buddhism 18

87
॥ नमो तस भगवतो अरहतो समासबुस॥ खुकिनकाये बुवंसपािळ १. रतनचमनकडं . ा च लोकािधपती सहपती [सहपित (या॰ कं॰)], कतजली अनिधवरं अयाचथ। ‘‘सतीध सापरजखजाितका, देसेिह धमं अनुकपमं पजं’’॥ . सपनिवजाचरणस तािदनो, जुितधरसतमदेहधािरनो। तथागतसपिटपुगलस, उपज काञता सबसे॥ . ‘‘न हेते जानत सदेवमानुसा, बुो अयं कीिदसको नमो। इिबलं पञाबलच कीिदसं, बुबलं लोकिहतस कीिदसं॥ . ‘‘न हेते जानत सदेवमानुसा, बुो अयं एिदसको नमो। इिबलं पञाबलच एिदसं, बुबलं लोकिहतस एिदसं॥ . ‘‘हदाहं दसियसािम, बुबलमनुरं। चमं मापियसािम, नभे रतनमडतं’’॥ . भुमा महारािजका तावतसा, यामा च देवा तुिसता च िनमता। परिनमता येिप च काियका, आनदता िवपुलमकंसु घोसं॥ . ओभािसता च पथवी सदेवका, पुथू च लोकतिरका असंवुता। तमो च ितबो िवहतो तदा अहु, िदवान अछेरकं पािटहीरं॥ . सदेवगधबमनुसरखसे , आभा उळारा िवपुला अजायथ। इमम लोके परमचोभयम [परम चूभये (या॰ कं॰)], अधो च उं ितिरयच िवथतं॥ . सुमो अनिधवरो िवनायको, सथा अहू देवमनुसपूिजतो। महानुभावो सतपुञलखणो, दसेिस अछेरकं पािटहीरं॥ १०. सो यािचतो देववरेन चखुमा, अथं समेखवा तदा नमो। Page 1 sur 87 Vipassana Research Institute www.tipitaka.org

Upload: anupamjash

Post on 29-Apr-2015

31 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: Buddhism 18

॥ नमो त�स भगवतो अरहतो स�मास�बु��स॥

खु�किनकाये

बु�वंसपािळ

१. रतनच�मनक�डं

१. ��ा च लोकािधपती सह�पती [सह�पित (�या॰ कं॰)], कत& जली अनिधवरं अयाचथ।‘‘स+तीध स,ा-परज.खजाितका, देसेिह ध�मं अनुक2�पमं पज’ं’॥

२. स�प+ निव4 जाचरण�स तािदनो, जुित+धर�स2+तमदेहधािरनो।तथागत�स-पिटपु7गल�स, उ-प24 ज का9& ञता स;बस,े॥

३. ‘‘न हेते जान2+त सदेवमानुसा, बु�ो अयं कीिदसको न9,मो।इि�बलं प& ञाबल& च कीिदसं, बु�बलं लोकिहत�स कीिदसं॥

४. ‘‘न हेते जान2+त सदेवमानुसा, बु�ो अयं एिदसको न9,मो।इि�बलं प& ञाबल& च एिदसं, बु�बलं लोकिहत�स एिदसं॥

५. ‘‘ह+दाहं द�सिय�सािम, बु�बलमनु,रं।च>मं मापिय�सािम, नभे रतनम2?डतं’’॥

६. भु�मा महारािजका तावAतसा, यामा च देवा तुिसता च िन2�मता।परिन2�मता येिप च ��काियका, आन2+दता िवपुलमकंसु घोसं॥

७. ओभािसता च पथवी सदेवका, पुथू च लोक+तिरका असंवुता।तमो च ित;बो िवहतो तदा अहु, िद�वान अFछेरकं पािटहीरं॥

८. सदेवग+ध;बमनु�सर.खसे, आभा उळारा िवपुला अजायथ।इमI�म लोके पर2�म& चोभयI�म [परI�म चूभये (�या॰ कं॰)], अधो च उ�ं ितिरय& च िवJथतं॥

९. स,ु,मो अनिधवरो िवनायको, सJथा अहू देवमनु�सपूिजतो।महानुभावो सतपु& ञल.खणो, द�सेिस अFछेरकं पािटहीरं॥

१०. सो यािचतो देववरेन च.खुमा, अJथं समे2.खJवा तदा न9,मो।

Page 1 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 2: Buddhism 18

च>मं [च>मं तJथ (सी॰)] मापिय लोकनायको, सुिनिKतं स;बरतनिन2�मतं॥

११. इ�ी च आदेसनानुसासनी, ितपािटहीरे भगवा वसी अहु।च>मं मापिय लोकनायको, सुिनिKतं स;बरतनिन2�मतं॥

१२. दससह�सीलोकधातुया, िसने9प;बतु,मे।थ�भेव द�सेिस पिटपािटया, च>मे रतनामये॥

१३. दससह�सी अित. क�म, च>मं मापयी िजनो।स;बसो?णमया प�से, च>मे रतनामये॥

१४. तुलासLाटानुव7गा, सोव?णफलकJथता।वेिदका स;बसोव?णा, दभुतो प�सेसु िन2�मता॥

१५. मिणमु,ावालुकािक?णा, िन2�मतो रतनामयो।ओभासेित िदसा स;बा, सतरंसीव उ7गतो॥

१६. तI�म च>मने धीरो, NA,सवरल.खणो।िवरोचमानो स�बु�ो, च>मे च>मी िजनो॥

१७. िद;बं म+दारवं पु-फं, पदमुं पािरछ,कं।च>मने ओिकर2+त, स;बे देवा समागता॥

१८. प�स2+त तं देवसLा, दससह�सी पमोिदता।नम�समाना िनपत2+त, तुKहKा पमोिदता॥

१९. तावAतसा च यामा च, तुिसता चािप देवता।िन�मानरितनो देवा, ये देवा वसवि,नो।

उद7गिच,ा सुमना, प�स2+त लोकनायकं॥

२०. सदेवग+ध;बमनु�सर.खसा, नागा सुप?णा अथ वािप िक+ नरा।प�स2+त तं लोकिहतानुक�पकं, नभेव अF चु7गतच+दम?डलं॥

२१. आभ�सरा सुभिक?हा, वेह-फला अकिनKा च देवता।सुसु�सु. कवJथवसना, ितK2+त प& जलीकता॥

२२. मु& च2+त पु-फं पन प& चव2?णकं, म+दारवं च+दनचु?णिम2�सतं।

Page 2 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 3: Buddhism 18

भमे2+त चलेािन च अ�बरे तदा, ‘‘अहो िजनो लोकिहतानुक�पको॥

२३. ‘‘तुवं सJथा च केतू च, धजो यूपो च पािणनं।परायनो पितKा च, दीपो च िNपद,ुमो [िदपद,ुमो (सी॰ �या॰)]॥

२४. ‘‘दससह�सीलोकधातुया, देवतायो मिहि�का।पिरवारेJवा नम�स2+त, तुKहKा पमोिदता॥

२५. ‘‘देवता देवक& ञा च, पस+ ना तुKमानसा।प& चव2?णकपु-फेिह, पूजय2+त नरासभं॥

२६. ‘‘प�स2+त तं देवसLा, पस+ ना तुKमानसा।प& चव2?णकपु-फेिह, पूजय2+त नरासभं॥

२७. ‘‘अहो अFछिरयं लोके, अ;भुतं लोमहंसनं।न मेिदसं भूतपु;बं, अFछेरं लोमहंसनं’’॥

२८. सकसक2�ह भवने, िनसीिदJवान देवता।हस2+त ता महाहिसतं, िद�वानFछेरकं नभे॥

२९. आकासKा च भूमKा, ितणप+थिनवािसनो।कत& जली नम�स2+त, तुKहKा पमोिदता॥

३०. येिप दीघायुका नागा, पु& ञव+तो मिहि�का।पमोिदता नम�स2+त, पूजय2+त न9,मं॥

३१. सOीितयो पव,े2+त, अ�बरे अिनल& जसे।च�मन�ािन वादे2+त, िद�वानFछेरकं नभे॥

३२. सPा च पणवा चवे, अथोिप िड2?डमा [डे2?डमा (सी॰)] बहू।अ+तिल.खI�म व4 ज2+त, िद�वानFछेरकं नभे॥

३३. अ;भुतो वत नो अ4 ज, उ-प24 ज लोमहंसनो।धुवमJथिसA� लभाम, खणो नो पिटपािदतो॥

३४. बु�ोित तेसं सुJवान, पीित उ-प24 ज तावदे।बु�ो बु�ोित कथय+ता, ितK2+त प& जलीकता॥

Page 3 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 4: Buddhism 18

३५. िह>ारा साधुकारा च [िह>ारं साधुकार& च (सी॰ �या॰)], उ. कुिK स�पहंसनं [स�पसादनं (सी॰), स�पनादनं (�या॰)]।पजा च िविवधा गगने, व,े2+त प& जलीकता॥

३६. गाय2+त सेळे2+त च वादय2+त च, भुजािन पोथे2+त च नF चय2+त च।मु& च2+त पु-फं पन प& चव2?णकं, म+दारवं च+दनचु?णिम2�सतं॥

३७. ‘‘यथा तुQहं महावीर, पादेसु च. कल.खणं।धजविजरपटाका, वRमान>S सािचतं॥

३८. ‘‘Tपे सीले समािध2�ह, प& ञाय च असािदसो।िवमुि,या असमसमो, ध�मच. क-पव,ने॥

३९. ‘‘दसनागबलं काये, तुQहं पाकितकं बलं।इि�बलेन असमो, ध�मच. क-पव,ने॥

४०. ‘‘एवं स;बगुणूपतें, स;बOसमुपागतं।महामुAन का9िणकं, लोकनाथं नम�सथ॥

४१. ‘‘अिभवादनं थोमन& च, व+दन& च पसंसनं।नम�सन& च पूज& च, स;बं अरहसी तुवं॥

४२. ‘‘ये केिच लोके व+दनेQया, व+दनं अरह2+त ये।स;बसेKो महावीर, सिदसो ते न िव4 जित॥

४३. ‘‘सािरपु,ो महाप& ञो, समािध4झानकोिवदो।िग4झकूटे िठतोयेव, प�सित लोकनायकं॥

४४. ‘‘सुफुW लं सालराजवं, च+दंव गगने यथा।म4झ2+हकेव [म4झ2+तकेव (स;बJथ)] सूिरयं, ओलोकेिस नरासभं॥

४५. ‘‘जल+तं दीप9.खंव, त9णसूिरयंव उ7गतं।;याम-पभानुर2& जतं, धीरं प�सित लोकनायकं॥

४६. ‘‘प& च+ नं िभ.खुसतानं, कतिकF चान तािदनं।खीणासवानं िवमलानं, खणेन स2+ नपातिय॥

४७. ‘‘लोक-पसादनं नाम, पािटहीरं िनद�सिय।

Page 4 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 5: Buddhism 18

अ�हेिप तJथ ग+Jवान, व2+द�साम मयं िजनं॥

४८. ‘‘एथ स;बे गिम�साम, पु2Fछ�साम मयं िजनं।कPं िवनोदिय�साम, प2�सJवा लोकनायकं’’॥

४९. साधूित ते पिट�सुJवा, िनपका संवुित2+Xया।प,चीवरमादाय, तरमाना उपागमंु॥

५०. खीणासवेिह िवमलेिह, द+तेिह उ,मे दमे।सािरपु,ो महाप& ञो, इि�या उपस>िम॥

५१. तेिह िभ.खूिह पिरवुतो, सािरपु,ो महागणी।लळ+तो देवोव गगने, इि�या उपस>िम॥

५२. उ. कािसत& च िखिपतं [उ. कािसत& च िखिपत& च (�या॰ अK॰)], अ4झुपे2.खय सु;बता।सगारवा स-पित�सा, स�बु�ं उपस>मंु॥

५३. उपस>िमJवा प�स2+त, सय�भुं लोकनायकं।नभे अF चु7गतं धीरं, च+दंव गगने यथा॥

५४. जल+तं दीप9.खंव, िव4 जुवं गगने यथा।म4झ2+हकेव सूिरयं, प�स2+त लोकनायकं॥

५५. प& चिभ.खुसता स;बे, प�स2+त लोकनायकं।रहदिमव िव-पस+ नं, सुफुW लं पदमंु यथा॥

५६. अ& जAल प7गहेJवान, तुKहKा पमोिदता।नम�समाना िनपत2+त, सJथुनो च. कल.खणे॥

५७. सािरपु,ो महाप& ञो, कोर?डसमसािदसो।समािध4झानकुसलो, व+दते लोकनायकं॥

५८. ग24 जता कालमेघोव, नीलु-पलसमसािदसो।इि�बलेन असमो, मो7गW लानो मिहि�को॥

५९. महाक�सपोिप च थेरो, उ,,कनकस2+ नभो।धुतगुणे अ7गिन2.ख,ो, थोिमतो सJथुव2?णतो॥

Page 5 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 6: Buddhism 18

६०. िद�बच�खूनं यो अ�गो, अनु��ो महागणी।ञाितसे ो भगवतो, अिवदरेूव ित ित॥

६१. आपि'अनापि'या, सतेिक)छाय कोिवदो।िवनये अ�गिन+�ख'ो, उपािल स.थुव+0णतो॥

६२. सुखुमिनपुण.थपिटिव�ो, किथकानं पवरो गणी।इिस म3तािनया पु'ो, पु0णो नामाित िव4सुतो॥

६३. एतेसं िच'म6 ञाय, ओप8मकुसलो मुिन।क9)छेदो महावीरो, कथेिस अ'नो गुणं॥

६४. ‘‘च'ारो ते अस9े;या, कोिट येसं न नायित।स'कायो च आकासो, च� कवाळा चन3तका।बु�ञाणं अ=पमे;यं, न स� का एते िवजािनतुं॥

६५. ‘‘िकमेतं अ)छिरयं लोके, यं मे इि�िवकु�बनं।अ6 ञे बहू अ)छिरया, अ�भुता लोमहंसना॥

६६. ‘‘यदाहं तुिसते काये, स3तुिसतो नामहं तदा।दससह4सी समाग8म, याच+3त प6 जली ममं॥

६७. ‘‘‘कालो खो ते [कालो देव (सी॰), कालोयं ते (4या॰ क॰)] महावीर, उ=पD ज मातुकु+)छयं।सदेवकं तारय3तो, बुDझ4सु अमतं पदं’॥

६८. ‘‘तुिसता काया चिव.वान, यदा ओ� किम कु+)छयं।दससह4सीलोकधातु, क+8प.थ धरणी तदा॥

६९. ‘‘यदाहं मातुकु+)छतो, स8पजानोव िन�खHम।साधुकारं पव'े+3त, दससह4सी पक8पथ॥

७०. ‘‘ओ� कI3त मे समो न+.थ, जािततो अिभिन�खमे।स8बोिधयं अहं से ो, ध8मच� क=पव'ने॥

७१. ‘‘अहो अ)छिरयं लोके, बु�ानं गुणमह3तता।दससह4सीलोकधातु, छ=पकारं पक8पथ।ओभासो च महा आिस, अ)छेरं लोमहंसनं’’॥

Page 6 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 7: Buddhism 18

७२. भगवा त+8ह [भगवा च त+8ह (सी॰ 4या॰ क॰)] समये, लोकज ेो नरासभो।सदेवकं द4सय3तो, इि�या चJमी िजनो॥

७३. चJमे चJम3तोव, कथेिस लोकनायको।अ3तरा न िनव'ेित, चतुह.थे चJमे यथा॥

७४. सािरपु'ो महाप6 ञो, समािधDझानकोिवदो।प6 ञाय पारिम=प'ो, पु)छित लोकनायकं॥

७५. ‘‘कीिदसो ते महावीर, अिभनीहारो न�'म।क+8ह काले तया धीर, प+.थता बोिधमु'मा॥

७६. ‘‘दानं सील6 च ने�ख8मं, प6 ञावीिरय6 च कीिदसं।ख+3तस) चमिध ानं, मे'ुप�ेखा च कीिदसा॥

७७. ‘‘दस पारमी तया धीर, कीिदसी लोकनायक।कथं उपपारमी पु0णा, परम.थपारमी कथं’’॥

७८. त4स पु ो िवयाकािस, करवीकमधुरिगरो।िन�बापय3तो हदयं, हासय3तो सदेवकं॥

७९. अतीतबु�ानं िजनानं देिसतं, िनकीिलतं [िनकीिळतं (क॰)] बु�पर8परागतं।पु�बेिनवासानुगताय बुि�या, पकासयी लोकिहतं सदेवके॥

८०. ‘‘पीितपामोD जजननं, सोकसK लिवनोदनं।स�बस8पि'पिटलाभं, िच'ीक.वा सुणाथ मे॥

८१. ‘‘मदिन8मदनं सोकनुदं, संसारपिरमोचनं।स�बद�ुख�खयं म�गं, स� क) च ंपिटपD जथा’’ित॥

रतनचJमनक0डो िनि तो।

२. सुमेधपथनाकथा

१. क=प ेच सतसह4से, चतुरो च असि9ये।अमरं नाम नगरं, द4सने;यं मनोरमं॥

२. दसिह सMेिह अिविव'ं, अ3 नपानसमायुतं।

Page 7 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 8: Buddhism 18

ह+.थसMं अ4ससMं, भेिरस9रथािन च।खादथ िपवथ चवे, अ3 नपानेन घोिसतं॥

३. नगरं स�बOस8प3 नं, स�बक8ममुपागतं।स'रतनस8प3 नं, नानाजनसमाकुलं।सिम�ं देवनगरंव, आवासं पु6 ञक+8मनं॥

४. नगरे अमरवितया, सुमेधो नाम PाQणो।अनेककोिटस+3 नचयो, पहूतधनध6 ञवा॥

५. अDझायको म3तधरो, ित0णं वेदान पारगू।ल�खणे इितहासे च, सध8मे पारHम गतो॥

६. रहोगतो िनसीिद.वा, एवं िच3तेसहं तदा।‘‘द�ुखो पुन�भवो नाम, सरीर4स च भेदनं॥

७. ‘‘जाितध8मो जराध8मो, �यािधध8मो सहं [चहं (सी॰ 4या॰)] तदा।अजरं अमतं खमें, पिरयेिस4सािम िन�बुHत॥

८. ‘‘यंनूिनमं पूितकायं, नानाकुणपपूिरतं।छRिय.वान ग)छे;यं, अनप�ेखो अन+.थको॥

९. ‘‘अ+.थ हेिहित सो म�गो, न सो स� का न हेतुये।पिरयेिस4सािम तं म�गं, भवतो पिरमुि'या॥

१०. ‘‘यथािप द�ुखे िवD ज3ते, सुखं नामिप िवD जित।एवं भवे िवD जमाने, िवभवोिप इ+)छत�बको॥

११. ‘‘यथािप उ0हे िवD ज3ते, अपरं िवD जित सीतलं।एवं ितिवध+�ग िवD ज3ते, िन�बानं इ+)छत�बकं॥

१२. ‘‘यथािप पापे िवD ज3ते, कKयाणमिप िवD जित।एवमेव जाित िवD ज3ते, अजाितिप+)छत�बकं॥

१३. ‘‘यथा गूथगतो पुिरसो, तळाकं िद4वान पूिरतं।न गवेसित तं तळाकं, न दोसो तळाक4स सो॥

१४. ‘‘एवं िकलेसमलधोव, िवD ज3ते अमत3तळे।

Page 8 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 9: Buddhism 18

न गवेसित तं तळाकं, न दोसो अमत3तळे॥

१५. ‘‘यथा अरीिह पिर��ो, िवD ज3ते गमन8पथे।न पलायित सो पुिरसो, न दोसो अ6 जस4स सो॥

१६. ‘‘एवं िकलेसपिर��ो, िवD जमाने िसवे पथे।न गवेसित तं म�गं, न दोसो िसवम6 जसे॥

१७. ‘‘यथािप �यािधतो पुिरसो, िवD जमाने ितिक)छके।न ितिक)छापेित तं �याHध, न दोसो सो ितिक)छके॥

१८. ‘‘एवं िकलेस�याधीिह, द+ु�खतो पिरपीिळतो।न गवेसित तं आचिरयं, न दोसो सो िवनायके॥

१९. ‘‘यथािप कुणपं पुिरसो, क0ठे ब3धं िजगु+)छय।मोचिय.वान ग)छे;य, सुखी सेरी सयंवसी॥

२०. ‘‘तथेिवमं पूितकायं, नानाकुणपस6 चयं।छRिय.वान ग)छे;यं, अनप�ेखो अन+.थको॥

२१. ‘‘यथा उ) चार ान+8ह, करीसं नरनािरयो।छRिय.वान ग)छ+3त, अनपे�खा अन+.थका॥

२२. ‘‘एवमेवाहं इमं कायं, नानाकुणपपूिरतं।छRिय.वान ग+)छ4सं, व) च ंक.वा यथा कुHट॥

२३. ‘‘यथािप जD जरं नावं, पलु�गं उदगािहHन [उदकगािहHण (सी॰), उदकगािहHन (4या॰)]।सामी छRे.वा ग)छ+3त, अनपे�खा अन+.थका॥

