FEBIGA vzwFederatie van BiogasbedrijvenDulle-Grietlaan 17/119050 Gentbrugge (Gent)

Tav. Aan wie het aanbelangt

Datum: Jaargang 2015

Betreft: Octopusnota wat betreft de rol van biogasproductie in Vlaanderen

FeBiGa ?

FeBiGa vertegenwoordigt 95% van alle Vlaamse grote biogasbedrijven (39 in totaal) met een totaal geïnstalleerd vermogen van 100 MW. Biogasproductie uit afvalwaterzuivering (UASB), rioolwaterzuivering (RWZI), stortgas, GFT- en pocketvergisting wordt niet door FeBiGa vertegenwoordigd.

FeBiGa wil als beroepsfederatie van biogasbedrijven een betrouwbare gesprekspartner worden voor overheidsinstanties en de politieke wereld, ministers en kabinetten. Het centrale doel is om de maatschappelijke ondersteuning voor de Vlaamse biogasbedrijven te verhogen door te werken aan de geloofwaardigheid van de biogassector. Biogasbedrijven willen in de toekomst als vaste waarde worden beschouwd op het vlak van hernieuwbare energie én hun maatschappelijke bijdragen op het vlak van leefmilieu en landbouw gevaloriseerd zien. FeBiGa geeft aan dat 50% van haar leden tijdens deze Vlaamse legislatuur (2014-2019) op het einde komen van hun 10-jarige periode van gewaarborgde minimumsteun. Na afloop van deze termijn heerst de omstandigheid dat er grote onduidelijkheid is (lees ‘exploitatieonzekerheid’) wat betreft de verlengingsvoorwaarden. Hierdoor dreigen voornoemde biogasbedrijven geen of onvoldoende steun meer te krijgen wat kan leiden tot stopzetting van de sector, hetgeen verzoek om spoedbehandeling motiveert

Biogasproductie in een notendop ?

Biogas is een mengsel van hoofdzakelijk methaan (55%-65%) en koolstofdioxide (35%-45%) dat ontstaat door afvalverwerking nl. het anaeroob (zonder zuurstof) vergisten van organische reststromen zoals mest, slib, energieteelten, gewasresten en industrieel organisch biologisch afval (OBA). Vanwege de gunstige verbrandingswaarde van biogas is de maatschappelijke inzetbaarheid zeer groot en divers:1. Biogas kan worden ingezet voor de productie van zowel groene stroom als groene

warmte in warmtekrachtinstallaties (lees ‘WKK’);2. Biogas kan worden ingezet op het aardgasnetwerk na opzuivering tot aardgaskwaliteit

(‘biomethaan’ of ‘groen gas’ genaamd), hetgeen de consument toelaat met deze duurzame energiebron te koken, verwarmen …;

3. Biogas kan worden ingezet als hernieuwbare biobrandstof in de vergroening van het voertuigenpark idvv. bio-LNG, bio-CNG;

4. Biogas kan worden ingezet voor productie van grondstoffen in de chemie;

Na vergisting blijft als restproduct “digestaat” over (lees ‘het gistingsresidu of natte eindproduct’) wat een sterke landbouwkundige waarde heeft door de aanwezigheid van stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K) in direct opneembare vorm voor landbouwgewassen, hetgeen kan worden ingezet als alternatief voor kunstmest. Tot slot, draagt productie van biogas bij tot verdere reductie van het broeikasgas, methaan.

Semantische verwarringen ?

FEBIGA vzwFederatie van Biogasbedrijven

Dulle-Grietlaan 17/11, 9050 Gentbrugge – BELGIUM. T +32 472 85 87 55BTW BE0508897632 IBAN BE46 7340 3575 6936

FeBiGa probeert consequent over biomassaverbranding, biomassavergisting (of biogasproductie), biomethaan (of groen gas) te spreken. Febiga wil ook duidelijkheid scheppen over de gebruikte termen. Om u van dienst te zijn en verdere semantische verwarringen te vermijden, zetten wij de meest gebruikte begrippen voor u onder elkaar:

Hernieuwbare energiebronnen Wind, zonne-energie, aardwarmte, golfenergie, getijdenenergie, waterkracht, biomassa, stortgas, rioolwaterzuiveringsgas en biogas.

Biomassa De biologisch afbreekbare fractie van producten, afvalstoffen en residuen van de landbouw- met inbegrip van plantaardige en dierlijke stoffen-, de bosbouw, de visserij- en aquacultuursector en aanverwante bedrijfstakken, alsmede de biologisch afbreekbare fractie van industrieel en huishoudelijk afval.

Biogas zie ‘biogasproductie in een notendop’

BiomethaanOnder biomethaan (ook ‘groen gas’ genaamd) wordt verstaan het biogas dat is opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit met een methaangehalte van ca 90%. Biomethaan kan worden ingevoerd in het aardgasnet en/of worden gebruikt in aardgasmotoren. Voor transport is het dan biomethaan als transportbrandstof of bio-CNG.

