b;sydih - nie.lknie.lk/pdffiles/tg/salsyl history.pdf · i ii iii iv v vi vii viii 1' ft; ......
TRANSCRIPT
b;sydih
w'fmd'i ^W'fm<& úIh ks¾foaYh
12"13 fY%AKs
^2017 isg l%shd;aul fõ&
iudc úoHd fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.uwww.nie.lk
i
ye`Èkaùu
2017 kj úIHud,d ixfYdaOk hgf;a wOHhk fmdÿ iy;sl m;% Wiia fm< ksNd.hg wod< b;sydih úIh ks¾fÿYh fldgiai;rlsla iukaú; fõ'
• YS% ,xldõ b;sydih ^wE; w;S;fha isg ls%'j 1978 olajd&• bkaÈhdfõ b;sydih ^wE; w;S;fha isg ì%;djH md,kh wjidkh o;ajd&• hqfrdamd b;sydih ^.S%l"frdau YsIagdpdr wjÈfha isg 1989 olajd&• kQ;k f,dal b;sydih ^ls%'j 1500 isg ls%'j 1989 olajd&
YS% ,xldfõ j¾;udk ;;a;ajh foi n,k úg w;S;fha isg yqol,dj j¾Okh jqjla fkdj úúO f.da,Sh n,mEï u; foaYshlrKh fjñkafmdaIKh ù j¾Okh jQ nj fmfka'tjeks m%jK:d yd n,mEï y`ÿkd.ekSu i`oyd YS% ,xldfõ b;sydih iu. bkaÈhdfõ b;sydih" hqfrdamdb;sydih" k Q;k f,d al b;sydih hk úIh ks¾fo aY o w'fmd'i ^W'fm<& b; sydih i`oyd tlalr we;'
w'fmd'i ^W'fm<& i`oyd b;sydih úIhud,dj f;dard .kakd YsIHhkag YS% ,xldõ b;sydih úIh ks¾foaYh wksjd¾h fõ' bkaÈhdfõb;sydih" hqfrdamd b;sydih" kQ;k f,dal b;sydih hk úIh ldKav w;=ßka tla úIh ldKavhla muKla ;u wNsu;hmßÈ f;dard .; hq;=h'
2017 § ls%hd;aul ùug kshñ; fuu úIh ks¾foaYhg bf.kqï b.eksùï ls%hdj,sh iy úIh wka;¾.;fha wruqKq lrd hdu jvd;a myiqlsÍu i`oyd bf.kqï m, ilia lr we;' YS% ,xldfõ b;sydih f.dvke.Sfï§ Bg wkql+,kh jQ f.da,Sh m%jK;d wo`kd .ekSu iy uE;ld,fha isÿl< b;sydi m¾fhaIK wkdjrK weiqßka tla tla úIh ks¾foaYhkay wka;¾.;fha ixfYdaOk lsysmhla isÿlr we;'
ii
YS% ,xldfõ b;sydih # merKs ks¾foaYhg jvd jeä wjOdkhla m%d.a ft;sydisl hq.h ms<sn`k j wjOdkh fhduq lsÍu
uQ,dY%h j¾. lsÍfï § j¾;udk ks¾foaY fhdod .ekSu
" wfma merKs ;dCIKh" kj úIh ks¾foaYhg tl;= lsÍu
bkaÈhdfõ b;sydih #
merKs ks¾foaYhg wkqj ls%'j 1206 olajd muKla wjOdkh fhduq lr ;snQ w;r th kj ks¾foaYfhysbkaÈhdj ksoyi Èkd .ekSu olajd §¾> lr we;'
iïmQ¾K bkaÈhd b;sydihg jvd YS% ,xldjg n,mEula t,a, jQ isÿùï flfrys jeä wjOdkhla fhduq lsÍu
hqfrdamd b;sydih #
f.da,Sh jYfhka n,mEula jQ f.daîh n,fõ. ms<sn`o wjOdkh fhduq lr we;'
kQ;k f,dal b;sydih #
f,dalfha isÿ jQ f.da,Sh m%jK;d ms<sn`o j jeä wjOdkhla fhduq lr we;'
fuu úIh ks¾foaYh 12 iy 13 fYA% Ks i`oyd jQjls' ta wkqj úIh wka;¾.;h tla tla fY%AKs i`oyd ks%hd;aul lsÍug ixúOdkh lr .;hq;= fõ'
iii
mgqk
msgqj
ye`Èkaùu i - ii
mgqk iii
cd;sl wruqKq iv
uq,sl ksmqK;d v - vii
b;sydih úIhfha wruqKq viii
cd;sl wruqKq iy úIh wrïKq w;r iïnkaO;dj ix
jdr i`oyd fhdacs; ksmqK;d uÜgï x
úIh ks¾foaYh 1 - 50
mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka 51
we.hSu iy ;lafiarelrKh 52
úIh ks¾foaY iïmdol uKav,h 53 - 54
iv
cd;sl wruqKq
mqoa.,hdg yd iudchg wod< jk m%Odk cd;sl wruqKq lrd <`.dùu i`oyd mqoa.,hskag iy lKavdhïj,g cd;sl wOHdmk moaO;shg iydhúh hq;= h' jir .Kkdjla uq¿,af,a Y%S ,xldfõ m%Odk wOHdmk jd¾;d iy f,aLk u.ska mqoa., yd cd;sl wjYH;djka imqrd,Su i`oydwruqKq kshu lrKq ,eî h' iuld,Sk wOHdmk jHqyhka yd l%shdj,ska ;=< oelsh yels ÿ¾j,;d ksid OrKSh udkj ixj¾Ok ixl,am rduqjwe;=<; wOHdmkh ;=<ska <``.dlr .; hq;= my; oelafjk wruqKq cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska y÷kdf.k we;' fuu wruqKq imqrd.ekSu" wOHdmk moaO;sh i`oyd jQ ;u bÈß oelau f,ig cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska m%;HlaI fldg f.k we;'
I udkj wNsudkhg .re lsrSfï ixl,amhla u; msysgd Y%S ,dxlsl nyqúO iudcfha ixialD;sl úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sltaldnoaO;dj" cd;sl iDcq .=Kh" cd;sl iu.sh" tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;+<ska cd;sh f.dvke.Su iy Y%S ,dxlShwkkH;dj ;yjqre lsÍu
II fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udye`.s odhdohka y`ÿkd.ekSu iy ixrlaIKh lsÍu
III udkj whs;sjdislï .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn`o oekqj;a ùu" yDohdx.u ne`§ulska hq;= j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùuhk .=Kdx. m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;ka;%sl Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udKlsÍu iy mj;ajd f.k hdug iydh ùu
IV mqoa.,hskaf.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm;a iy udkj w.hhkag .re lsÍu u; mokï jQ ;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu
V iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i`oyd ks¾udmK yelshdj" wdrïNl Yla;sh" úpdrYS,S Ñka;kh" j.lSu yd j.ùu we;=¨ fjk;aOkd;aul wx.,laIK ixj¾Okh lsÍu
VI mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj.=Kh jeäÈhqKq flfrk iy Y%S ,xldfõ wd¾Ól ixj¾Okh i`oyd odhl jk M,odhs ld¾hhka i`oydwOHdmk ;=<ska udkj iïm;a ixj¾Okh lsÍu
VII YS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev.eiSug yd tajd md,kh lr .ekSug mqoa.,hska iqodkï lsÍu iyixlS¾K yd wkfmalaIs; wjia:djkag id¾:l j uqyqK §fï yelshdj j¾Okh lsÍu
VIII cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñ lr .ekSug odhl jk hqla;sh" iudk;ajh iy wfkHdkH .re;ajh u; mokï jQ
wdl,am yd l=i,;d fmdaIKh lsÍu ^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &
v
uq,sl ksmqK;d
wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i`oyka cd;sl wruqKq bgq lr .ekSug odhl jkq we;'
(I) ikaksfõok ksmqK;d
idlaIr;dj" ixLHd ms<sn`o oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh hk wkqldKav 4la u;ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'
idlaIr;dj : idjOdk j weyqïlka §u" meyeÈ,s j l:d lsÍu" f;areï .ekSu i`oyd lsshùu"ksjerÈ j iy ksrjq,a j ,sùu" M,odhs whqßka woyia yqjudre lr .ekSu
ixLHd ms<sn`o oekqu : NdKav wjldYh yd ld,h .Kka lsÍu" .Kkh iy ñkqï i`oyd l%udkql+,b,lalï Ndú;h
rEml Ndú;h : f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu iy f¾Ld" wdlD;s iy j¾K.,mñka úia;r" Wmfoia yd woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu
f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh : mß.Kl oekqu iy bf.kSfï § o fiajd mßY%hla ;=<§ o fm!oa.,sl Ôú;fha§ of;dr;=re iy ikaksfõok ;dlaIKh Wmfhda.S lr .ekSu
(II) fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d
- ksßudKYS,Snj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;Ska" ;SrK .ekSu" .eg¨ ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,S ydú.%yd;aul Ñka;kh" lKavdhï ye`.Sfuka lghq;= lsÍu" mqoa.,dka;r in`o;d" kj fidhd.ekSï iy .fõIKhjeks j¾.Sh l=i,;d:
- iDcq .=Kh" bjid ord isáfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu" jeks w.hhka- Ñ;a;fõ.S nqoaêh
vi
(III) mßirhg wod< ksmqK;d
fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirhg wod< fõ'
