiniz. ĠĢlem sonrası karelajların istenilen aralıklarda oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

6 Raster/Register (2 nokta) iĢlemine giriniz. Raster Yükle penceresinde ilgili dizinden Balgat.dre raster dosyasını proje ekranınıza yükleyiniz.

7 Ekranda yer alan Pafta Ġndeksi içerisinde raster veriyi açmak için;

raster veriyi sol alt köĢeden sağ üst köĢeye doğru pafta indeksi içinde kalacak Ģekilde proje ekranına yükleyiniz

8 Raster / Raster DönüĢtür iĢlemine giriniz. DönüĢüm Yöntemi olarak Polinom DönüĢüm, Enterpolasyon Yöntemi olarak Bilineeri seçiniz.

168

Polinom derecesi kullanılan nokta sayısına göre otomatik olarak değiĢir.

9 Noktalar bölümünde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Nokta Ekle

ĠĢlemine giriniz.

10 DönüĢtürülecek raster üzerinde grid resim koordinatlarını harita koordinatlarına taĢıyınız. Raster üzerinde, gridlere olabildiğince yaklaĢarak taĢınacak resim koordinat noktalarını fare yardımı ile belirleyiniz.

11 Uygulama Noktası Yakala modunu açınız. Koordinatları

taĢınması istenilen grid objesini seçiniz.

ĠĢlem sonucunda Netcad ekranı, girilen koordinat noktasını gösterecektir. Limit Bul iĢlemi ile paftanın tekrar ekranda görüntülenmesini sağlayınız.

Ne kadar fazla grid noktası doğru koordinatına taĢınırsa dönüĢüm sonrası hata oranı o kadar az olur.

12 Örnek uygulama için 15 noktayı gerçek koordinatlarına taĢıyınız.

15 noktayı gerçek koordinata taĢındıktan sonra ekranda fare sağ tuĢ ile Raster DönüĢtür penceresinin açılmasını sağlayınız.

169

13 DönüĢtür ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemin kaç sn’de gerçekleĢtiğine dair açılan NETCAD – BĠLGĠ uyarı penceresi Tamam ile geçilir.

14 DönüĢüm iĢlemi sonrası verinin kaydedileceği dizini göstererek


Yapılan iĢlemler sonucunda polinom dönüĢümü ile dönüĢüm iĢleminin gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz.

170

D. INVERSE DISTANCE WEIGHTED (IDW) DÖNÜġÜM

IDW DönüĢüm, affine ve polinom dönüĢümü yapılmıĢ raster veriler üzerinde dönüĢümden kaynaklanan DönüĢüm Hata Oranı değerlerinin düĢürülmesi amacıyla kullanılır. IDW dönüĢümü karelajlar yardımı ile yapılacağı için bir önceki konuda anlatıldığı gibi Karelajların Dizi Yarat iĢlemi ile oluĢturulması gerekmektedir.

Karelajlara X-Y koordinat değerleri yazdırılabilir.

1 Karelajlara koordinat değeri yazdırabilmek için Çiz/Yazı/ Koordinat Yazdır komutunu seçiniz.

Koordinatları yazdırılacak grid alanı seçimi için Netcad ekranının sağ altında bulunan seçim çubuğundan Tümünü Seç butonuna tıklayınız, fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonrası karelajların Y-X koordinat değerlerinin proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

171

2 Raster/Raster DönüĢtür ile iĢleme devam ediniz. DönüĢüm

Yöntemi olarak Inverse Distance Weightedı (IDW) Enterpolasyon Yöntemi olarak Bilineeri seçiniz.

Noktalar bölümünde yer alan koordinatlar temizlenmelidir. Bu iĢlem için fare sağ tuĢu ile Noktaları Temizle komutunu Seçiniz. Çıkan onay penceresini Evet ile geçiniz.

3 Grid resim koordinatlarını harita koordinatlarına taĢıyınız. Bu iĢlem için fare sağ tuĢ ile Nokta Ekle iĢlemine giriniz.

4 Raster üzerinde, gridlere olabildiğince yaklaĢarak taĢınacak

resim koordinat noktalarını fare yardımı ile belirleyiniz. Uygulama Noktası Yakala modunu açınız.

5 Koordinatları taĢınması istenilen grid objesini seçiniz. IDW dönüĢüm yönteminde ne kadar fazla grid noktası

doğru koordinatına taĢınırsa dönüĢüm sonrası hata oranı o derecede sıfıra yaklaĢacaktır.

172

6 DönüĢüm amaçlı taĢıma iĢlemleri sonrası fare sağ tuĢ ile

dönüĢüm penceresine geçiniz, DönüĢtür ile dönüĢüm iĢlemini baĢlatınız.

7 DönüĢüm iĢleminin yapıldığına dair Raster DönüĢümü

Yapılıyor uyarı penceresi ekrana gelecektir. Bu iĢlemin süresi taĢınacak nokta sayısı arttıkça uzayacaktır. IDW dönüĢüm iĢlemin tamamlanmasını bekleyiniz.

8 IDW dönüĢüm iĢlemi tamamlanmıĢ olan raster üzerinde farenizi hareket ettirerek Koordinat ve Bilgi Paneli’nden yeni koordinat bilgilerini kontrol ediniz.

E. GÖRÜNÜRLÜK ALANI TANIMLAMA

1 Örnek uygulamada, dönüĢümü tamamlanmıĢ raster veriye

görünürlük alanı tanımlamak için Raster/Raster Yöneticisi penceresinde raster üzerinde fare sağ tık ile Referans Yap

komutu seçilir, Tamam ile iĢlem sonlandırılır.

173

Bu iĢlem ile raster veri Referans Yöneticisi’ne taĢınmıĢ olur ve Raster Yöneticisinden silinmiĢ olur.

Raster verinin Referans Yöneticisi’nde Kategori_1 altında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

2 Referans Yöneticisi’nde bulunan raster dosya üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler’e giriniz.

174

3 Referans Özellikleri/Genel penceresinde Görünürlük Alanları

sekmesinde butonuna basınız.

4 F3:Seç ile görüntülenmesi istenilen pafta indeksini seçiniz.

5 Raster üzerinde Referans Özellikleri penceresine dönerek kırmızı renkle Görünürlük Alanı Var ibaresinin yer aldığını gözlemleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

175

Yapılan iĢlemler sonrası raster veriye görünürlük alanı Tanımlandığını proje ekranınızda gözlemleyiniz.

F. RASTER DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

Rasterın kendi sınırları içersinde düĢey veya yatay eksene göre simetrisi alınabilir.

1 Raster/ Raster Düzenle/Yatay Aynala iĢlemine giriniz. 2 Açılan Raster DeğiĢiklik Onayı penceresindeki üç nokta butonu

ile Rasterın adını ve konumunu belirterek ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

ĠĢlem sonucunda seçilen Rasterin sınırları içersinde yatay simetrisinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

176

Rasterin kendi sınırları içersinde saat ibresi yönünde veya tersi istikamette 90 derece veya 180 derece açılarla döndürülebilir.

3 Raster/ Raster Düzenle/Döndür ( 90) iĢlemine giriniz. 4 Açılan Raster Veri Sakla penceresindeki üç nokta butonu ile

Rasterın adını ve konumunu belirterek ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda rasterın, sınırları içerisinde 90 derece döndürüldüğü gözlemleyiniz.

Raster üzerinde referans noktalar gösterilerek yeni gösterilen noktalara göre boyutunun büyütülmesi ve küçültülmesi sağlanabilir.

5 Raster/ Raster Düzenle/Ölçekle iĢlemine giriniz. 6 Ġlk önce raster üzerinde 1. ve 2. referans noktasını daha sonrada

taĢınması istenilen 1. ve 2. referans noktalarını gösteriniz. Ekrana gelen uyarı mesajını Tamam ile geçiniz.

177

Yapılan iĢlemler sonucunda yapılan değiĢiklikleri gözlemleyiniz.

Seçilen Raster üzerinde referans nokta göstererek ekranda bir noktadan diğer bir noktaya kaydırma iĢlemi yapılabilir.

7 Raster/ Raster Düzenle/Kaydır iĢlemine giriniz. 8 Raster üzerinde referans noktayı fare yardımı ile gösteriniz.

Farenin ucuna gelen raster dosyayı ekranda istenilen noktaya kaydırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda raster dosyanın bir noktadan diğer –bir noktaya kaydırıldığını gözlemleyiniz.

G. RASTER NĠTELĠK DEĞĠġTĠRME ĠġLEMLERĠ

Raster veri iyileĢtirme yöntemlerinden biri olan histogram iĢlemi ile veriler üzerinde istenilen detayların görünebilmesi için kullanıcı tanımlı olarak renk aralığı verilebilir.

1 Raster/ Raster Yöneticisi penceresinde U4_RS klasörü içerisindeki uydu_foto.dre dosyasını açınız.

178

2 Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

3 Raster/ Histogram iĢlemine giriniz. 4 Açılan Histogram penceresinde renk ayarlarını değiĢtirmek için

Histogram Ayarları butonuna tıklayınız.

Histogram penceresi renklerin dağılımını gösteren grafik kısmı, imaj üzerinde yapılan değiĢiklikleri görmemizi sağlayan ön izleme penceresi ve bilgi kısmı ile üç aĢamalı olarak kullanıcıya sunulmuĢtur.

5 Histogram Ayarları penceresinde Renk Bandı bölümünde RGB seçeneğini aktif hale getiriniz.

179

6 Sağ tarafta yer alan ön izleme penceresinden yapılan

değiĢiklikleri gözlemleyiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

7 Açılan Raster Veri Sakla penceresindeki üç nokta butonu ile Rasterın adını ve konumunu belirterek ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda değiĢiklikleri proje ekranından gözlemleyiniz.

180

Raster verilere gri renkte tonlama yapılabilir.

8 Raster/ Griye Çevir iĢlemine giriniz. 9 Açılan Griye Çevir penceresinde ĠĢlemler bölümünde

Ortalama(Intensity) seçeneğini listeden seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

10 Açılan Raster Veri Sakla penceresindeki üç nokta butonu ile

Rasterın adını ve konumunu belirterek ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda raster verinin gri tonlarında değiĢtirildiğini proje ekranından gözlemleyiniz.

Tarama sırasında oluĢan renk hatalarının giderilmesi ve kontrast parlaklık gibi ayarlamalar renk ayarlamaları iĢlemleri ile yapılabilir.

11 Raster/ Renk Ayarları iĢlemine giriniz. 12 Açılan Kontrast Ayarları penceresinde kaydırma çubukları

yardımı ile manüel ayarlamalar yapınız.

181

13 Sağ tarafta bulunan ön izleme penceresinde yapılan

değiĢiklikleri gözlemleyiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.


Yapılan iĢlemler sonucunda raster renklerinin ayarlamalara göre değiĢtiğini proje ekranında gözlemleyiniz.

182

15 Raster veriyi oluĢturan renk sayısını azaltmak için Raster /

Raster Derinliği iĢlemine giriniz. 16 Açılan Renk Derinliği penceresinde istenilen renk derinliği

seçimini yapınız. Sağ tarafta bulunan ön izleme penceresinde yapılan değiĢiklikleri gözlemleyiniz. Gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra Tamam ile iĢleme devam ediniz.


Yapılan iĢlemler sonucunda raster renklerinin değiĢtiğini proje ekranında gözlemleyiniz.

183

Raster verilerin yükseklik ve geniĢlik değerleri birkaç yöntem ile değiĢtirilebilir.

18 Raster/ Raster Yöneticisi penceresinde U4_RS klasörü

içerisindeki Balgat.dre dosyasını açınız. 19 Raster/ Boyut DeğiĢtir iĢlemine giriniz.

20 Açılan Boyut DeğiĢtir penceresinde Yöntem olarak Bilineeri seçiniz. GeniĢlik olarak 6000, Yükseklik olarak 7638 değerlerini giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Oranları Koru onay kutusu iĢaretlenir ise girilen geniĢlik veya yükseklik değerlerine göre değerler oranlanır. YumuĢatma isteniliyor ise açılır menüden yumuĢatma değeri seçilir.

21 Açılan Raster Veri Sakla penceresindeki üç nokta butonu ile

Rasterın adını ve konumunu belirterek ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

184

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen raster boyutlarının yapılan ayarlamalara göre değiĢtiğini proje ekranından gözlemleyiniz.

H. RASTER KENARLARINI SĠLME VE BÖLME ĠġLEMLERĠ

Raster paftalarının kenarlarındaki lejant veya koordinat bilgileri gibi fazlalıkların pafta üzerinden kaldırılması için Raster Kenarlarını Sil iĢlemi kullanılabilir.

1 Raster/ Raster Kenarlarını Sil iĢlemine giriniz. 2 Raster sınırlarını fare yardımı ile seçiniz. Ġlk olarak paftanın 1.

köĢesini daha sonra dikdörtgen oluĢturacak Ģekilde paftanın 2. köĢesini seçiniz.

185

Parça Al penceresinde silinmesi için seçilen dikdörtgen pencerenin ayarlamalarını yapabilirsiniz.

3 Tamam ile iĢleme devam ediniz.


Yapılan iĢlemler sonucunda raster kenarlarının silindiğini gözlemleyiniz.

186

Raster Böl ile raster imaj istenilen sayıda parçaya bölünebilir. Bölünme sonunda orijinal raster korunacak, Bölünme sayısı kadar yeni imajlar eklenecektir.

5 Raster/ Raster Böl iĢlemine giriniz. 6 Açılan Raster Böl penceresinde yeni rasterın bölünmesi için

gereken satır ve sütun sayılarını giriniz. Üç nokta butonu ile rasterları ilgili dizine kayıt ediniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Raster/ Raster Yöneticisi iĢlemine girerek rasterların otomatik olarak bölündüğünü gözlemleyiniz.

189

BÖLÜM 4 REFERANS YÖNETĠCĠSĠ ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U6_RY dosyasını lokalinize alınız.

A. KATEGORĠ EKLEME

1 Araçlar/Referans Yöneticisi iĢlemine giriniz.

Ekrana gelen Referans Yöneticisi penceresinde, iki Ģekilde kategori ekleme iĢlemi yapılabilir. Ġlk olarak Referanslar baĢlığı üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Ekle seçeneği kullanılarak yeni bir kategori eklenebilir.

Diğer bir yöntem ise, Referans Yöneticisi penceresinde bulunan Referans ya da Kategori Ekle butonu kullanılarak yeni bir kategori eklenebilir.


190

2 Referans Yöneticisi penceresindeki Referans ya da Kategori Ekle butonuna basarak yeni bir kategori oluĢturunuz.

Kategori_1 üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler iĢlemine girilebilir. Kategori Özellikleri penceresinde Adı satırından kategori ismi değiĢtirilebilir. BaĢlangıç ve BitiĢ Ölçeği bilgileri düzenlenerek görünürlük ölçeği tanımlanabilir, Çizim Sırası bölümünden kategorilerin çizim sırası değiĢtirilebilir.

B.GRAFĠK VERĠLERĠ EKLEME VE SĠLME ĠġLEMLERĠ

OluĢturulan kategorilerle birlikte Referans Yöneticisi yapısına faklı formattaki birçok dosya katmansal bir yapıda eklenebilir. (Örneğin Cad dosyaları, Raster Dosyalar, OLE Dökumanı… vb.)

1 Araçlar/Referans Yöneticisi iĢlemine giriniz. 2 Referans Yöneticisi penceresinde Referanslar baĢlığını fare

sol tuĢu ile seçiniz ve penceredeki Yeni Referans ya da Kategori Ekle butonuna tıklayarak yeni bir kategori oluĢturunuz.

191

3 Eklediğiniz kategori üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden

Özellikler iĢlemine giriniz.

4 Açılan Kategori Özellikleri penceresinde Adı bölümünü Uydu_Gör olarak değiĢtiriniz. Tamam ile iĢlemi bitiriniz.

5 Örnek uygulama için isimleri Ġller ve Ġlçeler olan iki yeni kategori

daha ekleyiniz.

192

6 Referans Yöneticisi penceresinde, referans veri eklemek için

Iller kategorisi üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Ekle iĢlemini seçiniz.

7 Açılan Yeni Referans Ekle penceresinden, kategoriye eklenmek istenilen grafik verinin formatını seçiniz. Örnek uygulama için Netcad Win Dosyasını seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

8 Referans Netcad Win Dosyası Seç penceresinden VeriEkleme\Ankara.NCZ dosyasını seçip Aç ile Iller kategorisi altına ekleyiniz.

193

Ġlgili dosya, hem proje ekranında hem de belirlenen kategorinin altında referans dosya olarak görüntülenir.

Yapılan iĢlemler sonucunda projenin ekrana yüklendiğini gözlemleyiniz.

Referans veri ekleme iĢlemi, istenilen kategori altına sürükle bırak yöntemiyle de gerçekleĢtirilebilir. Bu iĢlem birden fazla dosyanın bir kerede eklenmesini sağlar.

Referans Yöneticisinde ağaç yapısındaki Referans Dosyalar yanındaki kutucuklar pasif yapılarak dosyaların proje ekranında görünürlüğü kaldırılabilir. Aynı Ģekilde, Kategorilere ait kutucuklar pasif hale getirildiğinde, o kategoriye ait referans dosyalar proje ekranında görüntülenmeyecektir.

194

9 Referans Yöneticisi penceresinde Ġlçeler kategorisi üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Ekle iĢlemine giriniz.

10 Açılan Yeni Referans Ekle penceresinden Netcad Win Dosyasını seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

11 Netcad Win Dosyası (*.NCZ) Seç penceresinden VeriEkleme/Ankara_Ġlceler dosyasını seçerek Aç ile iĢlemi bitiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Ankara ilçelerinin proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

195

Referans Yöneticisine yüklenmiĢ referans verileri silmek için, referans veri üzerine fare sağ tuĢ ile açılan menüden Sil iĢlemine girilir ve açılan uyarı penceresi Evet ile onaylanır. Aynı iĢlem grafik verinin bağlı olduğu kategori üzerinden de yapılabilir.

Kategori silme iĢlemi sayesinde o kategoriye bağlı tüm referans verilerin silinmesi sağlanır. Kategoriler ya da referans verilerde yapılan silme iĢlemleri, dosyayı sadece proje ekranından ve Referans Yöneticisi penceresindeki ağaç yapısından siler. Verilerin bilgisayarınızda bulundukları dizinden silinmesi söz konusu değildir.

C.RASTER VERĠ EKLEME VE SĠLME

Raster veri ekleme iĢlemine baĢlamadan önce Referans Yöneticisi penceresindeki Iller kategorisine U6_RY Klasörü içerisindeki dizin_yukle klasöründe bulunan tüm grafik verileri sürükle bırak yöntemi ile ekleyiniz.

196


2 Referans Yöneticisi penceresinde Uydu_Gor kategorisi üzerinde fare sağ tuĢ ile Ekle iĢlemini seçerek Yeni Referans Ekle penceresini açınız.

3 Açılan Yeni Referans Ekle penceresinden Raster Dosyalarını seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

4 Referans Raster Dosyası Ekle penceresinden RasterVeri\ankara.DRE dosyasını Aç ile ekleyiniz.

197

Yapılan iĢlemler sonucunda raster verinin ekrana yüklendiğini gözlemleyiniz.

5 Ġlk raster dosyasının eklenmesinin ardından aynı dizinde bulunan diğer (ankara2.dre,ankara3.dre,ankara4.dre, ankara5.dre) dosyalarını da Referans Yöneticisi penceresindeki Uydu_Gör kategorisine ekleyiniz.

D.GÖRÜNÜRLÜK ALANI TANIMLAMA

Görünürlük Alanı Tanımlama ile eklenen raster veri üzerinde belli bir bölge seçilerek, sadece seçilen bölge içerisindeki verinin ekranda görüntülenmesi sağlanabilir.

1 Araçlar/Referans Yöneticisi menüsüne giriniz.

198

2 Referans Yöneticisi penceresinde Görünürlük Alanı eklenecek raster üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler iĢlemine giriniz.

3 Açılan Referans Özellikleri penceresindeki Görünürlük Alanları kısmında bulunan Görünür Alan Ekle butonuna tıklayınız.

Komut satırı penceresi incelendiğinde Görünür Alan Ekle uyarısı kullanıcıya iletilecektir.

Ekranın sağ alt köĢesinde bulunan F2:Çevir butonuyla, kapalı olmayan veya sadece istenilen bir bölgeye görünürlük alanı ekleme iĢlemi fare sol tuĢ ile gösterilerek yapılabilir. Doğrudan kapalı bir alan objesine göre görünürlük alanı verilecekse F3:Seç butonu yardımıyla ilgili obje seçilerek yapılabilir.

199

4 Ġlgili raster dosyanın proje ekranında seçimini kolaylaĢtırabilmek adına Referans Yöneticisi penceresindeki diğer raster dosyaların yanındaki kutucukları pasif hale getiriniz. ĠĢlem sonrası proje ekranını inceleyiniz.

5 F3:Seç butonu ile proje ekranından Ankara il sınırını fare sol tuĢ ile seçiniz.

6 Referans Özellikleri penceresinde Görünürlük Alanları bölümünde Görünürlük Alanı Var iletisini gözlemleyiniz ve Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

200

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen bölgeye görünürlük alanı eklendiğini gözlemleyiniz.

Referans Özellikleri penceresinde Görünürlük Alanları bölümünden Görünmez Alan Ekle butonu ile görünürlük alanı tanımlanmıĢ alan üzerinde, istenmeyen bölgelerin görüntülenmemesi sağlanabilir.

Referans verilerin görünürlük alanlarının iptali, Referans Özellikleri penceresindeki Görünürlük Alanları bölümünden Görüntü Alanlarını Ġptal Et butonu kullanılarak gerçekleĢtirebilir. Bu iĢlem ile varsa görünmez alanlar da iptal edilir.