२४. ‘‘एवमेवाहं इमं कायं, नव+)छMं धुव4सवं।छRिय.वान ग+)छ4सं, िज0णनावंव सािमका॥

२५. ‘‘यथािप पुिरसो चोरेिह, ग)छ3तो भ0डमािदय।भ0ड)छेदभयं िद4वा, छRिय.वान ग)छित॥

२६. ‘‘एवमेव अयं कायो, महाचोरसमो िवय।पहाियमं गिम4सािम, कुसल)छेदना भया’’॥

Page 9 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 10: Buddhism 18

२७. एवाहं िच3तिय.वान, नेककोिटसतं धनं।नाथानाथानं द.वान, िहमव3तमुपागHम॥

२८. िहमव3त4सािवदरेू, ध+8मको नाम प�बतो।अ4समो सुकतो म;हं, प0णसाला सुमािपता॥

२९. चJमं त.थ मापेHस, प6 चदोसिवव+D जतं।अ गुणसमूपेतं, अिभ6 ञाबलमाहHर॥

३०. साटकं पजHह त.थ, नवदोसमुपागतं।वाकचीरं िनवासेHस, Tादसगुणमुपागतं॥

३१. अ दोससमािक0णं, पजHह प0णसालकं।उपागHम ��खमूलं, गुणे दसहुपागतं॥

३२. वािपतं रोिपतं ध6 ञं, पजHह िनरवसेसतो।अनेकगुणस8प3 नं, पव'फलमािदHय॥

३३. त.थ=पधानं पदHह, िनसD ज ानचJमे।अ�भ3तर+8ह स'ाहे, अिभ6 ञाबलपापुHण॥

३४. एवं मे िसि�=प'4स, वसीभूत4स सासने।दीपJरो नाम िजनो, उ=प+D ज लोकनायको॥

३५. उ=पD ज3ते च जाय3ते, बुDझ3ते ध8मदेसने।चतुरो िनिम'े नाMसं, झानरितसम+=पतो॥

३६. प) च3तदेसिवसये, िनम3ते.वा तथागतं।त4स आगमनं म�गं, सोधे+3त तु मानसा॥

३७. अहं तेन समयेन, िन�खिम.वा सक4समा।धुन3तो वाकचीरािन, ग)छािम अ8बरे तदा॥

३८. वेदजातं जनं िद4वा, तु ह ं पमोिदतं।ओरोिह.वान गगना, मनु4से पु+)छ तावदे॥

३९. ‘‘तु ह ो पमुिदतो, वेदजातो महाजनो।क4स सोधीयित म�गो, अ6 जसं वटुमायनं’’॥

Page 10 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 11: Buddhism 18

४०. ते मे पु�ा िवयाकंसु, ‘‘बु�ो लोके अनु�रो।दीप�रो नाम िजनो, उ प!" ज लोकनायको।त#स सोधीयित म%गो, अ' जसं वटुमायनं’’॥

४१. बु�ोितवचनं [बु�ोित मम (सी॰ #या॰ क॰)] सु1वान, पीित उ प!" ज तावदे।बु�ो बु�ोित कथय3तो, सोमन#सं पवेद4य॥

४२. त1थ ठ1वा िविच3ते4स, तु�ो संिव%गमानसो।‘‘इध बीजािन रोिप#सं, खणो वे मा उप9 चगा॥

४३. ‘‘यिद बु�#स सोधेथ, एकोकासं ददाथ मे।अह!<प सोधिय#सािम, अ' जसं वटुमायनं’’॥

४४. अदंसु ते ममोकासं, सोधेतुं अ' जसं तदा।बु�ो बु�ोित िच3ते3तो, म%गं सोधेमहं तदा॥

४५. अिनि�ते ममोकासे, दीप�रो महामुिन।चतूिह सतसह#सेिह, छळिभ' ञिेह तािदिह।खीणासवेिह िवमलेिह, पिटप!" ज अ' जसं िजनो॥

४६. प9 चु%गमना व�!3त, व" ज!3त भेिरयो बहू।आमोिदता नरमC, साधुकारं पव�यंु॥

४७. देवा मनु#से प#स!3त, मनु#सािप च देवता।उभोिप ते प' जिलका, अनुय!3त तथागतं॥

४८. देवा िदDबेिह तुिरयेिह, मनु#सा मानुसेिह च [मानु#सकेिह च मानुसकेिह च (#या॰ क॰)]।उभोिप ते व" जय3ता, अनुय!3त तथागतं॥

४९. िदDबं म3दारवं पु फं, पदमुं पािरछ�कं।िदसोिदसं ओिकर!3त, आकासनभगता मC॥

५०. िदDबं च3दनचुGण' च, वरग3ध' च केवलं।िदसोिदसं ओिकर!3त, आकासनभगता [आकासे नभगा (#या॰)] मC॥

५१. च<पकं सरलं नीपं, नागपु3 नागकेतकं।िदसोिदसं उ!Hखप!3त, भूिमतलगता नरा॥

Page 11 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 12: Buddhism 18

५२. केसे मु!' च1वाहं त1थ, वाकचीर' च च<मकं।कलले प1थिर1वान, अवकु" जो िनप" जहं॥

५३. ‘‘अH किम1वान मं बु�ो, सह िस#सेिह ग9छतु।मा नं कलले अH किम1थ, िहताय मे भिव#सित’’॥

५४. पथिवयं िनप3 न#स, एवं मे आिस चतेसो।‘‘इ9छमानो अहं अ" ज, िकलेसे झापये मम॥

५५. ‘‘4क मे अ' ञातवेसेन, ध<मं स!9छकतेिनध।सDब' ञुतं पापुिण1वा, बु�ो हे#सं सदेवके॥

५६. ‘‘4क मे एकेन ितGणेन, पुिरसेन थामद!#सना।सDब' ञुतं पापुिण1वा, स3तारे#सं सदेवकं॥

५७. ‘‘इिमना मे अिधकारेन, कतेन पुिरसु�मे।सDब' ञुतं पापुिण1वा, तारेिम जनतं बहंु॥

५८. ‘‘संसारसोतं िछ!3द1वा, िव�ंसे1वा तयो भवे।ध<मनावं समाJKह, स3तारे#सं सदेवकं’’॥

५९. मनु#स�ं िलLस<पि�, हेतु स1थारद#सनं।पDब" जा गुणस<पि�, अिधकारो च छ3दता।अ�ध<मसमोधाना, अिभनीहारो सिम"झित॥

६०. दीप�रो लोकिवद,ू आहुतीनं पिट%गहो।उ#सीसके मं ठ1वान, इदं वचनमMिव॥

६१. ‘‘प#सथ इमं तापसं, जिटलं उ%गतापनं।अपिरमे!Kयतो क पे, बु�ो लोके भिव#सित॥

६२. ‘‘अहु किपलNहया र<मा, िनHखिम1वा तथागतो।पधानं पदिह1वान, क1वा दHु करकािरकं॥

६३. ‘‘अजपालJHखमूलO#म, िनसीिद1वा तथागतो।त1थ पायासं प%गKह, नेर' जरमुपेिहित॥

६४. ‘‘नेर' जराय तीर!<ह, पायासं अद सो िजनो।

Page 12 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 13: Buddhism 18

पिटय�वरम%गेन, बोिधमूलमुपिेहित॥

६५. ‘‘ततो पद!Hखणं क1वा, बोिधमGडं अनु�रो [अनु�रं (#या॰ कं॰)]।अ#स1थJHखमूल!<ह, बु!"झ#सित महायसो॥

६६. ‘‘इम#स जिनका माता, माया नाम भिव#सित।िपता सु�ोदनो नाम, अयं हे#सित गोतमो॥

६७. ‘‘अनासवा वीतरागा, स3तिच�ा समािहता।कोिलतो उपित#सो च, अ%गा हे#स!3त सावका।आन3दो नामुप�ाको, उपि�#सितमं [उपि�#सित तं (सी॰)] िजनं॥

६८. ‘‘खेमा उ पलवGणा च, अ%गा हे#स!3त सािवका।अनासवा वीतरागा, स3तिच�ा समािहता।बोिध त#स भगवतो, अ#स1थोित पवु9 चित॥

६९. ‘‘िच�ो च ह1थाळवको [ह1थालवको (सी॰)], अ%गा हे#स3तुप�का।उ�रा न3दमाता च, अ%गा हे#स3तुपि�का’’॥

७०. इदं सु1वान वचनं, असम#स महेिसनो।आमोिदता नरमC, बु�बीज ंिकर [बु�बीज�Q रो (सी॰ #या॰)] अयं॥

७१. उH कुि�सRा व�!3त, अ फोटे!3त [अ फोठे!3त (सी॰)] हस!3त च।कत' जली नम#स!3त, दससह#सी सदेवका॥

७२. ‘‘यिदम#स लोकनाथ#स, िवर!"झ#साम सासनं।अनागत!<ह अ�ाने, हे#साम स<मुखा इमं॥

७३. ‘‘यथा मनु#सा न4द तर3ता, पिटित1थं िवर!"झय।हे�ाित1थे गहे1वान, उ�र!3त महान4द॥

७४. ‘‘एवमेव मयं सDबे, यिद मु' चािममं िजनं।अनागत!<ह अ�ाने, हे#साम स<मुखा इमं’’॥

७५. दीप�रो लोकिवद,ू आहुतीनं पिट%गहो।मम क<मं पिक�े1वा, द!Hखणं पादमु�िर॥

७६. ये त1थासंु िजनपु�ा, पद!Hखणमकंसु [सDबे पद!Hखणमकंसु (#या॰ क॰)] मं।

Page 13 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 14: Buddhism 18

देवा मनु#सा असुरा च, अिभवादे1वान पH कमंु॥

७७. द#सनं मे अितH क3ते, ससSे लोकनायके।सयना वु�िह1वान, पT ल�ं आभु4ज तदा॥

७८. सुखेन सुिखतो होिम, पामो" जने पमोिदतो।पीितया च अिभ#स3 नो, पT ल�ं आभु4ज तदा॥

७९. पT ल�ेन िनसीिद1वा, एवं िच3तेसहं तदा।‘‘वसीभूतो अहं झाने, अिभ' ञासु पार4मगतो [अिभ' ञापार4म गतो (सी॰)]॥

८०. ‘‘सह!#सय!<ह लोक!<ह, इसयो न!1थ मे समा।असमो इि�ध<मेसु, अल4भ ईिदसं सुखं॥

८१. ‘‘पT ल�ाभुजने मKहं, दससह#सािधवािसनो।महानादं पव�ेसंु, ‘धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८२. ‘‘‘या पुDबे बोिधस�ानं, पT ल�वरमाभुज।ेिनिम�ािन पिद#स!3त, तािन अ" ज पिद#सरे॥

८३. ‘‘‘सीतं Dयपगतं होित, उGह' च उपस<मित।तािन अ" ज पिद#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८४. ‘‘‘दससह#सी लोकधातू, िन#सRा हो!3त िनराकुला।तािन अ" ज पिद#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८५. ‘‘‘महावाता न वाय!3त, न स3द!3त सव!3तयो।तािन अ" ज पिद#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८६. ‘‘‘थलजा दकजा पु फा, सDबे पु फ!3त तावदे।तेप" ज पु! फता [पु! फतािन (अ�॰)] सDबे, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८७. ‘‘‘लता वा यिद वा JHखा, फलभारा हो!3त तावदे।तेप" ज फिलता सDबे, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

८८. ‘‘‘आकास�ा च भूम�ा, रतना जोत!3त तावदे।तेप" ज रतना जोत!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

Page 14 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 15: Buddhism 18

८९. ‘‘‘मानु#सका च िदDबा च, तुिरया व" ज!3त तावदे।तेप" जुभो अिभरव!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९०. ‘‘‘िविचVपु फा गगना, अिभव#स!3त तावदे।तेिप अ" ज पव#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९१. ‘‘‘महासमुRो आभुजित, दससह#सी पक<पित।तेप" जुभो अिभरव!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९२. ‘‘‘िनरयेिप दससह#से, अ%गी िनDब!3त तावदे।तेप" ज िनDबुता अ%गी, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९३. ‘‘‘िवमलो होित सूिरयो, सDबा िद#स!3त तारका।तेिप अ" ज पिद#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९४. ‘‘‘अनोव�ेन [अनोवु�ेन (#या॰ क॰)] उदकं, मिहया उ!Dभ!" ज तावदे।त<प" जु!Dभ" जते मिहया, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९५. ‘‘‘तारागणा िवरोच!3त, नHख�ा गगनमGडले।िवसाखा च!3दमा यु�ा, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९६. ‘‘‘िबलासया दरीसया, िनHखम!3त सकासया।तेप" ज आसया छु�ा, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९७. ‘‘‘न हो!3त अरती स�ानं, स3तु�ा हो!3त तावदे।तेप" ज सDबे स3तु�ा, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९८. ‘‘‘रोगा तदपुस<म!3त, िजघ9छा च िवन#सित।तािन अ" ज पिद#स!3त, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

९९. ‘‘‘रागो तदा तनु होित, दोसो मोहो िवन#सित।तेप" ज िवगता सDबे, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

१००.‘‘‘भयं तदा न भवित, अ" जपेतं पिद#सित।तेन िलLेन जानाम, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

१०१.‘‘‘रजोनु�ंसित उ�ं, अ" जपतें पिद#सित।तेन िलLेन जानाम, धुवं बु�ो भिव#सिस॥

Page 15 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 16: Buddhism 18

१०२.‘‘‘अिन�ग�धो प कमित, िद�बग�धो पवायित।सोप� ज वायित ग�धो, धुवं बु�ो भिव सिस॥

१०३.‘‘‘स�बे देवा पिद स#�त, ठपिय%वा अ&िपनो।तेप� ज स�बे िद स#�त, धुवं बु�ो भिव सिस॥

१०४.‘‘‘यावता िनरया नाम, स�बे िद स#�त तावदे।तेप� ज स�बे िद स#�त, धुवं बु�ो भिव सिस॥

१०५.‘‘‘कु(ा [कु*ा (सी॰)] कवाटा सेला च, न हो�तावरणा तदा।आकासभूता तेप� ज, धुवं बु�ो भिव सिस॥

१०६.‘‘‘चुती च उपपि8 च, खणे त: म न िव� जित।तािनप� ज पिद स#�त, धुवं बु�ो भिव सिस॥

१०७.‘‘‘द;हं प<ग=ह वीिरयं, मा िनव8 अिभ कम।मय>पेतं िवजानाम, धुवं बु�ो भिव सिस’’’॥

१०८.बु� स वचनं सु%वा, दससह सीनचूभयं।तु�ह�ो पमोिदतो, एवं िच�तेसहं तदा॥

१०९.‘‘अAे�झवचना बु�ा, अमोघवचना िजना।िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

११०.‘‘यथा िख8ं नभे ले*E, धुवं पतित भूिमयं।तथेव बु�से�ानं, वचनं धुवस सतं।िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

१११. ‘‘यथािप स�बस8ानं, मरणं धुवस सतं।तथेव बु�से�ानं, वचनं धुवस सतं।िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

११२. ‘‘यथा रि8 खये प8े, सूिरयु<गमनं धुवं।तथेव बु�से�ानं, वचनं धुवस सतं।िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

११३. ‘‘यथा िन ख�तसयन स, सीह स नदनं धुवं।तथेव बु�से�ानं, वचनं धुवस सतं।

Page 16 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 17: Buddhism 18

िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

११४.‘‘यथा आप� नस8ानं, भारमोरोपनं धुवं।तथेव बु�से�ानं, वचनं धुवस सतं।िवतथं न#%थ बु�ानं, धुवं बु�ो भवामहं॥

११५.‘‘ह�द बु�करे ध>मे, िविचनािम इतो िचतो।उ�ं अधो दस िदसा, यावता ध>मधातुया’’॥

११६. िविचन�तो तदा द: ख, पठमं दानपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, अनुिच=णं महापथं॥

११७.‘‘इमं %वं पठमं ताव, द;हं क%वा समािदय।दानपारिमतं गHछ, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

११८.‘‘यथािप कु>भो स>पु=णो, य स क सिच अधो कतो।वमते वुदकं िन सेसं, न त%थ पिरर खित॥

११९. ‘‘तथेव याचके िद वा, हीनमु क�म#�झमे।ददािह दानं िन सेसं, कु>भो िवय अधो कतो॥

१२०.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१२१. िविचन�तो तदा द: ख, दिुतयं सीलपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१२२.‘‘इमं %वं दिुतयं ताव, द;हं क%वा समािदय।सीलपारिमतं गHछ, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

१२३.‘‘यथािप चमरी वालं, िक# म#J च पिटल#<गतं।उपिेत मरणं त%थ, न िवकोपिेत वालGध॥

१२४.‘‘तथेव %वं चतूसु भूमीसु, सीलािन पिरपूरय।पिरर ख स�बदा सीलं, चमरी िवय वालGध॥

१२५.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

Page 17 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 18: Buddhism 18

१२६.िविचन�तो तदा द: ख, तितयं ने ख>मपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१२७.‘‘इमं %वं तितयं ताव, द;हं क%वा समािदय।ने ख>मपारिमतं गHछ, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

१२८.‘‘यथा अ�दघुरे पुिरसो, िचरवु%थो दखुि(तो।न त%थ रागं जनेिस, मुG8येव गवेसित॥

१२९.‘‘तथेव %वं स�बभवे, प स अ�दघुरे िवय।ने ख>मािभमुखो होिह, भवतो पिरमुि8या॥

१३०.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१३१. िविचन�तो तदा द: ख, चतु%थं पJ ञापारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१३२.‘‘इमं %वं चतु%थं ताव, द;हं क%वा समािदय।पJ ञापारिमतं गHछ, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

१३३.‘‘यथािप िभ खु िभ ख�तो, हीनमु क�म#�झमे।कुलािन न िवव� ज�ेतो, एवं लभित यापनं॥

१३४.‘‘तथेव %वं स�बकालं, पिरपुHछं बुधं जनं।पJ ञापारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१३५.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१३६.िविचन�तो तदा द: ख, पJ चमं वीिरयपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१३७.‘‘इमं %वं पJ चमं ताव, द;हं क%वा समािदय।वीिरयपारिमतं गHछ, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

१३८.‘‘यथािप सीहो िमगराजा, िनस� ज�ानचLमे।अलीनवीिरयो होित, प<गिहतमनो सदा॥

Page 18 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 19: Buddhism 18

१३९.‘‘तथेव %वं [%वंिप (सी॰)] स�बभवे, प<ग=ह वीिरयं द;हं।वीिरयपारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१४०.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१४१.िविचन�तो तदा द: ख, छ�मं ख#�तपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१४२.‘‘इमं %वं छ�मं ताव, द;हं क%वा समािदय।त%थ अAे�झमानसो, स>बोGध पापुिण सिस॥

१४३.‘‘यथािप पथवी नाम, सुिच#>प असुिच#>प च।स�बं सहित िन खपें, न करोित पिटघं तया॥

१४४.‘‘तथेव %व#>प स�बेसं, स>मानावमान खमो।ख#�तपारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१४५.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१४६.िविचन�तो तदा द: ख, स8मं सH चपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१४७.‘‘इमं %वं स8मं ताव, द;हं क%वा समािदय।त%थ अAे�झवचनो, स>बोGध पापुिण सिस॥

१४८.‘‘यथािप ओसधी नाम, तुलाभूता सदेवके।समये उतुव से वा, न वो कमित वीिथतो॥

१४९.‘‘तथेव %व#>प सH चसुे, मा वो कम िह वीिथतो।सH चपारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१५०.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१५१.िविचन�तो तदा द: ख, अ�मं अिध�ानपारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

Page 19 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 20: Buddhism 18

१५२.‘‘इमं %वं अ�मं ताव, द;हं क%वा समािदय।त%थ %वं अचलो हु%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१५३.‘‘यथािप प�बतो सेलो, अचलो सुNपिति�तो।न क>पित भुसवातेिह, सक�ानेव ित�ित॥

१५४.‘‘तथेव %व#>प अिध�ाने, स�बदा अचलो भव।अिध�ानपारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१५५.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१५६.िविचन�तो तदा द: ख, नवमं मे8ापारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१५७.‘‘इमं %वं नवमं ताव, द;हं क%वा समािदय।मे8ाय असमो होिह, यिद बोGध प8ुिमHछिस॥

१५८.‘‘यथािप उदकं नाम, कOयाणे पापके जने।समं फरित सीतेन, पवाहेित रजोमलं॥

१५९.‘‘तथेव %वं िहतािहते, समं मे8ाय भावय।मे8ापारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१६०.‘‘नहेते ए8कायेव, बु�ध>मा भिव सरे।अJ ञेिप िविचिन सािम, ये ध>मा बोिधपाचना’’॥

१६१. िविचन�तो तदा द: ख, दसमं उपे खापारGम।पु�बकेिह महेसीिह, आसेिवतिनसेिवतं॥

१६२.‘‘इमं %वं दसमं ताव, द;हं क%वा समािदय।तुलाभूतो द;हो हु%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

