مهندس��یدر پیش��رفته مف��اهیم افزار نرم

تدوین: و تالیفمدیری دکترناصر

کوهجردی کشاورز فاطمه مهندس

پیشرفته افزار نرم مهندسیکتاب: نامعلیزاده صیاد - مهندس مدیری دکترناصرتالیف:

ویراستار:ناشر:چاپ: نوبتتیراژ:جلد: طرح

لیتوگرافی:چاپ:

صحافی:پخش: مرکز

قیمت:شابک:

ISBN:

پیشگفتار ب))ر ک))امپیوتری افزاره))ای و...... ن))رم نظامی صنعتی، آموزشی، اداری، کاربردهای

در شخص)ی ه)ای ک)امپیوتر از اس)تفاده افزون روز نیست. گسترش پوشیده کسی علمی ه))ای معی))ار اس))اس ب))ر ک))ه ش))د ه))ایی اف))زار نرم پیدایش سبب1980 دهه

کرد: اشاره زیر مشکالت به توان می نمونه، عنوان بودند. به نشده ساختهآنها سریع شدن ومنسوخ کاربران نیازهای صحیح درک عدم-سازمان به افزار نرم ارتقاء و نگهداری باالی های هزینه تحمیل-بحرانی شرایط در ها افزار نرم صحیح عملکرد عدم-نویسی کد و طراحی های استاندارد وجود عدم-

........ و ی جامع))ه و ش))د اف))زار ن))رم بح))ران ن))ام ب))ه روی))دادی وقوع به منجر مشکالت این

ن))رم از ناش))ی اث))رات ب))ا مواجه برای جدی هایی گام تا داشت آن بر را انفورماتیک علم در عطفی ی نقط))ه ت))وان می را ح))رکت ب))ردارد. این کیفیت کم ه))ای اف))زار

مهندس))ی ه))ای رشته سایر کنار در افزار نرم علم تا شد موجب و دانست کامپیوترگردد. مطرح

مهندس))ی بخواهیم دارد. اگر قرار انفورماتیکی انقالب قلب در افزار نرم مهندسی ب��ه از اس��ت عبارتگفت: " ت))وان می ک))نیم، تعری))ف جمله یک در را افزار نرم

اف��زار ن��رم نگه��داری و س��اخت ب��رای مهندس��ی ه��ای تکنیک کارگیری بن��ا آم��د کار های روش اساس بر و شوند می اجرا درستی به که هایی"اند شده

ت))ا تف))ریح حتی و صنعت ارتباطات، در کامپیوتر از استفاده کرد بینی پیش توان می ای رس)انه چن))د و ه)ا ش)بکه گذاش)ت. رش)د خواهد افزایش به رو نزدیک، ای آینده حاص))ل اف))زار ن))رم ایج)اد گذش)ته اس)ت. در ش)ده نیز های نیاز شدن مطرح باعث ه))ای ک))امپیوتر افزاری سخت های توانایی اکنون هم که حالی در بوده فردی تالش ف))زونی ب))ه رو نس))بت همین ب))ه ن))یز کاربران انتظارات و باشد می باال بسیار جدید اف))زاری ن))رم ه))ای پ))روژه اج))رای گذش))ته، خالف ب))ر اساس همین است. بر نهاده

است. آن اعضاء همکاری و کاری گروههای تشکیل مستلزمکرد: بیان زیر شرح به اختصار به توان می را افزار نرم مهندسی اهدافکارایی-اطمینان قابلیت-تکمیل و اصالح تغییر، قابلیت داشتن-حمل قابلیت-بودن پذیر آزمون-مجدد استفاده قابلیت-باال نگهداری قابلیت-مرتبط های افزار نرم با کار توانایی-صحت)درستی(-

ت)اثیر تحت ک)امپیوتر، عل)وم مختل)ف های زمینه اغلب مانند نیز افزار نرم مهندسی تیم ه))ای نی))از برآوردس))ازی در اینترنت نقش به توجه است. با گرفته قرار اینترنت

گ))رفت. نادی))ده اف))زار ن))رم تکوین در را آن اثر توان نمی افزار، نرم مهندسی های و ارتباط))ات ب))رای ای وس))یله عن))وان ب))ه این))ترنت محلی ه))ای ش))بکه ی))ا و اینترنت اس)ت. این گرفت)ه ق)رار ها شرکت و صنایع صاحبان از بسیاری توجه مورد تبلیغات

در س))زایی ب))ه نقش این))ترنت افزون روز داشت. گسترش خواهد ادامه یقینا تمایل وب اج)رای و ط))راحی زمین)ه در خص)وص ب)ه ش)غلی جدی)د ه)ای موقعیت پیدایش می مش))کالتی ب))روز باعث وب صفحات در ضعیف است. طراحی داشته ها سایت اف))زار ن))رم مهندس))ی اصول رعایت عدم و است ناخوشایند کاربران برای که گردد مث))ال عن))وان شود. به می ها سازمان برای فراوانی مشکالت آمدن وجود به باعث

کرد: اشاره زیر موارد به توان می ناش))ی سیستماتیک غیر طراحی از که بالاستفاده های پیوند آمدن وجود به-

شود. می نامناس))ب ی))ا و انحص))اری ص))ورت ب))ه من))ابع از ک))ه ک))اربردی ه))ای برنام))ه-

کنند. می استفاده ب)اعث ک)رده ناخوش)ایند بس)یار را آنه)ا ظ)اهر ک)ه ص)فحات اش)تباه ق)الب-

شود. می کاربران سردرگمی

امنیتی های سیستم شکست- وب ط))راحی ه))ای اس))تاندارد نسبی کمبود از ناشی مسائل فوق، مشکالت کنار در

اض))افه مش))کالت ب))ر ن))یز آن مف))اهیم در متناقض بعضا تعریف همچنین و ها سایتاست. نموده

