boone, bc (ben) scholengroep tongerlo · 5. resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 onderzoeksdoel...
TRANSCRIPT
![Page 1: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/1.jpg)
Boone,BC(Ben)ScholengroepTongerlo
![Page 2: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/2.jpg)
INHOUDSOPGAVE1. Inleiding
1.1 Deaanleiding1.2 Hetpraktijkprobleem
2. Decontext3. Onderzoeksorganisatie4. Aansluitingvanhetonderzoekindeschool5. Resultaten
5.1literatuurverkenning5.2Onderzoeksdoelenonderzoeksvragen
6. Methodevanonderzoek7. Theoretischkader
Watisbegeleidzelfstandigleren?HetzelfstandiglerenHetbegeleidzelfstandiglerenWatzijngemotiveerdeleerlingen?Hetbegripmotivatie:watismotivatie?Gebruikvan2verklarendetheorieënDecienRyan’szefdeterminatietheorie:motivatiefactorenomtelerenDekwaliteitvandemotivatieDeprestatiedoelentheorie:doelenomtelerenDedriepsychologischebasisbehoeften:autonomie,competentieenrelatieDebasisbehoeftebijleerlingenvancompetentieDebasisbehoeftebijleerlingenvanautonomieDebasisbehoeftebijleerlingenvanrelatie
8. Bronvermeldingen-literatuur
![Page 3: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/3.jpg)
1.1AANLEIDINGAlsdocentlichamelijkeopvoedingstaikdagelijksvoordeklas.Datdoeikalbijna30jaar.Hoewelikmijnlessenaltijdmetveelpassiewilgeven,zijnbinnenmijnlessennietalleleerlingengemotiveerdombinneneengegevenbewegingsopdrachtaanhetwerktegaan,teblijvenenhalendaardoorminderopbrengstuitdelesdanjealsdocentzouwillenofwatbinnendemogelijkhedenvandezeleerlingenligt.Ditbeeldwatikhierschetsbeperktzichnietalleentotmijneigenlessen.Indeschooljaren2015-2016en2016-2017hebikmeegewerktaanhetproject“AmbitieusLeerklimaat”vandeVOraad.Vanuithetsectorakkoord‘Klaarvoordetoekomst’uitapril2014werddebehoefteuitgesprokendatscholenendocentensamenzichverantwoordelijkvoelenenstellenvoordeontwikkelingenverbeteringvanhetonderwijs.Afgesprokenwerddatervanuitdesectorzelfeenprogrammawerdopgezetterversterkingvandeintrinsiekeleer-enverbetercultuurvandeschool.Dezeafspraakheeftzichvertaaldinhetproject”AmbitieusLeerklimaat”.Eenvandeonderdelenvanhetprojectishetuitvoerenvancollegialevisitatiesopdiversescholen.Daarbijwerdendoormij,deonderzoeker,encollegaevananderescholenveellesbezoekenafgelegdbijdocenteninhetwerkveld,gesprekkengevoerdmetleerlingenenoverleggevoerdmetschoolleidingen.Eenbelangrijkleidendthemavoorhetassessmentwashetambitieusleerklimaatindeles.Devisieenambitievandeschoolzoudenzichtbaarmoetenzijnindeklasenvertaaldinconcreteleerdoelenopverschillendeuitdagendeniveaus.Erisdansprakevaneendoelgerichtewerksfeertijdensdeles,waarindocentenènleerlingensamenhunverantwoordelijkheidnemenvoorhetleerproces.
Tijdenswaarnemingendoormijzelfencollegaevisitatorengedurendedezelesbezoekenwasdevariatieinmotivatie,leesinditgevalactievedeelnamevanleerlingenaandelesenverantwoordelijkheidvoorhetleerproces,zeeruiteenlopend.Hetbeeldwatvaaknaarvorenkwamwasdatdedocentzijnuiterstebestdeeddewelofnietvoorafgeformuleerdelesdoelenterealiseren.Erwassprakevanveelklassikaleinformatieoverdrachtdoordedocentenweinigaanzettentotactieflerenvandeleerlingen.Dedocentvoeldezichzekereigenaarvandeleerstof,deleerlingwerkteweinigopeigeninitiatiefendeleraarstuurdevaakallesaan.Deleerlingliethetoverzichheenkomen,alsofdegietermetonderwijsleerstofoverhemheenwerdgegoten.Eenaantalleerlingenwasbetrokken,veelleerlingenniet.Metalsgevolgdatdeopbrengstenvaaknietovereenkwamenmetdeuitgesprokenverwachtingenofsomshelemaalniet.Nietalleenwashetduidelijkdatditplaatsvondopscholenwaarwijalsgastdocentenbijandermanslessenaanwezigmochtenzijn.HetzelfdewerdgeconstateerdophetGertrudiscollegedooreenteamvandocentendateentegenbezoekaanonzeschoolbracht.
Wathebbenzegezienindelessenoponzeschool?Hetvisitatieteamhadeensterktaakgerichtewerksfeergezienmetvaakeengoedesfeerindeklas.Denadruklagwederommeeroponderwijzenvandedocentdanoplerenvanleerlingen!.Indemeestelessenwordtweinigaandachtbesteedaaneengoedeopeningvandeles,duidelijkeleerdoelenvoorafeneengoedeafsluiting:wathebbenwenugeleerdvandaag?
![Page 4: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/4.jpg)
1.2praktijkprobleemEndaarinligthetpraktijkprobleem:leerlingenzijnofwordenvaaknietgemotiveerdenleerlingennementeweinigactiefdeelaandeles.Zeondervindenhierduidelijknadeelvan,wantzelerendaardoorminder.EricssonenPoolbeschrijvenjuistinhunboek‘Peak’datdoordoelbewustoefenenenhoejedieoefentijdbesteedt,groteleerrendementenontstaan.Zenoemendit‘deliberatepractice’.Dedocentopdemiddelbareschoolwileengroterleerrendementbereikenvankennisenvaardighedenmaarkamptregelmatigmetinactieveleerlingen.Tijdensdebrugklasperiodezienweoverigensvaaknogmeergedrevenheidvandeleerlingtotactiefdeelnemendanverderindeschoolloopbaan.
Docentenhebbennatuurlijkookmetditprobleemtemaken,aangezienzijdeelgenootzijnaanditzelfdeonderwijsleerprocesenzijo.a.zorgmoetendragenvoordecertificeringvanhunleerlingen.Deleerlingenmoetenuiteindelijkallemaaleendiplomahalen.Endatnietalleen.Volwaardigdeelgenootaandesamenleving.Metvoldoendebagageaankennisenvaardigheden.Hetprobleemtreedtopbinnenenbuitendelessen.Schoolalsgeheelwordtgezienalseenverplichtiets,ietswatmoet.Watinzekerezinookwaaris.CognitiefpsycholoogDanielT.Willinghamschreefhieroverhetboekmetdeveelzeggendetitel“Whydon’tstudentslikeschool”.Hetprobleemdoetzichhetmeestvoorindeeigenlijkeles,waardoordeopbrengstvandelesookveelgeringerkanzijndanmogelijkis.Hetismoeilijktezeggenhoehetprobleemontstaanis.Zonderopdezaakvooruittelopenwordtvaakdeenormehoeveelheidkeuzesaangevoerd,diekinderenvannumoetenmaken(Nelis&vanSark,2016).Lerenenschoolstaandaarbijnietaltijdopdeeersteplaats.Endatineenleeftijdwaarinopbiologischensociaalemotioneelvlakveelveranderingenplaatsvinden.Hetprobleemisnietalleenvannu,maarvanalletijden.Socratesmopperdealoverdeongemotiveerdejeugdvanzijntijd.MotivatieproblemeninhetonderwijsbeperkenzichoverigensniettotNederlandalleen.(Peetsma,Hascher,VanderVeen&Roede,2005).Hetpositiefbeïnvloedenvandemotivatievanleerlingeniseensoortzoektochtnaardeheiligegraal.Erisookalveelonderzoeknaargedaan.
![Page 5: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/5.jpg)
2.ContextHeonderzoekspeeltzichafbinneneencontextvantweefuserendescholenofscholendieeensamenwerkingsverbandzijnaangegaan.Argumentenhiervoorwarenhetteruglopendaantalkindereninderegioenhetkunnenblijvenbekostigenvanhetdiverseaanbodaanonderwijsprogramma’sbinnendescholen.
Destartvandefusieismoeizaamverlopen.Docentenzijnveelalopbeidescholentewerkgesteldenerisvoortdurendoverlegnodigoverdevormgevingvanhetonderwijsindenieuwtevormensecties.Dezevormgevingwordtingegevenvanuiteenvisieophetonderwijs.
Eenvandehoofdthema’sbinnenvisievandenieuweschool,hetNorbertusGertrudisLyceum,ishetontlokkenvaneenactief,onderzoekendlerenbijleerlingen.TijdensdelessenLichamelijkeOpvoedingvanmijzelfalsdocententijdensdelesbezoekenaananderescholenalsobservatorvanhetAmbitieusLeerklimaatzagenweregelmatigdatergeensprakeisvaneenactief,onderzoekendlerenbijleerlingen.Bijdezenieuwtevormenschoolonderwijsishetnatuurlijkvanfundamenteelbelangonsaftevragenhoeweonsonderwijszomoeteninrichtendatditgedragbijleerlingenwordtontlokt.Omdatdeleraarookdeelgenootisaanhetonderwijsleerprocesennauwbetrokkenisbijhetopgangbrengenvanhetleerprocesbijleerlingenzullenwelaterookopderolvandedocentterugkomen.
![Page 6: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/6.jpg)
3.OnderzoeksorganisatieHetNorbertusGertrudisLyceumwaarikwerkzaambenisduseenfusieschool.Eindeschooljaar2015vielhetbesluiteensamenvoegingintezettentussenhetNorbertus-enhetGertrudiscollege.Binnenditfusieproceszijneenaantalwerkgroepenaangesteld,diezichrichttenoppersonelezakenenonderwijsinrichting.BinnendeinrichtingvanonsnieuwtevormenonderwijsisgekozenvoorhetmodelvandeR.Marzano(2013)alsleidraad.Marzanomaaktindeinleidingvanzijnboekduidelijkdatvanuitdecognitievepsychologieenonderzoekgebaseerdopsociaalconstructivistischemodellenhetfundamentisgelegdvoorhetparadigmavanhet‘denken-en-doen’:leerlingendenkenoverenhandelenmetkennisenpreciesdezeeigenactieofhandelingdiezorgtvooropnamevanleerinhoudeninhetkennissysteem.Deleerlingreguleertzijnofhaareigenleergedrag,deleerlingmaaktzelfkeuzesenreflecteertenerismeersprakevanmeerbegeleidendonderwijs.Verderopbeschrijfthijdatinditparadigmahetaandedocentènaandeleerlingisomervoortezorgendatdeleerlingleert,maardathet‘denken-en-doenparadigmaookeenweergaveisvaneenminofmeeridealesituatie.Hetmodelonderscheidtvijfdimensies,diesamencomplexeleerprocessenbeschrijven.MotivatieisdeeerstedimensiedieindezemodernedidactiekvanMarzanoaanbodkomt.DoorMariekevandeHurk,schoolleidervanHetNorbertusGertudisLyceumisgevraagdonderzoektedoennaarmotivatieenonderwijsdathetmeestmotiverendisvoorleerlingen,ofdemeestegemotiveerdeleerlingenbewerkstelligt.DaarbijishetdebedoelingdaterrondditthemaookeenzogenaamdeProfessioneleLeergemeenschap(PLG)wordtgevormdvanbetrokkencollega’sdievoortdurendterugkoppelingenadviezenkangevengedurendehetonderzoekenmetderesultatenaandeslagkanindedagelijkselesgeefpraktijk.Dezezogenaamde‘criticalfriends’kunnenzichvrijwilligaanmelden.Daarmeeisinzekerezinookdegarantiegeborgddatmetdewetenschappelijkeinzichtenaandeslagkanwordengegaanindeles.DezestarttotvormingvanPLG’sheeftplaatsgevondeneindoktober2017.Tijdensdezeworkshopbijeenkomstwasduidelijkdatdeinteressenaarhetvergrotenvandemotivatievanleerlingengrootwas.Erwerdookduidelijkaangegevendatnieuweinzichtenmetdenodigescepsiswerdenontvangen.Docentengavenaandateenfusiemetveelruisenonduidelijkheid,debreedtevanhetonderwerpmotivatieendewerkdrukvaniederededagalsbelemmerendefactorenwerdengezientotimplementatievanonderzoek.