iudc mßirh : cd;sl Wreuhka ms<sn`o wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl idudðlhka ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d" idOdrK hqla;sh ms<sn`o ye`.Su" iudc iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj" idudkH yd ffk;sl iïm%odhka" whs;sjdislï" j.lSï" hq;=lï iy ne`§ï
ffcj mßirh : iÔú f,dalhl" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .ia je,a" jkdka;r" uqyqo" c,h" jd;h iy cSjh - Ydl"i;a;aj yd ñksia Ôú;hg iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõoSnj yd l=i,;d
fN!;sl mßirh: wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia ðú;hg tajdfha we;s iïnkaO;dj" wdydr" we`ÿï"ksjdi" fi!LH" iqj myiqj" Yajikh" kskao" ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u,my lsÍu hkdÈh ydiïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõÈ;dj yd l=i,;dj bf.kSu" jev lsÍu iy Ôj;a ùu i`oyd fuj,ï iy;dlaIKh m%fhdackhg .ekSfï l=i,;d fuys wvx.=fõ'
(IV) jev f,dalhg iqodkï ùfï ksmqK;d
wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu" ;u jD;a;Sh ,eÈhd iy wNsfhda.;d y`ÿkd .ekSu" yelshdjkag iß,k whqßka ?lshdjlaf;dard .ekSu" iy jdisodhl yd ;srir Ôjfkdamdhl ksr; ùu hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍugwod< fiajd kshqla;sh yd iïnkaO l=i,;d
(V) wd.u iy iodpdr O¾uhkag wod< ksmqK;d
mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+, yeisßï rgdjkag wkq.; fjñka jvd;aWÑ; foa f;dard thg iß,k fia lghq;= lsÍu i`oyd w.hhka Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh
vii
(VI) l%Svdj iy úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d
fi!kao¾hh" idys;H" fi,a,ï lsÍu" l%Svd yd u,, l%Svd" úfkdaodxY yd fjk;a ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldYjk úfkdaoh" i;=g" wdfõ. iy tjka udkqIsl w;aoelSï
(VII) "bf.kSug bf.kqu" ms<sn`o ksmqK;d
YS>%fhka fjkia jk ixls¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k l%shdj,shla yryd fjkiaùï yiqrejd.ekSfï § yd Bg ixfõ§ j yd id¾:l j m%;spdr oelaùu;a iajdëk j bf.k .ekSu;a i`oyd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd§u' ^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &
viii
b;sydih úIhfha wruqKq
6 jk fY%aKsfha isg 11 jk fY%AKsh f;la jQ úIhud,dj wOHhkh lsÍfuka my; i`oyka wruqKq isiqka idOkh lr .kq we;e hs wfmalaId
flf¾'
1' ft;sydisl úldYkh yd m%jK;d ms<sn`o wjfndaOfhka b;sydih mqrd isÿ jQ fjkialï ms<sn`o jgyd .ekSu
2' w;S;h yeoEÍfuka ,efnk wjfndaOh u`.sska j¾;udkh f;areï .ekSu yd wkd.; ;;a;ajhka oelSu
3' cd;sl wkHk;dj y`ÿkdf.k foaYSh Wreuh iqrlsñka oEys;ldó mqrjeishl= njg m;aùu
4' cd;sl m%Yak foi ;=,kd;aul j ne,Su
5' wkH ixialD;Skag .re lsßu
6' ld,dkqms<sfj," uQ,dY%h úfõpkh yd fya;=M, iïnkaOh weiqfrka f.dvkef`.k úpdrd;aul YslaIKh yd oekqu m%dfhda.sl Ôú;hg
Ndú; lsÍu
7' jeo.;a ft;sydisl mqoa.,hkaf.a pß;dmodk pß;dhkh lr .ekSu
8' ft;ssydisl f.da,Sh m%jK;d furg b;sydih flfrys n,md we;s wdldrh ms<sn`o wjfndaOfhka f,dal m%jK;dj,g uqyqK oSfï
Yla;sh we;s lr .ekSu
9' ld,h yd wjldYh ms<sn`o oekqu j¾Okh lr .ekSu
10' ft;sydisl f;dr;=re weiqfrka ia:dk y`ÿkd .ekSu
ix
cd;sl fmdÿ wruqKq iy úIh wruqKq w;r iïnkaO;dj
cd;sl fmdÿ wruqKúIh wruqK
i ii iii iv v vi vii viii
1' ft;sydisl úldYkh yd m%jK;d ms<sn`o wjfndaOfhka b;sydih mqrd isÿ jQ
fjkialï ms<sn`o jgyd .ekSu
2' w;S;h yeoEÍfuka ,efnk wjfndaOh u`.sska j¾;udkh f;areï .ekSu yd
wkd.; ;;a;ajhka oelSu
3' cd;sl wkHk;dj y`ÿkdf.k foaYSh Wreuh iqrlsñka oEys;ldó mqrjeishl=
njg m;aùu
4' cd;sl m%Yak foi ;=,kd;aul j ne,Su
5' wkH ixialD;Skag .re lsßu
6' ld,dkqms<sfj," uQ,dY%h úfõpkh yd fya;=M, iïnkaOh weiqfrka
f.dvkef`.k úpdrd;aul YslaIKh yd oekqu m%dfhda.sl Ôú;hg
Ndú; lsÍu
7' jeo.;a ft;sydisl mqoa.,hkaf.a pß;dmodk pß;dhkh lr .ekSu
8' ft;ssydisl f.da,Sh m%jK;d furg b;sydih flfrys n,md we;s wdldrh
ms<sn`o wjfndaOfhka f,dal m%jK;dj,g uqyqK oSfï
Yla;sh we;s lr .ekSu
9' ld,h yd wjldYh ms<sn`o oekqu j¾Okh lr .ekSu
10' ft;sydisl f;dr;=re weiqfrka ia:dk y`ÿkd .ekSu
x
hqfrdamd b;sydih
1'1" 2'1"
2'2" 3'1" 4'1
jdr i`oyd fhdacs; ksmqK;d uÜgï
fYA%Ksh iy jdrh YS% ,xldfõ b;sydih
1 jdrh
2 jdrh
3 jdrh
1 jdrh
2 jdrh
3 jdrh
bkaÈhdfõ b;sydih
1'1" 2'1" 3'1
4'1" 5'1
5'1" 6'1
7'1" 8'1" ^uq,a fldgia fol&
kQ;k f,dal b;sydih
1'1" 2'1
3'1" 4'1
5'1" 6'1" 7'1
12 fY%AKsh
13 fY%AKsh
1'1" 2'1" 3'1" 4'1" 5'1
5'2
6'1
7'1" 8'1
9'1" 10'1
11'1
8'1^fojk fldgi&" 9'1
10'1" 11'1
5'1" 6'1" 7'1
8'1" 9'1" 10'1
11'1" 12'1" 13'1
13'2" 14'1
8'1" 9'1
10'1
11'1" 12'1
1
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
w'fmd'i ^W'fm<& úIh ks¾foaYh
YS% ,xld b;sydih ^wE; w;S;fha isg 1978 olajd&12 jk fY%AKsh
ft;sydisl yr moaO;syd ld,dkqms<sfj<ms<sn| wOHhkh lr bka,nk YslaIKh ðú;hgwdfoaY lr .kshs
ld,h yd wjldYhmokï lrf.kYsIagdpdr úldYkh jkwdldrh ms<sn`owjfndaOfhka lghq;=lrhs
1'1 b;sydih hkq
l=ula oehs meyeos,slrhs
1'2 b;sydih yeoErSfuka
,efnk m%fhdack fmkajd fohs
1'3 b;sydih wOHhkh
l< hq;= ld, rduqjyd wjldYh meyeÈ,slrhs
1' b;sydih ye|skaùu
b;sydih w¾:l:kh
b;sydih yeoEÍfï m%fhdack
wOHhk ld,h
- m%d.a ft;sydisk hq.fha
isg ls%'j 1978 olajd
b;sydih ms<sn| w¾:l:k/ia lrhs
b;sydi úIhh i|ydw¾:l:khla f.dvk`.hs
b;sydih yeoEÍfuka,nd.; yelsm%fhdack úia;r lrhs
b;sydih bf.kSfïjákdlu w.hñka l:dlrhs
b;sydi úIhh i|yd jQwOHhk ld, mrdihfmkajdfohs
bf.kSfï myiqj i|yd ld,mrdih j¾. lr olajhs
07
2
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
2' wjldYhw¾OY=Ial l,dmhuOHu l`ÿlrhfjr<nv ;ekak
N+f.da,Sh msysàu yd udkjyeisÍu
- bkaÈhdjg wdikak jmsysàu
- bkaÈhdfjka fjka jmsysàu
- bkaÈhka id.rfhauOH.; j msysàu
wNHka;r N+f.da,ShidOl- l`ÿ" .x.d" ;eks;,d"
jrdh udkj yeisÍuflfrys we;s l<n,mEuiïm;a úirKh ydudkj ls%hdjka w;rnoaO;d
rgl b;sydihf.dvke`.Sfï oSN+f.da,Sh idOl n,mdkwdldrh ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
2'1 ,xld b;sydifhawOHhkh l< hq;=wjldYh ms<sn`omeyeÈ,s lrhs
2'2 N+f.da,Sh msysàu Y%S,xldfõ b;sydihflfrys n,mEwdldrh úu¾Ykhlrhs
,xld b;sydifha wOHhkhl< hq;= wjldYh fmkajdfohs
,xld b;sydifha wOHhkhl< hq;= m%foaY is;shul,l=Kq lrhs
Y%S ,xldfõ ndysr ydwNHka;r msysàu úia;rlrhss
N=f.da,Sh úIu;d udkjin`o;d flfrys n,mEufmkajd fohs
Y%S ,xldfõ N+f.da,Sh msysàuis;shul ,l=Kq lrhs
10
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
3
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
uQ,dY%húYaf,aIKfhkaf.dvkef`.kúpdrd;aul YslaIKhm%dfhda.sl Ôú;hgNdú; lrhs
3'1 b;sydihf.dvke`.Sug
odhl jk uQ,dY%húuid n,hs
3'2 uQ,dY%húYaf,aIKfhka
ft;sydisl lreKq f.dvk`.k wdldrh fmkajd fohs
3' uQ,dY%h úNd.h yd úpdrh