در مهم راهکارهای از کاربردی( یکی یا )تحقیقاتی پروژه اجرای که اعتقادیم این براست. افزار نرم مهندسی اصول تجربه

ه)ای تیم کت)اب، مط)الب به)تر پیگیری منظور به دانشجویان که است بهتر بنابراین ص))ورت ب))ه واقعی دنی))ای از ه))ایی مث))ال انتخ))اب ب))ا دهن))د. س))پس تش))کیل ک))اری

مش))کالت ب))ا ت))دریج ب))ه تا کنند نگاه آن به افزار نرم مهندسی دید از و سیستماتیک سیس))تم ساخت به مربوط مسائل نزدیک از و شوند آشنا افزاری نرم های سیستم

کنند. درک را تر پیچیده های

است. شده سازماندهی ضمیمه هفت و بخش نه در کتاب این از ه))دف و اس))ت پرداخت))ه اف))زار ن))رم مهندس))ی مف))اهیم بر مروری به اول بخش

باشد. می آن اهداف و افزار نرم مهندسی تعریف با آشنایی بخش این مباحث اشنایی بخش این مباحث از هدف و پرداخته افزار نرم تکوین چرخه به دوم بخش

باشد. ( میSLCافزار) نرم حیات چرخه ( وPLCمحصول) حیات چرخه با بخش این مب))احث از ه))دف و پرداخت))ه اف))زار ن))رم تولید های روش به سوم بخش

باشد. می افزار نرم تولید روشهای با آشنایی ب))ا آشنایی بخش این مباحث از هدف و پرداخته قابليت رشد مدل به چهارم بخش

باشد. می آن های سطح و مدل این این مب))احث از ه))دف و پرداخت))ه اف))زاری ن))رم ه))ای پروژه مدیریت به پنجم بخشباشد. می افزاری نرم محصول تولید در پروژه مدیرت بکاریگری بخش مباحث از هدف و پرداخته آن اطمینان قابلیت و افزار نرم کیفیت به ششم بخش

باشد. می کیفیت مهم های فاکتور با آشنایی بخش این

از ه))دف و پرداخت))ه اف))زار ن))رم ج))امعیت بررس))ی و ه))ا آزمایش به هفتم بخش می اف))زاری ن))رم محص))ول روی ب))ر ه))ا آزم))ایش ان))واع ش))ناخت بخش این مباحثباشد. این مب)احث از ه)دف و پرداخت)ه اف)زار ن)رم توس)عه و نگه)داری ب)ه هشتم بخشباشد. می افزاری نرم محصول نگهداری برای مدلی ایجاد بخش بخش این مب))احث از ه))دف و پرداخت))ه اف))زاری ن))رم ه))ای متری))ک ب))ه نهم بخش

باشد. ... می و افزاری نرم های متریک انواع با آشنایی توان))د می پرسش))ها اس))ت. این شده آورده ای دوره پرسشهای اول ضمیمه در

مشابه و باشد کتاب مطالب فراگیری میزان از دانشجویان محک برای خوبی معیارباشد. می ترم پایان آزمون سواالت

شوند می استفاده افزار نرم مهندسی در که تعریف از سری یک دوم ضمیمه دراست. شده بیان

همچ))نین و ها مسئولیت و افزار نرم تکوین فراین فعال های تیم سوم ضمیمه درcheck محص))ول، حی))ات چرخ))ه فازهای تولید قابل خروجی point فازه))ای ه))ای

خواه)د مفی)د کنن)دهگان اس)تفاده ب)رای که است شده بیان محصول حیات چرخهبود. ک)ه اس)ت ش)ده بی))ان ک)امپیوتر علم پیش))گامان و موض))وعات چهارم ضمیمه در

باشد. می مفید دکتری و ارشد کارشناسی های دوره دانشجویان برای شده بیان دکتری و ارشد کارشناسی دوره پایانامه نگارش نحوه پنجم ضمیمه در

. است ب)رای راهنم)ایی عنوان به که است کوتاهی تخصصی نامه وازه ششم ضمیمه در

است. شده تهیه تخصصی واژگان از برخی شرحاست. شده بیان استفاده مورد منابع فهرست هفتم ضمیمه در

ی))اری را م))ا کت))اب این آوری جم))ع در ک))ه اف))رادی تمام از دانیم می الزم جا این در آق))ای رودی، دام خانم ستوده، شهرزاد ،خانم خدابنده لیال خانم جمله از اند، نمودهنماییم. دانی قدر و تشکر .... سرابی سرابی، حسین آقای اول، جدیدی کمال

دانش ی هم))ه از باشد. لذا نمی اشکال از خالی نیز کتاب این دیگری، اثر هر مانند پیش)نهاد و نظ)رات نقط)ه ارس)ال ب)ا رود می انتظ)ار گرانق)در اس)تادان و پژوه)انگیرد. قرار نظر مد بعدی های چاپ در تا رهنمون را ما خویش،

نظرات: انعکاس الکترونیکی پستnassermodiri@yahoo.com

عزیزمان میهن در انفورماتیک جایگاه ارتقاء امید بهکوهجردی کشاورز فاطمه – مدیری ناصر

به: تقدیمکند. می غلبه احساسشان بر عقلشان که دانشجویانیکنند. می تمرین دیگران آرای تحمل برای که دانشجویانیدارند. برنامه خود آینده سال چهل برای که دانشجویانیدانند. می را دقیقه یک و هشت و هشت فرق که دانشجویانیگویند. می سپاس خود ظاهر در را خلقت شاد رنگهای که دانشجویانیگویند. می سخن اضافه حروف محاسبه با که دانشجویانیکنند. می فکر مند قاعده که دانشجویانیاند. قائل متفاوت پاسخ چندین سوالی هر برای که دانشجویانیاندازند. می تاخیر به را خود عصبانیت که دانشجویانیشمارند. می مقدم قدرت بر را شان که دانشجویانیاند. بینی پیش قابل رفتار در که دانشجویانیکنند. می تامل کشور قدرت افزایش برای که دانشجویانیکند. می بیدار خواب از را آنها عهد، به وفای های دغدغه که دانشجویانی