NaasthetdoenvanonderzoekbenikookdeelnemeraandeTeacher-LeadergroepbinnenhetNorbertusGertrudisLyceum.Ditiseenvoortrekkersgroep,dievanuitdeleerpsychologieendeleertheorieëninzichtenkrijgtaangereiktvoordedagelijkselespraktijk.DezedocentenwordenhieringeschoolddoorMichelFreriksenErikMeestervanAcademicaBusinessCollege.Gaandeweghetrichtproceswattijdenshetonderzoekwerddoorlopen,kwamingesprekkenmetdezedocentenduidelijknaarvorendatdeleraareengrotererolinmotivatievanleerlingenmoetwordentoebedeelddanwerdaangenomendoordezeonderzoeker.HetonderzoekhadzichineersteinstantiealerggefocustopderolvandeleerlingenhaddeZelfbepalingstheorievanDecienRyanalsuitgangspuntgenomenenalskijkkaderdeautonomievanleerlingeningezet.JohnHattielaatinVisibleLearningforTeachers(2012)ookduidelijkziendathethandelenvandedocent,tewetengeloofwaardigheidenhelderheid,opdelijstvaneffectenopprestatiesvandeleerlinghoogscoreninimpactophetleerproces.DeleerlingmagdanwelzijneigenleergedragregulerenenzelfkeuzesmakenbinnendevoorgesteldedidactiekvanMarzanoenMiedema(2013),maarhetisaanbeidenvormtegevenaanhetvoorgesteldebegeleidendonderwijs.
![Page 7: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/7.jpg)
4.AansluitingvanhetonderzoekinschoolDevraaginhoeverrehetonderzoekaansluitbijhetbeleidvanschoolwordtmetnamebeantwoorddoorhetschoolplanTongerlouit2015.InhetschoolplanTongerlowordtmeldinggemaaktvanwerkenaaneenleercultuur.Hetverrichtenvanonderzoekvergrootdecompetentievandocenten.Hetdoenvan‘schoolgebonden’onderzoekvalthierzekerbinnen.InditzelfdeschoolplanstaanookdemetingsresultatenvanhettevredenheidsonderzoekvanLandelijkAktieKomitteeScholieren.Dedocentengevendaarinaandatleerlingenkritischzijnoverhethandelenvandedocentendemaniervanlesgeven.Metnamehetmotiverendoordocentenvanleerlingenvaltmet33%tevredenheidonderhetlandelijkgemiddeldevan42%in2014.Hetschoolplanvermeldtdatdezeresultatenaanknopingspuntenvoordeplannenvoordekomende4jaar.Binnendeschoolopdracht(paragraaf3.1schoolplanTongerlo,3juni2015)wordteenonderwijsinrichtinggeformuleerddiegebruikmaaktvaneenmotiverendedidactiek.Ditwordtaldusbeschreven:‘motivatieisdebelangrijkstedrijfveeromteleren.Onsuitgangspuntisdatlevendigenaantrekkelijkonderwijsleerlingenmotiveert’.Ditgeeftgeenuitsluitselovereenconcretevorm.Omdatwenuinhetvormingsproceszittenvaneennieuweschoolisnuhetmomenttereflecterenoverhetaandeelwatdeleerlingheeftofmoetkrijgenbinnendevormingvanhetonderwijsleerproces,eenaandeelwatmotiveert.
![Page 8: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/8.jpg)
5.ResultatenliteratuurverkenningKernbegrip Deelaspect Bronnen
Motivatievan
leerlingen
Betekenismotivatie Nelis,H.&Sark,Y.(2016)MotivatiebinnenstebuitenUtrecht/Antwerpen:KosmosUitgevers
Dirksen,G.,deBoer,M,Möller&Willemse,J.(2015)Breindidactiek.Helpenlerenmetbreinkennis.UitgeverijSynaps
Inditboekworden2benaderingenbeschrevenomuitstudieopgedanebreinkennistoetepassenindedagelijksepraktijkvandeleraren
Deinvloedvanlerarenopdemotivatievanleerlingen
H.Schuit,IdeVrieze&P.SleegersLeerlingenmotiveren:eenonderzoeknaarderolvanleraren.Publicatierapport27RuuddeMoorCentrumOpenUniversiteitrdmc.ou.nl
Bosch,F.(2012)Krachttrainingencoördinatie.Eenintegratievebenadering.Rotterdam:2010Uitgevers
Eenliteratuurstudiedieonderzoektwelkeleraarfactorendemotivatievanleerlingenbeïnvloeden
MotiverendeDidactiek Marzano,R&Miedema,W.(2013)Lereninvijfdimensies.Modernedidactiekvoorhetvoortgezetonderwijs.Assen:VanGorcum.
Ditboekleverteenwetenschappelijk,evidence-basedmodelopbasisvananalysevandecennialangmetaonderzoeknaarleerprocessen
Motiverendlesgeven Hornstra,L.,Weijers,D.,VanderVeen,I.&Peetsma,T.Motiverendlesgeven.HandleidingvoordocentenUniversiteitvanUtrecht,KohnstammInstituutenUniversiteitvanAmsterdam2016www.uu.nl/motiverend_lesgeven
Onderzoeksproject‘Intrinsiekmotiverenvanleerlingenmetverschillendeprestatieniveausenachtergronden‘.
![Page 9: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/9.jpg)
Begeleidzelfstandigleren
Autonomie RichardM.RyanandEdwardL.Deci,UniversityofRochesterSelf-DeterminationTheoryandtheFacilitationofIntrinsicMotivation,SocialDevelopment,andWell-BeingAmericanPsychologist,january2000
Artikelovermotivatietheorie
Zelfregulatie Lewthwaite&Wulf,G2012Choosetomove,themotivationalimpactonautonomysupportinmotorlearning.
BecomingaSelf-regulatedLearner:anOverviewBarryJ.Zimmerman,vol.41#2Spring2002,CollegeofEducation,OhioStateUniversity
Choosetomove,themotivationalimpactonautonomysupportinmotorlearning.Ditartikelgaatoverdeleervoordelendieonstaanalsdelerendedecontrolekrijgtoverdeomstandighedenofvoorwaardenvanzijnleren
Inrichtingvanmotiverendonderwijs
Mr.Drs.JulietteVermaasendrs.RamonavanderLinden
InhetkadervanhetkortlopendonderwijsonderzoekheefthetIVAopverzoekvandeVO-raadenvijftigscholenonderzoekgedaannaarhetbepalenvanconcreteaanpakkenvoordeinrichtingvanhetonderwijsdiegeschiktisvoorhavo-leerlingenuitklas3en4
![Page 10: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/10.jpg)
Leerprocessenenschool Willingham,DanielT.(2009)Whydon’tstudentslikeschool?AcognitivescientistanswersquestionsabouthowthemindworksandwhatitmeansfortheclassroomJossey-Bass,SanFrancisco
Peerinstructie Mazur,E(1997)Peerinstruction.AUser’smanual.NewYersey,PrenticeHall
Begeleidzelfstandiglerenenmotivatie
VanSteenkiste,M.,Sierens,E.,Soenens,B.&Lens,W.willen,moetenenstructuurindeklas:overhetstimulerenvaneenoptimaalleerprocesBegeleidZelfstandigLeren&Afl.16,Februari2007,37KatholiekeUniversiteitLeuven
BegeleidZelfstandiglerenenmotivatie
Sierens,E.&Vansteenkiste,M.Wanneer‘meerminderbetekent’:motivatieprofielenvanleerlingeninkaartgebrachtBegeleidZelfstandigLeren&Afl.24December2009,17KatholiekeUniversiteitLeuvenenUniversiteitGent
![Page 11: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/11.jpg)
6.OnderzoeksdoelenonderzoeksvragenWelkebijdragewilikalsonderzoekerleverenaanhetoplossenvanhetpraktijkprobleem,datishetgebrekaanmotivatievaneendeelvandeleerlingenophetNorbertusGertrudisLyceum.
Hetonderzoeksdoelisomeenvormenmatevanbegeleidzelfstandigonderwijsteformulerendieleidttotofeenbijdragelevertaangemotiveerdeleerlingenenrichtinggeeftaandevormingvanonzenieuweschool.DoordeopgedanekennisuitditonderzoekwilikhandvattenformulerendieindedagelijksepraktijkbinnenhetonderwijsophetNorbertusGertrudisLyceumtoepasbaarzijnentoteengroteremotivatievanleerlingenleiden.
Daaromhebbenwenudehoofdvraagalsvolgtgeformuleerd:
WelkevormvanbegeleidzelfstandiglerenleidttotgemotiveerdeleerlingenophetNorbertusGertrudisLyceum?
1. Watisbegeleidzelfstandigleren?
2. Welkevormenvanbegeleidzelfstandiglerenzijner?
3. Watzijngemotiveerdeleerlingen?
![Page 12: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/12.jpg)
6.MethodevanonderzoekDeonderzoekwilheelgerichtdataverzamelenvialiteratuurstudie.Artikelen,dieikgenereerviadebibliotheekvandeUniversiteitvanTilburg.GoogleScholargebruikikookomwetenschappelijkeliteratuurtevinden.Tedtalkszijnalsmogelijkebrontegebruiken.Uitdeliteratuurverkenningisduidelijkgewordendaterveelfacettenzijnaanbegeleidzelfstandigleren,motivatieenhunonderlingesamenhang..OmdatdevraagvanuitdeschoolleidinggekomenisonderzoektedoennaardeonderwerpenzalikdetekstbronnenbestuderendietemakenhebbenmethetschoolplanenhetcurriculumomderichtingvanonsonderwijsopNorbertusGertrudisLyceumduidelijktekrijgen.Daarnaastzalikalsmethodevandataverzamelingnogmeerliteratuurbestuderendanindeliteratuurverkenningheeftplaatsgevonden.Vandaaruitkunnenwedefiniërenwatbijvoorbeeldmotivatieis,processenbeschrijvendieplaatsvindenbinnenhetleren,dievaninvloedzijnopmotivatieenwegaanopzoekgaannaartekstbronnenmetgegevensdieervaringenindepraktijkkunnenverhelderenofverklaren.Binnendeeigenlessenendelessendieikhebwaargenomen.Doornietlouterafhankelijktezijnvanliteratuurreview(Praktijkonderzoekindeschool,pag.140)enmeerverschillendebronnenteraadplegenhebikmezelfvooreencongresopgegeven,datikzalbezoekeninhetvoorjaarvan2018.OmtriangulatieverderintebouwenhebikalsbronookhetraadplegenvandedoorAcademicaBusinessSchoolaangedragenliteratuur.TenslottepleegikruggenspraakmetmensenuitdeProfessioneleLeergemeenschapvanhetNorbertusGertrudisLyceum,belanghebbendendieikmetoverlegenpresentatieszoveelmogelijkbijmijnonderzoekbetrek.
Planning Sep
2017Okt2017
Nov2017
Dec2017
Jan2018
Feb2018
Mrt2018
Apr2018
Mei2018
Jun2018
literatuurverkenning * * * LiteratuurreviewDeelvraag1
* *
LiteratuurreviewDeelvraag2
* *
LiteratuurreviewDeelvraag3
* *
Conclusiesuitwerkenenaanbevelingendoen
*
Presenterenvanhetonderzoeksverslag
*
![Page 13: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/13.jpg)
7.HettheoretischkaderMotivatieproblemenvanleerlingenbinnenhetonderwijseneenafnamevanmotivatienaarmateleerlingenouderwordenzijnthema’sdiebinnendemaatschappijendewetenschapdenodigeaandachtkrijgen.DezemotivatieproblemenzijnnietbijuitstekNederlands,maarhetisookvaneeninternationaleorde(Peetsma,Hascher,VanderVeen&Roede,2005,inSchuite.a.,2011).UitdeInspectievanhetOnderwijs2016blijktweldatdeleerlingeninNederlandactieverbetrokkenzijnbijdeles.Delerarenactiveren,zostelthetrapport,leerlingenvakerdoornaarzeteluisterenenvragentestellendieleerlingenmeeruitdagen.Overigenstrekkenzedeconclusienietdathetmetdemotivatievanleerlingeninhetonderwijsbetergaat,actievebetrokkenheidenmotivatiehebbenweleenrelatiemetelkaarmaarzijntochverschillendebegrippen.