Y%S ,dxflah b;sydih yeoEÍug we;s uQ,dY%h
- uQ,dY%h j¾.SlrKh* idys;H uQ,dY%h* mqrdúoHd;aul uQ,dY%h* wNsf,aLk* kdKl* ckm%jdo yd mqrdjD;a;
uQ,dY%h úpdrYS,S j úuiSu
b;sydih f.dvke`.Sugodhljk uQ,dY%h kï lrhs
uQ,dYhj, iajNdjh wkqjtajd j¾. lrhs
uQ,dY%h j¾.h wkqjft;sydisl lreKqf.dvk`.d.; yels wdldrhmeyeos,s lrhs
uQ,dY%h úpdrYS,S júu¾Ykh lrhs
uQ,dY%h Ndú;fha oSsie,ls,su;a úh hq;= lreKqmeyeos,s lrhs
18
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
4
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
s
4'1 m%d.a ft;sydisl hq.hms<sn| f;dr;=reúu¾Ykh lrhs
4'2 mQ¾j ft;sydislhq.fha udkjl%shdldß;ajh ms<sn|j fidhd n,hss
4'3 ft;sydisl hq.h ydtys ckdjdi ms<sn|j úu¾Ykh lrhs
4' ckdjdij, wdrïNh yd jHdma;sh ^l%s'mq ;=ka jk
ishji wjidkh f;la&
m%d.a ft;sydisl wjêh
mQ¾j ft;sydisl wjêh
ft;sydisl hq.h - bkaoshdfõ úúO
m%foaYj,ska ck lKavdhï meñKSu
Y%S ,xldfõ m%d.a ft;sydislwjêh meyeos,s lrhs
b;d merKs ld,fha isg Y%S,xldfõ ckdjdi ;snQ njw.h lrhss
m%d.a ft;sydisl ckdjdiis;shul ,l=Kq lrhs
mQ¾j ft;sydisl wjêhmeyeos,s lrhs
mQ¾j ft;sydisl hq.fhaoshqKqj w.hhs
mQ¾j ft;sydisl hq.hg wh;aia:dk is;shul ,l=Kq lrhs
ft;sydisl hq.h meyeos,slrhs
ft;sydisl hq.h ckdjdi jQwdldrh úia;r lrhs
ft;sydisl hq.fha ckdjdiis;shul ,l=Kq lrhs
Y%S ,dxflahsIagdpdrfha ft;sydislúldYkh yd m%jK;dms<sn| j wjfndaOfhkalghq;= lrhs
20
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
5
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
5' rcrg YsIagdpdrh^fmdf<dkakrej wjidkhf;la&
rcrg YsIagdpdrfha mokums<sn| ye|skaùu
rcrg YsIagdpdrfhaf oaYmd, k , wd¾Ól, iudc"ixialD;sl iy ;dlaIKsllghq;=
- foaYmd,k* rdcH md,lfhda* md,k ;ka;%* hqoafOdaml%u* úfoaY iïnkaO;d
- wd.u yd ixialD;sh* nqÿ oyu msysgqùu yd* jHdma;sh* fjk;a wd.ï* l,dj yd ixialD;sh
rcrg YsIagdpdrfha mokumyohs
rcrg YsIagdpdrfha oshqKqjgtysmoku odhl jQ wdldrhmyohs
rcrg YsIagdpdrh ms<sn|f;dr;=re bosßm;a lrhs
rcrg YsIagdpdrfha mokuYla;su;a lsÍug odhl jQrcjreka fmkajd fohs
rcrg YsIagdpdrfhaixj¾Okh w.h lrhs
Y%S ,dxflahYsIagdpdrfhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
5'1 rcrg YsIagdpdrfha ;dlaIKsl moku
y÷kajd fohs
5'2 rcrg YsIagdpdrfhafoaYmd,k" wd¾Ól"iudc" ixialD;sl yd;dlaIKh úia;rlrhs
100
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
6
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
5'3 rcrg YsIagdpdrfhamoku ÿ¾j, ùfukatys mßydksh ydì|jeàu isÿ jkwdldrh fmkajd fohs
wd¾Ólh - lDIsl¾udka;h - l¾udka; - fjf<|du
iudch
úoHdj yd ;dlaIKh- jdß ;dlaIKh
- jdia;= úoHdj- ffjoH úoHdj- f,daydhkh
rcrg YsIagdpdrfha mßydksh yd ì|jeàu
rcrg YsIagdpdrfhaft;sydislia:dk jeõ wuqKqis;shul ,l=Kq lrhs
• rcrg YsIagdpdrfha mokuÿ¾j, ùug fya;= olajhs
• rcrg YsIagdpdrfhaì|jeàu isÿjQ wdldrhmeyeos,s lrhs
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
7
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
Y%S ,dxflahYsIagdpdrfhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
6'1 Y%S ,dxflahYsIagdpdrh uq,amokñka fjkia jQwjÈhla fj; msúiSuyd tys l%shdldß;ajhúu¾Ykh lrhs
6'2 hdmkh rdcOdkshms<sn| j úu¾Ykhlrhss
6'3 fldaÜfÜ rdcOdkshms<sn| j úu¾Ykhlrhsss
6' rcrg YsIagdpdrfhka miqwjÈh
md,k uOHia:dk - ye|skaùu - oUfoKsh" hdmyqj"l=reKE., .ïfmd<
- úfoaY iïnkaO;dwd.u" ixialD;sh ydiudch
hdmkh rdcOdksh
fldaÜfÜ rdcOdksh
fmdf<dkakre hq.fhka miqìys jQ rdcOdks y÷kajdfohs
rcrg rdcOdks ydfmdf<dkakre hq.fhka miqìys jQ rdcOdks w;r fjkimyohs
fmdf<dkakre hq.fhka miqìys jQ rdcOdks is;shul,l=Kq lrhs
hdmkh rdcOdksfhawdrïNh yd j¾Okh úia;rlrhs
hdmkh rdcOdksfhamßydksh úia;r lrhs
fldaÜfÜ rdcOdksfhawdrïNh yd j¾Okhmeyeos,s lrhs
fldaÜfÜ rdcOdksfha úYsIagrcjreka w.h lrhs
fldaÜfÜ rdcOdksfhamßydksh úia;r lrhs
50
12 jk fY%AKsh YS% ,xld b;sydih
8
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
12 jk fY%AKsh
ld,dkqms<sfj<" uQ,dY%hyd úfõpkh yd fya;=M, iïnkaOh weiqßkaf.dvkef`.kúpdrd;aul YsCIKh yd±kqu m%dfhda.sl cSú;hgNdú; lrhs
1 1 bkaÈhd b;sydihyeoEÍug we;s uQ,dY%hú.%y lrhs
1 uQ,dY%h úNd.h yd úpdrh
• bka§h b;sydih yeoEÍugwe;s uQ,dY%h
• uQ,dY%h j¾.SlrKh • uQ,dY%h Ndú;fha § mek
k`.sk wNsfhda. • uQ,dY%h ms<sn| úfõpk • uQ,dY%h ixikaokd;aul
wOHhkfha jeo.;alu
• bka§h b;sydih yeoEÍug we;suQ,dY%h kï lrhs
• bka§h b;sydih yeoEÍugwe;s uQ,dY%h j¾. lrhs
• bka§h b;sydihf.dvke`.Sfï § uQ,dY%hWmfhda.S lr.kakd wdldrhmeyeÈ,s lrhs
08
bkaÈhd b;sydih w'fmd'i ^W'fm<& úIh ks¾foaYh
^wE; w;S;fha isg ì%;dkH md,kh wjidkh olajd&
9
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
rgl b;sydihf.dvke`.Sfï §fN!;sl idOl n,mdkwdldrh ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
2'1 N+f.da,Sh msysàu bkaÈhdb;sydih flfrys n,mEwdldrh úu¾Ykhlrhs
2 N+f.da,Sh idOl bkaÈhdkqb;sydih flfrys n,mEu
• N+f.da,Sh msysàu- ndysr msysàu- wNHka;r msysàu
• N+f.da,Sh idOl bkaÈhdkqb;sydih flfrys n,mEu
• bkaÈhdfõ úYd,;ajh iyúúO;ajh
• bkaÈhdfõ ndysr yd wNHka;rmsysàu úia;r lrhss
• bkaÈhdfõ msysàu foaYSh ydúfoaYSh udkj in|;d flfrysn,mEu fmkajd fohss
• bkaÈhdfõ fN!;sl ,CIKis;shul ,l=Kq lrhss
15
12 jk fY%AKsh bkaoshd b;sydih
10
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhss
3'1 bkaÿ ksïkYsIAgdpdrfhys wdrïNh"j¾Okh yd mßydkshms<sn| f;dr;=reúu¾Ykh lrhs
3' iskaOq kÈh flakaøfldg ìys jQkd.ßl YsIAgdpdrh
• yrmamd YsIagdpdrh ye|skaùu • wdrïNh yd jHdma;sh ms<sn|
j we;s u;jdo yd iuld,Skfjk;a YsIAgdpdr w;rin|;d
• kd.ßl ie,iqu • iudc" wd¾Ól yd wd.ñl
;;a;ajh• l,d;aul yelshd
• mßydksh yd ta ms<sn| úpdrlu;
• yrmamd YsIagdpdrh ms<sn|f;dr;=re úia;r lrhss
• yrmamd YsIagdpdrfhysúYsIAg;ajh w.h lrhss
• yrmamd YsIagdpdrh is;shul,l=Kq lrhss
30
12 jk fY%AKsh bkaoshd b;sydih
11
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
4 1ffjÈl hq.h ms<sn|f;dr;=re úia;r lrhs
4 .x.d ksïk Tiafia me;sr .shudkj ckdjdi rgdj
• iD.a ffjÈl idys;HfhkawkdjrKh jk udkjjHdma;sfha iajrEmh
• iD.a ffjÈl hq.fhafoaYmd,k" iudc" wd¾Ól ydixialD;sl rgdj
• mYapdoa ffjÈl ckdjdijHdma;sh
• mYapdoa ffjÈl hq.fhafoaYmd,k" wd¾Ól" iudciy ixialD;sl j¾Okh
• ffjÈl hq.h ms<sn|f;dr;=re bÈrsm;a lrhs
• ffjÈl hq.h bka§hYsIAgdpdrfha moku njgf;dr;=re bÈrsm;a lrhs
• iD.a ffjÈl yd mYapdoaffjÈl ckdjdi jHdma;shis;shul ,l=Kq lrhs
25
12 jk fY%AKsh bkaoshd b;sydih
12
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
5 1 fidf<dia uyd ckmojHdma;sh úia;r lrhs
5 2 wd.ñl yd od¾YkslÑka;kh bka§hYsIagdpdrh f.dvke`.Sug odhl ù we;swdldrh úu¾Ykhlrhs
5 foaYmd,k yd udkjÑka;dj,sfha j¾Okh
• ckmo jHdma;sh ydfidf<dia uyd ckmo
• wd.ñl Ñka;kfhaj¾Okh
- ixialD;sl fjkialïkj wd.ñl Ñka;djìys ùu yd jHdma;sh