القلم( سریع محمود )دکتر

فهرست9افزار نرم یمهندس میمفاه بر یمرور(1

9بخش خالصه(1.110مهندس فیتعر(1.210آن اهداف و افزار نرم یمهندس فیتعر(1.312آن فیتعر یها شاخص و افزار نرم بحران فیتعر(1.412افزار نرم مشخصات(1.513افزار نرم یمهندس دگاهید از افزار نرم نمونه چند(1.613افزار نرم یمهندس گاهیجا(1.715(case) وتریکامپ بر یمبتن افزار نرم یمهندس(1.815آن خواص و ساز یمهندس خوب افزار نرم فیتعر(1.9

16آن به مربوط نمودار و ساز یمهندس خوب افزار نرم فیتعر از هدف(1.1016یافزار نرم یها پروژه(1.1117آن اهداف و خوب افزار نرم کی فیتعر(1.1217افزار نرم کی در مهم یها فاکتور(1.1317آن یاجزا و ستمیس فیتعر(1.1417ها آن یها یزگیو و ها ستمیس انواع(1.1518مثال کی ارائه(1.1618پرسش(1.1720شتریب مطالعه یبرا یمنابع(1.18

افزار نرم مهندسی مفاهیم بر مروری( 1

بخش خالصه( 1.1

طی اص))طالح ش))د. این ش))ناخته ۱۹۶۸ س))ال از بع))د اف))زار ن))رم مهندس))ی اصطالح ش)د( برگ)زار آلم)ان گ)ارمیش در « )ک)ه۱۹۶۸ ن)اتو اف)زار نرم »مهندسی کنفرانس

.F.L کنفرانس ریاست توسط Bauerم))ورد گسترده بطور پس آن از و شد معرفی گرفت. قرار استفاده

کن))د. هم))ان می ایفا را مهمی افزارنقش نرم توسعه بهبود در افزار، نرم مهندسی ن))یز اف))زار ن))رم باش))د، اطمین))ان قابل تواند نمی مهندسی بدون ساختمان که طور ک))ردن ف))راهم افزار نرم مهندسی . هدفبود نخواهد اطمینان قابل مهندسی بدون است. باال کیفیت با افزار نرم ایجاد برای ای زمینه

اف))زاری نرم مهندس کارمند200 هر از نفر1 حدود متحده ایاالت در امار طبق بر هستند سنتی مهندس که افزاری نرم مهندسان تعداد % به60 % تا55باشند. می

264,790 متخصص،612,000 افزار نرم مهندسی ،2002 سال دارند. در وجودداشت. وجود نویس برنامه457,320 و مربی16,495 مدیر،

... بس)یار کاربرده)ای اف)زار، س)خت اف)زار، ن)رم از قس)متی افزار نرم مهندسانهستند. بزرگ

در کارمن))د10,000,000 و دارد وجود متخصص612,000 حدود متحده ایاالت درهستند. اطالعات آوری فن زمینه

بخش: این کلی اهداف

آن اهداف و افزار نرم مهندسی تعریف با آشنایی

از ( یکیDavid Parnas) پارناس دیویداست. افزار نرم مهندسی در پیشگامانان

در اطالعات کردن مخفی مفهوم دهنده توسعه در مهم اجزاء از )یکیModular نویسی برنامهگرا( شی نویسی برنامه

افزار نرم مهندسی جایگاه

ساز مهندسی خوب افزار نرم مفهوم

ساز مهندسی خوب افزار نرم های ویژگی

افزار نرم یک در مهم های فاکتور

است. الزم افزار نرم مهندسان عموم برای مفاهیم این یادگیری

مهندس تعریف( 1.2مهندس تعریف( 1.3

مهندس تعریف( 1.4 ك))ه است روشي در گرفتن نظم و استانداردها اصول، قوانين، يادگرفتن مهندسي،

كرد. استفاده آن از بتوان

مختل))ف عوام))ل و مراح))ل شناس))ايي ه))ا، روش ه))ا، سبك متدها، شامل مهندسي،است. آنها از استفاده وچگونگي

و ک))نیم تکرار مجددا را کاری هر توانیم می ما که است معنی این به مهندسی لغت عب))ارتی به یا بود خواهد برتر کیفیت دلیل همین به شود تکرار تواند می پروسه ایناست. شده تضمین شروع قبل، از

ك)ل ك)ه كن))د مي تولي))د 1عملک)رد تعدادي ها نيازمندي براساس افزار، نرم مهندس باي))د كارفرما كار شرايط در كه دهد، مي تشكيل را درخواست يك و شده جمع آنها

باشد. قبول قابل را موض))وعي بتوان))د ت))ا باش)د داشته تحليل و تجزيه توانايي باید افزار نرم مهندس

نه))ايت در و كند واگذار مختلف افراد به و كند تجزيه مختلف هاي بخش به و بفهمدكند. تست آن معيارهاي و ها نيازمندي به توجه با و جمع را همگي

آن اهداف و افزار نرم مهندسی تعریف( 1.5

کنند: می تعریف زیر صورت به را افزار نرم مهندسیIEEE موسسه و اج))را توس))عه، ب))رای بررس))ی قاب))ل و اص))ولی سیس))تماتیک، روش گ))یری بک))ار.1

افزار نرم پشتیبانیبخش های گرایش مطالعه.2

افزار نرم مهندسی تعاریف

اف))زار نرم مهندسي را مربوطه هاي ئم وعال تكنيكها توسعه، روشهاي با آشنايي" "گويند.