Vanuitdemotivatiepsychologie,metalsvertrekpuntdezelfdeterminatietheorievanDecienRyan(2000)worden3leerpsychologischebasisbehoeftengeformuleerd,tewetenrelatie,competentieenautonomie.Eengoedelesbiedtdeleerlingdemogelijkheidzichautonoomtevoelen,indezindatjezelfinvloedmaghebbenopjeeigenleerproces.Alseenleerlingzelfkankiezen,zijnzemeerintrinsiekgemotiveerd,doenzevakerhunmaakwerkenscorenzebeter(E.Patall‘etal’2010,2008inDirksen,deBoer,Möller&Willemse,2014).Zelfregulatieenzelfsturingzijnbelangrijkeaspectendiemet‘zichautonoomvoelen’samenhangen.Centraalinditprocesstaathetformulerenvanjeeigenleerdoelopbasisvankennisenervaringuithetverleden(reflectie).Hetleerdoelwordtvervolgensnagestreefddoorhetmakenvaneenplanning,hetmonitorenvanjegedragenhetreflecterenophetleerproces.Hierbijishetvanbelangdatleerlingendemotivatiehebbenomzelfregulerendtewerktegaan.Zelfregulatiekangeschaardwordenonderde21e-eeuwsevaardigheden,waarvanhetbelangbinnenhetonderwijssteedsmeererkendwordt(Thijs,Fisser&VanderHoeven;SLO,2014).Verbeeck(2010,inKamstra,2015)constateertechterdaterinhetNederlandseonderwijsveelaloptraditionelewijzelesgegevenwordtwaarbijdeleerkrachthetleerprocesstuurt,controleertenbepaaltwatergeleerdwordt.Onderwijsisvoorleerlingenvaakeenverplichtnummer,waardoorderelatietussenschool,zelfdeterminatievanleerlingenenmotivatiezekeronderspanningstaat.Lerarenwillenveelkennisenvaardighedenoverdragenaanhunstudenten,waarnietiedereeningeïnteresseerdisofweetwathetinhoudt.Hetisdusnietvanzelfsprekenddatalleleerlingenintrinsiekgemotiveerdis.Vansteenkistee.a.(2009)gevenaandatdeleerkrachtstijlineenautonomieondersteunendecontexteenbijdragekanleverenaansterkerevormenvanmotivatie.Dekenmerkenvaneencontextwaarmeermogelijkhedenvooreenleerlingzijnomheteigenleerprocestesturenvallenduidelijkbinnenhetdoelvanonsonderzoek.Erisnogveelonduidelijkwelkespecifiekemaatregelendoorleerkrachtengenomenkunnenwordenomdeautonomievanleerlingentevergroten(vanLoon,2013,inKamstra2015).Docentenhebbenmoeiteomdeautonomietevergrotenenzijnbangdaarmeeookdebenodigdestructuurkwijtteraken.Reeve&Jang(2006,inKamstra2015)lateninhunonderzoekziendateenautonomieondersteunendeleeromgevingdeintrinsiekemotivatiekanstimuleren.
![Page 14: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/14.jpg)
Watisbegeleidzelfstandigleren?
Definitiecentralebegrippenuitdevraagstelling
Hetzelfstandigleren
Binnendetermbegeleidzelfstandiglerenkanjeeenonderverdelingmakenindewijzevanendematevanbegeleidingvanhetleerprocesenzelfstandigleren.
Latenwebeginnenmetdelaatste.Watbetekentzelfstandigleren?BoerenPreuter(2014)stellendathetontwikkelenvanzelfstandigheideenbelangrijkmaatschappelijkdoelisvoorhetonderwijsinNederland.(Dekkers&Meijne,2003).Zelfstandigbetekentdandateenleerlingeenleerdoelkanbereikenopeigenkrachtenonafhankelijkvananderen.Daarvoorvindenzedatleerlingenmoetenlerenleren.Hetgaathierdanoverhetintoenemendematebekwamerwordeninzelfstandigenzelfverantwoordelijklerenenwerken.
Vaakwordenzelfstandigwerkenenlerendoorelkaargehaald.JosCöp,onderwijskundigeopdesitevanwww.leren.nlbeschrijfthetalsvolgt:Vanzelfstandigwerkenissprakealskindereneengedeeltevandeles,bijvoorbeeldnaeeninteractiefinstructiemomentwaarineenonderwerpuitgelegdwordt,individueelverwerkingsactiviteitengaandoen.Hetgaatomeenofmeerderemomentenindeleswaarbijleerlingenzonderdatdedocenteendirecterolspeelt,aanhetwerkgaan.Dedocentkandanandereactiviteitenontplooien,bijvoorbeeldanderekinderenhelpenmetextrauitleg.Kinderenzijndusopmomentenzelfstandigbezig.
Zelfstandiglerenonderscheidzichhiervandoordathierbijwordtuitgegaandatkinderenonafhankelijkvandedocentleerdoelengaanbereiken.Zewerkenalleenofmetanderenendeleerkrachtzijnrolisdievanbegeleider.Deleeractiviteitenmoetenoverigensweldoelgerichtzijn,eeninhoudelijkdoelhebbenmetopbrengst.Deleerstof,hetgebruiktemateriaalofdezelfstandigeleeractiviteithebbeneenduidelijkelesfaseringvaninstructieinzich,vanverwerkingenvanreflectieofevaluatie.Zelfstandiglerenvraagtvanleerlingenvoldoendeleesvaardigheidomdetaaktebegrijpenenuittevoereneneenwerkhoudingdiedaarbijaansluit.Devraagwordtdanookgesteldofhetvooriederkindgeschiktis.
BoerenPreuter(2014)beroepenzichoponderzoekvanSimonsenZuylen(1995)omeenandereverdelingtemaken.Zijgevenvieronderverdelingenaanindedidactiekvanhetlerenleren.Zebeginnenmetzelfstandigverwerkenalseerstefaseinhetontwikkelingsproces.Hetfasenverloopgaatdanverdervanzelfstandigsamenwerken,zelfstandiglerennaaruiteindelijkzelfverantwoordelijkleren.Deverantwoordelijkheidkomttijdensdezefasensteedsmeerbijdeleerlingteliggen.Binnenhetleerproceswordendus4componentenonderscheidenwaardeleerlinggeleidelijkaandieverantwoordingvoorkrijgt:leerdoelen,leerstrategieën,leerresultatenvaststellenenterugkoppeling,beoordelingenbeloning.
Tabel 1
Stapsgewijze opbouw van zelfstandig werken
Fase Rol leerkracht Rol leerling Zelfstandig verwerken Leerdoelen bepalen
Leerstrategieën bepalen
Vaststellen leerresultaten
Beoordelen
Individueel werken zonder hulp
van de leerkracht
![Page 15: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/15.jpg)
Zelfstandig samenwerken Leerdoelen bepalen
Leerstrategieën bepalen
Vaststellen leerresultaten
Beoordelen
Samenwerken zonder hulp van
de leerkracht
Zelfstandig leren Leerdoelen bepalen
Vaststellen leerresultaten
Beoordelen
Leerstrategie bepalen
Werken zonder hulp van de
leerkracht Zelfverantwoordelijk leren Begeleiden van de leerling Leerdoelen bepalen
Leerstrategieën bepalen
Vaststellen leerresultaten
Beoordelen
Bachelorthesis ALPO, J.P.L. Boer (3682900) & H.J. Preuter (3649997) Universiteit Utrecht, mei 2014
Tenaanzienvandenk-enleerprocessenbestaattussendevierfasenvanzelfstandigwerkeneenverschilindevereistekennisenvaardigheden(Simons&Zuylen,1995).VoorhetzelfstandigverwerkenensamenwerkenisvolgensBroerenPeutergeenofeenzeergeringematevandezekennisenvaardighedennodig,terwijlditvoorzelfstandigenzelfverantwoordelijklerenwelhetgevalis.Leerlingenmoetenindezelaatstgenoemdefasenoverleerstrategieën,leerdoelen,typenfeedbackenwijzenvantoetsingkennisbeschikken.Zijmoetenstapsgewijsdenk-enleerprocessenvanhenzelfkunnenbegrijpen,monitorenensturen.Ditwordtookwelmetacognitiegenoemd.BoerenPreutergevenaandatbijkinderendieomennabijdeelfjaarzijndezebasalemetacognitievoldoendeontwikkeldisomzelfstandigenzelfverantwoordelijktekunnenleren(Flavell1992,inBoerenPreuter2014).
![Page 16: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/16.jpg)
Figuur1.Zelfregulatieinhetonderwijs,SLO
Vanuitonzevraagwelkevormvanbegeleidzelfstandiglerentotgemotiveerdeleerlingenkanleidenwillenwijzelfstandigwerkendanookformulerenalsvolgt:eenmaniervanwerkenwaarbijdoelen,strategieën,terugkoppelingenhetbeoordelen,onderbegeleidingensturingvaneenleerkracht,intoenemendematedoordeleerlingwordtbepaald.
Begeleidzelfstandigleren
Hetleerproceswordttegenwoordiggezienalseenactiefenopbouwendprocesvanuitdeleerling,waarbijzelfregulatieeenbelangrijkerolinneemt(Meusene.a.,2016).Ditiseenanderemaniervannaarhetleerprocesaankijkendanhetzit-luisteronderwijsvanvoorheen.Binnendetheorievanhetsociaalconstructivismegaatmenuitvanhetzelfsturendleren,waarbijdeleerlingverantwoordelijkisvoorhethoe,wat,wanneerenwaaromhijleert.Deleerlingiszelfconstruerendmetdeleerstofbezig.AlsweWikipediaraadplegendangeeftdezebronvoorbegeleidzelfstandiglerendevolgendeomschrijving:eenonderwijsmethodewaarbijdesturingvanhetleerprocesgedeeldwordtdoorleerlingenleraar.Deleraartreedtopalscoachvoordeleerling.
Overdetermbegeleidzelfstandiglerenisbinnendeliteratuurweinigbekend.HetwordtmetnamedoorhetVlaamseministerievanOnderwijsenVormingenindiverseVlaamsepublicatiesgebruikt.UitdeverkenningsnotitievanBlok,OostdamenPeetsma(2007)voordeKenniskamervanhetMinisterievanOCWblijktdatdeNederlandsenaam,hetnieuweleren,dieinderichtingvandezevormvanonderwijswijstnieteenduidigisendaterverschillendeaccentenwordengelegd.Zijgeveneenvoorstelvoordedefinitievanhetnieuweleren,dierefereertaanvormenvanonderwijsdiegekenmerktwordendooreenofmeeruitgangspunten.Aandachtvoorzelfregulatieenmetacognitieisereenvan.
Zelfregulatieheefttemakenmethetbesluitzelfteplannen,tedoen,teevaluerenenalsjehetnodigvindtaanpassingentemaken.Vaardighedenalsvoorjezelfopkomen,zelfobservatieenzelfevaluatievallenhierbinnen(Priceetal.,2002;Wehmeyer,1995,inSnoeren,2008).
Meusene.a.(2016)beschrijvenhetalsvolgt:“Zelfregulatieisdeinterngerichtecapaciteitvanleerlingenomheteigenleerproceszelfstandigenmeteigenverantwoordelijkheidtesturen(Boekaerts&Simons,1995;Raffaelli,Crockett,&Shen,2005).Erissprakevanzelfregulatiewanneereenpersooncontroleheeftoverzijnleerprocesendaarbijcognitieve,gedragsmatigeenmotivationeleprocessenkansturen,omeerdergestelde(persoonlijke)leerdoelentebereiken(Boekaerts&Cascallar,2006inMeusene.a.,2016).Hetactieve,constructieveleerproceswaarinzelfregulatiecentraalstaat,oftewelhetzelfregulerendleren,leverteenbijdrageaandeontwikkelingvaninzichtdoorleerlingenineigenleerprocessenenaanvaardighedenontwikkelenomdeingezettestrategieënenverwachtingenteevaluerenenteverbeteren(Zimmerman,2000).Zelfregulerendlerenisnietietswatzichvanzelfontwikkelt(Winne,2005inMeusene.a.,2016).HetisvolgensOostdam,Peetsma,&Blok,(2007inMeusene.a.,2016)vanbelangdathetonderwijsleerlingenvaardighedenaanleert,waarmeezelfregulatieverderontwikkeldkanworden.Zelfregulatieisnietietswatopzichzelfstaat,maarhetheefteenverbandmetselfefficacyenmotivatie.Overderichtingwaarinzelfregulatie,motivatieenself-efficacyelkaarbeïnvloedenbestaatindeliteratuurnoggeeneenduidigheid(Bandura,1997;Pintrich,2004;Zimmerman,2008inMeusene.a.,2016).