- foaYmd,k yd kjwd.ñl Ñka;djkaysn,mEu u; fjkiajkudkj yeisÍï ydls%hdldrlï
• fidf<dia uyd ckmo ms<sn|úia;r lrhs
• fidf<dia uyd ckmoj,n,j;a rdcH fmkajd fohs
• fidf<dia uyd ckmois;shul ,l=Kq lrhs
• bkaÈhdfõ j¾Okh jQ kjwd.ñl Ñka;djka úia;rlrhs
• kj wd.ñl Ñka;djkafoaYmd,kh flfrys n,mEufmkajd fohs
• kj wd.ñl Ñka;djka udkjiudch flfrys n,mEwdldrh úia;r lrhs
25
12 jk fY%AKsh bkaoshd b;sydih
13
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
6'1 wêrdcHjd§ ixl,amhfu!¾h wêrdcHhweiqßka meyeÈ,s lrhs
6' wêrdcHjd§ ixl,amh ydfu!¾h wêrdcHh
• md,k ixl,amj, j¾Okhyd wêrdcHjd§ ixl,amh
• fu!¾h wêrdcHfha j¾Okh • wfYdal yd Tyqf.a m%;sm;a;s • fu!¾hka hgf;a foaYmd,k"
wd¾Ól" iudc yd ixialD;slm%jK;d
• fu!¾h wêrdcHfhamßydksh yd fya;=
• wêrdcHjd§ ixl,amh úia;rlrhs
• Yla;su;a fu!¾h wêrdcHhlaf.dv ke.+ wdldrh meyeÈ,slrhs
• wêrdcHhl mj;sk iqúfYaI,CIK fu!¾h md,khweiqßka úia;r lrhs
• fu!¾h wêrdcHfha mßydkshgfya;= olajhs
• fu!¾h wêrdcHfha jHdma;shis;shul ,l=Kq lrhs
30
12 jk fY%AKsh bkaoshd b;sydih
14
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
úúO n,fõ. uq,a lr
.ksñka YsIagdpdr
f.dvkef`.k wdldrh
fmkajd fohs
12 jk fY%aKsh
1'1 kQ;k hqfrdamh Wod jQwdldrh meyeos,s lrhs
1' hqfrdamd YsIagdpdrfha moku• .%Sl" frdau iy l%sia;shdks
m%Njhka
• bia,dï jHdma;sh
• jevjiï l%ufha mrsydksh• l=rei hqoaO
• fjf<\fï ÈhqKqj
• k.r j¾Okh
• uOHu mka;sfha ke`.Su
² hqfrdamd YsIagdpdrfha mokuú.%y lrhs
² kQ;k hqfrdamd YsIagdpdrhyev.eiaùug .%Sl, frdauyd l%sia;shdks n,fõ. n,mEwdldrh fmkajd fohs
² jevjiï l%ufha mßydkshkQ;k hqfrdamfha wdrCIdjg;=vq ÿka wdldrh meyeÈ,slrhs
² .%Sl, frdau, l%sia;shdks iybia,dï YsIagdpdr jHdma;shis;shul ,l=Kq lrhs
25
hqfrdamd b;sydih w'fmd'i ^W'fm<& úIh ks¾foaYh
^ls%'j 1500 isg ls%'j 1989 olajd&
15
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
.hqfrdamfha isÿ jQ
fjkia ùï f,dalh
flfrys n,mE
wdldrh fmkajd
fohs
2'1 hqfrdamh kQ;khq.hg wj;S¾K jQwdldrh ú.%y lrhs
2'2 hqfrdamd rgj,afjk;a uydoaùmj,wêrdcH f.dvke`.+wdldrh mrSCId lrhs
2'kQ;k hqfrdamfha wdrïNh
² mqkreoh yd nqoaê m%fndaOh ² úoHd;aul fidhd .ekSï
² cd;sl rdcHj, ke`.Su
² foaY .fõIK
² hqfrdamSh jHdma;sh
30² mqkreoh ú.%y lrhs
² kj m%jK;d u`.ska hqfrdamhkQ;k hq.hg meñKswdldrh fmkajd fohs
² foaY .fõIK úia;r lrhs
² hqfrdamfha jHdma;sh fiiqrgj,g n,mE whqre ú.%ylrhs
² foaY .fõIK yd hqfrdamShjHdma;sh is;shul ,l=Kqlrhs
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
16
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
wd.ñl fCIa;%fha isÿjk fjkia ùï iudcfhafiiq fCIa;% flfrysn,mdk wdldrh y÷kdf.k fjkia ùïj,guqyqK oSfï wdl,amj¾Okh lr .kshs
3'1 hqfrdamfha wd.ñlm%;sixialrK we;sùug ;=vq ÿka fya;=ú.%y lrhs
3'2 frmrudÿ yd m%;sfrmrudÿ jHdmdrj,m%;sM, msßlaihs
3'3 wd.u uq,a lrf.khqfrdamfha we;s jQ.egqï úu¾Ykh lrhs
3' wd.ñl m%;sixialrK yd m%;sfrmrudÿ jHdmdrh² wd.ñl m%;sixialrKj,
miqìu
² frmrudÿ jHdmdrh² m%;sfrmrudÿ jHdmdrh
² ;sia wjqreÿ hqoaOh - hqoaOfha m%Odk wjia:d - fjiaÜfma,shd .súiqu
² wd.ñl m%;sixialrKj,g ;=vqÿka miqìu úia;r lrhss
² wd.ñl m%;sixialrKj,m%;sM, fmkajd fohss
² wd.ñl m%;sixialrK ydiïnkaO rgj,a is;shul,l=Kq lrhss
² frmrudÿ yd m%;sfrmrudÿjHdmdrh meyeÈ,s lrhss
² m%;sfrmrudÿ jHdmdrfham%;sM, ú.%y lrhss
² frdaudkq lf;da,sl ydfrmrudÿ wd.ïj,jHdma;sh hqfrdamfha is;shul,l=Kq lrhs
² ;sia wjqreÿ hqoaOh meyeÈ,slrhss
² ;sia wjqreÿ hqoaOfha m%;sM,fmkajd fohss
² ;sia wjqreÿ hqoaOh wjidkfhahqfrdamh is;shul ,l=Kqlrhss
25
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
17
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
md¾,sfïka;= l%ufhan,h j¾Okh udkjixy;sfha m%.ukhgodhl jQ whqre ú.%ylrhs
4'1 ì%;dkH iudcfha we;sjQ fjkia ùïj,gwkqrEm j foaYmd,kfCIa;%fha we;s jQm%jK;d úu¾Ykhlrhs
4'2 ì%;dkHmd¾,sfïka;=jweiqßka md¾,sfïka;=wdKavq l%ufha m%Odk,CIK ú.%y lrhs
4'ì%;dkH md¾,sfïka;= l%uh
² md¾,sfïka;=fõ wdrïNh ydj¾Okh
² md¾,sfïka;= l%ufha ,CIK - ksfhdack l%uh - mCI l%uh - leìkÜ l%uh
² wd¾Ól yd iudc fCIa;%j,we;s jQ fjkiaùïj,gidfmaCI j foaYmd,kfCI;%fha jQ m%jK;d fmkajdfohs
² ì%;dkH md¾,sfïka;= l%uh;=< m%cd;ka;%jdoh l%shd;auljk wdldrh úia;r lrhs
² ksfhdack md¾,sfïka;= l%uhudkj ixy;sfha m%.ukhgodhl jk wdldrh fmkajdfohs
² ksfhdack l%uh" mCI l%uhyd leìkÜ l%uh ì%;dkHmd¾,sfïka;=j weiqßka ú.%ylrhs
15
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
18
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
iajdNdúl wNsfhda.j,guqyqK oSfï oS ñksidw;am;a lr.;a ch.%yK;=,kd;aul j wjfndaOlr f.k ta wkqj lghq;=lrhs
5'1 f,dalfha .uka u`.fjkia lsrSugld¾ñl úma,jhn,mE wdldrh ms<sn|f;dr;=re f.dkqlrhs
5' ld¾ñl úma,jh
² wdrïNh ² jHdma;sh ² m%;sM,
15
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
19
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
rgl ck;dj iduQysl jl%shd lsrSfuka ch.%yKw;am;a lr .; yelsnjg wjfndaOfhkalghq;= lrhs
6'1 wfußld uydoaùm;=< hqfrdamdYsIagdpdrh me;sr.shwdldrh mrSCId lrhs
6'2 wfußld ksoyiaigk f,dalb;sydifha jeo.;ajk wdldrh ú.%y
6' wfußldkq ksoyia igk
² ckmo ìys ùu- wfußldfõ uq,a mÈxÑ
lrefjda- hqfrdamd cd;Ska wfußldjgixl%uKh ùu yd ckmomsysgqùu
- W;=re wfußldfõ bx.%Sisckmo
² ksoyia igk- ksoyia igk iy tyswdrïNh
- ckmo jdiSkaf.ach.%yKhg fya;=
² ksoyia igfka m%;sM,
² ld¾ñl úma,jh we;sùug ;=vq ÿka miqìu iy kjfidhd.ekSï ms<sn`o j ú.%ylrhs
² ld¾ñl úma,jfha m%;sM,meyeÈ,s lrhs
² ld¾ñl úma,jfha jHdma;shf,dal is;shul ,l=Kq lrhs
² wfußldfõ uq,a mÈxÑ lrejkams<sn| f;dr;=re úia;r lrhs
² ì%;dkHhka wfußldfõmsysgqjd .;a ckmo ms<sn|f;dr;=re ú.%y lrhs
² W;=re wfußldfõ ì%;dkHckmo is;shul ,l=Kq lrhs
20
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
20
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
ksoyi iy udkjwhs;sjdislï uyckwr.,j, m%;sM, njwjfndaO lrf.k tajdwdrCIdlr .ekSuglghq;= lrhs
lrhs
7'1 iudcfha mek k`.sk.eg¨ wjia:dfkdi,ld yerSfukaúma,j f.dv kef`.knj m%xY úma,jhweiqßka ú.%y lrhs
7' m%xY úma,jh
² m%xYfha wdÈ;ka;%h ² m%xY úma,jhg n,mE
fya;= ² úma,jfha wdrïNh yd
j¾Okh ² úma,jfha m%Odk wjia:d ² úma,jfha m%;sM,
² wfußld ksoyia igk ú.%ylrhs
² wfußld ksoyia igkf,dal b;sydifha jeo.;a
jk wdldrh meyeÈ,slrhs
20
12 jk fY%AKsh hqfrdamd b;sydih
21
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
12 jk fY%aKsh
kq;k f,dalfha Wodjgn,mE ft;sydisln,fõ. ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
1'1 jdKsc Okjdofhake`.su kQ;k f,dalfhaWodjg n,mE wdldrhú.%y lrhs
1'2 cd;sl rdcHhkaf.ake`.Su kQ;k ,dalfhaWodj flfrys n,mEwdldrh ú.%y lrhs
1' kQ;k f,dalfha Wodj
• jevjiï l%ufhamdßyksh yd jdKscOkjdofha ke`.Su
• cd;sl rdcH ìys ùu