201

E.GÖRÜNÜRLÜK ÖLÇEĞĠ TANIMLAMA

Görünürlük Ölçeği Tanımla, belirli ölçek aralığında referans verileri görüntülemek için uygulanan iĢlemdir.

1 Referans Yöneticisi penceresindeki Ġller kategorisine

U6_RY/Gor_Aln klasörü içerisindeki iller.ncz, ilçeler kategorisine ise aynı dizindeki ilceler.ncz isimli dosyaları ekleyiniz.


3 Görünürlük Ölçeği tanımlaması için Ġller kategorisi üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler iĢlemine giriniz.

Görünürlük Ölçeği ilgili kategoriler altındaki referans dosyalarının hangi ölçek aralığında proje ekranında görüntüleneceği belirlenir.

202

4 Açılan Kategori Özellikleri penceresinde, örnek uygulama için BaĢlangıç Ölçegi değerini 6300000, BitiĢ Ölçeği olarak 6400000 değerlerini giriniz. Tamam ile iĢlemi bitiriniz.

Bu iĢlem sonucunda il sınırları sadece 6300000 ve 6400000 ölçek aralığında görüntülenecektir. Netcad ekranında ölçek, üst tarafta bulunan Koordinat ve Bilgi Panelinden takip edilebilir. Proje ekranında yakınlaĢıp uzaklaĢıldıkça ölçek değeri değiĢmektedir.

5 Koordinat ve Bilgi Panelinden Ölçek değerini takip ederek grafik verilerin proje ekranındaki görünürlüklerini kontrol ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Ölçek değerinin 6300000 ile 6400000 arasında bir değerde iken il sınırları ve isimlerinin görüntülendiğini gözlemleyiniz.

203

6 Ölçek 6400000’i geçtiğinde veya 6300000’in altına indiğinde il sınırlarının görüntülenmediğini gözlemleyiniz.

F. REFERANS DOSYA KAYDETME VE AÇMA


2 Referans Yöneticisi ekranında, Referanslar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Dosya/Kaydet iĢlemine giriniz.

3 ĠĢlem sonrasında ekrana gelen Dosya Seç penceresinde referans dosyanın kaydedileceği Dosya Adını, Konumunu belirterek Kaydet ile iĢlemi sonlandırınız.

204

Yapılan iĢlemler sonucunda ilgili dizinde *.sea uzantılı bir Netcad Referans Dosyası oluĢacaktır. *.sea uzantısı Referans Yöneticisinin meta verilerinin uzantısıdır. *.sea dosyası içeriğindeki referans dosyalar, baĢka bir dizine aktarılırsa, geçersiz olacaktır. Yapılan uygulamayı kaydetmek için bir diğer yöntem de, aktif projeyi kaydetmektir. Referans yöneticisindeki tüm veriler böylelikle kaydedilmiĢ olacaktır ve *.ncz dosyası açıldığında referans yöneticisi yapısı da kaydedildiği Ģekliyle açılacaktır.

4 Proje\Kaydet iĢlemine giriniz.

5 Açılan Dosya Sakla penceresinden, dosya adı kısmına dosya ismi vererek Kaydet ile aktif projenizi saklayınız.

Referans Yöneticisinden kaydedilen dosyalar tekrar yüklenebilir. Bu iĢlem için Referans Yöneticisi penceresinde Referanslar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Dosya/Aç iĢlemi seçilir ve *.sea uzantılı dosya ilgili dizinden seçilir ve referans yöneticisine yüklenir.

207

BÖLÜM 5 REFERANS YÖNETĠCĠSĠ ĠLERĠ DÜZEY ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U7_RYI dosyasını lokalinize alınız.

A.SPATIAL VERĠ EKLEME

1 Proje/Aç iĢlemiyle U7_RYI klasöründen spatial.ncz dosyasını

proje ekranına yükleyiniz.

Yüklenen örnek uygulama dosyası spatial.ncz veritabanı bağlantısı olan bir dosyadır. Dosya Aç iĢlemi ardından ilgili verileri görüntüleyebilmek için Referans yöneticisi menüsünden Referans olarak Netcad Spatial dosyalar yüklenmelidir.


3 Açılan Referans Yöneticisi penceresindeki Yeni Referans ya

da Kategori Ekle butonuna tıklayarak yeni bir kategori

oluĢturunuz.


208

4 OluĢturulan kategori altında bir referans dosyası ekleyebilmek

için Referans Yöneticisi penceresindeki Kategori_1 fare sol tuĢ

ile seçiniz ve Yeni Referans ya da Kategori Ekle butonu ile

Yeni Referans Ekle penceresini açınız.

5 Ekrana gelen Yeni Referans Ekle penceresinden Netcad

Spatial’ı seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

6 Ekrana gelen Sınıf Seçiniz penceresinden ĠL sınıfını seçerek


209

ĠĢlem sonucunda Spatial veriler, Referans Yöneticisi ağaç yapısında ve grafik ekranda görüntülenir

Referans Yöneticisi penceresindeki IL spatial sekmesi altındaki Tabaka sekmesiyle Spatial verilerin renk ve tarama özellikleri ayarlamaları yapılabilir.

7 IL spatial tablosu altındaki renk kutucuğuna fare sol tuĢ ile çift

tıklayarak Tabaka Özellikleri penceresini açınız.

210

8 Tabaka Özellikleri penceresinde Renk kutucuğuna fare sol tuĢu

ile çift tıklayınız.

9 Açılan renk penceresinden renk seçimi yapınız ve Tamam ile

pencereyi kapatınız.

10 Proje ekranındaki spatial objelerin renk değiĢimlerini inceleyiniz.

B.OLE DÖKÜMANLARI EKLEME

Ofis programlarında oluĢturulmuĢ olan (Word, Excel…) Ole Dosyaları Referans Yöneticisi ağaç yapısına referans dosya olarak eklenebilir.


2 Referans dosyası eklemek için önce Referans Yöneticisi

penceresinde Yeni Referans ya da Kategori Ekle butonuna

tıklayarak yeni bir kategori oluĢturunuz.

211

3 OluĢturulan kategori seçili iken tekrar Yeni Referans ya da

Kategori Ekle butonuna tıklayarak Yeni Referans Ekle

penceresinden Ole Dökümanı seçiniz ve Tamam ile iĢleme

devam ediniz.

4 Açılan Ole Dökümanı Seçiniz penceresinde Dosya Türü olarak

Excel Dosyası seçiniz ve eğitim klasörü içinden RAPOR.XLS

dosyasını Aç ile açınız.

5 Açılan Ole Dosyaları için Projede Yer Seçiniz uyarısını

Tamam ile geçiniz.

Komut satırı penceresinde Sol Üst KöĢesini Seçin komutunu uygulayınız.

6 Ole Dokümanın yerleĢtirileceği ilk noktayı (sol üst köĢeyi) fare

sol tuĢ ile seçiniz. Ardından sağ üst köĢeyi tekrar fare sol tuĢ ile

seçerek iĢlemi tamamlayınız.

212

Yapılan iĢlemler sonucunda ilgili Excel dosyasının proje ekranına otomatik olarak geldiğini gözlemleyiniz.

C.GRĠD DOSYASI EKLEME

Referans Yöneticisine eklenebilecek bir diğer referans dosya türü Netcad Grid Dosyalarıdır. Grid dosyaları farklı enlem ve boylamdaki noktaların yükseklik değerlerini içerisinde barındıran dosya türüdür. Grid dosyası ekleme iĢlemi Araçlar/Referans Yöneticisi menüsünden yapılır.


2 Referans Yöneticisi penceresinde Yeni Referans ya da

Kategori Ekle butonuna tıklayarak yeni bir kategori oluĢturunuz.

3 OluĢturulan kategori altına referans dosyası ekleyebilmek için

Yeni Referans ya da Kategori Ekle ikonuna tekrar tıklayınız ve

Yeni Referans Ekle penceresini görüntüleyiniz

213

4 Yeni Referans Ekle penceresinden Netcad Grid Dosyaları

referans türünü seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

5 Açılan Netcad Grid Dosyası Seçiniz penceresinden

Turkey_dem.NCD dosyasını seçiniz ve Aç ile iĢlemi

tamamlayınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda Grid Dosyasının proje ekranına eklenmiĢ olduğunu gözlemleyiniz.

214

D.WMS DOSYALARINI EKLEME

WMS (Web Map Service), Netcad firmasının da üyesi olduğu OGC (Open Geospatial Consorcium) tarafından belirlenen harita yayım standardıdır. Netcad WebGIS ürünü için gereken çalıĢmaları tamamlayarak OGC standardını almıĢtır. WMS, harita referansı internet veya intranet üzerinden harita almak, gelen görüntüleri izlemek veya sayısallaĢtırma yapmak için kullanılabilir. WMS servisi ile gelen harita görüntüleri raster olarak bizlere ulaĢmaktadır. Sonuç olarak söz konusu WMS dosyaları Referans Yöneticisine eklenebilir özelliktedir.






Yeni Referans Ekle penceresini görüntüleyiniz

4 Yeni Referans Dosya Ekle penceresinden ilgili dosya türü

WMS-Web Map Service referans türünü seçiniz ve Tamam ile

iĢleme devam ediniz.

215

Referans Yöneticisi penceresi incelendiğinde Kategori_1’in altına Harita Sunucusunun geldiğini gözlemleyiniz.

5 Kategori_1’in altındaki Harita Sunucusu üzerinde fare sağ

tuĢu ile tıklanarak açılan menüden Özellikler iĢlemine giriniz.

6 Açılan Referans Özellikleri penceresinden Web Harita

Sunucusu sekmesine geliniz.

7 Web Harita Sunucusu penceresinde bağlanılmak istenen web

adresini Harita Sunucusu Web Adresi kısmına yazınız. (

http://213.139.195.66/webgis_net/ncwebgis2.aspx?)

216

Genel alt menüsü yanındaki OGC sekmesi seçildiğinde web adresi otomatik olarak yazılı gelecektir. Pencerenin en sağında kalan üç nokta butonu tıklanarak wms server bilgilerinin okutulması gerekmektedir.

8 Referans Özellikleri penceresinde OGC sekmesinde üç nokta

butonuna tıklayarak server bilgilerini okutunuz. Ekrana gelen

WMS Server Bilgileri Okundu uyarı penceresini Tamam ile

geçiniz.

9 Referans Özellikleri-Web Harita Sunucusu penceresinden

Tamam ile çıkınız. Ġlgili haritanın ekrana otomatik olarak geldiğini

gözlemleyiniz.

217

E. REFERANS ÖZELLĠKLERĠ

Referans Yöneticisinde eklenmiĢ dosyalar ile ilgili ayarlara Referans Özellikleri penceresinden ulaĢılmaktadır ve dosya türüne göre farklı düzenlemeler yapılabilir.

1 Araçlar/Referans Yöneticisi menüsüne giriniz.





Yeni Referans Ekle penceresini görüntüleyiniz.

4 Yeni Referans Ekle penceresinden Netcad Win Dosyaları

referans türünü seçiniz.

218

5 Açılan Netcad Win Dosyası Seç penceresinde Özellikler

klasöründen ANKARA. NCZ ve Ankara_Ġlceleri. NCZ isimli

Netcad Windows Dosyalarını referans olarak Aç butonu ile

ekleyiniz.

Eklenen referans dosyalar ağaç yapısından takip edilebilir.

6 Kategori_1 altındaki Ankara_ilceler.NCZ referans dosyası

üzerinde fare sağ tuĢu ile açılan menüden Özellikler iĢlemine

giriniz.

219

Referans Özellikleri penceresinden ilgili dosyanın bir takım Özellikleri değiĢtirilebilir.

Referans Özellikleri penceresinde Genel sekmesinde objelerin ekrandaki ile ilgili düzenlemeler yapılabilir. Uygulamada ANKARA. NCZ ve Ankara_ilceler. NCZ dosyaları proje ekranında bir arada bulunmaktadır. Bu dosyalardan herhangi birine çizim sırası vererek proje ekranında üstte görünmesini sağlayabiliriz. Proje ekranında çizim sırası verilmeden önceki görüntüde ilçeler ve sınırları en üstte bulunduğundan ANKARA. NCZ dosyasına ait sınırlar altta kalmakta ve proje ekranında görüntülenmemektedir. Ankara_ilceler. NCZ dosyasını çizim sırası olarak en altta tanımlarsak ANKARA. NCZ otomatik olarak en üste gelecek ve il sınırları görüntülenebilecektir. Çizim sırası vermeden önceki proje görüntüsünü inceleyiniz.

220

7 Referans Yöneticisi penceresindeki kategori_1/

Ankara_ilceler dosyası üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler

iĢlemine giriniz.

8 Açılan Referans Dosya Özellikleri penceresinden Çizim Sırası

özelliklerini ayarlamaya yarayan butonları

inceleyiniz. Ġlgili dosyanın çizim sırasına göre en altta

görüntülenmesine yarayan En Alta Gönder butonunu seçiniz.

9 Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. ĠĢlem sonrası

Ankara_ilceler.NCZ dosyasının proje ekranındaki görüntüsünün

ANKARA.NCZ dosyasının altına aktarıldığını gözlemleyiniz.

221

Referans Yöneticisinde, referans objelerin print edilebilir olup olmaması ayarlanabilir. Referans Özellikleri penceresinden Print Edilebilir seçeneği pasif hale getirilirse yazıcı çıktılarında ilgili referanslar görüntülenmeyecektir.

10 Referans Yöneticisinden ilgili dosyanın üzerinde fare sağ tuĢu

ile Özellikler iĢlemine giriniz.

11 Açılan Referans Özellikleri penceresinde Print Edilebilir

seçeneğini pasif hale getiriniz.

12 Proje/Çizdir iĢlemine giriniz. Açılan pencerede Referanslar

Çizilebilsin seçeneğini aktif hale getiriniz.

222

13 Çizdir penceresi altındaki Ön izleme sekmesine geçiniz.

Ekranın sağ tarafında yer alan kamera butonu ile

çizdirilecek alanı belirleyiniz.

14 Belirlenen alanın ön izleme penceresinde görüntülendiğini

gözlemleyiniz. Ön izleme penceresi incelediğinde print edilebilir

özelliği pasif olan ANKARA.NCZ projesinin görüntülenmediğini

gözlemleyiniz.

Referans Yöneticisindeki referans dosya özelliklerinden bir diğeri ise projeksiyon tanımlama iĢlemidir.

15 Referans Özellikleri penceresinde Projeksiyon sekmesine

geçiniz. Ġlgili projeksiyon tanımlamalarına Projeksiyon

kısmındaki üç nokta butonu yardımı ile giriniz.

16 Örnek uygulama için projeksiyon tanımlarının yapıldığını

gözlemleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

223

Referans Dosya Özellikleri kısmındaki Tabakalar bölümünde seçili referans dosyanın Gösterim Adı değiĢtirilebilir. Ayrıca ilgili dosyaya Ģifre oluĢturarak dosyanın kiĢiye özel kullanımı sağlanmıĢ olur.

Tabaka Bilgilerini Düzenle butonuna fare sol tuĢu ile tıklandığında Tabakalar penceresinde referans dosyasının tabaka özelliklerine girilebilir ve tabakalarla ilgili düzenlemeler yapılabilir.

17 Açılan Tabakalar penceresinde renk kutucuklarına fare

yardımıyla tıklayınız. Renk paletinden istenilen renk

değiĢikliklerini yapınız.

224

Yapılan renk değiĢikliklerini proje ekranında gözlemleyiniz.

F DÖNÜġÜM ĠġLEMLERĠ

F.1 Kaydırma ĠĢlemi

Referans Yöneticisine aktarılan referans dosyaların proje ekranında kaydırılması, döndürülmesi ve ölçeklenmesi gibi iĢlemler referans dosya özellikleri kısmından yapılmaktadır.

1 Araçlar/Referans Yöneticisi menüsüne girerek artı butonu ile

yeni bir kategori oluĢturunuz. OluĢturduğunuz kategorinin altına

ilgili dizinden Ankara.NCZ dosyasını ekleyiniz.

2 Ankara.NCZ dosyası üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler

iĢlemine giriniz.

225

Açılan Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm bölümünden kaydırma, döndürme, ölçeklendirme, matris girme iĢlemleri gerçekleĢtirilebilir.

3 DönüĢüm bölümünde Kaydır butonuna tıklayınız.

Komut satırı penceresi incelendiğinde Kaydırma ĠĢlemi Ġçin Referans Noktası Seçin uyarısı kullanıcıya iletilecektir.

4 Ekran üzerinde herhangi bir yerde fare sol tuĢu ile objenin hangi

noktadan tutularak kaydırılacağını gösteriniz.

Eğer proje ekranında daha önceden belirlenmiĢ bir nokta varsa uygun nokta yakalama modu olan Nokta Yakala Modu aktif hale getirilerek ekran üzerinde nokta yakalanabilir.

5 Referans nokta tanımlandıktan sonra, komut satırı penceresinde

Kaydırma iĢlemi Ġçin Noktanın Yeni Yerini Seçin komutu ile

çizim ekranı üzerinde objenin yeni yerini fare sol tuĢu ile

gösteriniz.

226

Yapılan iĢlemler sonucunda Ankara.ncz projesinin kaydırıldığını gözlemleyiniz.

Seçim iĢlemi sonrasında Referans Özellikleri penceresinde DönüĢüm Var iletisi görüntülenmektedir. Tamam ile pencere kapatıldığında dönüĢüm iĢlemi gerçekleĢtirilir..

F.2 Döndürme ĠĢlemi

Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm butonlarından biri olan Döndürme iĢlemi ile referans objeler döndürülebilir.

1 Referans Yöneticisi penceresinde Ankara.NCZ dosyasının

üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler iĢlemine

giriniz.

227

2 Açılan Referans Özellikleri penceresinde DönüĢüm bölümünde

Döndür butonuna tıklayınız.

3 Proje ekranından objenin hangi nokta etrafında döndürüleceğini

fare sol tuĢ ile gösteriniz.

Ekran üzerinde döndürme yapılacak referans noktanın belirlenmesiyle program döndürme açısını kullanıcıya soracaktır. Ġstenilen açı değerinin girilmesi ile döndürme iĢlemi gerçekleĢecektir.

4 Ekrana gelen Dönüklük Açısı Seçin penceresinde Açı değerini

60 olarak giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Ankara.ncz projesinin belirlediğimiz açı değerine göre döndüğünü gözlemleyiniz.

228

F.3 Ölçekleme ĠĢlemi

Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm butonlarından biri olan Ölçekleme iĢlemi ile referans objeler döndürülebilir.

1 Referans Yöneticisi penceresinde Ankara.NCZ dosyasının

üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler iĢlemine

giriniz.

2 Referans Dosya Özellikleri penceresinde DönüĢüm

bölümünde yer alan Ölçekle butonunu seçiniz.

3 Komut Satırı penceresinde ölçekleme iĢlemi için Referans

Nokta Seçin komutunu inceleyiniz. Objenin ölçekleme sırasında

sabit kalacak noktasını fare sol tuĢ ile gösteriniz.

229

4 Ekrana gelen Büyütme Oranı Seçin penceresinde Büyütme

Oranı değerini 3 olarak giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda girilen büyütme oranına bağlı olarak ölçekleme iĢleminin gerçekleĢtiğini gözlemleyiniz.

F.4 Matris ĠĢlemleri

Matris iĢlemleri, belirli bir koordinat sisteminde bulunan verileri farklı bir koordinat sistemine dönüĢtürmek için kullanılan yöntemdir. Ayrıca matris iĢlemi, yerel (mevzi) koordinatları ülke koordinatlarına çevirmek için kullanılan bir iĢlemdir.Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm menüsü iĢlemlerinden bir diğeri ise Matris Gir iĢlemidir.

1 Referans Yöneticisi penceresindeki Ankara. NCZ dosyası

üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler iĢlemine giriniz.

2 Açılan Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm

bölümünde yer alan Matris Gir butonuna tıklayınız.

230

Ekrana gelen DönüĢüm Matrisi Gir penceresindeki ilgili kutucuklara hesaplanan dönüĢüm katsayıları klavye yardımıyla girilebilir veya daha önceden hazırlanmıĢ .DNS uzantılı dosyalar varsa bu değerler Yükle butonu ile yüklenebilir.

3 DönüĢüm Matrisi Gir penceresinde Yükle ile ilgili dizinden

ulusal_memleket.dns dosyasını Aç ile yükleyiniz. DönüĢüm

Matrisi Gir penceresine ilgili parametrelerin otomatik olarak

geldiğini gözlemleyiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Ankara il sınırı için yerel koordinatlardan ülke koordinatlarına geçiĢ yapılmıĢtır.

231

Yapılan tüm dönüĢüm iĢlemlerini (Döndür, Ölçekle, Matris Gir ve Kaydırma) iptal etmek için Referans Özellikleri penceresindeki DönüĢüm Ġptal butonu kullanılır.

G.PAFTA ĠNDEKSĠ VE LEJANT OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ

G.1 Lejant OluĢturma


2 Referans Yöneticisi penceresinde artı butonu ile yeni bir

kategori oluĢturarak, Ankara.NCZ ve Ankara_ilceler.NCZ

dosyalarını aynı kategori altına ekleyiniz.

.

3 Referanslar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Lejant

iĢlemine giriniz.

232

4 Lejant Özellikleri penceresinden oluĢturulacak lejant bilgilerini

düzenleyiniz. Lejant BaĢlığı kısmına klavye yardımıyla istenilen

baĢlığı yazınız.