1 Functionality

اي بودجه اساس بر و نظر مورد زمان در كه باكيفيت افزارهاي نرم توليد پروسه" ن))رم مهندس))ي را باش))د ك))اربر ني))از پاس))خگوي و باشد شده توليد شده، برآورد كه

"گويند. افزار تولي))د، زمين))ه در اي فلسفه و منطق است، روش و تكنيك يك افزار نرم مهندسي"

مختل))ف مراح))ل داراي و باش))د مي اف))زاري ن))رم ه))اي ف))رآورده كن))ترل و نظ))ارت اين ك))ه اس))ت، س))ازي بهين))ه و نگه))داري تس))ت، س))ازي، پي))اده طراحي، تحليل، ب)ه وابس)ته اف)زار ن)رم مهندس)ي همچنین و باشند مي خاصي ترتيب داراي مراحل از ك))ه اس))ت استانداردي روش نيست، سليقه زبان،. .. و سرمايه، جغرافيا، زمان، ب))ه محص))ول ك))ه ش))ده امرب))اعث اين و ش))ود مي اعالم مربوط))ه مستندات طريق"شود. صفر به نزديك آن در فردي سليقه و نشده وابسته ديگر عوامل

ش)ود، مي انجام گروهي بصورت كار زيرا است حياتي افزار نرم توليد در مهندسيبرسند. جواب يك به بايد همه نهايت در و است زياد متغيرها و مختلف فكرها

راه ب))ه گون))اگون هاي تجربه اساس بر و است مهم فكرها افزار نرم مهندسي در رسند. مي مختلفي هاي حل

مس))تند قب))ول قاب))ل روش تنه))ا و باش))د مي مهم رس))يدن ح))ل راه ب))ه سيستماتيكاست. كار مراحل سازي

کیفیت بردن باال به باشد. مربوط نمی مستندات ایجاد مورد در افزار نرم مهندسی زم)ان ب)اعث ک)ار در کم)تر تک)رار و ش)ود می کمتر تکرار باعث بهتر است. کیفیت

گردد. می سریعتر تحویل وابسته و شود انجام مهندسي بطور بايد كار كه گويد مي افزار نرم مهندسي اصل

اش))اره ان ب))ه بعدی های بخش )در1محصول حیات چرخه با که نباشد تكنولوژي بهبود. نخواهيم تكنولوژي به وابستهشود( می

ن))رم مهن))دس ي))ك و باش))د مي زم))ان و هزين))ه افزار نرم مهندسي در مهم دوعاملآورد. بدست زمان و هزينه از دقيق برآورد بايد خوب افزار محص))والتي ي))ا سيستم منظور شود، مي صحبت افزار نرم مهندسي به راجع وقتي

و نماين))د مي عم))ل اي ش))بكه ه))اي محي))ط در بلك))ه باشند، نمي مستقل كه هستند م))رور ب))ر ك))ه هس))تند محص))والتي همچنین و باشند مي افزاري نرم معماري داراي کنن))د. می پي))دا توس))عه آنه))ا از مختلفي ه))اي نس))خه و ه))ا آن ک))ردن عرض))ه زمان

و ش))ود مي تولي))د و ط))رح زم))اني ه))اي دوره طي در محص))والت ن))وع اين معم))وال تولي))د ب))ا مرتب))ط انس))اني ن))يروي ، محص))ول گس))ترش و ه))ا دوره تع))داد برحس))بشد. خواهد متفاوت محصول

ن))رم هاي تيم توسط كه باشند مي نظر مد محصوالتي گستردگي و حجم ديدگاه از مي نظ))ر م))د محصوالتي توسعه زمان مدت ديدگاه واز باشند یافته توسعه افزاري برداري بهره قابل و پایدار محصول به ايده از ماه24 -18 دوره مدت در كه باشند

باشد. مشخص بايد كار جايگاه و باشند کرده پيدا توسعه

از نويس))ي برنام))ه و اس))ت ه))ا نيازمندي افزار نرم مهندسي در مسئله مهمترين .باشد می برخوردار تریكم اهميت

است: گرديده تشكيل كلي بخش سه از افزار نرم مهندسي

1 Product life cycle

مربوط تكنيكهاي-1 عن))وان به شود ارائه افزار نرم یک تولید برای است ممکن مختلفی های تیکنیک چن)دین ب)ه اص)لی ک)ار ک)ه باش)د ص)ورت این ب)ه اس)ت ممکن تکنیک یک نمونه

شود. شکسته فعالیتها روش-2

مدیریت فرایند( 2-1 افزار نرم ( فرایند2-2

ف))رد ب))رای باش))د پائین به باال است ممکن نفر یک برای مدیریت مثال عنوان به ی))ا دلفی باش))د متفاوت است ممکن گیری تصمیم روش یا باشد، گرا شی دیگرباشد. زیگما شش

ابزارها-3 ن))ه و پیچیده نه کم، نه و زیاد نه ،شود برده بکار مناسب جای در مناسب ابزار

ساده.

آن تعریف های شاخص و افزار نرم بحران تعریف( 1.6است: شده تعریف زیر صورت بهwebsters لغت فرهنگ در بحران کلمه

طبق چیزی" بر هر یا واقعه مبهم، و حساس زمان چیزی، هر با رابطه در برگشتی " نقطه محص)والت و ک)امپیوتر مبن)ای ب)ر ه)ایی سیس)تم آن با که سرعتی و افزار نرم کلی کیفیت تح)ول و تغی)یر فق)ط ن)دارد، وج)ود مهمی زم)ان و بازگش)تی نقطه شوند، می داده توسعه اف))زار ن))رم ب))ه مرب))وط روش))های در عم))ده تکنولوژی تغییرات توسط که دارد وجود کندیاند. شده ایجاددارد: دیگری تعریف بحران کلمه

ماند می زنده بیمار شود می مشخص زمانیکه در بیماری، یک با رابطه در برگشتی " نقطه ب))ا ک))ه مس))ائلی واقعی ط))بیعت م))ورد در باش))د کلی))دی تواند می تعریف میرد". این می یا