![Page 17: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/17.jpg)
Omleerdoelentebereikenzijnzelfregulerendeleerlingeninstaatdejuistecognitieveenmetacognitievestrategieëntoetepassen.Dezeleerlingenzijneenactievedeelnemeraanhuneigenleerproces,stellenzichhierbijdoelen,monitorenofzevooruitgangboekentenaanzienvandezedoelenenomdezedoelentebereikenregulerenzeenpassenzehunkennis,motivatieengedragaan(Boekaerts&Simons,1995;Pintrich,2004inMeusene.a.,2016).Wanneerersprakeisvaneenhogemateaanzelfregulatiedanleidtdithetbijstellenencontrolerenvandeeigeninzet,concentratie,werkwijze,motivatieenresultaatenheeftalseffectdatdeexterneregulatievandeleerlingafneemt(Cleary&Zimmerman,2004,inMeusene.a..,2016).Bijdeuittevoerenopdrachtenendetebehalendoelendoetdeleerlingnamelijkminderberoepopdesturingvanuitdedocentenwordtdaardoorminderafhankelijkvandeleerkrachtenandereexternebronnendiehetlerenregulerenencontroleren(Cleary&Zimmerman,2004,inMeusene.a.,2016).Zelfregulatiehangtsamenmetonderanderemotivatieenself-efficacyvanleerlingenenstaatnietopzichzelf.
KirschnerenMerriënboer(2013)stellenechterdekritischevraagofweergoedaandoendatlerarenhunlessenzoinrichtendatdeleerlingzichzoveelmogelijkzelfsturendkanontplooienenonsonderwijsvanleraar-gestuurdnaarleerling-gestuurdonderwijsverschuift.Invorigonderzoekhebbenzealvastgestelddatlerendennietdevaardighedenhebbenominformatieproblemenefficiëntoptelossenènniethetvermogenbezittenomtebedenkenwatzewelennietweten,enhieruitkunnenafleidenwatzeduszoudenmoetenleren.Zijnoemen3problemen.Heteersteprobleemisdatinhetsturenvanheteigenleerprocesleerlingenlangnietaltijdsuccesvolzijn,vooralnietalshetgaatomlerenineendigitaleleeromgeving(Lee,LimenGrabowski,2010,inKirschnerenMerriënboer,2013).Williams(1996,inKirschner&Merriënboer,2013)geeftaandatnietallelerendenervoorkiezendezesturingzelftenemen.Leerlingenzijneronbekwaamineeninschattingtemakenwatdebedoeldeofgewenstebeheersingpreciesinhoudtenzijnooknietgoedinstaatinteschattenhoezeerzelfopdatmomentvoorstaan.Datgegevenmaakthethaastonmogelijkomopdecorrectemaniertestuderen,datisdieactiviteitenintezettendiehentothetbedoeldeniveauvanbeheersingzullenbrengen(Baumeister&Heatherton,1996;Taminiau,Kester,Corbalan,Alessi,Moxnes,Gijselaers,Kirschner&vanMerrienboer,2013inKirschner&vanMerrienboer,2013).Hettweedeprobleemisdatleerlingendeneiginghebbentekiezenvoorwatzijhetprettigstvindenenkiezennietvoornieuweenonbekendetaken(Kicken,Brand-Gruwel,vanMerriënboerenSlot,2009,inKirschner&Merriënboer,2013).
AlslaatsteprobleemnoemenKirschnerenMerriënboer(2013)‘deparadoxvandekeuze’.Mensenwaarderenhetomtekunnenkiezen,maarhoemeerkeuzemogelijkhedenerzijn,destegroterkandefrustratiewordenomeenkeuzetemaken.Hetisdusbelangrijkomleerlingengrenzenaantegeveninhunsturingsvrijheid,wanthoemeeroptiesjeaanbiedt,destegroterwordtdekansdatzeditalsfrustratiezullenervaren.OmdittevoorkomennoemenCorbolan,Kester&vanMerriënboer(2006,inKischner&vanMerriënboer,2013)‘gedeelde‘sturing’alsmogelijkeoplossing.Gedeeldesturingiseengetraptproces.Dedocent-ofeengeautomatiseerdsysteem–maaktvandeuittevoerenleeropdrachteneerstzelfeenselectie.Ditdoetdedocentopbasisvanwatgeschiktisbijhetleerdoelen/ofdekenmerkenvandeleerling.Deleerlingheeftvervolgenseenkeuzeomuitdezeselectieeenleertaaktekiezenwaarmeehij/zijaandeslagkan.IneenonderzoekonderscholierenvanhetmiddelbaaronderwijsdoorCorbolan,Kester&vanMerriënboer(2009,inKischner&vanMerriënboer,2013)bleekdezemaniervanwerkeneenpositiefeffecttehebbenopzowelmotivatiealsopdeleerresultaten.
![Page 18: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/18.jpg)
Watzijngemotiveerdeleerlingen?
Definitiecentralebegrippenuitdevraagstelling
Hetbegripmotivatie:watismotivatie?
Schuit,deVrieze&Sleegers2011gebruikeninhunonderzoeknaarderolvandedocentinhetmotiverenvanleerlingendeomschrijvingvanWoolfolke.a.enomschrijvenmotivatieals“eeninnerlijkprocesdateenpersoonaanzettotbepaaldgedrag,richtinggeeftaandatgedragenervoorzorgtdatditgedraginstandwordtgehouden.
FransBosch(2012)beschrijftmotivatiealseenstaatvanheelhetorganismedatgeldtalsdethermostaatvanhetleerproces.Jeidentificerenmethettebehalendoel,demoreleoverwegingenomhetdoelnatestreven,desocialeomgevingdievoedinggeeftaandewilomhetdoelnatestreven,hebbeneenversterkendeinvloedophetleren.
Motivatieisgeenkaraktereigenschapofeenpersoonlijkkenmerkdatdeeneleerlingwelheeftendeandereleerlingniet(Vanhoofe.a.,2012).Hetisgeenvasteeigenschap,maarietswatkanveranderenenafhankelijkisvandeervaringendieiemandinzijncontextheeft.
DemotivatievanNederlandseleerlingenomtelerenislagerinvergelijkingmetleerlingenuitanderelanden(Onderwijsinspectie,2016).Bij14-jarigenisdemotivatieomtelereninweiniglandenzolaagalsinhetNederlandseonderwijs(OECD,2016,inOnderwijsinspectie2016).Ditbetekentoverigensnietdathetgebrekaanleerpleziervanleerlingendatzenietgraagnaarschoolgaanennietgelukkigzijn.Watmeeris,inweiniglandenzijndeleerlingenzogelukkigengaaninhetalgemeenookmetpleziernaarschool.Doordaterintoenemendemateverschillenzijntussenleerlingeninprestatieniveauenachtergronden,kanhetvoordocentenlastigzijngoedintespelenopdeverschillendemotivationelebehoeftenbinneneenklas(Onderwijsinspectie,2016)
Gebruikvan2verklarendetheorieën
Omdatweopzoekzijnnaarwetenschappelijkinzichtendieeenverklaringkunnenzijnvoormotivatievanleerlingenmakenwegebruikvan2gangbaretheorieëndieinzichtverschaffeningemotiveerdgedragenhandvattenkunnenbiedenvoorhetdagelijkswerkenmetleerlingenopschool.DeAchievementGoalTheory(AGT;Ames,1992;Nicholls,1989;Elliot&McGregor,2001inBorghouts,Le.a.,2015)endeSelfDeterminationTheory(Deci&Ryan,2000)zijnhieruitermategeschiktvoor.Zevindenbeidedeleeromgevingdiedeleerkrachtvormgeeftwaardevolendaarmeedeinvloeddiededocentopdemotivatievandeleerlingkanuitoefenen,zowelinpositievealsnegatievezin.
DecienRyan’szefdeterminatietheorie:
DeciandRyan(2000)gevenaandathunwerkgebiedishetonderzoekenvandenatuurlijkeneigingtotontwikkelenvanmensenenaangeborenpsychologischebehoeften,diedebasisvormenvoorpersoonsvormingenhunzelfmotivatie,alsookdeomstandighedendiedezepositieveontwikkelingenbevorderen.Daaruitafgeleidhebbenze3basisbehoeftengeformuleerd,tewetendebehoefteaancompetentie,relatieenautonomie,“thatappeartobeessentialforfacilitatingoptimalfunctioningofthenaturalpropensitiesforgrowthandintegration,aswellasfortheconstructivesocialdevelopmentandpersonalwell-being”.Omoptimalevormenvanmotivatietestimuleren,zalzoveelmogelijkaandezebasisbehoeftenvoldaanmoetenworden.
![Page 19: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/19.jpg)
Debasisbehoeftebijleerlingenvancompetentie
Wanneereenleerlinghetgevoelheeftdathijofzijietsbeheerstofdaaringroeit,danzaldeleerlingzichcompetentvoelen.Deleerlingmoethetvertrouwenkrijgendathijwatkan.Jehebthetgevoeldatjebepaaldetakensteedsbeterbeheerst,doordatjevooruitgangboekt.Deleraarlaatdatookinzijnverwachtingenzienensluithierbijaanopdemogelijkhedenvandeleerling.
Hetstellenvanrealistischeeisenaanhetlerendekindwordtbereiktdoorbijhetformulerenvandeleerdoelenvoorleerlingenrekeningtehoudenmetdebeginsituatievandeleerling.Daardoorwordtdekansopsuccesvolleenpositieveleerervaringenvergroot.Competentiekandusbeïnvloedwordendoorhaalbare,maarnogsteedsuitdagendedoelentestellenvoorjeleerlingenopgroeigerichtefeedbacktegeven(Dweck,2006)
LucStevens,emeritushoogleraarorthopedagogiek,schrijftineenartikelvoorwww.wij-leren.nl:“hetkindiseigenaarvanzijnontwikkelingenisdaarvoorcompetent”……”zorgervoordateenkindzichzelfalsactorgaatzien”.Ditcognitiefzelfvertrouwenishetvertrouwenwatiemandheeftinzijnofhaareigenkunnen,datjejezelfinstaatzietofdecontrolehebtoverdetevervullentaakdiejijen/ofsamenmetjeleerkrachtalsdoelgesteldhebt.
Dedefinitievanself-efficacywordtgegevendoorBandura(1997)inhetonderzoekvanMeusene.a.(2016)enluidtalsvolgt:“hetvertrouwenengeloofinpersoonlijkecapaciteitenomhetlerenteorganiserenendietakenuittevoeren,waarmeeleerdoelenbereiktworden”.Alseenleerlingovereenhogematevanself-efficacybeschiktdanleidtdattothetvolhardeninuitdagendetaken,enhetlangerdoorzettenwanneermoeilijkhedenwordenervaren(Schunk&Zimmerman,1997inMeusene.a.2016).Uitonderzoekisgeblekendatereenpositieverelatieistussenself-efficacyenzelfregulatie(Pajares&Valiante,2001;Zimmerman&Kitsantas,2005inMeusene.a.,2016).VolgensPajaresenValiante(2001,inMeusene.a.,2016)isechterderichtingvanderelatietussenself-efficacyenzelfregulatienieteenduidig,maarlijktwederkerigtezijn.Daarnaastwordthetgoed
![Page 20: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/20.jpg)
volbrengenvanopdrachtenbeïnvloeddoordemotivatievanleerlingen(Bembenutty&Karabenick,2004,inMeusen,2016).
Alsjesucceservaringentoenemenisditveelaldeintrinsiekemotivatieommeeropontdekkinguittegaanenteexperimenteren(Sheldonetall.,2003,2004;Baumeister&Leary,1995;Deci&Vansteenkiste,2004;Deci&Ryan,2008,1985,1983inLichamelijkeOpvoeding6,2017,16-19)
“Motivatieblijktmeersamentehangenmetkunnendanmetwillen(Hersey&Blanchard,2012;Feather,1992).Degangbaremeningisdatdemotivatietoeneemt,alsopbasisvanrealistischgesteldedoelen,successenwordtbehaald(Latham&Locke,2006;Weiner,2007;Dweck,2012,2007,2000).Hetaccentleggenoplukken,hetervarenvanmoeitedoen,belevenvansucces,intrinsiekgemotiveerdgedrageneigenaarschapzijndesmeerolievooreffectieflereninbewegingssituaties”(Beenhakker&deGroot,2017).