Büyütme Oranı kısmında istenilen Büyütme Oranı girilerek ekranda görüntülenecek lejantın büyüklüğü ayarlanabilir. Lejant Özellikleri penceresindeki Lejant Yazı ve Gösterim Stilleri butonları ile ilgili ayarlamalar yapılabilir. Lejant Özellikleri penceresinde Lejantı Çiz seçeneği aktif hale getirilerek lejantın proje ekranında görüntülenmesi sağlanabilir.

5 Lejant Özellikleri penceresindeki Lejantı Çiz seçeneğini aktif

hale getiriniz. Ardından aynı penceredeki Lejant Yerini Göster

butonuna tıklayınız.

233

6 Komut satırı penceresinde Lejantın Sol Üst KöĢesinin Yerini

Seçin komutu ile lejantı proje ekranında fare sol tuĢ ile

yerleĢtiriniz.

Yapılan iĢlemler sonunda oluĢturulan lejantı inceleyiniz.

H.REFERANS YÖNETĠCĠSĠ PAFTA OLUġTURMA VE PROJEKSĠYON TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ

H.1 Grafik Dosyalar Ġçin Pafta OluĢturma ĠĢlemi

Referans Yöneticisine eklenen grafik karĢılığı olan dosyaların pafta numaraları biliniyorsa paftalama iĢlemi yapılabilir.

1 Referans Yöneticisi penceresi altındaki Referanslar üzerinde

fare sağ tuĢ ile açılan menüden Pafta seçeneğini seçiniz.

234

2 Pafta Aç penceresindeki Pafta Adı kısmına (I29) yazınız.

Pafta adı yazılması ile birlikte Netcad programı pafta ismine göre yerel veya ülke paftası olduğu bilgisini kullanıcıya iletir. Ġlgili paftanın koordinat bilgilerini ve ölçek bilgilerini otomatik olarak doldurur.

3 Pafta Aç penceresi altındaki Pafta Çiz bölümünü aktif hale

getiriniz.

235

Grafik verilerin, açılan paftanın ne kadarını kapsadığını proje ekranından inceleyiniz.

H.2 Projeksiyon Tanımlama ĠĢlemleri

Netcad 5.0 GIS programı ile On The Fly DönüĢüm yani anında projeksiyon dönüĢümü yapılabilir.

1 Proje/Aç iĢlemi ile örnek uygulama dosyası

U7_RYI/Projeksiyon klasöründen projeksiyon.ncz dosyasını

açınız.

Türkiye haritası üzerindeki yeĢil ve turuncu renkli alanlar, Trabzon ve Balıkesir illeri için yapılmıĢ olan mera sınırlarıdır. Ancak doğru konumlarında olmadıkları gözlenmektedir. Bu durum projeksiyon bilgilerinin eksik veya yanlıĢ tanımlanmasından dolayı gerçekleĢmiĢ olabilir. Referans Yöneticisinde ekli olan bu dosyaların doğru projeksiyon tanımlarının yapılması halinde Türkiye haritası üzerinde olması gerektiği yerde görüntüleneceklerdir.

236


3 Referans Yöneticisi penceresinden ilgili referans dosya

(TRABZON) üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler iĢlemine giriniz.

4 Referans Özellikleri penceresindeki Projeksiyon sekmesine

geçiniz. Projeksiyon parametrelerini görüntüleyebilmek için 3

nokta butonuna tıklayınız.

5 Açılan Projeksiyon parametreleri penceresinde D.O.M

yazısını tıklayınız. Açılan Türkiye haritasında Trabzon il

sınırları içerisine fare sol tuĢ ile tıklayarak bilgilerin otomatik

olarak doldurulmasını sağlayınız. Tamam ile iĢleme devam

ediniz.

237

UTM3 Dilimleri penceresinde Tamam ile iĢlem bitirilir. Projeksiyon Parametreleri penceresi incelendiğinde Trabzon ili için D.O.M değerinin 39 olduğu gözlemlenir.

6 Projeksiyon parametreleri penceresinde Tamam ile iĢlemi

bitiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda proje ekranında mera verilerinin Trabzon ili üzerine geldiğini gözlemleyiniz.

7 Balıkesir ili için hazırlanan mera verilerinde de aynı iĢlem

adımlarını uygulayarak proje ekranında gerçek yerine getiriniz.

238

I.TAMPON ALAN TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ

1 Proje/Aç iĢlemi ile ilgili dizinden Fay_hatti klasöründen

fayhattı.ncz dosyasını proje ekranına yükleyiniz.

2 Araçlar/Referans Yöneticisi iĢlemine giriniz. Ġlgili referans

dosya üzerinde fare sağ tuĢu ile Özellikler iĢlemine giriniz.

3 Referans Özellikleri penceresinde üst kısımda yer alan

menülerden Tampon sekmesine geçiniz. Tampon Alan Aktif

seçeneğini iĢaretleyerek Tampon Makro bölümündeki üç nokta

butonunu tıklayınız.

239

Makro Düzenle penceresine nümerik bir değer girilerek ilgili fay hattı bu değer bazında geniĢleyerek tampon bir bölge oluĢturur. Girilen değer bir çemberin yarıçap değeri gibi düĢünülmelidir. 1000 gibi bir değer girildiğinde oluĢacak tampon alan geniĢliği 2000 olacaktır.

4 Makro Düzenle bölümünde makro değeri olarak 1000 giriniz.

Tamam ile iĢlemi bitiriniz.

Yapılan iĢlem sonucu tampon bölge belirlenmiĢ ve girilen değerler bazında fay hattının geniĢliği arttırılmıĢ olur. Tampon analizler bir hat boyunca uzanan (fay hattı) referans objeleri için tanımlanabileceği gibi, referans yöneticisine eklenen spatial nokta türü veriler için de tanımlanabilir. Örneğin bir radyoaktif ölçüm istasyonu, noktasal olarak bir haritaya iĢlenmiĢ ise, belirli bir yarıçap içerisinde kalan bölge tehlike bölgesi olarak gösterilebilir.

240

J. TEMATĠK HARĠTALAMA ĠġLEMLERĠ

Referans Yöneticisinde veritabanı bağlantılı dosyalar için öznitelik bilgilerine göre Tematik Haritalar oluĢturulabilir.

1 Proje/Aç ile ilgili dizinden Ankara.ncz dosyasını proje ekranına

yükleyiniz.

Dosya açma iĢlemi sonrasında proje ekranında Ankara il ve ilçe sınırları görüntülenecektir. Referans Dosyanın bağlantılı olduğu veritabanında il ve ilçe isimleri mevcut halde bulunmaktadır. Veritabanı bilgilerini görüntüleyebilmek için Araçlar/Bağlantı Yöneticisi penceresinden Sınıf Tanımları sekmesinde ilgili sınıf fare sol tuĢ ile çift tıklanır.


3 Ġlgili referans dosya üzerinde (Ankara_ilceler) fare sağ tuĢ ile

açılan menüden Özellikler kısmına giriniz.

241

4 Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita iĢlemine

giriniz. Sol kısımda bulunan yöntemlere göre tematik harita

hazırlama iĢlemine geçiniz. Örnek uygulama için Özgün

Değerler yöntemini seçiniz.

Harita veritabanına giriĢ sözel bir kolon üzerinden yapılacağından uygulanacak yöntem özgün değerler yöntemi olmalıdır.

5 Özgün Değerler Makrosu satırının yanında yer alan artı

butonuna tıklayınız.

6 Açılan Makro Düzenle penceresinden $AlfaSayısal kısmının alt

sınıfında bulunan ILCE_ADI seçeneğini fare sol tuĢ ile çift

tıklayarak makro atamasını yapınız. Tamam ile iĢlemi

sonlandırınız.

242

7 Referans Özellikleri penceresinde ilçe adlarına göre açılan

slotları ve yapılan renklendirmeleri inceleyiniz. Tamam ile iĢlemi

bitiriniz.

.

ĠĢlem sonrası Referans Yöneticisi penceresindeki ağaç yapısında ilçe isimlerine göre yapılan renklendirmeler görüntülenir. Aynı zamanda proje ekranında ilçelere karĢılık gelen renklendirmeler yapılabilir.

Yapılan iĢlemler sonucunda ilçelerin Özgün Değerlerine göre yapılan tematik haritalandırmayı gözlemleyiniz.

243

K. ETĠKET TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ

Bu uygulamada bir önceki tematik harita hazırlama uygulaması için kullanılan dosyalar üzerinden etiketleme iĢlemi gerçekleĢtirilebilir. Referans Yöneticisine eklenmiĢ veritabanı bağlantılı spatial verilerin ilgili tablo kolonlarındaki bilgileri grafik ekranda etiket olarak görüntülenebilir.

1 Referans Yöneticisi penceresi altında ilgili spatial dosya

üzerinde fare sağ tuĢu ile açılan menüden Özellikler iĢlemine

giriniz.

2 Referans Özellikleri penceresindeki Etiket sekmesine geçiniz

ve bu bölümde fare sağ tuĢ ile Ekle iĢlemine giriniz.

244

Etiket Makrosu satırının yanında yer alan artı butonu ile açılan Makro Seç penceresinde $AlfaSayısal /Ilce_adı yazısını çift tıklayarak makro ataması yapınız.

Etiket penceresinden atanan makronun (ILCE_ADI) görüntülenmesinin ardından etiketlenecek verilerin grafik ekranda görünüm, Ģekli ve boyutlarıyla ilgili (Font Adı, Yazı Boyu, Açı) değerler değiĢtirilebilir.

3 Etiket penceresinde Tabaka Özellikleri butonuna tıklayarak

etiket rengini ayarlayınız. Ġstenilen ayarlamalar yapıldıktan sonra

Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

4 Etiket penceresindeki Yazı Boyu kısmını klavyeden 2000

yaparak Tamam ile iĢleme devam ediniz.

245

Yapılan iĢlemler sonunda Ankara ilçe sınırlarının içerisine her bir ilçe adının etiket olarak eklendiğini gözlemleyiniz.

L.OVERLAY ANALĠZ

Overlay iĢlemi ile Referans Yöneticisindeki veritabanı bağlantılı, spatial verilerin birbirleri üzerine çakıĢması sağlanır. ÇakıĢtırma sonucu oluĢan kesiĢim alanlarını hesaplayarak bu kesiĢimlere ait tüm veritabanı bilgileri yeni bir tabloda birleĢtirilir.

1 Proje/Aç menüsüne girerek ilgili dizinden

deprem_bolgeleri.ncz dosyasını açınız.

246

Örnek uygulama da Türkiye sınırları için yapılan renklendirmeler deprem bölgelerini belirtmektedir. Mavi renkteki Ankara ili ise farklı bir spatial veridir. Overlay Analizi sonucu Ankara ilinin hangi deprem bölgelerinde kaldığı belirlenebilecektir.

2 Araçlar/Overlay/Poligon Overlay iĢlemine giriniz. Ekrana gelen

Overlay penceresinden overlay yapılacak sınıfları seçiniz.

3 Overlay analizi yapılacak olan Deprem Bölgeleri ve Ġlçe

sınıfları seçim kutucuklarını fare imleci yardımıyla aktif hale

getiriniz. Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

247

Kolonlar bölümündeki üç nokta butonu tıklanarak Overlay analizi sonucu görüntülenmesi istenilen tablolar ayarlanabilir.

4 DEPREM BÖLGELERĠ yanındaki üç nokta butonuna tıklayarak

BOLGENO hariç diğer seçenekleri kapatınız. Sonraki ile iĢleme

devam ediniz.

5 Overlay Özellikleri kısmındaki açıklamaları okuyarak Sonraki

ile iĢleme devam ediniz.

248

6 Yeni Sınıf Özellikleri bölümünden Bağlantı Adı bölümünden

açılan menü yardımıyla Bağlantı Adını TURKIYE olarak seçiniz.

Overlay Tablo Adı ve Overlay Sınıf Adı kısmına ise klavye

yardımıyla istenilen isimleri giriniz. Bitir ile iĢleme devam ediniz.

ĠĢlem sonucunda hem Bağlantı Yöneticisine hem de Referans Yöneticisine ILCE_DEPREM tablosu spatial veri olarak eklenir. Ġsteğe bağlı olarak Referans Yöneticisindeki ILCE_DEPREM tablosu üzerinde Özgün Değerler yöntemi ile BOLGE_NO makro atanarak tematik harita oluĢturulabilir. Yapılan iĢlemler sonucunda spatial verilerin kesiĢim alanlarının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

251

BÖLÜM 6 GIS VERĠTABANI TASARIMI & SAYISALLAġTIRMA ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U8_BY dosyasını lokalinize alınız.

A. GIS PROJE VERĠTABANI OLUġTURMA ĠġLEMLERĠ

1 Raster/ Raster Yöneticisi penceresinde U8_BY klasörü içinde yer alan mulkı2 dosyasını açınız.

2 Araçlar/Bağlantı Yöneticisi’nden GIS proje veritabanının oluĢturulacağı Bağlantı Yöneticisi penceresine giriniz.

.

3 Bağlantı Yöneticisi penceresinde Bağlantılar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Veri Tabanı OluĢtur’u seçerek iĢleme devam ediniz.

Açılan seçim penceresinde Bağlantı Ekle komutu ile önceden hazırlanmıĢ veritabanı dosyaları projelere bağlantı olarak eklenebilir.

http://www.netcadkampus/Kitap1/Veri

252

4 Veritabanı Sihirbazı penceresinde Yeni veri tabanı yaratmak istiyorum seçeneğini aktif yaparak veritabanı türünü açılan menüden seçiniz.

Örnek uygulamada veritabanı türü olarak ‘Access 5,0 dosyası’nı seçiniz.

Hazır veri tabanı ġablon Dosyaları (*XML) da, ġablon göstermek istiyorum bölümündeki üç nokta butonunu kullanılarak projelere eklenebilir.

253

5 Access Özellikleri penceresindeki Dosya Adı kısmında üç nokta butonuna basarak veritabanının kayıt edileceği dizini seçiniz.

6 Bağlantı Adı kısmına, oluĢturulacak veritabanı için uygun bağlantı adını giriniz. Sonraki butonuyla Veritabanı Tanımı penceresine geçiniz.

Önceki butonu iĢlem adımlarına geri dönülerek düzeltme imkanı sağlar.

7 Veritabanı Tanımı penceresinde proje veritabanı türü,

oluĢturulduğu dizin ve bağlantı adına iliĢkin tanımlamalarınızı kontrol ediniz, Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

254

8 Açılan Veri Tabanı Yarat penceresinde ‘NCSPATINFO’ tablosunun yaratıldığı bilgi mesajı penceresini Tamam ile geçiniz.

ĠĢlem sonucunda Bağlantı Yöneticisinde, Bağlantılar altında belirlenen parametrelerle istenilen bağlantının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

9 Proje sınıflarını (katmanlarını) oluĢturmak için Bağlantı Tanımları’nda yer alan Tablolar üzerinde fare sağ tuĢ ile Yeni Tablo seçeneğine giriniz.

255

10 Açılan Tablo Düzenleyici penceresinde fare sağ tuĢ ile Kolon

Ekle iĢlemi ile tablolarının kolonlarını (field) oluĢturunuz.

11 Kolon Düzenleyici penceresinden proje sınıflarının kolon bilgilerini giriniz.

Örnek uygulamada IL sınıf tablosu için Kolon Adı bölümüne (kolona verilmek istenen isim) IL_ADI yazınız. Kolon Tipi’ni -il adları alfabetik karakterlerden oluĢacağından- Karakter Dizisi (String) olarak seçerek, maksimum karakter uzunluğuna 20 değerini giriniz.

256

Bağlantı Yöneticisi Özellikleri sekmesinde kullanılan veri tipine göre Güncelleme Kodu makrosu tanımlanırsa, grafik objeler oluĢtuğunda ilgili kolondaki kayıtlar NetcadGIS tarafından otomatik olarak veritabanına yazılacaktır.

12 IL sınıfı için, bir önceki iĢlem adımlarını tekrarlayarak tüm kolonları doldurunuz. IL_ALAN kolonuna iliĢkin kayıtlar için kolon tipi olarak Reel Sayı (Float) seçiniz.

13 Bağlantı Yöneticisi Özellikleri’nden güncelleme kodu olarak $ALAN makrosunu seçiniz

257

Sayısal (integer) veri tipleri için uzunluk parametresi tanımlanmaz. Veritabanı tasarımında:

- Türkçe karakter, boĢluk, - + - / % ^ $ # £ vb.iĢaretler, - NAME , DATE, TĠME… gibi veritabanı yönetim sistemi (VTYS) ya da SQL tarafından ayrılmıĢ sözcükler kullanılmamalıdır. BoĢluk yerine alt çizgi kullanınız.

14 OluĢturulacak tablonun grafik karĢılığı olacak ise uygun Tablo

ġablonu yüklenmelidir. Tablo Düzenleyici penceresinde fare sağ tuĢ ile Tablo ġablonu Yükle/Netcad Spatial seçiniz.

Açılan uyarı penceresini Kabul ile geçiniz.

Yapılan bu iĢlemle OBJECTID kolonunun otomatik olarak

Anahtarlar bölümüne Birincil Anahtar Kolon (Primary Key) olarak eklendiğini gözleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

.

258

GIS projelerinde oluĢturulan proje sınıflarının anahtar kolonları mutlak suretle kavramsal tasarım sürecinde belirlenmelidir. Anahtar kolon, tablodaki bir kaydı diğer tüm kayıtlardan ayırmak için kullanılan bileĢendir.

15 Açılan Tablo Adı penceresinde oluĢturduğunuz proje sınıfının

(tablonun) adını yazınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Bağlantılar üzerinde IL tablosunun oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

ILCE sınıfı için de, IL sınıfının oluĢturulma sürecini izleyerek (OBJECTID, IL_ID, ILCE_ADI, ILCE_ALAN) kolonları uygun kolon tipleri ile oluĢturunuz.

ILCE tablosu ile IL tablosu arasında iliĢki kurmak için ILCE sınıfında IL _ID kolonu oluĢturulmalıdır.

Veritabanı tasarımında unique (tek) kayıtları tutan ve iliĢkilere esas olarak tasarlanan ID kolonlarının Kolon Tipi Tamsayı (Integer) olmalıdır.

259

16 Bağlantı Yöneticisi’nde proje bağlantısının son halini gözlemleyiniz.

Proje sınıflarından, grafik karĢılığı olan IL sınıfına geometri tanımlaması anahtar kolon üzerinden yapılır.

17 Örnek uygulamada, projedeki IL sınıfına Alan geometrisini tanımlamak için, OBJECTID kolonunun alt sekmesinde yer alan

IL üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler’i seçiniz.

260

Açılan Sınıf Özellikleri penceresinde Geometri Tipi olarak tanımlanabilecek Nokta/Çizgi/Alan geometri tipleri arasından uygun geometriyi seçerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Örnek uygulamada IL ve ILCE kolonları için geometri tipi olarak ALAN seçiniz.

Yapılan iĢlemler sonrası Bağlantı Tanımları’ndan, sınıflar için geometrilerin tanımlandığını gözlemleyiniz.

18 Bağlantı Yöneticisi/Sınıf Tanımları sekmesinde IL sınıfı üzerinde fare sol tuĢ ile çift tıklayarak IL Sınıf Öznitelikleri

penceresini açınız ve IL sınıfı veritabanın veri giriĢine hazır olarak oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

261

B. SAYISALLAġTIRMA MENÜSÜNÜN OLUġTURULMASI

1 Araçlar/SayısallaĢtır iĢlemine giriniz.

2 OluĢturulan veritabanını yönetecek ODF uzantılı yeni bir sayısallaĢtırma dosyası oluĢturmak için, fare sağ tuĢ ile açılan menüden Tanım Dosyası Seç komutunu seçiniz.

3 Açılan Tanım Dosyası Seçim penceresinde, tanım dosyasının kaydedileceği dizini seçiniz ve dosya adını yazınız. Kaydet ile iĢlemi sonlandırınız.

262

4 OluĢturulan sayısallaĢtırma dosyasının proje sınıflarını yönetebilir hale getirilmesi için SayısallaĢtır penceresinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Düzenle’yi seçerek iĢleme devam ediniz.

SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresi üzerinde istenilen gruplandırma iĢlemleri yapılabilir.

5 SayısallaĢtırma menüsünde Tanımlar bölümü üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Ana BaĢlık Ekle komutunu seçiniz.

263

6 Yeni Ana BaĢlık Ekle penceresinden Ana BaĢlık Adını giriniz. Örnek uygulama için Ana BaĢlık bölümüne TURKIYE yazınız, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

7 SayısallaĢtırma menüsünde proje veritabanını yönetecek alt baĢlıkları oluĢturmak amacıyla Tanımlar bölümü üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Alt BaĢlık Ekle komutunu seçiniz.

8 Yeni Alt BaĢlık Ekle penceresinde istenilen Alt BaĢlık adları girilir. Örnek uygulama için Alt BaĢlık bölümünde IL_SINIRI ve ILCE_ SINIRI altbaĢlıklarını oluĢturunuz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonrası SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinin son halini gözlemleyiniz.

264

9 Tanımlar sekmesinde sınıfların veritabanı ile iliĢkilendirileceği

obje tipleri henüz belirlenmediğinden soru iĢareti ikonun yer aldığını gözlemleyiniz. Sınıflar üzerinde fare sol tuĢ ile çift tıklanarak açılan SayısallaĢtırma Sihirbazı: Obje Tipleri menüsünden proje veritabanı ile iliĢkilendirme iĢlemlerini gerçekleĢtiriniz.

Örnek uygulamada IL_SINIRLARI için Obje Tipi olarak Kapalı Alan, GIS Bağlantısı için Var seçimlerini yapınız.