१६३.‘‘यथािप पथवी नाम, िन# ख8ं असुGच सुGच।उप ेखित उभोपते,े कोपानुनयव#� जता॥

१६४.‘‘तथेव %वं सुखद ुख,े तुलाभूतो सदा भव।उप ेखापारिमतं ग�%वा, स>बोGध पापुिण सिस॥

Page 20 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 21: Buddhism 18

१६५.‘‘ए�कायेव ते लोके, ये ध�मा बोिधपाचना।ततु�ं न��थ अ� ञ!, द#हं त�थ पित%ह’’॥

१६६.इमे ध�मे स�मसतो, सभावसरसल,खणे।ध�मतेजेन वसुधा, दससह0सी पक�पथ॥

१६७.चलती रवती पथवी, उ3छुय5तंव पीिळतं।तेलय5ते यथा च, कं, एवं क�पित मेदनी॥

१६८.यावता पिरसा आिस, बु�0स पिरवेसने।पवेधमाना सा त�थ, मु�3छता सेित भूिमयं॥

१६९.घटानेकसह0सािन, कु�भीन� च सता बहू।स� चु;णमिथता त�थ, अ� ञम� ञ ंपघि<ता॥

१७०.उ�=ब>गा तिसता भीता, भ5ता =यािथतमानसा।महाजना समाग�म, दीप@रमुपागमुं॥

१७१.‘‘Aक भिव0सित लोक0स, कBयाणमथ पापकं।स=बो उपCतुो लोको, तं िवनोदेिह च,खुम’’॥

१७२.तेसं तदा स� ञपिेस, दीप@रो महामुिन।‘‘िवस%ा होथ मा भेथ [भाथ (स=ब�थ)], इमH0म पथिवक�पने॥

१७३.‘‘यमहं अI ज =याकाAस, बु�ो लोके भिव0सित।एसो स�मसित ध�मं, पु=बकं िजनसेिवतं॥

१७४.‘‘त0स स�मसतो ध�मं, बु�भूAम असेसतो।तेनायं क��पता पथवी, दससह0सी सदेवके’’॥

१७५.बु�0स वचनं सु�वा, मनो िन=बािय तावदे।स=बे मं उपस@�म, पुनािप अिभव�5दसंु॥

१७६.समािदिय�वा बु�गुणं, द#हं क�वान मानसं।दीप@रं नम�0स�वा, आसना वु%Aह तदा॥

१७७.िद=बं मानुसकं पुJफं, देवा मानुसका उभो।समोिकर�5त पुJफेिह, वु%ह5त0स आसना॥

Page 21 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 22: Buddhism 18

१७८.वेदय�5त च ते सोH�थ, देवा मानुसका उभो।‘‘मह5तं प��थतं तुLहं, तं लभ0सु यिथ�3छतं॥

१७९.‘‘स=बीितयो िववI ज5त,ु सोको रोगो िवन0सतु।मा ते भव5�व5तराया [भव�व5तरायो (सी॰ 0या॰)], फुस िखJपं बोिधमु�मं॥

१८०.‘‘यथािप समये प�े, पुJफ�5त पु�Jफनो दमुा।तथेव �वं महावीर, बु�ञाणेन पुJफिस॥

१८१.‘‘यथा ये केिच स�बु�ा, पूरयंु दस पारमी।तथेव �वं महावीर, पूरय दस पारमी॥

१८२.‘‘यथा ये केिच स�बु�ा, बोिधम;ड��ह बुIझरे।तथेव �वं महावीर, बुIझ0सु िजनबोिधयं॥

१८३.‘‘यथा ये केिच स�बु�ा, ध�मच, कं पव�यंु।तथेव �वं महावीर, ध�मच, कं पव�य॥

१८४.‘‘पु;णमाये यथा च5दो, पिरसु�ो िवरोचित।तथेव �वं पु;णमनो, िवरोच दससह�0सयं॥

१८५.‘‘राहुमु�ो यथा सूिरयो, तापेन अितरोचित।तथेव लोका मु�� च�वा, िवरोच िसिरया तुवं॥

१८६.‘‘यथा या कािच निदयो, ओसर�5त महोदAध।एवं सदेवका लोका, ओसर5तु तव�5तके’’॥

१८७.तेिह थुतJपस�थो सो, दस ध�मे समािदय।ते ध�मे पिरपूरे5तो, पवनं पािवसी तदाित॥

सुमेधप�थनाकथा िनि%ता।

३. दीप�रबु�वंसो

१. तदा ते भोजिय�वान, ससQं लोकनायकं।उपग3छंु सरणं त0स, दीप@र0स स�थुनो॥

२. सरणागमने क�� च, िनवेसेिस तथागतो।

Page 22 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 23: Buddhism 18

क�� च प� चसु सीलेसु, सीले दसिवधे परं॥

३. क0सिच देित साम� ञं, चतुरो फलमु�मे।क0सिच असमे ध�मे, देित सो पिटस��भदा॥

४. क0सिच वरसमापि�यो, अ% देित नरासभो।ित0सो क0सिच िवI जायो, छळिभ� ञा पवे3छित॥

५. तेन योगेन जनकायं, ओवदित महामुिन।तेन िव�थािरकं आिस, लोकनाथ0स सासनं॥

६. महाहनुसभ,ख5धो, दीप@र0स नामको।बहू जने तारयित, पिरमोचिेत द>ुगAत॥

७. बोधनेLयं जनं िद0वा, सतसह0सेिप योजने।खणेन उपग5�वान, बोधेित तं महामुिन॥

८. पठमािभसमये बु�ो, कोिटसतमबोधिय।दिुतयािभसमये नाथो, नवुितकोिटमबोधिय॥

९. यदा च देवभवन��ह, बु�ो ध�ममदेसिय।नवुितकोिटसह0सानं, तितयािभसमयो अहु॥

१०. स�5 नपाता तयो आसंु, दीप@र0स स�थुनो।कोिटसतसह0सानं, पठमो आिस समागमो॥

११. पुन नारदकूट��ह, पिववेकगते िजने।खीणासवा वीतमला, सAमसु सतकोिटयो॥

१२. य��ह काले महावीरो, सुद0सनिसलु3 चये।नवकोिटसह0सेिह, पवारेिस महामुिन॥

१३. दसवीससह0सानं, ध�मािभसमयो अहु।एकिS5 नं अिभसमया, गणनातो असिTया॥

१४. िव�थािरकं बाहुज� ञ,ं इ�ं फीतं अहू तदा।दीप@र0स भगवतो, सासनं सुिवसोिधतं॥

Page 23 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 24: Buddhism 18

१५. च�ािर सतसह0सािन, छळिभ� ञा मिहि�का।दीप@रं लोकिवदुं, पिरवारे�5त स=बदा॥

१६. ये केिच तेन समयेन, जह�5त मानुसं भवं।अप�मानसा सेखा, गरिहता भव�5त ते॥

१७. सुपु�Jफतं पावचनं, अरह5तेिह तािदिह।खीणासवेिह िवमलेिह, उपसोभित स=बदा॥

१८. नगरं र�मवती नाम, सुदेवो नाम खि�यो।सुमेधा नाम जिनका, दीप@र0स स�थुनो॥

१९. दसव0ससह0सािन, अगारं अIझ सो विस [अIझावसी िजनो (0या॰ क॰)]।हंसा को� चा मयूरा च, तयो पासादमु�मा॥

२०. तीिणसतसह0सािन, नािरयो समल@ता।पदमुा नाम सा नारी, उसभ,ख5धो अ!जो॥

२१. िनिम�े चतुरो िद0वा, ह��थयानेन िन,खिम।अनूनदसमासािन, पधाने पदही िजनो॥

२२. पधानचारं चिर�वान, अबु�Iझ मानसं मुिन।UVुना यािचतो स5तो, दीप@रो महामुिन॥

२३. वि� च, कं महावीरो, न5दारामे िसरीघरे [िसरीधरे (सी॰)]।िनिस5 नो िसरीसमूल��ह, अका ित��थयमCनं॥

२४. सुमWलो च ित0सो च, अहेसंु अ>गसावका।सागतो [सोिभतो (क॰)] नामुप%ाको, दीप@र0स स�थुनो॥

२५. न5दा चवे सुन5दा च, अहेसंु अ>गसािवका।बोिध त0स भगवतो, िपJफलीित पवु3 चित॥

२६. तपु0सभ�B लका [तप0सुभ�B लका (सी॰)] नाम, अहेसंु अ>गुप%का।िसिरमा कोणा उपि%का, दीप@र0स स�थुनो॥

२७. असीितह�थमु=बेधो, दीप@रो महामुिन।सोभित दीपX,खोव, सालराजाव फु�B लतो॥

Page 24 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 25: Buddhism 18

२८. सतसह0सव0सािन, आयु त0स महेिसनो।तावता ित%मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२९. जोतिय�वान स��मं, स5तारे�वा महाजनं।जिल�वा अ�>ग,ख5धोव, िन=बुतो सो ससावको॥

३०. सा च इि� सो च यसो, तािन च पादेसु च, करतनािन।स=बं तम5तरिहतं [सम5तरिहतं (सी॰ 0या॰ क॰)], ननु िर�ा स=बसTारा [स=बसTाराित (स=ब�थ)]॥

३१. दीप@रो िजनो स�था, न5दाराम��ह िन=बुतो।त�थेव0स िजनथूपो, छA�सु=बेधयोजनोित॥

दीप@र0स भगवतो वंसो पठमो।

४. को�ड� ञबु�वंसो

१. दीप@र0स अपरेन, को;ड� ञो नाम नायको।अन5ततेजो अिमतयसो, अJपमेLयो दरुासदो॥

२. धरणूपमो खमनेन, सीलेन सागYपमो।समािधना मेYपमो, ञाणेन गगनूपमो॥

३. इ�5ZयबलबोIझW-म>गस3 चJपकासनं।पकासेिस सदा बु�ो, िहताय स=बपािणनं॥

४. ध�मच, कं पव�े5त,े को;ड� ञ ेलोकनायके।कोिटसतसह0सानं, पठमािभसमयो अहु॥

५. ततो पर��प देसे5ते, नरमYनं समागमे।नवुितकोिटसह0सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

६. ित��थये अिभमC5तो, यदा ध�ममदेसिय।असीितकोिटसह0सानं, तितयािभसमयो अहु॥

७. स�5 नपाता तयो आसंु, को;ड� ञ0स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स5तिच�ान तािदनं॥

८. कोिटसतसह0सानं, पठमो आिस समागमो।

Page 25 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 26: Buddhism 18

दिुतयो कोिटसह�सानं, तितयो नवुितकोिटनं॥

९. अहं तेन समयेन, िविजतावी नाम खि�यो।समु�ं अ�तम�तेन, इ�सिरयं व�यामहं॥

१०. कोिटसतसह�सानं, िवमलानं महेिसनं।सह लोक!गनाथेन, परम� नेन त%प&य॥

११. सोिप मं बु(ो )याकािस, को*ड, ञो लोकनायको।‘‘अपिरमे/0यतो क%पे, बु(ो लोके भिव�सित॥

१२. ‘‘पधानं पदिह3वान, क3वा द4ु करकािरकं।अ�स3थमूले स6बु(ो, बु/7झ�सित महायसो॥

१३. ‘‘इम�स जिनका माता, माया नाम भिव�सित।िपता सु(ोदनो नाम, अयं हे�सित गोतमो॥

१४. ‘‘कोिलतो उपित�सो च, अ!गा हे�स/�त सावका।आन�दो नामुप<ाको, उपि<�सितमं िजनं॥

१५. ‘‘खेमा उ%पलव*णा च, अ!गा हे�स/�त सािवका।बोिध त�स भगवतो, अ�स3थोित पवु> चित॥

१६. ‘‘िच�ो च ह3थाळवको, अ!गा हे�स�तुप<का।न�दमाता च उ�रा, अ!गा हे�स�तुपि<का।आयु व�ससतं त�स, गोतम�स यस/�सनो’’॥

१७. इदं सु3वान वचनं, असम�स महेिसनो।आमोिदता नरमA, बु(बीज ंिकर अयं॥

१८. उ4 कुि<स�ा व�/�त, अ%फोटे/�त हस/�त च।कत, जली नम�स/�त, दससह/�सदेवता॥

१९. ‘‘यिदम�स लोकनाथ�स, िवर/7झ�साम सासनं।अनागत/6ह अ(ाने, हे�साम स6मुखा इमं॥

२०. ‘‘यथा मनु�सा न&द तर�ता, पिटित3थं िवर/7झय।हे<ाित3थे गहे3वान, उ�र/�त महान&द॥

Page 26 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 27: Buddhism 18

२१. ‘‘एवमेव मयं स)बे, यिद मु, चािममं िजनं।अनागत/6ह अ(ाने, हे�साम स6मुखा इमं’’॥

२२. त�साहं वचनं सु3वा, िभ0यो िच�ं पसाद&य।तमेव अ3थं साधे�तो, महार7 जं िजने अदं।महार7 ज ंदिद3वान [चिज3वा (सी॰)], प)ब&ज त�स स/�तके॥

२३. सु��तं िवनय, चािप, नवIं स3थुसासनं।स)बं पिरयापुिण3वान, सोभ&य िजनसासनं॥

२४. त3थ%पम�ो िवहर�तो, िनस7 ज<ानचJमे।अिभ, ञापार&म ग�3वा, KLलोकमग,छहं॥

२५. नगरं र6मवती नाम, सुन�दो नाम खि�यो।सुजाता नाम जिनका, को*ड, ञ�स महेिसनो॥

२६. दसव�ससह�सािन, अगारं अ7झ सो विस [अगारम7झे च सो विस (�या॰)]।सुिच सुNिच सुभो च, तयो पासादमु�मा॥

२७. तीिणसतसह�सािन, नािरयो समलJता।Nिचदेवी नाम नारी, िविजतसेनो अOजो॥

२८. िनिम�े चतुरो िद�वा, रथयानेन िन4खिम।अनूनदसमासािन, पधानं पदही िजनो॥

२९. KLुना यािचतो स�तो, को*ड, ञो िPपद�ुमो।वि� च4 कं महावीरो, देवानं नगN�मे॥

३०. भ�ो चवे सुभ�ो च, अहेसंु अ!गसावका।अनुN(ो नामुप<ाको, को*ड, ञ�स महेिसनो॥

३१. ित�सा च उपित�सा च, अहेसंु अ!गसािवका।सालकQयािणको बोिध, को*ड, ञ�स महेिसनो॥

३२. सोणो च उपसोणो च, अहेसंु अ!गुप<का।न�दा चवे िसरीमा च, अहेसंु अ!गुपि<का॥

३३. सो अ<ासीित ह3थािन, अ> चु!गतो महामुिन।

Page 27 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 28: Buddhism 18

सोभते उळुराजाव सूिरयो म7झ/�हके यथा॥

३४. व�ससतसह�सािन, आयु िव7 जित तावदे।तावता ित<मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

३५. खीणासवेिह िवमलेिह, िविच�ा आिस मेदनी।यथा गगनमुळूिह, एवं सो उपसोभथ॥

३६. तेिप नागा अ%पमे0या, असRोभा दरुासदा।िव7 जुपातंव द�से3वा, िन)बुता ते महायसा॥

३७. सा च अतुिलया िजन�स इि(, ञाणपिरभािवतो च समािध।स)बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स)बसRारा॥

३८. को*ड, ञो पवरो बु(ो, च�दाराम/6ह िन)बुतो।त3थेव चिेतयो िच�ो, स� योजनमु/�सतोित॥

को*ड, ञ�स भगवतो वंसो दिुतयो।

५. म�लबुवंसो

१. को*ड, ञ�स अपरेन, मIलो नाम नायको।तमं लोके िनह�3वान, ध6मो4 कमिभधारिय॥

२. अतुलािस पभा त�स, िजनेह, ञिेह उ�&र।च�दसूिरयपभं ह�3वा, दससह�सी िवरोचित॥

३. सोिप बु(ो पकासेिस, चतुरो स> चवN�मे।ते ते स> चरसं पी3वा, िवनोदे/�त महातमं॥

४. प3वान बोिधमतुलं, पठमे ध6मदेसने।कोिटसतसह�सानं, ध6मािभसमयो अहु॥

५. सुिर�ददेवभवने, बु(ो ध6ममदेसिय।तदा कोिटसह�सानं [नवकोिटसह�सानं (सी॰)], दिुतयो समयो अहु॥

६. यदा सुन�दो च4 कव�ी, स6बु(ं उपसJिम।तदा आहिन स6बु(ो, ध6मभे&र वN�मं॥

Page 28 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 29: Buddhism 18

७. सुन�द�सानुचरा जनता, तदासंु नवुितकोिटयो।स)बेिप ते िनरवसेसा, अहेसंु एिह िभ4खुका॥

८. स/� नपाता तयो आसंु, मIल�स महेिसनो।कोिटसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो॥

९. दिुतयो कोिटसतसह�सानं, तितयो नवुितकोिटनं।खीणासवानं िवमलानं, तदा आिस समागमो॥

१०. अहं तेन समयेन, सुNची नाम KाLणो।अ7झायको म�तधरो, ित*णं वेदान पारगू॥

११. तमहं उपसJ6म, सरणं ग�3वान स3थुनो।स6बु(%पमुखं सTं, ग�धमालेन पूज&य।पूज3ेवा ग�धमालेन, गवपानेन त%प&य॥

१२. सोिप मं बु(ो )याकािस, मIलो िPपद�ुमो।‘‘अपिरमे/0यतो क%पे, अयं बु(ो भिव�सित॥

१३. ‘‘पधानं पदिह3वान…पे॰… हे�साम स6मुखा इमं’’॥१४. त�सािप वचनं सु3वा, िभ0यो िच�ं पसाद&य।

उ�&र वतमिध<ा&स, दस पारिमपूिरया॥

१५. तदा पीितमनुबVह�तो, स6बोिधवरपि�या।बु(े द3वान मं गहंे, प)ब&ज त�स स/�तके॥

१६. सु��तं िवनय, चािप, नवIं स3थुसासनं।स)बं पिरयापुिण3वा, सोभ&य िजनसासनं॥

१७. त3थ%पम�ो िवहर�तो, KL ंभावे3व भावनं।अिभ, ञापार&म ग�3वा, KLलोकमग>छहं॥

१८. उ�रं नाम नगरं, उ�रो नाम खि�यो।उ�रा नाम जिनका, मIल�स महेिसनो॥

१९. नवव�ससह�सािन, अगारं अ7झ सो विस।यसवा सुिचमा िसरीमा, तयो पासादमु�मा॥

Page 29 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 30: Buddhism 18

२०. सम&तससह�सािन, नािरयो समलJता।यसवती नाम नारी, सीवलो नाम अOजो॥

२१. िनिम�े चतुरो िद�वा, अ�सयानेन िन4खिम।अनूनअ<मासािन, पधानं पदही िजनो॥

२२. KLुना यािचतो स�तो, मIलो नाम नायको।वि� च4 कं महावीरो, वने िसरीवN�मे॥

२३. सुदेवो ध6मसेनो च, अहेसंु अ!गसावका।पािलतो नामुप<ाको, मIल�स महेिसनो॥

२४. सीवला च असोका च, अहेसंु अ!गसािवका।बोिध त�स भगवतो, नागN4खोित वु> चित॥

२५. न�दो चवे िवसाखो च, अहेसंु अ!गुप<का।अनुला चवे सुतना च, अहेसंु अ!गुपि<का॥

२६. अ<ासीित रतनािन, अ> चु!गतो महामुिन।ततो िन(ावती रंसी, अनेकसतसह/�सयो॥

२७. नवुितव�ससह�सािन, आयु िव7 जित तावदे।तावता ित<मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२८. यथािप सागरे ऊमी, न स4 का ता गणेतुये।तथेव सावका त�स, न स4 का ते गणेतुये॥

२९. याव अ<ािस स6बु(ो, मIलो लोकनायको।न त�स सासने अ/3थ, सिकलेसमरणं [संिकलेसमरणं (सी॰)] तदा॥

३०. ध6मो4 कं धारिय3वान, स�तारे3वा महाजनं।जिल3वा धूमकेतूव, िन)बुतो सो महायसो॥

३१. सRारानं सभाव3थं, द�सिय3वा सदेवके।जिल3वा अ/!ग4ख�धोव, सूिरयो अ3थIतो यथा॥

३२. उ0याने व�सरे नाम, बु(ो िन)बािय मIलो।त3थेव�स िजनथूपो, &तसयोजनमु!गतोित॥

Page 30 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 31: Buddhism 18

म�ल�स भगवतो वंसो तितयो।

६. सुमनबुवंसो

१. म�ल�स अपरेन, सुमनो नाम नायको।स�बध�मेिह असमो, स�बस�ानमु�मो॥

२. तदा अमतभे"र सो, आहनी मेखले पुरे।ध�मस&समायु�ं, नव�ं िजनसासनं॥

३. िन() जिन*वा िकलेसे सो, प*वा स�बोिधमु�मं।मापेिस नगरं स*था, स,�मपुरव-�मं॥

४. िनर.तरं अकुिटलं, उजु ंिवपुलिव*थतं।मापेिस सो महावी"थ, सितप1ानव-�मं॥

५. फले च�ािर साम4 ञ,े चत�सो पिटस(�भदा।छळिभ4 ञा1समाप�ी, पसारेिस त*थ वीिथयं॥

६. ये अ8पम�ा अिखला, िहिरवीिरयेहुपागता।ते ते इमे गुणवरे, आिदय(.त यथा सुखं॥

७. एवमेतेन योगने, उ,र.तो महाजनं।बोधेिस पठमं स*था, कोिटसतसह(�सयो॥

८. य(�ह काले महावीरो, ओवदी ित(*थये गणे।कोिटसह�सािभस"मसु [कोिटसतसह�सािन (�या॰ कं॰), कोिटसतसह�सानं (क॰)], दिुतये ध�मदेसने॥

९. यदा देवा मनु�सा च, समCगा एकमानसा।िनरोधप4हं पुDEछसु, संसय4 चािप मानसं॥

१०. तदािप ध�मदेसने, िनरोधपिरदीपने।नवुितकोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