² m%xY úma,jhg fya;= meyeÈ,slrhs
² m%xY úma,jfha m%Odk wjia:dúia;r lrhs
² m%xY úma,jfha m%;sM, ú.%ylrhs
• jdKsc Okjdoh ú.%y lrhs• hqfrdamfha jdKsc Okjdofha ke`.Su úia;r lrhs
• jdKsc Okjdofha ke`.Sukq;k f,dalfha Wodjgn,mEu fmkajd fohs
• cd;sl rdcH ìys ùugfya;= meyeos,s lrhs
• hqfrdamfha ìys jq cd;slrdcH ms<sn| úia;r lrhs
• hqfrdamfha ìysjq cd;slrdcHhka is;shul ,l=Kqlrhs
• cd;sl rdcH ìys úu
25
kQ;k f,dal b;sydih w'fmd'i ^W'fm<& úIh ks¾foaYh
^ ls%'j 1500 isg&
22
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
1'3 yqfol,d j meje;srgj,a f,dalhg újrjq wdldrh fmkajdfohs
• foaY .fõIK - 16 jk ishji jk úg
wdishd" wm%sld" wfußlduy oaùmj, mej;s ;;a;ajh
• foaY.fõIK jHdmdr
kq;k f,dalfha Wodjflfrys n,mE wdldrhfmkajd fohs
• 16 jk ishji jk úg wdishd"wm%sld yd wefußlduydoaùmj, mej;s ;;a;ajhmeyeos,s lrhs
• hqfrdamfha foaY .fõIKjHdmdrh wdrïN úug fya;=myohs
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
23
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kq;k f,dalfha Wodjgn,mE n,fõ. ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
2'1 hqfrdamfha n,j;a rdcH f,dalh mqrd
;u n,h jHdma; l< wdldrh ú.%y lrhs
2' hqfrdamd n,jHdma;sh yd wêrdcH f.dvke`.su
• W;=re yd ol=Kq wfußldj
• wdishdj
• wm%sldj
• foaY .fõIK jHdmdrh ydtys m%;sM, fmkajd fohs
• foaY .fõIK jHdmdrhis;shul ,l=Kq lrhs
• hqfrdamd rgj, fiiq uydoaùmflfrys wjOdkh fhduqlsßug fya;= meyeos,s lrhs
• hqfrdamd rgj,a f,dalfhafjk;a rgj, ;u n,hjHdma; l< wdldrh fmkajdfohs
• hqfrdamd rgj, n,jHdma;sh
35
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
24
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kq;k f,dalfha Wodjgn,mE n,fõ. ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
3'1 md¾,sfïka;=fõ n,hf.dvke`.Su i`oydbx.%Sis úma,jfhaodhl;ajh mÍlaIdlrhs
3'2 wfußld ksoyiaigk f,daln,fõ.hla jQq wdldrhú.%y lrhs
3'3 udkj whs;Skaiq/lSfï jeo.;alufmkajdÿka m%xY
3' kq;k f,dalh yev.eiajqúma,j
• l%s j 1688 bx.%Sis úma,jh
• wfußldkq ksoyia igk
• m%xY úma,jh
iu`. f,dalfha isÿ jq mßj¾;kh meyeos,s lrhs • hqfrdamd n,jHdma;sh is;shul
,l=Kq lrhs
• bx.%Sis úma,jhg fya;= myohs• bx.%Sis úma,jfha wdrïNh yd
j¾Okh úia;r lrhs• kQ;k f,dalh yev.eiSu
flfrys bx.%Sis úma,jfhaodhl;ajh fmkajd fohs
• wfußld ksoyia igkúia;r lrhs
• wfußldfõ ì%;dkH ckmois;shul ,l=Kq lrhs
• wfußld ksoyia igkf,dal b;sydih flfrys
20
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
25
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kq;k f,dalfha Wodjgn,mE n,fõ. ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
úma,jh ú.%y lrhs
4'1 wNsfhda.j,g uqyqK oSfï oS ks¾uKd;aul Ñka;kh j¾Okh jk wdldrh fmkajd fohs
4'1 ld¾ñl úma,jhg n,mE idOl • ld¾ñl úma,jh • ;dlaIKfha j¾Okh • jHdma;sh • m%;sM,
n,mEu úia;r lrhs
• m%xY úma,jh we;s ùug;=vq ÿka fya;= ú.%y lrhs
• m%xY úma,jfhka oskd.;auQ,sl ñksia whs;sjdislïfmkajd fohs
• udkj whs;Ska iq/lSu kQ;kf,dalh u ms<s.;a ixl,amhlanj meyeos,s lrhs
• ld¾ñl úma,jh y÷kajhs• wjYH;d wkqj ksmo jQ kj
ksmehqï úia;r lrhs• ld¾ñl úma,jh kj f,dalfha
10
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
26
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kQ;k f,dalfha úúOfoaYmd,k Ñka;km%dfhda.sl f,i l%shdjgmßj¾;kh l< wdldrhmÍCId lrhs
5'1 ,snr,ajd§ ydcd;sljd§ Ñka;km%dfhda.sl f,i
l%shd;aul l< wdldrh meyeÈ,s lrhs
5' ,snr,ajd§ yd cd;sljd§Ñka;kj, j¾Okh
• ,snr,ajd§ yd cd;sjd§jHdmdrj, j¾Okh
- 1848 úma,jh- n,fõ.
- b;d,sh tlai;a lsÍu - c¾uksh tlai;a lsÍu
j¾Okhg odhl jQ wdldrhmeyeos,s lrhs
• ld¾ñl úma,jfha jHdma;shis;shul ,l=Kq lrhs
25
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
27
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
20n,h ms<sn| we;s jk.egqïj, úkdYldÍ njf;areï f.k iduh /l.ekSug lghq;= lrhs
6'1 m<uq jk f,dalhqoaOfha úkdYldÍ njfmkajd fohs
6' m<uq jk f,dal hqoaOh
• hqoaOh we;s ùug n,mE ft;sydisl miqìu
- kj wêrdcHjdoh- wm%sldj i|yd ;r.h- fnda,alka m%Yakh- hqfrdamh foms,lg fnoSu
• hqoaOfha m%Odk wjia:d • hqoaOfha m%;sM,
- j¾idhs .súiqu- hqfrdamd is;shu fjkia ùu- cd;Skaf.a ix.uh msysgqùu
• foaYmd,k úka;kj,j¾Okh;a iu`. úma,ùhn,fõ. biau;= jQ wdldrhúia;r lrhs
• ,snr,ajd§ yd cd;sljd§Ñka;k m%dfhda.slj Ndú; jQwdldrh fmkajd fohs
• c¾uksh tlai;a lsÍu is;shul,l=Kq lrhs
• b;d,ssh tlai;a lsÍu is;shul,l=Kq lrhs
• f,dal hqoaOh isÿ jQ wdldrhmeyeos,s lrhs
• f,dal hqoaOfha m%;sM, fmkajdfohs
• f,dal hqoaOh yd iïnkaOia:dk yd rgj,a is;shul,l=Kq lrhs
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
28
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kQ;k f,dalfhys ;=,úúO foaYmd,k Ñka;km%dfhda.sl f,i l%shdjgmßj¾;kh l< wdldrhmÍCId lrhss
7'1 reishka úma,jhf,dal n,fõ.hla jQwhqre meyeÈ,s lrhs
7' reishka úma,jh
• úma,jh ye`oskaùu• úma,jhg n,mE fya;=
• úma,jfha m%;sM, - iudcjdoh
15
12 jk fY%AKsh kQ;k f,dal b;sydih
29
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
7' oyih jk ishjfia isgoywg jk ishji f;laY%S ,xldj
uykqjr rdcOdksh
uqyqÿnv m<d;aj, mD;=.Sis yd,kafoais md,kh
s 30Y%S ,dxflahYssIagdpdrfhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
7'1 wjika foaYShrdcOdkshms<sn| j úu¾Ykhlrhs
7'2 uqyqÿnv m<d;aj,mD;=.Sis yd ,kafoaisl%shdldÍ;ajh úuidn,hs
13 jk fY%aKsh YS% ,xldfõ b;sydih
• reishka úma,jh úia;r lrhs• úma,jfhka oskd.;a iudcjdoS ixl,am meyeos,s lrhs• iudcjdoh f,dal n,fõ.hla
jQ wdldrh fmkajd fohs
uykqjr rdcOdksfhawdrïNh yd j¾Okhúia;r lrhs
uykqjr rdcOdksfha fY%aIaGmd,lhka w.h lrhs
uykqjr rdcOdksfhaft;sydislia:dk is;shul ,l=Kq lrhs
uqyqÿnv m<d;a mD;=.Siska yd,kafoaiSka w,a,d.;a wdldrhúia;r lrhs
uqyqÿnv m<d;aj, mD;=.Sisyd ,kafoais md,kh úia;rlrhs
mD;=.SiSka yd ,kafoaiSkahgf;a mej;s m%foaYis;shul ,l=Kq lrh
30
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
Y%S ,dxflahYsIagdpdrfhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
8'1 ì%;dkH md,kh Y%S,xldfõ ia:djr jQwdldrh fmkajdfohs
308' Y%S ,xldfõ ì%;dkH n,h
msysgqùu yd ia:dms; ùu
n,h msysgqùu- 1796 uqyqÿnv m%foaY hg;a
lr .ekSu- 1815 Wvrg m%foaY
ì%;dkH wdêm;Hhgk;=ùu
- 1818 ksoyia igk- 1833 flda,anDDla
m%;sixialrK- 1848 ksoyia igk
ì%;dkH md,kh Y%S ,xldfõia:dms; ùug fya;= meyeos,slrhs
iajfoaYSh úfrdaO;d yd tysls%hdldß;ajh ú.%y lrhs
;u iajdêm;H /l.ekSugWrÿka foaYSh kdhlhka w.hlrhs
13 jk fY%aKsh YS% ,xldfõ b;sydih
31
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
9'1 ì%;dkH md,khhgf;a Y%S ,dxlsliudchg tla jQkjdx. fmkajd foh s
9'2 úfoaYSh n,fõ.yuqfõ cd;slkdhlhkaf.al%shdldß;ajhfmkajd fohs
30wd.ka;=l ixialD;sl OdrdfoaYSh iudchg tla jQwdldrh ms<sn`owjfndaOfhka lghq;=lrhs