Bio-CNG CNG staat voor ‘Compressed Natural Gas’ wat maakt dat bio-CNG verwijst naar gecomprimeerd biomethaan. 

Bio-LNG of LBM/LBGBiomethaan kan ook vloeibaar worden gemaakt door het te koelen tot ongeveer -160 graden. We spreken dan van ‘liquefied biomethane (LBM)’. Ook wordt de term liquefied biogas (LBG) of bio-LNG gebruikt. 

Bio-SNG SNG staat voor ‘Synthetic Natural Gas’ en wordt geproduceerd door vergassing van houtachtige biomassa of bijvoorbeeld steenkool. Bij gebruik van houtachtige biomassa spreken we van bio-SNG. Op het gebied van grootschalige vergassing van biomassa is nog een aantal jaren onderzoek nodig voordat commerciële productie mogelijk is. 

Er dient een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen biomassaverbranding en biomassavergisting !! Waar biomassaverbranding gebruikt maakt van hoofdzakelijk houtachtige materialen (zoals geïmporteerde houtpellets uit het buitenland), verwerkt de vergistingssector LOKAAL EN ALLES BEHALVE HOUTACHTIGE BIOMASSA !!

Wist je dat ? Biogasproductie heeft een multi-sectoraal karakter, verder genoemd “octopus karakter”, met maatschappelijke bijdragen zowel op het vlak van hernieuwbare energie, leefmilieu

FEBIGA vzwFederatie van Biogasbedrijven

Dulle-Grietlaan 17/11, 9050 Gentbrugge – BELGIUM. T +32 472 85 87 55BTW BE0508897632 IBAN BE46 7340 3575 6936

als landbouw. In hetgeen volgt de essentie van deze bijdragen in een notendop:

1. Hernieuwbare energie

Vlaamse biogasbedrijven leverden in 2013 een grotere hernieuwbare energiebijdrage1 dan wind op land resp. 1350 GWh versus 800 GWh, wat een Vlaamse bevoegdheid is. Dit ‘statement’ heeft als doel het onderschatte belang van de Vlaamse biogassector in de hernieuwbare productiemix te duiden, niet om in een concurrentiestrijd te belanden tussen de hernieuwbare energie-technologieën. In een energiesysteem gebaseerd op hernieuwbare energie hebben we ze alle drie nodig.

Vlaamse biogasbedrijven worden gekenmerkt door hun decentrale energieproductie, hetgeen Vlaanderen minder afhankelijk maakt van de grote productie-eenheden. In de huidige situatie dient biogas gezien te worden als een deeloplossing voor een energiesysteem zonder nucleaire centrales.

Een biogasinstallatie produceert 7500 vollasturen op jaarbasis in vergelijking met zon

en wind respectievelijk 850 en 2000 draaiuren. In tegenstelling tot zon en wind is de productie van biogas een niet intermitterende energiebron dwz. altijd beschikbaar. Dit betekent dat biogasbedrijven positief bijdragen aan de bevoorradingszekerheid en kunnen beschouwd worden als “base-load” (lees ‘continu’) energieproductiespelers.

Een biogasinstallatie heeft een energie-efficiëntie van 90% in vergelijking met zon en wind gelijk aan 40% aangezien groene warmte en groene elektriciteitsproductie wordt gecombineerd indien het biogas wordt ingezet in een warmtekrachtinstallatie.

1 In 2013 maakte 'wind op land' in Vlaanderen 12,7% uit van de totale netto groenestroomproductie, hetgeen overeenkomt met 799 GWh in tegenstelling tot 1345 GWh uit ’biogas’. De grote Vlaamse biogasinstallaties waren goed voor 602 GWh groene stroomproductie, 9,7%. De doelstellingen inzake hernieuwbare energie handelen niet alleen over groene stroom, maar ook over groene warmte en transport. Het is hier dat anaerobe vergisting met productie van biogas een significante extra bijdrage levert, omdat het bij uitstek de technologie is die naast groene stroom met hoog rendement tevens groene warmte produceert. In 2013 bedroeg de groene warmteproductie uit biogas in Vlaanderen 11%, hetgeen overeenkomt met een productie van 2.677.483 Gigajoule (GJ) of (na conversie) 743 Gigawattuur (GWh).

FEBIGA vzwFederatie van Biogasbedrijven

Dulle-Grietlaan 17/11, 9050 Gentbrugge – BELGIUM. T +32 472 85 87 55BTW BE0508897632 IBAN BE46 7340 3575 6936

In de hypothese dat het volledig geïnstalleerd vermogen zou worden opgewerkt tot hernieuwbare transportbrandstof (lees ’groen gas of bio-CNG’) kan biogasproductie in Vlaanderen 2,7% van alle transportbrandstof vervangen. Dit betekent dat de Vlaamse biogasbedrijven theoretisch 50% kunnen bijdragen in het behalen van de EU 2020 doelstellingen wat betreft de vergroening van het Vlaamse voertuigenpark.