Sınıf sekmesinde sayısallaĢtırılacak sınıf olarak açılan listeden IL’i seçiniz. Makro ÇalıĢtır sekmesinde açılan AddObj.nvb seçerek Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

Açılan SayısallaĢtırma Sihirbazı: Alan penceresinde semboloji Tanımlama iĢlemleri yapılabilir. Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

265

10 Aynı yöntemle sayısallaĢtırma dosyasında ILCE_SINIRLARI alt

baĢlığını da oluĢturarak veritabanındaki ILCE sınıfı ile iliĢkilendiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda SayısallaĢtırma Menü Editörü’nde sayısallaĢtırma dosyası ile proje veritabanında bulunan sınıfların iliĢkilendirildiğini gözlemleyiniz.

11 SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinde Tanımlar sekmesinde oluĢturulan TURKIYE ana baĢlığını, sürükle bırak yöntemi ile SayısallaĢtırma Menü Ağacı bölümündeki Komutlar üzerine taĢıyınız, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

266

Yapılan iĢlemler sonucunda SayısallaĢtır penceresinde uygulama sınıflarının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

12 SayısallaĢtır penceresi üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Toolbar komutunu seçerek, SayısallaĢtırma Menüsü penceresini toolbar görünümüne getiriniz.

13 OluĢturulan sayısallaĢtırma dosyası ile veritabanını yöneterek sayısallaĢtırma iĢlemi yapmak için TURKIYE ikonu alt dizininde bulunan IL_SINIRLARI nı seçiniz.

267

14 Fare imleci (artı) konumunda iken sayısallaĢtırma iĢlemi yapılır. IL sınıfında objelerinizi oluĢturunuz.

Yapılan sayısallaĢtırma iĢlemi sonucunda oluĢturulan objenin mavi semboloji ile görüntülendiğini gözlemleyiniz.

SayısallaĢtırma menüsü kullanılarak oluĢturulan her obje sonrası açılan veri giriĢ penceresinden veritabanına iliĢkin öznitelik veri giriĢleri yapılır.

268

Örnek uygulamada IL (COKLU DOĞRU) penceresinde il sınıfı için uygun öznitelik bilgilerini girerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda IL Sınıf Öznitelikleri penceresinde sayısallaĢtırılan objelerin veri tabanında oluĢturulduğunu gözlemleyiniz.

271

BÖLÜM 7 GIS VERĠTABANI DÜZENLEME &YÖNETĠM ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U9_IBY dosyasını lokalinize alınız.

A. BAĞLANTI EKLEME ĠġLEMLERĠ

Bağlantı Ekle önceden hazırlanmıĢ veri tabanı dosyalarını Projelere bağlantı olarak ekleyen komuttur.

1 Araçlar/Bağlantı Yöneticisi’nden mevcut GIS veritabanının ekleneceği Bağlantı Yöneticisi penceresine giriniz.

2 Bağlantı Yöneticisi penceresinde Bağlantılar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Bağlantı Ekle komutunu seçerek iĢleme devam ediniz.


272

3 Açılan Sağlayıcı Seçimi penceresinde çalıĢılacak veri tabanını seçiniz.

Örnek Uygulamada Netcad Spatial baĢlığı yanında bulunan (artı) butonu ile açılan menüde veri tabanları türü olarak Access’i seçiniz.

Sağlayıcı Seçimi penceresin de Bağlantı Adı olarak veri tabanı içeriğine uygun, çalıĢmayı tanımlayıcı bir ad veya mevcut projedeki ad yazılabilir.

4 Örnek uygulama da veri tabanı olarak seçilen Access dosyasında, açılan penceredeki Bağlantı Adı kısmına TURKIYE adını yazınız.

273

5 Seçilen veri tabanı kısmında (üç nokta ) butonu ile

Netcad Spatilal Veri Tabanı Seçimi penceresinden TURKIYE.mdb dosyası seçiniz. Tamam butonu ile iĢlemi sonlandırınız.

6 Tablo Seçiniz penceresinden tablo isimlerinin yanında yer alan butonu yardımı ile mevcut veri tabanında yer alan

tablolardan, görüntülemek istenilenleri aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonunda uygulamanın son halini Netcad Proje Ekranında ve Bağlantı Yöneticisi penceresinde gözlemleyiniz.

274

B. SAYISALLAġTIRMA MENÜSÜ ĠġLEMLERĠ

SayısallaĢtırma Netcad ekranında yapılacak olan çizim iĢlemlerinin belirli standart baĢlıklar altında gruplandırma yapıldığı ve çizilecek objelerin özelliklerinin önceden belirlenebildiği menüdür.

1 Araçlar / SayısallaĢtır menüsüne giriniz.

2 SayısallaĢtır penceresi üzerinde veri tabanını yönetecek ODF

uzantılı yeni bir sayısallaĢtırma dosyası oluĢturmak için, fare sağ tuĢ ile açılan menüden Tanım Dosyası Seç komutunu seçiniz.

3 Açılan Tanım Dosyası Seç penceresinde, tanım dosyasının kaydedileceği dizini seçerek dosya adını yazınız. Kaydet ile iĢlemi sonlandırınız.

275

4 OluĢturulan sayısallaĢtırma dosyasındaki proje sınıflarının yönetilebilir hale getirilmesi için, SayısallaĢtır penceresinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Düzenle ile iĢleme devam ediniz.

GIS Bilgilerini Düzenle, GIS bağlantısı oluĢturulmuĢ alt baĢlıkların GIS bilgilerini girebileceğimiz menüyü gösteren komuttur. Eğer GIS Bilgilerini Düzenle menüsü aktif yapılırsa, SayısallaĢtırma iĢlemi gerçekleĢtikten sonra, çizilen objenin Obje ve GIS özelliklerini girip değiĢtirebileceğimiz menü karĢımıza çıkar. Eğer pasif hale getirilirse Obje özellikleri menüsü ekranda gözükmez. GIS ĠĢlemlerini Kullan, GIS bağlantısı oluĢturulmuĢ objelerin, çizim iĢlemleri yapıldıktan sonra direk veri tabanına aktarıldığı komuttur. Eğer GIS iĢlemlerini kullan komutu aktif yapılırsa SayısallaĢtırma iĢleminden sonra çizilen obje, veri tabanına otomatik eklenir. Eğer pasif hale getirilirse objenin GIS bağlantısı koparılmıĢ olur.

SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresi üzerinde farklı sayısallaĢtırma ve veriler için gruplandırma iĢlemleri yapılabilir.

276

5 SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinde Tanımlar bölümü üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Ana BaĢlık Ekle komutunu seçiniz.

6 Yeni Ana BaĢlık Ekle penceresinden Ana BaĢlık Adı giriniz. Örnek uygulama için Ana BaĢlık bölümüne TURKIYE yazınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

7 SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinde proje veri tabanını yönetecek alt baĢlıkları oluĢturmak amacıyla Tanımlar bölümü üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Alt BaĢlık Ekle iĢlemine giriniz.

277

8 Yeni Alt BaĢlık Ekle penceresinde istenilen Alt BaĢlık adlarını giriniz. Örnek Uygulama için Alt BaĢlık bölümünde IL_SINIRLARI ve ILCE_SINIRLARI alt baĢlıklarını oluĢturunuz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonrası SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinin son halini gözlemleyiniz.

Tanımlar sekmesinde sınıfların veri tabanı ile iliĢkilendirileceği obje tipleri henüz belirlenmediğinden soru iĢareti ikonu yer alır. Sınıflar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan SayısallaĢtırma Sihirbazı: Obje Tipleri menüsünden proje veri tabanı ile ĠliĢkilendirme iĢlemleri yapılır.

Örnek uygulamada IL_SINIRLARI için Obje Tipi olarak Kapalı Alan, GIS Bağlantısı için Var seçimlerini yapınız.

278

Sınıf sekmesinde sayısallaĢtırılacak sınıf olarak açılan listeden IL’i seçiniz. Makro ÇalıĢtır sekmesinde açılan AddObj.nvb seçerek Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

Açılan SayısallaĢtırma Sihirbazı: Alan penceresinde semboloji tanımlama iĢlemleri yapılabilir.

Bitir ile iĢlemi sonlandırınız. Aynı yöntemle sayısallaĢtırma dosyasında ILCE_SINIRLARI alt

baĢlığını da oluĢturarak veri tabanındaki ILCE sınıfı ile ĠliĢkilendiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda SayısallaĢtırma Menü Editörü’nde sayısallaĢtırma dosyası ile proje veri tabanında Bulunan sınıfların iliĢkilendirildiğini gözlemleyiniz.

279

9 SayısallaĢtırma Menü Editörü penceresinde Tanımlar sekmesinde oluĢturulan TURKIYE ana baĢlığını, sürükle bırak yöntemi ile SayısallaĢtırma Menü Ağacı bölümündeki Komutlar üzerine taĢıyınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda SayısallaĢtır penceresinde uygulama sınıflarının oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

10 Ekrandaki vektörel verilerin ilĢkilendirilmesi için SayısallaĢtır

penceresi üzerindeki (sayısallaĢtır) butonunu (iliĢkilendir) konumuna getiriniz.

280

11 SayısallaĢtır penceresi üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Toolbar komutunu seçerek, SayısallaĢtırma Menüsü penceresini Toolbar görünümünde kullanılabilir hale getiriniz.

12 Tabakalar menüsünde ILLER tabakasını butonu ile

aktif, diğer tabakaları ise butonu yardımıyla pasif hale getiriniz.

13 OluĢturulan iliĢkilendirme dosyası ile veri tabanını yöneterek iliĢkilendirme iĢlemi yapmak için SayısallaĢtırma menüsünde Türkiye ikonu alt dizininde bulunan IL_SINIRLARI’nı seçiniz.

14 Araç Çubuklarında sağ alt köĢede yer alan (Tümünü seç) butonu ile proje ekranındaki grafik verileri seçerek, fare sağ tuĢ ile iĢlemi sonlandırınız.

Bu iĢlem veri tabanı ile grafik objelerin iliĢkilendirmesini sağlar. Örnek uygulama projesinde aynı iĢlemler ILCE ve diğer sınıfları

içinde uygulanabilir.

281

15 Araçlar/Bağlantı Yöneticisi penceresinde Sınıf Tanımları kısmına giriniz. Ġlgili sınıf üzerine çift tıklayarak Veri tabanı bağlantısını açınız.

16 Ġl Sınıfı Öznitelikleri veri tabanı penceresi içinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden GIS ĠliĢki Sihirbazı komutunu seçiniz.

282

17 Açılan Spatial Kayıt Güncelle penceresinde Tabloda Kaydı olmayan NCZ objeleri için kayıt oluĢturulsun seçeneğini aktif yaparak, Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

18 ĠĢlem sonrası Ncz objelerinin silinmesi isteniyorsa ĠĢleme Giren NCZ Objeleri silinsin seçeneğini aktif hale getirerek Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

Açılan GIS iliĢki sihirbazı penceresinde ĠĢleme giren NCZ objeleri silindi uyarı penceresini Tamam ile geçiniz.

283

Yapılan iĢlemler sonucunda CAD verileri oluĢturulan veri tabanında GIS yapısına dönüĢtürülmüĢ olur.

OluĢan kayıtlar üzerine gelindiğinde veri tabanındaki verilerin proje ekranında default izleme menüsü olan kırmızı renkte görüntülendiğini gözlemleyiniz.

NETCAD 5.0 GIS ile kolon bilgileri, otomatik olarak GIS ve

CAD verilerinden bilgi alınarak doldurulabilir.

IL ve ILCE sınıflarındaki boĢ kolonlar Sınıf Öznitelik

penceresindeyken kolon adları üzerinde fare sağ tuĢ ile Kolon Doldur, Ġçindeki Objeden Bilgi al, Çevreleyen objeden bilgi al komutları ile doldurulabilir.

284

Kolon Doldur seçilen kolonun istenilen bir değer ile doldurulmasını sağlar. Makro penceresine doldurmak istenilen değer manüel olarak girilerek bütün kolonlara bu değerin atanması sağlanır. NETCAD’ın güncelleme kodlarından birini seçerek, iĢaretlenen kolon otomatik olarak doldurulabilir.

19 IL Sınıfları Öznitelik penceresinde IL_ALAN yazısı üzerinde fare sağ tuĢa tıklayınız. Açılan menüden Kolon Doldur iĢlemine giriniz.

20 Kolon Doldur penceresinde Makro bölümünde yer alan üç nokta butonuna tıklayınız. Makro Düzenle bölümünden Obje Değerleri sekmesinde yer alan $ ALAN makrosunu fare çift tuĢ ile seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

285

Yapılan iĢlemler sonucunda IL_ALAN kolonunun otomatik olarak doldurulduğunu gözlemleyiniz.

Ġçindeki Objeden Bilgi Al, Kapalı alan objelerinin içinde yer alan bilgilerin otomatik olarak veri tabanına aktarılması için kullanılır. Çevreleyen Objeden Bilgi Al, Objeyi çevreleyen diğer objenin istenilen özelliğini, yazı objelerini veri tabanına aktarır.

21 IL Sınıfları Öznitelik penceresinde IL_ADI yazısı üzerinde fare sağ tuĢa tıklayınız. Açılan menüden Ġçindeki Objeden Bilgi Al iĢlemine giriniz.

286

22 Objeden Bilgi Al penceresinde NCZ Objesinden Bilgi Al seçeneğini aktif yaparak Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

23 NCZ Objesinden Bilgi Al penceresinde Tabaka bölümünde açılan listeden ILLER_YAZI’yı, Obje Özellikleri sekmesinde yer alan $ YAZI makrosunu fare çift tuĢ ile seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

24 Açılan Objeden Bilgi Al penceresinde Objelerin ağırlık merkezi esas alınsın seçeneğini aktif yaparak Sonraki butonuna tıklayınız.

287

25 Bilgi Al penceresinde Objeler silinsin seçeneğini aktif hale getirerek Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda IL_ADI kolonlarının otomatik olarak doldurulduğunu gözlemleyiniz.

288

C. KOLON BĠRLEġTĠRME ĠġLEMĠ

Kolon BirleĢtirme; Aynı tablo içerisinde yer alan iki kolonun Aynı kolon altında birleĢtirilmesi iĢlemidir.

1 Bağlantı Yöneticisi/IL/Kolonlar üzerinde fare sağ tuĢ ile Kolon BirleĢtir komutunu seçiniz.

2 Kolon BirleĢtiricisi penceresinde il tablosu içindeki mevcut kolonlardan birleĢtirilmesi istenen kolonları seçerek sürükle bırak yöntemi ile BirleĢecek 1.Kolon ve 2.Kolon bölümlerine yerleĢtiriniz.

BirleĢtirme iĢleminde kolon verileri arasında bulunmasını istediğiniz karakter, BirleĢtirme Karakteri kutusuna yazılır.

289

Yeni Kolon Adı bölümünde birleĢtirilmek istenen iki kolon baĢlığı aralarında alt çizgi sembolü gelecek Ģekilde otomatik isimlendirilir. Bu isim istenirse değiĢtirilebilir.

3 Uzunluk bölümüne oluĢacak yeni kolon için otomatik değer 100 yazıldıktan ve istenirse bu değer değiĢtirildikten sonra Tamam butonu ile iĢlemi sonlandırınız.

290

4 Bağlantı Yöneticisi / Sınıf Tanımları penceresinde IL sınıfı üzerinde fare ile çift tıklayarak IL Sınıfı Öznitelikleri penceresini açınız. IL sınıfı veri tabanında birleĢik kolonun oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

D. BAĞLANTI YÖNETĠCĠSĠ’NDE KOLON BÖL ĠġLEMĠ

Kolon Böl; Kolon içerisinde bulunan değerleri birbirinden ayırarak farklı iki kolona yazdırılması iĢlemidir.

1 Bağlantı Yöneticisi/IL/Kolonlar üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan pencereden Kolon Böl komutunu seçiniz.

291

2 Kolon Böl penceresinde Ġl Tablosu Kolonları altında yer alan IL ADI_IL ALAN kolonunu seçerek sürükle bırak yöntemi ile Ayrılacak Kolon bölümüne yerleĢtiriniz.

Yeni oluĢturulacak kolonların isimlerini 1.ve 2. Kolon bölümüne yazınız. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

3 Bağlantı Yöneticisi / Sınıf Tanımları sekmesinde IL sınıfı üzerinde fare ile çift tıklayarak, IL Sınıfı Öznitelikleri penceresini

açınız. AD ve ALAN kolonlarının ayrıĢmıĢ olduğunu gözlemleyiniz.

292

E. ĠLĠġKĠ TANIMLAMA ĠġLEMLERĠ

1 Bağlantı Yöneticisi/Sınıf Tanımları sekmesinde ILCE tablosuna fare çift tıklayınız.

2 Açılan ILCE Sınıfları Öznitelikleri penceresinde IL_ID üzerinde

fare sağ tuĢ ile açılan menüden Çevreleyen Objeden Bilgi Al iĢlemine giriniz.

3 Bilgi Al penceresinde Sınıftan Bilgi Al seçeneğini aktif yaparak

Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

293

4 Sınıftan Bilgi Al penceresinde Sınıf bölümüne listeden ĠL’i seçiniz. Obje Özellikleri bölümünde üç nokta butonu kullanınız. Açılan Makro Düzenle penceresinden Sayısal makrosu altında yer alan OBJECT ID’yi çift tıklayarak seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

5 Objenin Formu penceresinde Objelerin ağırlık merkezi esas

alınsın seçeneğini aktif yapınız. Sonraki butonuna tıklayınız.

294

6 Açılan Bilgi Al penceresinde Bitir ile iĢlemi sonlandırınız

Yapılan iĢlemler sonucunda IL_ID kolonunun otomatik olarak doldurulduğunu gözlemleyiniz.

295

7 Bağlantı Yöneticisi penceresinde ĠL/ OBJECT_ID tablosu üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden ĠliĢki Ekle iĢlemine giriniz.

8 Açılan ĠliĢki Ekle penceresinde ĠliĢki Adı bölümüne DENEME, Bağlantılar kısmına açılan menüden TURKĠYE, Tablo Adına ILCE, Kolon Adına IL_ID, ĠliĢki Tanımına 1-N seçerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Ġliski Adı: Kullanıcı belirler. Kurulacak iliĢkinin isminin yazılacağı alandır. Bağlantılar: Veritabanı bağlantılarının hangisinin kullanılacağının seçileceği alandır. Tablo Adı: Bağlantı kurulacak tablonun seçileceği alandır Kolon Adı: Bağlantı kurulacak tablodaki hangi kolonla bağlantının kurulacağının seçildiği alandır. ĠliĢki Tanımı: Veritabanı bağlantısının türünün belirlendiği alandır.

296

Yapılan iĢlemler sonucunda Bağlantı Yöneticisi penceresinde OBJECT_ID ve IL_ID kolonlarına DENEME sekmesinin eklendiğini gözlemleyiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda il ve ilçe arasında olan iliĢkinin her bir kolona eklendiğini gözlemleyiniz.

297

F. KOLON DÜZENLEME ĠġLEMĠ

Projede bulunan spatial veriler üzerinde düzenleme yapılamaz. Spatial datalar üzerinde düzenleme yapabilmesi için öncelikle düzenlenebilir hale getirmesi gerekir, düzenleme yapabilmesi için de Bağlantı Yöneticisi’nde Düzenlemeye BaĢla ve Bitir iĢlemi uygulanabilir.

1 Bağlantı Yöneticisi/ Bağlantılar kısmında fare sağ tuĢ ile açılan Bağlantı Ekle penceresinden Spatial Kolonlar klasöründeki TURKIYE.ncz ve TURKIYE.mdb dosyalarını projeye yükleyiniz.

Bağlantı Yöneticisi’ne eklenen dosyaların Araçlar/Referans Yöneticisi’nde otomatik olarak oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Referans Yöneticisi penceresinde spatial verilerin görüntü rengini Spatial Referanslar / üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan Özellikler menüsünden değiĢtiriniz.

298

2 Açılan Tabaka Özellikleri penceresinden Standart/Renk üzerine fare ile tıklayarak Renk penceresinden seçim yaparak Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlem sonucunda örnek uygulama projesindeki renk değiĢimini gözlemleyiniz.

Uygulama projesinde veri tabanındaki iliĢkili Ġl adlarının yazdırılması isteniyorsa: Referans Yöneticisi / üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Özellikler seçeneğini seçiniz.

299

3 Referans Özellikleri penceresinde Etiket bölümünü seçiniz.

Açılan Etiket penceresinde boĢluk üzerinde fare sağ tuĢ ile Ekle seçeneğini seçiniz. Etiket penceresinde Genel / Etiket Makrosu’nun sağında yer alan ( artı ) butonuna tıklayınız.

300

4 Makro Düzenle penceresinde Alfasayısal bölümündeki IL_ADI makrosunu fare ile çift tıklayarak üst kolonda Ģeçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Etiket penceresinde Font Adı kısmına listeden ARIAL.NCF ve Yazı Boyu kısmına ise uygulama ölçeğimizin büyüklüğüyle doğru orantılı olarak 10000 seçerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

5 Açılan Referans Özellikleri penceresinde Etiketin oluĢtuğunu

gözlemleyerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

301

Yapılan etiketlendirme iĢlemi sonucunda, il adlarının proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

6 Bağlantı Yöneticisi / Sınıf Tanımları penceresinde sınıflar üzerinde düzenleme yapılacak sınıf seçili iken fare sağ tuĢ

ile açılan menüden Düzenlemeye BaĢla seçeneğini seçiniz.

Objeler ekranın sol alt köĢesinde yer alan Yakalama Modları yardımıyla veya ekranın sağ alt köĢesinde bulunan Koordinat Hesap Makinesi yardımıyla yapılabilir.

302

Ekranda düzenleme yapılacak objeler fare imleci ( +) konumunda iken Seçilen objeleri aktif renkte görüntülenebilir ve üzerinde düzenleme yapılabilir.

