1

BRUSSEL 2015

Trainees G4

Programmaboekje

2

Inhoudsopgave

1. Voorwoord…………………………………………………………………………………………..…….…Blz. 3

2. Reisinformatie…………………………………………………………………………………..…………..Blz. 4

3. Programmaoverzicht & groepsverdeling………………………………………..…………….Blz. 5 t/m 8

4. Lobbyspel……………………………………………………………………………..……………Blz. 9 t/m 12

5. Europees Parlement…………………………………………………………………………….Blz. 13 t/m 16

6. Stadswandeling…………………………………………………………………………..……..Blz. 17 t/m 22

7. Abbatoir…………………………………………………….………………….…………………Blz. 23 t/m 24

8. Achtergrondinformatie Europese Unie………………………………………………………Blz 25 t/m 29

9. Brussel!................................................................................................................Blz 30 t/m 32

10. Programmaoverzicht groot voor in je broekzak……………………….…………………………..Blz. 33

3

1. Voorwoord

Hoi trainees!

Dinsdag 16 juni 2015 is het zover: Dan gaan wij, de trainees van de G4, samen naar Brussel. Op 27

mei jongstleden hebben we tijdens de voorbereiding dag al een heleboel interessante kennis

opgedaan over deze stad en in het bijzonder het Europees Parlement. Tijdens ons bezoek in Brussel

gaan we daadwerkelijk zien hoe het er daar aan toe gaat.

In dit programmaboekje lees je de broodnodige info voor het soepel verlopen van de dag. Lees het van

tevoren vast rustig door, dan weet je wat er komen gaat. Het is een flinke lap tekst, maar er staat ook

een boel achtergrondinformatie in. Het kan wel eens van pas komen op de dag zelf, dus print het

dubbelzijdig uit, neem het mee en lees het rustig door. Leuk voor in de trein!

Met verschillende trainees uit alle G4 steden zijn we een poos bezig geweest deze dag voor jullie te

regelen. Een hartstikke leuke klus om te doen. We hopen van harte dat jullie een leuke, gezellige en

natuurlijk leerzame dag tegemoet gaan! Mocht je tijdens de dag vragen hebben, dan kun je ons via

onderstaande foto’s herkennen.

Groet,

De organisatie:

Jeroen: 0653152179, Laura: 0643534623, Lydia: 0657874107, Duygu: 0626925756, Nazier:

0644587929, Tamas: 0681141452, Judith: 0611377600, Moniek: 0633978714, Bas: 0621295335

4

2. Reisinformatie

We hebben ervoor proberen te zorgen dat er dit jaar een zo aantrekkelijk mogelijk vervoersaanbod is

om naar Brussel te gaan. Voorgaande jaren zijn we altijd met de bus gegaan maar dit jaar is ervoor

gekozen om de trein te pakken. Dit betekent dat we een stuk sneller op locatie zijn en dat de reis ook

nog eens bekostigd wordt als je op een andere dag de trein pakt omdat je een dag eerder of later wilt

gaan. De uitgebreide reisinformatie ontvangen jullie per stad over de mail maar hieronder zien jullie

een samenvatting:

Alle trainees die op dinsdag naar Brussel reizen dienen de trein van 7.47 op Roosendaal te halen

richting Brussel-Zuid. Om 9.05 komen we aan op Brussel-Noord (spoor 9) en hier stappen we over op

de trein van 9.13 richting Luik-Paleis (spoor 7). Brussel-Luxemburg (9.23) is onze eindbestemming.

Degene die op dinsdagavond terug reizen moeten de Thalys hebben die om 20.52 vertrekt vanaf

station Brussel-Zuid. Vanaf de eet locatie is het 1,4 kilometer (18 minuten) lopen naar station Brussel-

Zuid, een plattegrond is te vinden in het programmaboekje. Het is ook mogelijk om de metro te

pakken.

Let op: In de Thalys heb je vaste zitplekken en je ticket is enkel geldig in deze trein. Mis hem dus niet!

We hopen dat jullie een aangename reis hebben en voor de overige reisinformatie verwijs ik jullie naar

de e-mail die jullie van jullie Brusselcoördinator ontvangen hebben.

5

3. Programmaoverzicht & groepsverdeling

Hieronder vinden jullie het programmaoverzicht en enkele opmerkingen. Het is een strak schema dus

probeer er voor te zorgen dat je op tijd aanwezig bent op de locaties.

Van hot naar her Huh? Hoe moet ik van locatie naar locatie? Heel simpel! Komt-ie:

Van Square de Luxembourg naar Square de Meeus:

De stadswandeling eindigt bij een metrostation waar je met je door ons uitgedeelde ov-kaartje de

metro kan pakken van Port de Halles naar Clemenceau (lijn 2 of 6, vertrekt elke 3 min, duurt 4 min).

Vanaf daar kun je gemakkelijk de trein van Brussel-Zuid terug naar huis pakken (kaartje op blz. 22) of

nog een van de vele Belgische kroegjes in de buurt opzoeken

Zorg dat je zo’n 15 minuten voordat een activiteit op de locatie aanwezig bent!

6

Lunch Er is niets geregeld voor de lunch, als in dat er vanuit de organisatie geen eten en drinken

wordt verdeeld. Neem dus je eigen lunchpakketje mee of haal het bij een winkeltje ter plekke. Er zijn

voldoende leuke plekjes om eten te halen op de locatie.

Groepsfoto Alvorens de activiteiten wordt er een groepsfoto gemaakt bij het parlement. Hier hebben

we niet al te lang de tijd voor, dus het zou fijn zijn als we spoedig in formatie staan ;)

Dresscode Zorg dat je er netjes uit ziet, we zijn immers o.a. op bezoek bij het Europees Parlement.

Een driedelig pak met stropdas en strik is wellicht ietwat overdreven, maar een joggingsbroek met

hemdje en een petje is natuurlijk niet echt gepast. Je hebt vast iets daar tussenin!

Identificatie Wellicht ten overvloede, maar neem je identiteitskaart/paspoort mee. In het Europees

Parlement moet je deze laten zien om naar binnen te kunnen.

Groepsverdeling Omdat we met veel zijn is gekozen de groep in tweeën te delen. De groepen

krijgen allebei hetzelfde programma voorgesteld, maar wel in een andere volgorde. De persoonlijke

gegevens zijn doorgegeven aan het bureau van het Europees Parlement en daardoor is het dus ook

niet meer mogelijk om van groep te wisselen. Voor het ‘lobbyspel’ is de groep verder verdeeld in

kleinere groepjes, naar aanleiding van de aangegeven interesses (Smart, Green of Inclusive). Op de

volgende pagina’s kun je terug vinden in welke groep, en met wie, je bent ingedeeld. Ieder subgroepje

heeft een contactpersoon/verantwoordelijke, die je kunt herkennen aan de dikgedrukte letters in het

overzicht van de groepjes.