११. स(. नपाता तयो आसंु, सुमन�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स.तिच�ान तािदनं॥

१२. व�संवु*थ�स भगवतो, अिभघु1े पवारणे।

Page 31 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 32: Buddhism 18

कोिटसतसह�सेिह, पवारेिस तथागतो॥

१३. ततोपरं स(. नपाते, िवमले क4 चनप�बते।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

१४. यदा सG को देवराजा, बु,द�सनुपागिम।असीितकोिटसह�सानं, तितयो आिस समागमो॥

१५. अहं तेन समयेन, नागराजा मिहि,को।अतुलो नाम नामेन, उ�स. नकुसलस4 चयो॥

१६. तदाहं नागभावना, िनGखिम*वा सञाितिभ।नागानं िद�बतुिरयेिह, ससHं िजनमुप1"ह॥

१७. कोिटसतसह�सानं, अ. नपानेन त8प"य।पE चकेद�ुसयुगं द*वा, सरणं तमुपाग"म॥

१८. सोिप मं बु,ो �याकािस, सुमनो लोकनायको।‘‘अपिरमे(Jयतो क8पे, अयं बु,ो भिव�सित॥

१९. ‘‘पधानं पदिह*वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥२०. त�सािप वचनं सु*वा, िभJयो िच�ं पसाद"य।

उ�"र वतमिध1ा"स, दसपारिमपूिरया॥

२१. नगरं मेखलं नाम [मेखलं नाम नगरं (सी॰ �या॰)], सुद�ो नाम खि�यो।िसिरमा नाम जिनका, सुमन�स महेिसनो॥

२२. नवव�ससह�सािन, अगारं अ)झ सो विस।च.दो सुच.दो वटंसो च, तयो पासादमु�मा॥

२३. तेसि1सतसह�सािन, नािरयो समलOता।वटंिसका नाम नारी, अनूपमो नाम अPजो॥

२४. िनिम�े चतुरो िद�वा, ह(*थयानेन िनGखिम।अनूनदसमासािन, पधानं पदही िजनो॥

२५. QRुना यािचतो स.तो, सुमनो लोकनायको।वि� चG कं महावीरो, मेखले पुरमु�मे॥

Page 32 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 33: Buddhism 18

२६. सरणो भािवत�ो च, अहेसंु अCगसावका।उदेनो नामुप1ाको, सुमन�स महेिसनो॥

२७. सोणा च उपसोणा च, अहेसंु अCगसािवका।सोिप बु,ो अिमतयसो, नागमूले अबु)झथ॥

२८. व-णो चवे सरणो च, अहेसंु अCगुप1का।चाला च उपचाला च, अहेसंु अCगुपि1का॥

२९. उE च�नेन [उE चतरेन (क॰)] सो बु,ो, नवुितह*थमुCगतो।क4 चन(CघयसOासो, दससह�सी िवरोचित॥

३०. नवुितव�ससह�सािन, आयु िव) जित तावदे।तावता ित1मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

३१. तारणीये तारिय*वा, बोधनीये च बोधिय।पिरिन�बािय स�बु,ो, उळुराजाव अ*थिम॥

३२. ते च खीणासवा िभGखू, सो च बु,ो असािदसो।अतुल8पभं द�सिय*वा, िन�बुता ये महायसा॥

३३. त4 च ञाणं अतुिलयं, तािन च अतुलािन रतनािन।स�बं तम.तरिहतं, ननु िर�ा स�बस&ारा॥

३४. सुमनो यसधरो बु,ो, अ�ाराम(�ह िन�बुतो।त*थेव त�स िजनथूपो, चतुयोजनमुCगतोित॥

सुमन�स भगवतो वंसो चतु*थो।

७. रेवतबुवंसो

१. सुमन�स अपरेन, रेवतो नाम नायको।अनूपमो असिदसो, अतुलो उ�मो िजनो॥

२. सोिप ध�मं पकासेिस, QRुना अिभयािचतो।ख.धधातुवव*थानं, अ8पव�ं भवाभवे॥

३. त�सािभसमया तीिण, अहेसंु ध�मदेसने।

Page 33 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 34: Buddhism 18

गणनाय न व��बो, पठमािभसमयो अहु॥

४. यदा अिर.दमं राज ं[राजानं (क॰)], िवनेिस रेवतो मुिन।तदा कोिटसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. स�ाहं पिटसS लाना, वु1िह*वा नरासभो।कोिटसतं नरमTनं, िवनेिस उ�मे फले॥

६. स(. नपाता तयो आसंु, रेवत�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, सुिवमु�ान तािदनं॥

७. अितG क.ता गणनपथं, पठमं ये समागता।कोिटसतसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

८. योिप [यो सो (�या॰ कं॰ क॰)] प4 ञाय असमो, त�स चG कानुव�को।सो तदा �यािधतो आिस, प�ो जीिवतसंसयं॥

९. त�स िगलानपुEछाय, ये तदा उपगता मुनी।कोिटसह�सा अरह.तो, तितयो आिस समागमो॥

१०. अहं तेन समयेन, अितदेवो नाम QाRणो।उपग.*वा रेवतं बु,ं, सरणं त�स ग4छहं॥

११. त�स सीलं समािध4 च, प4 ञागुणमनु�मं।थोमिय*वा यथाथामं, उ�रीयमदासहं॥

१२. सोिप मं बु,ो �याकािस, रेवतो लोकनायको।‘‘अपिरमे(Jयतो क8पे, अयं बु,ो भिव�सित॥

१३. ‘‘पधानं पदिह*वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१४. त�सािप वचनं सु*वा, िभJयो िच�ं पसाद"य।

उ�"र वतमिध1ा"स, दसपारिमपूिरया॥

१५. तदािप तं बु,ध�मं, सिर*वा अनुबUह"य।आहिर�सािम तं ध�मं, यं मJहं अिभप(*थतं॥

१६. नगरं सुध4 ञवती नाम [सुध�मकं नाम (सी॰), सुध4 ञकं नाम (�या॰)], िवपुलो नाम खि�यो।िवपुला नाम जिनका, रेवत�स महेिसनो॥

Page 34 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 35: Buddhism 18

१७. छ च व�ससह�सािन [छ�ब�ससह�सािन (सी॰ �या॰)], अगारं अ)झ सो विस।सुद�सनो रतन(Cघ, आवेळो च िवभूिसतो।पु4 ञक�मािभिन�ब�ा, तयो पासादमु�मा॥

१८. ते"�स च सह�सािन, नािरयो समलOता।सुद�सना नाम नारी, व-णो नाम अPजो॥

१९. िनिम�े चतुरो िद�वा, रथयानेन िनGखिम।अनूनस�मासािन, पधानं पदही िजनो॥

२०. QRुना यािचतो स.तो, रेवतो लोकनायको।वि� चG कं महावीरो, व-णारामे िसरीघरे॥

२१. व-णो QRदेवो च, अहेसंु अCगसावका।स�भवो नामुप1ाको, रेवत�स महेिसनो॥

२२. भVा चवे सुभVा च, अहेसंु अCगसािवका।सोिप बु,ो असमसमो, नागमूले अबु)झथ॥

२३. पदमुो कु4 जरो चवे, अहेसंु अCगुपि1का।िसरीमा चवे यसवती, अहेसंु अCगुपि1का॥

२४. उE च�नेन सो बु,ो, असीितह*थमुCगतो।ओभासेित िदसा स�बा, इ.दकेतुव उCगतो॥

२५. त�स सरीरे िन�ब�ा, पभामाला अनु�रा।िदवा वा यिद वा र"�, सम.ता फरित योजनं॥

२६. सि1व�ससह�सािन, आयु िव) जित तावदे।तावता ित1मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२७. द�सिय*वा बु,बलं, अमतं लोके पकासयं।िन�बािय अनुपादानो, यथCगुपादानस&या॥

२८. सो च कायो रतनिनभो, सो च ध�मो असािदसो।स�बं तम.तरिहतं, ननु िर�ा स�बस&ारा॥

२९. रेवतो यसधरो बु,ो, िन�बुतो सो महापुरे।

Page 35 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 36: Buddhism 18

धातुिव�थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

रेवत�स भगवतो वंसो प� चमो।

८. सोिभतबु�वंसो

१. रेवत�स अपरेन, सोिभतो नाम नायको।समािहतो स!तिच"ो, असमो अ#पिटपु%गलो॥

२. सो िजनो सकगेह()ह, मानसं िविनव"िय।प�वान केवलं बो+ध, ध)मच, कं पव"िय॥

३. याव हे-ा अवीिचतो, भव%गा चािप उ0तो।ए�थ!तरे एकपिरसा, अहोिस ध)मदेसने॥

४. ताय पिरसाय स)बु0ो, ध)मच, कं पव"िय।गणनाय न व"3बो, पठमािभसमयो अहु॥

५. ततो पर()प देसे!ते, म5न� च समागमे।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

६. पुनापरं राजपु"ो, जयसेनो नाम खि"यो।आरामं रोपिय�वान, बु0े िन7यादयी तदा॥

७. त�स यागं पिक"े!तो, ध)मं देसेिस च,खुमा।तदा कोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

८. स(! नपाता तयो आसंु, सोिभत�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स!तिच"ान तािदनं॥

९. उ%गतो नाम सो राजा, दानं देित न8"मे।त()ह दाने समाग�छंु, अरह!ता [अरहतं (क॰)] सतकोिटयो॥

१०. पुनापरं पुरगणो [पुगगणो (क॰)], देित दानं न8"मे।तदा नवुितकोटीनं, दिुतयो आिस समागमो॥

११. देवलोके विस�वान, यदा ओरोहती िजनो।तदा असीितकोटीनं, तितयो आिस समागमो॥

Page 36 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 37: Buddhism 18

१२. अहं तेन समयेन, सुजातो नाम @ाAणो।तदा ससावकं बु0ं, अ! नपानेन त#प+य॥

१३. सोिप मं बु0ो 3याकािस, सोिभतो लोकनायको।‘‘अपिरमे(7यतो क#पे, अयं बु0ो भिव�सित॥

१४. ‘‘पधानं पदिह�वान…पे॰… हे�साम स)मुखा इमं’’॥१५. त�सािप वचनं सु�वा, ह-ो संिव%गमानसो।

तमेव�थमनु#पि"या, उ%ग ंिधितमकासहं॥

१६. सुध)मं नाम नगरं, सुध)मो नाम खि"यो।सुध)मा नाम जिनका, सोिभत�स महेिसनो॥

१७. नवव�ससह�सािन, अगारं अFझ सो विस।कुमुदो नािळनो पदमुो, तयो पासादमु"मा॥

१८. स"+तससह�सािन, नािरयो समलIता।मिणला [मिखला (अ-॰), समJी (सी॰), मिकला (�या॰ कं॰)] नाम सा नारी, सीहो नामािस अKजो॥

१९. िनिम"े चतुरो िद�वा, पासादेनािभिन,खिम।स"ाहं पधानचारं, चिर�वा पुिरसु"मो॥

२०. @Aुना यािचतो स!तो, सोिभतो लोकनायको।वि" च, कं महावीरो, सुध)मु7यानमु"मे॥

२१. असमो च सुने"ो च, अहेसंु अ%गसावका।अनोमो नामुप-ाको, सोिभत�स महेिसनो॥

२२. नकुला च सुजाता च, अहेसंु अ%गसािवका।बुFझमानो च सो बु0ो, नागमूले अबुFझथ॥

२३. र)मो चवे सुद"ो च, अहेसंु अ%गुप-का।नकुला चवे िच"ा च, अहेसंु अ%गुपि-का॥

२४. अ-पMणासरतनं, अN चु%गतो महामुिन।ओभासेित िदसा स3बा, सतरंसीव उ%गतो॥

२५. यथा सुफुP लं पवनं, नानाग!धेिह धूिपतं।

Page 37 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 38: Buddhism 18

तथेव त�स पावचनं, सीलग!धेिह धूिपतं॥

२६. यथािप सागरो नाम, द�सनेन अत(#पयो।तथेव त�स पावचनं, सवणेन अत(#पयं॥

२७. नवुितव�ससह�सािन, आयु िवF जित तावदे।तावता ित-मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२८. ओवादं अनुिसि-� च, द�वान सेसके जने।हुतासनोव ताप�ेवा, िन3बुतो सो ससावको॥

२९. सो च बु0ो असमसमो, तेिप सावका बल#प"ा।स3बं तम!तरिहतं, ननु िर"ा स3बसQारा॥

३०. सोिभतो वरस)बु0ो, सीहाराम()ह िन3बुतो।धातुिव�थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

सोिभत�स भगवतो वंसो छ-ो।

९. अनोमद�सीबु�वंसो

१. सोिभत�स अपरेन, स)बु0ो िRपद"ुमो।अनोमद�सी अिमतयसो, तेज�सी दरुित, कमो॥

२. सो छे�वा ब!धनं स3बं, िव0ंसे�वा तयो भवे।अिनवि"गमनं म%गं, देसेिस देवमानुसे॥

३. सागरोव असQोभो, प3बतोव दरुासदो।आकासोव अन!तो सो, सालराजाव फु(P लतो॥

४. द�सनेनिप तं बु0ं, तोिसता हो(!त पािणनो।3याहर!तं िगरं सु�वा, अमतं पापुण(!त ते॥

५. ध)मािभसमयो त�स, इ0ो फीतो तदा अहु।कोिटसतािन अिभस+मसु, पठमे ध)मदेसने॥

६. ततो परं अिभसमये, व�स!ते ध)मवुि-यो।असीितकोिटयोिभस+मसु, दिुतये ध)मदेसने॥

Page 38 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 39: Buddhism 18

७. ततोपर(�ह व�स!ते, त#पय!ते च पािणनं।अ-स"ितकोटीनं, तितयािभसमयो अहु॥

८. स(! नपाता तयो आसंु, त�सािप च महेिसनो।अिभ� ञाबल#प"ानं, पु(#फतानं िवमुि"या॥

९. अ-सतसह�सानं, स(! नपातो तदा अहु।पहीनमदमोहानं, स!तिच"ान तािदनं॥

१०. स"सतसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो।अनJणानं िवरजानं, उपस!तान तािदनं॥

११. छ! नं सतसह�सानं, तितयो आिस समागमो।अिभ� ञाबल#प"ानं, िन3बुतानं तप(�सनं॥

१२. अहं तेन समयेन, य,खो आ+स मिहि0को।नेकानं य,खकोटीनं, वसवि"()ह इ�सरो॥

१३. तदािप तं बु0वरं, उपग!�वा महेिसनं।अ! नपानेन त#प+ेस, ससTं लोकनायकं॥

१४. सोिप मं तदा 3याकािस, िवसु0नयनो मुिन।‘‘अपिरमे(7यतो क#पे, अयं बु0ो भिव�सित॥

१५. ‘‘पधानं पदिह�वान…पे॰… हे�साम स)मुखा इमं’’॥१६. त�सािप वचनं सु�वा, ह-ो संिव%गमानसो।

उ"+र वतमिध-ा+स, दसपारिमपूिरया॥

१७. नगरं च!दवती नाम, यसवा नाम खि"यो।माता यसोधरा नाम, अनोमद(�स�स स�थुनो॥

१८. दसव�ससह�सािन, अगारं अFझ सो विस।िसरी उपिसरी वUो, तयो पासादमु"मा॥

१९. तेवीसितसह�सािन, नािरयो समलIता।िसिरमा नाम सा नारी, उपवाणो नाम अKजो॥

२०. िनिम"े चतुरो िद�वा, िसिवकायािभिन,खिम।

Page 39 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 40: Buddhism 18

अनूनदसमासािन, पधानं पदही िजनो॥

२१. @Aुना यािचतो स!तो, अनोमद�सी महामुिन।वि" च, कं महावीरो, उ7याने सो सुद�सने [सुद�सनु7यानमु"मे (�या॰ कं॰)]॥

२२. िनसभो च अनोमो च [असोको च (सी॰)], अहेसंु अ%गसावका।व8णो नामुप-ाको, अनोमद(�स�स स�थुनो॥

२३. सु!दरी च सुमना च, अहेसंु अ%गसािवका।बोिध त�स भगवतो, अF जुनोित पवुN चित॥

२४. न(!दवUो िसिरवUो, अहेसंु अ%गुप-का।उ#पला चवे पदमुा च, अहेसंु अ%गुपि-का॥

२५. अ-पMणासरतनं, अN चु%गतो महामुिन।पभा िन0ावती त�स, सतरंसीव उ%गतो॥

२६. व�ससतसह�सािन, आयु िवF जित तावदे।तावता ित-मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२७. सुपु(#फतं पावचनं, अरह!तेिह तािदिह।वीतरागिेह िवमलेिह, सोिभ�थ िजनसासनं॥

२८. सो च स�था अिमतयसो, युगािन तािन अतुिलयािन।स3बं तम!तरिहतं, ननु िर"ा स3बसQारा॥

२९. अनोमद�सी िजनो स�था, ध)माराम()ह िन3बुतो।त�थेव�स िजनथूपो, उ3बेधो प� चवीसतीित॥

अनोमद(�स�स भगवतो वंसो स"मो।

१०. पदुमबु�वंसो

१. अनोमद(�स�स अपरेन, स)बु0ो िRपद"ुमो।पदमुो नाम नामेन, असमो अ#पिटपु%गलो॥

२. त�सािप असमं सीलं, समािधिप अन!तको।असQे7यं ञाणवरं, िवमुि"िप अनूपमा॥

Page 40 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 41: Buddhism 18

३. त�सािप अतुलतेज�स, ध�मच� क�पव�ने।अिभसमया तयो आसंु, महातमपवाहना॥

४. पठमािभसमये बु#ो, कोिटसतमबोधिय।दिुतयािभसमये धीरो, नवुितकोिटमबोधिय॥

५. यदा च पदमुो बु#ो, ओवदी सकम)ज।ंतदा असीितकोटीनं, तितयािभसमयो अहु॥

६. स*+ नपाता तयो आसंु, पदमु�स महेिसनो।कोिटसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो॥

७. किथन.थारसमये, उ�प+ ने किथनचीवरे।ध�मसेनापित.थाय, िभ�खू िस23बसु [या5चसु (क॰)] चीवरं॥

८. तदा ते िवमला िभ�खू, छळिभ< ञा मिहि#का।तीिण सतसह�सािन, स5मसु अपरािजता॥

९. पुनापरं सो नरासभो [नरवुसभो (�या॰ कं॰)], पवने वासं उपागिम।तदा समागमो आिस, ि?+ नं सतसह*�सनं॥

१०. अहं तेन समयेन, सीहो आ5स िमगािधभू।िववेकमनुब@ह+तं, पवने अAसं िजनं॥

११. व*+द.वा िसरसा पादे, क.वान तं पद*�खणं।ित�ख�ुं अिभनािद.वा, स�ाहं िजनमुपBहं॥

१२. स�ाहं वरसमापि�या, वुBिह.वा तथागतो।मनसा िच+तिय.वान, कोिटिभ�खू समानिय॥

१३. तदािप सो महावीरो, तेसं मCझे िवयाकिर।‘‘अपिरमे*Fयतो क�पे, अयं बु#ो भिव�सित॥

१४. ‘‘पधानं पदिह.वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१५. त�सािप वचनं सु.वा, िभFयो िच�ं पसाद5य।

उ�5र वतमिधBा5स, दसपारिमपूिरया॥

१६. च�पकं नाम नगरं, असमो नाम खि�यो।

Page 41 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 42: Buddhism 18

असमा नाम जिनका, पदमु�स महेिसनो॥

१७. दसव�ससह�सािन, अगारं अCझ सो विस।न+दावसुयसु�रा, तयो पासादमु�मा॥

१८. ते5�स च सह�सािन, नािरयो समलJता।उ�रा नाम सा नारी, र�मो नामािस अ)जो॥

१९. िनिम�े चतुरो िद�वा, रथयानेन िन�खिम।अनूनअBमासािन, पधानं पदही िजनो॥

२०. KLुना यािचतो स+तो, पदमुो लोकनायको।वि� च� कं महावीरो, धन< चुFयानमु�मे॥

२१. सालो च उपसालो च, अहेसंु अMगसावका।वNणो नामुपBाको, पदमु�स महेिसनो॥

२२. राधा चवे सुराधा च, अहेसंु अMगसािवका।बोिध त�स भगवतो, महासोणोित वुO चित॥

२३. िभFयो चवे असमो च, अहेसंु अMगुपBका।Nची च न+दरामा च, अहेसंु अMगुपिBका॥

२४. अBपPणासरतनं, अO चुMगतो महामुिन।पभा िन#ावती त�स, असमा स3बसो िदसा॥

२५. च+द�पभा सूिरय�पभा, रतन*Mगमिण�पभा।स3बािप ता हता हो*+त, प.वा िजनपभु�मं॥

२६. व�ससतसह�सािन, आयु िवC जित तावदे।तावता ितBमानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२७. पिरप� कमानसे स�े, बोधिय.वा असेसतो।सेसके अनुसािस.वा, िन3बुतो सो ससावको॥

२८. उरगोव तच ंिजPणं, व#प�ंव पादपो।जिह.वा स3बसQारे, िन3बुतो सो यथा िसखी॥

Page 42 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 43: Buddhism 18

२९. पदमुो िजनवरो स.था, ध�माराम*�ह िन3बुतो।धातुिव.थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

