bütçe kodlaması nedir?

Bütçe Kodlaması Nedir?

Bütçe Kodlaması Devlet

faaliyetlerinin Kurumsal,

Fonksiyonel ve Ekonomik

Sınıflandırmasıdır.

Bütçe Kodlaması

İhtiyacı

Devlet faaliyetleri ile bu

faaliyetlerin milli ekonominin

geneli ve bölümleri üzerindeki

etkisinin analizi için uygun bir

bütçe sınıflandırmasına ihtiyaç

duyulur.

Bütçe Kodlamasının Kapsamı

Bütçe kodlaması mali işlemleri kapsar.

(Gelir, Gider, Açık, Finansman)

Kamu politikalarının sonuçlarını

kapsar.

Devletin piyasa şartlarındaki üretimi

kapsam dışındadır.

Ayni işlemleri ve para otoritelerinin

işlemlerini kapsar.

Bütçe Kodlamasının Amacı

Devletin faaliyetlerinin sonuçlarını

ölçmek, izlemek, analiz etmek,

ülkeler ve dönemler arası

karşılaştırmalar yapmaktır.

Bütçe Kodlaması ve Muhasebe Hesapları

Bütçe sınıflandırması Devletin

idari hesaplarına dayanır. Bu

hesaplar, idari birimlerce denetim

ve hesap verme amacıyla tutulan

hesaplardır.

İdari hesaplar hesap verilebilirlik

ilkesine ve bütçe kodlamasına

uygun olarak düzenlenmelidir.

Bütçe Kodlamasının Nitelikleri

Güvenilirlik: Elde edilen verilerin

güvenilir olmasıdır.

Konsolidasyon: Veriler en az

işlemle konsolide edilebilmelidir.

Ölçülebilirlik: Üretilen veriler

ölçmeye dayandırılmalıdır.

Tutarlılık: Kullanılan ve üretilen

verilerin tutarlılığı sağlanmalıdır.

Bütçe Kodlamasının Nitelikleri

Karşılaştırılabilirlik: Üretilen veriler

dönemler ve ülkeler itibarıyla

karşılaştırmaya elverişli olmalıdır.

Sadelik: Kullanılan ve üretilen verilerin

mümkün olduğunca az tekrarıdır.

Esneklik: İleride duyulabilecek veri

ihtiyacına hazır olmalıdır.

Uluslararası standartlara uygun olmalıdır.

Bütçe Kodlamasının Yapısı

Kurumsal kodlama

Fonksiyonel kodlama

Finansman tipi kodlama

Ekonomik kodlama

Kurumsal Sınıflandırmanın Temelleri

Kurumsal sınıflandırma, siyasi ve idari

sorumluluğun belirlenmesini ve

program sorumlularının tespitini

hedeflemektedir.

Aynı Anayasal otoriteye tahsis edilen

kaynakların aynı kodda yer alması

benimsenmiştir.

Siyasi yada bürokratik olarak yönetim

yetkisi kurumsal sınıflandırmanın

temel kriteri kabul edilmiştir.

Kurumsal sınıflandırma yapısı

Dört düzeyli ve sekiz haneli bir

kodlama benimsenmiştir.

Birinci düzey, bakanlıkları ve Anayasal

olarak eşdeğer kurumları

belirlemektedir. Bakanlıklarla birlikte

22 kurum birinci düzey kodları

oluşturur.01-Cumhurbaşkanlığı, 04-

Yargıtay, 07-Başbakanlık, 11-Dışişleri

Bakanlığı, 19- Sanayi ve Ticaret

Bakanlığı gibi

Kurumsal Sınıflandırma Yapısı

İkinci düzey, birinci düzeyde tanımlanan

yöneticilere karşı doğrudan sorumlu 5018 sayılı

Kanunun I sayılı Cetvelinde sayılan kurumları ve

birimleri ifade etmektedir.

07.82- Hazine Müsteşarlığı, 10.83-Sahil Güvenlik

Komutanlığı, 12.76-Gelir İdaresi Başkanlığı, 20.91-

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü gibi.