9' ì%;dkHhka hgf;a wd¾Ól"iudcSh fjkialï ^1948olajd&
wd¾Ól yd iudc- j;= wd¾Ólfha j¾Okh
- m%jdyKh ydikaksfõokh
- foaYSh l¾udka;- wOHdmkh
- iudcSh fjkia ùï
foaYSh wd.ñl ydixialD;sl m%fndaOh
ì%;dkHhka hgf;a furgwd¾Ólfha isÿ jQ fjkialïmeyeos,s lrhs
ì%;dkH wd¾Ólh wkqjfurg iudÔh jYfhka isÿjQ fjki fmkajd fohs
ì%;dkH wd¾Ól lghq;=fya;=fjka furg wd¾Ól ydiudÔh jYfhka isÿ jQhym;a fjki w.hhs
ì%;dkH wd¾Ól lghq;=fya;=fjka hgm;a jQ foaYShwkkH;dj fmkajd fohs
foaYSh wd.ñl ydixialD;sl m%fndaOh meyeos,slrhs
foaYSh;ajh /l.ekSugWrÿka kdhlhka w.hhs
úfoaY n,fõ. yuqfõfoaYSh;ajh /l.ekSuglghq;= l< hq;= njfmkajd fohs
13 jk fY%aKsh YS% ,xldfõ b;sydih
32
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
ì%;dkHhka hgf;a wdKavql%um%;sixialrK meyeos,s lrhs
wdKavql%u m%;sixialrKiuÕ Y%S ,xldfõ cd;sljHmdrfha l%shdldß;ajhmeyeos,s lrhs
úfoaYdêm;Hh yuqfõ foaYShkdhlhka l%shd l< wdldrhfmkajd fohs
Y%S ,dldfõúfoaYdêm;H ms<sn`o jwOHhkh lr ;u rfÜiajdêm;H /l .ekSuglghq;= lrhs
10'1 ì%;dkH md,khyd foaYShkdhlhkaf.al%shdldß;ajhms<sn| úu¾Ykhlrhs
10' wdKavql%u m%;sixialrK ydcd;sl jHdmdr
- 1910" 1920" 1924wdKavql%u m%;sixialrK
- fvdkfuda¾ wdKavql%uh- 1948 fida,anß
wdKavql%uh- ksoyi ,eîu
30
13 jk fY%aKsh YS% ,xldfõ b;sydih
33
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
11'1 iajdëk rdcHhlai`oyd msysgqjd.;awdKavql%ujHjia:d úu¾Ykhlrhs
11'2 iajdëk rdcHhlaf,i cd;slixj¾Okh Wfoidl%shd;aul l<m%;sm;a;s ydjevms<sfj,úu¾Ykh lrhs
11'3 iajdëk rdcHhlaf,i úfoaY rdcHiu`. lghq;= l<
11' ksoyiska miq Y%S ,xldj
wdKavql%u jHjia:d j¾Okh - 1972, 1978
ixj¾Ok l%shdud¾. - wd¾Ól ixj¾Okh
* rdcH jHjidh * lDIsl¾uh * l¾udka;
- iudc iqNidOkh * wOHdmkh * fi!LHh * i,dl l%uh * ikaksfõokh
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn| jwjfndaOfhka lghq;=lrhs
1972 iy 1978 wdKavql%ujHjia:d úia;r lrhs
1972 iy 1978 wdKavql%ujHjia:d úfõpkd;aul jú.%y lrhs
ksoyiska miq Y%S ,xldfõixj¾Ok Wmdhud¾. úia;rlrhs
ksoyiska miq Y%S ,xldjixj¾Okh i|yd .;am%h;ak w.h lrhs
ixj¾Ok Wmdhud¾.j,M,odhS;d j ú.%y lrhs
ksoyia Y%S ,xldfõ úfoaYm%;sm;a;s ú.%y lrhs
Y%S ,xldj úfoaYSh wjOdkhgfhduq ùug fya;= myohs
Y%S ,xldj iu`. ñ;%iïnkaO;d meje;ajQrgj,a is;shul ,l=Kq lrhs
60
13 jk fY%aKsh YS% ,xldfõ b;sydih
34
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
wdldrh úuid n,hs
7'1bka§h b;sydihgn,mEula l< úfoaYShrdcH ms<sn| f;dr;=reú.%y lrhs
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
úfoaY m%;sm;a;s
7' mYapd;a fu!¾h hq.h ydúfoaYSh foaYmd,k n,h
• Y=x. fm<m; • bkaÿ .%Sl" Yl" mya,j
md,kh yd Tjqkaf.aixialD;sh
• l=IdK hq.h yd bka§hb;sydifha Tjqkaf.aodhl;ajh
• id;jyk hq.h yd
• bka§h b;sydihg n,mEï l<úfoaYSh rdcH ms<sn| f;dr;=reúia;r lrhs
• úfoaYSh rdcHj, f.a n,mEufmkajd fohs
• mYapd;a fu!¾h hq.hm%foaY is;shul ,l=Kq lrhs
30
13 jk fY%aKsh bkaoshd b;sydih
35
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
8'1 bkaÈhd b;sydihf.dvke`.Sfï § .=ma;wêrdcHfhaodhl;ajh ú.%y lrhs
ixialD;sh
8' .=ma; wêrdcHfha Wodj
• .=ma; wêrdcHfha jHdma;sh • .=ma; md,lhkaf.a
l%shdldß;ajh yd bka§hiudchg th n,mE whqre
• .=ma;hkaf.a iudc" wd¾Ól ydixialD;sl lghq;=
• .=ma; wêrdcHfha mßydksh
• .=ma; wêrdcHfha wdrïNhj¾Okh yd mßydksh úia;rlrhs
• .=ma;jrekaf.a foaYmd,kiudc" wd¾Ól yd ixialD;sllghq;= bka§h iudch flfrysn,mE wdldrh meyeÈ,s lrhs
• .=ma; wêrdcHfha jHdma;shis;shul ,l=Kq lrhs
30
13 jk fY%aKsh bkaoshd b;sydih
36
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkhyd m%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
9'1 .=ma;hkaf.ka miqm%foaYSh md,ktallj, n,hj¾Okh jQ wdldrhfmkajd fohs
yd yQK wdl%uK
9' mYapdoa .=ma; hq.fha W;=rebkaÈhdfõ foaYmd,k m%jK;d
• m%foaYSh n,h kej; ia:dms;ùu- lfk!cfha n, j¾Okh
- y¾Ij¾Ok rcq
• md," .=¾cr m%;sydr rdIag%l+gmd,k n, yd lfk!ch
• m%dfoaYSh md,k tall hgf;ata m%foaYhkays foaYmd,k"wd¾Ól" iudc yd ixialD;sllghq;=
• mYapdoa .=ma; wjêfha n,j;a jQm%foaYSh md,k tallj,f;dr;=re bÈßm;a lrhs
• m%foaYSh md,k tall bka§hb;sydih flfrys isÿ l<n,mEï fmkajd fohs
• mYapdoa .=ma; W;=re bkaÈhdjis;shul ,l=Kq lrhs
35
13 jk fY%aKsh bkaoshd b;sydih
37
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
10'1 uqia,sï wdl%uKj,gmokï ilia jQ whqreúia;r lrhs
10' wrdì ;=¾ls wdl%uK ydbkaÈhd foaYmd,k ;;a;ajh
• wrdì ;=¾ls wdl%uK • iuld,Sk bkaÈhdfõ
• bkaÈhdjg t,a, jQ wrdì" ;=¾lswdl%uK úia;r lrhs
• wrdì" ;=¾ls wdl%uK u`.skabkaÈhd b;sydihg jQ n,mEufmkajd fohs
• wrdîka yd ;=¾lSka w,a,d .;am%foaY is;shul ,l=Kq lrhs
20
13 jk fY%aKsh bkaoshd b;sydih
38
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
bka§h b;sydifhaft;sydisl úldYkh ydm%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
11'1ol=Kq bkaÈhdfõm%foaYSh rdcH bka§hb;sydih flfrys n,mEwdldrh meyeÈ,s lrhs
11'2 ol=Kq bkaÈhdfõfoaYmd,k ;;a;ajh Y%S,xldj flfrys n,mE
foaYmd,k ;;a;ajh
11' ol=Kq bkaÈhd foaYmd,kmiqìu
• ol=Kq bkaÈhd foaYmd,kh - foaYmd,k ls%hdldß;ajfha
wdrïNh - m,a,j mdKavH fpda< yd
pd¨lH md,lhka hgf;aol=Kq bkaÈhdfõ kjm%jK;d
- ol=Kq bka§h iudc"wd¾Ól yd ixialD;sl,CIK yd tys j¾Okhflfrys n,mE idOl
• ol=Kq bkaÈhdj yd Y%S ,xldj - ol=Kq bkaÈhdkq n,mEu
• ol=Kq bkaÈhd foaY iSudyd m%foaYSh rdcHhkais;shul ,l=Kq lrhs
• ol=Kq bkaÈhd foaYmd,kwd¾Ól yd iudc ixialD;sl;;a;ajh meyeÈ,s lrhs
• ol=Kq bka§h m%jK;dbka§h b;sydih flfrysn,md we;s wdldrh úia;rlrhs
• ol=Kq bkaÈhdj" Y%S ,xldjflfrys n,mEug fya;=olajhs
• Y%S ,xldj flfrys n,mEïwe;s l< rdcHka yd tysn,mEu úia;r lrhs
20
13 jk fY%aKsh bkaoshd b;sydih
39
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
m%n, mqoa.,hkaf.aùfrdaodr l%shdb;sydih f.dvke`.Sugodhl jQ whqre mrSCIdlrhs
wdldrh ú.%y lrhs
8'1 kefmda,shka f.am%;sixialrK m%xYcd;sl;ajhf.dvke`.Sug odhljQ wdldrh meyeos,slrhs
yd Y%S ,xldj8' kefmda,shka fndkmdÜ iy Tyq f.a wêrdcHh
² kefmda,shka m%xYfha n,hgm;a ùu
² kefmda,shka f.a m%;sixialrK ² kefmda,shka f.a úfoaY
m%;sm;a;sh yd m%xY n,jHdma;sh
² kefmda,shka mrdch ùugfya;=
² kefmda,shka n,j;a wêrdcHhla f.dvk`.d.;a wdldrh úia;r
lrhs² Yla;su;a wêrdcHhl= mrdchùug fya;= olajhs
² kefmda,shka f.a wêrdcHhis;shul ,l=Kq lrhs
20
40
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
hqfrdamfha n,iu;=,s;;dj wdrCId lr.ekSu i|yd cd;Ska w;riduQysl l%shd ud¾.hlwe;s jeo.;alu ú.%ylrhs
9'1 hqfrdamd iduh mj;ajd .ekSu flfrys úhdkdiïfï,kh odhl jQwhqre mrSCId lrhs
9'2 úúO lKavdhï tl;= ù iduQysl j lghq;=lsrSfï jeo.;alu
9' úhdkd iïfï,kh
² úhdkd iïfï,kh ye|skaùu ² úhdkd iïfï,kh le|ùug isÿ jQ fya;=
² úhdkd iïfï,khwkq.ukh l< l%shdud¾.