InWeeldenburge.a.2016wordtaangegevendatstructuureenbelangrijkonderdeelisbinnendebasisbehoeftecompetentie.Eenduidelijkecommunicatieomtrentdoelenenverwachtingenrichtingdelerendeiseenbelangrijkeeigenschapvandezestructuur(Farkas&Grolnick,2010;Jang,Reeve&Deci,2010;Sierens,Vansteenkiste,Goossens,Soenens&Dochy,2009;Vansteenkisteetal.,2012.Leerlingenmoetenwetenwaarzeaantoezijn(voorkomenvaneenchaotischehouding),leerlingenmoetenwetenwatervanhunwordtverwacht(voorkomenvanteveelkeuzes)waarbijconsistentwordtgehandeld.Hetaanmoedigendoordedocentvanzijnleerlingenwaarbijdeleraarpositievefeedbackenondersteuninggeeft,biedtookdegewenstestructuurenleverteenbijdrageaangevoelensvancompetentzijn(Weeldenburge.a.2016)
Debasisbehoeftebijleerlingenvanautonomie
![Page 21: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/21.jpg)
Autonomie,dathetgevoeldatjekeuzemogelijkhedenhebtendatjeinvloedkuntuitoefenentijdensdelessen.Jemagdanzelfbeslissingennemenzonderdatdeleraardiealtijdvoorjeneemt.Daarinspeeltdelesgeefstijlvandeleraarzekereenrol.Alsvoorbeeldkandaneenlesgeefstijl-ofinstructiestijlwordengenomen,waarbijonderzoekgerichteenprobleemoplossendestrategieënwordengebruikt(Metzler,2011,inWeeldenburge.a.2016)
Leerlingendieintrinsiekgemotiveerdzijnvindenlerenfijnomdatzeeenactiviteitdoendiehuninteresseert.“Zeomschrijvenlerenalseenactiviteitwaarbijzeeengrotematevanautonomieervaren.Intrinsiekemotivatielijdterdanookonderwanneerleerlingenhetgevoelhebbendatalhunleeractiviteitenhunzondermeeropgelegdworden”(Pintrich&Schunk,2002inVanhooffe.a.,2012).Wanneerjeautonomieervaart,danhebjehetgevoeldatjezelfinvloedhebtopinditgevaljeleergedrag.Leerlingenwetendatze(inelkgevalvooreendeel)hunleergedragzelfkunnensturen.Wilmendezeinbrengvanleerlingenstimulerenenhetlerenoplossenvanproblemen,bijvoorbeeldtactischespelproblemen,ondersteunen,dankandeleerkrachtgebruikmakenvanhetstellenvan(leer)vragen(Light&Fawns,20033;Wallian&Chang,2006;Wright&Forrest,2007,inWeeldenburge.a.,2016).Doorplaatstemakenvooroverlegendiscussie,wordteenbijdragegeleverdaandegevoelensvanautonomiebijdeleerling(Reeve&Jang,2006,inWeeldenburge.a.,2016).
“Zobetekentaandachtvoorautonomiebijvoorbeelddatdocenteninitiatievenvanleerlingenhonoreren;zeideeënvanleerlingenwaarderenenerwatmeedoen;zeleerlingenuitdageneigenoplossingentebedenken;zeleerlingenechtekeuzesgevenbijhetmakenvantaken(hoeenwat);zeleerlingenlatenmeebepalenhoedeklaswordtingericht;zeeenaantalorganisatorischezakenaanleerlingentoevertrouwen”.(https://www.leraar24.nl/app/uploads/Contact_Leraar_Leerling_Bijlage3_Adaptief_Ondewijs.pdf)
Debasisbehoeftevanrelatie
Jesociaalverbondenvoelen,hetgevoelvanermogenzijninrelatietotdeanderisvooronsalssociaalwezenvanlevensbelang.Leerlingenwillengezienengehoordwordenalspersoondoordedocentendoormedeleerlingen.Alsjeinteressetoontinjeleerlingen,isersprakevanverbondenheid.Niemiec&Ryan(2009)stellendatleerlingeneerdergeneigdzullenzijnwaardenengedragingenvanmensenomhunheenovertenemen,metwiezezichverbindenofwillenverbinden.Ineencontextwaarzehetgevoelhebbenthuistehoren.Leerlingenvoelenzichverbondenalsdedocenthenoprechtmag,henrespecteertenhenopwaardeschat.Leerlingendiezichzodanigverbondenvoelenzullensnellergeneigdzijneengeïdentificeerdeofgeïnternaliseerdevormvanmotivatietevertonenvoorinspannendeleertaken.Leerlingendiezichnietverbondenofafgewezenvoelenzullendezevormvanmotivatienietinternaliseren.
Slotboom(2015)geeftaandateengoederelatiemetdeleerkrachttotmeerbetrokkenheidindelesleidt.ZijgeeftaandatBerginenBergin(2009)dezeverbondenheidookhebbenonderzocht.Inmeerdereonderzoekenhebbenzijbewijzengevondenvoordepositieveopbrengstenvaneengoederelatietussendeleerkrachtenleerling(Vansteenkistee.a.2006;Deci&Ryan2000;Davise.a.2003).Leerlingenvertoondenmeermotivatievoorschoolenerwassprakevanmeeremotioneelwelbevindenwatleiddetothogereresultaten.Zevindenhetvreemddatscholendenadrukleggenopacademischeprestaties,terwijlhetlerenpasgoedtotstandkankomenalseenleerlingzichverbondenvoeltmetschoolendocent.MeerdereonderzoekengevenvolgensSlotboom(2015)aandatwarme,ondersteunenderelatiesleidentotmeerbetrokkenheidbijleertakendoorleerlingen(Hughes,Luo,Kowk&Loyd,2008),betereresultaten(O’Çonnor&McCartney,2007)enhogeresocialecompetentie(Murray&Murray,2004)
![Page 22: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/22.jpg)
Natuurlijkishetmogelijkdatjedezepsychologischebasisbehoeftenalsdocentookopnegatievewijzekanbeïnvloeden.Menheefthetdanoverbehoefte-frustratie(Vansteenkiste&Ryan2013inKrijgsmane.a2017).Voorbeeldendiedatduidelijkmakenzijnhetonderdwanguitvoerenvaneenopdracht(frustratievanautonomie),eenleerlinghetgevoelgevendathijnietinstaatiseentaakgoedtevervullen(frustratievancompetentie)ofzebelachelijkmakenvoorhunklasgenoten(frustratievanverbondenheid).Dezevormenvaneen‘controlerende’lesgeefstijlhoudenverbandmetgecontroleerdemotivatieenamotivatiebijleerlingen(Haerense.a.,2015,inBorghoutse.a.,2015).
Deprestatiedoelentheorie:doelenomteleren
Deprestatiedoelentheorie(AchievementGoalTheory)houdtzichbezigmetdedoelendieleerlingenzichhebbengesteld,waaromzewillenleren.
Daarinmakenzeonderscheidtussenleerdoelenenprestatiedoelen(Vanhoofe.a.,2012)
Leerlingenmetleerdoelenofeenbeheersingsoriëntatiezijngerichtophetlerenzelf,ophetbegrijpenvanenbeheersenvandeleerstofenhetontwikkelenvanhuncompetenties,dezogenaamdemasteryorientation.Watdezevormvandoeloriëntatiekenmerktisdatdepersoonplezierheeftinhetuitvoerenvandetaak.Leerlingenmeteenleerdoeloriëntatiehoudenernietvanonderdruktewordengezetofonvoldoendeautonomietekrijgenhunactiviteitenvormtegeven(Vanhoofe.a.,2012).Toetsenwordenbinneneenleergerichteaanpakgezienalsmiddelomhetleerprocesinzichtelijktemakenennietalsdoelopzich.Denadrukligtopgetoondeinzetendematewaariniedereleerlingvooruitgaat.
Leerlingendiedaarentegenprestatiegeoriënteerdzijn,daarbijgaathetomprestereninvergelijkingmetanderen,eensocialevergelijking.Dathoudtbijvoorbeeldindatjebeterepuntenwilscorendananderen.Dezeleerlingenhoudennietvanverliesvanstatusendaarmeesamenhangendvankritiek.Hardwerkenisvoorhungeentekenvankundigheid.Binnendeprestatiedoelenisookweereenonderscheidtemakentussenprestatietoenaderingsdoelenenprestatievermijdingsdoelen.Bijprestatietoenaderingwiljegraagaananderenlatenzienhoevaardigjebent.Bijprestatievermijdingwiljejuistvermijdendatjeminderbekwaamoverkomtenbenjebereidtestuderenomhetvooralmaarnietfouttedoen.
DeAchievementGoalTheory(AGT)steltookdatdocentenmeteenleergerichteaanpakinplaatsvandocentenmeteenprestatiegerichteaanpakbijdragenaandeautonomemotivatievanleerlingen(o.a.,Maehr&Midgley,1991;1996inwww.leraar24.nl/leerlingen-intrinsiek-motiveren/).
Vanhoofe.a.2012stellendatdebeideaangevoerdetheorieënsterkaanelkaargerelateerdzijnengevenaandathetverschiltussenleerlingenmetleerdoelenenprestatiedoelenovereenkomstenheeftmethetverschiltussenautonomeengecontroleerdemotivatievanleerlingen.Ditverschilwordthiernabesprokenbinnendekwaliteitvandemotivatie.
Dekwaliteitvandemotivatie
InhettheoretischkadervanditonderzoekisdezelfdeterminatietheorievanDecienRyanalaangehaald.Inhunpublicatievan2000gevenzeinzichtindeverschillenderedenen,dieachtermotivatieliggen.Daarbijspeeltnietalleendematewaarinleerlingengemotiveerdzijneenrol(deleerlingisnietgemotiveerdofjuistenormgemotiveerd),maargaathetmeeromdewaaromvraag.Leerlingendiemeergemotiveerdzijn,behoevennietperdefinitiebetertefunctionerenopschoolin
![Page 23: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/23.jpg)
vergelijkingmetanderen,diemindergemotiveerdzijn,maarlatenereenandersoortmotivatiezien.Vansteenkiste,LensenDeci(2006,inVansteenkistee.a.2007)stellendathetnietalleengaatomdekwantiteit,deintensiteitofdehoeveelheidvandemotivatie,ookdekwaliteit,hettypeofdesoortisvanbelang.Dezekwalitatievevisieopmotivatiebenadruktdatmeergemotiveerdzijnnietmeteengerelateerdisaaneenbeterleerresultaat.Daardoorwordtereenonderscheidgemaakttussenautonomemotivatieengecontroleerdemotivatie.Hetverschiltussenautonomeengecontroleerdemotivatieisgrofwegterugtebrengenophetverschiltussen‘willen’en‘moeten’.Bijautonomemotivatiegaathetomleerlingendievrijwilligenwelwillendstaantenopzichtevanhetleren.Bijgecontroleerdemotivatieisersprakevaneenverplichting.Daarbinnenkanmenduseenonderscheidmakentussenextrinsiekeenintrinsiekemotivatie.Bijeenintrinsiekgemotiveerdeleerlinggaatheteromdathijofzijdingenwillerenofmeedoetomdatzehetinteressantvindenofleukvindenomtedoen.Hetiseeninterneprikkel.Hetlevertjevoldoeningopomdatjeerplezierinhebtenersteedsbeterinwilworden.Intrinsiekemotivatieverwijstdusnaarhetuitvoerenvandeactiviteitzelfdoordeactiviteitzelf.Bijextrinsiekemotivatiedaarentegen,draaithetnietomhetlerenzelf.Hetgaateromwatdatlerengaatopleveren.Hetlerenlooptnietvanzelf,maarisafhankelijkvanhetbereikenvaneendoeldatbuitenhetbestuderenzelfligt(VanSteenkistee.a.2007).Inhetgevalvanextrinsiekemotivatieisdeleerlingalleengeïnteresseerdinwatdeactiviteithenoplevert.
Demeesteleerlingenzijnzowelintrinsiekalsextrinsiekgemotiveerd.Zewillennietalleenlerenomdathetleukisofinteressant,zedoenhetookomeengoedebeoordelingtekrijgen,ofomdatjeeenbeloningkrijgt.Erisweleenwederzijdsebeïnvloeding.Extrinsiekemotivatie,debonusbijvoorbeeld,kanopdeduurdeintrinsiekemotivatieondermijnenenlatenverdwijnenalsdeaangereikteextrinsiekebeloningendeaanleidingwordenomteleren.Dandoetjehetnietmeervoorhetplezier,maarisdespreekwoordelijke‘wortel’belangrijkgeworden.