7

Groep A

Groep 1.1 Smart Utrecht Johan Berghuis

Den Haag Gerard Reinders

Rotterdam Wouter Buck

Amsterdam Sladjana Mijatovic

Amsterdam Renske Zengers

Amsterdam Frank Wiebes

Den Haag Duygu Yilmaz

Groep 1.2 Smart Rotterdam Souad Aitikne

Den Haag Sorcha Gromotka

Rotterdam Rivka Miedema

Amsterdam Jeroen Kooij

Den Haag Lisanne Doedens

Amsterdam Abdel Serghini

Den Haag David Burggraaf

Groep 1.3 Green Provincie Utrecht Sander van Weperen

Rotterdam Jeroen Habers

Amsterdam Iris Kerremans

Den Haag Hens Zoet

Den Haag Priyesh Ramman

Den Haag Rachid el Bouddounti

Utrecht Geert Robroek

Groep 1.4 Green Provincie Utrecht Iris van der Zee

Rotterdam Peter Arnts

Amsterdam Jasper Pastoors

Den Haag Alex Dingemans

Den Haag Hasan Yalcin

Den Haag Jaap Dinkelman

Den Haag Nazier Aziem

Groep 1.5 Inclusive Amersfoort Maurice Reinink

Utrecht Suheyla Koçak

Rotterdam Shota Dolidze

Amsterdam Judith de Graaf

Amsterdam Sabina Kekić

Den Haag Sally Kee Smits

Utrecht Demian Keetelaar

Groep 1.6 Inclusive Amersfoort Femke van Hamersveld

Rotterdam Maarten van de Craats

Provincie Utrecht Daniella Caelers

Amsterdam Minouche Cramer

Amsterdam Martine Blanke

Den Haag Lotte van Oppenraaij

Utrecht Dorothé Okkerse

8

Groep B

Groep 2.1 Smart Den Haag Corine Leunge

Rotterdam Laura Prince

Amsterdam Mohammed Ajouaou

Amsterdam Johannes Bloemendaal

Amsterdam Pepijn Meeuwsen

Amsterdam Linda Doorenspleet

Utrecht Jeffrey ten Boden

Groep 2.2 Smart Den Haag Göktalay Altintas

Utrecht Emma van Egmond

Amsterdam Tamas Erkelens

Amsterdam Sara Sheiki

Amsterdam Anja Wesbuer

Den Haag Annabeth den Boogert

Groep 2.3 Green Den Haag Sara Ismaili

Rotterdam Marc van der Wolde

Amsterdam Thessa Meershoek

Amsterdam Lisa de Haan

Den Haag Mariam el Ourfi

Den Haag Assia Eddini

Utrecht Ali Talal

Groep 2.4 Green Den Haag Roeland van der Meij

Amsterdam Amal Khayati

Den Haag Leyla Demirci

Den Haag Nadia Elghazali

Utrecht Julia Reymond

Utrecht Wieke Westgeest

Groep 2.5 Inclusive Amersfoort Steven de Roode

Rotterdam Lydia Kos

Utrecht Jan Joost Lourens

Amsterdam Andor Kwee

Amsterdam Sarie Muijs

Den Haag Sanne Persoon

Groep 2.6 Inclusive Utrecht Moniek van Eekeren

Utrecht Anne van der Vijver

Utrecht Pascal van der Bol

Amsterdam Ilias Mahtab

Amsterdam Kirsten Teulen

Utrecht Michel Kloeze

Rotterdam Reinier Lagerwerf

9

4. Lobbyspel

Woensdag 27 mei vertelde Frans van Bork, lobbyist voor den Haag, trainees uit Den Haag, Rotterdam,

Utrecht en Amsterdam tijdens de voorbereidingsactivteit voor Brussel over de geschiedenis van- en de

huidige ontwikkelingen op het gebied van een stedelijke agenda in Brussel. De lobbytraining in Brussel

zal gegeven worden door Hans Verdonk, lobbyist van Rotterdam. Als voorbereiding op deze training

dien je:

Onderstaand door te lezen

Op te zoeken met welk thema je je bezig gaat houden tijdens de training

Voor dit thema een aantal antwoorden op vragen te formuleren (max een A4)

Het antwoord op de vragen mee te nemen tijdens de Brusseldag

Er wordt al bijna 30 jaar gesproken over een stedelijke agenda in de Europese Unie. De ene keer zou

deze agenda moeten gaan over meer en/of specifieke Europese subsidies voor steden. De andere keer

weer over wet- en regelgeving en beleid. Sinds een aantal jaren wordt dit is hiervoor de naam DG

REGIO gevonden; het directoraat generaal van de Europese Commissie (EC) voor regionaal en stedelijk

beleid.

De Europese debatten zijn de afgelopen jaren geïntensiveerd en moeten, in de eerste helft van 2016

leiden tot een stedelijke agenda. op 2 juni presenteert de Europese Commissie haar Staff Working

Document op. Een document van 21 kantjes, waarin de Europese Commissie de belangrijkste

elementen van een EU stedelijke agenda [SWD(2015)109] vast stelt. Dit werkdocument volgt op een

openbare consultatie bij de belangrijkste stakeholders. Werkgevers, werknemers, regio’s en steden die

hebben kunnen aangeven wat zij belangrijk vinden in een stedelijke agenda.

De Europese Commissie probeert vervolgens uit al deze standpunten en meningen één lijn te vormen.

In het Staff Working Document van de stedelijke agenda worden drie prioritaire beleidsterreinen

geschetst waarop de Commissie de komende jaren vooruitgang wil boeken. Uit deze focus op

beleidsterreinen vloeien kansen voor steden in bijvoorbeeld subsidiering maar ook bevoegdheden. Het

is mede aan de steden hier actief invulling aan te geven. De beleidsterreinen zijn:

1.Smart – low carbon, low waste and smart flow cities

Enkele thema’s: energy (efficiency), transport, smart infrastructure, public transport, digital innovation.

2.Green – environmentally-friendly, climate resilient and compact cities

Enkele thema’s: urban development green, climate ready (heat waves/drought), food production,

conservation

3. Inclusive – living, caring, inter-generational cities

Enkele thema’s: Open, tolerant, quality of life (housing, neigboorhood regeneration, access to service,

local economic development and jobs

Lobbytraining

Tijdens de Brusseldag, op 16 juni, krijgen jullie een twee uur durende lobbytraining. Aan jullie wordt

gevraagd als G4 een succesvolle lobby voor de stedelijke agenda in Brussel op te zetten, naar

aanleiding van dit Staff Working Document. Tijdens de training wordt eerst inzichtelijk gemaakt hoe de

verschillende partijen opereren op dit terrein. Naast de voorbereidingen van het Nederlandse

voorzitterschap en het Europees Parlement (rapport Westphal) komt bijvoorbeeld ook de inzet van

Eurocities aan bod. Maar, een succesvolle lobby begint eerst en altijd met een analyse van je eigen

positie. Met andere woorden: als je niet weet waar je zelf voor staat en welke stakeholders er in je

eigen stad bij betrokken zijn bij jouw beleidsterrein, kun je niet een positie vertegenwoordigen.

10

Opdracht

Ter voorbereiding op deze dag wordt jullie gevraagd om één van de drie thema’s van het Staff Working

Document uit te werken op basis van onderstaande vragen. Neem op de Brusseldag max 1 A4tje

(papier of digitaal) mee met antwoord op deze vragen.

1. Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor de stad op eén van de drie beleidsterreinen uit het

Working document? Wat wil je hier bereiken? Waar zie jij kansen en/of knelpunten? En in hoeverre

zijn er Europese kansen / knelpunten? Invalshoeken kunnen bijvoorbeeld zijn beleidsfocus,

partnerschappen met medeoverheden en/of bedrijven en burgerparticipatie.

2. Welke oplossingen dragen het meest bij aan de uitdaging, en welke rol vervult de (lokale) overheid

daarbij? Invalshoeken kunnen bijvoorbeeld zijn stimulerend, verbindend met lokale partijen en

mede overheden of andere partijen met verantwoordelijkheid voor dit beleidsterrein,.

3. Wat is nodig om deze oplossingen te realiseren?

Invalshoeken kunnen bijvoorbeeld zijn financiële middelen (subsidies, leningen, deelnemingen),

meer, minder of specifiekere wetgeving, of een andere manier van werken

4. Zijn er kennislacunes waar externe partijen (kennisinstellingen, andere Europese steden en/of

landen) kennis en ervaring kunnen delen?

Invalshoeken kunnen bijvoorbeeld zijn steden die ervaring hebben met het lokaal uitvoeren van

een specifiek beleidsveld, over specifieke omstandigheden beschikken, samenwerken met andere

partijen. Denk hierbij aan welke kennis jij op jouw beleidsveld kunt geven, en wat je nodig hebt.

Jullie input wordt gebruikt door G4-lobbyisten

Op 12 februari jl. hebben de G-4 samen met het rijk een werkconferentie rond de Urban Agenda

georganiseerd. Daarbij werd duidelijk dat op de potentiële beleidsterreinen eerst inzichtelijk gemaakt

moet worden wat de steden willen bereiken (op korte en lange termijn) en wat zij hiervoor nodig

hebben. In tweede instantie dient er dan bepaald te worden of het om een lokaal issue gaat, of er

nationaal actie nodig is en wat er (eventueel) additioneel op Europees niveau dient plaats te vinden.

Jullie input als trainees zal door de G4 gebruikt worden om scherper te krijgen wat steden willen. Om

een goed beeld te krijgen van de stedelijke agenda in Brussel, vragen we je ook onderstaande

samenvatting te lezen.

Verdere achtergrondinformatie

Al bij de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal was er aandacht voor de

problematiek van steden, vooral het gebrek aan betaalbare woningen. Vanaf de jaren 70 kwam er

langzamerhand steeds meer aandacht voor steden, o.a. met thema’s als luchtkwaliteit, congestie,

sociale uitsluiting en vanaf midden jaren 80 kwamen daar ook langzaam maar zeker Europese

middelen voor beschikbaar. Hoewel zo’n beetje elk type regio in het Verdrag is opgenomen, ontbreekt

nog steeds de stedelijke regio waardoor continu de vraag wordt opgeworpen of de EU wel

bevoegdheden heeft voor de aanpak van stedelijke vraagstukken.