باشند. می مرتبط افزار نرم توسعه ن))رم بح))ران عن))وان تحت ب))ار اولين ب))راي اف))زار ن))رم مهندس))ي1960 س))ال در

شد. افزارمطرح دارای ها کامپیوتر این آنکه دلیل به شدند ایجاد ها کامپیوتر سوم نسل که هنگامی و گ)رفت ش)دت اف)زار ن)رم بحران لذا بودند تری وسیع ابعاد در بکارگیری و قدرت

نگه))داری، جهت مداوم بصورت بایستی که بود هایی هزینه ،شرایط این ایجاد عللشد. می انجام افزار نرم مهندسین ارتقاء و آموزش تربیت،

آمده: وجود به مشکالت و افزار نرم بحران دالیل

نيرو زياد وقت اتالف و انساني نيروي به نياز-1 وج))ود انس))اني ن))يروي روي ب))ر گذاري سرمايه جهت یمحدود هزينه-2

داشت. ان ب))ا اف))زار ن))رم رقابت امکان افزار سخت سریع پیشرفت دلیل به-3

نبود. ممکنشده. تولید های افزار نرم در خطاها رفع مورد در مشکالت-4

افزار نرم مشخصات( 1.7 اف))زار ن))رم ف))یزیکی. بن))ابراین، ج))زء ن))ه اس))ت سیستم منطقی جزء یک افزار نرم

اف))زار س))خت مشخص))ات ب))ا ای مالحظ))ه قاب))ل ح))د ت))ا که است مشخصاتی دارایباشد: می متفاوت

شود. نمی ساخته معمول شکل به و شود، می داده توسعه افزار نرم.1 ولی دارد، وج)ود اف)زار س)خت و اف)زار نرم توسعه بین ها شباهت برخی گرچه

طری))ق از ب))اال کیفیت فع))الیت، دو ه))ر هستند. در متفاوت اصوال فعالیت دو این مشکالتی تواند می افزار سخت ساخت فاز اما شود، می حاصل خوب طراحی

اص))الح قاب))ل راح))تی به ندارند)یا وجود افزار نرم در که کنند ایجاد کیفیت در راهستند(.

و ش))ده گرفت))ه بکار افراد بین رابطه اما هستند، افراد به وابسته فعالیت دو هراست. متفاوت کامال شده انجام کارنیست. انداختنی دور افزار نرم.2 ن))رم اک)ثر رود، می س)اخته پیش قطع)ات نص)ب س)مت ب))ه ص))نعت چ))ه گر.3

شود. می ایجاد متداول شکل به افزارها

افزار نرم مهندسی دیدگاه از افزار نرم نمونه چند( 1.8مورد چند به جا این در که درار وجود افزار نرم مهندس یک دید از مختلفی های افزار نرم

. شد خواهد اشاره انک))ه ه))ایی برنام))ه از ای مجموع))ه سیستم افزار : نرم1سیستم افزار نرم

مث))ال عن))وان است. ب))ه شده نوشته دیگر های برنامه به سرویس دادن برایفایل. مدیریت های برنامه و ها ویراستار ها، کامپایلر

کار به تجاری اطالعات پردازش برای افزارها نرم : این2تجاری افزار نرم ه))ای ش))وند. سیس))تم می محس))وب داده پایگ))اه ی))ک حقیقت در و رون))د می

موج))ودی( فهرس))ت پ))رداخت، و دریافت حساب حقوق، مثال گسسته)برای ی))ا ی))ک ب))ه ک))ه دارن))د قرار 3مدیریت اطالعات سیستم افزار نرم مجموعه در

دارند. دسترسی تجارت اطالعات حاوی بزرگ اطالعاتی بانک چندافزار نرم Webصفحات : Webش))وند می بازی))ابی مرورگره))ا توس))ط ک))ه

HTML نمون))ه عن))وان اجرایی)ب))ه دستورات شامل هستند افزارهایی نرم ، CGAصوتی(. و تصویری متعدد های قالب و فرامتن نمونه )برای ها داده ( و

اف))زاری ن))رم من))ابع ک))ه اس))ت ک))امپیوتر تع))دادی ش))امل شبکه این عمل، در م))ودم از استفاده با فرد هر توسط تواند می که نماید می ارائه را نامحدودی

گیرد. قرار استفاده موردهای الگوریتم از مصنوعی هوش افزار : نرم4مصنوعی هوش افزار نرم

مت))داول محاس))به و تحلیل روش با که ای پیچیده مسائل حل برای غیرعددی ش))بکه ص))دا، تش))خیص مث))ال عن))وان نماید. به می استفاده نیستند حل قابلقضیه. اثبات مصنوعی، عصبی های

افزار نرم مهندسی جایگاه( 1.9برگش))ت آن توس))ط بتوانی))د ک))ه ش))ود می مهم جا آن در افزار نرم مهندسی

محص))ول یک به خواهد می که طرحی هر در مسلما کنید، تضمین را سرمایه مهندس)ی و فنی صورت به اقتصادی توجیه یک آن برای باید حتما برسد جدید ی))ا محصول این در هایی ریسک چه شود مشخص باید مخصوصا و شود ارائه

س))رمایه ک))ه داش))ت ت))وان می هایی تضمینی چه و است مطرح جدید فرایندداشت. خواهد برگشت

1 System Software2 Bussiness Software3 Management Information System4 Artifical Intelligence Software

اهمیت ی))ا ب))ودن حس))اس پیچی))دگی، ، مقی))اس لح))اظ از ک))ار موضوع چه هر م)ورد خ)ود نوب)ه ب)ه ابعاد این تمامی است الزم رود می باال مراتب به امنیت

انج))ام ک))ه گ))ذاری س))رمایه این چگون))ه ش))ود مشخص و گیرند قرار بررسیبخورد. برگشت زمانی دوره یک در شد خواهد