² úhdkd iïfï,kfha m%;sM,
² hqfrdamfha iduh wdrCId lr.ekSug úhdkd iïfï,kh .;al%shd ud¾. meyeÈ,s lrhs
² iduh wdrCId lr .ekSu i|ydiïfï,k l%ufha jeo.;aluúfõpkd;aul j meyeÈ,s
lrhs ² úhdkd iuq`Mfjka miq hqfrdamh
is;shul ,l=Kq lrhs
15
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
41
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
úúO foaYmd,k Ñka;km%dfhda.sl f,i l%shdjgmßj¾;kh l< wdldrhmrSCId lrhs
ú.%y lrhs
10'1 ,snr,ajdÈ ydcd;sljdÈ Ñka;kj,j¾Okh meyeos,slrhs
10' ,snr,ajdÈ yd cd;sljdÈ Ñka;kj, j¾Okh
² ,snr,ajdÈ yd cd;sljdÈjHdmdrj, j¾Okh
- 1848 úma,jh
² n,fõ.- b;d,sh tlai;a lsrSu- c¾uksh tlai;a lsrSu
² foaYmd,k Ñka;kj,j¾Okh;a iu`. úma,ùhn,fõ. biau;= jQ wdldrhúia;r lrhs
² ,snr,ajdÈ yd cd;sljdÈfoaYmd,k Ñka;k m%dfhda.sl jNdú; jQ wdldrh fmkajd fohs
² b;d,sh yd c¾uksh tlai;alsÍfï jHdmdrh is;shï u`.skafmkajd fohs
25
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
42
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
n,h ms<sn| we;s jk.egqïj, úkdYldÍ njf;areï f.k iduh /l.ekSug lghq;= lrhs 11'1 m<uq jk f,dal
hqoaOfha úkdYldÍnj fmkajd fohs
11' m<uq jk f,dal hqoaOh
• hqoaOh we;s ùug n,mEft;sydisl miqìu- kj wêrdcHjdoh- wm%sldj i|yd ;r.h- fnda,alka m%Yakh- hqfrdamh foms,lg fnoSu
• hqoaOfha m%Odk wjia:d • hqoaOfha m%;sM,
- j¾idhs .súiqu- hqfrdamd is;shu fjkia
ùu• cd;Skaf.a ix.uh msysgqùu
• f,dal hqoaOh isÿ jQ wdldrhmeyeos,s lrhs
• f,dal hqoaOfha m%;sM,fmkajd fohs
• f,dal hqoaOh yd iïnkaOia:dk yd rgj,a is;shul,l=Kq lrhs
20
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
43
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
kQ;k f,dalfh ys úúOfoaYmd,k Ñka;km%dfhda.sl f,i l%shdjgmßj¾;kh l< wdldrhmÍCId lrhs
12'1 reishdka úma,jhf,dal n,fõ.hla jQwhqre meyeÈ,s lrhs
12'reishka úma,jh
• úma,jh ye`oskaùu • úma,jhg n,mE fya;= • úma,jfha m%;sM, - iudcjdoh
• reishdka úma,jh úia;r lrhs• úma,jfhka oskd.;a iudcjdoS ixl,am meyos,s lrhs• iudcjdoh f,dal n,fõ.hla
jQ wdldrh fmkajd fohs
15
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
44
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
n,h ms<sn| we;sjk.egqïj, úkdYldÍ njf;areï f.k iduh/l.ekSug lghq;= lrhs 13'1 fojk f,dal
hqoaOfha úkdYldÍnj fmkajd fohs
13'2 f,dal iduh we;slr .ekSu i|ydiduQysl j lghq;=lsÍfï jeo.;alu
13' fojk f,dal hqoaOh
• hqoaOh- hqoaOfha wdrïNh- hqoaOfha jHdma;sh- hqoaOfha wjidkh iym%;sM,
• tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh- wruqKq- jHQyh- l%shdldß;ajh
• fojk f,dal hqoaOfha wdrïNh yd jHdma;sh meyeos,s lrhs• fojk f,dal hqoaOfha m%;sM, ú.%y lrhs• fojk f,dal hqoaO iuh iy miq ld,fha f,dalh is;shul ,l=Kq lrhs
• tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfhawruqKq meyeos,s lrhs
• fojk f,dal hqoaOfhka miq f,dal iduh /l .ekSug .;a m%h;ak meyeÈ,s lrhs
35
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
45
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
n,h ms<sn| we;sjk.egqïj, úkdYldÍ njf;areï f.k iduh/l.ekSug lghq;= lrhs
mßlaId lrhs
14'1 n, l|jqre f.da,ShfoaYmd,kh flfryswe;s l< n,mEumeyeÈ,s lrhs
14'2 ksrú hqo iufha n,l|jqre w;r .egqïú.%y lrhs
14' fojk f,dal ix.%dufhkamiq f,dalh
² n, l|jqre ² OkjdoS - fkafgda ² iudcjdoS - fjd¾fida ² fkdne|s cd;Ska
² ksrú hqoaOh- u;.egqï yd u;m%pdrKh
- n, l|jqre ì|S hEu
² j¾;udk foaYmd,k ;;a;ajhgn,mE fya;= fmkajd fohs
² n, l|jqrej, foaYmd,kwd¾Ól yd iudc m%jK;dú.%y lrhs
² ksrú hqoaOh meyeÈ,s lrhs ² ;u ms, Yla;su;a lr .ekSu
i|yd n, l|jqrej,l%shdldß;ajh meyeÈ,s lrhs
² n, l|jqrej,g fn§ .shwdldrh meyeÈ,s lrhs
• wka;¾ f,dal hqoaO iuhmeyeos,s lrhs
• úúO .eg¨ldÍ ;;a;aj Tiafiakj m%jK;d u;= jk wdldrhfmkajd fohs
25
13 jk fY%aKsh hqfrdamd b;sydih
46
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
13 jk fY%aKsh kQ;k f,dal b;sydih
.eg¨ldÍ ;;a;ajhka;=,ska ks¾udKh jkkj m%jK;d ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
8'1 m<uq f,dalhqoaOfhka miq
mekke`.=K kjm%jK;d úu¾Ykh
8' wka;¾ f,dal hqoaO iuh
• f,dal wd¾:sl w¾nqoh • meisiaÜjdofha yd
kdisjdofha ke`.Su • cmdkfha ke`.Su • cd;Skaf.a ix.uh wid¾:l
• wka;¾ f,dal hqoaO iuhmeyeÈ,s lrhs
• .egqïldÍ ;;a;aaj Tiafiau;= jk kj m%jK;dj,n,mEu fmkajd fohs
• .egqïldÍ ;;a;aaj Tiafiau;=jk kj m%jK;dj,n,mEu úu¾Ykh lrhs
20
47
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
n,h ms<sn| we;s jk.egqïj, úkdYldÍnj f;areï f.kiduh/l.ekSuglghq;= lrhs
lrhs
9'1 fojk f,dalhqoaOfha úkdYldÍnj fmkajd fohs
9'2 f,dal iduh we;slr .ekSu i|ydiduQysl j lghq;=lsÍfï jeo.;alumÍlaId lrhs
ùu9 fojk f,dal hqoaOh
• hqoaOfha wdrïNh• hqoaOfha jHdma;sh• hqoaOfha wjidkh iy
m%;sM,
• tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh
- wruqKq- jHQyh
• fojk f,dal hqoaOfhawdrïNh yd jHdma;sh meyeÈ,slrhs
• fojk f,dal hqoaOfha m%;sM,ú.%y lrhs
• fojk f,dal hqoaO iuh ydmiq ld,fha f,dalh is;shul,l=Kq lrhs
s• tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha
wruqKq meyeos,s lrhs
• fojk f,dal hqoaOfhka miqf,dal iduh /l .ekSug .;a
m%h;ak meyeÈ,s lrhs
35
13 jk fY%aKsh kQ;k f,dal b;sydih
48
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
iajdëk j isàfï w.hjgydf.k cd;slwkkH;dj /l.ekSuglghq;= lrhs 10'1iajdëk;ajh
oskd.ekSu i|ydwdishd yd wm%sld rgj,al%shd l< wdldrhúuid n,hs
- l%shdldß;ajh10' hg;aúð;yrKh
• wdishdfõ iy wm%sldfõ cd;sl igka jHdmdr
• wdishd yd wm%sld uydoaùmj,we;s ngysr hg;a úð;is;shul ,l=Kq lrhs
• wdishd" wm%sld rgj,aksoyi ,nd .ekSu i|ydf.k.sh wr., úia;r lrhs
• iajlSh rgj, iajdëk;ajh idlaId;a lr .ekSug Wr ÿka kdhlhkag f.!rj lrhs
40
13 jk fY%aKsh kQ;k f,dal b;sydih
49
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
j¾;udk f,dal m%jK;diy tys n,mEu ms<sn|wjfndaOfhka lghq;=lrhs