In 1997 werd tijdens het Nederlandse voorzitterschap voor het eerst een ministeriële bijeenkomst

georganiseerd over wat toe heette: “Naar een Europees stedelijke agenda”. Een jaar later werd in

Wenen het eerste Urban Forum georganiseerd waarbij de EC haar actieplan voor duurzame stedelijke

ontwikkeling presenteerde. Nog geen jaar later moest de EC wegens corruptie aantijgingen aftreden en

waren de steden terug bij af. Wel was nog de mogelijkheid geschapen voor zogenaamde stedelijke

deelprogramma’s binnen het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) vanaf 2000. In

11

Nederland werd dit het zogenaamde D2 programma stedelijke gebieden.11 stadswijken waarvan zes

in de G-4 kregen geld vanuit dit fonds. Ook in 2000 spraken de lidstaten een gemeenschappelijke lijst

van stedelijke thema’s af waar de komende jaren op zou worden samengewerkt.

Omdat de stedelijke agenda in Europa nogal snel aan momentum verloor, agendeerde het Nederlandse

voorzitterschap van 2004 een nieuwe ministeriële bijeenkomst over stedelijke vraagstukken met als

resultaat het Urban Aquis van Rotterdam. Deze lidstaatsamenwerking werd voortgezet en leidde in

2007 tot het Charter van Leipzig voor duurzame stedelijke ontwikkeling. Tegelijkertijd ving in 2007

een nieuwe zevenjarige fondsenperiode aan waarin binnen het EFRO het Kansen voor West programma

werd opgezet. Hierin hebben de G-4 grote gedelegeerde bevoegdheden en de helft van de

beschikbare middelen gekregen.

Een grote impuls vanuit de EC werd gegeven door de in 2009 aangetreden commissaris Hahn die naast

regionaal ook stedelijk beleid (voor het eerst in Europa genoemd als apart beleidsterrein) in zijn

portefeuille kreeg. Onder zijn initiatief zijn verschillendeaanzetten gegeven om een grotere rol voor

steden te realiseren. In de initiatieven werden steden niet alleen gezien als begunstigde van EU gelden,

maar vooral als mede overheden verantwoordelijk voor de implementatie en handhaving van EU wet-

en regelgeving. Naar het einde van zijn mandaat lanceerde Hahn de Mededeling en consultatie “De

stedelijke dimensie van het Europees beleid – Hoofdkenmerken van een Europese stedelijke agenda”

[COM(2014)490 van 18 juli 2014]. In het Staff Working Document zijn de resultaten van deze

consultatie en de vervolgstappen opgenomen.

Huidige Europese Commissie: 10 prioriteiten verbinden met steden

De nieuwe Juncker Commissie kiest voor een veel geconcentreerdere aanpak en biedt slechts ruimte

aan enkele thema’s (de 10 prioriteiten van Juncker). De stedelijke agenda krijgt niet de prioriteit die

het de afgelopen jaren genoot. Maar wel is er de ruimte om op enkele prioritaire thema’s (Smart,

Green en Inclusive) met een sterke invloed op het stedelijke territoir initiatieven te ondernemen. Het

op 22 mei vastgestelde Staff Working Document geeft hiertoe de eerste aanzet. De aandacht die het

Nederlands voorzitterschap aan de stedelijke agenda geeft, is belangrijk om ervoor te zorgen dat de

inzet van de EC niet verder verwatert.

Focus versus draagvlak

In de jaren 70 en 80 lag de aandacht voor steden in Europa vooral op n specifiek thema: Het gebrek

aan betaalbare woningen. De slechte luchtkwaliteit. Hoge werkloosheid door verplaatsing van de

industrie naar lage lonen landen. In de jaren 90 ging het vooral om de stapeling van deze problemen

in de grote steden. In tegenstelling tot de grote steden, wisten de middelgrote steden in vooral de

meer landelijke gebieden zich gesteund door allerhande steunprogramma’s. In de ogen van deze

regio’s probeerden de grote steden Europese middelen van hen af te snoepen. Met de groeiende

aandacht vanuit de EC voor de stedelijke vraagstukken hebben de tegenstanders van weleer zich

langzamerhand in het kamp van de steden geschaard. Ging het bijvoorbeeld in het verleden over

grensregio’s, dan gaat het nu over steden en stedelijke regio’s in grensgebieden.

Daarmee zijn ineens geheel andere thema’s en partners aan de stedelijke agenda toegevoegd. Ging

het tot 2010 over (de stapeling van) grootstedelijke vraagstukken die Europabreed speelden, nu gaat

het vooral om de vraag wie aan de tafel mogen zitten bij het bepalen van de urban agenda.Naast de

geografische spreiding is het van belang dat er ten minste een grote (hoofd)stad, een middelgrote stad

en een kleine stad bij betrokken zijn. Door deze verbreding van issues en partijen gaat de stedelijke

agenda dus over alles en daarmee feitelijk over niets.

12

Om de focus in de stedelijke agenda terug te brengen, is het van belang te bepalen wat de

werkingssfeer van een bepaald thema is en welke rol de EU hierin eventueel kan vervullen. Anders

gezegd: waar gaat de stedelijke agenda precies over, en wat zou de EU hierin kunnen betekenen.

Bijvoorbeeld: Eén van de belangrijkste doelen van de Juncker Commissie is het stimuleren van

economische groei. Zou de EU bijvoorbeeld moeten ondersteunen dat in steden startup ecosystemen

worden gemaakt? Het Staff Working Document kan hiertoe een eerste aanzet geven. Het Nederlandse

voorzitterschap zet conform de Agenda Stad in op partnerschappen van lidstaten, de EC, regio’s en

steden rond, in eerste instantie, drie thema’s.

13

5. Rondleiding Europees Parlement

We gaan in twee groepen het EP bezoeken. We krijgen een uitgebreide rondleiding van een

medewerker van het EP. Om het EP te kunnen bezoeken moeten we ons identificeren. Vergeet dan ook

niet je ID kaart/rijbewijs/paspoort mee te nemen!!

Een rondleiding duurt anderhalf uur en omvat een inleiding door een voorlichtingsmedewerker over

de rol en de werkzaamheden van het Europees Parlement en een bezoek aan de plenaire vergaderzaal

van het Parlement.

De rondleiding voor groep A zal starten om 10:30.

De rondleiding voor groep B zal starten om 13:00.

Het is de bedoeling dat groepen zich 15minuten van te voren melden bij de bezoekersingang van het

Paul-Henri Spaakgebouw (zie plattegrond bij ‘visit EP’).

14

Achtergrond informatie EP

Hoeveel leden telt het EP?

Op dit moment telt het Europees Parlement 766 leden uit de 28 lidstaten van de Europese Unie: dat

lijkt veel, zeker voor Nederlanders, die gewend zijn aan een Tweede Kamer van 150 leden. Maar laten

we niet vergeten dat de grote landen, zoals Duitsland en Italië, die zelf parlementen hebben met meer

dan 600 leden, hier niet zo van opkijken. Trouwens, wil je ook de kleinere landen in de EU een

redelijke vertegenwoordiging geven in het EP, dan kom je al gauw op aantallen in deze orde van

grootte.

Mag het EP zelf wetsvoorstellen indienen?

Nee, het zg. recht van initiatief (zoals de Tweede Kamer dat heeft) heeft het EP niet. In de Europese

verdragen staat dat de Europese Commissie het "exclusieve initiatiefrecht" heeft, wat inhoudt dat

alleen de Commissie wetgevingsvoorstellen mag indienen. Natuurlijk mag het EP wel te allen tijde aan

de Commissie verzoeken met wetgevingsvoorstellen te komen, maar daartoe dwingen kan het de

Commissie niet.

Hoeveel verdient een lid van het EP?

Tot juni 2009 hetzelfde als een lid van de Tweede Kamer. Althans, de

Nederlandse Europarlementariërs. De Franse leden kregen hetzelfde bedrag

als hun nationale collega's in de Assemblée Nationale en de Duitse leden

verdienden hetzelfde als de leden van de Bundestag. Deze nationaal

georiënteerde bezoldiging was een overblijfsel uit de tijd dat de leden van het Europees Parlement nog

niet rechtstreeks werden gekozen, maar als gekozen lid van hun nationale parlement zitting hadden in

het EP (het zg. dubbelmandaat). Sinds 1979 worden de leden van het EP weliswaar rechtstreeks

gekozen, maar het heeft lang geduurd voordat overeenstemming werd bereikt over een uniforme

salariëring van alle parlementariërs. Bezwaar van het beloningsstelsel was uiteraard dat de

inkomensverschillen tussen de verschillende parlementariërs, naar gelang van het land waar ze

gekozen waren, onevenredig groot waren. Vandaar dat er gewerkt werd aan een voorstel voor een

uniform statuut - en daarmee een uniforme betaling - voor alle EP-leden. De Raad keurde dit voorstel

in juli 2005 goed. Dit betekent dat met ingang van juli 2009 de leden circa 7665 euro bruto per

maand verdienen, dit is 38,5 % van het basissalaris van een rechter van het Hof van Justitie van de

Europese Gemeenschappen.

Hoeveel macht heeft het EP?