Birinci düzeyde tanımlanan kurumların üst

yöneticilerine doğrudan sorumlu olan müsteşarlar

da ikinci düzeyde kodlanmaktadır.


Birinci düzeyde tanımlanan yöneticilere karşı

doğrudan sorumlu 5018 sayılı Kanunun II sayılı

Cetvelinin (A) bölümünde yer alan Yükseköğretim

Kurulu, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri

ise 38 no'lu birinci düzey kod altında ikinci düzey

olarak sınıflandırılmıştır.

38.01-Yükseköğretim Kurulu, 38.02-Ankara

Üniversitesi,38.05-Gazi Üniversitesi,38.23-

Karadeniz Teknik Üniversitesi gibi.


Birinci düzeyde tanımlanan yöneticilere karşı

doğrudan sorumlu 5018 sayılı Kanunun II sayılı

Cetvelinin (B) bölümünde yer alan özel bütçeli

diğer kurumlar ise 40 no'lu birinci düzey kod

altında ikinci düzey olarak sınıflandırılmıştır.

40.02-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Başkanlığı, 40.08-Türkiye Bilimsel ve Teknolojik

Araştırma Kurumu, 40.15-Devlet Tiyatroları Genel

Müdürlüğü gibi.


5018 sayılı Kanunun III sayılı Cetvelinde yer alan

Düzenleyici ve Denetleyici kurumlar ise 42 no'lu

birinci düzey kod altında ikinci düzey olarak

sınıflandırılmıştır.

42.01- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, 42.03-

Sermaye Piyasası Kurulu, 42.06- Kamu İhale

Kurumu, 42.07-Rekabet Kurumu gibi.


Üçüncü düzey kodlar, ana hizmet birimleri gibi

ikinci düzeye bağlı birimleri kapsar.

Bakanlıklarda genel müdürlükler ana hizmet birimi

olarak bu şekilde kodlanmaktadır.

Ayrıca ana hizmet birimi fonksiyonunu icra eden

daire başkanlıkları da üçüncü düzeyde

kodlanabilmektedir.

07.81.30.00- Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı

Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü,

42.03.32.00- Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık

Faaliyetleri Daire Başkanlığı, 40.08.35.00- Bilim

İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı gibi.


Dördüncü düzey kodlar, destek ve lojistik birimler

ile politikaları uygulayan birimleri tanımlar.

Savunma birimleri, personel, İMİD, arşiv, sağlık,

bilgi işlem dairesi, denetim birimleri, hukuk

müşavirliği, basın ve halkla ilişkiler birimleri bu kod

altında yer alırlar.

40.08.00.04- TÜBİTAK Mali Hizmetler Daire

Başkanlığı, 38.20.02.05-Cumhuriyet Üniversitesi

Personel Dairesi Başkanlığı, 34.01.00.03-

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Savunma Sekreterliği

gibi.

TÜBİTAK (Kurumsal Sınıflandırma)40.08.00.00 Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

40.08.00.02 Özel Kalem

40.08.00.03 Sivil Savunma Güvenlik Koruma

Müdürlüğü

40.08.00.04 Mali Hizmetler Daire Başkanlığı

40.08.00.05 İdari Hizmetler Daire Başkanlığı

40.08.00.10 Kurumsal Gelişim Birimi

40.08.00.13 Merkez ve Enstitüler Eşgüdüm Birimi

40.08.00.20 İç Denetim Birimi Başkanlığı

40.08.00.24 Hukuk Müşavirliği

40.08.00.25 İletişim Müdürlüğü

TÜBİTAK (Kurumsal Sınıflandırma)

40.08.30.00 Teknoloji ve Yenilik Destek Programları

Başkanlığı

40.08.31.00 Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı

40.08.32.00 Bilim ve Teknoloji Politikaları Daire Başkanlığı

40.08.33.00 Araştırma Destek Programları Başkanlığı

40.08.34.00 Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı

40.08.35.00 Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı

40.08.36.00 Savunma Sanayi Araştırma ve Geliştirme

Enstitüsü

40.08.37.00 Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü

40.08.38.00 Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi

TÜBİTAK (Kurumsal Sınıflandırma)

40.08.39.00 TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi

40.08.40.00 Marmara Araştırma Merkezi

40.08.41.00 Ulusal Metroloji Enstitüsü

40.08.42.00 Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma

Enstitüsü

40.08.43.00 Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü

40.08.46.00 Ankara Test ve Analiz Laboratuvarı

40.08.47.00 Bursa Test ve Analiz Laboratuvarı

40.08.48.00 Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü

Fonksiyonel Sınıflandırma

Fonksiyonel sınıflandırma Devlet faaliyetlerinin

türünü göstermek üzere tasarlanmıştır.