7 Düzenle/Kaydır komutunu kullanarak, düzenleme yapılacak objeleri fare yardımı ile seçiniz.

303

Düzenlenecek objeler seçili iken fare sol tuĢ ile kaydırılacak yeni Referans Noktasını gösteriniz ve kaydırma iĢlemini sonlandırınız.

8 Kaydırma iĢlemi bitirildikten sonra Bağlantı Yöneticisi / Sınıf Tanımları penceresinde düzenlemesi sonlandırılacak sınıf butonu seçili iken fare sağ tuĢ ile açılan menüden Düzenlemeyi Bitir seçeneğini seçiniz.

9 Açılan Spatial Kayıt Güncelle penceresinde NCZ objelerinin saklanması isteniliyorsa Tabloda kaydı bulunmayan NCZ objeleri için kayıt oluĢturulsun butonunu aktif duruma getiriniz. Sonraki ile iĢleme devam edilir.

304

10 Ncz objelerinin silinmesi isteniliyorsa ĠĢleme giren NCZ Objeleri silinsin butonunu aktif hale getirerek Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

11 Açılan Spatial Düzenle penceresinde ĠĢleme giren .NCZ objeleri silindi bilgi mesajı penceresini Tamam ile sonlandırınız.

ĠĢlem sonucunda düzenlenen objenin son halini proje ekranında gözlemleyiniz.

305

F.1 Filtreleme ĠĢlemi

Veritabanı tablosundaki kayıtlar arasında belli değerleri seçebilmek için kullanılır. Filtre penceresine tablo üzerinde sağ fare tuĢu ile gelen menüden eriĢilir. Gelen pencerede veri tabanında bulunan tüm kolon değerleri gelir. Tek bir değer için filtreleme yapılacağı gibi birden fazla kriter kullanılarak da seçim yapılabilir.

1 Bağlantı Yöneticisi/Sınıf Tanımları bölümünden ĠL tablosunu açınız. Açılan ĠL Sınıfı Özellikleri penceresinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Filtrele iĢlemine giriniz.

Her kolon için tek değer belirtilebileceği gibi kolon değerleri içinde operatör kullanarak farklı filtrelemeler de yapılabilir. Kolona ait özgün değerler bu pencerede görüneceği için kolona hâkimiyette sağlanır.

306

2 Açılan Filtrele penceresinde IL_ADI kolonunda Filtre bölümüne A* IL_ALAN kolonundaki Filtre bölünme ise 20000000000 yazarak Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan filtreleme iĢlemi sonucunda verilen kriterlere göre yeni tablo bilgilerinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

G. SQL SORGULAMA ĠġLEMĠ

SQL veri tabanındaki bilgileri tanımlamak, sorgulamak, değiĢtirmek için kullanılan bir dildir. SQL sorgulamada tablodan kayıt seçmek için, bu kayıtları seçebilecek bir koĢul belirtilir.

1 Araçlar/Bağlantı Yöneticisi’nde Uygulama TR.mdb dosyasını açınız.

307

2 Ankara ili örnek uygulamasının proje ekranında oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Tematik haritalar bir topografik altlık üzerinde o bölge ile Mekansal referanslı olan her konuda bilgi aktaran kartografik ürünlerdir.

3 Araçlar/Referans Yöneticisi/Spatial Referanslar/ veritabanı üzerinde fare sağ tuĢ ile Özellikler iĢlemine giriniz.

4 Açılan Referans Özellikleri-DEPREM_BĠL penceresinde Tematik Harita bölümünü seçiniz.

308

5 Tematik Harita penceresinde ekranın sol tarafında yer alan tematik harita iĢlemlerinden Sayısal Aralık iĢlem tipi seçiniz. Sayısal Aralık Makrosu kısmını ( artı) butonu yardımı ile açınız.

6 Açılan Makro Düzenle penceresinde Sayısal/BOLGENO makrosunu fare çift tıklayarak seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

7 Referans Özellikleri/Tematik Harita penceresinde 4 farklı Deprem bölgesinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

309

Yapılan tematik haritalama iĢlemi sonucunda Ankara ili deprem Bölgelerinin farklı renkle gösterildiğini proje ekranından gözlemleyiniz.

8 Bağlantı Yöneticisi/Bağlantı Tanımları penceresinde yer alan Sorgular üzerinde fare sağ tuĢ ile Yeni Sorgu iĢlemine giriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Görsel SQL Tasarımcısı penceresinin oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

310

9 Görsel SQL Tasarımcısı penceresinde gri boĢluk üzerinde Fare sağ tuĢ ile Tablo Ekle iĢlemine giriniz.

10 Açılan Tablo Seçiniz penceresinde sorgulama yapılmak istenilen tabloları seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Örnek uygulamada Tablo Seçiniz penceresinden DEPREM BĠLGĠLERĠ tablosunu seçiniz.

11 DEPREM_BĠLGĠLERĠ penceresinde sorgulanmak istenilen kolonları fare sağ tuĢ ile seçerek kolonunu aktif hale getiriniz.

311

Seçilen kolonların (BOLGENO, ILCE_ADI, OBJECTID, POLY, CULX, CULY, CYRX, CURY) Görsel SQL Tasarımcısında oluĢturulduğunu gözlemleyiniz.

Kriterler bölümünde sorgu koĢulları belirlenir. Kriterler/KoĢul bölümünde seçilen tablolardaki kayıtlara ulaĢmak için, kayıtların seçilebileceği koĢul belirtilir.

Görsel SQL Tasarımcısı/Kriterler sekmesinde KoĢul bölümüne sorgulanmak istenilen kriterler sürükle bırak yöntemi ile bırakılır.

Örnek uygulamada DEPREM_BĠLGĠLERĠ penceresinde yer alan BOLGENO tablosunu sürükle bırak yöntemi ile koĢul bölümünün içine bırakınız

KoĢulu belirten operatörler bölümünde listeden ( = ) seçerek iĢleme devam ediniz.

Üçüncü bölüme ise sorgulama kriteri olan 3.derece Deprem bölgelerinin bulunması koĢulu için 3 yazınız.

= Esitlik, > Büyüklük, >= Büyük Esit, < Küçüklük, <= Küçük Esit, SQL Operatörleri: LIKE Kosulda belirtilene uyan kayıtlar, NOT LIKE Kosulda belirtilene uyan kayıt dısındakiler IN Tabloda içinde herhangi bir degeri saglayan kayıtlar NOT IN Tabloda içinde herhangi bir degeri saglayan kayıtlar dısındakiler BETWEEN $ki deger arasındaki kayıtlar NOT BETWEEN $ki deger arasında olmayan kayıtlar IS NULL Bos (Veri girilmemis) kayıtlar IS NOT NULL Bos olmayan kayıtlar anlamına gelmektedir.

312

12 KoĢul tanımlaması yapıldıktan sonra ( artı ) butonu ile koĢulların yazdırıldığını gözlemleyiniz..

( eksi ) butonu ile mevcut koĢullar silinebilir. ( güncelle ) butonu ile koĢullar bölümünde yapılan değiĢikliklerin güncellenmesi yapılabilir.

"(" ve ")" iĢaretleri koĢullar arasında öncelik sırasını belirtmek için kullanılır.

AND ve OR ikonları küme operatörleridir. AND koĢulların kesiĢim kümesini ve OR koĢulların bileĢim kümesini bulur. NOT ise koĢul dıĢındaki kayıtları ekrana getirir.

13 Kriterler bölümünde, KoĢullar veya fonksiyonlar belirlendikten

sonra, Görsel SQL Tasarımcısı penceresinin sol üst köĢesindeki ( sorgu üret) butonuna basınız.

SQL penceresinde oluĢturulan kriterlere ya da fonksiyonlara ait bilgiler pencerenin en altında yer alır. Bu bölümde yazılan SQL üzerinde istenirse yeni sorgu yazılabilir.

313

14 Görsel SQL Tasarımcısı penceresinde sol üst köĢede yer alan

Aktif SQL ÇalıĢtır butonuna basarak mevcut SQL sorgu sonuçlarını Sonuçlar bölümünde yazdırınız.

OluĢturulan sorgulama iĢlemi ile Ankara Ġlinde 3.derece deprem bölgesine giren ilçelerin bulunduğunu gözlemleyiniz.

15 Görsel SQL Tasarımcısı penceresinde Sorgu Adı kısmına deprembolge yazınız, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

16 OluĢturulan SQL sorgulamasının seçilen veri sınıfı altında yer aldığını gözlemleyiniz.

314

17 Araçlar/Referans Yöneticisi penceresinde SQL sorgu sonucu oluĢan DEPREM_BĠL spatial referansların eklendiğini gözlemleyiniz.

18 Bağlantı Yöneticisi/Sorgular alt dizininde deprembolge üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüde Tablo iĢlemine giriniz.

19 Deprembolge Sorgu Objeleri Öznitelikleri penceresinde Ankara ili 3.derece deprem bölgesinde bulunan ilçelerinin görüntülendiğini gözlemleyiniz.

315

G.1 Ġleri Düzey Sql Sorgulama ĠĢlemi

SQL sorgulama iĢleminde tek bir tabloda sorgulama yapılabildiği gibi birçok tablo üzerinden de ayrıntılı sorgu yapılabilir.

1 Proje/Aç penceresinden U9_IBY klasörü içindeki Eğitim.NCZ dosyasını açınız.

2 Bağlantı Yöneticisi/Bağlantı Tanımları penceresinde yer

alan Sorgular üzerinde fare sağ tuĢ ile Yeni Sorgu ĠĢlemine giriniz.

3 Görsel SQL Tasarımcısı penceresinde gri boĢluk üzerinde fare sağ tuĢ ile Tablo Ekle iĢlemine giriniz.

316

4 Açılan Tablo Seçiniz penceresinde sorgulama yapılmak Ġstenilen MAHALLE ve BINA tabloları seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

5 MAHALLE ve BINA tabloları penceresinde sorgulanmak istenilen kolonları fare sağ tuĢ ile seçerek kolonunu aktif hale

getiriniz. (MAHALLE tablosundan MAHALLE_ADI kolunu BINA tablosundan BINA_ALAN, ADA_PARSEL, KAT_SAYISI, YAKIT_TURU, POLYX, CLLX, CLLY, CURX, CURY, BINA_NO)

SQL penceresinde sorgulama yapılmak istenilen kolonları seçerken mutlaka OBJECT_ID kolonunun seçilmiĢ olmasına dikkat edilmelidir.

6 MAHALLE tablosunda MAHALLE_ADI üzerinde fare imlecine basılı tutarak BINA tablosundaki MAHALLE_ ADI üzerine geliniz. Yapılan iĢlem sonucunda aralarında iliĢki çizgisinin eklendiğini gözlemleyiniz.

317

7 Görsel SQL Tasarımcısı/Kriterler sekmesinde KoĢul bölümüne sorgulanmak istenilen kriterleri ( MAHALLE tablosundaki MAHALE_ADI kolonunu) sürükle bırak yöntemi ile bırakınız.

KoĢulu belirten operatörler bölümünde listeden eĢittiri ( = ) seçerek iĢleme devam ediniz. Üçüncü bölüme ise üç nokta butonunu kullanarak 19 MAYIS kolonunu yerleĢtiriniz.

8 Kriteler girildikten sonra KoĢul Ekle butonuna basınız.

Görsel SQL Tasarımcısı/Kriterler penceresinin sağ kısmında yer alan AND butonuna tıklayınız. KoĢul bölümüne yeni bir kriter ekleyerek iĢleme devam ediniz. Örnek uygulama için KoĢul bölümüne BINA KAT SAYISI kolonunu sürükle bırak yöntemi ile bırakınız. Operatörler bölümünde listeden büyük eĢittiri >= seçiniz. 3. bölüme ise 7 yazarak KoĢul Ekle butonuna basınız.

318

9 Görsel SQL Tasarımcısı/Kriterler penceresinde SQL sorgu

üret butonuna daha tıklayınız. Daha sonra Aktif Sql ÇalıĢtır butonuna tıklayarak verilen kriterler doğrultusunda bilgilerin Sonuçlar bölümünde yer aldığını gözlemleyiniz.

10 Sorgu Adı kısmına DENEME yazarak Tamam ile iĢlemi

sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda verilen kriterlerin grafik olarak proje ekranına yansıdığını gözlemleyiniz.

319

H. RAPORLAMA ĠġLEMLERĠ

Veri tabanındaki bilgilerin farklı sunulması için kullanılan bir yöntemdir. Tüm tablolardaki veriler için veya belirli bir kritere göre oluĢturulmuĢ tablolar için Excel dosyası oluĢturulur.

1 Bağlantı Yöneticisi/Sınıf Tanımları penceresinde aktif sınıf üzerinde fare sağ tuĢ ile açılan menüden Rapor Al komutunu seçiniz.

2 Rapor ġablonu Seç penceresinde mevcut bir rapor Ģablonu dizini yok ise pencerenin sağ alt köĢesinde yer alan Yeni Rapor

ġablonu fonksiyonunu seçiniz.

320

3 ġablon Sihirbazı/Raporlanacak Kolonlar penceresinde

raporda görüntülenmesini istediğiniz kolonları üzerine çift

tıklayarak ya da butonu yardımı ile sağ taraftaki pencerede görüntülenmesini sağlayınız. Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

4 Açılan Rapor Özellikleri penceresinde raporun görüntü özelliklerini seçiniz. Sonraki ile iĢleme devam ediniz.

5 Alt Toplamlar penceresinde Alt/Yan toplamlarının alınması isteniliyorsa, sol taraftaki pencereden toplanmasını istediğiniz kolonları seçerek Sonraki butonu ile iĢleme devam ediniz.

321

6 Raporu Sakla penceresinde oluĢturulan rapor Ģablonu için

Rapor Adı bölümüne bir isim vererek Bitir ile iĢleme devam ediniz.

7 Raporu Sakla penceresinde oluĢturulan rapor Ģablonu için Rapor Adı bölümüne bir isim vererek Bitir ile iĢleme devam ediniz.

8 Genel DeğiĢkenler penceresinde rapor Ģablonunda tanımlanan değiĢkenleri yazınız. Bitir ile iĢlem sonlandırınız.

322

9 Yapılan raporlama iĢlemi ile Excel dosyasının otomatik olarak ekranda oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

OluĢturulan Excel dosyası C:\ dizininde Temp klasörü içinde saklanmaktadır. Ġstenilirse bu veri Excel/Dosya/ Farklı Kaydet iĢlemi ile ilgili dizine kaydedilebilir.

325

BÖLÜM 8 FARKLI FORMAT DÖNÜġÜMLERĠ - OKU/YAZ ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U10_OY dosyasını lokalinize alınız. Oku iĢlemleri için OKU klasöründeki veriler kullanılacaktır. Yaz iĢlemleri için ise YAZ klasörü içindeki veriler kullanılacaktır.

A. OKU ĠġLEMLERĠ

A.1 Vektör Veriler

Netcad çalıĢma ortamında farklı formattaki birçok dosya ile çalıĢılabilir. Örneğin bir Excel dosyasından nokta adları, nokta koordinatları gibi bilgiler okunabilir. Bu noktalar otomatik olarak ekranda oluĢturulabilir.

Ekranda bulunan nokta objelerinin ad, kod ve koordinat bilgileri Excel dosyasına kaydedilebilir. Netcad ortamında birçok farklı formatta dosya yazabilme iĢlemlerine yaz, birçok farklı formatta dosya okuma iĢlemlerini oku iĢlemi gerçekleĢtirilir.

Netcad Oku-Yaz penceresi Vektör ve Raster olmak üzere iki

kısımdan oluĢmaktadır. Pencerenin sol kısımda yazılabilecek yani kaydedilecek format çeĢitleri, sağ tarafta ise seçilen dosyaya göre değiĢen bilgi penceresi yer almaktadır. Bilgi penceresinde bilgilerin nasıl aktarılması gerektiği ve iĢlem adımları bilgisi yer almaktadır.

A.1.1 Excel Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/Excel

ĠĢlemine giriniz. Projeye ekle seçeneğini aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.


326

Microsoft Excel tablosunda koordinat bilgileri okunur. Nokta adı bilgisi yok ise okunan koordinatlar sırası ile N1, N2... Ģeklinde isimlendirilir.

2 Açılan Dosya Oku penceresinden OKU.xls Excel dosyasını seçiniz. Excel Koordinat Bilgileri penceresinde değerleri aĢağıda girildiği Ģekilde yazarak Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Koordinat bilgilerinin olduğu Excel dosyası seçildikten sonra verilerin Excel tablosunda hangi satırdan itibaren okunacağı, hangi kolonlarda bulunduğu belirtilir. Seçilen Kolon numaraları 1 nolu kolon Excel tablosunda A kolonunu, nolu kolon Excel tablosunda B kolonu Ģeklinde değerlendirilir (3=C ...).Okunmasını istemediğiniz kolonlar için kolon no olarak 0 girilir. Yapılan iĢlemler nokta verisi

olarak eklenir.

Yapılan iĢlemler sonucunda Excel’de yazılı olan koordinat bilgilerinin Netcad proje ekranında görüntülendiğini gözlemlenir.

327

A.1.2 MAPINFO Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ Netcad

Nokta ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz. Nokta Dosyaları ASCII dosyalardır. Herhangi bir editörden de

açılarak içerikleri düzenlenebilir, yeni nokta giriĢi yapılabilir. NETCAD ortamında hazırlanmamıĢ noktaların da (örneğin herhangi bir editörde, kullanıcının giriĢ yaptığı txt dosyaları ya da excel dosyaları gibi) bu yöntemle NETCAD’e alınabilir. Text editörlerinde oluĢturulacak dosyadaki bilgiler aĢağıdaki formatta hazırlanmalıdır.

2 Açılan Dosya Oku penceresinden U10_OY klasörü içindeki

IMAR.ncn nokta dosyasını seçiniz. Yüklenecek Noktalar penceresinin de Süzgeç bölümünü aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Bu dosyaların uzantıları *.ncn olarak değiĢtirildiğinde NETCAD sorunsuz olarak verileri okuyacak ve her koordinat değeri için bir nokta oluĢturacaktır. ĠĢlem öncesinde Yüklenecek Noktalar penceresinde seçim yapılarak istenilen nokta değerleri de okunabilir.

328

Yapılan iĢlemler sonucunda Netcad Nokta dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.3 TUF Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ TUF.

ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Bu iĢlem sonucunda Türkiye Ulusal Formatı olan *.tuf dosyaları okunur ve NETCAD ekranında görüntülenir. ĠĢleme girildikten sonra Çevrim Dosyası istendiğinde Netcad'in kurulumu ile birlikte gelecek olan Tufoku.cev dosyası (c:\netcad\modul\cnvapp\secme\tufoku.cev) seçilmelidir. Eğer Tuf dosyası ile çevrim dosyası arasında tabaka farklılığı var ise dosyada bulunan tabakalar otomatik olarak açacaktır.

329

2 Açılan Dosya Oku penceresinden OKU-YAZ klasörü içindeki

4_20_28A03C4A.tuf dosyasını seçiniz.

3 Cev Dosyası penceresinden de Tufoku.cev dosyasını açınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda *,tuf dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

.

4 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ASCII ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Bu iĢlem ile ASCII formatındaki *.xyz uzantılı, içerisinde noktalara ait veri tutan kolonlar ekranda görüntülenir. ĠĢleme girdikten sonra ekrana gelen menüden çevrilerek görüntülenecek bilgiler seçilir. Çevir ikonuna basıldıktan sonra ekranda nokta objeleri görüntülenir.

330

5 Açılan Dosya Oku penceresinden OKU-YAZ klasörü içindeki POLĠGON.xyz nokta dosyasını seçiniz. ASCII Nokta Dosya Çevirimi penceresinde Nokta Adı, X, Y, Z, Nokta Kodu parametrelerini seçerek sağ tarafa ok yardımı ile geçiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Tabakada gelen noktalara göre nirengiler için NIR, poligonlar için POL isimli katmanlar oluĢturulur.

Yapılan iĢlemler sonucunda ASCII dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.4 TKGM Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ TKGM.


331

Bu iĢlem sayesinde Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından kullanılan TAKDĠR programının *.xyz uzantılı dosya formatı NETCAD ekranında görüntülenir. ĠĢlem baĢladıktan sonra hangi bilgilerin yükleneceğini gösteren TKGM Dosyalarını Yükle penceresi gelir ve bu pencereden yüklenecek bilgiler iĢaretlenir.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde POLIGON.xyz dosyasını

açınız. TKGM Dosyalarını Yükle penceresindeki tüm bilgileri iĢaretleyerek, Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda TKGM verilerinin proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

332

A.1.5 EGHAS Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ EGHAS.


Bu iĢlem ile EGHAS (EtkileĢimli Grafik Harita Sistemi) programında hazırlanmıĢ *.xyz uzantılı dosyalar okunarak, NETCAD ekranına yüklenir. ĠĢleme geçildikten sonra hangi bilgilerin yükleneceğinin seçildiği EGHAS Dosyalarını Yükle penceresi gelir. Bu pencerede bilgiler seçildikten sonra, hat tipi çevirim dosyası bölümünden ise EGHAS'ta proje hazırlamada kullanılan *.lcn uzantılı hat tipi dosyası seçilir.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde POLIGON.xyz dosyasını

açınız. EGHAS Dosyalarını Yükle penceresindeki yüklenecek tüm bilgiler seçiniz bütün seçenekleri aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

333

Yapılan iĢlemler sonucunda EGHAS dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.6 DTED Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/DTED seçeneğini seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

NETCAD de oluĢturulan üçgen arazi modelini *.dt? uzantılı arazi ve yükseklik verisi olarak kaydeder.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde k43a1e.xyz dosyasını açınız.