2. Leefmilieu

Vlaamse biogasbedrijven staan in voor organische afvalverwerking gelijk aan ca. 2.000.000 ton organisch biologische afvalstoffen op jaarbasis. Hiermee lost de biogassector niet alleen een maatschappelijk afvalprobleem op, het creëerde door het ontstaan van een afzetmarkt ook een bijkomende economische waarde geschat op ca. 40 miljoen euro afkomstig van diverse agro- en voeding gerelateerde sectoren. Bijkomend potentieel in energetische valorisatie van bijvoorbeeld bermmaaisel en GFT-afval ten bedrage van > 500.000 ton op jaarbasis kan geactiveerd worden mits voldoende stimulans voor de bestaande installaties in Vlaanderen. In deze context zou een algemene prioriteit moeten worden gemaakt van lokaal Vlaams organisch biologisch afval als basisgrondstof voor hernieuwbare energie in de vergistingssector.

Vlaamse biogasbedrijven zijn op het vlak van CO2 besparing met voorsprong de meest efficiënte hernieuwbare energietechniek. In 2013 werd een gezamenlijke CO2-uitstoot vermeden gelijk aan ca. 650.000 ton (lees ‘>250.000 personenwagens’).

FEBIGA vzwFederatie van Biogasbedrijven

Dulle-Grietlaan 17/11, 9050 Gentbrugge – BELGIUM. T +32 472 85 87 55BTW BE0508897632 IBAN BE46 7340 3575 6936

3. Landbouw

Vlaamse biogasbedrijven staan in voor nutriëntenrecuperatie nl. totaalverwerking (lees ‘cradle-to-cradle’) van organische biologische afval tot een verzorgd, kwaliteitsvol alternatief voor kunstmest. De valorisatie gebeurt door de aanwezige landbouwkundige nutriënten, zijnde NPK (stiksstof, fosfor en kalium) uit het gistingsresidu te recupereren. Dit betekent dat onze Vlaamse biogasbedrijven vandaag ca. 2.000.000 ton stikstof (N) en 1.750.000 ton fosfor (P) verwerken dewelke in het kader van de Vlaamse mestoverschot-problematiek niet op Vlaamse bodem terecht komen. Fosforwinning in de eerste plaats is niet onbelangrijk want daarvan is de wereldvoorraad binnen 30 jaar uitgeput.

Conclusie:

FeBiGa geeft aan dat 50% van haar leden tijdens deze Vlaamse legislatuur (2014-2019) op het einde komen van hun 10-jarige periode van gewaarborgde minimumsteun. Na afloop van deze termijn heerst de omstandigheid dat er grote onduidelijkheid is (lees ‘exploitatieonzekerheid’) wat betreft de verlengingsvoorwaarden. Hierdoor dreigen voornoemde biogasbedrijven geen of onvoldoende steun meer te krijgen wat kan leiden tot stopzetting van de sector, hetgeen verzoek om spoedbehandeling motiveert.

Gezien het huidige politieke beleid de maatschappelijke dienstverlening van biogasbedrijven op het vlak van leefmilieu en landbouw niet valoriseert en het energiestimuleringsbeleid dat hernieuwbare energie uit de vergisting van organisch biologische afvalstoffen eerder tegenwerkt dan stimuleert, is het niet evident om een productie-installatie rendabel uit te baten.

Gezien de Vlaamse ambitie om een voortrekkersrol te willen spelen in het verder ontwikkelen van de “bio-economie”, stemt het tot aanbeveling om op basis van voorgaande feiten & cijfers onze Vlaamse biogasbedrijven in deze context te verankeren als dé decentrale “bio-raffinaderijen” van de toekomst. Een lokaal ingebedde bio-raffinaderij dewelke: (1) gebruikt maakt van lokale grondstoffen (lees ‘organisch restafval’)(2) een nieuwe grondstof produceert (lees ‘biogas’) multi-inzetbaar in de bio-economie; (3) bodemverbeterende middelen produceert met behoud van organische stof;(4) lokale werkgelegenheid creëert; (5) maatschappelijk diversifieert tav. het verder gebruik van fossiele brandstoffen.

Een sectoroverschrijdende beleidsaanpak is wenselijk met als prioriteit een slimmere en meer geïntegreerde ondersteuningspolitiek te bewerkstelligen. Het is daarin van belang dat FeBiGa de nodige ondersteuning kan bieden tav de politieke wereld en handvaten kan aanreiken tav. kabinetten/ministers om de haalbaarheid van dit gemeenschappelijk doel te faciliteren.

Met vriendelijke groeten - Bien à vous - Kind regards

Tore ContentAlgemeen Directeur T + 32 472 85 87 55E tore_content@yahoo.comW www.febiga.be

FEBIGA vzwFederatie van Biogasbedrijven

Dulle-Grietlaan 17/11, 9050 Gentbrugge – BELGIUM. T +32 472 85 87 55BTW BE0508897632 IBAN BE46 7340 3575 6936