Dört düzeyli ve altı haneli kod grubundan

oluşmaktadır.

Birinci düzey Devlet faaliyetlerini 10 ana fonsiyona

ayırmaktadır.

Ana fonksiyonlar ikinci düzeyde programlara

bölünmektedir.

Üçüncü düzey kodları ise nihai hizmetleri

göstermektedir.

Dördüncü düzey açılarak muhtemel ihtiyaçlar için

boş bırakılmıştır.


01-Genel kamu hizmetleri

02-Savunma hizmetleri

03-Kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri

04-Ekonomik işler ve hizmetler

05-Çevre koruma hizmetleri

06-İskan ve toplum refahı hizmetleri

07-Sağlık hizmetleri

08-Dinlenme, kültür ve din hizmetleri

09-Eğitim hizmetleri

10-Sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri


TÜBİTAK birinci düzey olarak;

01-Genel kamu hizmetleri

02-Savunma hizmetleri

03-Kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri

07-Sağlık hizmetleri

09-Eğitim hizmetleri

Fonksiyon kodlarını kullanmaktadır.

Fonksiyonel Sınıflandırmaİkinci düzey kodlara örnek olarak 01-Genel kamu hizmetleri

altında yer alan kodlar verilirse;

01.1 Yasama ve yürütme organları, finansal ve mali işler,

dışişleri hizmetleri

01.2 Dış Ekonomik yardım hizmetleri

01.3 Genel hizmetler

01.4 Temel araştırma hizmetleri

01.5 Borç yönetimi hizmetleri

01.6 Genel nitelikli transferlere ilişkin hizmetler

01.8 Genel kamu hizmetlerine ilişkin araştırma ve geliştirme

hizmetleri

01.9 Sınıflandırmaya girmeyen genel kamu hizmetleri


Üçüncü düzey kodlara örnek olarak 01-Genel kamu hizmetleri

altında 01.4 Temel araştırma hizmetleri için yer alan kodlar

verilirse;

01.4.1 Doğal bilimler, mühendislik ve teknoloji konusundaki

temel araştırma hizmetleri

01.4.2 Sosyal ve beşeri bilimler konusundaki temel

araştırma hizmetleri

01.4.3 Çok branşlı temel araştırma hizmetleri

01.4.9 Sınıflandırmaya girmeyen temel araştırma hizmetleri

Finansman Tipi Kodu

Harcamanın hangi kaynakla finanse

edileceğini gösterir.

Tek haneli koddan ibarettir.

1-Genel bütçeli idareler

2-Özel bütçeli idareler

3-Düzenleyici ve denetleyici kurumlar

TÜBİTAK özel bütçeli bir idare olarak (2)

numaralı finans kodunu kullanmaktadır.

Ekonomik sınıflandırma kodları

Bu kodlar, Devletin görev ve fonksiyonlarını yerine

getirirken yürüttüğü faaliyetlerde kullandığı mal

ve hizmetlerin çeşitlerini ve bunların milli ekonomi,

piyasalar ve gelir dağılımına etkilerine göre

gruplanmasıyla oluşturulmuştur.

Devlet faaliyetlerinin milli gelir ve piyasa

ekonomisi üzerindeki etkilerinin öçülmesini

amaçlar.

Altı haneli ve dört düzeyli kod grubundan oluşur.

Bütçe politikalarının seçici bir şekilde

uygulanmasını sağlar.