DTED Yükleme Opsiyonları bölümünde tarama sıklığına 10 vererek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

334

Yapılan iĢlemler sonucunda DTED dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.7 MAPINFO Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ MAPINFO (*tab) ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

MapInfo TAB formatı ile kastedilen MapInfo programının *.tab, *.dat, *.id ve *.map uzantılı dosyalarından oluĢan dosya grubudur.

Ekranın üzerinde bulunan Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan veri yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan veri üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

Kullanıcı okumak istediği "tab" uzantılı dosyayı seçer.

335

Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda kullanıcı yeni ya da mevcut veritabanı kullanımına karar vermelidir.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde Caddeler.tab dosyasını

açınız. Veri Tabanı penceresinde mevcut veri seçilsin seçeneğini aktif hale getiriniz.

3 Açılan Sağlayıcı Seçimi penceresinde Netcad Spatial/ Access bölümünde üç nokta butonu yardımı ile klasör içinde yer alan a.mdb dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

4 Tabloları Seçiniz penceresinde açılan bütün tabakaları aktif hale getirerek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

336

Yapılan iĢlemler sonucunda Mapinfo dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.8 SHAPE Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ Shape. ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Esri Shape formatı ile kastedilen Esri'nin *.shp, *.shx, *.dbf, *.prj uzantılı dosyalarından oluĢan dosya grubudur. Ekranın üzerinde bulunan Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan veri yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan veri üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

337

Kullanıcı okumak istediği "shp" uzantılı dosyayı seçer. Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda kullanıcı yeni ya da mevcut veritabanı kullanımına karar vermelidir.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde CITIES.shp dosyasını açınız.

Veri Tabanı penceresinde mevcut veri seçilsin seçeneğini aktif hale getiriniz.

3 Açılan Sağlayıcı Seçimi penceresinde Netcad Spatial/ Access

bölümünde üç nokta butonu yardımı ile klasör içinde yer alan cities.mdb dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda shape dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.1.9 GML Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ GML.


338

GML(Geography Markup Language) 2.0 dosyaları *.gml uzatısına sahiptir. Ekranın üzerinde bulunan Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan veri yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan veri üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır. Kullanıcı okumak istediği "gml" uzantılı dosyayı seçer. Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda kullanıcı yeni ya da mevcut veritabanı kullanımına karar vermelidir

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde 2197-SU6152-2i1.gml dosyasını açınız. Veri Tabanı penceresinde mevcut veri seçilsin seçeneğini aktif hale getiriniz.

3 Sağlayıcı Seçimi penceresinde Netcad Spatial/ Access

bölümünde üç nokta butonu yardımı ile klasör içinde yer alan GML.mdb dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda gml dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

339

A.1.10 E00 Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Vektör/ E00 ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde F22D3.E00 dosyasını açınız. Veri Tabanı penceresinde yeni veritabanı yaratılsın seçeneğini aktif hale getiriniz.

ESRI E00 formatı bir değiĢ tokuĢ formatıdır. E00 formatına dönüĢtürülmüĢ vektör dosyalar okunmaktadır. Ekranın üzerinde bulunan Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan veri yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan veri üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır. Kullanıcı okumak istediği "tab" uzantılı dosyayı seçer. Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda kullanıcı yeni ya da mevcut veritabanı kullanımına karar vermelidir

340

3 Açılan Veritabanı Sihirbazı penceresinde yeni veritabanı yaratmak istiyorum seçeneğini aktif hale getirerek Tamam ile iĢleme devam ediniz

4 Dosya Adı kısmında üç nokta yardımı ile ilgili klasörü açarak

f22d3 yazınız. Kaydet ile kaydediniz. Bağlantı Adına da f22d3 yazınız. Sonraki ve Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda E00 dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

341

A.2 Raster Veriler

A.2.1 GEOTĠFF Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ Geotiff ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Geotiff formatı, coğrafik bilgi(projeksiyon ve konum belirleme bilgisi) içeren TIFF formatıdır. Dosya uzantısı *.tif dir. 1, 8, 24 bitlik dosyalar okunmaktadır. Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır. Dosyanın okunmasının ardından Netcad ana ekranının altındaki durum çubuğunda "HAZIR ..." yazısı ekrana gelir.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde renkli.tif dosyasını seçerek

iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda GEOTIF dosyalarının açıldığını gözlemleyiniz.

342

A.2.2 JPED2000 Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/JPED2000


Jpeg2000 formatındaki *.jp2 uzantılı dosyaları okur. Projeksiyon ve konum belirleme bilgisi okunmaz. Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde bant1.tif dosyasını seçerek iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda JPEG dosyalarının açıldığını gözlemleyiniz.

343

A.2.3 ERDAS Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ ERDAS ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde miler.img dosyasını seçiniz. Açılan pencerede Resim bölümünü aktif hale getirerek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ERDAS dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

344

A.2.4 USGS Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/USDS SDTS


USGS SDTS formatı *.ddf uzantılı dosyalardan oluĢur. Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde 8748CATD.ddf dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda USDU SDTS dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

345

A.2.5 ARCINFO Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ ARCINFO ASCII GRID ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

ArcInfo Ascii Grid formatı *.asc ve *.prj dosyalarından oluĢur. Projeksiyon desteği sınırlıdır. Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde eDEMsamp.asc dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ARCINFO ASCII GRID dosyalarının

proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

346

3 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ ARCINFO BINARY GRID ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

ArcInfo Binary Grid formatı *.adf ve prj.adf dosyalarından oluĢur. Projeksiyon desteği sınırlıdır. Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

4 Açılan Dosya Yükle penceresinde dblbnd.adf dosyasını

seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda ARCINFO BINARY GRID dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

347

A.2.6 BIL, BSQ, BIP Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ BIL,BSQ,

BIP ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Satır Dizilimli Band (Band Interleaved by Line) formatı, her bir görüntü bandının aynı adrese sahip satırlarının dosya içinde arka arkaya dizildiği bir formattır. BIL uzantılı dosya ile aynı isimde HDR uzantılı bir dosya içerisinde satır, sütun, band ve piksel verisini taĢıyan bit sayısı gibi bilgiler tutulur.

Sıralı Band (Band SeQuential) formatı, her bir görüntü bandının bir bütün olarak dosya içinde arka arkaya dizildiği bir formattır. BSQ uzantılı dosya ile aynı isimde HDR uzantılı bir dosya içerisinde satır, sütun, band ve piksel verisini taĢıyan bit sayısı gibi bilgiler tutulur.

Piksel Dizilimli Band (Band Interleaved by Pixel) formatı, her bir görüntü bandının aynı adrese sahip piksellerinin dosya içinde arka arkaya dizildiği bir formattır. BIP uzantılı dosya ile aynı isimde HDR uzantılı bir dosya içerisinde satır, sütun, band ve piksel verisini taĢıyan bit sayısı gibi bilgiler tutulur.

8, 16, 32 bitlik bantlar okunabilmektedir.

348

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde spotımg .BĠL dosyasını seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda BIL,BSQ, BIP dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.2.7 BSB Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ BSB ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

BSB(Nautical Chart Format) Dosya formatı bir adet *.BSB uzantılı dosya ile birden fazla *.KAP uzantılı dosyadan oluĢmaktadır.

349

Ekranın üst kısmındaki Okunan bilgiyi yeni projeye al onay kutusunun iĢaretlenmesi durumunda okunan dosya yeni projeye aktarılır. Onay kutusunun iĢaretlenmemesi durumunda okunan dosya, üzerinde çalıĢılan projeye aktarılır.

Ekrana gelen Gösterilecek band seçimi penceresinde dosya içerisindeki bandlara ait bilgiler bulunur. Her satır bir banda ayrılmıĢtır. Her band için üç tane seçenek bulunur. "Resim" kutusunun iĢaretli olması ilgili bandın Netcad'e "raster" dosya olarak aktarılacağı anlamına gelir. "Yükseklik" kutusunun iĢaretli olması ilgili bandın Netcad'e "ncd" dosyası olarak aktarılacağını gösterir. "Gösterme" kutusunun seçili olması durumunda ilgili band Netcad'e aktarılmaz.

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde 999501 .BĠL dosyasını

seçiniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda BSB dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

A.2.8 NITF Formatındaki Verilerin Okunması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Oku menüsünden Raster/ NITF


350

2 Açılan Dosya Yükle penceresinde 00025013.GN1 dosyasını seçiniz. Dosya Adı penceresinde Resim bölümünü aktif hale getiriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda BSB dosyalarının proje ekranında görüntülendiğini gözlemleyiniz.

B . YAZ ĠġLEMLERĠ

B.1 Vektör Veriler

B.1.1 Excel Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden Kamu.ncn dosyasını seçerek Projeyi açınız.

351

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/Excel


3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına KAMU yazarak ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz. Excel Koordinat Bilgileri penceresinde değerleri aĢağıdaki gibi girerek Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD nokta dosyalarının Excel türünde görüntülendiğini gözlemleyiniz.

352

B.1.2 UDVF Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç penceresinde Ankara .NCZ dosyasını seçerek projeyi açınız.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/UDVF ĠĢlemine giriniz . Tamam ile iĢleme devam ediniz.

NETCAD’de hazırlanan *.ncz dosyalarını Ulusal Veri DeğiĢim Formatı (UVDF) olan *.xml uzantılı dosya biçimi olarak saklar. UVDF (Ulusal Veri DönüĢüm Formatı) için sayısallaĢtırılmıĢ objelerin yönetmelik gereğince tabaka yapısını, obje özellik kodlarını ve obje türlerinin belirlendiği *.odf formatında bir dosya oluĢturulmalı ve projedeki her objenin bu özellikleri taĢınması sağlanmalıdır. SayısallaĢtırma ve daha önceden yapılmıĢ iĢlerin iliĢkilendirilmesi için yönetmeliğe uygun olarak NETCAD kurulumda bu dosya gelmektedir.

1.GIS Tanımlarında Kod bilgisi aranırken :

TABAKA adi tüm objeler için filtre niteliğinde.

"ALAN ve CIZGI" türündeki objeler için "Çizgi Tipi" filtre sayılıyor.

353

"NOKTA" türündeki objeler için "Sembol No" filtre sayılıyor.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına ANKARA yazarak ilgili dizine kaydediniz. Ulusal Veri DeğiĢim Biçiminde Yaz bölümünde NCZ seçeneğini aktif hale getiriniz.

Ulusal Veri DeğiĢim Biçiminde Yaz penceresini Tamam ile geçerek iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD ncz dosyalarının UDVF dosya formatında ilgili dizinde kaydedildiğini gözlemleyiniz.

B.1.3 TUF Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden Ankara_ilceler .NCZ dosyasını seçerek projeyi açınız.

354

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/TUF ĠĢlemine giriniz . Tamam ile iĢleme devam ediniz.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına ILCELER

yazarak ilgili dizine kaydediniz. Banka Biçimine Çevir bölümünde çevirim dosyası yarat iĢlemine giriniz. ILCELER yazarak Kaydet ile ilgili dizine kaydediniz. Çevir ile iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD ncz dosyalarının TUF dosya formatında ilgili dizinde kaydedildiğini gözlemleyiniz.

355

B.1.4 NETCAD Nokta Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden HARITA.ncn dosyasını seçerek projeyi açınız.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/NETCAD Nokta ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına HARITA yazarak ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD ncz dosyalarının nokta dosya formatında ilgili dizinde kaydedildiğini gözlemleyiniz.

356

B.1.4 TKGM Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden eskisehir.ncz dosyasını seçerek projeyi açınız.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/TKGM iĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına, ESKISEHIR yazarak ilgili dizine kaydediniz.

4 Komut satırında TKGM formatına dönüĢecek ncz objelerini tümünü seç butonu yardımı ile seçiniz. Fare sağ tık ile açılan Tkgm Biçimine Çevir penceresinden Tamam ile çıkınız.

357

5 Açılan Rapor Al penceresinde ilgili parametreleri doldurunuz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız. Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD ncz dosyalarının TKGM dosya formatında ilgili dizine kaydedildiğini gözlemleyiniz.

B.1.5 MAPINFO Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden TURKIYE.ncz dosyasını seçerek projeyi açınız.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/MAPINFO (*tab) ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

358

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına TURKIYE yazarak ilgili dizine kaydediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda NETCAD ncz dosyalarının MAPINFO dosya formatında ilgili dizinde kaydedildiğini gözlemleyiniz.

4 Örnek uygulama için aynı iĢlemleri MAPINFO (* mif ), Sekil (* shp) ve GML seçerek yapınız. Yapılan iĢlemler sonucunda kendi formatlarında kaydedildiğini gözlemleyiniz.

B.1.6 USGS Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Aç menüsünden ilkalım.ncz dosyasını seçerek projeyi açınız.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Vektör/ USGS DEM ĠĢlemine giriniz. Tamam ile iĢleme devam ediniz.

359

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına ILKALIM

yazarak ilgili dizine kaydediniz. DEM yazma opsiyonları bölümden Tamam ile çıkınız.Yapılan iĢlemler sonucunda üçgen model dosyalarının USGS DEM dosya formatında ilgili dizinde kaydedildiğini gözlemleyiniz

B.2 Raster Veriler

B.2.1 JPEG Formatında Veri Yazılması

1 Raster/Raster Yöneticisi menüsünden YAZ/RASTER klasör içindeki sinifBIP dosyasını seçerek projeyi açınız. Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

2 Raster/Raster Yöneticisi menüsünden YAZ/RASTER klasör içindeki sinifBIP dosyasını seçerek projeyi açınız. Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

360

3 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Raster/ JPEG

2000 iĢlemine girerek pencerenin sol alt köĢesinde yer alan Raster Seç butonunu tıklayınız.

Açılan Netcad Yaz penceresinden JPEG 2000 iĢlemine tekar girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Ġlk iĢleme girildiğinde Raster Seç butonu ile akrandaki raster seçilmeden Tamam butonu aktif hale gelmez.

4 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına RENKLI yazarak ilgili dizine kaydediniz. Yapılan iĢlemler sonucunda

raster dosyanın JPEG 2000 formatında kaydedildiğini gözlemleyiniz.

361

B.2.2 PCX Formatında Veri Yazılması

1 Raster/Raster Yöneticisi menüsünden YAZ/RASTER klasör

içindeki 4_bit_uncomp_1 dosyasını seçerek projeyi açınız. Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Raster/ PCX iĢlemine girerek pencerenin sol alt köĢesinde yer alan

Raster Seç butonunu tıklayınız.

Açılan Netcad Yaz penceresinden PCX iĢlemine tekrar girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

362

PCX imaj formatı en eski raster formatıdır. PCX imajları çok baĢarılı bir Ģekilde sıkıĢtıramaz ancak imaja ait bütün pixel degerlerini saklar, yani kayıpsız sıkıĢtırma algoritması kullanır. 1, 4, 8, 24 bit renk derinliğindeki imajları saklamak için kullanabilirsiniz.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına DENEME yazarak ilgili dizine kaydediniz. Yapılan iĢlemler sonucunda raster dosyanın PCX formatında kaydedildiğini gözlemleyiniz.

4 Raster/Raster Yöneticisi menüsünden YAZ/RASTER klasör içindeki bolu_cut dosyasını seçerek projeyi açınız. Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

B.2.3 ERDAS Formatında Veri Yazılması

1 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Raster/ ERDAS iĢlemine girerek pencerenin sol alt köĢesinde yer alan Raster Seç butonunu tıklayınız.

363

Açılan Netcad Yaz penceresinden ERDAS iĢlemine tekar girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

2 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına BOLU yazarak ilgili dizine kaydediniz. Yapılan iĢlemler sonucunda raster dosyanın ERDAS formatında kaydedildiğini gözlemleyiniz.

3 Örnek uygulama için bolu_ cut verisini kullanarak JPEG,

TIF(PACKBITS SIKISTIRMA), TIF (SIKIġTIRMA YOK), TIF (JPEG SIKISTIRMA), PNG, BMP, SUN RASTER FORMAT, GEOTIFF (PACKBITS SIKISTIRMA), GEOTIFF( SIKISTIRMA YOK), ECW iĢlemlerini tek tek seçerek aynı yöntem adımları ile seçilen formatlara çeviriniz. Yapılan iĢlemler sonucunda raster verinin farklı formatlarda kaydedildiğini gözlemleyiniz.

B.2.4 TIF Formatında Veri Yazılması

1 Raster/Raster Yöneticisi menüsünden YAZ/RASTER klasör

içindeki H1 dosyasını seçerek projeyi açınız. Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.

364

2 Proje/Yardımcı ĠĢlemler/Yaz menüsünden Raster/ TIF (G4 SIKIġTIR) iĢlemine girerek pencerenin sol alt köĢesinde yer

alan Raster Seç butonunu tıklayınız.

Açılan Netcad Yaz penceresinden ERDAS iĢlemine tekar girerek Tamam ile iĢleme devam ediniz.

Kayipsiz sıkıĢtırma algoritması uygular. Diskte oldukça az yer kaplamasına karĢın, yavaĢtır.Yalnızca 1 bit renk derinliğindeki imajları TIF_G4 formatında kaydedebilirsiniz.

3 Açılan Dosya Yaz penceresinde Dosya Adı kısmına H1 yazarak ilgili dizine kaydediniz. Yapılan iĢlemler sonucunda raster dosyanın TIF ( G4 SIKIġTIR) formatında kaydedildiğini gözlemleyiniz.

367

BÖLÜM 9 VECTORY-RASVEK SAYISALLAġTIRMA ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U11_VC dosyasını lokalinize alınız.

A.RASTER DOSYALARININ YÜKLENMESĠ

1 Raster/Raster Yöneticisi iĢlemine giriniz. 2 Referans Raster Dosyası Ekle penceresinden U11_VC

klasörü içinde Balgat .dre dosyasını projenize yükleyiniz.

3 Açılan Raster Yöneticisi penceresini Tamam ile geçiniz.


368

B. RASTER HAT RENGĠNĠN BELĠRLENMESĠ

Hatların ve eğrilerin raster üzerinde yakalanabilmesi için bir renk tanımı yapılmalıdır. Bu renkler ya siyahtır ya da beyazdır. Normal koĢullarda raster rengi beyaz ve hatlar siyah renk olarak yüklenir.

Raster Aç iĢleminde yüklenecek olan raster Ģeffaf konuma getirilirse ve ekran rengi siyah ise renkler tersine dönecektir. Hatlar beyaz renk görünecektir.

1 Balgat.dre dosyasını yükledikten sonra Çiz/Vectory /Rasterdan Hat Rengi Seç iĢlemine giriniz.

2 Kursorün + Ģekline döndüğünü gözlemleyiniz. Kursor ile

Raster üzerinden siyah bir hat seçiniz.

Bundan sonra SayısallaĢtırma iĢlemine girildiğinde rengi program tarafından siyah olarak algılanacaktır.

3 Raster üzerinde herhangi bir hattı fare sol tuĢ ile seçiniz.

4 Hat seçildiğinde, seçilen rengin saklandığını gösteren bilgi mesajını OK ile geçiniz.

369

5 Balgat.dre dosyası üzerinde, Çiz/Vectory /Rasterdan

Silme Rengini Seç iĢlemine giriniz. 6 Kursor ile raster veri üzerinde herhangi bir boĢ bölgeyi fare

sol tuĢu ile seçiniz.

7 BoĢ alan seçildiğinde, seçilen rengin saklandığını gösteren bilgi mesajını OK ile geçiniz.

SayısallaĢtırma iĢlemine baĢlandığında artık seçilen bu renkler siyah sayısallaĢtırma rengi, beyaz silme rengi olarak algılanacaktır.

C.RASTER VERĠ ÜZERĠNDE DÜZENLEME ĠġLEMLERĠ

Rasterlar üzerinde sayısallaĢtırma yapmadan önce silme

ve çizim iĢlemleri yapılabilir. Silme, çizgi ekleme, parçacık temizleme bu iĢlemlerden birkaçıdır.

1 Raster/Raster Yöneticisi iĢlemine giriniz. Referans Raster Dosyası Ekle penceresinden U11_VC klasörü içindeki egri .dre dosyasını projenize yükleyiniz.

2 Çiz/Vektory/Edit Moda Geç iĢlemine gidiniz.

370

Raster üzerinde silme iĢlemleri için Renk sekmesinden Silme komutu, çizim iĢlemleri için ise Hat komutu seçilir.

3 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinde Renk sekmesinde Hat komutu seçili iken Alan butonuna tıklayarak F2 butonu yardımıyla aĢağıda gösterilen bölgeyi çeviriniz.

4 Raster Edit ĠĢlemleri penceresini kapatınız. Raster DeğiĢiklik Onayı penceresinde Yeni Eklensin seçeneğini seçerek üç nokta butonu yardımıyla yeni raster veriyi herhangi bir dizine kaydediniz.

5 Tamam ile yeni rasterın ekrana yüklendiğini gözlemleyiniz.

371

6 Raster Edit ĠĢlemleri penceresine geri dönünüz. Renk sekmesinde Silme komutu seçili iken Alan butonuna tıklayınız.

7 F2 butonu yardımıyla çevrilen bölgeyi tekrar çiziniz.

8 Raster DeğiĢiklik Onayı penceresinde Yeni Eklensin

seçeneğini seçerek üç nokta butonu yardımıyla yeni raster veriyi herhangi bir dizine kaydediniz.

9 Tamam ile seçilen bölgenin silindiğini gözlemleyiniz.

372

10 Edit menüsünde Renk sekmesinde Hat komutu seçili iken

Kutu iĢlemine giriniz.

11 Komut satırı penceresindeki komutları takip ederek kursor

yardımı ile bir alan oluĢturunuz. OluĢturulan bölgenin içinin boyandığını gözlemleyiniz.