الزم بدهی))د انج))ام مش))ترک ص))ورت ب))ه را کاری خواهید می که شرایطی در ک))ه فع))الیتی کن))د مش))خص ک))ه باش))د همگان بین مشترک زبان یک که است برگشت غیره و کاری های گروه صورت به باید چگونه شود انجام است قرارشود. داده

و ورودی دقیق))ا ک))ه فهمی))د ت))وان می اف))زار ن))رم مهندس))ی س))اختار ی))ک در ه))ر ک))رد مشخص توان می نیز و است های چیز چه کار بخش هر به خروجی

روی دیگ))ر ه))ای فع))الیت نیاید مقاطعی چه در شود می داده تحویل که کاریپذیرد. انجام آنها

مهندس))ان اختی))ار در اس))تاندارد و قانونمن))د س))اختار یک افزار نرم مهندسی ابع))اد در مخصوص))ا را گ))روهی کاره))ای آن توس))ط بتوانن))د ک))ه دهد می قرار

دهند. انجام حساس موضوعات و پیچیده موضوعات برای و وسیعب))ه ش))ود می ایج))اد مس))تندات ص))ورت ب))ه دانش زم))ان مور بر آنکه دلیل به

های شاخص از یکی شد، خواهد انباشته زمان مرور بر دانش این دلیل همین همین ب))ه نسبت کنند می مقایسه ها( را )کشور ها شرکت معموال که مهمی را دانش ت))وان می که است سازی مستند طریق از پس است انباشته دانش

داش))ته س))رمایه انباش))ت توانی))د می انباش))ته دانش داش))تن کرد. ب))ا انباشته باش))د داشته تداوم بتواند که گیرد می قرار جایی در همیشه باشید. سرمایه

مهندسی در که سازی مستند این اساس باشند. بر دار تداوم بتوانند ها کار و و سرمایه تداوم هم ، سرمایه انباشت هم توان می افتد می اتفاق افزار نرم

داشت. را کارها پایداری تداومبیافت)د اتف)اق ت)ر ومهندس)ی ت)ر ف)نی ص)ورت ب)ه افزار نرم مهندسی چه هر

deadline ب))ا کنی))د مقایس))ه را خودتان کار مختلف مراحل در توان می مسلما آنه))ا از ک))ه اس))ت شده گرفته نظر در پروژه برای که خاصی های بودجه و ها

بودجه. نظر از چه و زمانی نظر از چه نشود تخطیاف))زاری نرم های پروژه کنترل موضوع در مهمی جایگاه افزار نرم مهندسی

. داردبخش ص))ورت به مختلف مراحل طی در کارها افزار نرم مهندسی اساس بر

شوند. می انجام شده کنترل و شده بندیانجام خاصی های نیازمندی با و تر فنی صورت به افزار نرم مهندسی چه هر

انج)ام کاره)ای ت))وان می آن طب))ق ک)ه شود می ایجاد ساختاری مسلما شود داد. و تط))بیق ان))د ش))ده مط))رح ابت))دا از ک))ه ه))ایی برنام))ه به نسبت را شده

وج))ود ه))ا برنام))ه از ه))ایی انح))راف چ))ه ک))ه کرد مشخص توان می همچنین واقعا آیا شده انجام کارهای که کرد مشخص توان می است. همچنین داشته

شده انجام کارهای سنجش عبارتی به خیر، یا بوده اصلی های نیااز مقابل در. کرد چک توان می را آن صحت و

و نگه))داری ق))ابلیت ش))ود اس))تفاده جامع صورت به افزار نرم مهندسی اگر را ش))ما نهایت در افزار نرم مهندسی و شد خواهد بیشتر افزار نرم اطمینان

ن))یروی تکنول))وژی، ، زم))ان ب))ه وابس))تگی ک))ه کش))اند می وس))وی س))مت ب))ه ه))ا پ))روژه های ریسک داشت. و نخواهید ها ابزار و محیطی شرایط انسانی،

راستا این در که گذاریهایی سرمایه به نسبت و کنند می پیدا کاهش شدت به

می به))تر را ه))ا س))رمایه برگش))ت و ب))ود خواهی))د ت))ر مطمئن شود می انجامکنید. تضمین توانید

(case) کامپیوتر بر مبتنی افزار نرم مهندسی( 1.10Case همان کامپیوتر بر مبتنی افزار نرم مهندسی از منظور Toolsباش))د. یع))نی می ه))ا اف))زاری ن))رم محصول تست و تولید طراحی، راستای در ما به که افزارهایی نرم از بتوانCase این مهم ه)ای نمون)ه از یکی ،ردک) اس)تفاده کنند می کمک Toolsه)ا Developer

Oracle می (باشدOracle Developerشرکت محصول Oracle بعضی می .)از باشد Case Toolsهستند. افزار نرم تولید های متدلوژی یا استانداردها بر مبتنی

Rational اس))م ب))ه محصولی هستند،UML اساس بر مثال Rosseاس))تاندار اس))اس ب))ر میDeveloper ک))ه دهند می قرارDeveloper اختیار در را محیطی و کنند می کار هایی انتخ))اب را عالئمی خ))اص تولید فرد به منحصر روش استاندارد اعالئم از استفاده با توانند

ک))دام ه))ر ب))رای و ش))وند روتینه))ا،..... می ه))ا،Object ب))ه تبدیل عالئم از کدام هر که کنددهد. می ارائه نوشتاری صورت به را تعاریفی عالئماز

آن خواص و ساز مهندسی خوب افزار نرم تعریف( 1.11

ساز مهندسی خوب افزار نرم از منظورباشد. " می 1مناسب هزینه و روش با محصول کردن " تولید

ساز: مهندسی خوب افزار نرم یک خواصباي))د درط))راحي باش)د، نگه)داری قاب))ل بای))د س)از مهندسی خوب افزار نرم

نگه))داری ب))ه مرب))وط هزين))ه بيش))ترين زيرا داشت، ديد نگهداري به نسبتباشد. می افزار نرم

ك))ه مع))ني اين ب))ه باش))د، اطمین))ان قابل باید ساز مهندسی خوب افزار نرم داشت. اطمينان آن به بتوان و نكند پيدا كاهش زمان گذشت با آن كارايي

نيازه))اي ب))ا متناس))ب يع))ني باش))د، ک))ارا باید ساز مهندسی خوب افزار نرم باشد. عملياتي

ب))رداري بهره قابل یعنی باشد، 2دوستانه باید ساز مهندسی خوب افزار نرم باشد.