Om te beginnen heeft het EP recht van medebeslissing (samen met de Raad van ministers) op tal van

wetgevingsterreinen: milieu, transport, consumentenbescherming enz. Daarnaast heeft het EP een

belangrijke inbreng bij de goedkeuring van de jaarlijkse begroting en in het uiterste geval zelfs het

recht de begroting te verwerpen. Verder heeft het EP het laatste woord bij de uitbreiding: een land kan

pas tot de Europese Unie toetreden nadat het EP daarmee heeft ingestemd. En ook voor de benoeming

van de Commissievoorzitter en de overige leden van de Commissie is de instemming van het Europees

Parlement vereist. In lijn hiermee heeft het EP ook de mogelijkheid om -in geval van een diepgaand

verschil van inzicht- een motie van wantrouwen tegen de Commissie (als geheel, niet tegen individuele

commissarissen) uit te spreken.

Waarop is het zetelaantal per land gebaseerd?

Op het inwonertal, m.a.w hoe groter de bevolking, hoe groter de delegatie in het EP. Duitsland is met

80 miljoen inwoners de grootste lidstaat en heeft 99 leden in het EP. Nederland heeft 26 leden (op een

bevolking van ruim 16 miljoen inwoners) en de 10 miljoen Belgen worden vertegenwoordigd door 22

Europarlementariërs. Hoewel het bevolkingsaantal maatgevend is voor het aantal leden in het EP,

15

wordt de verdeelsleutel wel degressief toegepast, wat inhoudt dat de kleinere landen naar verhouding

beter zijn vertegenwoordigd dan de grote lidstaten.

Hoe wordt de Voorzitter van het EP gekozen?

De Voorzitter van het EP wordt gekozen door de EP-leden zelf en wel uit hun midden. Ieder lid mag

zich kandidaat stellen en de kandidaat die na een aantal stemrondes de absolute meerderheid haalt,

mag zich voor tweeënhalf jaar voorzitter noemen. Dus tijdens het vijfjarige mandaat van het EP wordt

twee keer een voorzitter gekozen: de eerste keer direct na de verkiezingen, de tweede keer halverwege

het mandaat. Met deze "wisseling van de wacht" wordt voorkomen dat een vertegenwoordiger van één

partij en één lidstaat gedurende het hele mandaat voorzitter blijft. Op dit moment is de Duitse sociaal-

democraat Martin Schulz Voorzitter van het EP.

Hoe worden de leden van het EP gekozen?

De leden van het EP worden één keer in de vijf jaar gekozen bij rechstreekse, algemene verkiezingen.

De laatste verkiezingen voor het EP werden gehouden in juni 2009 en de eerstvolgende verkiezingen

zijn in 2014.

Mag een Europarlementariër tevens lid zijn van de Tweede Kamer?

Nee, dat is niet meer toegestaan. Tot 1979 - het jaar waarin het Europees Parlement voor het eerst

rechtstreeks werd gekozen - waren de leden van het EP afkomstig uit de Eerste en Tweede Kamer en

hadden zij een zogenaamd dubbelmandaat: lid van het EP èn lid van de Eerste of Tweede Kamer. Sinds

1979 worden de leden echter rechtstreeks gekozen en sedertdien is ook de figuur van het

dubbelmandaat in onbruik geraakt, zeker omdat beide functies vrijwel onmogelijk te combineren zijn.

Sinds de Europese verkiezingen van 2004 is het dubbelmandaat bij Besluit van de Raad van de EU niet

meer toegestaan, alleen voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland werd nog een uitzondering gemaakt

tot 2009.

Mogen de leden uit de nieuwe landen ook allemaal hun eigen taal spreken?

Ja, het beginsel van de gelijkwaardigheid van de talen wordt ook toegepast op het Pools, Hongaars,

Tsjechisch enz. Dat betekent dat de leden uit de nieuwe landen ook hun eigen taal mogen spreken en

recht hebben op vertolking en vertaling naar hun eigen taal.

Is er wel eens nagedacht over beperking van het aantal talen?

Nagedacht wel, maar veel verder dan nadenken is het nooit gekomen. Want als

je het aantal talen wilt beperken, welke moet je dan laten vallen? Alle kleine

talen? Dat zou leiden tot een onevenredige bevoordeling van de grote landen.

De meest gesproken talen? Dan zou het Duits de beste papieren hebben, want

dat is de meest gesproken taal in de Europese Unie. Maar zeker niet de meest

gesproken tweede taal, en daar gaat het per slot van rekening om als je het aantal talen wilt beperken.

De meest gesproken tweede taal in de Europese Unie is het Engels. Maar ook het Frans is als

traditionele voertaal van de diplomatie niet weg te denken uit de dagelijkse communicatie binnen de

Europese instellingen, te meer daar de vestigingsplaatsen van het Europees Parlement veel meer

wijzen in de richting van het Frans dan van het Engels. Daar komt bij dat beperking van het aantal

talen niet ten goede komt aan de transparantie van de besluitvorming. Immers, de burger mag toch

verwachten dat zijn/haar volksvertegenwoordigers debatteren en besluiten nemen in een taal die voor

die burger begrijpelijk is?

Kun je als burger een vergadering van het EP bijwonen?

Ja, plenaire zittingen worden altijd gehouden in de grote vergaderzaal ("hemicycle") en daar kunnen

burgers vanaf de publieke tribune de vergadering bijwonen. Als u met een groep het EP wilt bezoeken,

16

dient u vooraf contact op te nemen met de Bezoekersdienst, die u alles kan vertellen over

vergaderschema's en bezoekmogelijkheden.

Wie mogen er in het EP worden gekozen?

De Nederlandse Kieswet is hier van toepassing: iedere Nederlander die beschikt over het passieve

kiesrecht, d.w.z in beginsel eenieder die 18 jaar is of ouder, mag zich verkiesbaar stellen voor het

Europees Parlement.

Wordt de Tweede Kamer in de toekomst overbodig gemaakt door het Europees Parlement?

Nee hoor, geen sprake van, net zo min als de gemeenteraden en provinciale staten in hun

voortbestaan worden bedreigd door de Tweede Kamer. Elke bestuurslaag vraagt om zijn eigen

parlementaire controle: zoals het college van B&W wordt gecontroleerd door de gemeenteraad, en de

regering op de vingers wordt gekeken door het nationale parlement, zo houdt het Europees Parlement

toezicht op het doen en laten van de Europese instellingen, met name de Commissie en de Raad. En

dat zal ook in de toekomst zo blijven.

Zijn de vergaderingen van het EP openbaar?

Ja, de plenaire zittingen van het EP zijn altijd openbaar. Datzelfde geldt in iets mindere mate voor de

vergaderingen van de parlementaire commissies: die zijn in beginsel openbaar, tenzij de commissie

besluit achter gesloten deuren te vergaderen, wat slechts in zeer uitzonderlijke gevallen voorkomt (bij

voorbeeld als er gevoelige persoonlijke dossiers worden behandeld). Fractievergaderingen zijn

uiteraard alleen toegankelijk voor de leden van de desbetreffende fractie en de medewerkers.

Door wie worden de kosten van het EP gedragen?

Uiteindelijk door de Europese belastingbetaler. Maar wel via de omweg van de EU-begroting. Elke

lidstaat draagt namelijk een percentage van zijn BNP bij aan de EU-begroting en uit deze EU-begroting

worden de werkingskosten van de instellingen (Commissie, Parlement, Raad, Hof van Justitie enz.)

betaald. Zo bedragen deze kosten voor het Parlement ongeveer 1,2% van de totale begroting van de

EU, wat neerkomt op 2,5 euro per inwoner van de EU per jaar.

Waarom heeft het EP niet één vaste werkplaats?

Omdat de nationale regeringen van de lidstaten maar niet tot een akkoord kunnen komen over de zgn.

zetelkwestie, heeft het EP tot op de dag van vandaag drie verschillende werkplaatsen: Straatsburg

(waar de maandelijkse plenaire zittingen worden gehouden), Brussel (waar de fractie- en

commissievergaderingen plaatsvinden) en Luxemburg (waar het grootste deel van de ambtelijke

diensten is gevestigd). Helaas heeft het Europees Parlement zelf geen zeggenschap in deze kwestie en

is zij gebonden aan een besluit terzake van de nationale regeringen.

Wie mogen er gaan stemmen voor het Europees Parlement?

Iedereen die stemgerechtigd is, dus in Nederland geldt dat in beginsel voor iedereen die 18 jaar is of

ouder.

17

6. Stadswandeling

De stadswandeling duurt ongeveer vijftig minuten en gaat langs een paar mooie gebouwen en

gezellige straten in Brussel. Het eindpunt van de stadswandeling is het metrostation Porte de Hal waar

je de metro kunt nemen naar horecagelegenheid Abbatoir waar de netwerkborrel is en het diner (dit is

ook dichtbij Brussel Zuid waar de trein naar huis genomen kan worden).

