bouwen aan vlaanderen 04-2009
DESCRIPTION
Het vaktijdschrift voor de bouwTRANSCRIPT
Sportzwembad voor EkerenAppartementen op Auxilia
Gallo-Romeins TongerenKoninklijke Salons Zaventem
Duurzaam InfraxHoningzoet Meli
4Bouwen aan
Vlaanderen nuMMER 4 I 2009jAARGAnG 10 I 3 MAAnDElIjKS
www.bouwEnAAnvlAAnDEREn.bEvAKTIjDSCHRIFT vooR DE bouw
1
Partnersfor the Future
www.cordeel.be
We inspire at www.duco.eu NAT
UR
AL
CO
MFO
RT
INSI
DE
Het DucoSun Cubic zonweringsysteem staat in voor een optimaal evenwicht
tussen maximaal daglicht en minimale zonnehitte. Het is verkrijgbaar met
vaste of met elektrisch verstelbare lamellen. De rechthoekige vorm van de
‘Cubic’ lamellen zorgen voor een bijzonder strak design.
[email protected] - Bedrijvenlaan 2 - 8630 Veurne - Belgium - tel 058 33 00 66 - fax 058 33 00 67
DucoSun Cubic / Architecturale Zonwering
01092009_DUCO_BAV.indd 3 09-11-2009 11:49:27
Kantoren:Maatschappelijke zetel:
Boombekelaan 7, B-2660 Hoboken • Tel.: 00 32 (0)3 233 57 27 • Fax: 00 32 (0)3 226 35 17 • E-mail: [email protected] • www.emmerynv.beBTW 0450.669.423 • RPR Antwerpen • Fortis bank 220-0902595-46
Bijkantoren:231, rue Saint Honoré • 75001 Parijs – Frankrijk • Tel. : 0033 01 42 60 09 36 • N° INSSE SIRE FR 52.429.757.511
Ul. A.Mickiewicza 1B • 77-300 Czluchow – Polen • Tel.: 0048 60 73 52 714 • Fax: 0048 59 83 24 305 • NIP 843-14-98-196 • Regon 771550812 Konto PKO Bank Polska • 10201853-1106080-270-01
J a k a r t a – I n d o n e s I ë • L a g o s – n I g e r I a • J e d d a h – s a u d I a r a b I ä
Emmery Fire: Een modern concept voor automatische brandbeveiliging (lees: sprinklersystemen) voor de Bouw en Industrie.
Emmery NV’s filosofie is een logische vormgeving aan complete en effectie-ve brand-en veiligheidsbescherming, gebaseerd op een professionele geva-ren-evaluatie van het te beschermen gebied.
Moderne vernieuwingen en verbete-ringen van de systemen en haar com-ponenten worden op de voet gevolgd door ons intern proces van onderzoek, ontwikkeling en testen van installaties.
Door volledige analyse van de gevaren van brand en veiligheidsrisico’s verzeke-ren wij op onze manier de toevoeging van de essentiële veiligheidscomponen-ten in de installaties.
Deze grote aandacht voor detail verze-kert uitermate veilige en blus-zekere systemen.
Onze aktiviteiten: • ontwerp alle blussystemen volgens CEA – VdS
– APSAD – NFPA – LPCB• Sprinklersystemen• Detectie• Blusgas• Ondergrondse brandleidingen• Haspelinstallaties• Brandbluspompgroepen• 24/24 operationele onderhoudsdienst en in-
terventiedienst
2007032_bavl0407v.indd 1 12-12-2007 13:24:00
vooRwooRDDiscussiëren over De zin van bouwprojecten
Referenda zijn, behalve voor de constructeurs van kieshokjes, slecht voor de bouwsector. Dat
de Antwerpenaren de Lange Wapper wegstemden kwam niet als een verrassing. Want of het
nu om ondergrondse parkings ging (Gent, Sint-Niklaas, Lier) of een bibliotheek (Boechout),
alle totnogtoe sinds de Koningskwestie in de jaren vijftig gehouden referenda leidden tot een
overwinning van het neen-kamp. Vlaanderen is hierin niet uniek, getuige de recente Zwit-
serse afwijzing van minaretten. De Zwitserse Moslims doen er goed aan een delegatie naar
Sint-Niklaas te sturen. Want na de afwijzing van de ondergrondse parking werd daar gewoon
een ondergrondse parkeer…sleuf aangelegd. Het verschil tussen beide is niet heel duidelijk.
De discussie rond de Lange Wapper is er niet alleen één over bouw, maar ook één over
communicatie. Degelijke communicatie kan een project voldoende draagvlak verlenen.
Maar zelfs de beste communicatie heeft tijd nodig om haar boodschappen te verankeren.
En in de loop der jaren veranderen de inzichten. Een duidelijk voorbeeld is monumen-
tenzorg. In de jaren vijftigen vroege jaren zestig gold het demonteren en heroprichten
van historische gebouwen in openluchtmusea zoals Bokrijk als een voorbeeld van ver-
antwoord monumentenbeheer. Maar in de jaren zestig nam de stelling de bovenhand dat
historische bouwwerken best op hun oorspronkelijke plaats bleven. De aanleiding hier-
voor was de geplande overbrenging van een gebouwtje uit de oudste wijk van Antwerpen
naar Bokrijk. Antwerpse politici uit zowat alle toenmalige partijen gingen hiertegen in het
verzet. Toch zou het nog jaren duren eer de intussen tot stand gekomen Vlaamse over-
heid een krachtdadig monumentenbeleid op poten zette. Einde jaren zeventig telde heel
Vlaanderen bijna evenveel beschermde monumenten als … de stad Amsterdam.