Figuur1:schematischoverzichtvandeverschillendetypesmotivatievolgens
dezelfdeterminatietheorie,aangepastvanRyanenDeci(2000)
![Page 24: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/24.jpg)
Alhoewelextrinsiekemotivatievaakalsnegatiefwordtbestempeld,wordterdoorDeci&Ryan(2000)tocheenonderscheidgemaaktinoptimaalzijn.Erwordendriesoortenextrinsiekemotivatieonderscheiden:persoonlijkbelang,interneverplichtingenexterneverplichting.Alleendelaatstetweesoortenzijninkwaliteitnietoptimaal,watleerkrachtenookindepraktijkervaren(Vansteenkistee.a.,2009).
Intrinsiekemotivatieisdemeestoptimalesoortmotivatie,omdatzevolledigautonoomofzelfgedetermineerdis.Leerlingenlerenomdatzedeleerstoffascinerendvindenenwillenzichzospontaanverdiepen.Dedrijfverenzijnreedsintrinsiekindeleerlingaanwezig.Internalisatieishierdusnietmeernodig(Vanhoofe.a.,2012)
Alseenleerlingnietspontaangeïnteresseerdismaardeleerlingderelevantie,hetzinvolzijnofnutvaneenleeractiviteitinzien,omdatdeactiviteiteenpersoonlijkdoelvervult,dankanhijvoorschooltochstuderenenwerken,opeenrelatiefzelfgedetermineerdeofautonomewijze.Menduidtdezesoortvanextrinsiekemotivatieaanmetdeterm’persoonlijkbelang’.Alseenleerlingbijvoorbeeldbegripopkanbrengendatpratentijdensdeleseenleraarkanstoreninzijnconcentratie,danidentificeerthijzichmethetbelangvannietpratenindeklas.Deleerlingheeftzichgeïdentificeerdmetdeleeractiviteit.Alshijdewaardevaneenbepaaldgedragzicheigenmaakt,danwordtditdoorDecienRyan(2000)ookwelomschrevenals‘internaliseren’vangedragsregulaties.Bijzowelpersoonlijkbelangalsintrinsiekemotivatieervarenleerlingeneengevoelvanpsychologischevrijheidenkeuze.Menkaninfiguur1.ziendatmendaarominbeidegevallenspreektmenvanautonomeofwelwillendemotivatie(Vansteenkistee.a.,2009)
Naasthetpersoonlijkbelanghorenbinnendeextrinsiekemotivatieookdeexterneverplichtingofregulatieendeinterneverplichtingofgeïntrojecteerderegulatie.Demeestgecontroleerdevormvanmotivatieisexterneverplichting.Leerlingenstuderenenzettenzichinvoorschoolsezakenbijeenexterneverplichtingomstraftevoorkomen,ombeloningenteontvangenofverwachtingenvanbuitenafintelossen.Dergelijkeleerlingenhebbenniethetgevoeleenkeuzetehebbenmaarhebbeneerderhetgevoeltemoetenstuderenomaanexternedruktegemoettekomen.
Maardrukhoeftnietaltijdvanbuitenaftekomen.Veelleerlingenzettenzichzelfonderdrukomgoedestudieresultatentebehalen.Hetvoorjezelfhoogleggenvandelatofjezelfenormtrotsvoelenalsjegoedscoortkunnenleidentotgevoelensvanschaamte,schuldenteleurstellingalshetnietlukt.Erissprakevandrukvanbinnenuitofeeninterneverplichting.Studerenisgeendoelopzich,zoalsbijintrinsiekemotivatie,maareenmiddelomeendoeltebereiken,namelijktrotsverwervenenschuld-,schaamte–enangstgevoelenswillenvoorkomen.Alhoewelzeinterngemotiveerdzijnomtestuderenzijnderedenennietvolledigdoorhenzelf‘verwerkt’ofgeaccepteerd.Studerenomtebewijzenaanjeoudersdatjehetwelkanofomdatjeopeenvoetstukbentgezetwatcapaciteitenbetreftzijnvoorbeeldenvanstuderenvanuiteeninterneverplichting.Metspreektdaarombijexternealsbijinterneverplichtingovergecontroleerdeofverplichtendemotivatie(Vansteenkistee.a.,2009)
Watzijndemotivatieprofielenvanleerlingen?
Vanhoofe.a.,2012steltzichnaaraanleidingvanhetvoorafgaandedevraagofleerlingenvoortdurendautonomeofgecontroleerdgemotiveerdzijn,danwelofereencombinatiesmogelijkzijnbinnenbeidemotivatietypes.EenrecentestudieonderVlaamseleerlingentoontaandaterverschillendecombinatiesvanmotivatietypeskunnenzijn(Vansteenkistee.a.,2009)Hetonderzoekmaaktduidelijkdatautonomeengecontroleerdemotivatiekunnensamengaan,maarnietnoodzakelijkmoetensamengaan.
![Page 25: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/25.jpg)
Figuur2:schematischoverzichtvanmotivatieprofielenopbasisvanautonomeengecontroleerdemotivatie Autonome,welwillendemotivatie Hoogsterkaanwezig Laag,zwakaanwezigGecontroleerdemotivatie Hoog
SterkKwantitatiefsterkge-motiveerdeleerlingen
Kwalitatiefslechtge-motiveerdeleerlingen
Laagzwak
Kwalitatiefgoedge-motiveerdeleerlingen
Kwantitatiefweinigge-motiveerdeleerlingen
Vansteenkistee.a.(2009)gevenviermotivatieprofielen.Totdekwalitatiefgoedgemotiveerdegroep(hoogautonoom,laaggecontroleerd)horendieleerlingendienietonderdrukstaanomdatzestuderenuitvrijewil.Zevoelenzichzelfverantwoordelijkvoorhunleerprocesenhuninzetvoorschoolervarenzealseenpersoonlijkekeuzewaarzezelfachterstaan.Daardoorwerkenzeactiefmeeaanhunleerprocesenkunnenditgoedplannen,zenemenzelfinitiatiefomhunleerprocesvormtegeveneneventueelbijtesturen.Zezijnenthousiastovereenbepaaldvak.Watvoordezeleerlingenbelangrijkiszijndiepgaandbegrijpenvandeleerstofenzichzelfkritischdevraagstellenofzedeleerstofwelvoldoendehebbenbegrepen.Leerlingenuitdekwalitatiefslechtgemotiveerdegroepechterhebbenveelmeerlastvandrukendaarmeegepaardestressenervareneengevoelvanweinigkeuze.Zestuderenomdatzezichverplichtvoelenvanbuitenaf,ofwelomdatzezichhierzelftoeonderdrukzetten,ofwelervarenzebeidevormenvandruk.Dezeleerlingenbeperkenzichveeleertoteenoppervlakkigebenaderingvandeleerstofensturenhunleerprocesnietofnauwelijksbij.
Indekwantitatiefsterkgemotiveerdegroepzijnleerlingenvertegenwoordigdmeteendubbeleoriëntatie.:zijlerenomdatzeerzelfvoorgekozenhebbenenomdatzezichverplichtvoelenteleren.Dezeleerlingenzijngeïnteresseerdinbepaaldeleerstof,zullendiezinvolofboeiendvinden,maaromtegemoettekomenaanhuneigenverwachtingenofexterneverwachtingenentepresterenvoelenzedaarnaastopandermomentenookdruk.Zekunnenheelerggemotiveerdoverkomen:zemakenstrakkeofzelfsrigideplanningen,sturenhuneigenleerprocesenstuderengrondig.Tochisinvergelijkingmetdekwalitatiefgoedgemotiveerdegroephunleerprocesmindergunstigtenoemendoordeervarenprestatiedrukdieverlammendkanwerken.Huntegenhanger,dekwantitatiefweiniggemotiveerdegroep(lageautonome,lagegecontroleerdemotivatie)ervarengeengevoelvanpsychologischevrijheidenhebbengeenlastvandrukbijhetstuderen.Dezeleerlingenbezittengeenduidelijkeredenenomtestuderenenzijndusnietgemotiveerd.Zebanenzichveeleereenzorgelozewegdoorhunstudies.Zevoelenweinigaantrekkingskrachtuitgaanvanvakkenenhetlijkteropdatzenietlijdenonderdruk.
VolgensVansteenkistee.a.(2009)blijkendeonderzoeksresultatendekwalitatievevisieopmotivatievandezelfdeterminatietheorieteondersteunen.Dekwalitatiefgoedgemotiveerdegroeplaathetbesteleerprofielzienintermenvanvoorditonderzoekbelangrijkezelfstandiglerenenpresteren.
![Page 26: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/26.jpg)
Deroleninvloedvandedocentopleerlingmotivatie.
Schuit,deVrieze&Sleegers(2011)stelleninhunonderzoekdateenheersendeverklaringvoordemotivatieproblematiekbijschooljeugdisdeonvoldoendepassendeaansluitingtussendepersoonlijkebehoefteneninteressesvanleerlingenenschool.Naardeondersteunenderolvandeleraarinhetmotiverenvanleerlingenisweinigonderzoekgedaan.Zezijninhunonderzoekduidelijkopzoeknaarmotivatiebevorderendefactoren,waareendocentinvloedopheeft.Zeconcluderendatlerareneenbelangrijkerolkunneninnemeninhetstimulerenvandemotivatievanhunleerlingen.Zebenoemeneenaantalinstructiegerelateerdeenpersoonlijkheidgerelateerdefactorenwaarvandeinvloedopmotivatievanleerlingenaannemelijkofzelfsaangetoondis.
Instructiegerelateerdefactorenzijnprocesgeoriënteerdeinstructie,differentiatienaarleerbehoefteenleervermogenvanleerlingen,eenverbindingmakenmetdeleefwereldvandeleerlingenencoöperatiefleren.Persoonlijkheidgerelateerdefactorenzijnself-effficacy,motivatieeneenprofessionelehoudingvanlerenenonderzoekenvandedocent.Aldezefactorenwordenhierondertoegelicht,tebeginnenmetdeinstructiegerelateerdefactorendievooralbetrekkinghebbenopdeonderwijskundigekant.
Procesgeoriënteerdeinstructie
Binnendezevormvaninstructievindtereenverschuivinginhetleerprocesvanleerkrachtnaardeleerling,vaninstructievandedocentnaaractief,zelfregulerendleren.Waarwehetbijprocesgeoriënteerdeinstructiehebbenoverdelerarenrol,refereertzelfgereguleerdlerennaarderolvandeleerling.InOostdam,Peetsma&Blok(2007)wordtaangegevendatzelfreguleringpositieveeffectenlijkttehebbenopdemotivatievanleerlingen.Maarofdezepositieveeffectenopalleleerlingenvantoepassingzijnisonzeker(Schuite.a.,2011).OnderzoekdoorCrone(2008)naarhetfunctionerenvandehersenenbijpubersenadolescentenplaatstkanttekeningenbijdefysiologischegeschiktheid/rijpheidvanpubersvoorhetbeheersenvanvaardighedenwatbetreftplannenenorganiserendieessentieelzijnvoorzelfgereguleerdleren.BolhuisenVoeten(2001,inSchuite.a.,2011)benoemenmetnametwijfelsvoorhetgeschiktzijnvanzelfregulatievoorleerlingenuitlageresociaaleconomischemilieus.
NaaraanleidingvandeverkenningsnotitievanOostdamc.s.(2007)stellenSchuite.a.(2011)datzellfgereguleerdlereneenvormvanprocesgeoriënteerdeinstructiedoorlerarenimpliceert,waarbijhetleerprocesvanleerlingenvoldoendeondersteundwordt.Zestellendatdooreengoedeinrichtingvandebegeleidingsintensiteitenvormenopdeverschillendefasenvanzelfgereguleerdleren,lerarenkunnenbijdragenaandemotivatieenleeropbrengstenvanhunleerlingen.Lerarenmoetenwelvanafhetbeginvaneenschooljaareengoedbeeldvormenvanhetzelfregulerendvermogenvanhunleerlingenenindiennodigaanpassenaandecapaciteitentotzelfregulatievaneenleerling.