पदमु�स भगवतो वंसो अBमो।

११. नारदबुवंसो

१. पदमु�स अपरेन, स�बु#ो ि?पद�ुमो।नारदो नाम नामेन, असमो अ�पिटपुMगलो॥

२. सो बु#ो च� कवि��स, जBेो दियतओरसो।आमु� कमालाभरणो, उFयानं उपसJिम॥

३. त.थािस N�खो यसिवपुलो, अिभRपो Kहा सुिच।तमCझप.वा उपिनसीिद, महासोण�स हेBतो॥

४. त.थ ञाणवN�प*C ज, अन+तं विजRपमं।तेन िविचिन सQारे, उ� कुC जमवकुC जकं [कुC जतं (�या॰ कं॰)]॥

५. त.थ स3बिकलेसािन, असेसमिभवाहिय।पापुणी केवलं बो5ध, बु#ञाणे च चुAस॥

६. पापुिण.वान स�बो5ध, ध�मच� कं पव�िय।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

७. महादोणं नागराज,ं िवनय+तो महामुिन।पािटहेरं तदाकािस, द�सय+तो सदेवके॥

८. तदा देवमनु�सानं, त*�ह ध�म�पकासने।नवुितकोिटसह�सािन, त5रसु स3बसंसयं॥

९. य*�ह काले महावीरो, ओवदी सकम)ज।ंअसीितकोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

१०. स*+ नपाता तयो आसंु, नारद�स महेिसनो।कोिटसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो॥

११. यदा बु#ो बु#गुणं, सिनदानं पकासिय।

Page 43 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 44: Buddhism 18

नवुितकोिटसह�सािन, स5मसु िवमला तदा॥

१२. यदा वेरोचनो नागो, दानं ददाित स.थुनो।तदा स5मसु िजनपु�ा, असीितसतसह*�सयो॥

१३. अहं तेन समयेन, जिटलो उMगतापनो।अ+तिल�खचरो आ5स, प< चािभ< ञासु पारगू॥

१४. तदापाहं असमसमं, ससSं सपिरC जनं।अ+ नपानेन त�प.ेवा, च+दनेनािभपूज5य॥

१५. सोिप मं तदा 3याकािस, नारदो लोकनायको।‘‘अपिरमे*Fयतो क�पे, अयं बु#ो भिव�सित॥

१६. ‘‘पधानं पदिह.वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१७. त�सािप वचनं सु.वा, िभFयो हासे.व मानसं।

अिधB5ह वतं उMगं, दसपारिमपूिरया॥

१८. नगरं ध< ञवती नाम, सुदेवो नाम खि�यो।अनोमा नाम जिनका, नारद�स महेिसनो॥

१९. नवव�ससह�सािन, अगारं अCझ सो विस।िजतो िविजतािभरामो, तयो पासादमु�मा॥

२०. ितच�ारीससह�सािन, नािरयो समलJता।िविजतसेना नाम नारी, न+द�ुरो नाम अ)जो॥

२१. िनिम�े चतुरो िद�वा, पदसा गमनेन िन�खिम।स�ाहं पधानचारं, अचरी पुिरसु�मो [लोकनायको (सी॰ क॰)]॥

२२. KLुना यािचतो स+तो, नारदो लोकनायको।वि� च� कं महावीरो, धन< चुFयानमु�मे॥

२३. भAसालो िजतिम�ो, अहेसंु अMगसावका।वासेBो नामुपBाको, नारद�स महेिसनो॥

२४. उ�रा फMगुनी चवे, अहेसंु अMगसािवका।बोिध त�स भगवतो, महासोणोित वुO चित॥

Page 44 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 45: Buddhism 18

२५. उMगिर+दो वसभो च, अहेसंु अMगुपBका।इ+दावरी च वPडी [उ+दी (सी॰), गPडी (�या॰ कं॰)] च, अहेसंु अMगुपिBका॥

२६. अBासीितरतनािन, अO चुMगतो महामुिन।क< चन*MघयसJासो, दससह�सी िवरोचित॥

२७. त�स 3याम�पभा काया, िन#ावित िदसोिदसं।िनर+तरं िदवार5�, योजनं फरते सदा॥

२८. न केिच तेन समयेन, सम+ता योजने जना।उ� कापदीपे उC जाले*+त, बु#रंसीिह ओ.थटा॥

२९. नवुितव�ससह�सािन, आयु िवC जित तावदे।तावता ितBमानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

३०. यथा उळूिह गगनं, िविच�ं उपसोभित।तथेव सासनं त�स, अरह+तेिह सोभित॥

३१. संसारसोतं तरणाय, सेसके पिटप+ नके।ध�मसेतुं दWहं क.वा, िन3बुतो सो नरासभो॥

३२. सोिप बु#ो असमसमो, तेिप खीणासवा अतुलतेजा।स3बं तम+तरिहतं, ननु िर�ा स3बसQारा॥

३३. नारदो िजनवसभो, िन3बुतो सुद�सने पुरे।त.थेव�स थूपवरो, चतुयोजनमुMगतोित॥

नारद�स भगवतो वंसो नवमो।

१२. पदुमु�रबुवंसो

१. नारद�स अपरेन, स�बु#ो ि?पद�ुमो।पदमुु�रो नाम िजनो, अ�खोभो सागRपमो॥

२. मPडक�पोव सो आिस, य*�ह बु#ो अजायथ।उ�स+ नकुसला जनता, त*�ह क�प ेअजायथ॥

३. पदमुु�र�स भगवतो, पठमे ध�मदेसने।

Page 45 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 46: Buddhism 18

कोिटसतसह�सानं, ध�मािभसमयो अहु॥

४. ततो पर��प व�स�ते, त�पय�ते च पािणने।स!"तससतसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. य��ह काले महावीरो, आन�दं उपस(िम।िपतुस��तकं उपग�*वा, आहनी अमतद�ुद"ुभ॥

६. आहते अमतभेिर��ह, व�स�ते ध�मवुि+या।प, ञाससतसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

७. ओवादको िव, ञापको, तारको स/बपािणनं।देसनाकुसलो बु1ो, तारेिस जनतं बहंु॥

८. स�� नपाता तयो आसंु, पदमुु!र�स स*थुनो।कोिटसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो॥

९. यदा बु1ो असमसमो, विस वेभारप/बते।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

१०. पुन चािरकं प5 क�ते, गामिनगमर+तो।असीितकोिटसह�सानं, तितयो आिस समागमो॥

११. अहं तेन समयेन, जिटलो नाम रि+को।स�बु1�पमुखं स7ं, सभ!ं द�ुसमदासहं॥

१२. सोिप मं बु1ो /याकािस, स7म8झे िनसीिदय।‘‘सतसह��सतो क�पे, अयं बु1ो भिव�सित॥

१३. ‘‘पधानं पदिह*वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१४. त�सािप वचनं सु*वा, उ!"र वतमिध+"ह।

अका"स उ?गद@हं िध"त, दसपारिमपूिरया॥

१५. /याहता ित�*थया स/बे, िवमना द�ुमना तदा।न तेसं केिच पिरचर��त, र+तो िनBछुभ��त ते॥

१६. स/बे त*थ समाग�*वा, उपगBछंु बु1स��तके।तुवं नाथो महावीर, सरणं होिह च5खुम॥

Page 46 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 47: Buddhism 18

१७. अनुक�पको काDिणको, िहतेसी स/बपािणनं।स�प!े ित�*थये स/बे, प, चसीले पित+िप॥

१८. एवं िनराकुलं आिस, सु, ञतं ित�*थयेिह तं।िविच!ं अरह�तेिह, वसीभूतेिह तािदिह॥

१९. नगरं हंसवती नाम, आन�दो नाम खि!यो।सुजाता नाम जिनका, पदमुु!र�स स*थुनो॥

२०. दसव�ससह�सािन, अगारं अ8झ सो विस।नरवाहनो यसो वसव!ी [नािरवाहनो यसवती (�या॰ कं॰)], तयो पासादमु!मा॥

२१. ितच!ारीससह�सािन, नािरयो समल(ता।वसुद!ा नाम नारी, उ!मो नाम अJजो॥

२२. िनिम!े चतुरो िद�वा, पासादेनािभिन5खिम।स!ाहं पधानचारं, अचरी पुिरसु!मो॥

२३. KLुना यािचतो स�तो, पदमुु!रो िवनायको।वि! च5 कं महावीरो, िमिथलुMयानमु!मे॥

२४. देवलो च सुजातो च, अहेसंु अ?गसावका।सुमनो नामुप+ाको, पदमुु!र�स महेिसनो॥

२५. अिमता च असमा च, अहेसंु अ?गसािवका।बोिध त�स भगवतो, सललोित पवुB चित॥

२६. िवितNणो चवे [अिमतो चवे (�या॰)] ित�सो च, अहेसंु अ?गुप+का।ह+ा चवे िविच!ा च, अहेसंु अ?गुपि+का॥

२७. अ+पNणासरतनं, अB चु?गतो महामुिन।क, चन�?घयस(ासो, P"!सवरल5खणो॥

२८. कुQा कवाटा िभ!ी च, D5खा नगिसलुB चया।न त�सावरणं अ�*थ, सम�ता Pादसयोजने॥

२९. व�ससतसह�सािन, आयु िव8 जित तावदे।तावता ित+मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

Page 47 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 48: Buddhism 18

३०. स�तारे*वा बहुजनं, िछ��द*वा स/बसंसयं।जिल*वा अ�?ग5ख�धोव िन/बुतो सो ससावको॥

३१. पदमुु!रो िजनो बु1ो, न�दाराम��ह िन/बुतो।त*थेव�स थूपवरो, Pादसु/बेधयोजनोित॥

पदमुु!र�स भगवतो वंसो दसमो।

१३. सुमेधबु�वंसो

१. पदमुु!र�स अपरेन, सुमेधो नाम नायको।दरुासदो उ?गतेजो, स/बलोकु!मो मुिन॥

२. पस� नने!ो सुमुखो, Kहा उजु पतापवा।िहतेसी स/बस!ानं, बहू मोचिेस ब�धना॥

३. यदा बु1ो पापुिण*वा, केवलं बोिधमु!मं।सुद�सन��ह नगरे, ध�मच5 कं पव!िय॥

४. त�सािप अिभसमया तीिण, अहेसंु ध�मदेसने।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

५. पुनापरं कु�भकNणं, य5खं सो दमयी िजनो।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

६. पुनापरं अिमतयसो, चतुसB च ंपकासिय।असीितकोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

७. स�� नपाता तयो आसंु, सुमेध�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच!ान तािदनं॥

८. सुद�सनं नाम नगरं, उपग�,छ िजनो यदा।तदा खीणासवा िभ5खू, स"मसु सतकोिटयो॥

९. पुनापरं देवकूटे, िभ5खूनं किथन*थते।तदा नवुितकोटीनं, दिुतयो आिस समागमो॥

१०. पुनापरं दसबलो, यदा चरित चािरकं।

Page 48 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 49: Buddhism 18

तदा असीितकोटीनं, तितयो आिस समागमो॥

११. अहं तेन समयेन, उ!रो नाम माणवो।असीितकोिटयो मMहं, घरे स�� निचतं धनं॥

१२. केवलं स/बं द*वान, सस7े लोकनायके।सरणं त�सुपगR,छ, प/ब8 ज, चािभरोच"य॥

१३. सोिप मं बु1ो /याकािस, करो�तो अनुमोदनं।‘‘"तसक�पसह�स��ह, अयं बु1ो भिव�सित॥

१४. ‘‘पधानं पदिह*वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१५. त�सािप वचनं सु*वा, िभMयो िच!ं पसाद"य।

उ!"र वतमिध+ा"स, दसपारिमपूिरया॥

१६. सु!�तं िवनय, चािप, नवSं स*थुसासनं।स/बं पिरयापुिण*वान, सोभ"य िजनसासनं॥

१७. त*थ�पम!ो िवहर�तो, िनस8 ज+ानच(मे।अिभ, ञासु पार"म ग�*वा, KLलोकमग,छहं॥

१८. सुद�सनं नाम नगरं, सुद!ो नाम खि!यो।सुद!ा नाम जिनका, सुमेध�स महेिसनो॥

१९. नवव�ससह�सािन, अगारं अ8झ सो विस।सुच�दक, चनिसिरवTा, तयो पासादमु!मा॥

२०. ितसोळससह�सािन, नािरयो समल(ता।सुमना नाम सा नारी, पुन/बसु नाम अJजो॥

२१. िनिम!े चतुरो िद�वा, ह�*थयानेन िन5खिम।अनूनकं अTमासं, पधानं पदही िजनो॥

२२. KLुना यािचतो स�तो, सुमेधो लोकनायको।वि! च5 कं महावीरो, सुद�सनुMयानमु!मे॥

२३. सरणो स/बकामो च, अहेसंु अ?गसावका।सागरो नामुप+ाको, सुमेध�स महेिसनो॥

Page 49 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 50: Buddhism 18

२४. रामा चवे सुरामा च, अहेसंु अ?गसािवका।बोिध त�स भगवतो, महानीपोित वुB चित॥

२५. उDवेला यसवा च, अहेसंु अ?गुप+का।यसोधरा िसिरमा च [यसा नाम िसिरमा च (�या॰ कं॰)], अहेसंु अ?गुपि+का॥

२६. अ+ासीितरतनािन, अB चु?गतो महामुिन।ओभासेित िदसा स/बा, च�दो तारगणे यथा॥

२७. च5 कवि!मणी नाम, यथा तपित योजनं।तथेव त�स रतनं, सम�ता फरित योजनं॥

२८. नवुितव�ससह�सािन, आयु िव8 जित तावदे।तावता ित+मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२९. तेिव8 जछळिभ, ञेिह, बल�प!ेिह तािदिह।समाकुलिमदं आिस, अरह�तेिह साधुिह॥

३०. तेिप स/बे अिमतयसा, िव�पमु!ा िनWपधी।ञाणालोकं द�सिय*वा, िन/बुता ते महायसा॥

३१. सुमेधो िजनवरो बु1ो, मेधाराम��ह िन/बुतो।धातुिव*थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

सुमेध�स भगवतो वंसो एकादसमो।

१४. सुजातबु�वंसो

१. त*थेव मNडक�प��ह, सुजातो नाम नायको।सीहहनुसभ5ख�धो, अ�पमेMयो दरुासदो॥

२. च�दोव िवमलो सु1ो, सतरंसीव पतापवा।एवं सोभित स�बु1ो, जल�तो िसिरया सदा॥

३. पापुिण*वान स�बु1ो, केवलं बोिधमु!मं।सुमSल��ह नगरे, ध�मच5 कं पव!िय॥

४. देसे�ते [देसे�तो (�या॰ कं॰)] पवरं ध�मं, सुजाते लोकनायके [सुजातो लोकनायको (�या॰ कं॰)]।

Page 50 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 51: Buddhism 18

असीितकोटी अिभस�मसु, पठमे ध�मदेसने॥

५. यदा सुजातो अिमतयसो, देवे व�सं उपागिम।स!�तससतसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

६. यदा सुजातो असमसमो, उपग#$छ िपतुस#&तकं।सि'सतसह�सानं [स!�तससह�सानं (सी॰)], तितयािभसमयो अहु॥

७. स#& नपाता तयो आसंु, सुजात�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स&तिच!ान तािदनं॥

८. अिभ2 ञाबल5प!ानं, अ5प!ानं भवाभवे।सि'सतसह�सािन, पठमं स#& नप�तसु ते॥

९. पुनापरं स#& नपाते, ितिदवोरोहणे िजने।प2 ञाससतसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

१०. उपस7म&तो नरासभं, त�स यो अ8गसावको।चतूिह सतसह�सेिह, स�बु:ं उपस7िम॥

११. अहं तेन समयेन, चतुदीप#�ह इ�सरो।अ&तिल<खचरो आ�स, च< कव!ी मह=बलो॥

१२. लोके अ$छिरयं िद�वा, अ=भुतं लोमहंसनं।उपग&>वान व?&द सो, सुजातं लोकनायकं॥

१३. चतुदीपे महार@ जं, रतने स! उ!मे।बु:े िनAयादिय>वान, प=ब�ज त�स स#&तके॥

१४. आरािमका जनपदे, उ'ानं पिटिप#Bडय।उपने#&त िभ<खुसD�स, प$ चयं सयनासनं॥

१५. सोिप मं बु:ो [तदा (�या॰ कं॰)] =याकािस, दससह#�स#�ह इ�सरो।‘‘�तसक5पसह�स#�ह, अयं बु:ो भिव�सित॥

१६. ‘‘पधानं पदिह>वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१७. त�सािप वचनं सु>वा, िभAयो हासं जनेसहं।

अिध'�ह वतं उ8गं, दसपारिमपूिरया॥

Page 51 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 52: Buddhism 18

१८. सु!&तं िवनय2 चािप, नवHं स>थुसासनं।स=बं पिरयापुिण>वान, सोभ�य िजनसासनं॥

१९. त>थ5पम!ो िवहर&तो, JK ंभावे>व भावनं।अिभ2 ञापार�म ग&>वा, JKलोकमग2छहं॥

२०. सुमHलं नाम नगरं, उ8गतो नाम खि!यो।माता पभावती नाम, सुजात�स महेिसनो॥

२१. नवव�ससह�सािन, अगारं अ@झ सो विस।िसरी उपिसरी न&दो, तयो पासादमु!मा॥

२२. तेवीसितसह�सािन, नािरयो समल7ता।िसिरन&दा नाम नारी, उपसेनो नाम अMजो॥

२३. िनिम!े चतुरो िद�वा, अ�सयानेन िन<खिम।अनूननवमासािन, पधानं पदही िजनो॥

२४. JKुना यािचतो स&तो, सुजातो लोकनायको।वि! च< कं महावीरो, सुमHलुAयानमु!मे॥

२५. सुद�सनो सुदेवो च, अहेसंु अ8गसावका।नारदो नामुप'ाको, सुजात�स महेिसनो॥

२६. नागा च नागसमाला च, अहेसंु अ8गसािवका।बोिध त�स भगवतो, महावेळूित वु$ चित॥

२७. सो च O<खो घन<ख&धो [घनOिचरो (सी॰ क॰)], अ#$छQो होित पि!को।उजु वंसो Jहा होित, द�सनीयो मनोरमो॥

२८. एक<ख&धो पविS>वा, ततो साखा पिभ@ जित।यथा सुब:ो मोरह>थो, एवं सोभित सो दमुो॥

२९. न त�स कBटका हो#&त, नािप िछQं महा अहु।िव#>थBणसाखो अिवरलो, स&द$छायो मनोरमो॥

३०. सुद!ो चवे िच!ो च, अहेसंु अ8गुप'का।सुभQा च पदमुा च, अहेसंु अ8गुपि'का॥

Page 52 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 53: Buddhism 18

३१. प2 ञासरतनो आिस, उ$ च!नेन सो िजनो।स=बाकारवTपेतो, स=बगुणमुपागतो॥

३२. त�स पभा असमसमा, िन:ावित सम&ततो।अ5पमाणो अतुिलयो, ओप�मेिह अनूपमो॥

३३. नवुितव�ससह�सािन, आयु िव@ जित तावदे।तावता ित'मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

३४. यथािप सागरे ऊमी, गगने तारका यथा।एवं तदा पावचनं, अरह&तेिह िचि!तं [िच!कं (�या॰ कं॰)]॥

३५. सो च बु:ो असमसमो, गुणािन च तािन अतुिलयािन।स=बं तम&तरिहतं, ननु िर!ा स=बसWारा॥

३६. सुजातो िजनवरो बु:ो, िसलाराम#�ह िन=बुतो।त>थेव त�स चिेतयो [त>थेव चिेतयो स>थु (�या॰ कं॰)], तीिणगावुतमु8गतोित॥

सुजात�स भगवतो वंसो Xादसमो।

१५. िपयदसीबु�वंसो

१. सुजात�स अपरेन, सय�भू लोकनायको।दरुासदो असमसमो, िपयद�सी महायसो॥

२. सोिप बु:ो अिमतयसो, आिद$ चोव िवरोचित।स=बं तमं िनह&>वान, ध�मच< कं पव!िय॥

३. त�सािप अतुलतेज�स, अहेसंु अिभसमया तयो।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. सुद�सनो देवराजा, िम$छािदि'मरोचिय।त�स िद�' िवनोदे&तो, स>था ध�ममदेसिय॥

५. जनस#& नपातो अतुलो, महास#& नपती तदा।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

६. यदा दोणमुखं ह?>थ, िवनेिस नरसारिथ।

Page 53 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 54: Buddhism 18

असीितकोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

७. स#& नपाता तयो आसंु, त�सािप िपयद#�सनो।कोिटसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो॥

८. ततो परं नवुितकोटी, स�मसु एकतो मुनी।तितये स#& नपात#�ह, असीितकोिटयो अहू॥

९. अहं तेन समयेन, क�सपो नाम JाKणो [मानवो (�या॰ कं॰)]।अ@झायको म&तधरो, ितBणं वेदान पारगू॥

१०. त�स ध�मं सुिण>वान, पसादं जन�य अहं।कोिटसतसह�सेिह, सDारामं अमाप�य॥

११. त�स द>वान आरामं, ह'ो संिव8गमानसो।सरणे प2 च सीले च [सरणं प2 चसील2 च (सी॰)], दYहं क>वा समािद�य॥