باشد. داشته امنیت باید ساز مهندسی خوب افزار نرمکند. آورده بر را عملکردی های نیاز باید ساز مهندسی خوب افزار نرمه))ای ش))رکت ث))الث ه))ای اف))زار ن))رم ب))ا باید ساز مهندسی خوب افزار نرم

باشد. داشته سازگاری سازندهداش)ته س)ازگاری قبلی ه)ای سیس)تم ب)ا باید ساز مهندسی خوب افزار نرم

دارد. سازگاری قبلی محصوالت با Word 2007 مثال باشد،س))ازگاری قبلی محص))والت ب))ا بای))د تنه))ا ن))ه س))از مهندسی خوب افزار نرم

ن))رم س))ازنده ک))ه ه))ایی ش))رکت ب))رای آین))ده در بایس))تی بلک))ه باشد داشتهنشود. ایجاد اشکالی هستند گوناگون افزارهای

باشد. داشته تست قابلیت باید ساز مهندسی خوب افزار نرمباشد. داشته صحت باید ساز مهندسی خوب افزار نرمباشد. راحت آن آموزش باید ساز مهندسی خوب افزار نرم

1 Cost - effective2 User friendly

اف))زار ن))رم ک))ه زمانی مدت بتوان باید ساز مهندسی خوب افزار نرم یک در دی))د از این و کرد حساب را دهد رخ مختلف خطالهای چند هر است 1پا سر

باشد. می مهم خیلی مشتری

ثالث افزار نرم تعریف توس)عه تكمي)ل ب)راي ك)ه هس)تند ث)الثي محص)والت ج)انبي، افزاره)اي نرم منظور

در اوراك))ل 2مج))وز مث))ل ،شود گرفته مجوزهايشان بايد و است نياز مورد محصول باش))د. مي 3س))فارش قابلیت در مهمي بسيار مسئله شبكه، مديريت افزار نرم يك

و. ... ها عامل سيستم مانند نيز وآن به مربوط نمودار و ساز مهندسی خوب افزار نرم تعریف از هدف( 1.12

شود می تولید که محصولی افزار نرم مهندسی بهباشد. مناسب هزینه دارای بايددر مح))دود اس))تفاده م))ورد من))ابع زي))را باش))د گ))ذاري سرمايه با متناسب باید عبارتیهستند. بای)د باش)د، نمي خطي رايط)ه ي)ك شده تولید افزار نرم کارایی و هزینه بین رابطهباشد. پذیر امکان 4سرمايه برگشت كه جايي تا ردك برقرار را تعادل اين بتوان

کارایی و هزینه بین رابطه1-1شکل

عب))ارتي ب))ه ي))ا باش))د مي 5ج))زئی ای مرحله برگشت نقطه كردن پيدا در مهم نكته حاصل مناسبي يا جامع برگشت ولي شوند مي انجام ها هزينه چند هر كه اي نقطه

مزاي))اي از گ))رفت، تص))ميم آن قب))ال در ت))وان مي نقط))ه اين يافتن شد. با نخواهد ب))ه روش آي))ا ك))ه ك))رد خواهد معين كه است اين عطف، نقطه اين نمودن مشخص

ب))وده مناس))ب محص))ول توليد براي شده گرفته كار به ابزارهاي يا شده گرفته كارخیر. یا است؟

افزاری نرم های پروژه( 1.13 مشخص))ي انته))اي و ابت))دا ك))ه است جديد وظايف و فعاليت ها از مجموعه اي پروژه

ب))دان اس))ت. اين محدودش))ده مشخص، نتايج و هزينه زمان، ويژگي سه هب داشته، ي))ك در معين ب))ودجه اي ب))ا را ش))ده اي تعيين خروجي هاي بايد پروژه كه است معنی انس))ان، ش))امل مختلفي من))ابع از آن انج))ام ب))راي و ده))د تحوي))ل مش))خص زم))ان

ببرد. بهره پول و تجهيزات

آن اهداف و خوب افزار نرم یک تعریف( 1.14

1 Up time2 license3 order ability4 Return On Investment(ROI)5 Diminishing Returns

نهزی

ه

ای مرحله های برگشتجزئی

کارایی

دارای يع)ني باش)د، رس)يده مختل)ف س)ازمانهاي تايي))د ب))ه باي))د خوب افزار نرم يكخوب: افزار نرم يك باشد. در رسمی تعریف. شود گرفته بکار مناسب افزار سخت-1یابد. افزایش توسعه گروه توانایی از استفاده با-2. گیرند قرار درست جايگاه در را درست ابزار -3

افزار نرم یک در مهم های فاکتور( 1.15باشد. نگهداری قابل باید افزار - نرم1 دارای یع)نی ک)رد حس)اب آن روی بتوان و باشد اطمینان قابل باید افزار - نرم2

باشد. دسترس در شد نیاز مورد وقت هر و باشد باال دهی سرویسباشد. راحت آن با کاربران کردن - کار3

است. دار برخورد اهمیت از موارد این ترتیت

آن اجزای و سیستم تعریف( 1.16 با رابطه در ارتباط و كرد برقرار ارتباط آن با بتوان كه است اي مجموعه سيستم،