Overzichtskaart

Instructies

De wandeling start bij het Luxemburgplein. Loop hier de Rue de Trèves in en sla de eerste straat

linksaf: de Rue Montoyer.

18

Loop de Rue

Montoyer helemaal

uit totdat je op de

kruising met de

Boulevard du Régent

bent. Sla rechtsaf

om vervolgens

linksaf Rue

Lambermont in te

lopen (richting het

Warandepark).

Loop linksom het park. Sla linksaf bij de Hertogstraat en vervolgens rechtsaf bij Place de Palais. Je

staat nu voor het Koninklijk Palijs van Brussel.

Loop de Place de Palais uit en sla linksaf bij de Koningsstraat.

19

Als je de Koningsstraat volgt kom je op het Koningsplein. Steek het plein over en vervolg je weg op de

Rue de la Régence.

Sla op de Rue de la Regence rechtsaf op de Rue Rodenbroek, om vervolgens linksaf te slaan op de Rue

Ernest Allard.

Je loopt nu via de Ernest Allard op het Justitiepaleis af. Rechts van het Justitiepaleis is ‘de lift van

Marollen’. Neem hier de lift naar beneden naar de Marollen.

20

Ga beneden aangekomen via de Rue Notre Dame De Graces linksaf Rue Haute in.

Sla op de Rue Haute de derde straat rechts in (Rue des Renards). Je komt nu op het plein ‘Place du Jeu

de Balle’. Vervolg vanaf het plein via Rue Blaes je weg naar het eindpunt van de wandelroute, het

metrostation Port de Hal.

21

Stap op het metrostation op lijn 2 of 6 en stap uit bij Clemenceau (z.o.z. voor looproute)

22

Looproute van Clamenceau naar Abbatoir en Station Brussel Zuid

23

7. Abbbatoir / speeddaten

16:00 16:30 Binnenkomst trainees Abbatoir Rue Ropsy Chaudron 24, 1070 Anderlecht

16:30 17:00

Ontvangstwoord Abattoir door

Cultureghem & borrel Abbatoir Rue Ropsy Chaudron 24, 1070 Anderlecht

17:00 18:30

Speeddaten met Europese

Commissie ambtenaren &

rijkstrainees Abbatoir Rue Ropsy Chaudron 24, 1070 Anderlecht

18:30 20:00 Eten Abbatoir Rue Ropsy Chaudron 24, 1070 Anderlecht

De 40.000 m2 van Abattoir in Anderlecht ontvangt wekelijks 100 000 mensen tijdens haar

verschillende markten.Cultureghem vzw boort het potentieel van deze bruisende ontmoetingsplek aan

en werkt zo mee aan een nieuwe creatieve en ondernemende must go zone voor het Brussels

Hoofdstedelijk Gewest.

Cultureghem is een antwoord op de acute behoefte van bewoners in Anderlecht en bij uitbreiding heel

Brussel naar kwaliteitsvolle publieke ruimte. Een klaslokaal, een speelplaats, een voetbalveld, een

keuken, een tentoonstelling, een stadsliving, … evenveel ruimtes voor evenveel gebruiken en

gebruikers in de stad.

KOOKMET brengt Brusselse ketten op een ludieke manier in contact met gezonde voeding. Normaal

gesproken gaan zij naar de markt met kids en buurtbewoners om te laten zien hoe lekker en leuk

goed eten is. Nu zullen zij enkel voor ons een vegetarisch menuutje samen stellen.

24

Speed daten

Op dinsdag 16 juni 2015 zullen de trainees van de 4 grootste gemeentes van Nederland een bezoek

brengen aan Brussel. Deze geselecteerde talenten met publieke belangstelling, zullen een training

volgen over de rol van steden in de E.U. Na een vol programma, met o.a. bezoek aan Europees

parlement en een lobbyspel, willen zij graag kennis maken met mensen die in Brussel werken. Het

doel hiervan is dat de trainees – onder het genot van een drankje en een hapje – leren wat iemand die

werkt bij een Europese instelling nu precies allemaal doet. Zo leren de trainees over de verschillende

onderdelen van Europees beleid, projecten en regelgeving. Om de interactie levendig te maken,

hebben we gekozen voor een speeddate formaat.

Achternaam Voornaam Functie Instelling

Putte, van de Justine Stagiaire Europees Parlement

Zandstra Thomas Seconded National Expert Europees Parlement

Corpeleijn Pieter National Expert Professional

Training

Europese Commissie

Wieland Fiona Seconded National Expert Europese Commissie

Vredegoor Willemijn Stagiaire Huis Nederlandse Provincies

Neefjes Mariska Stagiaire Member European Parliament

Wesselingh Frederique Stagiaire NAVO

Bijvank Tessa Rijkstrainee PV EU

Goot, van der Auke Senior beleidsmedewerker PV EU

Kersten Stijn Beleidsmedewerker PV EU

Schouten Renate Rijkstrainee PV EU

Verheij Jesper Rijkstrainee PV SG

Zuilekom, van Floris Rijkstrainee UNESCO

Lim Roger Seconded National Expert Europese Commissie

Berkel, van Leon Seconded National Expert Europese Commissie

25

8. Achtergrondinformatie Europese Unie

Europese Unie in het kort

Wat is de Europese Unie?

De Europese Unie (EU) is een samenwerkingsverband op verschillende terreinen van 28 Europese lidstaten.

Lidstaten van de Europese Unie

De lidstaten van de EU zijn:

vanaf 1952: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland;

toegetreden in 1973: Denemarken, Groot-Brittannië, Ierland;

toegetreden in 1981: Griekenland;

toegetreden in 1986: Portugal, Spanje;

toegetreden in 1995: Finland, Oostenrijk, Zweden;

toegetreden in 2004: Cyprus (Grieks deel), Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië,

Slowakije, Tsjechië;

toegetreden in 2007: Bulgarije en Roemenië.

toetreding 2013: Kroatië 1 juli 2013

Pijlers van de Europese Unie

De EU is de verzamelnaam voor 3 pijlers van integratie:

Europese Gemeenschappen (EGKS, EG en EGA1) en nieuwe regelingen (o.a. burgerschap, gezondheidszorg,

sociaal beleid, milieu);

Buitenlands beleid en veiligheid;

Justitie en binnenlandse zaken.

Werking Europese Unie

Het beleid van de Europese Unie (EU) wordt vastgesteld door de 28 lidstaten. Hun ministers en

volksvertegenwoordigers zorgen er voor dat de belangen van alle inwoners van Europa zo goed mogelijk worden

behartigd.

EUROPESE INSTELLINGEN:

Europees parlement

Het Europees Parlement vertegenwoordigt alle Europese burgers. Het Parlement vergadert maandelijks in Brussel en

het Franse Straatsburg. Het Europees Parlement heeft 751 leden uit de lidstaten. Hoeveel zetels een land heeft, is

afhankelijk van het aantal inwoners van het land. Nederland heeft 26 zetels in het Europees Parlement.

De leden van het parlement worden iedere 5 jaar op een vast tijdstip rechtstreeks gekozen. In alle EU-landen zijn

dan verkiezingen. De laatste verkiezingen waren in Nederland op donderdag 22 mei 2014. De meeste kandidaten

voor het Europees Parlement zijn lid van nationale politieke partijen. In het Europees Parlement verenigen de

verschillende partijen zich in transnationale fracties gebaseerd op politieke stroming; ideologie speelt een grotere

rol dan nationaliteit.

1 EGKS: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. EG: Europese Gemeenschap. EGA:

Europese Gemeenschap voor Atoomenergie

26

Samen met de Raad van Ministers beslist het Europees Parlement over Europese wetten en over de jaarlijkse

Europese begroting die door de Europese Commissie worden voorgesteld. Dit gebeurt middels de ‘gewone

wetgevingsprocedure’ (zie bijgevoegd schema). Het Europees Parlement:

- stelt wetten vast. Europese wetten moeten door het parlement worden goedgekeurd voordat ze in werking

treden;

- besluit over de begroting van de Europese Unie. Samen met de Raad besluit het Parlement waar de unie geld aan

uitgeeft;

- oefent democratische controle uit, vooral op de Europese Commissie. Het Parlement beoordeelt de benoeming

van de leden van de Europese Commissie en is bevoegd om de Commissie tot aftreden te dwingen.

Europese Raad

De Europese Raad is het hoogste politieke orgaan van de Europese Unie. Het bestaat uit de staatshoofden of

regeringsleiders van de lidstaten. De Europese Raad bepaalt het EU-beleid op hoofdlijnen en is dus vooral

strategisch van aard. Sinds het Verdrag van Lissabon heeft de Europese Raad een vaste voorzitter die niet een land

vertegenwoordigt. Op dit moment is dat de Belg Herman van Rompuy. Per 1 december treedt de Pool Donald Tusk

aan als nieuwe voorzitter. De voorzitter heeft geen stemrecht.