१२. सोिप मं बु:ो =याकािस, सDम@झे िनसीिदय।‘‘अ'ारसे क5पसते, अयं बु:ो भिव�सित॥

१३. ‘‘पधानं पदिह>वान…पे॰… हे�साम स�मुखा इमं’’॥१४. त�सािप वचनं सु>वा, िभAयो िच!ं पसाद�य।

उ!�र वतमिध'ा�स, दसपारिमपूिरया॥

१५. सुध2 ञं नाम नगरं, सुद!ो नाम खि!यो।च&दा नामािस जिनका, िपयद#�स�स स>थुनो॥

१६. नवव�ससह�सािन, अगारं अ@झ सो विस।सुिन�मलिवमलिगिरगुहा, तयो पासादमु!मा॥

१७. ते�!ससह�सािन च, नािरयो समल7ता।िवमला नाम नारी च, क2 चनावेळो नाम अMजो॥

१८. िनिम!े चतुरो िद�वा, रथयानेन िन<खिम।छमासं पधानचारं, अचरी पुिरसु!मो॥

१९. JKुना यािचतो स&तो, िपयद�सी महामुिन।वि! च< कं महावीरो, उसभुAयाने मनोरमे॥

Page 54 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 55: Buddhism 18

२०. पािलतो स=बद�सी च, अहेसंु अ8गसावका।सोिभतो नामुप'ाको, िपयद#�स�स स>थुनो॥

२१. सुजाता ध�मिद& ना च, अहेसंु अ8गसािवका।बोिध त�स भगवतो, ककुधोित पवु$ चित॥

२२. स&धको ध�मको चवे, अहेसंु अ8गुप'का।िवसाखा ध�मिद& ना च, अहेसंु अ8गुपि'का॥

२३. सोिप बु:ो अिमतयसो, X�!सवरल<खणो।असीितह>थमु=बेधो, सालराजाव िद�सित॥

२४. अ#8गच&दसूिरयानं, न#>थ तािदिसका पभा।यथा अहु पभा त�स, असम�स महेिसनो॥

२५. त�सािप देवदेव�स, आयु तावतकं अहु।नवुितव�ससह�सािन, लोके अ'ािस च<खुमा॥

२६. सोिप बु:ो असमसमो, युगािनिप तािन अतुिलयािन।स=बं तम&तरिहतं, ननु िर!ा स=बसWारा॥

२७. िपयद�सी मुिनवरो, अ�स>थाराम#�ह िन=बुतो।त>थेव�स िजनथूपो, तीिणयोजनमु8गतोित॥

िपयद#�स�स भगवतो वंसो तेरसमो।

१६. अ�थदसीबु�वंसो

१. त>थेव मBडक5प#�ह, अ>थद�सी महायसो।महातमं िनह&>वान, प!ो स�बोिधमु!मं॥

२. JKुना यािचतो स&तो, ध�मच< कं पव!िय।अमतेन त5पयी लोकं, दससह#�ससदेवकं॥

३. त�सािप लोकनाथ�स, अहेसंु अिभसमया तयो।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. यदा बु:ो अ>थद�सी, चरते देवचािरकं।

Page 55 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 56: Buddhism 18

कोिटसतसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. पुनापरं यदा बु�ो, देसेिस िपतुस��तके।कोिटसतसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

६. स�� नपाता तयो आसंु, त�सािप च महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच%ान तािदनं॥

७. अ&नवुितसह�सानं, पठमो आिस समागमो।अ&ासीितसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

८. अ&स%ितसतसह�सानं, तितयो आिस समागमो।अनुपादा िवमु%ानं, िवमलानं महेिसनं॥

९. अहं तेन समयेन, जिटलो उ+गतापनो।सुसीमो नाम नामेन, मिहया से&स,मतो॥

१०. िद-बं म�दारवं पु.फं, पदमुं पािरछ%कं।देवलोकाहिर1वान, स,बु�मिभपूज3य॥

११. सोिप मं बु�ो -याकािस, अ1थद�सी महामुिन।‘‘अ&ारसे क.पसते, अयं बु�ो भिव�सित॥

१२. ‘‘पधानं पदिह1वान…पे॰… हे�साम स,मुखा इमं’’॥१३. त�सािप वचनं सु1वा, ह&ो [तु&ो (�या॰ कं॰)] संिव+गमानसो।

उ%3र वतमिध&ा3स, दसपारिमपूिरया॥

१४. सोभणं नाम नगरं, सागरो नाम खि%यो।सुद�सना नाम जिनका, अ1थद��स�स स1थुनो॥

१५. दसव�ससह�सािन, अगारं अ?झ सो विस।अमरिगिर सुिगिर वाहना, तयो पासादमु%मा॥

१६. ते3%सA च सह�सािन, नािरयो समलBता।िवसाखा नाम नारी च, सेलो नामािस अCजो॥

१७. िनिम%े चतुरो िद�वा, अ�सयानेन िनDखिम।अनूनअ&मासािन, पधानं पदही िजनो॥

Page 56 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 57: Buddhism 18

१८. EFुना यािचतो स�तो, अ1थद�सी महायसो।वि% चD कं महावीरो, अनोमुGयाने नरासभो॥

१९. स�तो च उपस�तो च, अहेसंु अ+गसावका।अभयो नामुप&ाको, अ1थद��स�स स1थुनो॥

२०. ध,मा चवे सुध,मा च, अहेसंु अ+गसािवका।बोिध त�स भगवतो, च,पकोित पवुH चित॥

२१. नकुलो च िनसभो च, अहेसंु अ+गुप&का।मिकला च सुन�दा च, अहेसंु अ+गुपि&का॥

२२. सोिप बु�ो असमसमो, असीितह1थमु+गतो।सोभते सालराजाव, उळुराजाव पूिरतो॥

२३. त�स पाकितका रंसी, अनेकसतकोिटयो।उ�ं अधो दस िदसा, फर��त योजनं सदा॥

२४. सोिप बु�ो नरासभो, स-बस%ु%मो मुिन।व�ससतसह�सािन, लोके अ&ािस चDखुमा॥

२५. अतुलं द�से1वा ओभासं, िवरोच1ेवा सदेवके [अतुलं द�सिय1वान, ओभासे1वा सदेवके (सी॰ क॰)]।सोिप अिनH चतं प%ो, यथ+गुपादानसKया॥

२६. अ1थद�सी िजनवरो, अनोमाराम�,ह िन-बुतो।धातुिव1थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

अ1थद��स�स भगवतो वंसो चुLसमो।

१७. ध�मदसीबु�वंसो

१. त1थेव मMडक.प�,ह, ध,मद�सी महायसो।तम�धकारं िवधिम1वा, अितरोचित सदेवके॥

२. त�सािप अतुलतेज�स, ध,मचD क.पव%ने।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

३. यदा बु�ो ध,मद�सी, िवनेिस सA जयं इ3स।

Page 57 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 58: Buddhism 18

तदा नवुितकोटीनं, दिुतयािभसमयो अहु॥

४. यदा सD को उपाग�Aछ, सपिरसो िवनायकं।तदा असीितकोटीनं, तितयािभसमयो अहु॥

५. त�सािप देवदेव�स, स�� नपाता तयो अहंु [आसंु (सी॰ �या॰)]।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच%ान तािदनं॥

६. यदा बु�ो ध,मद�सी, सरणे व�सं उपागिम।तदा कोिटसतसह�सानं [कोिटसह�सानं (सी॰ �या॰ कं॰)], पठमो आिस समागमो॥

७. पुनापरं यदा बु�ो, देवतो एित मानुसं।तदािप सतकोटीनं, दिुतयो आिस समागमो॥

८. पुनापरं यदा बु�ो, पकासेिस धुते गुणे।तदा असीितकोटीनं, तितयो आिस समागमो॥

९. अहं तेन समयेन, सD को आ3स पुिर�ददो।िद-बेन ग�धमालेन, तुिरयेनािभपूज3य॥

१०. सोिप मं बु�ो -याकािस, देवम?झे िनसीिदय।‘‘अ&ारसे क.पसते, अयं बु�ो भिव�सित॥

११. ‘‘पधानं पदिह1वान…पे॰… हे�साम स,मुखा इमं’’॥१२. त�सािप वचनं सु1वा, िभGयो िच%ं पसाद3य।

उ%3र वतमिध&ा3स, दसपारिमपूिरया॥

१३. सरणं नाम नगरं, सरणो नाम खि%यो।सुन�दा नाम जिनका, ध,मद��स�स स1थुनो॥

१४. अ&व�ससह�सािन, अगारं अ?झ सो विस।अरजो िवरजो सुद�सनो, तयो पासादमु%मा॥

१५. ितच%ारीससह�सािन [च%ालीससह�सािन (�या॰ कं॰)], नािरयो समलBता।िविचकोिळ नाम नारी, अCजो पुA ञवQनो॥

१६. िनिम%े चतुरो िद�वा, पासादेनािभिनDखिम।स%ाहं पधानचारं, अचरी पुिरसु%मो॥

Page 58 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 59: Buddhism 18

१७. EFुना यािचतो स�तो, ध,मद�सी नरासभो।वि% चD कं महावीरो, िमगदाये नR%मो॥

१८. पदमुो फु�सदेवो च, अहेसंु अ+गसावका।सुने%ो [सुद%ो (�या॰ कं॰)] नामुप&ाको, ध,मद��स�स स1थुनो॥

१९. खमेा च सH चनामा च, अहेसंु अ+गसािवका।बोिध त�स भगवतो, िब�,बजालोित वुH चित॥

२०. सुभLो किट�सहो चवे, अहेसंु अ+गुप&का।सािळया [सािलसा (�या॰ कं॰)] च किळया च, अहेसंु अ+गुपि&का॥

२१. सोिप बु�ो असमसमो, असीितह1थमु+गतो।अितरोचित तेजने, दससह��स�,ह धातुया॥

२२. सुफुS लो सालराजाव, िव? जूव गगने यथा।म?झ��हकेव सूिरयो, एवं सो उपसोभथ॥

२३. त�सािप अतुलतेज�स, समकं आिस जीिवतं।व�ससतसह�सािन, लोके अ&ािस चDखुमा॥

२४. ओभासं द�सिय1वान, िवमलं क1वान सासनं।चिव च�दोव गगने, िन-बुतो सो ससावको॥

२५. ध,मद�सी महावीरो, सालाराम�,ह िन-बुतो।त1थेव�स थूपवरो, तीिणयोजनमु+गतोित॥

ध,मद��स�स भगवतो वंसो प� नरसमो।

१८. िस��थबु�वंसो

१. ध,मद��स�स अपरेन, िस�1थो नाम नायको।िनहिन1वा तमं स-बं, सूिरयो अ-भु+गतो यथा॥

२. सोिप प1वान स,बो3ध, स�तारे�तो सदेवकं।अिभव��स ध,ममेघेन, िन-बापे�तो सदेवकं॥

३. त�सािप अतुलतेज�स, अहेसंु अिभसमया तयो।

Page 59 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 60: Buddhism 18

कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. पुनापरं भीमरथे [िहमर&े (क॰)], यदा आहिन द�ुद3ुभ।तदा नवुितकोटीनं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. यदा बु�ो ध,मं देसेिस, वेभारे सो पुR%मे।तदा नवुितकोटीनं, तितयािभसमयो अहु॥

६. स�� नपाता तयो आसंु, त��म�,प िUपद%ुमे।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच%ान तािदनं॥

७. कोिटसतानं नवुतीनं [नवुितया (�या॰ कं॰)], असीितयािप च कोिटनं।एते आसंु तयो ठाना, िवमलानं समागमे॥

८. अहं तेन समयेन, मVलो नाम तापसो।उ+गतेजो द.ुपसहो, अिभA ञाबलसमािहतो॥

९. ज,बुतो फलमाने1वा [फलमाह1वा (सी॰ �या॰)] िस�1थ�स अदासहं।पिट+गहे1वा स,बु�ो, इदं वचनमEिव॥

१०. ‘‘प�सथ इमं तापसं, जिटलं उ+गतापनं।चतु� नवुिततो क.प,े अयं बु�ो भिव�सित॥

११. ‘‘पधानं पदिह1वान…पे॰… हे�साम स,मुखा इमं’’॥१२. त�सािप वचनं सु1वा, िभGयो िच%ं पसाद3य।

उ%3र वतमिध&ा3स, दसपारिमपूिरया॥

१३. वेभारं नाम नगरं, उदेनो नाम खि%यो।सुफ�सा नाम जिनका, िस�1थ�स महेिसनो॥

१४. दसव�ससह�सािन, अगारं अ?झ सो विस।कोकासु.पलकोकनदा, तयो पासादमु%मा॥

१५. ितसोळससह�सािन, नािरयो समलBता।सोमन�सा नाम सा नारी, अनुपमो नाम अCजो॥

१६. िनिम%े चतुरो िद�वा, िसिवकायािभिनDखिम।अनूनदसमासािन, पधानं पदही िजनो॥

Page 60 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 61: Buddhism 18

१७. ��ुना यािचतो स�तो, िस��थो लोकनायको।वि� च� कं महावीरो, िमगदाये न!�मो॥

१८. स#बलो च सुिम�ो च, अहेसंु अ&गसावका।रेवतो नामुप(ाको, िस��थ)स महेिसनो॥

१९. सीवला च सुरामा च, अहेसंु अ&गसािवका।बोिध त)स भगवतो, किणकारोित वु- चित॥

२०. सु./पयो च समु0ो च, अहेसंु अ&गुप(का।र#मा चवे सुर#मा च, अहेसंु अ&गुपि(का॥

२१. सो बु�ो सि(रतनं, अहोिस नभमु&गतो।क1 चन.&घयस3ासो, दससह)सी िवरोचित॥

२२. सोिप बु�ो असमसमो, अतुलो अ/पिटपु&गलो।व)ससतसह)सािन, लोके अ(ािस च�खुमा॥

२३. िवपुलं पभं द)सिय�वा, पु/फाप�ेवान सावके।िवलासे�वा समाप�या, िन7बुतो सो ससावको॥

२४. िस��थो मुिनवरो बु�ो, अनोमाराम.#ह िन7बुतो।त�थेव)स थूपवरो, चतुयोजनमु&गतोित॥

िस��थ)स भगवतो वंसो सोळसमो।

१९. ित�सबु�वंसो

१. िस��थ)स अपरेन, असमो अ/पिटपु&गलो।अन�ततेजो अिमतयसो, ित)सो लोक&गनायको॥

२. तम�धकारं िवधिम�वा, ओभासे�वा सदेवकं।अनुक#पको महावीरो, लोके उ/प.= ज च�खुमा॥

३. त)सािप अतुला इि�, अतुलं सीलं समािध च।स7ब�थ पार?म ग��वा, ध#मच� कं पव�िय॥

४. सो बु�ो दससह.)स.#ह, िव1 ञापेिस िगरं सु?च।

Page 61 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 62: Buddhism 18

कोिटसतािन अिभस?मसु, पठमे ध#मदेसने॥

५. दिुतयो नवुितकोटीनं, तितयो सि(कोिटयो।ब�धनातो पमोचिेस, स�े [स#प�े (क॰)] नरमG तदा॥

६. स.� नपाता तयो आसंु, ित)से लोक&गनायके।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

७. खीणासवसतसह)सानं, पठमो आिस समागमो।नवुितसतसह)सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

८. असीितसतसह)सानं, तितयो आिस समागमो।खीणासवानं िवमलानं, पु./फतानं िवमुि�या॥

९. अहं तेन समयेन, सुजातो नाम खि�यो।महाभोग ंछJिय�वा, प7ब?ज इिसप7बज॥ं

१०. मिय प7बिजते स�ते, उ/प.= ज लोकनायको।बु�ोित स0ं सु�वान, पीित मे उपप= जथ॥

११. िद7बं म�दारवं पु/फं, पदमुं पािरछ�कं।उभो ह�थेिह प&गKह, धुनमानो उपाग?म॥

१२. चतुवLणपिरवुतं, ित)सं लोक&गनायकं।तमहं पु/फं गहे�वा, म�थके धार?य िजनं॥

१३. सोिप मं बु�ो 7याकािस, जनम=झे िनसीिदय।‘‘Oेनवुते इतो क/पे, अयं बु�ो भिव)सित॥

१४. ‘‘पधानं पदिह�वान…पे॰… हे)साम स#मुखा इमं’’॥१५. त)सािप वचनं सु�वा, िभKयो िच�ं पसाद?य।

उ�?र वतमिध(ा?स, दसपारिमपूिरया॥

१६. खमेकं नाम नगरं, जनस�धो नाम खि�यो।पदमुा नाम जिनका, ित)स)स च महेिसनो॥

१७. स�व)ससह)सािन, अगारं अ=झ सो विस।गुहासेल नािरसय िनसभा [कुमुदो नािळयो पदमुो (क॰)], तयो पासादमु�मा॥

Page 62 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 63: Buddhism 18

१८. सम?तससह)सािन, नािरयो समल3ता।सुभ0ानािमका नारी, आन�दो नाम अRजो॥

१९. िनिम�े चतुरो िद)वा, अ)सयानेन िन�खिम।अनूनअ(मासािन, पधानं पदही िजनो॥

२०. ��ुना यािचतो स�तो, ित)सो लोक&गनायको।वि� च� कं महावीरो, यसवितयमु�मे॥

२१. ��देवो उदयो च, अहेसंु अ&गसावका।समSो नामुप(ाको, ित)स)स च महेिसनो॥

२२. फु)सा चवे सुद�ा च, अहेसंु अ&गसािवका।बोिध त)स भगवतो, असनोित पवु- चित॥

२३. स#बलो च िसिरमा चवे, अहेसंु अ&गुप(का।िकसागोतमी उपसेना, अहेसंु अ&गुपि(का॥

२४. सो बु�ो सि(रतनो, अहु उ- च�ने िजनो।अनूपमो असिदसो, िहमवा िवय िद)सित॥

२५. त)सािप अतुलतेज)स, आयु आिस अनु�रो।व)ससतसह)सािन, लोके अ(ािस च�खुमा॥

२६. उ�मं पवरं से(ं, अनुभो�वा महायसं।जिल�वा अ.&ग�ख�धोव, िन7बुतो सो ससावको॥

२७. वलाहकोव अिनलेन, सूिरयेन िवय उ)सवो।अ�धकारोव पदीपेन, िन7बुतो सो ससावको॥

२८. ित)सो िजनवरो बु�ो, न�दाराम.#ह िन7बुतो।त�थेव)स िजनथूपो, तीिणयोजनमु&गतोित॥

ित)स)स भगवतो वंसो स�रसमो।

२०. फु�सबु�वंसो

१. त�थेव मLडक/प.#ह, अहु स�था अनु�रो।

Page 63 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 64: Buddhism 18

अनुपमो असमसमो, फु)सो लोक&गनायको॥

२. सोिप स7बं तमं ह��वा, िवजटे�वा महाजटं।सदेवकं त/पय�तो, अिभव.)स अमत#बुना॥

३. ध#मच� कं पव�े�ते, फु)से न�ख�मSले।कोिटसतसह)सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. नवुितसतसह)सानं, दिुतयािभसमयो अहु।असीितसतसह)सानं, तितयािभसमयो अहु॥

५. स.� नपाता तयो आसंु, फु)स)सािप महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

६. सि(सतसह)सानं, पठमो आिस समागमो।प1 ञाससतसह)सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

७. च�ारीससतसह)सानं, तितयो आिस समागमो।अनुपादा िवमु�ानं, वो.-छ� नपिटस.�धनं॥

८. अहं तेन समयेन, िविजतावी नाम खि�यो।छJिय�वा महार= ज,ं प7ब?ज त)स स.�तके॥

९. सोिप मं बु�ो 7याकािस, फु)सो लोक&गनायको।‘‘Oेनवुते इतो क/पे, अयं बु�ो भिव)सित॥

१०. ‘‘पधानं पदिह�वान…पे॰… हे)साम स#मुखा इमं’’॥११. त)सािप वचनं सु�वा, िभKयो िच�ं पसाद?य।

उ�?र वतमिध(ा?स, दसपारिमपूिरया॥

१२. सु��तं िवनय1 चािप, नवSं स�थुसासनं।स7बं पिरयापुिण�वा, सोभ?य िजनसासनं॥

१३. त�थ/पम�ो िवहर�तो, �� ंभावे�व भावनं।अिभ1 ञासु पार?म ग��वा, ��लोकमग1छहं॥

१४. कािसकं नाम नगरं, जयसेनो नाम खि�यो।िसिरमा नाम जिनका, फु)स)सािप महेिसनो॥

Page 64 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 65: Buddhism 18

१५. नवव)ससह)सािन, अगारं अ=झ सो विस।ग!ळप�ख हंस सुवLणभारा, तयो पासादमु�मा॥

१६. ?तसइ.�थसह)सािन, नािरयो समल3ता।िकसागोतमी नाम नारी, अनूपमो नाम अRजो॥

१७. िनिम�े चतुरो िद)वा, ह.�थयानेन िन�खिम।छमासं पधानचारं, अचरी पुिरसु�मो॥

१८. ��ुना यािचतो स�तो, फु)सो लोक&गनायको।वि� च� कं महावीरो, िमगदाये न!�मो॥

१९. सुर.�खतो ध#मसेनो, अहेसंु अ&गसावका।सिभयो नामुप(ाको, फु)स)सािप महेिसनो॥

२०. चाला च उपचाला च, अहेसंु अ&गसािवका।बोिध त)स भगवतो, आमLडोित पवु- चित॥

२१. धन1 चयो िवसाखो च, अहेसंु अ&गुप(का।पदमुा चवे नागा च, अहेसंु अ&गुपि(का॥

२२. अ(पLणासरतनं, सोिप अ- चु&गतो मुिन।सोभते सतरंसीव, उळुराजाव पूिरतो॥

२३. नवुितव)ससह)सािन, आयु िव= जित तावदे।तावता ित(मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२४. ओविद�वा बहू स�े, स�तारे�वा बहू जने।सोिप स�था अतुलयसो, िन7बुतो सो ससावको॥