11'1j¾;udk f,dalfhal%sshd;aul foaYmd,k
n,fõ. ms<sn| jmeyeos,s lrhs
11' f,dalh n, l|jqrej,g fnoShdu
• ;=IaKs hqoaO• fkdne|s cd;Syq• fidaúhÜ foaYh
ì|jeàu
• f,dalh n, l|jqrej,gfnoS.sh wdldrh meyeos,slrhs
• fidaúhÜ foaYh ì|jeàuiu`. we;s jQ ;;a;ajhú.%y lrhs
• f,dalfha n, lojqre yd Bgwh;a rgj,a is;shul ,l=Kqlrhs
30
13 jk fY%aKsh kQ;k f,dal b;sydih
50
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,Éfþo
úúO wNsfhda. yuqfõrgj,a m%.ukh jQwdldrh wdo¾Yhg f.kwNsjDoaêh i|yd lghq;=lrhs
s
12'1úis jk ishjfia YS>%oshqKqjla w;a lr.;awdishd;sl rgj,ams<sn| j ú.%y lrhs
12' wdishdfõ keÕSu
• Ök úma,jh yd ÖkfhakeÕSu
• fojk f,dal hqoaOfhkamiq cmdkfha keÕSu
• Ökh yd cmdkh f,dalfhaoshqKq rgj,a njg m;a jQwdldrh úia;r lrhs
• Ökfhka yd cmdkfhkaWlyd .; yels wdoa¾Yfmkajd fohs
20
13 jk fY%aKsh kQ;k f,dal b;sydih
51
^we& mdi,a m%;sm;a;s iy jev igyka
b;sydih úIh ks¾foaYfha wka;¾.; úIh lreKq id¾:l j yd M,odhS f,i wOHhkh lsÍu i`oyd;a t u`.ska bf.kqï w;a±lSï,nd .ekSu i`oyd;a YsIH iyNd.s;ajh j¾Okh jk wdldrhg mdi,a jev igyka iïmdokh lr .ekSu tajd w;sYhska u m%fhdackj;aúh hq;=h'
fuySs fhdackd fldg we;af;a tjeks mdi,a jev igyka lsysmhla muKs' fï wkqj fjk;a ks¾udKd;aul jev igyka yd m%;sm;a;s ilialr .ekSfï ksoyi b;sydih W.kajk .=rejrhdg ysñ jk nj i,lkak'
• b;sydi ix.uhla msysgqùfuka isiq ±kqu m%j¾Okh i`oyd idlÉPd" iïuka;%K" újdo" m%o¾Yk meje;aùu;a" i`.rd"ì;a;s mqj;am;a ks¾udKh lsÍu;a jeks ld¾hhkag isiqka fhduq l< yelsh'
• hg;a msßfika jirlg jrla j;a jeo.;alulska hq;= ia:dkhlg fyda m%foaYhlg fyda wOHdmk pdßld ixúOdkhl< hq;= h' mka;s ldurfha § ,nd .;a ±kqu ;yjqre lr .ekSug yd j¾Okh lr .ekSug yels jk mßÈ fmrie,iqulska hq;= j wOHdmk pdßld ixúOdkh lsÍu jeo.;a fõ'
• osjhsfka ms<s.;a b;sydi{hka mdi,g le`ojd Tjqkaf.a w;a±lSï fnod yod .ekSug iïuka;%K u`.ska wjia:d jie,ish yels h'
• m%foaYfha mqrdúoHd;aul jákdlulska hq;= iaudrl ms<sn`o j fidhd ne,Su yd tajd wdrCId lsÍu i`oyd mdi,a ydm%cd jev igyka ls%hd;aul lsÍug mq`Mjk'
• b;sydi mdvïj,g wod< jk Ñ;%" uQ¾;s" leghï yd fjk;a fl!;=l jia;= ksÍCIKh lsÍug;a" ksÍCIK jd¾;diemhSug;a yels jk mßÈ fl!;=ld.dr jevigyka ixúOdkh ;< yelsh'
• b;sydi mdvug wod< j wka;¾cd,h Ndú; lrñka f;dr;=re ,nd .ekSu i`oyd isiqka fhduq l< hq;= h'
52
^we& we.hSu iy ;lafiarelrKh
bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh u`.ska wfmaCIs; M, isiqka úiska id;aId;a lr .kq ,eîu iy ;yjqre lsÍu i`oyd;a isiqka <`.d lr.;a m%ùK;d uÜgï y`ÿkd .ekSu i`oyd;a mka;s ldurfha myiqfjka ls%hd;aul l< yels wka;¾ iïnkaO;djlska hq;a jev igyka follaf,i ;lafiarej iy we.hSu y``ÿkajd Èh yels h';lafiarej ksis mßÈ isÿjkafka kï mka;sfha bf.kqu ,nk isiqkag wfmaCIs; ksmqK;dj,gwod< wdikak m%ùK;d ,nd .ekSu wmyiq fkdfõ' we.hSfuka wfmaCId lrkafka isiqka <`.d lr .;a m%ùK;d uÜgïljf¾ ±hs y`ÿkd .ekSuh'
;lafiarefjys fh§ isák .=rejrekag ;u isiqka i`oyd fowdldrhlska ud¾f.damfoaYl;ajh ,nd Èh yels h't kï m%;sfmdaIK(Feed Back) bÈß fmdaIK (Feed Forward) hkqfjks' isiqkaf.a m%n,;d iy ÿn,;d wkdjrKh lr .;a úg Tjqkaf.a bf.kqï .eg¨ u.yrjd.ekSug m%;sfmdaIKh;a isiq yelshd iy m%n,;d y`ÿkd .;a úg tu oCI;d jeä ÈhqKq lsÍug bÈß fmdaIKh;a ,nd§u .=re ld¾h Ndrh fõ'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sfha id¾:l;ajh i`oyd úIh ksmqK;d w;=frka ljr ksmqK;d ljr uÜgñka idlaId;a lr.; yelsjQfha ±hs isiqka úiska y`ÿkd .kq ,eîu wjYH fõ'we.hSï jevms<sfj< Tiafia isiqka <`.d lr .;a m%ùK;d uÜgï úksYaph lsÍu fïwkqj .=rejrekaf.ka n,dfmdfrd;a;= fõ'
Tn fj; bÈßm;a lrk fuu úIhud,dj YsIH flakaøsh ksmqK;d mdol ls%hdldrlï ÈYdNsuqL lr.;a m%fõYhlska hqla; fõ'ls%hdfjka bf.kqu i`oyd isiqka fhduq lsÍu .=rejrhdf.ka wfmaCId lrk ld¾hh fõ'isiqka ls%hdldrlïj, kshef<k úg yd thwjidkfha § ;lafiarej yd we.hSu isÿ l< yels fõ'
;lafiarej yd we.hSu myiqfjka isÿ l< yels jk mßÈ ta i`oyd fmdÿ ks¾Kdhl myla fhdackd flf¾'fï w;=frka m<uqks¾Kdhl ;=k ksmqK;dj f.dvke`.sug talrdYs ù ;sfnk ±kqu"l=i,;d iy wdl,am uQ,sl fldgf.k ieliS ;sfí' wjidk ks¾Kdhlfol cSú;hg jeo.;a jk yelshd j¾Okhg WmldÍ jk whqßka ielish hq;= h' fï ks¾Kdhl yd iïnkaO p¾hd fjkialï mka;s ldurh;=< § isiqka ls%hd;aul ùfï§ y`ÿkd .ekSug .=rejrhd W;aidy l< hq;= ;lafiarej hgf;a tu p¾hd Yla;su;a lsÍug;a we.hSu hgf;a tajdm %udKh lsÍug;a . =rejrhd fhdu q úh h q; = h' óg wu;rj mka;s ldurh ;=< ,sÅ; mÍCIK" jHdmD;s wdÈhg;audisl' jdr iy jir wjidkfhamj;ajkq ,nk mdi,a uÜgfï fyda l,dmSh uÜgfï fyda ,sÅ; mÍCIKj,g;a isiqka bÈßm;a l< yels h'
53
úIh ks¾foaY iïmdol uKav,h
f,aLl uKav,h ^wNHka;r&
ã'tÉ'pkaÈud ksIdks O¾umd, fÊHIaG lÓldpd¾h
iudc úoHd fomd¾;fïka;=j
ví,sõ'tia'tia' .=Kj¾Ok lÓldpd¾h
iudc úoHd fomd¾;fïka;=j
f,aLl uKav,h ^ndysr&
uydpd¾h y`.=rkafl; êrdkkao ysñ fmardfoKsh úYaj úoHd,h
uydpd¾h ud,kS weo.u YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h ^fiajd iïudks; uydpd¾h&
uydpd¾h bkaødKs uqKisxy fld<U úYaj úoHd,h ^fiajd iïudks; uydpd¾h&
uydpd¾h hQ'î lreKdkkao le,Ksh úYaj úoHd,h ^fiajd iïudks; uydpd¾h&
uydpd¾h fla'tï'mS l=,fialr le,Ksh úYaj úoHd,h
uydpd¾h tï' fidau;s,l fmardfoKsh úYaj úoHd,h
uydpd¾h m;auisß lkakka.r YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h
wdpd¾h ks¾ud,a rxcs;a foajisß fld<U úYaj úoHd,h
wdpd¾h frdays; oikdhl fmardfoKsh úYaj úoHd,h
wdpd¾h wkq;a;rd foaú úoHd,xldr fld<U úYaj úoHd,h
wdpd¾h ixcSú uka;S%r;ak YS% chj¾Okmqr úYaj úoHd,h
54
wd¾'tï i;shl=ud¾ lÓldpd¾h" hdmkh úYaj úoHd,h
wd¾'ví'tia oE, tÈßùr .=re fiajh I ^úY%dñl&
ví'ã'fla'ã msá., ks'úÿy,am;s ^úY%dñl&
kkaod ukïfmaß .=re fiajh I ^úY%dñl&
ta'bkaødks .=re fiajh I
tÉ'tï k,ska nKavdr .=re fiajh II
cSjk iqrx. .uf.a .=re fiajh II
tï'tÉ'tï hdl=;a m%Odk jHdmD;s ks,Odß ^úY%dñl&
tï'fvdfkagd lkHd fidhqßh ks' úÿy,am;s ^úY%dñl&