Stilaan verschoof de discussie naar welke inspanningen zinvol waren. Het behoud van
een monument was in sommige optieken slechts zinvol als het ook een bestemming had.
Maar functie en behoud van het oorspronkelijk karakter gaan soms moeilijk samen. Een
modern landbouwbedrijf past niet altijd in een oude hoeve. Of een golfclub in een oud
kasteel. Soms kwam het tot een flexibele interpretatie van het woord ‘oorspronkelijk’,
soms tot dure, maar principiële oplossingen en soms bleven oplossingen uit. En op zeker
moment werd de Nederlandse taal verrijkt met een nieuw woord: Zen-monument. Dit
heeft niets te maken met Oosterse filosofie, maar is gewoon een afkorting voor ‘zonder
economisch nut’. In dit nummer komt het Brugse Zen-monument Sint-Joristoren aan bod.
Zijn aanwezigheid versterkt wel het antieke uitzicht van Brugge en draagt zo ook bij tot
de toeristische uitstraling van de stad en indirect dus ook tot de economie.
België schermt graag met ‘economisch’ nut, in de Verenigde Staten is ‘militair nut’ dikwijls een
prioriteit. Tijdens de regering van Ronald Reagan wou de initiatiefnemer van een nieuw bouw-
project voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek staatssteun verkrijgen. Waarop hij de
vraag kreeg of zijn project bijdroeg tot de verdediging van de staat. Zijn gevatte antwoord:
“Helemaal niet. Maar het maakt hem wel meer de moeite waard om verdedigd te worden.”
Koen Mortelmans
Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan
AnTwERpEn11 Nieuw sportzwembad voor Ekeren
16 Auxilia blijft Antwerpen-Centrum trouw
22 Klipperbuilding geeft Luchtbal nieuw elan
27 Nieuws VCB Antwerpen
lIMbuRG28 Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving
32 Klantgerichte engineering voor ATM
34 Nieuws VCB Limburg
ooST-vlAAnDEREn35 Nieuws VCB Oost-Vlaanderen
vlAAMS-bRAbAnT36 Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring
42 Stijlvolle salons op luchthaven Zaventem
48 Axa kantoorproject in hartje Europa
50 Wetenschapspark Arenberg
56 Woonproject Zwembadsite stimuleert Leuvense buurt
59 Nieuws VCB Vlaams-Brabant
COLOFONBouwen aan VlaanderenKwartaalvaktijdschrift voor de bouwJaargang 10 • nummer 4 • 2009Sinds 1999 • Verschijnt 4 x per jaar
veraNtwOOrdeLijke Uitgever
H.B.J.M. LouwersWildlaan 7Postbus 15, 3910 Neerpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E [email protected]
redaCtieadresKoen MortelmansKempenlaan 52160 WommelgemT +32 (0)3 3536066E [email protected]
redaCtieDave Cuypers, Luc De SmetVeerle Devos, Henri GielenEls Jonckheere, Koen MortelmansBram Souffreau, Michel Vanden HeedeBert Verbeke, Chantal Verrecas
BLadmaNagemeNtPhilippe BourdaT +32 (0)9 2209250M +32 (0)478 437543 E [email protected]
adverteNtiesFTP-server van Louwers Mediagroep:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: bavlWachtwoord: gastAdresgegevens:Postbus 15, 3910 Neerpelt, BelgiëT +32 (0)11 605540E [email protected]
seCretariaatManuela Depenbrock
FOtOgraFieMarc Sourbron e.a.
aBONNNemeNtprijs€ 35,00 per jaar excl. BTWABN Amro: 723-5404718-21t.n.v. Louwers Mediagroep BVBAo.v.v. Bouwen aan Vlaanderen.Informatie over abonnementen:T +32 (0)11 605540
adreswijzigiNgeNSchriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 15, 3910 Neerpelt, België
OpzeggiNgeNIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schrif-telijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.
dOeLgrOepBouwen aan Vlaanderen is een commu-nicatieplatform dat met name architec-ten, projectontwikkelaars, aannemers, installateurs, woningbouwcorporaties, gemeenten, overheidsinstellingen en op-drachtgevers uit alle betrokken regio’s van Vlaanderen informeert.
vOrmgeviNg/art direCtiONLogo Reclame- OntwerpbureauValerie BerbenRichard Kokx
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of ver-menigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aan-vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.