Ekonomik Sınıflandırma Kodları

Ekonomik sınıflandırma çalışanlara

sağlanan ayni imkanlar örneğinde olduğu

gibi nihai kullanım amacı ve yeri üzerinde

değil, mal ve hizmet alımında olduğu gibi

işlem gerçekleştiğinde işlemin ilk niteliği

üzerinde durur.

Harcama geri ödenmeyen bir başka deyişle

herhangi bir mali hak yaratmayan veya

mevcut bir mali hakkı ortadan kaldırmayan

ödemeler olarak tanımlanabilir. Bu

harcamalar cari nitelikli yada sermaye

nitelikli olabilir.


Cari veya sermaye nitelikli harcama

tanımına giren ödemelerin kapsamına bu

mal veya hizmetlerin alımları/yapımları

sırasında ve bunlarla birlikte mutad olarak

yapılan vergi, resim, harç, depo/antrepo

ücreti gibi mütemmim ödemeler aynı

ekonomik koda kaydedilir.

Kullanım sırasında yapılan ve işletmeye

yönelik bu tür ödemeler ayrı gider olarak

değerlendirilmelidir.


Cari harcama sermaye varlıkları veya sermaye

varlıklarının üretiminde kullanılacak mal ve

hizmetler için yapılan ödemeler dışında kalan

ödemeleri kapsar.

Cari giderler: Personel için yapılan ödemeler

(sosyal güvenlik dahil) ile bütçe kanunlarıyla

belirlenmiş asgari değeri aşmayan ve normal ömrü

bir yıl veya daha uzun olmayan mal ve hizmet

alımları ve faiz giderleri

Cari transferler: Cari nitelikli mal ve hizmet

alımlarının finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız

ödemeler


Sermaye harcamaları, sabit sermaye edinimleri,

gayrimenkuller yada gayri maddi aktiflerin edinimi

için yapılan ödemeleri veya bu amaçlarla yapılan

karşılıksız ödemeleri kapsar.

Sermaye giderleri: Bütçe kanunları ile belirlenmiş

asgari değeri aşan ve normal ömrü bir yıl veya

daha uzun olan mal ve hizmet alımları

Sermaye transferleri: Sermaye nitelikli mal ve

hizmet alımlarının finansmanı amacıyla yapılan

karşılıksız ödemeler


Birinci düzey ekonomik sınıflandırma kodları 9

gruba ayrılmıştır:

01-Personel giderleri

02-Sosyal güvenlik kurumlarına Devlet primi

giderleri

03-Mal ve hizmet alım giderleri

04-Faiz giderleri

05-Cari transferler

06-Sermaye giderleri

07-Sermaye transferleri

08-Borç verme

09-Yedek ödenekler


TÜBİTAK birinci düzey ekonomik sınıflandırma

kodlarından;

01-Personel giderleri

02-Sosyal güvenlik kurumlarına Devlet primi

giderleri

03-Mal ve hizmet alım giderleri

05-Cari transferler

06-Sermaye giderleri

07-Sermaye transferleri

Kodlarını kullanmaktadır.


İkinci düzey Ekonomik kodlar birinci düzey kodların belirli

kriterler çerçevesinde detaylandırılmasıyla oluşturulmuştur.

Örnek olarak 05-Cari transferler alınırsa;

05.1 Görev zararları

05.2 Hazine yardımları

05.3 Kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler

05.4 Hane halkına yapılan transferler

05.5 Devlet sosyal güvenlik kurumlarından hane halkına

yapılan fayda ödemeleri

05.6 Yurtdışına yapılan transferler

05.8 Gelirlerden ayrılan paylar


Üçüncü düzey ekonomik kodlar ikinci düzey

kodların belirli kriterler çerçevesinde

detaylandırılmasıyla oluşturulmuştur.