باشد. مفيد كار يك

سیستم تعریف1-3شکل ها آن های ویزگی و ها سیستم انواع( 1.17

بع))د ه))ای بخش در ک))ه دارد وج))ود اف))زاري ن))رم ه))اي سيس))تم اجراي در روش دو:شد خواهد داده توضیحاختصاصي ي ها سيستم طراحي-1افزاری( نرم های )بسته آماده هاي برنامه-2

مثال یک ارائه( 1.18 سيس))تم اف))زار ن))رم ي))ك در ش)ود مي مط)رح ك)ه مالكه)ايي و اف))زار ن))رم خواص

: تهيه و نام ثبت و آموزش خطاهاي تعدادعملکردی

موجود ن)))رم ك)))ارايي

افزار مح))))))دوده

ري))الي هاي انج))ام براي

عمليات

مح))))))دوده زم))اني هاي

ت))اريخ ب))رايعمليات

تع))))))))))))داد روش)))))))هاي

نام ثبت

امك))))))ان تش)))خيص ت))))))داخل

واحد

رع))ايت پيش

و ني)))از پسنياز

تع))))))))داد مراك))))زي

اين از سيس)))))تم اس))))تفاده

ميكنند

اق))ل ح))د زم))))))ان

الزم ب))))))راي انج)))))امعمليات

قواعدقواعد

سفارشسفارش

سیستمسیستم

++

ق)))))))))))ابلتاستفاده

تعداد پشتيبانيكاربر

مراح)))))))))))ل و راهنم))))))ايي

كاربر توضيح

م))))))))يزان راح))))))))تي

كاربر

تع))))))))))داد ك))))))اربران

در همزم))انعمليات

روش)))))))هاي اس))))))))تفاده ك))))))اربر)راه

تلف)))ني و دورو....(

مس)))))ائل شناس))ايي

و ك)))))اربر كلم))))))ات

عبور ق))))))))))ابلیت

اطمینانMTBFروش))هاي تعداد

نگاري رمز روش)))))هاي تش)))))خيص

هويت

در ام))))نيت انتق)))))))))ال

اطالعات-Manufactureتولید قابلیت

ability قاب))))))))))لتست قابل

سفارش ق))))))))))ابلیت

استفاده پشتيباني تعداد

محل در در پشتيبانيتلفني سرويس

س)))))))طوحمختلف

ق))))))))))ابلیتبازاریابی

رق))ابت م))يزانمشابه انواع با

در گس)))تردگي )ش))هر، توزي))ع

اس))تان،كش))ورو...

گس)))تردگي س)))طوح در

طبق))))))اتيجامعه

قيمتمناسب

امك))))))))))ان در اس))))تفاده

محيطه))))))ايOSمختلف

ج))))))امعيتتوليد جامعيتتوليد كيفيتیکپارچگیتوضيح

در ج))امعيتپشتيباني

ج))))))))امعيتفروش

نام ثبت آموزش سیستم یک در افزار نرم خواص1-1 جدول

پرسش( 1.19

دهید؟ شرح را افزار نرم مهندسی جایگاه-1 کنید؟ بیان را افزار نرم مهندسی از هدف-2کنید؟ تعریف را افزار نرم مهندسی-3چیست؟ افزار نرم بحران های شاخص-4 ارائ))ه علمی و مهندس))ی اف))زار ن))رم و سیس))تمی اف))زار ن))رم از هایی مثال-5

دهید؟چیست؟ ساز مهندسی خوب افزار نرم یک خواص-6دهید؟ توضیح را کارایی و هزینه بین رابطه نمودار-7چیست؟ سرمایه برگشت از منظور-8کنید؟ تعریف را ساز مهندسی خوب افزار نرم-9

دهید؟ توضیح را افزار نرم یک در مهم های فاکتور-10باشد. ................ رسیده به باید خوب افزار نرم یک-11ببرید؟ نام را افزاری نرم های سیستم انواع-12چیست؟ کامپیوتر بر مبتنی افزار نرم مهندسی از منظور-13است؟ شده تشکیل اجزایی چه از و چیست سیستم-14کنید؟ بیان را حسابداری سیستم یک در افزار نرم خواص-15

تحقیقاتی مباحثافزار نرم صنعت مشکالت و چالشها و بررسی

افزار نرم توسعه راهکارهای بررسیافزار نرم صنعت اهداف و انداز چشمافزار نرم صنعت در نهادها جایگاه و نقش

افزار نرم صنعت ارتقاء چگونگیافزار نرم صنعت سازی توانمند چگونگی

آفرینی کار مقابل در افزار نرمداخلی استفاده برای افزار نرم

افزار نرم صنعت خودکفایی جهت نیاز مورد کارهایافزار نرم صنعت صادرات به ورود جهت نیاز مورد کارهای

بیشتر مطالعه برای منابعی( 1.20

در ج))امع تحقی))ق و دقیق جزئیات اوردن بدست برای توانند می زیر مراجع مجموعهشوند. واقع مفید درس این در شده معرفی مفاهیم مورد

1. Hans Van Vliet. Software Engineering: Principles and Practice, 2nd Edition, John Wiley and Sons, 2002. ISBN 0-471-97508-7

2. Ian Sommerville. Software Engineering, 6th Edition, Pearson Education (Addison Wesley), 2001. ISBN 0-201-39815-X

3. Roger S. Pressman. Software Engineering: A Practicioner's Approach, 5th Edition, McGraw Hill, 2001. ISBN 0-07-365578-3

4. Shari Lawrence Pfleeger. Software Engineering: Theory and Practice, Prentice Hall, 1998. ISBN 0-13-624842-X

5. Waman S. Jawadekar. Software Engineering: Principles and Practice McGraw Hill, 2004. ISBN 0070583714

واح))د دانشگاهی جهاد انتشارات افزار، نرم عاملی،مهندسی جبل مصطفی.61380 سال امیرکبیر،

سال دیباگران، انتشارات افزار، نرم مهندسی مبانی مهدی، امیر فر هدایت.71384