22Nieuw sportzwembad voor Ekeren
11
AnTwERpEn AnTwERpEn
Klantgerichte engineering voor ATM
Kinnarps blikvanger langs Brusselse ring
Infrax voorbeeld van duurzame aanpak
Sportzwembad voor EkerenAppartementen op Auxilia
Gallo-Romeins TongerenKoninklijke Salons Zaventem
Duurzaam InfraxHoningzoet Meli
4Bouwen aan
Vlaanderen NUMMER 4 I 2009JAARGANG 10 I 3 MAANDELIJKS
WWW.BOUWENAANVLAANDEREN.BEVAKTIJDSCHRIFT VOOR DE BOUW
1
voorpaGina:
Gallo-Romeins museum Tongeren respecteert omgeving
wEST-vlAAnDEREn60 Infrax voorbeeld van duurzame aanpak
65 Gemeenschapscentrum De Leest Izegem
68 Meli kiest voor esthetiek en milieu
71 Anubis spectaculairste Plopsaland-attractie
73 Restauratie Brugse Sint-Joristoren
74 Nieuws VCB West-Vlaanderen
SECToRnIEuwS75 Strepqes doet je vloer opleven
76 GET blijft innoveren
78 EasyFairs Industrie- & Projectbouw
79 Recycleerbare vinyltegel Saga2
80 Eurorent verruimt aanbod
81 Clean Site system
82 Column Hans Herbrant
83 Column Assumax
84 Nieuws CIB
88 Nieuws ORI
90 Nieuws BVA
92 Nieuws VCB
96 ‘Wie Doet Wat’ InHouD
32 36 60
ooST-vlAAnDEREn wEST-vlAAnDEREnvlAAMS-bRAbAnT
Waarom heeft archi-europe een oog voor architecten ?
deel uw expertise met de architecten in het kader
van de ‘permanente opleiding’,
haal voordeel uit onze ervaring op het gebied van advies en marketing,
ontwikkel en verhoog uw contacten met de Belgische en Europese
architecten, dankzij een compleet en specifiek aanbod van diensten,
gebruik onze Building Solutions nieuwsbrief: deze kan verzonden
worden naar 66 300 architecten in Europa,
toon uw bouwoplossingen in Archi-News
(digitale redactionale nieuwsbrief), verzonden naar 125 000 lezers,
adverteer uw architectuuroplossingen in de gedrukte Archi-News,
publiceer uw banner op onze website, en genereer zo “qualified trafic”
naar uw website,
toon uw producten in de speciaal ontwikkelde online building corners,
neem samen met ons deel aan internationale bouwbeurzen,
neem deel aan de internationale awards en wedstrijden
die Archi-Europe organiseert.
www.archi-europe.com/Icommunicatetoarchitects.htmwww.archi-europe.com/Iamarchitect.htm
als architect als fabrikant
wordt lid van ons gratis netwerk, meer dan 163.000 Europese architecten zijn reeds ingeschreven,
publiceer uw persoonlijke projecten en maak ze zichtbaar voor de complete architectuurgemeenschap en naar een groot aantal mogelijke klanten,
profiteer van een grote internationale visibiliteit, dankzij de Europese dimensie van Archi-Europe,
bezoek de internationale website,
gebruik de talrijke diensten: een maandelijkse informatie nieuwsbrief, volledige informatie over nieuwe technieken, materialen, innovaties,
internationale agenda van evenementen en wedstrijden,
publiceer video clips van uw mooiste projecten,
registreer u gratis voor de wekelijkse Buildings Solutions nieuwsbrief, en wordt als eerste op de hoogte gebracht van de nieuwe architecturale ontwikkelingen
wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de awards en wedstrijden die Archi-Europe organiseert,
ontvang gratis uitnodigingen voor internationale bouwbeurzen en evenementen,
verhoog het aantal bezoekers naar uw website.
Dennendreef 8 - B 3720 Kortessem
bezoek onze website : www.archi-europe.com
contacteer ons op : + 32 11 37 56 13
www.debie.com
Partner van BOUWEN AAN VLAANDEREN 9
vCb nIEuwS
Vlaanderen heeft nood aan doelgericht woonbeleidsplan
Vlaanderen heeft nood aan een meer planmatig woonbeleid. Dit betekent: vertrek-
ken van meer en beter onderbouwde cijfergegevens, op basis hiervan prioriteiten
stellen en vervolgens bij de uitvoering van het beleid deze kerndoelstellingen niet
uit het oog verliezen. De beleidsnota Wonen van minister Van den Bossche voor
2009-2014 stelt dat er een Woonbeleidsplan Vlaanderen moet komen maar vult
deze idee niet verder in. Nochtans is zo’n beleidsplan cruciaal. Het moet er zo snel
mogelijk komen.
Een gedegen omgevingsanalyse is daarbij essentieel. In de beleidsnota is deze
analyse nog te partieel. Zij bevat ook cijfers die in vraag worden gesteld of nuan-
cering behoeven. De nota gaat bijvoorbeeld uit van 844.000 bouwmogelijkheden
op bestaande percelen in woonzones. VLORO betwijfelt dat die percelen effectief
beschikbaar zijn. Volgens VLORO is het feitelijke aanbod veel kleiner. Zo zijn som-
mige bouwpercelen momenteel in gebruik als sportveld, tuin of parkeerterrein.
Sommige percelen komen ook zeer moeilijk vrij omdat ze moeilijk bereikbaar zijn.
Ze zitten bijvoorbeeld helemaal ingesloten tussen andere percelen.
Het is positief dat de minister het huursubsidiestelsel verder wil uitbreiden. Wij zijn
van oordeel dat de huursubsidies moeten worden uitgebouwd tot een volwaardige
tweede pijler in het Vlaamse woonbeleid, naast de traditionele sociale woning-
bouw. Maar volgens VLORO moeten de huursubsidies dan wel in de eerste plaats
gaan naar de huishoudens met de hoogste reële woonnood. Precies bij huursub-
sidies kan de overheid een zeer doelgroepgericht beleid voeren zonder getto’s te
creëren. VLORO vindt het dan ook geen goed idee om de huursubsidies al meteen
te verruimen tot mensen die op een wachtlijst voor een sociale woning staan. Op
die manier mist de overheid een unieke kans om echt sociaal te zijn.