Her bir edit iĢlemi sonrasında Raster Edit ĠĢlemleri

penceresi kapatıldığından raster dosyadaki değiĢiklikleri kaydetmek için Raster DeğiĢiklik Onayı penceresi ekrana gelecektir.

12 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinde Renk bölümünde

silme komutu seçili iken kursor ile aynı iĢlem adımlarını uygulayınız.

Yapılan iĢlem sonucunda seçili alanın temizlendiğini gözlemleyiniz.

373

13 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinde Renk sekmesinde Hat

komutu seçili iken Daire iĢlemine giriniz.

14 Raster Sil penceresindeki Kursor Boyunu 125 olarak

giriniz. Kursor ile herhangi bir yerde sol tuĢa bastığınızda ilgili alan içinin doldurulduğunu gözlemleyiniz.

Fare sağ tuĢa basıldığında iĢlem tamamlanır. Renk sekmesinde Silme komutu seçili iken Daire iĢlemine girildiğinde ise bölgenin içi temizlenecektir.

Raster veriler üzerine sayısal olmayan çizgiler çizilebilir. Bu iĢlemin gerçekleĢmesi için daha önceden Rasterdan Hat Rengi Seç iĢleminin yapılmıĢ olması gerekir.

15 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinde Renk sekmesinde Hat

komutu seçili iken Çizgi iĢlemine giriniz.

16 Açılan Raster Doğru Çiz penceresinde çizgi kalınlıkları

giriniz.

374

Çizgi kalınlığı değeri olarak metrik veya piksel ölçü birimleri kullanılarak kalınlık değeri verilebilir.

17 Raster üzerinde çizim yapılacak hattı seçiniz.

SayısallaĢtırma iĢlemine benzer Ģekilde her fare sol tuĢuna basıldığında, doğruların oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

Doldur iĢlemi raster veri üzerinde, hat aralarındaki piksel boĢluklarının otomatik doldurulması için kullanılan komuttur.

18 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinde Doldur iĢlemine giriniz. BoĢlukların Doldurulmasını istiyor musunuz? Bilgi penceresini Evet ile geçiniz.

375

Yapılan iĢlemler sonucunda hatlardaki boĢlukların otomatik kapandığını gözlemleyiniz.

19 Raster hatların piksel kalınlığını inceltmek için Raster Edit

ĠĢlemleri penceresinden Ġncelt iĢlemine giriniz.

20 Açılan Kaç Sefer Ġnceltme Yapılsın Bilgi penceresinde istenilen Sayıyı seçiniz.

21 Ġnceltmede kullanılacak GeçiĢ Sayısını 5 olarak giriniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

376

22 Ġnceltme yapılacak bölgeyi kursor yardımı ile belirleyiniz.

23 Ġnceltme iĢleminin süresini ve geçiĢ sayısını ileten bilgi

penceresini OK ile geçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda seçilen bölgedeki raster hatlarda oluĢan incelmeyi gözlemleyiniz.

24 Raster hatların piksel kalınlığını arttırmak için Raster Edit ĠĢlemleri penceresinden Kalınlık iĢlemine giriniz.

377

25 KalınlaĢtırma ĠĢlemi için penceresinde yapılacak geçiĢ sayısı değerini 10 olarak giriniz.

26 Raster piksellerinde kalınlaĢtırma yapılacak bölgeyi kursor yardımı ile belirleyiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Raster üzerinde oluĢan değiĢimleri gözlemleyiniz.

27 Raster Edit ĠĢlemleri penceresinden raster dosya üzerinde

yapılan değiĢikliklerin kaydedilebilmesi için raster değiĢiklik onay penceresinde üç nokta butonu ile ilgili dizini seçiniz. Tamam ile iĢlem sonlandırılır.

378

D. RASTERLARDAN HAT YAKALAMA ĠġLEMLERĠ

1 Raster/Raster Yöneticisi iĢlemine giriniz. 2 Referans Raster Dosyası Ekle penceresinden U11_VC

klasörü içindeki ilgili dizinden Balgat .dre dosyasını projenize yükleyiniz.

3 Raster veriler üzerinden sayısallaĢtırma yapmak için

Çiz/Vectory/ Rasterdan Hat Yakala iĢlemine giriniz.

4 Açılan Doğru Yakala penceresinde iĢlem sekmesinden Doğru Yakala komutunu aktif yapınız.

5 Raster veri üzerinden piksel seçilmesi halinde hattın piksel boyunca oluĢtuğunu gözlemleyiniz.

379

6 Doğru Uçlarını BirleĢtir komutu ile oluĢturulacak hatlar arası seçilerek hatları birleĢtiriniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda hatların otomatik birleĢtiğini gözlemleyiniz.

7 Hat Uçlarını Düzelt komutu aktif yapınız. Doğruların yeni konumunun belirlendiğini gözlemleyiniz.

380

E. RASTERLARDAN ALAN KAPATMA ĠġLEMLERĠ

1 Raster altlık üzerinde mevcut hatlar yardımı ile kapalı alanların otomatik oluĢturulması için Çiz/Vectory/ Rasterdan Alan Kapat iĢlemine giriniz.

Alan Kapat penceresinde, Çizgi Kalınlığı değerinin girilmesi, oluĢturulacak alana topolojik düzeltme yapılması ve kapatılan bölgenin ada ve parsel numaralarının yazılması imkanı sağlar.

Yapılan iĢlemler sonucunda Alanların otomatik olarak oluĢturulduğunu gözlemleyiniz..

Raster üzerinde ikiden fazla doğrunun kesiĢimi ile oluĢan KesiĢime referans nokta oluĢturulabilir.

381

F. REFERANS NOKTA YAKALAMA ĠġLEMLERĠ

1 Raster veri üzerine belirtilen kursor değeri içerisinde kalan alanda nokta yakalayabilmek için Çiz/Vectory/ Referans Nokta Yakala iĢlemine giriniz.

2 Açılan Nokta Yakala penceresinde Kursorun Boyu

değerini 35 piksel cinsinden ve oluĢturulacak noktaların Tabaka Adını RASTERNOKTA olarak giriniz.

Pencere üzerinde nokta adı ve kursor rengi değiĢtirilebilir.

3 Ġkiden fazla kesiĢen Raster üzerinde nokta yerleĢtirirken Rasterden Hat Yakala komutu ile daha önceden oluĢturulmuĢ hatları seçiniz.

4 Hatların kesiĢimini kursor yardımı ile seçiniz. Nokta

Numaraları nümerik olarak (x1,x2..) oluĢturunuz.

382

G. RASTER EĞRĠLERĠNĠN VEKTÖRĠZASYONU

1 Raster/Raster Yöneticisi iĢlemine giriniz.

2 Referans Raster Dosyası Ekle penceresinden U11_VC klasörü içinde yer alan Egri.dre raster dosyasını projenize yükleyiniz.

3 Raster veri üzerindeki eğri hatlarını vektör veri haline getirebilmek için Rasterdan Eğri Yakala komutunu seçiniz.

4 Açılan Eğri Yakala penceresi Genel sekmesinde eğrilerin OluĢturulacağı Tabaka Adını RASTEREGRI ve Eğri Kot

değerlerini 1095 olarak giriniz.

Parametreler sekmesinde ise oluĢturulacak eğri hatlarının germe değerleri verilebilir. Germe değeri eğrilerin vektör haline getirilmesindeki hassasiyeti belirleyen ve 0–1 arasında değiĢen bir değerdir.

383

5 Raster eğriler üzerinde sayısallaĢtırılacak eğriyi fare sol tuĢu ile çift tıklayarak seçiniz.

Eğri boyunca herhangi bir boĢluğa ya da herhangi bir kesiĢime rastlanırsa vektör iĢlemi oraya kadar yapılır. Kaldığı yerden tekrar iĢlemin yapılması gerekmektedir.

6 Her bir eğri seçimi için ayrı kot değerleri veriniz. Her bir

seçim sonrası da farenin sağ tuĢuna tıklayınız ve yeni bir eğri seçimi yapınız.

YanlıĢ yapılan bir eğri, iĢlemden çıkmadan parametre tablosunda yer alan geri al butonu ile geri alınabilir.

7 Eğrileri Yakalama iĢlemi bittikten sonra fare sağ tuĢ ile iĢlemi tamamlayınız. Yeni bir eğri geçiriniz. OluĢan eğrilerin otomatik kot değerlerine göre tabakalandığını gözlemleyiniz.

384

H. KESENLERDEN EĞRĠ YAKALAMA ĠġLEMLERĠ

1 Raster veri üzerinde belirtilen doğruyu kesen eğrileri sayısallaĢtırabilmek için Çiz/Vectory/Kesenlerden Eğri Yakala iĢlemine giriniz.

2 Eğriler üzerinde sayısallaĢtırılacak hattı + Ģeklini almıĢ kursor yardımı ile seçiniz.

3 Seçilen hat üzerinde kalan eğrilerin sayısallaĢtığını gözlemleyiniz.

385

J. EĞRĠLERE KOT VERME ĠġLEMLERĠ

1 Kesenlerden Eğri Yakala ile çizilen hatlara kot değerlerini verebilmek için Çiz/Vectory/Eğrilere Kot Ver iĢlemine

giriniz.

2 Açılan Eğrilere Kot Ver penceresinde, eğrinin kot değeri,

artıĢ miktarı ve sıralı arttır komutları ile eğri değerlerini oluĢturunuz.

3 Girilen kot değerine uygun eğriyi fare sol tuĢ ile seçiniz.

4 Kursor yardımı ile seçilen eğrilerin kot değerlerine uygun tabakada oluĢturulduğunu gözlemleyiniz. Her Eğri seçiminde kot değerinin otomatik olarak 1 arttırıldığına dikkat ediniz.

389

BÖLÜM 10 GOOGLE EARTH’E VERĠ AKTARIM ĠġLEMLERĠ

www.netcadkampus.com/Kitap1/Veri adresinde yer alan uygulama verileri içerisinden U26_GE dosyasını lokalinize alınız.

A.GOOGLE EARTH MODÜLÜ KULLANIMI ĠÇĠN GEREKEN ALTYAPININ HAZIRLANMASI

Netcad’de oluĢturulmuĢ vektör ve raster verilerin Google Earth programına Netcad Google Earth modülü ile aktarımı sağlanarak dünya yüzeyinde veri görüntüleme iĢlemi yapılabilir.

Netcad/ Google Earth modülü için ;

Netcad 5.0 GIS’in( Ana modülün) 5.0.0.023 versiyonu veya daha üst versiyonları,

Netcad/Google Earth Modülü

Veri aktarımı için gerekli olan NetFramework programı

Google Earth programı bilgisayarda kurulu olması gerekir. Ayrıca Ġnternet bağlantısı da olmalıdır.

B. NCZ FORMATINDAKĠ VERĠLERĠN AKTARIMASI

Ncz objesi olarak kayıt edilen proje içindeki nokta, çizgi, alan ve yazı objelerin aktarımı için kullanılır.

1 Proje / Aç penceresinde U26_GE klasörü içinde yer alan ALTINDAG.ncz dosyasını proje ekranına yükleyiniz.


390

Yapılan iĢlem sonucunda ALTINDAG.ncz dosyasının proje ekranında açıldığını gözlemleyiniz.

Proje aktarımı iĢlemine geçilmeden önce projenin projeksiyon bilgilerinin tanımlı olup olmadığı kontrol edilmelidir.

2 Proje / Özellikler/ Projeksiyon penceresine giriniz. Projeksiyon tanımlarının yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz. Tamam ile iĢlemi sonlandırınız.

Projeksiyon bilgisi tanımlı değil ise veri aktarımı iĢlemi sırasında program uyarı mesajı verir.

3 Projeksiyon tanımı yapılmıĢ projenin aktarımı için Proje / Google Earth/Vektör Veri Aktarımı iĢlemine giriniz.

391

4 Açılan Google Earth’e Veri Aktarımı ĠĢlemi penceresinde Veri Tipini NCZ olarak seçiniz. Ġleri butonu ile iĢleme devam ediniz.

5 NCZ Aktarım Parametrelerini Giriniz penceresinde Aktarma Tipi bölümünde Tüm Objeleri Aktar seçeneğini, Tabakalar bölümünde ise Mevcut Tabaka Yapısının Kullanarak Aktar seçeneğini aktif yapınız. Ġleri ile iĢleme devam ediniz.

Veri Tipi belirlendikten sonra projenin bir kısmı aktarılmak isteniyorsa Seçili Objeleri Aktar seçeneği, projenin tümü Google Earth programına aktarılmak isteniyor ise Tüm Objeleri Aktar seçeneği aktif yapılmalıdır.

Mevcut Tabaka Yapısını Kullanarak Aktar, Netcad'teki orijinal tabaka ve rengi ile aktarım sağlar. Ayrıca bu seçenek iĢaretlenir ise, verdiğimiz dosya adında bir *.kml uzantılı dosya oluĢacak ve tüm netcad tabakaları bu dosya altında saklanacaktır. Objeleri Tek Tabakada Gruplayarak Aktar, Netcad'te farklı tabakalarda bulunan objeler tek bir grup adı altında toplanarak aktarım sağlanır. Bu tabaka tipi seçilirse Grup Adı bölümü aktif hale gelir ve objelerin toplanacağı grup adı girilir.

392

6 Objelerin Yükseklik Değerlerini Atayınız penceresini Ġleri butonu ile geçiniz.

Google Earth programında objelerin 3 boyutlu olarak görüntülenmesi sağlanabilir. Bunun için objelere kalınlık değeri verilmesi gerekir. Nokta dıĢındaki objelerin kalınlık bilgisi var ise, bu bilgi veri transferi sırasında aktarılır. Ancak objelerin kalınlık bilgisi yok ise Objelerin Yükseklik Değerlerini Atayınız penceresinde Varsayılan Değer Ata bölümüne bir değer atanması gerekir. Atanan bu yükseklik değeri kalınlık olarak kullanılır.

7 Açılan Dosya Adını Giriniz penceresinde oluĢacak *.kml uzantılı

dosyanın saklanacağı yeri ve ismi belirleyiniz. Kaydet ile iĢleme devam ediniz.

393

8 Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

9 ĠĢlem Sonucu penceresini Tamam ile geçiniz.

Yapılan iĢlemler sonucunda Google Earth programının otomatik olarak açıldığını ve projenin bulunduğu bölgenin gösterildiğini gözlemleyiniz.

394

Google Earth penceresinin sol kısmında yer alan Place bölümünde DENEME.kml dosyası yer almaktadır. Bu bölümden Netcad verilerinin kendi tabakalarında eklendiğini gözlemleyiniz.

10 Google Earth’de Netcad alan objelerine transparanlık özelliği kazandırmak için Place bölümünün altında yer alan

butonu kullanınız.

Google Earth programında Netcad verileri 3 boyutlu görüntülenebilir. Sadece bina verilerinin 3 boyutlu görüntülenebilmesi için objelere kalınlık değeri verilmesi gerekmektedir.

11 Sorgu/ Obje Özelliklerini Sor iĢlemine giriniz. Kalınlık değeri verilecek objeyi ekrandan seçiniz.

395

Sadece bina objelerinin Google Earth’e aktarılabilmesi için tabakalar bölümünden bina dıĢında tüm tabakaların kapalı olması gerekmektedir.

12 Açılan Obje Özellikleri penceresinde Kalınlık bölümüne 12

değerini giriniz.

13 Tabakalar bölümünde BINA tabakası dıĢındaki bütün tabakaları kapatınız.

14 Projenin Google Earth aktarımı için Proje / Google Earth/Vektör Veri Aktarımı iĢlemine giriniz.

396

15 Veri Tipini Seçiniz penceresinde NCZ seçeneğini aktif yapınız.

16 NCZ Aktarım Parametrelerini Giriniz penceresinde Aktarma Tipi bölümünde Tüm Objeleri Aktar seçeneğini, Tabakalar bölümünde ise Mevcut Tabaka Yapısının Kullanarak Aktar seçeneğini aktif yapınız. Ġleri ile iĢleme devam ediniz.

17 Objelerin kalınlık değeri atandığı için Objelerin Yükseklik Değerlerini Atayınız penceresini Ġleri butonu ile geçiniz.

397

18 Açılan Dosya Adını Giriniz penceresinde oluĢacak dosyanın saklanacağı yeri ve ismi belirleyiniz. Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

Yapılan iĢlemler sonucunda Google Earth programının otomatik olarak açıldığını ve bina objelerinin 3 boyutlu görüntülendiğini gözlemleyiniz.

398

C. RASTER VERĠ AKTARIM ĠġLEMLERĠ

Netcad’de register edilen ve Google Earth aktarım koĢullarına uygun hazırlanmıĢ raster verilerin Google Earth’de görüntülenme iĢlemini sağlar. Bu iĢlem için raster verinin raster verinin Netcad ekranına yüklenmesine gerek yoktur.

Raster dosyaların Google Earth’e aktarılabilmesi için gerekli koĢullar;

Projeksiyon bilgilerinin tanımlanmıĢ olması gerekmektedir. Raster veriler Coğrafi projeksiyonda ve WGS84 datumunda olmalıdır.

Raster verilerin 3 band (24 bit) RGB formatında olması gerekmektedir.

1 Raster veri aktarımı için Proje/Google Earth/ Raster Veri Aktar

iĢlemine giriniz. 2 Açılan Google Earth’de Görüntülenecek Dosyalar bölümünde

aktarılacak raster veriyi seçmek için Ekle butonuna basınız. Raster verinin bulunulduğu dizini bularak rasterı yükleyiniz.

Örnek uygulama için U26_GE klasörü içinde yer alan H29C24A.ecw dosyayı ekleyiniz. Aç penceresinde Dosya türü olarak listeden Ecw Dosyalarını seçiniz.

399

Raster verinin uygun koĢulları sağlamadığı durumlarda program uyarı vermektedir.

3 Raster veri parçalara ayrılarak aktarım yapılacağı için dizin belirle butonunu kullanınız.

Parça Raster büyüklüğü bölümünde aktarılacak çıktı rasterların dosya büyüklüğü belirlenir. Büyük dosya boyutu daha az parça dosya üretilmesine yol açar.

4 Parça Raster Büyüklüğü bölümünde Büyük seçeneğini

listeden seçiniz. Resampling Uygula seçeneğini aktif hale getiriniz.

400

5 Google Earth’e aktar butonuna basarak iĢleme devam ediniz.

6 Google Earth dosyaları oluĢturuldu uyarı penceresini Tamam ile geçiniz.

401

Yapılan iĢlemler sonucunda raster verilerin Google Earth programına aktarıldığını gözlemleyiniz.

7 Raster veriye transparanlık özelliği kazandırmak için Place

bölümünün altında yer alan butonu kullanınız.

402

D.SPATĠAL VERĠLERĠN AKTARIM ĠġLEMLERĠ

Vektör verilerden veritabanı bağlantısı olan ve Referans Yöneticisinde tutulan spatial verilerin Google Earth programına aktarımını sağlayarak dünya yüzeyinde veri görüntüleme iĢlemi yapılabilir.

1 Proje/ Aç penceresinde U26_GE klasör içindeki

ALTINDAGIMAR_SPATIAL.ncz dosyasını proje ekranına yükleyiniz.

2 Proje/ Özellikler/ Projeksiyon penceresinde projeksiyon bilgilerinin girilip girilmediğini kontrol ediniz.

3 Projeksiyon bilgileri tanımlanmıĢ projeyi Google Earth’e

aktarabilmek için Proje / Google Earth/ Vektör veri aktar iĢlemine giriniz.

4 Açılan Google Earth’e veri Aktarma ĠĢlemeleri penceresinde

Veri Tipi olarak Spatial seçeneğini aktif hale getiriniz. Ġleri butonu ile iĢleme devam ediniz.

403

5 Saptial Aktarım Parametreleri Giriniz penceresinde Obje Sınıfı olarak BINA objesini listeden seçiniz.

Etiket Makrosu bölümünden, etiket olarak aktarmak istediğimiz kolon seçilir. Etiket bilgisi dinamik olarak veritabanındaki herhangi bir kolondan seçilerek oluĢturulabilir.

Spatial veriler de Google Earth programına üç boyutlu bir görünümle aktarılabilir. Bunun için; Yükseklik Makrosu bölümünden, spatial objelerin aktarım sırasında veritabanında yükseklik değerlerinin tutulduğu kolon gösterilir. Veritabanında yükseklik değeri tutulan bir kolon yok ise, Yükseklik Makrosu boĢ bırakılıp Varsayılan Yükseklik Değeri Ata satırından herhangi bir yükseklik değeri verilebilir.

6 Etiket Makrosu penceresinin sağında yer alan butona basarak

etiket olarak aktarılacak makroyu seçiniz.

Örnek uygulama için Alfa Sayısal bölümünde yer alan BINA_NO makrosunu çift tıklayarak seçiniz.

404

7 Veri tabanında yükseklik değeri tutan bir kolon olmadığı için Yükseklik Makrosunu boĢ bırakınız.

8 Varsayılan Yükseklik Değeri Ata bölümünde listenden 3

sayısını seçerek Ġleri ile iĢleme devam ediniz.

9 Açılan Dosya Adını Giriniz penceresinde *.kml uzantılı dosyanın saklanacağı yeri ve ismi belirleyiniz. Bitir ile iĢlemi sonlandırınız.

10 Aktarılan dosya büyüklüğüne göre iĢlem yapıldıktan sonra açılan ĠĢlem Sonucu penceresini Tamam ile geçiniz.

405

Yapılan iĢlemler sonucunda Spatial verilerin Google Earth programına aktarıldığını gözlemleyiniz.

409

Merhaba,

eğitim kataloğumuzu sizlerle paylaşmanın mutluluğu ve heyecanı içerisindeyiz.