De Raad van de Europese Unie (voorheen Raad van Ministers)

De Raad van de Europese Unie vertegenwoordigt de regeringen van de lidstaten en is het orgaan van de EU waar het

beleid wordt gemaakt.

De Raad bestaat uit de ministers van de 28 lidstaten. De samenstelling van de Raad van de Europese Unie wisselt:

welke minister deelneemt aan de Raad is afhankelijk van het onderwerp dat wordt besproken. Als de begroting op

de agenda staat, komen de ministers van financiën bijeen. Als veiligheid op de agenda staat zijn dat de ministers

van justitie. Ook het voorzitterschap van de Raad wisselt: ieder half jaar is een andere lidstaat voorzitter. Dat land

bepaalt dan de agenda. Nederland zal die positie het eerste half jaar van 2016 bekleden.

Elke minister in de Raad vertegenwoordigt de regering van het land en is bevoegd namens die regering te tekenen

voor wetsvoorstellen en begrotingen. Elke minister moet zelf verantwoording afleggen in het eigen nationale

parlement. De Raad van Ministers:

- stelt Europese wetten vast;

- stelt samen met het Europees Parlement de begroting van de EU vast

- sluit overeenkomsten met landen buiten de EU.

De Raad van Ministers komt in tien verschillende samenstellingen bijeen:

Algemene Zaken; Buitenlandse Zaken; Economische en Financiële Zaken; Justitie en Binnenlandse Zaken;

Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken; Concurrentievermogen; Vervoer,

Telecommunicatiemiddelen en energie; Landbouw en Visserij; Milieu; Onderwijs, Jeugdzaken en Cultuur.

Europese Commissie

De Europese Commissie is een onafhankelijk orgaan dat waakt over het algemeen belang van de Europese Unie. De

commissie dient wetsvoorstellen in en is er verantwoordelijk voor dat besluiten van de Raad van Ministers en het

Europees Parlement door de lidstaten worden uitgevoerd.

De regeringen van de lidstaten van de Europese Unie stellen de voorzitter van de Europese Commissie aan. Dit

gebeurt binnen 6 maanden na de verkiezingen voor het Europees Parlement. De voorzitter kiest daarna de 28 EU

commissarissen. Deze mensen zijn vaak minister geweest in hun eigen land. Zij krijgen echter geen instructies van

hun regeringen.

Het Europees Parlement moet instemmen met de kandidaten en de Europese Commissie in zijn geheel. In principe

wordt een voorgestelde Commissie afgekeurd als het Parlement het er niet helemaal mee eens is. Een (kleine)

27

verandering in persoon of portefeuille kan echter een verschil maken. Dit gebeurde bij de goedkeuring van de

Juncker Commissie, toen moest de Sloveense Commissaris Bratušek zich terugtrekken na enkele schandalen rond

haar persoon en werd een nieuwe Sloveense wel goedgekeurd. Ook na aantreden van de Commissie kan het

Europees Parlement de Commissie opheffen. Het Europees Parlement kan dan niet meer afzonderlijk een EU

Commissaris naar ‘huis sturen’.

De Europese Commissie:

- dient wetsvoorstellen in bij het Europees Parlement en bij de Raad van Ministers;

- voert het beleid van de Europese Unie uit;

- zorgt samen met het Hof van Justitie dat het Europees recht wordt gehandhaafd; |

- vertegenwoordigt de Europese Unie bij onderhandelingen over overeenkomsten tussen de EU en andere landen.

Dat gebeurt alleen als het gaat om onderwerpen waarop de EU beleid mag maken.

De huidige Commissie is op 1 november 2014 voor 5 jaar benoemd. De Luxemburger Jean-Claude Juncker is de

voorzitter. De Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans is als eerste vicevoorzitter Junckers rechterhand.

Hij heeft de nieuwe portefeuille Betere Regulering, Interinstitutionele Betrekkingen, Rechtsstatelijkheid, het

Handvest van de Grondrechten en Duurzame Ontwikkeling.

Andere Europese instanties

Bij het beleid van de Europese Unie zijn ook andere Europese instanties betrokken. Zij geven advies, controleren het

beleid of voeren het beleid uit.

Vertegenwoordiging regio’s en belangengroepen

Er zijn twee instellingen die groepen en regio’s vertegenwoordigen. Zij geven advies aan de Raad van Ministers, de

Europese Commissie en het Europese Parlement:

- Het Europees Economische en Sociaal Comité (EESC) bestaat uit vertegenwoordigers van economische en

maatschappelijke organisaties. Het EESC geeft adviezen aan de Europese Commissie, de Europese Raad en het

Europees Parlement.

- Het Comité van de Regio’s (CvdR) vertegenwoordigt lokale en regionale overheden bij de totstandkoming van

Europese wetgeving. De Europese Commissie en de Europese Raad zijn verplicht het Comité van de Regio’s te

raadplegen bij besluiten die impact zullen hebben op regionaal of lokaal niveau. Het Comité kan ook op eigen

initiatief advies uitbrengen en geraadpleegd worden door het Europees Parlement.

Veiligheid en recht

Er zijn 3 instellingen betrokken bij veiligheid en recht:

- Het Hof van Justitie ziet er op toe dat de verdragen en regels van de Europese Unie in alle lidstaten worden

nageleefd.

- De Europese politiedienst Europol verbetert de effectiviteit en samenwerking van de lidstaten op het gebied van

misdaadbestrijding. Europol richt zich vooral op preventie van internationale georganiseerde misdaad, drugshandel

en terrorisme.

- Frontex coördineert de samenwerking tussen lidstaten bij de bescherming van de buitengrenzen van de EU. De

organisatie helpt onder andere grenswachten op te leiden en verleent technische en operationele bijstand aan de

lidstaten.

Financieel beleid

Er zijn drie instellingen die advies geven over het financieel beleid of die dat beleid uitvoeren:

- De Europese Centrale Bank is verantwoordelijk voor het Europese monetaire beleid. Het hoofddoel is de

koopkracht van de euro en de prijsstabiliteit in de eurozone in stand houden.

- De Europese Investeringsbank (EIB) is een onafhankelijke instelling en verstrekt leningen aan bedrijven en

28

overheidsinstanties . De EIB levert op deze manier een bijdrage aan de financiering van projecten die aansluiten bij

de doelstellingen van de EU.

- De Europese Rekenkamer controleert alle uitgaven en inkomsten van de EU. Ook onderzoekt de Rekenkamer de

administratie van alle personen en organisaties die inkomsten en uitgaven van de EU beheren.

Voedsel en consument

Er zijn twee organisaties zich bezighouden met consumentenzaken:

- Het Europese Voedselagentschap (EFSA) geeft onafhankelijke wetenschappelijke adviezen over voedsel en

voedselveiligheid. De EFSA werkt nauw samen met nationale autoriteiten, de Europese Commissie en het Europees

Parlement. Daarnaast kan de EFSA ook op eigen initiatief wetenschappelijk onderzoek verrichten.

- De Europese Ombudsman onderzoekt klachten over wanbeheer bij instanties van de Europese Unie. De

Ombudsman kan ook op eigen initiatief aan een onderzoek beginnen. Alleen het Hof van Justitie van de EU valt

buiten de bevoegdheid van de Ombudsman.

Verdrag van Lissabon

Dit Europese verdrag voert een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter

bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het

Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.

Het Verdrag van Lissabon is de opvolger van de in 2005 door Nederland en Frankrijk afgewezen Europese

Grondwet. Op 13 december 2007 werden de Europese regeringsleiders en staatshoofden het eens over het Verdrag

van Lissabon. Toen moesten alle EU-landen het verdrag goedkeuren. Dat kostte twee jaar. In 2008 stemden de

Ieren in een referendum nog tegen het verdrag. Er werden concessies gedaan aan Ierland, en in oktober 2009

stemden de Ieren in een tweede referendum vóór. Het Duitse Hof ging pas akkoord na lang beraad en stelde een

aantal voorwaarden aan het Duitse parlement. De Poolse en Tsjechische presidenten wilden het verdrag lange

tijd zelfs helemaal niet ondertekenen. In Nederland heeft de Tweede Kamer het verdrag op 5 juni 2008

goedgekeurd, de Eerste Kamer deed dat een maand later.

Veranderingen in besluitvormingsprocedures:

Op het terrein van immigratie- en asielbeleid, criminaliteitsbestrijding, en delen van de justitiële samenwerking zal

stemming bij unanimiteit in de Raad van Ministers plaats maken voor het stemmen met gekwalificeerde

meerderheid. Voor defensiebeleid, buitenlands beleid, en het vaststellen van de begroting blijft het vetorecht

bestaan.