De doelgerichtheid van het beleid komt bijkomend in het gedrang doordat de mi-
nister eraan denkt de inkomensgrenzen voor sociale woningen nog eens te ver-
hogen. Ook deze idee kan VLORO niet ondersteunen. De sociale woningen zul-
len op die manier meer en meer ten goede komen aan gezinnen die voldoende
koopkracht hebben om zonder overheidssteun een degelijke woning te kopen of
te huren. De sociale woningbouw zal de private woningbouwsector dan niet aan-
vullen maar de private markt integendeel concurrentie aandoen en zij zal nog
slechts in beperkte mate extra bouwactiviteit opleveren ten gunste van de meest
achtergestelde gezinnen.
Marc Dillen Gaëtan van de werve
Secretaris-generaal vzw VLORO Voorzitter vzw VLORO
Met Pellikaan heeft u een ervaren partner voor de totale realisatie van uw nieuwbouw, renovatie of uitbreiding.
Van ontwerp tot realisatie, alles in één hand.60 jaar internationale ervaring in algemene bouw en 40 jaar in leisure centers, wellness en sport.
Exploitatie van 6 eigen fitness-leisure centra.Eigen studie en uitvoering of in bouwteam met architecten en studiediensten.
Pellikaanbouw Brussel - Londen -Tilburg - Düsseldorf
Excelsiorlaan 1 - 1930 Zaventem Tel: 02/720.58.45 - Fax: 02/721.34.70 [email protected] - www.pellikaan.be
AnTwERpEn
BOUWEN AAN VLAANDEREN 11
Nieuw sportzwembad voor Ekeren
Het nieuwe zwembad is ge-
bouwd op een achteruitbouw-
zone van het L-vormige terrein
aan de Oorderseweg. Omdat
in ekeren, district van antwerpen, is afgelopen voorjaar het nieuwe sportzwembad De schinde geopend. Het is opgetrokken op de par-
keerplaats van het oude zwembad, dat tijdens de werken open bleef en nadien onder de slopershamer verdween. Het ging om een publiek-
private samenwerking (pps) met de stad antwerpen die resulteerde in een ‘design, build & maintain’ (DbM) opdracht. voor de realisatie
tekende een bouwteam bestaande uit pellikaan bouwbedrijf, axima contracting en het ingenieurs- en architectenbureau essa.
licht binnen brengt. Aan de andere lange
zijde en één korte zijde sluit er een laag-
bouw met een plat dak met asfaltbedek-
king op aan. Daarin zijn de kleedruimten,
het sanitair, een grote cafetaria, enkele
kantoren en de inkomhal ondergebracht.
De binnenmuren zijn in zichtmetselwerk
gelaten, de ramen zijn in aluminium. De
buitenkant van de zwemhal is bekleed met
multiboardplaten, de binnenmuren en de
vloer zijn betegeld. Het spantdak rust op
16 ronde kolommen. ➡
Tekst: Henri GielenFoto’s: Pellikaan Bouwbedrijf
De laagbouw in baksteen met daarachter de ellipsvormige zwemhal met gordijngevel en ver-der bekleed met multiboardplaten.
De laagbouw in baksteen met daarachter de ellipsvormige zwemhal met gordijngevel en ver-der bekleed met multiboardplaten.
De zwemhal met spantdak.De zwemhal met spantdak.
Het dak van de zwemhal rust op kolommen.Het dak van de zwemhal rust op kolommen.
daarvoor de parking van het oude zwem-
bad moest verdwijnen, legde Pellikaan op
de groenzone aan de straatkant een voor-
lopige parking in gebroken steenslag aan.
Het bestaande zwembad is na voltooiing
van de werken in één maand tijd gesloopt
om plaats te maken voor een nieuwe
groenzone. Die moet net als de parking
nog worden aangelegd, vermits de eigen-
lijke buitenaanleg niet in de opdracht zat.
De ellipsvormige ca. 6 m hoge zwemhal
biedt onderdak aan een wedstrijdbad van
25 bij 14 m met 6 banen en een instructie-
bad van 14 bij 5 m. Het is geen recreatie-
zwembad en heeft dus bijvoorbeeld geen
glijbaan, het dient alleen voor zwem- en
watersportwedstrijden, zoals waterpolo,
en de trainingen daarvoor. Een van de lan-
ge zijden is een grote gordijngevel die het
Inducon zwembadafdekkingen zijn spaarzame types. Ze
houden uw zwembad lekker warm. Niet alleen ’s nachts
maar ook tijdens de stille uren overdag. Dat scheelt u al
gauw zo’n 60% op de energiekosten van uw zwembad.
Inducon ontwerpt, fabriceert en installeert moderne
energiebesparende folie- en lamellenafdeksystemen op
maat. Het revolutionaire Indubrella systeem bestaat uit
een dun doek dat als een soort paraplu over het bassin
wordt gespannen.