२५. फु)सो िजनवरो स�था, सेनाराम.#ह िन7बुतो।धातुिव�थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

फु)स)स भगवतो वंसो अ(ारसमो।

२१. िवप�सीबु�वंसो

१. फु)स)स च अपरेन, स#बु�ो िOपद�ुमो।

Page 65 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 66: Buddhism 18

िवप�सी नाम नामेन, लोके उ�प�� ज च�खुमा॥

२. अिव� ज ंस�बं पदाले वा, प!ो स"बोिधमु!मं।ध"मच� कं पव!ेतुं, प� कािम ब&धुमतीपुरं॥

३. ध"मच� कं पव!े वा, उभो बोधेिस नायको।गणनाय न व!�बो, पठमािभसमयो अहु॥

४. पुनापरं अिमतयसो, त थ स/ च ंपकासिय।चतुरासीितसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. चतुरासीितसह�सािन, स"बु0ं अनुप�बजु।ंतेसमारामप!ानं, ध"मं देसेिस च�खुमा॥

६. स�बाकारेन भासतो, सु वा उपिनसािदनो [उपिन�सा िजनो (�या॰ कं॰)]।तेिप ध"मवरं ग& वा, तितयािभसमयो अहु॥

७. स�& नपाता तयो आसंु, िवप��स�स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स&तिच!ान तािदनं॥

८. अ7सि7सतसह�सानं, पठमो आिस समागमो।िभ�खुसतसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

९. असीितिभ�खुसह�सानं, तितयो आिस समागमो।त थ िभ�खुगणम�झे, स"बु0ो अितरोचित॥

१०. अहं तेन समयेन, नागराजा मिहि0को।अतुलो नाम नामेन, पु9 ञव&तो जुित&धरो॥

११. नेकानं नागकोटीनं, पिरवारे वानहं तदा।व� ज&तो िद�बतुिरयेिह, लोकज7ंे उपाग<म॥

१२. उपस=िम वा स"बु0ं, िवप>�स लोकनायकं।मिणमु!रतनखिचतं, स�बाभरणिवभूिसतं।

िनम&ते वा ध"मराज�स, सुव@णपीठमदासहं॥

१३. सोिप मं बु0ो �याकािस, सAम�झे िनसीिदय।

Page 66 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 67: Buddhism 18

‘‘एकनवुिततो क�प,े अयं बु0ो भिव�सित॥

१४. ‘‘अहु किपलDहया र"मा, िन�खिम वा तथागतो।पधानं पदिह वान, क वा द�ु करकािरकं॥

१५. ‘‘अजपालE�खमूल>�म, िनसीिद वा तथागतो।त थ पायासं पFगGह, नेर9 जरमुपेिहित॥

१६. ‘‘नेर9 जराय तीर�"ह, पायासं अद सो िजनो।पिटय!वरमFगेन, बोिधमूलमुपिेहित॥

१७. ‘‘ततो पद��खणं क वा, बोिधम@डं अनु!रो।अ�स थमूले स"बो<ध, बु��झ�सित महायसो॥

१८. ‘‘इम�स जिनका माता, माया नाम भिव�सित।िपता सु0ोदनो नाम, अयं हे�सित गोतमो॥

१९. ‘‘अनासवा वीतरागा, स&तिच!ा समािहता।कोिलतो उपित�सो च, अFगा हे�स�&त सावका।आन&दो नामुप7ाको, उपि7�सितमं िजनं॥

२०. ‘‘खेमा उ�पलव@णा च, अFगा हे�स�&त सािवका।अनासवा वीतरागा, स&तिच!ा समािहता।बोिध त�स भगवतो, अ�स थोित पवु/ चित॥

२१. ‘‘िच!ो च ह थाळवको, अFगा हे�स&तुप7का।न&दमाता च उ!रा, अFगा हे�स&तुपि7का।आयु व�ससतं त�स, गोतम�स यस��सनो॥

२२. ‘‘इदं सु वान वचनं…प॰े… हे�साम स"मुखा इमं’’॥२३. त�साहं वचनं सु वा, िभGयो िच!ं पसाद<य।

उ!<र वतमिध7ा<स, दसपारिमपूिरया॥

२४. नगरं ब&धुमती नाम, ब&धुमा नाम खि!यो।माता ब&धुमती नाम, िवप��स�स महेिसनो॥

२५. अ7व�ससह�सािन, अगारं अ�झ सो विस।न&दो सुन&दो िसिरमा, तयो पासादमु!मा॥

Page 67 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 68: Buddhism 18

२६. ितच!ारीससह�सािन, नािरयो समल=ता।सुद�सना नाम सा नारी, समव!�ख&धो नाम अMजो॥

२७. िनिम!े चतुरो िद�वा, रथयानेन िन�खिम।अनूनअ7मासािन, पधानं पदही िजनो॥

२८. NOुना यािचतो स&तो, िवप�सी लोकनायको।वि! च� कं महावीरो, िमगदाये नE!मो॥

२९. ख@डो च ित�सनामो च, अहेसंु अFगसावका।असोको नामुप7ाको, िवप��स�स महेिसनो॥

३०. च&दा च च&दिम!ा च, अहेसंु अFगसािवका।बोिध त�स भगवतो, पाटलीित पवु/ चित॥

३१. पुन�बसुिम!ो नागो च, अहेसंु अFगुप7का।िसिरमा उ!रा चवे, अहेसंु अFगुपि7का॥

३२. असीितह थमु�बेधो, िवप�सी लोकनायको।पभा िन0ावित त�स, सम&ता स!योजने॥

३३. असीितव�ससह�सािन, आयु बु0�स तावदे।तावता ित7मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

३४. बहुदेवमनु�सानं, ब&धना पिरमोचिय।मFगामFग9 च आिच��ख, अवसेसपुथु� जने॥

३५. आलोकं द�सिय वान, देसे वा अमतं पदं।जिल वा अ�Fग�ख&धोव, िन�बुतो सो ससावको॥

३६. इि0वरं पु9 ञवरं, ल�खण9 च कुसुिमतं।स�बं तम&तरिहतं, ननु िर!ा स�बसPारा॥

३७. िवप�सी िजनवरो बु0ो, सुिम!ाराम�"ह िन�बुतो।त थेव�स थूपवरो, स!योजनमु��सतोित॥

िवप��स�स भगवतो वंसो एकूनवीसितमो।

Page 68 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 69: Buddhism 18

२२. िसखीबुवंसो

१. िवप��स�स अपरेन, स"बु0ो िQपद!ुमो।िसिखDहयो आिस िजनो, असमो अ�पिटपुFगलो॥

२. मारसेनं पमिR वा, प!ो स"बोिधमु!मं।ध"मच� कं पव!ेिस, अनुक"पाय पािणनं॥

३. ध"मच� कं पव!े&ते, िसिख�"ह िजनपुSवे [मुिनपुSवे (सी॰)]।कोिटसतसह�सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. अपर�"प ध"मं देसे&ते, गणसे7े नE!मे।नवुितकोिटसह�सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. यमकपािटहािरय9 च [यमकं पािटहीर9 च (सी॰)], द�सय&ते सदेवके।असीितकोिटसह�सानं, तितयािभसमयो अहु॥

६. स�& नपाता तयो आसंु, िसिख�सािप महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स&तिच!ान तािदनं॥

७. िभ�खुसतसह�सानं, पठमो आिस समागमो।असीितिभ�खुसह�सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

८. स!ितिभ�खुसह�सानं, तितयो आिस समागमो।अनुपिल!ो पदमंुव, तोय�"ह स"पविTतं॥

९. अहं तेन समयेन, अिर&दमो नाम खि!यो।स"बु0�पमुखं सAं, अ& नपानेन त�प<य॥

१०. बहंु द�ुसवरं द वा, द�ुसको<ट अन�पकं।अल=तं ह� थयानं, स"बु0�स अदासहं॥

११. ह� थयानं िन�"मिन वा, क��पयं उपनाम<य।पूर<य मानसं मGहं, िन/ च ंदUहमुपि7तं॥

१२. सोिप मं बु0ो �याकािस, िसखी लोकFगनायको।‘‘एक<तसे इतो क�पे, अयं बु0ो भिव�सित॥

Page 69 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 70: Buddhism 18

१३. ‘‘अहु किपलDहया र"मा…प॰े… हे�साम स"मुखा इमं’’॥१४. त�साहं वचनं सु वा, िभGयो िच!ं पसाद<य।

उ!<र वतमिध7ा<स, दसपारिमपूिरया॥

१५. नगरं अEणवती नाम, अEणो नाम खि!यो।पभावती नाम जिनका, िसिख�सािप महेिसनो॥

१६. स!व�ससह�सािन, अगारं अ�झ सो विस।सुच&दको िगिर वसभो [सुच&दो िगिरवहनो (सी॰)], तयो पासादमु!मा॥

१७. चतुवीससह�सािन, नािरयो समल=ता।स�बकामा नाम नारी, अतुलो नाम अMजो॥

१८. िनिम!े चतुरो िद�वा, ह� थयानेन िन�खिम।अ7मासं पधानचारं, अचरी पुिरसु!मो॥

१९. NOुना यािचतो स&तो, िसखी लोकFगनायको।वि! च� कं महावीरो, िमगदाये नE!मो॥

२०. अिभभू स"भवो चवे, अहेसंु अFगसावका।खमे=रो नामुप7ाको, िसिख�सािप महेिसनो॥

२१. सिखला च पदमुा च, अहेसंु अFगसािवका।बोिध त�स भगवतो, पु@डरीकोित वु/ चित॥

२२. िसिरवTो च न&दो च, अहेसंु अFगुप7का।िच!ा चवे सुगु!ा च, अहेसंु अFगुपि7का॥

२३. उ/ च!नेन सो बु0ो, स!ितह थमुFगतो।क9 चन�Fघयस=ासो, Q<!सवरल�खणो॥

२४. त�सािप �याम�पभा काया, िदवार<! िनर&तरं।िदसोिदसं िन/छर�&त, तीिणयोजनसो पभा॥

२५. स!ितव�ससह�सािन, आयु त�स महेिसनो।तावता ित7मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२६. ध"ममेघं पव�से वा, तेमिय वा सदेवके।

Page 70 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 71: Buddhism 18

खमे�तं पापिय�वान, िन�बुतो सो ससावको॥

२७. अनु�य� जनस�प� नं, ���सवरल!खणं।स�बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स�बस%ारा॥

२८. िसखी मुिनवरो बु'ो, अ(साराम)�ह िन�बुतो।त�थेव(स थूपवरो, तीिणयोजनमु,गतोित॥

िसिख(स भगवतो वंसो वीसितमो।

२३. वे�सभूबु वंसो

१. त�थेव म/डक1प)�ह, असमो अ1पिटपु,गलो।वे(सभू नाम नामेन, लोके उ1प)4 ज नायको [सो िजनो ((या॰ कं॰ क॰)]॥

२. आिद�ं वत राग),ग, त/हानं िविजतं तदा।नागोव ब�धनं छे�वा, प�ो स�बोिधमु�मं॥

३. ध�मच! कं पव�े�ते, वे(सभूलोकनायके।असीितकोिटसह(सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. प! क�ते चािरकं र@े, लोकजे@े नरासभे।स�ितकोिटसह(सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. महािद�@ िवनोदे�तो, पािटहेरं करोित सो।समागता नरमA, दससह(सी सदेवके॥

६. महाअBछिरयं िद(वा, अ�भुतं लोमहंसनं।देवा चवे मनु(सा च, बु4झरे सि@कोिटयो॥

७. स)� नपाता तयो आसंु, वे(सभु(स महेिसनो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

८. असीितिभ!खुसह(सानं, पठमो आिस समागमो।स�ितिभ!खुसह(सानं, दिुतयो आिस समागमो॥

९. सि@िभ!खुसह(सानं, तितयो आिस समागमो।जरािदभयभीतानं, ओरसानं महेिसनो॥

Page 71 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 72: Buddhism 18

१०. अहं तेन समयेन, सुद(सनो नाम खि�यो।िनम�ते�वा महावीरं, दानं द�वा महारहं।अ� नपानेन व�थेन, ससEं िजन पूज�य॥

११. त(स बु'(स असम(स, च! कं वि�तमु�मं।सु�वान पिणतं ध�मं, प�ब4 जमिभरोच�य॥

१२. महादानं पव�े�वा, रि�)�दवमत)�दतो।प�ब4 ज ंगुणस�प� नं, प�ब�ज िजनस)�तके॥

१३. आचारगुणस�प� नो, व�सीलसमािहतो।स�ब� ञुतं गवेस�तो, रमािम िजनसासने॥

१४. स'ापी�त उपग��वा, बु'ं व�दािम स�थरं।पीित उ1प4 जित मGहं, बोिधयायेव कारणा॥

१५. अिनव�मानसं ञ�वा, स�बु'ो एतदIिव।‘‘एक�तसे इतो क1पे, अयं बु'ो भिव(सित॥

१६. ‘‘अहु किपलLहया र�मा…प॰े… हे(साम स�मुखा इमं’’॥१७. त(साहं वचनं सु�वा, िभGयो िच�ं पसाद�य।

उ��र वतमिध@ा�स, दसपारिमपूिरया॥

१८. अनोमं नाम नगरं, सु1पतीतो नाम खि�यो।माता यसवती नाम, वे(सभु(स महेिसनो॥

१९. छ च व(ससह(सािन, अगारं अ4झ सो विस।Oिच सुOिच रितवPनो, तयो पासादमु�मा॥

२०. अनून�तससह(सािन, नािरयो समलQता।सुिच�ा नाम सा नारी, सु1पबु'ो नाम अRजो॥

२१. िनिम�े चतुरो िद(वा, िसिवकायािभिन!खिम।छमासं पधानचारं, अचरी पुिरसु�मो॥

२२. ISुना यािचतो स�तो, वे(सभूलोकनायको।वि� च! कं महावीरो, अOणारामे नO�मो॥

Page 72 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 73: Buddhism 18

२३. सोणो च उ�रो चवे, अहेसंु अ,गसावका।उपस�तो नामुप@ाको, वे(सभु(स महेिसनो॥

२४. रामा [दामा (सी॰)] चवे समाला च, अहेसंु अ,गसािवका।बोिध त(स भगवतो, महासालोित वुB चित॥

२५. सो)�थको चवे र�भो च, अहेसंु अ,गुप@का।गोतमी िसिरमा चवे, अहेसंु अ,गुपि@का॥

२६. सि@रतनमु�बेधो, हेमयूपसमूपमो।काया िनBछरित र)(म, र��व प�बते िसखी॥

२७. सि@व(ससह(सािन, आयु त(स महेिसनो।तावता ित@मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२८. ध�मं िव�थािरकं क�वा, िवभिज�वा महाजनं।ध�मनावं ठपे�वान, िन�बुतो सो ससावको॥

२९. द(सनेGयं स�बजनं, िवहारं इिरयापथं।स�बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स�बस%ारा॥

३०. वे(सभू िजनवरो स�था, खेमाराम)�ह िन�बुतो।धातुिव�थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

वे(सभु(स भगवतो वंसो एकवीसितमो।

२४. ककुस�धबु वंसो

१. वे(सभु(स अपरेन, स�बु'ो ि�पद�ुमो।ककुस�धो नाम नामेन, अ1पमेGयो दरुासदो॥

२. उ,घाटे�वा स�बभवं, चिरयाय पार�म गतो।सीहोव प� जरं भे�वा, प�ो स�बोिधमु�मं॥

३. ध�मच! कं पव�े�ते, ककुस�धे लोकनायके।च�ारीसकोिटसह(सानं, ध�मािभसमयो अहु॥

४. अ�तिल!ख)�ह आकासे, यमकं क�वा िवकु�बनं।

Page 73 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 74: Buddhism 18

�तसकोिटसह(सानं, बोधेिस देवमानुसे॥

५. नरदेव(स य!ख(स, चतुसB च1पकासने।ध�मािभसमयो त(स, गणनातो असि%यो॥

६. ककुस�ध(स भगवतो, एको आिस समागमो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

७. च�ालीससह(सानं, तदा आिस समागमो।द�तभूिममनु1प�ानं, आसवािरगण!खया॥

८. अहं तेन समयेन, खेमो नामािस खि�यो।तथागते िजनपु�े, दानं द�वा अन1पकं॥

९. प�� च चीवरं द�वा, अ� जनं मधुलि@कं।इमेतं प)�थतं स�बं, पिटयादेिम वरं वरं॥

१०. सोिप मं बु'ो �याकािस, ककुस�धो िवनायको।‘‘इम)�ह भUके क1पे, अयं बु'ो भिव(सित॥

११. ‘‘अहु किपलLहया र�मा…प॰े… हे(साम स�मुखा इमं’’॥१२. त(सािप वचनं सु�वा, िभGयो िच�ं पसाद�य।

उ��र वतमिध@ा�स, दसपारिमपूिरया॥

१३. नगरं खेमावती नाम, खेमो नामासहं तदा।स�ब� ञुतं गवेस�तो, प�ब�ज त(स स)�तके॥

१४. IाSणो अ),गद�ो च, आिस बु'(स सो िपता।िवसाखा नाम जिनका, ककुस�ध(स स�थुनो॥

१५. वसते त�थ खमेे पुरे, स�बु'(स महाकुलं।नरानं पवरं से@ं, जाितम�तं महायसं॥

१६. चतुव(ससह(सािन, अगारं अ4झ सो विस।काम -कामव/ण-कामसुि'नामा [सुिच सुOिच रितव'ननामका (सी॰)], तयो पासादमु�मा॥

१७. सम�तससह(सािन, नािरयो समलQता।रोिचनी नाम सा नारी, उ�रो नाम अRजो॥

Page 74 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 75: Buddhism 18

१८. िनिम�े चतुरो िद(वा, रथयानेन िन!खिम।अनूनअ@मासािन, पधानं पदही िजनो॥

१९. ISुना यािचतो स�तो, ककुस�धो िवनायको।वि� च! कं महावीरो, िमगदाये नO�मो॥

२०. िवधुरो च स� जीवो च, अहेसंु अ,गसावका।बुि'जो नामुप@ाको, ककुस�ध(स स�थुनो॥

२१. सामा च च�पानामा च, अहेसंु अ,गसािवका।बोिध त(स भगवतो, िसरीसोित पवुB चित॥

२२. अB चुतो च सुमनो च, अहेसंु अ,गुप@का।न�दा चवे सुन�दा च, अहेसंु अ,गुपि@का॥

२३. च�ालीसरतनािन, अB चु,गतो महामुिन।कनक1पभा िनBछरित, सम�ता दसयोजनं॥

२४. च�ालीसव(ससह(सािन, आयु त(स महेिसनो।तावता ित@मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२५. ध�मापणं पसारे�वा, नरनारीनं सदेवके।निद�वा सीहनादंव, िन�बुतो सो ससावको॥

२६. अ@Wवचनस�प� नो, अ)BछUािन िनर�तरं।स�बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स�बस%ारा॥

२७. ककुस�धो िजनवरो, खेमाराम)�ह िन�बुतो।त�थेव(स थूपवरो, गावुतं नभमु,गतोित॥

ककुस�ध(स भगवतो वंसो �ावीसितमो।

२५. कोणागमनबु वंसो

१. ककुस�ध(स अपरेन, स�बु'ो ि�पद�ुमो।कोणागमनो नाम िजनो, लोकज@ेो नरासभो॥

२. दसध�मे पूरिय�वान, क�तारं समित! किम।

Page 75 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 76: Buddhism 18

पवािहय मलं स�बं, प�ो स�बोिधमु�मं॥

३. ध�मच� कं पव�े�त,े कोणागमननायके। तसकोिटसह"सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. पािटहीरं करो�ते च, परवाद)पम*ने।वीसितकोिटसह"सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. ततो िवकु�बनं क+वा, िजनो देवपुरं गतो।वसते त+थ स�बु.ो, िसलाय प/डुक�बले॥

६. पकरणे स� देसे�तो, व"सं वसित सो मुिन।दसकोिटसह"सानं, तितयािभसमयो अहु॥

७. त"सािप देवदेव"स, एको आिस समागमो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

८. तसिभ�खुसह"सानं, तदा आिस समागमो।ओघानमित� क�तानं, िभ67 जतान8 च म9 चुया॥

९. अहं तेन समयेन, प�बतो नाम खि�यो।िम�ाम9 चिेह स�प� नो, अन�तबलवाहनो॥

१०. स�बु.द"सनं ग�+वा, सु+वा ध�ममनु�रं।िनम�ते+वा सिजनस:ं, दानं द+वा यिद9छकं॥

११. प<=/णं चीनप<8 च, कोसे>यं क�बल6�प च।सोव/णपादकु8 चवे, अदा स स+थुसावके॥

१२. सोिप मं बु.ो �याकािस, स:म7झे िनसीिदय।‘‘इम6�ह भ*के क)पे, अयं बु.ो भिव"सित॥

१३. ‘‘अहु किपलBहया र�मा…प॰े… हे"साम स�मुखा इमं’’॥१४. त"सािप वचनं सु+वा, िभ>यो िच�ं पसाद य।