Differentiatie
InhunonderzoekverondersteldenSchuite.a.(2011)reedsdatprocesgeoriënteerdeinstructiezoukunnenbijdragenaanhetzelfgereguleerdlerenvanleerlingenendaaropaansluitendaanhunmotivatie.Devoorwaardeisdatlerarenbijhuninstructieaanenbegeleidingvanleerlingenopeenvoldoendemanierrekeninghoudenmetdeleerbehoeftenenleervermogensvanindividueleleerlingen.Lerarenmoeteniniedergevalaanhetbeginvaneenschooljaareengoedbeeldhebbenvanhetzelfregulerendvermogenvanhunleerlingen.Afhankelijkvanditvermogenmoetendelerareneenkeuzemakenvoormeerofmindereintensieveenstructurerendebegeleidingvanhetleerprocesvanhunleerlingen.Aanvullendmoethetaansluitenvandeleerstofenbegeleidingbijdeleerbehoefteenleervermogensnietopcompetentieszijnwaarleerlingenaloverbeschikken,maardynamischopgevatwordeneninderichtinggaanvanwatVygotsky(1978,inSchuite.a.,2011)
![Page 27: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/27.jpg)
verklaardeals‘dezonevannaasteontwikkeling’.Je‘learningpotential’blijvenverkennen.Tevensishetbelangrijkdatdocentenbijhetaansluitenvandeleerstofendebegeleidingbijdeleerbehoeftenenleervermogensvanhunleerlingenbewustzijnvanhetrisicovannegatieveetiketteringopbasisvaninformatieoverhunprestatiesinhetverleden(Schuite.a.,2011)
Verwachtingendiewehebbenvanleerlingenalsdocentspelenhierineengroterol.HetzogenaamdePygmalioneffectbenoemddoorRosenthal,R.,Jacobson,L.(1968)houdtindatleraren,somsonbewust,verwachtingenhebbenvanbepaaldeleerlingen.Metdezeverwachtingensturenzeimplicietdeprestatiesvanleerlingen.Dezesturingkanzowelinpositievezin:hogeverwachtingenleidentotbetereprestatiesalsinnegatievezin:lageverwachtingenleidentotslechtereprestaties.Deverwachtingenvanlerarenzijndusessentieelvoordeprestatiesvanleerlingen.DeHeer-Heijboer(2014)noemtde4factoren,dieMcInerney&McInerneyaangevenalsgrondslagvoordeze‘self-fulfillingprophecy’;lerarenzijnwarmertoenaarleerlingen,waarzemeervanverwachten(klimaat),lerarengevendebetreffendeleerlingenmeerterugkoppelingophunhandelen(feedback),lerarengevenmeerenuitdagendermateriaalaandezeleerlingen(input)enlerarenstellendezeleerlingenmeerindegelegenheidvragentestellenenvragentebeantwoorden(output).
Verbindingmetdeleefwereldvanleerlingen
Leerlingenzijnmeergemotiveerdtotlerennaarmatedenieuweleerstofvoorheneengroteregebruikswaardeheeftofmeerbetekenisverleent.Decontextwaarbinnenkennistoegepastkanwordenverleentkenniszijnbetekenis.Dezegebruikscontextverleenthetlerendaneenzekerevormvanauthenciteit.Overdeeffectenvanauthentiekeleeromgevingenopdemotivatieenleerprestatiesvanleerlingenzijnoverigensbinnenhetprimairenvoortgezetonderwijsnogweinigonderzoeksgegevensbeschikbaar(Oostdame.a.,2007).Omtocheengoedeaansluitingbinnenhetonderwijstekrijgenbijdebetekenisverleningdoorleerlingengeldtdatvanuithetoogpuntvanlerarenzijzichmoetenverdiepeninenkennisbezittenvandeleef-eninteressewereldvanhunleerlingen(Heij,Ondaatje,Tokarski&VanVeen,2010,inSchuite.a.,2011).Hierbijmoetweleengoedeafwegingwordengemaakttussenenerzijdsdehier-en-nuinteressesvanhunleerlingenenanderzijdshetaanbiedenvankennisenvaardighedendiehetcompetentieniveauvanhunleerlingenvandatmomentoverstijgen(transcendentie).
Coöperatiefleren
UitonderzoekblijktvolgensSchuite.a.(2011)datervoldoendebewijsisvooreenpositiefeffectopdeleerlingenprestaties,gevoelensvanzelfwaardering,socialeondersteuningenwelbevindendoorcoöperatiefleren.Zeveronderstellenopbasisvandezegegevensdateffectiefsamenwerkendlerenkanbijdragenaanhetvervullenvandebasisbehoeftenvancompetentieensocialeverbondenheidendaarmeeaandemotivatievanleerlingen.Ditpositieveeffectkomtnietvanzelfmaarisabsoluutafhankelijkvandematewaarinlerarenerinslagenominhunbegeleidingvancoöperatieflerenaantesluitenbijhetsamenwerkendvermogenbinnengroepenenvanleerlingenafzonderlijk.
Naastdeinstructiegerelateerdefactorenspelenookdepersoonlijkheidgerelateerdefactoreneenrolindemotivatievanleerlingen.Hetzijndiefactorenindepersoonlijkheidvanlerarendievaninvloedzijnophunopvattingen,houdingengedragmetbetrekkingtotlesgevenendaarmeevormenkleurgevenaanhunberoepsidentiteit(Schuite.a.,2011)
Self-efficacy,motivatieenprofessioneelleren
Vanuitdeliteratuurkrijgtself-efficacyeensleutelroltoebedeeldenishetaannemelijkdatself-efficacyvanlerareneenpositiefeffectheeftopdemotivatievanhunleerlingen.MetbetrekkingtothetleraarschapbenoemenSchuite.a.(2011)dezefactorals‘hetvertrouwendatlerareninzichzelf
![Page 28: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/28.jpg)
hebbenombepaaldeeffectenbijleerlingentebewerkstelligendoormiddelvanhuneigengedrag’.Vanbelangvoorhetrealiserenvanself-efficacybijlerarenisdatzijvoordekortetermijnconcrete,helderedoelenformulerendieophunbeurtweeralsrelevantenbetekenisvolteverklarenzijnbinnnendecontextvanlangetermijndoelen.UitstudievanGeijsel(2009,InSchuit2011)blijktdatself-efficacyvanlerarensterkverbandheeftmethunprofessionelemotivatie.Lerarenmeteenhogeself-efficacyblijkenzichsterkeropprofessionaliseringterichtenenvertoneneenmeeronderzoekendehoudingomdeeigenlessenteverbeteren.Kruger(2010,inSchuite.a.,2011)enGeijsel(2009,inSchuite.a.,2011)geveninhunonderzoekweerdatindemotivatievanlerareneentoenameisteziennaarmatezijdewaardenendoelenvandeschoolmeer‘verinnerlijkt’hebbeninhunpersoonlijkedoelenalsleraar.Hetbevorderenvaneen’onderzoekendecultuur’enparticipatievebesluitvormingbinneneenschoolblijkenbevorderendtezijnvoordemotivatievanlerarenenhunself-efficacy.Vooraldeschoolleidingheeftdaarbijeencrucialeroltevervullen.Ditvaltbinnenhetbereikvanditonderzoek.VanuitdemotivatieprofielenvanleerlingenenonderwijsstijlenvandocentenwordtbinnendeonderzoekenvanVansteenkistee.a.(2009)enNiemiec&Ryan(2009)verderhetverbandgelegd.
DeHeer-Heijboer(2014)geeftaandatgoedgemotiveerdelerareneenaanstekelijkewerkinghebbenopdemotivatievanleerlingen.Alsdedocenteenbreedscalavandidactischebenaderingengebruikt,dezeaanpastaandeinhoudendecontextvanzijnleerlingen,leerdoelenheeftendezeverteltaanzijnleerlingen,danisditaanstekelijkvoorhunmotivatie.Alseendocenthetlouterdoetomzijngeldteverdienen,hetopdeplanningstaatwatgedaanmoetworden,ofalsdedocentweinigofgeeninteresseheeftvoorhetonderwerp,danishetmoeilijkvoorleerlingenomeenvakoflesinteressanttevinden.Eendocentverhindertgevoelensvancompetentieendoelmatigheiddoornegatief,nietopbouwendcommentaarenzalopdezemanierdestudiemotivatiebijzijnleerlingenondermijnen.
Onderwijsstijlenvanleerkrachten
Autonomieondersteuningversuscontrole
Decentralevraagblijfthoewijvanuitdeonderbouwingdoordetheorieënonsonderwijszokunneninrichtendatditleidttotgemotiveerdeleerlingenenmetnameautonoomgemotiveerdeleerlingen.Eenomgevingdiedaaraanvoldoetiseenonderwijsleeromgevingdiegekenmerktwordtdoorautonomieondersteuning,structuurenbetrokkenheid(Vansteenkistee.a.,,2009).Destijldiedeleerkrachtdaarbijgebruiktindeomgangmetzijnleerlingenheefteengroteweerslagopdekwaliteitvandezemotivatie.Doorstructurerendenautonomieondersteunendoptetredenkunnenleerkrachtenautonomemotivatieteweegbrengen(Reevee.a.,2004inVansteenkistee.a.,2007).InhetonderzoekvanReeve&Jang(2006)wordenmanierenvaninstructiegegevendieautonomieondersteunendwerken.Zoiseenautonomieondersteunendemaniervaninstructiefrequentenbewustbeantwoordenvaneendoordestudentgesteldevraag(Ja,daarhebjeeengoedpunt),hintsgevenofbemoedigendeopmerkingenmakenofdeleerlingdetijdgevenopzijneigenmaniertekunnenwerken.Zogevenzeookvoorbeeldenvangedragingenvanlerarendievooralalscontrolerendwordenervaren.Voorbeeldenvan‘çontrollinginstructionalbehavior’zijnhetstellenvandeadlines,indezinvaneengebrekaantijd(‘wehebbennogmaareenpaarminutentegaan’)ofhetgevenvanoplossingenofantwoorden,voordatdestudentzelfheeftkunnennadenkenoverhetantwoord/ontdekkenwathetantwoordwas.
![Page 29: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/29.jpg)
OpbasisvanReeve&Jang(2006)enandereonderzoeksgegevenscategoriserenVansteenkistee.a.(2007)driebelangrijkecomponenteninautonomieondersteunendeleerkrachtgedragingen.Deeerstecategoriegaatoverhetidentificerenvaninteressesenpersoonlijkewaardenvanleerlingendoordeleerkracht.Danproberenautonomieondersteunendedocentendezegeïdentificeerdeinteressesenpersoonlijkewaardentevoeden.Eenvoorbeelduitdezetweedecomponentkanzijnvaneenleerkracht,diedoorregelmatigoprechteenonvoorwaardelijkefeedbacktegeven,deleerlingblijftstimuleren.Dederdecomponentvaneenleerkrachtmeteenautonomieondersteunendeonderwijsstijlbehelsthetopbouwenvannieuweinnerlijkedrijfveren.Bepaalderegelsdiewordeningevoerdofoninteressanteleerstof,daarvanmoetmendezinmotiverenenkunnenverantwoordenwaaromhetwelaandachtverdient.Eenautonomieondersteunendgedragvaneendocent,diesituatiescreëertwaarinleerlingenhetgevoelhebbenaandebasisteliggenvanhunleergedrag,staathaaksopeendocentdieeencontrolerendehoudingheeft.Eencontrolerendehoudingvanleerkrachtenhoudtindatleerlingenmoetendoenzoalsdocenthetleerprocesvoorogenheeftenleerlingenverplichtwordenopeenbepaaldemaniertedenkenentehandelen.Erisdangeensprakevankeuze.Controlerendeleerkrachtgedragingenkunnenintweecomponentenwordenonderscheiden(Reeve&Jang,2006),namelijkuitvoerenvancontrolerendegedragingenenhetgebruikenvancontrolerendetaal.Encontrolerendeleerkrachtzalinz’ngedrageerderdenadrukleggenophetbehalenvangoedepunteninplaatsvanjeinspannningtebelonenbijhetlerenvannieuwleerstof.Eencontrolerendeendwingendetaalisdemanierwaaropdecontrolerendeleerkrachtdeleerlingenaanspreekt.Erwordtveelgesprokenin‘moeten’en‘verwachten’.Falendeleerlingenkunnenzemetgevoelensvanschuldenschaamtebelasten,wathennietalleenonderdrukzet,maarookleerlingenhetgevoelgeeftnietcompetenttezijn(Vansteenkistee.a.,2007).