Inducon afdekkingen zijn er voor bestaande en nieuwbouw
baden, in de open lucht of overdekt, voor vrijwel elke
bassinvorm. Wilt u kennismaken met onze spaarzame
types? Bel, mail of fax Inducon voor meer informatie en
kijk op www.inducon.nl
SP
AA
RZ
AA
M
Bathoorn 3, NL-9411 SE Beilen
Telefoon +31 (0)593 - 332181 • Fax +31 (0)593 - 331544
E-mail [email protected] • Website www.inducon.nl
BEW
EEG
BA
RE
VLO
EREN
–
ZW
EMB
AD
AFD
EKK
ING
EN
–
KEE
RW
AN
DEN
–
ZO
NN
ECO
LLEC
TOR
EN
BOUWEN AAN VLAANDEREN 13
PARTICIPANT AAN HET WOORDAXIMA CONTRACTING – VENTILATIE EN VERWARMINGAxima Contracting Vlaanderen (Aartselaar) leverde en plaatste, in opdracht van Pellikaan Bouwbedrijf, het
ventilatie- en verwarmingssysteem voor het zwembad De Schinde. Axima Contracting is een dochterbedrijf
van GDF-Suez en naar eigen zeggen de grootste HVAC-specialist op de Belgische markt. Naast de speciale
zwembadventilatietechnieken installeert het bedrijf HVAC- en piping installaties in alle soorten gebouwen,
van kantoorgebouwen tot specifieke industriële projecten, zowel in de micro-elektronica als in de farma-
ceutische nijverheid.
Branchmanager Steven Bultiauw: “Axima Contracting heeft De Schinde uitgerust met een ventilatiesysteem
met drie luchtgroepen. Het 25 m-bad wordt geventileerd en verwarmd met 28.000m2/h lucht, die ingebla-
zen wordt via centraal gelegen gecoate kanalen. Een afzonderlijk ventilatiesysteem (6.750 m2/h) ventileert
en verwarmt de natte ruimtes, zoals de kleedkamers. Alle overige ruimtes worden standaard verwarmd
met radiatoren en klassieke ventilatiesystemen. Om energie te besparen gebeurt de aanmaak van het
CV-water in twee condenserende ketels (circa 580 kW) en zijn de ventilatieluchtgroepen uitgevoerd met
recirculatiesecties om het aandeel ventilatielucht optimaal te benutten. Dit alles wordt intelligent gestuurd
via een PLC-computer.”
PPSVoor dit project schreef de stad Antwer-
pen in 2004 een PPS-aanbesteding uit,
die einde dat jaar het bouwteam van Pel-
likaan Bouwbedrijf, Axima Contracting
en het ingenieurs- en architectenbureau
ESSA (Diest) als winnaar opleverde. Het
betrof een zogenaamde design, build &
maintain opdracht, waarbij de aannemers
niet alleen instaan voor de bouw zelf,
maar gedurende dertig jaar ook voor het
onderhoud. Wegens administratieve pro-
blemen konden de werken pas einde no-
vember 2007 van start gaan. “De techno-
logische evolutie stond intussen niet stil,”
zegt Eddy Vanden Heuvel, commercieel
directeur van Pellikaan Bouwbedrijf. “We
hebben geprobeerd de nieuwste technie-
ken van duurzaam energiegebruik alsnog
in het project te integreren, voor zover
dat technisch en budgettair mogelijk was.
Dit tot tevredenheid van het Antwerpse
stadsbestuur, dat een voortrekkersrol wil
spelen op het gebied van energiebespa-
rende maatregelen.”
Uitleg over die technische optimaliserin-
gen geeft projectleider Siegfried Decoster
(Abssis). “Het gaat om een systeem van
warmterecuperatie, dat de warmte van de
afgezogen lucht recupereert om daarmee
de aangezogen koude lucht al voor een
stuk op te warmen. Mee omdat de glasnor-
men ondertussen verstrengd zijn, hebben
we van de vertraging gebruik gemaakt om
hoogrendementsglas te plaatsen. Verder
recupereren we het regenwater om er de
toiletten mee te spoelen. Het regenwater
dat we niet kunnen bufferen, komt terecht
in een open infiltratiebekken dat over een
breedte van 5 m rond het nieuwe gebouw
ligt en met gras bezaaid is. Voor zonne-
energie was het te laat en was de inplan-
ting van het complex ook niet ideaal.”
Ondertussen was ook de EPB-regelgeving
(energieprestatie- en binnenklimaatregel-
geving) in Vlaanderen van kracht gewor-
den. Eddy Vanden Heuvel: “Om ons project
daarmee in overeenstemming te brengen,
hebben we extra aandacht besteed aan de
luchtdichtheid, de verluchting, de vocht-
en dampdichtheid, de raamaansluitingen
en de vloerisolatie.
En dat zonder meerprijs voor de stad,
aangezien een design & buildopdracht
een resultaatverbintenis tegenover de op-
drachtgever inhoudt.” ➡
De binnenmuren en de vloer van de zwemhal zijn volledig betegeld.De binnenmuren en de vloer van de zwemhal zijn volledig betegeld.
De inkomhal.De inkomhal.
AnTwERpEn
Desta nvHeerle 11
2322 Hoogstraten
Tel.:+32(0) 3 315 70 99
Fax:+32(0) 3 315 81 48
www.desta.be
2990450_desta.indd 1 04-12-2009 13:39:32
AXIMA Contracting speelt een vooraanstaande rol op de Belgische markt van klimaat engineering. Haar know-how in HVAC- en sprinkler-installaties steunt op meer dan 30 jaar ervaring en wordt toegepast in de meest uiteenlopende infrastructuren: industriële complexen, kantoorgebouwen, hotels, ziekenhuizen, luchthavens, ruimtevaartcentra, elektrische centrales, enz.