Örnek olarak 05.6-Yurtdışına yapılan transferler

alınırsa;

05.6.1 Dış ülkelere yapılan yardımlar

05.6.2 Uluslararası kuruluşlara yapılan ödemeler

05.6.3 Uluslarüstü kuruluşlara

05.6.4 Uluslarüstü kuruluşlardan merkezlerine

05.6.5 Eğitim kurumlarına

05.6.9 Diğer yurtdışı transferleri


Dördüncü düzey ekonomik kodlar üçüncü düzey

kodların belirli kriterler çerçevesinde


Örnek olarak 05.6.2-Uluslararası kuruluşlara

yapılan ödemeler alınırsa;

05.6.2.01 Uluslararası kuruluşlara üyelik aidatı

ödemeleri

05.6.2.02 Uluslararası kuruluşlara katkı ödemeleri

05.6.2.03 Uluslararası kuruluşlara yardım

ödemeleri

05.6.2.90 Uluslararası kuruluşlara diğer ödemeler

Gelirin SınıflandırmasıGelirin sınıflandırmasında kullanılacak ekonomik

sınıflandırma kodları birinci düzeyde 8 gruba

ayrılmaktadır.

01-Vergi gelirleri

02-Sosyal güvenlik gelirleri

03-Teşebbüs ve mülkiyet gelirleri

04- Alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler

05-Diğer gelirler

06-Sermaye gelirleri

08-Alacaklardan tahsilat

09-Red ve iadeler

Gelirin sınıflandırması

Gelirin sınıflandırmasında ikinci düzey ekonomik kodlar birinci

düzey kodların belirli kriterler çerçevesinde


Örnek olarak 03-Teşebbüs ve mülkiyet gelirleri alınırsa;

03.1 Mal ve hizmet satış gelirleri

03.2 Malların kullanma veya faaliyette bulunma izni gelirleri

03.3 KİT ve kamu bankaları gelirleri

03.4 Kurumlar hasılatı

03.6 Kira gelirleri

03.9 Diğer teşebbüs ve mülkiyet gelirleri


Gelirin sınıflandırmasında üçüncü düzey

ekonomik kodlar ikinci düzey kodların belirli

kriterler çerçevesinde detaylandırılmasıyla

oluşturulmuştur.

Örnek olarak 03.1 Mal ve hizmet satış

gelirleri alınırsa;

03.1.1 Mal satış gelirleri

03.1.2 Hizmet gelirleri


Gelirin sınıflandırmasında dördüncü düzey ekonomik kodlar

üçüncü düzey kodların belirli kriterler çerçevesinde


Örnek olarak 03.1.1 Mal satış gelirleri alınırsa;

03.1.1.01 Şartname, basılı evrak, form satış gelirleri

03.1.1.02 Kitap, yayın vb. Satış gelirleri

03.1.1.03 Banka çekleri değerli kağıt bedelleri

03.1.1.04 Diğer değerli kağıt bedelleri

03.1.1.05 Gemi sağlık cüzdanı bedelleri

03.1.1.06 Sağlık karnesi satışı

03.1.1.07 İhale bülteni abone geliri

03.1.1.99 Diğer mal satış gelirleri

Cari ve sermaye harcama

2008 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (E)

Cetvelinin 25 inci maddesinde belirtilen limitler

cari ve sermaye harcaması yapılmasında kıstas

olarak alınacaktır.

1-Menkul mal alımlarında 14.000 YTL

2-Gayrimaddi hak alımlarında 10.000 YTL

3-Menkul malların bakım ve onarımında 14.000 YTL

4-Gayrimenkullerin bakım ve onarımında 34.000

YTL

Ancak, (06) Sermaye giderlerine ilişkin olarak bu

limitlerin uygulanmasında toplam proje ödeneği

esas alınır.

Ekonomik kodlar nerede kullanılıyor?

Ekonomik sınıflandırma kodları bütçelerin

hazırlanmasında, uygulanmasında ve denetiminde

kullanılır.

1- Bütçe teklifleri dördüncü düzey üzerinden

hazırlanır ve ilgili kurumlara gönderilir.

2- Kamu kurumlarının bütçeleri iki düzey üzerinden

kanunlaşır.

3-Ayrıntılı harcama programı iki düzey üzerinden

vize edilir.

4- Muhasebe işlemleri dört düzey üzerinden yapılır.

5-Ancak kesin hesap kanunu iki düzey üzerinden

hazırlanır.

bütçe kodlaması nedir?

Documents