In februari 2011 is een voorstel door de Europese Commissie ingediend om het Verdrag aan te passen. Hierdoor

moet instelling van een permanent noodfonds voor de euro mogelijk worden.

Beleidsinstrumenten van de EU:

De Commissie heeft het initiatiefrecht binnen de Europese Unie. Om haar beleidsinitiatieven vorm te geven,

beschikt de Commissie over een aantal instrumenten dat niet per definitie tot wetgeving hoeven te leiden:

groenboeken, witboeken, mededelingen, aanbevelingen, richtsnoeren, beschikkingen, richtlijnen en verordeningen.

Groenboeken

Een groenboek is een door de Europese Commissie gepubliceerd document dat tot doel heeft over een bepaald

onderwerp een Europese discussie te bevorderen. De bij het thema betrokken organisaties en personen wordt

verzocht om op basis van de voorstellen in het groenboek aan een raadplegings- en overlegprocedure deel te

nemen. Soms liggen groenboeken ten grondslag aan wetgevingsinitiatieven die in witboeken worden uiteengezet.

Witboeken:

De Commissie publiceert voorstellen voor EU-maatregelen op bepaalde terreinen soms in een witboek. In sommige

gevallen gaat het hierbij om een vervolg op een groenboek, dat bedoeld is om op Europees niveau een

29

raadplegingsprocedure op gang te brengen. Wanneer een witboek een gunstig onthaal vindt bij de Raad, kan hieruit

een EU-actieprogramma op het betrokken terrein voortvloeien.

Mededeling

De Europese Commissie gebruikt mededelingen voor diverse zaken zoals beleidsevaluaties, het toelichten van

actieprogramma's, discussiestukken voor mogelijk nieuw beleid of verdere invulling van beleid. Een

mededeling bevat geen concrete voorstellen voor nieuw beleid. Mededelingen gaan in de meeste gevallen over

gevoerd beleid. De Commissie evalueert en beoordeelt het beleid op een bepaald onderwerp, en inventariseert wat

de struikelblokken zijn op dat beleidsterrein. Mededelingen kunnen ook zaken regelen. Het gaat in die gevallen dan

vaak om (actie)programma's, de interne organisatie of technische maatregelen. Dat is geen nieuw beleid, maar het

faciliteert bestaand beleid. Deze maatregelen hebben in principe geen directe gevolgen voor de lidstaten.

Mededelingen worden voor ieder beleidsterrein gebruikt, uitgezonderd het gemeenschappelijk veiligheids- en

defensiebeleid.

Vaststellen mededelingen: de Commissie stuurt mededelingen naar de Raad van Ministers, het Europees Parlement

en, afhankelijk van het beleidsterrein, naar de relevante adviserende Europese instellingen.

Aanbeveling

Een Aanbeveling is een niet-verbindende uitspraak van de Gemeenschapsinstellingen. Degene tot wie een

dergelijke Aanbeveling is gericht, wordt tot een bepaald gedrag of een bepaalde handeling aangespoord zonder

daartoe wettelijk verplicht te zijn.

Richtsnoer

Een Richtsnoer is niet-verbindend. In een Richtsnoer geeft de Commissie aan hoe ze Europese regels op een

bepaald beleidsterrein in individuele gevallen toepast. Als lidstaat kun je hier geen rechten aan ontlenen, maar de

Commissie is er zelf wel aan gebonden.

Beschikking

Een Beschikking is een beslissing van een van de Europese instellingen, waarin een algemene regel in een concreet

geval wordt toegepast. Een Beschikking kan gericht zijn tot lidstaten, ondernemingen, rechtspersonen of

particulieren.

Richtlijn

Een Richtlijn is een bindend regelgevend instrument van de Europese Unie. Een Richtlijn richt zich altijd tot de

lidstaten en is verbindend waar het gaat om het bereiken van resultaat. De lidstaten zijn vrij om vorm en middelen

te kiezen om te komen tot het resultaat. Een Richtlijn moet dus eerst worden omgezet in nationale regelgeving

(implementatie), alvorens de burgers binnen een bepaalde lidstaat eraan gebonden zijn of er een beroep op kunnen

doen.

Een Richtlijn schrijft wel voor wanneer dat uiterlijk moet zijn gebeurd (de implementatietermijn). Na het verstrijken

van deze termijn kunnen burgers zich in sommige gevallen wel rechtstreeks beroepen op de Richtlijn.

Verordening

Een Verordening is, net als een Richtlijn, een bindend regelgevend instrument van de Europese Unie. Een

Verordening heeft een algemene strekking, is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in

elk lidstaat. Een Verordening laat de lidstaten niet vrij om vorm en middelen te kiezen om een bepaald resultaat te

bewerkstelligen. Een Verordening hoeft niet te worden omgezet in nationale regelgeving en is dus rechtstreeks

toepasselijk op de burgers in een bepaalde lidstaat.

30

9. Brussel!

Misschien ben je er al wel eens geweest, heb je er van gehoord of wist je niet eens van het bestaan van de stad af.

In alle gevallen leek het ons leuk jullie wat achtergrondinformatie en tips mee te geven. Eens te meer omdat een

aantal van jullie langer dan het aangeboden programma in Brussel zullen verblijven. Leuk om te lezen in de bus,

trein of auto

Achtergrondinfo

Brussel is de hoofdstad van België. De gemeente Brussel zelf is slechts de vijfde stad van België als je kijkt naar het

inwoneraantal (nog geen tweehonderdduizend). Het totale Brussels Hoofdstedelijk Gewest is echter een ware

metropool met bijna 1,2 miljoen inwoners. Als men het over Brussel heeft, heeft men het in het algemeen over dit

gewest of zelfs over de agglomeratie Brussel die de grenzen van het gewest overschrijdt. In totaal wonen er in dit

gebied ongeveer twee miljoen mensen. Hiermee is het veruit het grootste stedelijk gebied van België. Brussel is

zowel op politiek, economisch als cultureel gebied veruit de belangrijkste stad van het land.

Brussel is ooit ontstaan ergens in de 10e eeuw, op een eiland in rivier de Zenne. De naam Brussel is afgeleid van

Bruecsela, wat de eerste naam van de nederzetting was. Dit betekent letterlijk zoiets als ‘nederzetting binnen het

moeras’. Brussel groeide gedurende de middeleeuwen vrij gelijkmatig. In het jaar 1229 kreeg Brussel stadsrechten.

In de tweede helft van de veertiende eeuw kreeg Brussel een nieuwe omwalling, omdat de stad uit haar voegen

gegroeid was. Deze stadsomwalling omvatte het gebied dat in Brussel nu binnen de Kleine Ring (R20) valt. Dit

gebied wordt tegenwoordig als het centrum van Brussel gezien. Veel historische gebouwen en pleinen bevinden

zich binnen deze ringweg.

In 1531 werd Brussel de hoofdstad van de Nederlanden. Dit gebied omvatte een groot deel van wat nu bekend staat

als Nederland, België en Luxemburg aangevuld met een stukje van wat nu Frankrijk is. Vijftig jaar later werd Brussel

de hoofdstad van de Zuidelijke Nederlanden nadat de Noordelijke Nederlanden zich afscheidden van het zuiden. In

de periode dat de Fransen de baas waren over het gebied waar nu België ligt was Parijs de hoofdstad. Van 1815 tot

1830, toen het gebied onderdeel was van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, waren Brussel en Den Haag om

en om het regeringscentrum. Dit wisselde per jaar. Sinds het ontstaan van de zelfstandige staat België in het jaar

1830 is Brussel de hoofdstad van het land geworden. Een enorme industriële ontwikkeling in de negentiende eeuw

zorgde ervoor dat Brussel snel groeide. In de twintigste eeuw werden er nog een aantal plaatsen geannexeerd

waardoor Brussel uit is kunnen groeien tot de stad die het nu is.

Winkelen

Wie gaat winkelen in Brussel die kan beter een paar stevige schoenen aantrekken. Dat komt omdat de leuke winkels

en winkelgebieden echt verspreid over Brussel liggen. Als je je puur op de grote winkels wilt concentreren dan kun

je het beste terecht in dé winkelstraat van Brussel: de Nieuwstraat. Deze autovrije straat ligt aan de noordkant van

het centrum en bevat vrijwel alle grote merken op een lengte van ongeveer zeshonderd meter. Een mooi overdekte

winkelgebied wordt gevormd door de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in het hart van de stad. Deze drie galerijen

bieden een fraaie combinatie van winkels op het gebied lekkernijen (vooral chocolade) en luxe producten. Wil je op

jacht gaan naar kunst, antiek en brocante dan zijn de wijken Zavel en Marollen de plekken waar je moet zijn. In de

wijk Marollen vind je ook de leukste vlooienmarkt van België: de vlooienmarkt van het Vossenplein. Deze wordt

echt iedere dag gehouden, dus ook op zondagen en alle feestdagen.