AXIMA Contracting maakt deel uit van de Belgische entiteit van GDF SUEZ Energy Services. Deze groepeert AXIMA Contracting, Fabricom, COFELY Services en hun fi lialen, en stelt 11.500 mensen tewerk en heeft in 2008 een omzet geboekt van 1,65 miljard euro.
AXIMA createsa better climate
www.axima-gdfsuez.be
Vluchtenburgstraat 52630 Aartselaar - BELGIËtel. 32 3 870 72 00fax 32 3 877 22 [email protected]
BOUWEN AAN VLAANDEREN 15
AnTwERpEn
PARTICIPANT AAN HET WOORDINDUCON – ROLAFDEKKING ZWEMBADENInducon (Beilen, Nederland) is een internationaal leverancier van energiebesparende zwembadafdekkingen
en dit al sinds 1978. Ze worden op maat gemaakt, zowel voor bestaande situaties als voor nog te bouwen
zwembaden. Inducon biedt vier soorten afdekkingen aan: het lamellen vouwsysteem, het lamellen rolsys-
teem, folie-afdekkingen en Indubrella-afdekkingen. Het bedrijf levert ook beweegbare vloeren, keerwanden
en zonnecollectoren.
In het nieuwe zwembad van Ekeren heeft Inducon twee lamellen rolafdekkingen geplaatst. Bedrijfsleider
Jan de Vries: “Deze afdekking is een aaneenschakeling van robuuste hard-pvc-lamellen, die om een as
worden gewikkeld. Die as kan op verschillende plaatsen worden geplaatst, in Ekeren is ze ingebouwd in
de bodem van het bad. De schacht voor de lamellen wordt met een automatisch draaiende klep afgedicht.
Het kleine bad kreeg een dubbelwerkende rolafdekking met twee afdekkingen op één oprolas, die bij het
afrollen elk een kant opgaan. Het grote bad is uitgerust met twee lamellen dekens naast elkaar, die door
één motor worden aangedreven. De afdekking is fraai weggewerkt achter een draaibare klep. Het uitrollen
en opbergen gaat met een druk op de knop.”
DBM-BouwteaMPellikaan Bouwbedrijf is helemaal gewon-
nen voor de bouwteamformule, voegt de
commercieel directeur eraan toe. “Het
grote voordeel is dat wij als aannemer
van meet af aan mee kunnen plannen met
de architect en zo onze praktijkervaring
kunnen inbrengen. Dat leidt tot een goed
evenwicht tussen het architecturale en het
bouwtechnische, waarbij beide partners
samen naar oplossingen voor mogelijke
problemen zoeken. In de klassieke aanbe-
stedingsformule is het voor de aannemer
bijna onbegonnen werken om het project
bouwtechnisch te optimaliseren.” Nogal
wat opdrachtgevers vrezen dat bij ‘design,
build & maintain’-contracten meer tijd
verloren gaat aan de voorbereiding van
hun project. Volgens Eddy Vanden Heuvel
is die voorbereidingstijd vaak zelfs korter
omdat architectuur en prijsbepaling sa-
men verlopen. “Met een goed voorbereid
dossier win je altijd omdat er nog weinig
aanpassingen noodzakelijk zijn tijdens de
rit. Te meer daar de medeaannemers voor
de verschillende technieken van in een
vroeg stadium mee rond de tafel zitten.
Zij hebben er alle belang bij om de beste
technische oplossingen voor te stellen en
uit te voeren, aangezien ze de installaties
gedurende dertig jaar moeten onderhou-
den. Voor de opdrachtgever is er het bij-
komende voordeel dat dit soort contract
een resultaatverbintenis inhoudt.” ❚
TECHNIsCHE FICHEOpdrachtgever: stad Antwerpen
Ontwerp en technische studies:
ingenieurs- en architectenbureau Essa (Diest)
Hoofdaannemer:
Pellikaan Bouwbedrijf (Zaventem)
Projectleider: Abssis (Wauthier-Braine)
Klimaatengineering en maintenance:
Axima Contracting Vlaanderen (Aartselaar)
Zwembadafdekking: Inducon (Beilen, Ned.)
Kostprijs: 5,5 miljoen euro
Start werken: november 2007
Einde werken: mei 2009
De ontvangstbalie.De ontvangstbalie.
Het sportzwembad dient voor zwemwedstrijden (6 banen) en watersporten zoals waterpolo.Het sportzwembad dient voor zwemwedstrijden (6 banen) en watersporten zoals waterpolo.
Het cafetaria met zicht op de zwemhal.Het cafetaria met zicht op de zwemhal.
16 BOUWEN AAN VLAANDEREN
AnTwERpEn
Nieuwbouw vervangt bestaande polikliniek
Auxilia blijft Antwerpen-Centrum trouw
De VTB heeft al jaren geleden
haar diensten in Zwijndrecht
gecentraliseerd. “Het gebouw
langs de Sint-Jacobsmarkt was
echt uitgeleefd en te weinig flexibel om
het te herbruiken. Ook voor het bestaan-
de gebouw van Gezondheidszorg – niet
versleten, wel verouderd – was afbreken
en vervangen door nieuwbouw veruit
de beste oplossing,” verklaart architect
Jef Van Oevelen, die de integratie van
de twee panden voorstelde. “Het zieken-
fonds heeft niet de volledige oppervlakte
van beide panden nodig, maar de aankoop
van het VTB-gebouw was wel een ideale
oplossing om en de permanente werking
van de polikliniek en een vlot verloop
van de bouwwerken te verzekeren.” Het
nieuwbouwproject kreeg de naam Auxilia
mee, afgeleid van het Latijnse woord voor
hulpverlening.