Türkiye’nin uluslararası standartlarda teknoloji üreten tek ulusal firması kimliğini taşıyan

Netcad, 20 yıldır kamu, belediye, özel sektör, üniversiteler yani tüm sektörlere GIS-Coğrafi

Bilgi Sistemleri, CAD, Mühendislik Çözümleri konularında teknolojik çözümler üretmektedir.

Şimdi bu tecrübemizi Sertifika Eğitim Programları ile profesyonel eğitim

hizmeti olarak sizlerle paylaşıyoruz.

Türkiye olarak, içinde bulunduğumuz Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde ülke ölçeğinde

oluşturulan eylem planları ile, kamu hizmetlerinin işleyişi, yerel yönetim birimlerinin

çalışmaları, özel sektörün yapılanması, yani tüm sektörlerde kabuk değiştirme, radikal bir

değişim sürecinin içerisinde bulunmaktayız. Türkiyemizin bu e-dönüşüm sürecinde, tüm

sektörler bilim ve teknoloji ile entegre projeler üretmek durumundadır. Türkiye’nin verisinin

%90’ından fazlasının bugüne dek Netcad ile üretildiği gerçeğinden yola çıkılarak, e-

dönüşüm sürecindeki e-devlet altyapısının da Netcad ile oluşacağı kaçınılmazdır.

kapsamında akademik danışmanlar ve konusunda uzman profesyonel eğitim

kadromuz tarafından titizlikle hazırlanan sertifikalı eğitim programları tüm Türkiye’de

uygulanmakta ve başarılı eğitimler sonucunda sertifikaları verilmektedir.

Türkiye’deki harita yapım yönetmeliğini, imar mevzuatını, e-dönüşüm sürecinde

Türkiye’nin gereksinimlerini, yani Türkiye’nin ihtiyacını bilen Türkiye’nin yazılımı Netcad 5.0

GIS, bugüne dek olduğu gibi, bugünden sonra da Türkiye için üretmeye, Türkiye’nin

kazanması için çalışmaya tüm gücüyle devam edecektir.

Eğitimde kalite politikası ile kurumlarımızın, şirketlerimizin ve üniversitelerimizin en önemli

sermayeleri olan insan ve bilginin gelişmesi ve daha etkin yönetilmesi için

Eğitim Kataloğu hizmetinizdedir.

Netcad, eğitim hizmetlerinde de Netcad kalitesini yaşatıyor.

Saygılarımızla...

Tunç Emre TOPTAŞ

Eğitim Hizmetleri Müdürü

411

1. GIS Eğitim Programı – nk001a/GIS

Coğrafi Bilgi Sistemleri Eğitimi

2. Netcad Eğitim Programı – nk002a/CAD

CAD Temel Eğitimi

3. Netsurf Eğitim Programı – nk002b/surf

Halihazır Harita – Arazi Modelleme

4. Planet Eğitim Programı – nk002d/plan

Şehir ve Bölge Planlama ‘Analiz-Sentez-Planlama’ Süreçleri

5. Üç Boyut-3D Eğitim Programı – nk002e/3D

3D Sunum-Simülasyon

6. Netmap Eğitim Programı – nk002k/map

İmar-Kadastro Uygulamaları

7. Netpro Eğitim Programı – nk003a/pro

Yol-Kanal-Baraj Projelendirme

8. Water Eğitim Programı – nk003a/water

İçme Suyu Projelendirme

9. NetGE Eğitim Programı – nk002i/GE

Google Earth’e Online Veri Aktarım İşlemleri

412

nk001a/GIS Sertifika Programı

GIS – Coğrafi Bilgi Sistemleri Eğitimi

GIS-Coğrafi Bilgi Sistemleri konusundaki temel kavramlar, veri yapıları, veri

üretim teknikleri, uzaktan algılama, veri tabanı, harita projeksiyon bilgisi

konularında teorik bilgileri ve Netcad 5.0 GIS programının kullanımı ile,

uygulamalarla GIS projesi oluşturma, GIS yüzey analizleri ve oluşturulan

projeyi yönetme süreçlerini baştan sona içeren temel eğitim programıdır.

Kullanıcı bu eğitimi tamamladığında;

GIS-CBS ve uzaktan algılama, veri yapıları, veritabanı, harita,

projeksiyon bilgisi konularındaki teorik yapı hakkında bilgi sahibi olacak,

Netcad 5.0 GIS programını GIS ve CAD projeleri oluşturmada

kullanabiliyor,

Proje veritabanı kavramsal tasarımı, uygulaması ve yönetimini

yapabiliyor, projelerine uygun projeksiyonları tanımlayabiliyor olacak

Veri üretimi, veri depolama ve veri yönetimi süreçlerini, farklı proje

ölçeklerinde uygulayabilecek,

Netcad’in gelişmiş GIS ve CAD fonksiyonları sayesinde farklı

özelliklerde ve detaylarda veri üretimi ve analizler yapabilecek,

Raster dönüşüm işlemlerini farklı yöntemler kullanarak

gerçekleştirebilecek,

Uzaktan algılama teknolojisi ile veri üretimi ve analizler

yapabilecek

Projelerini istediği özelliklere göre görüntüleyebilecek,

sorgulayabilecek ve raporlayabilecek,

İki ve üç boyutlu(3D) Arazi modeli oluşturabilecek, ürettiği arazi

modeli üzerinde GIS yapısında yüzey analizleri yapabilecek,

Projeleri Google Earth’e aktarabilecektir.

413

Bu eğitim GIS yapısında proje üretimine yönelik tüm sektörlerin temel ihtiyacı

niteliğindedir. Dijital ortamda proje üreten tüm meslek grupları, harita

mühendisleri, şehir plancıları, inşaat mühendisleri, orman mühendisleri, ziraat

mühendisleri, maden mühendisleri, jeoloji mühendisleri, mimarlar, teknikerler,

harita ve proje bağımlı çalışan tüm sektör çalışanları, yöneticiler, aynı

zamanda akademisyen, öğrenci ve eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.

30 saat

1. Genel Kavramlar

2. Coğrafi Referanslama

3. Veri Üretimi

4. Analizler

5. GIS Projelerinin Oluşturulması

6. Proje Yönetimi

7. Projelerin Google Earth’e Aktarımı

414

nk001a/GIS Sertifika Programı Ġçeriği

(a) BÖLÜM 1. GENEL KAVRAMLAR

- Veri Yapıları

- Veri Üretim Teknikleri

- GIS-CBS Temel kavramlar

- Harita-Projeksiyon Bilgisi

- Netcad 5.0 GIS Teknolojisi

BÖLÜM 2. COĞRAFĠ REFERANSLAMA

- Raster Register-DönüĢüm Yöntemleri

- Projeksiyon DönüĢümleri

BÖLÜM 3. VERĠ ÜRETĠMĠ

- CAD Verilerinin Üretimi

- GIS-CBS Verilerinin Üretimi

- RS(Uzaktan Algılama) Verilerinin Üretimi

BÖLÜM 4. ANALĠZLER

- Yüzey Analizleri

- Arazi Modeli

- Yükseklik Modeli

- TIN Analizleri

- Diğer Proje Analizleri

BÖLÜM 5. GIS PROJELERĠNĠN OLUġTURULMASI

- Proje Temel Parametrelerinin OluĢturulması

- Proje Veri Tabanı Tasarımı

- Mevcut Verilerin Düzenlenmesi - GIS Entegrasyonu

- Proje Üretim Süreci

BÖLÜM 6. PROJE YÖNETĠMĠ

- Veri Görüntüleme

- Tematik Haritalama

- Etiketlendirme

- Semboloji Tanımları

- Spatial Analizler

- Tampon Bölge Analizi

- Overlay Analizleri

- Sorgulama/Raporlama

- Basit Sorgular

- SQL Sorgular

- Raporlama İşlemleri

- Paftalama ve Çıktı ĠĢlemleri

BÖLÜM 7. PROJELERĠN ‘GOOGLE EARTH’E AKTARIMI

416

nk002a/CAD Sertifika Programı

Anamodül-CAD Temel Eğitimi

Netcad programının temel arayüzlerinin tanıtımı, temel proje

parametrelerinin oluşturulması, veri üretimi, görüntüleme, editing, işlemleri,

tabaka ve sorgu işlemlerinin yapılmasını kapsar.


Netcad programı temel arayüzlerini tanıyacak ve kullanabilecek

Projesine ilişkin genel ayarlamalar projeksiyon tanımlanması, kaydetme

ve düzenlemeye ilişkin işlemleri yapabilecek

Netcad’in veri üretimine yönelik gelişmiş fonksiyonları sayesinde, CAD

yapısında farklı özelliklerde veri üretimi ve editing işlemleri yapabilecek

Verilerin yönetimini; düzenleme, tabaka ve sorgu işlemleri ile

gerçekleştirebilecek

Oluşturduğu projeleri paftalayabilecek, kartografik çıktılarını

alabilecektir.

417

Bu eğitim, proje üretimine yönelik tüm sektörlerin temel ihtiyacı niteliğindedir.

Dijital ortamda proje üreten tüm çalışanlar, akademisyenler ve öğrencilere

yönelik olarak hazırlanmıştır.

16 saat

1. Giriş

2. Netcad Nedir?

3. Yeni Proje Oluşturma ve Açma İşlemleri

4. Obje Oluşturma İşlemleri

5. Yakalama ve Tabaka Modları

6. Tabakalar

7. Obje Düzenleme ve Alan İşlemleri

8. Yazı İşlemleri

9. Taramalar

10. Görüntü ve Pencere Menüsü İşlemleri

11. Ölçülendirme

12. Sembol ve Blok İşlemleri

13. Proje Yardımcı İşlemleri

14. Sorgu İşlemleri

15. Genel Ayarlamalar ve Çizdirme İşlemleri

418

nk002b/surf Sertifika Programı

Netsurf Eğitimi

Netsurf sertifika eğitim programı, mevzuatlara uygun harita üretimi,

münhani işlemleri, arazi modeli oluşturma, GIS ile entegre analizler ve üç

boyutlu yüzey modellerinin oluşturulmasını içeren eğitim programıdır.


Üçgen Model(TIN)-Sayısal Arazi Modeli oluşturabilecek,

Raster Analizler (rölyef, yükseklik, eğim, bakı haritaları) yapabilecek

Vektör Analizleri (eğri geçirme, eğri ve eğim alanları oluşturma, görüş

analizleri) GIS yapısında yapabilecek

İstenilen aralıkta eşyükselti ve eş dağılım eğrileri geçirebilecek ve

oluşturduğu münhanileri düzenleyebilecek

Kesit, profil alımları, kübaj hesaplamaları, plankote nokta üretimi, şev

taramaları yapabilecek,

Üç boyutlu sunumlar (VRML) hazırlayabilecek,

Voronoi alanları üreterek analizler yapabilecektir.

419

Bu eğitim, iki ve üç boyutlu analizlerin yapımını gerektiren, harita üretimi

konusunda çalışan mühendislik bilimleri çalışanları (Harita Mühendisleri, Şehir

Plancıları, Çevre Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri..vb.), kamu, belediye

çalışanları, akademisyenler, öğrenci ve eğitmenlere yönelik olarak

hazırlanmıştır.

8 saat

1. Genel Kavramlar

2. Üçgen Model-TIN İşlemleri

3. Hacim Hesaplamaları

4. Grid/Karelaj Oluşturma İşlemleri

5. Eğri Alanı Hesaplamaları

6. Veri Düzenleme İşlemleri

7. Şev Tarama İşlemleri

8. Eğri/Münhani İşlemleri

9. Enkesit İşlemleri

nk001a/GIS eğitimi Netsurf içeriklerinin analiz kısmını içermektedir.

nk002a/CAD

420

nk002d/plan Sertifika Programı

Planet Eğitimi

Planet eğitim programı, planlama sürecinde gereksinim duyulan analizlerin oluĢturulması,

3194 Sayılı Ġmar Mevzuatı’na uygun farklı ölçeklerdeki imar planlarının üretilmesi,

planlara iliĢkin taramalar, sembolojiler ve hesaplamaların otomatik olarak yapılması

konularını içeren eğitim programıdır.


Planlama sürecinde yapılması zorunlu olan raster ve vektör analizleri

kolaylıkla yapabilecek,

Planlama alanını ve alana ilişkin analizleri üç boyutlu olarak

modelleyebilecek,

Yapılan analizleri lejandları ile birlikte oluşturup çıktılarını alabilecek,

Nazım ve Uygulama İmar Planlarını mevzuata uygun olarak tarama ve

sembolojileri ile kolaylıkla üretebilecek,

Oluşturduğu planları mevzuata uygun olarak ülke veya yerel koordinat

sisteminde otomatik olarak paftalayabilecek

Otomatik nüfus ve alan dağılım hesaplamaları ve raporlamaları

yapabilecek,

3194 Sayılı İmar Mevzuatının tüm gereksinimlerini yerine getiren, teslime

hazır planlar oluşturabilecektir.

421

Bu eğitim, şehir plancıları, belediye imar müdürlükleri, serbest planlama

büroları, üniversite şehir ve bölge planlama bölümleri, akademisyenler,

öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.

8 saat

1. Genel Kavramlar

2. Planlama Sürecinde 2D ve 3D Analizler

3. İmar Planlarının Oluşturulması

4. Lejand ve Paftalama İşlemleri

nk001a/GIS nk002d/plan

nk002a/CAD nk002b/surf nk002d/plan

422

nk002e/3D Sertifika Programı

Net3D Eğitimi

Net3D eğitim programı, farklı ölçeklerdeki projelerin üç boyutlu olarak

modellenmesi, obje detaylarının oluşturulması ve üç boyutlu projelerin

yönetimi ve prezentasyonu konularını kapsar.


Projelerin 3D modellemesi konusunda teorik bilgi sahibi olacak,

Üçgen model(TIN) oluşturabilecek,

Üç boyutlu kabartma haritalar hazırlayabilecek,

Üç boyutlu objelere doku kaplama ve diğer detay uygulamaları

yapabilecek,

Üç boyutlu semboller oluşturabilecek,

Alan ve obje bazında 3D uygulamalar yapabilecek,

3D proje üzerinde uçuş ve simulasyon işlemlerini gerçekleştirebilecektir.

423

Bu eğitim her ölçekte üç boyutlu proje üreten, prezentasyon ve simulasyonlar

hazırlayan tüm meslek grupları, kamu ve belediye çalışanları, özel sektör,

akademisyenler, öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.

8 saat

1. Genel Kavramlar

2. Arazi Modeli Oluşturulması

3. Arazi Modeli Üzerinde Uygulamalar

4. Üç boyut(3D) uygulamaları

nk001a/GIS nk002e/3D

nk002a/CAD nk002e/3D

424

nk002k/map Sertifika Programı

Madde II. Netmap Eğitimi

Netmap eğitim programı, imar ve kadastro projelerinin hazırlanması, tüm

grafik ve koordinat hesaplamalarının yapılması ve oluşturulan projelere

ilişkin belge-raporların hazırlanarak çıktılarının alınması konularını içeren

eğitim programıdır.


Kadastro ve İmar uygulamaları, Ulusal Veri Değişim Formatı(UVDF), Tapu

ve Kadastro Bilgi Sistemi(TAKBİS) konularında teorik bilgi sahibi olacak,

Proje kapsamında raster ve vektör altlık verileri düzenleyebilecek,

Projelerini TAKBIS’e uygun veritabanı ve sayısallaştırma işlemleri ile

Uygulayabilecek,

Grafik veriler üzerinden ve veritabanından veri girişi ve düzenleme

işlemlerini yapabilecek,

Parsele ilişkin, dengeleme, ayarlama, düzenleme, history ve rapor alma

işlemlerini gerçekleştirebilecek,

UVDF formatında proje verisi yazabilecek ve proje paketi

oluşturabilecek,

İmar uygulaması ve parselasyon işlemlerini yapabilecek,

Kadastro, imar kayıt nakli, imar uygulama kontrolü, DOP ve dağıtım

işlemlerini yapabilecek,

Tescile konu ayırma, birleştirme, cins değişikliği, yola terk, yoldan ihdas

uygulamaları,

Mevzuata uygun belge ve raporlar oluşturup çıktılarını alabilecektir.

425

Bu eğitim, imar ve kadastro ile ilgili haritacılığa ilişkin tüm sektörler, belediye

harita ve imar müdürlükleri, kadastro müdürlükleri, serbest harita büroları,

üniversiteler, akademisyenler, öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak

hazırlanmıştır.

18 saat

1. Genel Kavramlar

2. Proje Oluşturulması

3. Sayısallaştırma İşlemleri

4. İlişkilendirilmiş Veriler ve Malik Kayıtları

5. Parsel Editörü

6. Proje Paketi Oluşturulması

7. İmar Uygulaması

8. Dağıtım ve Veri Kontrol İşlemleri

9. Tescile Konu İşlemler

10. Belge ve Raporlar

nk001a/GIS nk002k/map

nk002a/CAD nk002k/map

426

nk003a/pro Sertifika Programı

Netpro Eğitimi

Netpro eğitim programı, proje üretimine yönelik arazi çalışmaları, otoyollar,

kent geçişleri, demiryolları, havaalanları, limanlar, barajlar, kaplama, yol

yenilenmesi, tüneller ve alt geçitler, açık madencilik, yerleşim alanları

planlaması, hafriyat vb. hacim projelerinin hazırlanması konularını kapsar.


Hacim projeleri yapımı konularında teorik bilgi sahibi olacak,

Projedeki yatay, düşey güzergah elemanlarını tanımlayabilecek,

Otomatik dever tanımlaması yapabilecek,

Düşey tanımlama işlemlerini(kırmızı kot geçirilmesi) gerçekleştirebilecek,

Platform tip kesitleri oluşturabilecek,

Projesine yönelik kübaj hesaplamalar yapabilecek, istediği formatta

hacim tabloları alabilecek,

Otomatik olarak enkesit, boykesit,plan-profil, brükner vb. proje çıktıları

oluşturabilecek,

Oluşturduğu projeleri iki ve üç boyutlu(3D) olarak prezente

edebilecektir.

427

Bu eğitim, inşaat, harita, orman, ziraat, jeoloji mühendislik bilimleri, hacim

projesi yapan kamu birimleri, üniversiteler, akademisyenler, öğrenciler ve

eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.

18 saat

1. Genel Kavramlar

2. Proje Oluşturma İşlemleri

3. Güzergah Tanımlama İşlemleri

4. Rakortman Tanımlama İşlemleri

5. Otomatik Dever Tanımlama İşlemleri

6. Enkesit Alma

7. Profil Çizimi İşlemleri

8. Düşey Tanımlama(Kırmızı Hat) İşlemleri

9. Platform ve Kesit Editörü İşlemleri

10. Kübaj Hesapları ve Raporları

11. Enkesit, Profil, Plan Çıktı, Brükner Çizim İşlemleri

nk00a/GIS nk003a/pro

nk00a/GIS nk002b/surf nk003a/pro

YOL

TÜNEL

KANAL

428

nk003a/wtr Sertifika Programı

Water Eğitimi

Water eğitim programı, sayısal halihazır ve imar planları üzerinde açık ve kapalı Ģebeke

çözümleri, hidroforlu sistemler, tarifeli ve cazibeli su projelerinin hazırlanması konularını

içeren eğitim programıdır.


İçmesuyu projelerinin oluşturulma süreci hakkında bilgi sahibi olacak,

Cazibeli ve terfili sistem içmesuyu projeleri oluşturabilecek,

Açık ve kapalı şebeke çözümleri kapsamında depo hacim

hesaplamaları yapabilecek, detay çizimler ile projeler oluşturabilecek ve

oluşturduğu projelere ilişkin raporlar alabilecek,.

Hidrofor hesaplarını gerçekleştirebilecek,

Hardy cross şebeke çözümünü kullanarak projeler oluşturabilecektir.

429

Bu eğitim, içmesu prokeleri üreten kamu kurumları, inşaat ve içmesu firmaları,

üniversiteler, akademisyenler, öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak

hazırlanmıştır.

18 saat

1. Genel Kavramlar

2. Cazibeli Sistem Çözümleri

3. Terfili Sistem Çözümleri

4. Açık Şebeke Çözümleri

5. Kapalı Şebeke Çözümleri

6. Hidrofor Hesapları

7. Hardy Cross Çözümleri

nk001a/GIS nk003a/wtr

nk002a/CAD nk002b/surf nk003a/wtr

430

nk002i/GE Eğitim Programı

NetGE(GoogleEarth) Eğitimi

NetGE eğitim programı, NetcadGIS ile üretilen CAD ve GIS projelerine ilişkin

vektör ve raster verilerin Google Earth’a aktarılması konularını kapsar.


Google Earth, koordinat sistemleri ve projeksiyonlar konusunda detaylı

teorik bilgi sahibi olacak,

Projelerinin tamamını veya projede kullandığı verilerden istediği kadarını

Google Earth’e aktarabilecek

Raster yapıdaki verilerini düzenleyip Google Earth’e aktarabilecek

Vektör yapıdaki verilerini düzenleyip Google Earth’e aktarabilecek,.

Google Earth’e aktardığı verilerini düzenleyebilecek, doku kaplama ve

etiketlendirme işlemlerini yapabilecektir.

431

Bu eğitim, veri üretilen projelerin Google Earth üzerinden online yayınlanması

gereksinimi olan tüm sektörlere, kamu , belediye, özel sektör çalışanları,

akademisyenler, öğrenciler ve eğitmenlere yönelik olarak hazırlanmıştır.

3 saat

1. Genel Kavramlar

2. Google Earth’e Veri Aktarımı

3. Google Earth’de Veri Düzenleme İşlemleri

nk00a/GIS nk002i/GE

nk002a/CAD nk002i/GE

bÖlÜm 1 anamodÜl İlerİ dÜzey cad İŞlemlerİ

Documents