Budizm’de Etik

HazırlayanlarHatice TurgutSoner Kaya

Barış Kalebek

Siddhartha Gautama

Buddha, Nepal yöresinde doğmuş (M.Ö. 5 veya 6. y.y.) ruhani ve felsefi bir liderdir ve onun öğretileri Budizm’i oluşturur.

29 yaşında kraliyet sarayını terk eden Siddharta tarafından ortaya konan Budizm, acı çekmeden özgürleşmeye doğru iyi bilinen bir etiksel yol, bir hayat yolu, bir pratik mesele olarak etikle ilgilidir.

Budizm

Budizm de hedef; bireysel

mutluluk değil tüm yaşama (bios) karşı olan sorumluluktur.

Temel öğretisi, dünyasal ve bedensel zevklerden kurtulup mutlu olmak olarak belirlenen Budizm, zevklerden arınılan aşamayı nirvanaya ulaşmak olarak tanımlamaktadır.

Budist felsefe

Nirvana’ya ulaşmamış bir

beden için yeniden dünyaya gelmek zahmetli ve acı veren bir durumdur. Bu yüzden acıdan kurtulmanın yolu, erdem, adalet, hak ve hukuk gibi prensiplere bağlılıktır. Bir başka deyişle, iyi olanı yapmak ve kötü olan veya başkalarını incitmeye yol açacak herşeyden uzak durmak gerekmektedir.

Budist etiğinde, analiz ve

argümanın rasyonel bir anlaşması, bir hayat yolu ve yönetimin yasal bir tavsiyesi ve sosyal bir ifade tarzı olarak etiğin entegrasyonu vardır. Budha doktrini özünde, insan cefasının, fiziksel acının ve hastalığın, psikolojik çatışmanın merkezinde dukka nosyonu vardır. Bir “birey” veya “ben” olarak isimlendirilen şey, Budha’ya göre sürekli değişimde olan fiziksel ve psikolojik faktörlerin birleşimidir.

Budist etik

Evrensel dinler arasında

kendini kabul ettirmek ve yayılmak için savasmamıs olan tek din olan Budizm’de insanın kurtulusu kendisine aittir, Tanrısına degil.

Dört Yüce Gerçek, ve Sekiz

Aşamalı Asil Yol bütün Budist okullarında itibar edilen öğretilerdendir. Budist yazmalarda kaydedildiğine göre, Dört Yüce Gerçek Gautama Buddha tarafından, aydınlanmaya ulaştıktan sonra verdiği ilk vaazda öğretilmiştir.

[10] Dhammacakkappavattana Sutta icin bkn: Thera, Piyadassi, The Book of Protection, Buddhist Publication, 1999. www.accesstoinsight.org(http:/ / www. accesstoinsight. org/ tipitaka/ sn/ sn56/ sn56. 011. piya. html) Buda Orta Yol, Sekiz katlı asil yol ve Dort yuce geroekkonularında olan ilk vaazını (Dhammacakkappavattana Sutta) bir sure yanlarında yaşadığı beş cileci dervişe vermiştir.

1. gerçek, Dukkha: acı hayatın

ve varoluşun bir parcasıdır. 2. gerçek, Samudaya: acıların

kaynağı arzu ve isteklerdir. 3. gerçek, Nirodha: istek ve

arzular bırakılırsa acılar sona erdirilebilir.

4. gerçek, Magga: acıların sona erdirilmesinin yolu Sekiz Aşamalı Asil Yoldan gecer..

Dört Yüce Gerçek

Buddha’nın önermis oldugu

yöntem ne asırı çile, perhiz yoludur, ne de asırı nefse, nefis hazlarına düskünlük yoludur. Bu yol ikisinin ortasındaki orta yoldur. Yani sekiz basamaklı yüce yoldur. Uyanmak, aydınlanmak, Nirvana’ya ulasmak, Buddha olmak ancak bu sekiz dilimli yol ile mümkündür.

1- Doğru görüş 2- Doğru anlayış 3- Doğru sözlülük 4- Doğru davranış 5- Doğru yaşam biçimi 6- Doğru çaba, doğru uygulama 7- Doğru bilinçlilik 8-Tam uyanıklık.

Sekiz dilimli yolun basamakları

-“Canlı varlıkları öldürmemek, -Başkalarının malını almamak, -Cinsel arzulardan vazgeçmek, -Yalan söylememek, -Sarhoş edici içecekler içmemek.”

(Ömer Hilmi Budda, Dinler Tarihi, stanbul 1935, s. 303; Gerald L. Berry, age, P.47)

Buddha’ya göre ahlak; dünyadaki bütün arzu ve isteklerden kurtulmaktır. Aslında bu husus, Budizm’in temel hedefidir. Ahlak için ise şunlar gereklidir:

Budizm’in bu yasaklara

karsı dört temel emri vardır: -Sabır ve tahammül -Sebat ve metanet -Akıl ve hikmet -Ataya iyi davranmak

Ayrıca Buddhizm'de başkalarını bağışlamanın büyük önemi vardır. Buddha bu ödevi çok heyecan verici bir formülle ifade etmiştir;

"Hınca hınçla cevap verilirse, hınç ortadan kalkar mı?"

Bu dinde canlıları öldürmeme

fikri oldugu için, Budistler et yemez,kasaplık yapmazlar. İçki yasak olduğu için meyhanecilik yapmazlar. Ayrıca silah,zehir ve uyusturucu imal etmez, bunları satmaz ve satın almazlar. İyi bir Budist ava çıkmaz, balık tutmaz, ateş etmez ve kanlı sporlara girişmez.

İyi bir Budist, aynı zamanda cömert

ve eli açık olmalıdır. Zira cömertlik, Budizm’in maddi şeylere bağlanmama tavsiyesinden hareketle bir zorunluluk teşkil etmektedir.

Yeni bir Pagoda (Budist manastırı) yaptırmak, yardımda bulunmak,rahip adaylarına kefil olmak,manastıra su saglamak, rahiplere yiyecek yardımında bulunmak ve misafirperverlik ise en büyük faziletler arasındadır.

Bizi dinlediğiniz için

teşekkürler