Door de grotere beschikbare oppervlakte
kwam er wel ruimte voor een bijkomend
programma. “Dit omvat het centraliseren
en uitbreiden van het intern opleidings-
centrum, de uitbouw van een informatie-
centrum annex bibliotheek en een audito-
rium met 150 plaatsen. Bovendien kunnen
we op de verdiepingen meer dan dertig
appartementen in het geheel integreren.
Hoeveel precies kan Gezondheidszorg in
een laat stadium bepalen, want de inde-
ling is vrij flexibel. Het aanbod zal zowel
studio’s omvatten als woongelegenheden
tot 140 m2, stuk voor stuk met terras.” De
verkoop van de appartementen kan een
deel van de investering compenseren. “De
economische haalbaarheid was tijdens de
ontwerpfase een belangrijk gegeven.
Bovendien dragen we zo bij aan de hui-
dige maatschappelijke vraag om in steden
woon- en werkfuncties te combineren.
Gezondheidszorg, een vzw die huisvesting verleent aan de vzw Medisch centrum en
aan diensten van cM antwerpen, koesterde al geruime tijd plannen om haar poli-
kliniek in hartje antwerpen te verbouwen. De ligging van het pand, op de hoek van
de sint-jacobsmarkt en de sint-annastraat, maakte het echter lang onmogelijk die
plannen uit te voeren zonder de permanentie van de medische hulpverlening in het
gedrang te brengen. Dat probleem is nu opgelost, door de integratie van het vroegere
vtb-complex in het nieuwe geheel.
Tekst: Koen MortelmansFoto’s: Lke Van Oevelen
AnTwERpEn
BOUWEN AAN VLAANDEREN 17
Grondplan van het gelijkvloers.
Een ander actueel aandachtspunt is ener-
giezuinigheid. Door het compacte volume
en het toepassen van aangepast geselec-
teerd isolatiediktes en materialen berei-
ken we een K-peil van 45.” Een technisch
hoogstandje is de licht geperforeerde
ventilatiewand van de aula, die tevens
over uitstekende akoestische eigenschap-
pen beschikt.
Jef Van Oevelen en zijn medewerkers
hebben de verschillende kabinetten en
onderzoeksruimtes uitgetekend volgens
samenwerking tussen de specialisaties en
ze ruimtelijk gegroepeerd rond een bin-
nentuin met patiokarakter op niveau -1. De
nieuwbouw telt twee ondergrondse en zes
bovengrondse niveaus. De appartemen-
ten zullen de vier hoogste niveaus in be-
slag nemen en krijgen drie toegangen op
straatniveau. Hun bewoners zullen boven-
dien over ondergrondse parkeerplaatsen
en bergingen kunnen beschikken.
“Op de verdiepingen worden ze verder
ontsloten via galerijen langs de noord-
waarts georiënteerde achtergevel.” On-
dergronds komen er in totaal 123 parkeer-
gelegenheden. ➡
BOUWEN AAN VLAANDEREN 19
AnTwERpEn
Naast de bewoners van de appartementen
vinden ook de medische staf en de perso-
neelsleden van de polikliniek er een plekje
voor hun wagen.
GeVeluitzichtDe grijze gevelsteen, waarin de buiten-
gevels worden opgetrokken, heeft een
neutraal karakter, maar is ook erg onder-
houdsvriendelijk. “Er komen wel enkele
witte accentmuren, maar alleen bij de ap-
partementen. En dan nog uitsluitend mu-
ren die van het straatniveau inspringen
of onzichtbaar blijven vanaf de straat.”
Blikvangers worden wel de inkompartijen.
“Omdat ze niet alleen ingesneden zijn in
het verder strakke bouwvolume, maar ook
omdat ze twee niveaus overspannen en
een hoogte van 6 m bereiken. Dit is niet
alleen het geval voor de inkom van de po-
likliniek, maar ook voor die van de appar-
tementen.” Dit inkomconcept verhoogt in
hoge mate de transparantie van de poly-
valente ruimte er vlak achter.
Na de asbestverwijdering en de afbraak
van de bestaande VTB-gebouwen, het
aanbrengen van een soil-mix palenwand
en onderschoeiingen met VHP-palen zijn
de kelders verder uitgegraven tot op een
diepte van 7,5 m. Bemaling was noodza-
kelijk, want het grondwaterpeil bevindt
zich hier op -4 m. In juni 2009 kon de
grote bouwkraan geïnstalleerd worden.