Naastautonomiebiedenaanleerlingenishetgevenvanstructuureenbelangrijkevoorwaardeinhetmotiverenvanleerlingendoorstructurerendleerkrachtgedrag.Lerarenhebbendemogelijkheidoptweegebiedenstructuuraantebrengen,namelijkophetdisciplinairevlakenwatbetrefthetleerprocesvanleerlingen(Vaansteenkistee.a.,2007).Duidelijkeenconsistenteregelsaangeven,verwachtingenopstellenendieookconsequentopvolgenvormendestructuurdiedeleerkrachtaangeeftophetdisciplinairevlak.Leerkrachtenkunnendaarnaasthetleerprocesstructuren.Structuurbiedenisbelangrijkomdatjedaneensituatiescheptwaarinleerlingenzichcompetentvoelen.Wanneerleerlingennietwetenwatdeleerkrachtvanzeverwachtofgeenideehebbenhoezedeleerstofmoetenbehandelenofaanpakken,zullengeengevoelvancompetentiehebben.Onderstructuurwordenalleleerkrachtgedragingenverstaanwaarmeejeduidelijkheidbiedtaanleerlingen(Hornstrae.a.,2016).Dathoudtdanvooreenleerkrachtindathijduidelijkedoelstellingenvooreenleeractiviteitaangeeft,begeleidingaanbiedttijdensditleerprocesenzowelgedurendedeleeractiviteitalsernaeenleerlingvanfeedbackvoorziet.Leerlingenkrijgenopdiemaniereenhouvastaangeboden.Hettegenovergesteldevaneenstructurerendestijliseendocentmetenchaotischehouding.Dathoudtindateenleerkrachteenonsamenhangendeleeromgevingcreëert,dieonduidelijkiseenonvoorspelbaar.Leerlingenwetennietwatervanhunwordtverwachtendeleerkrachttreedtinconsistentenverwarrendop.
BetrokkenheiddieVansteenkistee.a.(2009)benoemenalsfactorvoordeontwikkelingvanautonomemotivatiestaatvooreenwarme,bezorgdeeneenoprechtgeïnteresseerdehoudingdiedeleerkrachtaanneemtnaarzijnleerlingentoe.Tegenhangerszijndedocentendiegeeninteresse
![Page 30: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/30.jpg)
toneninhunleerlingenenhunleefwereld.Hetgaathemlouteromkennisoverdracht.Vansteenkistee.a.(2009)noemtdezeafstandelijkedocentenookwelde‘verwaarlozendeleerkrachten’.
Steunvoorlerarenautonomie
Uitonderzoekisgeblekendatautonomemotivatieveelpositieveeffectenoplevert.Devraagdientzichaanwelkecontextdezegunstigevormvanmotivatiekanstimuleren.Hierinkan,uitgaandevandeZDT,eenautonomieondersteunendecontexteenfundamentelerolspelen.InNiemiec&Ryan,(2009)gevenzeaandatlesgevennietplaatsvindtbinneneenvacuüm.VolgensdeZDTisdebelangrijksteredendatlerareneencontrolerendeonderwijsstijlhanteren,inplaatsvaneenautonoomondersteunendeaanpak,deexternedrukisdieophenwordtuitgevoerd.DitblijktuitverschillendeonderzoekenonderlerareninCanadaenIsraël(Pelletiere.a.2002,Rothe.a.2007inNIemiec&Ryan,2009).VanuitdeZDTzijnhiervoor2verklaringentegeven.Teneerste,wanneerdebehoefteaanautonomiebijdocentenwordtgenegeerd,destegeringerishuncreatieveenergieenenthousiasmediezenaarvorenkunnenbrengentijdenshunlesgeefpraktijken.Detweedeverklaringisdatdehedendaagsedrukdieopleerkrachtenwordtuitgeoefendomtrentnadrukkelijkomschrevenopbrengstenbinnenhetonderwijshetterugvallenversterktopextrinsiekgerichtemaatregelendiemeerinspirerende,eninteressantelerarenactiviteitenbelemmeren,dieanderszoudenwordengebruikt.“Dusnaarmateschoolleidingenenbeleidsmakersvergetenrekeningtehoudenmetzoweldemotivatievanlerarenalsvanleerlingen,eninplaatsdaarvanvertrouwenopcontrolerendemaatregelendieverantwoordingafdwingen,zullendiegenendiebetrokkenzijnbijhetleerprocesachteruitgaaninmotivatieenleeropbrengst”(Deci&Ryan,2002,inNiemiec&Ryan,2009)
Integratievandemotivatietheorieënindepraktijk/conclusie
Lerarenals‘linkingpin’:intermediairmaatschappelijkesocialisatie–leerlingenmotivatie…………………………………………………………………..
![Page 31: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/31.jpg)
Bijlage
UitVansteenkistee.a.,2007
UitVansteenkistee.a.,2007
![Page 32: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/32.jpg)
Bronnenlijst
Beenhakker,M.&deGroot,T.(2017)Beterspelenenbewegenmetkleuters(2)LichamelijkeOpvoeding6,Jaargang105,16-19
Boer,J.P.L.,&Preuter,H.J.(2014)BachelorthesisALPO.UniversiteitUtrecht,mei2014
Borghouts,L.,Slingerland,M.,Weeldenburg,G.,Haerens,L.(2015)MotivatievanLeerlingen:dezeldeterminatietheorie.LichamelijkeOpvoeding8,6-9
Bosch,F.(2012)Krachttrainingencoördinatie.Eenintegratievebenadering.Rotterdam:2010Uitgevers
Cöp,J.(2014).Evenstiljuf.Ikleerzelfstandig!.Geraadpleegdop28-05-2018,vanhttps://wij-leren.nl/zelfstandig-werken.php
Dekkers,H.,&Meijnen,W.(2003).Onderwijsindemaatschappelijkecontext.InVerloop,N.,&Lowyck,J.(Red),Onderwijskunde:eenkennisbasisvoorprofessionals(pp.15-61).Groningen:Wolters-NoordhoffUitgevers.
Ryan,R.M.,Deci,E.L.Self-DeterminationTheoryandtheFacilitationofIntrinsicMotivation,SocialDevelopment,andWell-BeingAmericanPsychologist,january2000.UniversityofRochester,NewYork,USADirksen,G.,DeBoer,M.,Möller,H.,&Willemse,J.(2015).Breindidactiek,Helpenlerenmetbreinkennis.Utrecht:UitgeverijSynaps.Dweck,C.S.(2006)Mindset,thenewpsychologyofsucces.NewYork:RandomHouseHattie,J.(2014).Lerenzichtbaarmaken.Rotterdam:BazaltEducatieveUitgaven.Hornstra,L.,Weijers,D.,VanderVeen,I.&Peetsma,T.Motiverendlesgeven.HandleidingvoordocentenUniversiteitvanUtrecht,KohnstammInstituutenUniversiteitvanAmsterdam2016www.uu.nl/motiverend_lesgeven
Inspectievanhetonderwijs(2018)DeStaatvanhetOnderwijs:hoofdlijnenuithetonderwijsverslag2016/2017.Utrecht:InspectievanhetOnderwijs.
Kamstra,S.(2015)DeinvloedvaneenAutonomieOndersteunendeLeeromgevingopdeIntrinsiekeMotivatieenGepercipieerdeAutonomievanLeerlingeninhetVoortgezetOnderwijs.MasterOnderwijswetenschappen,OpenUniversiteitNederland
Krijgsman,C.,Vansteenkiste,M.,vanTartwijk,J.,Maes,J.,Borghouts,L.,Cardon,G.,Haerens,L.(2017)Performancegradingandmotivationalfunctioningandfearinphysicaleducation:Aselfdeterminationtheoryperspective.Learningandindividualdifferences,55(C),202-211.
Meusen-Beekman,K.D.,Joosten-tenBrinkeD.,Boshuizen,H.P.A.(2016)Deretentievanzelfregulatie,motivatieenself-efficacyinhetvoortgezetonderwijsnaformatieftoetseninhetbasisonderwijs.Pedagogischestudiën2016(93)136-153
![Page 33: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/33.jpg)
Marzano,R&Miedema,W.(2013)Lereninvijfdimensies.Modernedidactiekvoorhetvoortgezetonderwijs.Assen:VanGorcum.
Niemiec,C.P.&Ryan,R.M.Autonomy,competenceandrelatednessintheclassroom.Applyingsel-determinationtheorytoeducationalpractice.UniversityofRochester,NewYork,USA.
Patall,E.,Cooper,H.&Wynn,S.R.(2010)TheEffectivenessandRelativeImportanceofchoiceintheClassroom.JournalofEducationalPsychology2010,Vol.102,No.4,896-915
Peetsma,T.,HascherT.,Veen,I.Vander&Roede,E.,(2005).Relationsbetweenadolescents’selfevaluations,timeperspectives,motivationforschoolandtheirachievementindifferentcountriesandatdifferentages.EuropeanJournalofPsychologyofEducation,20(3)m,209-225.
Oostdam,R.,Peetsma,T.&Blok,H.(2007)Hetnieuwelereninbasisonderwijsenvoortgezetonderwijsnaderbeschouwd:eenverkenningsnotitievoorhetMinisterievanOnderwijs,CultuurenWetenschap.SCO-KohnstammInstituut,FaculteitderMaatschappij-enGedragswetenschappen,UniversiteitvanAmsterdam.
Reeve,J.&Jang,H.Whatteacherssayanddotosupportstudents’autonomyduringalearningactivity.Journalofeducationalpsychology,2006,………….
Rosenthal,R.&Jacobson,L.(1968)Pygmalionintheclassroom.Teacherexpectationandpupil’sintellectualdevelopment.NewYork:Holt,RinehartandWinston.
Slotboom,M.(2015)Basisbehoefteaanrelatie.LichamelijkeOpvoeding5,Jaargang103,34-36
Schuit,H.,deVrieze,I.&Sleegers,P(2011)Leerlingenmotiveren:eenonderzoeknaarderolvanleraren.Publicatierapport27RuuddeMoorCentrumOpenUniversiteitrdmc.ou.nl
Snoeren,F.M.M.(2008)DeArc’sSelf-DeterminationScale:validatievandeNederlandsevertaling.UniversiteitvanUtrecht
SchoolplanTongerlo,3juni2015
ScholingsprogrammaCPS,OMOTongerlo2017
Thijs,A.,Fisser,P.&Hoeven,M.vander(2014).21eeeuwsevaardighedeninhetcurriculumvanhetfunderendonderwijs.Enschede:SLOTricot,A&Sweller,J.(2007)Domain-SpecificKnowledgeandwhyTeachingGenericSkillsdoesnotworkwww.researchgate.netVanhoof,J.,vandeBroek,M.,Penninckx,M.,Donnche,V.,vanPetegem,P.leerbereidheidvanleerlingenaanwakkeren:principesdiemotiveren,inspirerenenwerken.UitgeverijAcco,2012
VanSteenkiste,M.,Sierens,E.,Soenens,B.&Lens,W.willen,moetenenstructuurindeklas:overhetstimulerenvaneenoptimaalleerprocesBegeleidZelfstandigLeren&AFL.16,FEBRUARI2007,37KatholiekeUniversiteitLeuven
![Page 34: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/34.jpg)
Sierens,E.&Vansteenkiste,M.Wanneer‘meerminderbetekent’:motivatieprofielenvanleerlingeninkaartgebracht.BegeleidZelfstandigLeren&Afl.24December2009,17.KatholiekeUniversiteitLeuvenenUniversiteitGent
Weeldenburg,G.,Zondag,E.,deKok,F.(2016)Spelinzicht.Eenspeler-enspelgecentreerdedidactiekvanspelsporten.JanLuitingfonds,Nieuwegein
Willingham,DanielT.(2009)Whydon’tstudentslikeschool?AcognitivescientistanswersquestionsabouthowthemindworksandwhatitmeansfortheclassroomJossey-Bass,SanFrancisco
Zimmerman,B.J.(2002)BecomingaSelf-regulatedLearner:anOverview,vol.41#2Spring2002,CollegeofEducation,OhioStateUniversity
www.spelenmetgedrag.nl(27-05-2018)
www.leraar24.nl/leerlingen-intrinsiek-motiveren/
https://www.leraar24.nl/app/uploads/Contact_Leraar_Leerling_Bijlage3_Adaptief_Ondewijs.pdf)
![Page 35: Boone, BC (Ben) Scholengroep Tongerlo · 5. Resultaten 5.1 literatuurverkenning 5.2 Onderzoeksdoel en onderzoeksvragen 6. Methode van onderzoek ... eigenlijke les, waardoor de opbrengst](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022042709/5f3f60919b173046827dd374/html5/thumbnails/35.jpg)