Toerisme

Brussel is de meest bezochte stad van België met een totaal van ongeveer zes miljoen overnachtingen per jaar.

Nederlandse toeristen en zakenreizigers zijn goed voor ongeveer 300.000 overnachtingen op jaarbasis. Onder

Nederlandse gasten is december over het algemeen de populairste maand. Dat is een ander beeld dan voor andere

gebieden in België, waar Nederlanders vooral de najaarsmaanden gebruiken om naar België te reizen. Binnen het

totale toerisme in Brussel spelen Nederlanders ook een veel kleinere rol dan elders in België. Als je naar het aantal

overnachtingen in heel het land kijkt dan zijn Nederlanders goed voor gemiddeld 22 tot 28 procent van de

buitenlandse aankomsten. Voor het Brussels Gewest is dat aandeel slechts 7 tot 10 procent.

31

Wat betreft accommodaties zijn het in Brussel vooral de hotels die de overhand hebben. De rol van hoofdstad van

België én van de Europese Unie zorgt ervoor dat er opvallend veel hotels zijn in de vier- en vijfsterrencategorie. Dat

komt vanwege de vele zakelijke verblijven in Brussel. Toeristen die pikken daar hun graantje mooi van mee, want

zakelijke gasten komen vooral op doordeweekse dagen naar Brussel. Dat zorgt voor een lagere bezettingsgraad in

het weekeinde, waardoor de luxere hotels hun kamers vaak tegen extra aantrekkelijke prijzen verhuren. Soms

betaal je voor een vijfsterrenhotel op een zaterdagnacht dan voor een middenklassehotel. Verder telt Brussel bijna

honderd bed-and-breakfasts en is er vooral een enorme opkomst in het aanbod van stadsappartementen. Voor de

prijs van een viersterren hotelkamer heb je dan vaak een veel ruimer appartement. Zeker als je langer dan een paar

nachten in Brussel verblijft kan het zeer aangenaam zijn om wat extra ruimte en voorzieningen te hebben. Als je

zelf voor ontbijt en zelfs diner kunt zorgen bespaar je vaak wat op je uitgaven in Brussel.

Bier

Brussel kent net als heel België een serieuze biercultuur. Ieder zichzelf respecterende horeca-eigenaar zorgt dat er

ten minste een acceptabel aantal bieren op de kaart staan, waarvan een deel uit het vat en vaak ene groot deel uit

de fles. Tussen de honderden Belgische bieren is er één soort dat echt iets van Brussel is: geuzebier. Geuze is een

troebele biersoort die ontstaat door het mengen van verschillende bieren. Geuze is aanzienlijk zuurder en minder

zoet dan een gemiddeld Belgisch biertje en mag alleen maar in Brussel en omstreken gebrouwen worden. Een ander

bier dat als ‘typisch Brussels‘ aangeduid mag worden is kriek. Kriekenbier is gebaseerd op lambiek waar zure

kersen aan toegevoegd worden. Voor bierliefhebbers is Brussel in alle opzichten een geweldige stad, want Brussel

telt een aantal geweldige kroegen, uitstekende bierwinkels zoals de Biertempel en een heus biermuseum: het

Biermuseum van Schaarbeek.

Tweetalig

België kent officieel drie talen (Nederlands, Frans en Duits), echter is er slechts één stad officieel tweetalig: Brussel.

Bij wet is vastgelegd dat in Brussel Frans en Nederland gesproken wordt. Dit komt tot uiting in officiële publicaties

van de gemeente, in straatnamen (en straatnaambordjes) en waarschuwingsborden. In de praktijk wordt er veel

meer Frans dan Nederlands gesproken. Apart, want het Brussels Gewest woedt omsloten door Vlaams grondgebied

waar hoofdzakelijk Nederlands gesproken wordt.

Chocola

Brussel is de stad waar de bonbon (praline) ooit uitgevonden is. Jean Neuhaus heeft in zijn winkel aan de

Koninginnegalerij de eerste gevulde chocolade met zachte vulling gemaakt. Dat was in het jaar 1912. Sindsdien is

Neuheus een begrip geworden in Brussel, net als een aantal andere chocolatiers zoals Leonidas en Godiva.

Leuk om naar toe gaan!

Museumstraat De straat voor liefhebbers van musea. Met De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België,

vier musea onder één dak! In de musea, die twee eeuwen oud zijn, vind je twintigduizend schilderijen, sculpturen

en tekeningen. Het bestaat uit het Museum voor Oude Kunst (vijftiende tot en met de achttiende eeuw), het

Museum voor Moderne Kunst (negentiende en twintigste eeuw), het Wiertzmuseum en het Meuniermuseum. (3x

raden, in de Museumstraat ;)

Markthallen De Centrale Markthal is, de naam zegt het al, een grote markthal. Gelegen in de Pest-kant van de

stad. Erg populair bij toeristen. De (enorme) hal is ontworpen door Gustave Eiffel, de man die ook de Eiffeltoren

ontwierp. In de hal vind je een kleine tweehonderd winkels. Het is vooral de plek waar je etenswaren koopt, zoals

groenten, fruit, vlees en kaas. Ook lokale specialiteiten zijn er verkrijgbaar.

Manneke pis Het kleine standbeeldje van een plassend jongetje aan de Stoofstraat en Eikstraat staat symbool

voor de stad Brussel. Regelmatig is het beeldje onderheven aan allerlei studentengrappen en andere acties. Het

‘manneke’ verbeeldt de vrijgevochten Brusselaren en is dan ook overal in de stad terug te vinden op afbeeldingen

en voorwerpen. In het museum van de stad Brussel zijn een kleine honderd kostuums van het ventje te bezichtigen.

Ze maken deel uit van de ruim 800 stukken tellende collectie die ontvangen zijn van beroemde gasten die de stad

hebben bezocht. (lievevrouwbroersstraat 31)

32

Jeanneke pis Geen zin om voor de druk bezochte Manneke Pis te wachten tot je eindelijk een foto kan maken?

Dan is het erg leuk om de vrouwelijke collega te bezoeken: Jeanneke Pis. Dit ondeugende meisje staat gehurkt

boven de fontein van Getrouwheid. Ze is veel minder druk bezocht en eigenlijk bij iedereen onbekend, behalve de

goed geïnformeerden. Dat neemt niet weg dat ze minstens net zo leuk is om te bekijken. In een steegje aan de

Beenhouwersstraat kan je haar bezoeken. Mocht je nog in het ouderwetse fabeltje geloven, dan kan je natuurlijk

altijd een muntje in de fontein gooien om je wens te doen. (beenhouwersstraat en dan een klein steegje in)

Jubelpark Ter ere van de vijftig jarige verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid besloot koning Leopold II

dat er een park moest worden aangelegd. Voor lange tijd werd het gebruikt om er tentoonstellingen te houden,

vandaar dat ook hier het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis hier te vinden is. Een ander museum wat

hier staat is het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis. De meters hoge triomfboog is

dominant in het park aanwezig. Op en naast de bogen zijn beelden geplaatst die de provincies van België

vertegenwoordigen. Het park is verder ingericht met ongeveer dertig hectare klassieke tuinen. (Jubelpark 1000)

Grote Markt Het eeuwenoude grote plein midden in het centrum van Brussel vormt tot op de dag van vandaag

het middelpunt van belangstelling. De historische gildenhuizen geven de Grote Markt zijn eigentijdse warme

uitstraling. Ook het statige stadhuis is niet te missen. Vooral de hoge toren prijkt boven alles uit. Andere

schitterende panden aan dit plein zijn: het Broodhuis, het Huis van de Hertogen van Brabant en de Duif. De

barokstijl voert de boventoon op dit plein. Elke twee jaar is de Grote Markt het decor voor een bloementapijt. Dit

festijn wordt iedere keer opnieuw met meer bezoekers dan voorgaande jaren bezocht. Op een afmeting van 77

meter x 24 meter worden duizenden begonia’s volgens een zorgvuldig uitgestippeld ontwerp en in een bepaald

thema uitgestald. (Grote Markt)

Mini Europe Brussel doet met Mini Europe zijn naam als Europese hoofdstad eer aan, het park ligt naast het

beroemde Atomium. Zoals de naam al doet vermoeden krijg je hier een overzicht van al het moois dat Europa te

bieden heeft. In een paar uurtjes loop je langs Hollandse windmolens, de Eiffeltoren in Parijs en ga je op de foto

met de scheve toren van Pisa. Het park heeft maar liefst 300 replica’s op schaal van bijzondere Europese

gebouwen. Daarnaast zijn er verschillende attracties zoals een IMAX bioscoop en een tropisch zwembad.

(Voetballaan 1)

33