“Werken in een dichtbebouwde stedelijke
omgeving heeft een heel eigen problema-
tiek,” zegt Theo Van Hemelrijk van hoofd-
aannemer Vanhout. “Zo moesten we onze
torenkraan op het bouwperceel zelf aan-
brengen, verankerd in de betonvloer van
de parking op niveau -2. We gebruikten
een kraan met een hoogte van 43,8 m en
een gieklengte van 50 m, met tegengiek
van 17,7 m. Op de plaats van de kraan is
het beton wel 2 m dik! Voor de montage
van de torenkraan gebruikten we twee
mobiele kranen van Sarens. De eerste was
eigenlijk een hulpmiddel voor het monte-
ren van de eigenlijke montagekraan. Die
had zelf een reikwijdte van 44 m en een
hoogte van 56,5 m. Ze stond op de hoek
van Sint-Jacobsmarkt en de Lange Sint-
Annastraat , zowat 38 m uit de as van de
torenkraan.
De montage vlak voor de bouwput, was
niet mogelijk, vanwege de aanwezige
tramsporen. De Lijn gaf die ruimte al-
leen vrij tussen 01.00 en 4.30 uur. Dat
was uiteraard niet werkbaar voor ons.”
Vanhout had slechts één dag nodig voor
de opbouw van de montagekraan en het
plaatsen,over de gebouwen heen, van de
torenelementen en de cabine van de to-
renkraan. “Op de tweede dag hebben we
de giek ,de tegengiek en de tegengewich-
ten geplaatst ,waarna de afbouw van tele-
scopische kraan kon gebeuren. Het zwaar-
ste te monteren gewicht was de cabine
van 11 ton. De torenkraan is zo opgesteld
dat ze voor beide bouwfasen kan worden
gebruikt. Ze zal dus drie jaar ter plaatse
blijven.”
De fasering is eenvoudig: na het slopen
van het VTB-gebouw en de voltooiing
van de nieuwbouw op die plaats kan de
polikliniek daarheen verhuizen en begint
de tweede fase, de bouwwerken aan het
oorspronkelijke gebouw.
“De werken in de kelders vormden een
zeer moeilijk aspect in de opbouw “ legt
Harry De Smet van Ingenieursbureau De
Smet- Verlinden- Van Staeyen (DSV) uit.
“Veel oude funderingen zaten in de weg
en moesten verwijderd worden. We von-
den ook bestaande betonbalken in de
funderingsmuren langs de straatkant. Die
moesten we op een speciale wijze opvan-
gen en ondersteunen om de stabiliteit van
deze muur niet in het gedrang te brengen.
Aangezien Axilla tot op niveau - 2 reikt
maakten we gebruik van een secanspa-
lenwand, die de zijdelingse druk van de
buren opneemt. ➡
Meer dan een aannemer !
Lammerdries 12 - 2440 GeelTel.: +32 (0)14 25 16 11 - Fax: +32 (0)14 25 16 00
www.vanhout.eu
● sanitaire en brandbestrijdingsinstallaties● verwarming, verluchting en klimatisatie● elektrotechnische uitrusting● transportsystemen● bijzondere medische technieken
met rationeel gebruik van energie, water en grondstoffenin het kader van ecologisch en duurzaam bouwen
Voor alle vacatures, contacteer:Edwin SEGERS Ing. Bouwkunde en ElektromechanicaIlse CROMHEEKE Lic.Wetenschappen
Sportstraat 42 - 44 - 2160 WOMMELGEM - e-mail: [email protected] - www.botec.betel: 03 354 36 18 - fax: 03 354 41 92
Ingenieursbureau voor bouw en techniek
BOUWEN AAN VLAANDEREN 21
AnTwERpEn
Zo bekwamen we een open bouwput. Een
opvallende constructie is zeker de grote
overspanning van de aula. De ondersteu-
ning behoort tot de bouwfase 1 en de aula
zelf tot de fase 2. We troffen de nodige ge-
detailleerde maatregelen om zonder veel
hinder voor het al eerder afgewerkte deel
fase 2 te kunnen uitvoeren.”
DSV heeft al de nodige ervaring met wer-
ken in stedelijke omgeving met complexe
bouwgeschiedenis. Op de Stadscampus
van de Antwerpse Universiteit bijvoor-
beeld, op amper 100 meter van Auxilia.
Maar ook bij een verbouwing van het
Antwerpse Fotografiemuseum, bij het La-
motproject in Mechelen en de podiumzaal
Schaliken, langs de grote markt van He-
rentals.
“De combinatie van drie verschillende
functies woog door op de technieken,”
aldus Tom Mertens van studiebureau Bo-
tec, dat de technische infrastructuur voor
zijn rekening nam. “Vooral de repetitivi-
teit van de appartementen, die allemaal
individueel sanitair, gas en elektriciteit
moeten krijgen, weegt door op de indeling
van de onderste bouwlagen. Complex zijn
eveneens de werken aan de verwarmings-
installatie. Want de centrale stookplaats
maakt deel uit van de eerste bouwfase.
Pas later worden de andere installaties,
die tot fase 2 behoren, ermee verbonden.
Ook de vervanging van de hoogspannings-
cabine van de VTB was geen sinecure. Die
cabine moesten we tijdelijk op straat op-
stellen.” ❚
TECHNIsCHE FICHEOpdrachtgever:
Gezondheidszorg vzw, Antwerpen
Architect: Architektenburo Jef Van Oevelen,
Ekeren
Studiebureau stabiliteit: De Smet - Verlinden -
Van Staeyen, Antwerpen
Studiebureau technieken:
Ingenieursbureau Botec, Wommelgem
Hoofdaannemer: Vanhout, Geel
Start werken: oktober 2008
Einde werken: 2012
Vloeroppervlakte: 12.613 m2