उ� र वतमिधGा स, दसपारिमपूिरया॥

१५. स�ब8 ञुतं गवेस�तो, दानं द+वा नJ�मे।ओहायाहं महार7 ज,ं प�ब ज िजनस6�तके [त"स स6�तके (सी॰)]॥

Page 76 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 77: Buddhism 18

१६. नगरं सोभवती नाम, सोभो नामािस खि�यो।वसते त+थ नगरे, स�बु."स महाकुलं॥

१७. OाPणो य8 ञद�ो च, आिस बु."स सो िपता।उ�रा नाम जिनका, कोणागमन"स स+थुनो॥

१८. तीिण व"ससह"सािन, अगारं अ7झ सो विस।तुिसतस�तुिसतस�तुGा, तयो पासादमु�मा॥

१९. अनूनसोळससह"सािन, नािरयो समलRता।Jिचग�ा नाम नारी, स+थवाहो नाम अSजो॥

२०. िनिम�े चतुरो िद"वा, ह6+थयानेन िन�खिम।छमासं पधानचारं, अचरी पुिरसु�मो॥

२१. OPुना यािचतो स�तो, कोणागमननायको।वि� च� कं महावीरो, िमगदाये नJ�मो॥

२२. िभ>यसो उ�रो नाम, अहेसंु अTगसावका।सो6+थजो नामुपGाको, कोणागमन"स स+थुनो॥

२३. समु*ा उ�रा चवे, अहेसंु अTगसािवका।बोिध त"स भगवतो, उद�ुबरोित पवु9 चित॥

२४. उTगो च सोमदेवो च, अहेसंु अTगुपGका।सीवला चवे सामा च, अहेसंु अTगुपिGका॥

२५. उ9 च�नेन सो बु.ो, तसह+थसमुTगतो।उ� कामुखे यथा क�बु, एवं रंसीिह म6/डतो॥

२६. तसव"ससह"सािन, आयु बु."स तावदे।तावता ितGमानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

२७. ध�मच ेत समु"से+वा, ध�मद"ुसिवभूिसतं।ध�मपु)फगुळं क+वा, िन�बुतो सो ससावको॥

२८. महािवलासो त"स जनो, िसिरध�म)पकासनो।स�बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स�बसVारा॥

Page 77 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 78: Buddhism 18

२९. कोणागमनो स�बु.ो, प�बताराम6�ह िन�बुतो।धातुिव+थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतोित॥

कोणागमन"स भगवतो वंसो तेवीसितमो।

२६. क�सपबु�वंसो

१. कोणागमन"स अपरेन, स�बु.ो िWपद�ुमो।क"सपो नाम गो�ेन, ध�मराजा पभRरो॥

२. स8छिXतं कुलमूलं, बY� नपानभोजनं।द+वान याचके दानं, पूरिय+वान मानसं।उसभोव आळकं भे+वा, प�ो स�बोिधमु�मं॥

३. ध�मच� कं पव�े�त,े क"सप ेलोकनायके।वीसकोिटसह"सानं, पठमािभसमयो अहु॥

४. चतुमासं यदा बु.ो, लोके चरित चािरकं।दसकोिटसह"सानं, दिुतयािभसमयो अहु॥

५. यमकं िवकु�बनं क+वा, ञाणधातुं पिक�िय।प8 चकोिटसह"सानं, तितयािभसमयो अहु॥

६. सुध�मा देवपुरे र�मे, त+थ ध�मं पिक�िय।तीिणकोिटसह"सानं, देवानं बोधयी िजनो॥

७. नरदेव"स य�ख"स, अपरे ध�मदेसने।एतेसानं अिभसमया, गणनातो असिVया॥

८. त"सािप देवदेव"स, एको आिस समागमो।खीणासवानं िवमलानं, स�तिच�ान तािदनं॥

९. वीसिभ�खुसह"सानं, तदा आिस समागमो।अित� क�तभव�तानं, िहिरसीलेन तािदनं॥

१०. अहं तदा माणवको, जोितपालोित िव"सुतो।अ7झायको म�तधरो, ित/णं वेदान पारगू॥

Page 78 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 79: Buddhism 18

११. ल�खणे इितहासे च, सध�मे पार म गतो।भूम�तिल�खकुसलो, कतिव7 जो अनावयो॥

१२. क"सप"स भगवतो, घिटकारो नामुपGाको।सगारवो स)पित"सो, िन�बुतो तितये फले॥

१३. आदाय मं घटीकारो, उपग68छ क"सप ंिजनं।त"स ध�मं सुिण+वान, प�ब ज त"स स6�तके॥

१४. आर.वीिरयो हु+वा, व�ाव�ेसु कोिवदो।न � विच पिरहायािम, पूरे स िजनसासनं॥

१५. यावता बु.भिणतं, नवZं िजनसासनं।स�बं पिरयापुिण+वान, सोभ य िजनसासनं॥

१६. मम अ9छिरयं िद"वा, सोिप बु.ो िवयाकिर।‘‘इम6�ह भ*के क)पे, अयं बु.ो भिव"सित॥

१७. ‘‘अहु किपलBहया र�मा, िन�खिम+वा तथागतो।पधानं पदिह+वान, क+वा द�ु करकािरकं॥

१८. ‘‘अजपालJ�खमूले, िनसीिद+वा तथागतो।त+थ पायासं पTग>ह, नेर8 जरमुपेिहित॥

१९. ‘‘नेर8 जराय तीर6�ह, पायासं पिरभु68 जय।पिटय�वरमTगेन, बोिधमूलमुपिेहित॥

२०. ‘‘ततो पद6�खणं क+वा, बोिधम/डं अनु�रो।अपरािजतGान6�ह [अपरािजतिनसभGाने (क॰)], बोिधप[ लRमु�मे।प[ लRेन िनसीिद+वा, बु67झ"सित महायसो॥

२१. ‘‘इम"स जिनका माता, माया नाम भिव"सित।िपता सु.ोदनो नाम, अयं हे"सित गोतमो॥

२२. ‘‘अनासवा वीतरागा, स�तिच�ा समािहता।कोिलतो उपित"सो च, अTगा हे"स6�त सावका।

आन�दो नामुपGाको, उपिG"सितमं िजनं॥

Page 79 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 80: Buddhism 18

२३. ‘‘खेमा उ)पलव/णा च, अTगा हे"स6�त सािवका।अनासवा स�तिच�ा, वीतरागा समािहता।बोिध त"स भगवतो, अ"स+थोित पवु9 चित॥

२४. ‘‘िच�ो ह+थाळवको च, अTगा हे"स�तुपGका।न�दमाता च उ�रा, अTगा हे"स�तुपिGका’’॥

२५. इदं सु+वान वचनं, अ"सम"स महेिसनो।आमोिदता नरम\, बु.बीज ंिकर अयं॥

२६. उ� कुिGस*ा पव�6�त, अ)फोटे6�त हस6�त च।कत8 जली नम"स6�त, दससह"सी सदेवका॥

२७. ‘‘यिदम"स लोकनाथ"स, िवर67झ"साम सासनं।अनागत6�ह अ.ाने, हे"साम स�मुखा इमं॥

२८. ‘‘यथा मनु"सा न द तर�ता, पिटित+थं िवर67झय।हेGा ित+थे गहे+वान, उ�र6�त महान द॥

२९. ‘‘एवमेव मयं स�बे, यिद मु8 चािममं िजनं।अनागत6�ह अ.ाने, हे"साम स�मुखा इमं’’॥

३०. त"सािप वचनं सु+वा, िभ>यो िच�ं पसाद य।उ� र वतमिधGा स, दसपारिमपूिरया॥

३१. एवमहं संसिर+वा, पिरव7 ज�ेतो अनाचरं।द�ु कर8 च कतं म>हं, बोिधयायेव कारणा॥

३२. नगरं बाराणसी नाम, िककी नामािस खि�यो।वसते त+थ नगरे, स�बु."स महाकुलं॥

३३. OाPणो OPद�ोव, आिस बु."स सो िपता।धनवती नाम जिनका, क"सप"स महेिसनो॥

३४. दवेु व"ससह"सािन, अगारं अ7झ सो विस।हंसो यसो िसिरन�दो, तयो पासादमु�मा॥

३५. ितसोळससह"सािन, नािरयो समलRता।

Page 80 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 81: Buddhism 18

सुन�दा नाम सा नारी, िविजतसेनो नाम अ�जो॥

३६. िनिम�े चतुरो िद�वा, पासादेनािभिन�खिम।स�ाहं पधानचारं, अचरी पुिरसु�मो॥

३७. !"ुना यािचतो स�तो, क�सपो लोकनायको।वि� च� कं महावीरो, िमगदाये न'�मो॥

३८. ित�सो च भार(ाजो च, अहेसंु अ)गसावका।स*बिम�ो नामुप,ाको, क�सप�स महेिसनो॥

३९. अनुळा उ'वेळा च, अहेसंु अ)गसािवका।बोिध त�स भगवतो, िन/ोधोित पवु0 चित॥

४०. सुम1लो घिटकारो च, अहेसंु अ)गुप,का।िविचतसेना भ4ा [भ6ा (क॰)] च, अहेसंु अ)गुपि,का॥

४१. उ0 च�नेन सो बु;ो, वीसितरतनु)गतो।िव< जुल,ीव आकासे, च�दोव गहपूिरतो॥

४२. वीसितव�ससह�सािन, आयु त�स महेिसनो।तावता ित,मानो सो, तारेिस जनतं बहंु॥

४३. ध?मतळाकं मापिय@वा, सीलं द@वा िवलेपनं।ध?मद�ुसं िनवासे@वा, ध?ममालं िवभA< जय॥

४४. ध?मिवमलमादासं, ठपिय@वा महाजने।केिच िन*बानं प@थे�ता, प�स�तु मे अलDरं॥

४५. सीलकE चुकं द@वान, झानकवचवA?मतं।ध?मच?मं पा'िप@वा, द@वा स� नाहमु�मं॥

४६. सितफलकं द@वान, ितिखणञाणकुA�तमं।ध?मख)गवरं द@वा, सीलसंस)गम4नं॥

४७. तेिव< जाभूसनं द@वान, आवेळं चतुरो फले।छळिभE ञाभरणं द@वा, ध?मपुKफिपळ�धनं॥

Page 81 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 82: Buddhism 18

४८. स;?मपLडर0छ�ं, द@वा पापिनवारणं।मापिय@वाभयं पुKफं, िन*बुतो सो ससावको॥

४९. एसो िह स?मास?बु;ो, अKपमेOयो दरुासदो।एसो िह ध?मरतनो, �वा�खातो एिहपA�सको॥

५०. एसो िह सPरतनो, सुKपिटप� नो अनु�रो।स*बं तम�तरिहतं, ननु िर�ा स*बसQारा॥

५१. महाक�सपो िजनो स@था, सेत*यारामA?ह िन*बुतो।त@थेव�स िजनथूपो, योजनु*बेधमु)गतोित॥

क�सप�स भगवतो वंसो चतुवीसितमो।

२७. गोतमबु�वंसो

१. अहमेतरिह स?बु;ो [बु;ो (सी॰)], गोतमो स�यवRनो।पधानं पदिह@वान, प�ो स?बोिधमु�मं॥

२. !"ुना यािचतो स�तो, ध?मच� कं पव�Sय।अ,ारस� नं कोटीनं, पठमािभसमयो अहु॥

३. ततो परE च देसे�ते, नरदेवसमागमे।गणनाय न व�*बो, दिुतयािभसमयो अहु॥

४. इधेवाहं एतरिह, ओवSद मम अ�जं।गणनाय न व�*बो, तितयािभसमयो अहु॥

५. एकोिस सA� नपातो मे, सावकानं महेिसनं।अRतेळससतानं, िभ�खूनािस समागमो॥

६. िवरोचमानो िवमलो, िभ�खुसP�स म<झगो।ददािम पA@थतं स*बं, मणीव स*बकामदो॥

७. फलमाकQमानानं, भव0छ�दजहेिसनं।चतुस0 च ंपकासेिम, अनुक?पाय पािणनं॥

८. दसवीससह�सानं, ध?मािभसमयो अहु।

Page 82 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 83: Buddhism 18

एकि(� नं अिभसमयो, गणनातो असिQयो॥

९. िव@थािरकं बाहुजE ञ,ं इ;ं फीतं सुफुAV लतं।इध मOहं स�यमुिननो, सासनं सुिवसोिधतं॥

१०. अनासवा वीतरागा, स�तिच�ा समािहता।िभ�खूनेकसता स*बे, पिरवारेA�त मं सदा॥

११. इदािन ये एतरिह, जहA�त मानुसं भवं।अKप�मानसा सेखा, ते िभ�खू िवE ञुगरिहता॥

१२. अिरयE च संथोमय�ता, सदा ध?मरता जना।बुA<झ�सA�त सितम�तो, संसारसिरतं गता॥

१३. नगरं किपलव@थु मे, राजा सु;ोदनो िपता।मOहं जनेि�का माता, मायादेवीित वु0 चित॥

१४. एकूनSतसव�सािन, अगारं अ<झहं वSस।र?मो सुर?मो सुभको, तयो पासादमु�मा॥

१५. च�ारीससह�सािन, नािरयो समलDता।भ4कE चना नाम नारी, राहुलो नाम अ�जो॥

१६. िनिम�े चतुरो िद�वा, अ�सयानेन िन�खSम।छ*ब�सं पधानचारं, अचSर द�ु करं अहं॥

१७. बाराणिसयं इिसपतने, च� कं पवि�तं मया।अहं गोतमस?बु;ो, सरणं स*बपािणनं॥

१८. कोिलतो उपित�सो च, (े िभ�खू अ)गसावका।आन�दो नामुप,ाको, सA�तकावचरो मम।

खमेा उKपलवLणा च, िभ�खुनी अ)गसािवका॥

१९. िच�ो ह@थाळवको च, अ)गुप,ाकुपासका।न�दमाता च उ�रा, अ)गुपि,कुपािसका॥

२०. अहं अ�स@थमूलA?ह, प�ो स?बोिधमु�मं।

Page 83 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 84: Buddhism 18

*यामKपभा सदा मOहं, सोळसह@थमु)गता॥

२१. अKपं व�ससतं आयु, इदानेतरिह िव< जित।तावता ित,मानोहं, तारेिम जनतं बहंु॥

२२. ठपिय@वान ध?मु� कं, पA0छमं जनबोधनं।अहA?प निचर�सेव, सS; सावकसPतो।इधेव पिरिनA*ब�सं, अ)गी वाहारसQया॥

२३. तािन च अतुलतेजािन, इमािन च दसबलािन [यसबलािन (अ,॰)]।अयE च गुणधारणो देहो, (S�सवरल�खणिविच�ो॥

२४. दस िदसा पभासे@वा, सतरंसीव छKपभा।स*बं तम�तरिह�सA�त, ननु िर�ा स*बसQाराित॥

गोतम�स भगवतो वंसो पE चवीसितमो।

२८. बु�पिक�णकक�डं

१. अपिरमेAOयतो कKपे, चतुरो आसंु िवनायका।तLहDरो मेधDरो, अथोिप सरणDरो।दीपDरो च स?बु;ो, एककKपA?ह ते िजना॥

२. दीपDर�स अपरेन, कोLडE ञो नाम नायको।एकोव एककKपA?ह, तारेिस जनतं बहंु॥

३. दीपDर�स भगवतो, कोLडE ञ�स च स@थुनो।एतेसं अ�तरा कKपा, गणनातो असिQया॥

४. कोLडE ञ�स अपरेन, म1लो नाम नायको।तेसA?प अ�तरा कKपा, गणनातो असिQया॥

५. म1लो च सुमनो च, रेवतो सोिभतो मुिन।तेिप बु;ा एककKप,े च�खुम�तो पभDरा॥

६. सोिभत�स अपरेन, अनोमद�सी महायसो।तेसA?प अ�तरा कKपा, गणनातो असिQया॥

Page 84 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 85: Buddhism 18

७. अनोमद�सी पदमुो, नारदो चािप नायको।तेिप बु;ा एककKप,े तम�तकारका मुनी॥

८. नारद�स अपरेन, पदमुु�रो नाम नायको।एककKपA?ह उKप� नो, तारेिस जनतं बहंु॥

९. नारद�स भगवतो, पदमुु�र�स स@थुनो।तेसA?प अ�तरा कKपा, गणनातो असिQया॥

१०. कKपसतसह�सA?ह, एको आिस महामुिन।पदमुु�रो लोकिवद,ू आहुतीनं पिट)गहो॥

११. SतसकKपसह�सA?ह, दवेु आसंु िवनायका [आSससु नायका (�या॰ क॰)]।सुमेधो च सुजातो च, ओरतो पदमुु�रा॥

१२. अ,ारसे कKपसते, तयो आसंु िवनायका [आSससु नायका (�या॰ क॰)]।िपयद�सी अ@थद�सी, ध?मद�सी च नायका॥

१३. ओरतो च सुजात�स, स?बु;ा ि(पद�ुमा।एककKपA?ह ते बु;ा, लोके अKपिटपु)गला॥

१४. चतु� नवुिततो कKप,े एको आिस महामुिन।िस;@थो सो लोकिवद,ू सV लक�ो अनु�रो॥

१५. (ेनवुते इतो कKपे, दवेु आसंु िवनायका।ित�सो फु�सो च स?बु;ा, असमा अKपिटपु)गला॥

१६. एकनवुिततो कKप,े िवप�सी नाम नायको।सोिप बु;ो का'िणको, स�े मोचिेस ब�धना॥

१७. एकSतसे इतो कKपे, दवेु आसंु िवनायका।िसखी च वे�सभू चवे, असमा अKपिटपु)गला॥

१८. इमA?ह भ4के कKपे, तयो आसंु िवनायका।ककुस�धो कोणागमनो, क�सपो चािप नायको॥

१९. अहमेतरिह स?बु;ो, मे�ेOयो चािप हे�सित।एतेिपमे पE च बु;ा, धीरा लोकानुक?पका॥

Page 85 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 86: Buddhism 18

२०. एतेसं धमराजूनं, अ� ञसंेनेककोिटनं।आिच��ख�वान तं म गं, िन"बुता ते ससावकाित॥

बु&पिक(णकक(डं िनि+तं।

२९. धातुभाजनीयकथा

१. महागोतमो िजनवरो, कुिसनार�ह िन"बुतो।धातुिव�थािरकं आिस, तेसु तेसु पदेसतो॥

२. एको अजातस/ु0स, एको वेसािलया पुरे।एको किपलव�थु30म, एको च अ4 लक5पके॥

३. एको च रामगाम�ह, एको च वेठदीपके।एको पावे8यके म4 ले, एको च कोिसनारके॥

४. कुभ0स थूपं कारेिस, :ा;णो दोणस<हयो।अ=ारथूपं कारेसंु, मोिरया तु+मानसा॥

५. अ+ सारीिरका थूपा, नवमो कुभचिेतयो।अ=ारथूपो दसमो, तदायेव पिति+तो॥

६. उ(हीसं चत0सो दाठा, अ�खका ?े च धातुयो।अस�भ@ ना इमा स/, सेसा िभ@ नाव धातुयो॥

७. मह@ता मु गम/ा च [मु गमासाव (क॰)], म�Gझमा िभ@ नत(डुला।खुIका सासपम/ा च, नानाव(णा च धातुयो॥

८. मह@ता सुव(णव(णा च, मु/व(णा च म�Gझमा।खुIका मकुलव(णा च, सोळसदोणमि/का॥

९. मह@ता प� च नािळयो, नािळयो प� च म�Gझमा।खुIका छ नाळी चवे, एता स"बािप धातुयो॥

१०. उ(हीसं सीहळे दीप,े :;लोके च वामकं।सीहळे द��खण�ख� च, स"बापतेा पिति+ता॥

११. एका दाठा ितदसपुरे, एका नागपुरे अहु।

Page 86 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org

Page 87: Buddhism 18

एका ग@धारिवसये, एका किल=रािजनो॥

१२. च/ालीससमा द@ता, केसा लोमा च स"बसो।देवा हLरसु एकेकं, च� कवाळपरपरा॥

१३. विजरायं भगवतो, प/ो द(ड� च चीवरं।िनवासनं कुलघरे, पN च�थरणं किपल<हये [िसल<हये (0या॰)]॥

१४. पाटिलपु/पुर�ह, करणं कायब@धनं।चपायुदकसािटयं, उ(णलोम� च कोसले॥

१५. कासावं :;लोके च, वेठनं ितदसे पुरे।िनसीदनं अव@तीसु, र+े [देवर+े (0या॰)] अ�थरणं तदा॥

१६. अरणी च िमिथलायं, िवदेहे पिरसावनं।वािस सूिचघर� चािप, इ@दप�थपुरे तदा॥

१७. पिर�खारा अवसेसा, जनपदे अपर@तके।पिरभु/ािन मुिनना, अकंसु मनुजा तदा॥

१८. धातुिव�थािरकं आिस, गोतम0स महेिसनो।पाणीनं अनुकपाय, अहु पोरािणकं तदाित॥

धातुभाजनीयकथा िनि+ता।

बु&वंसोिनि+तो।

Page 87 sur 87

Vipassana Research Institutewww.tipitaka.org