buildsight #nieuwbouw #prognose 2014/2015
TRANSCRIPT
Buildsight®
Nieuwbouwprognoses 2014-IV
Nederland
“Fragiel herstel genoeg voor de nieuwbouw”
10 december 2014
Conjunctuur
• Economie NL groeit in 3e kwartaal licht;
bouwproductie krimpt in het 2e en 3e kwartaal
• Dankzij export en stijgende productie (industrie,
commerciële dienstverlening, landbouw)
• Investeringsgroei houdt aan
• Herstel producentenvertrouwen (bedrijvigheid
en voorraden)
• Investeringspakket Europese Commissie
10-12-2014 3
Conjunctuur
• Maar:
– Dalende inflatie (lagere olieprijs)
– Getemperde economische prognoses (wat doet CPB?)
– Dalend consumentenvertrouwen
– Lage economische groei eurozone
– Nog geen QE van de ECB, maar geen veranderingen
in huidige monetaire beleid
10-12-2014 4
10-12-2014 5 5
Conjuncturele ontwikkelingen Vertrouwensindicatoren
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
2007januari
2007juli
2008januari
2008juli
2009januari
2009juli
2010januari
2010juli
2011januari
2011juli
2012januari
2012juli
2013januari
2013juli
2014januari
2014juli
consumenten (links; saldo) producenten (rechts; %)
Bron: CBS
Producentenvertrouwen november 2014: 2,4
Consumentenvertrouwen november2014: -11
10-12-2014 6
Conjuncturele ontwikkelingen ontwikkeling BBP
Bron: CBS
-20
-15
-10
-5
0
5
10
2009 Q1 2009 Q3 2010 Q1 2010 Q3 2011 Q1 2011 Q3 2012 Q1 2012 Q3 2013-Q1 2013-Q3 2014-Q1 2014-Q3
BBP tov jaar eerder (%) bouwproductie tov jaar eerder (%) bouwproductie (%; k-o-k)
-2,2 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
1,1 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder
10-12-2014 7
Conjuncturele ontwikkelingen faillissementen; maandelijks vrts. jaartotaal (index 2009=100)
Bron: CBS
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Bedrijfsactiviteiten totaal Bouwnijverheid
Bouwconjunctuur
• Krimp in tweede en derde kwartaal (k-o-k)
• Duidelijke stijging orderportefeuilles woningbouw
(utiliteitsbouw ook herstel)
• Ook architecten hebben meer werk (in Q2),
sindsdien stagnatie (door wegblijven
ontwikkelaars en corporaties, BNA-enquete )
• Meer nieuwbouwwoningen verkocht in 2014:
Al drie kwartalen > 5.000, stijgt harder dan woningmarkt
10-12-2014 8
Bouwconjunctuur
• Meer (maar goedkopere) woningen vergund
(Q1-3)
– 76% meer koopwoningen
– Vooral in midden Nederland (regio west en oost)
– 4% meer huurwoningen (dankzij ontwikkelaars)
– Woningcorporaties lopen achterstand in (Q3)
• Utiliteitsbouwvergunningen (na herstel in januari
per saldo geen verbetering meer)
10-12-2014 9
10-12-2014 10
Ontwikkelingen bouwconjunctuur orderportefeuilles (in maanden productie; linker as) en %-aannemers met stagnatie
a.g.v. gebrek aan orders (gemarkeerd; rechter as) mei 2010 – september 2014
Bron: EIB
5
5,25
5,5
5,75
6
6,25
6,5
6,75
7
mei-1
0
jul-1
0
sep-
10
nov-10
jan-
11
mrt-
11
mei-1
1
jul-1
1
sep-
11
nov-11
jan-
12
mrt-
12
mei-1
2
jul-1
2
sep-
12
nov-12
jan-
13
mrt-
13
mei-1
3
jul-1
3
sep-
13
nov-13
jan-
14
mrt-
14
mei-1
4
jul-1
4
sep-
14
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
65%
woningbouw utiliteitsbouw woningbouw utiliteitsbouw
Ontwikkelingen bouwconjunctuur
10-12-2014 11
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
Bouwsom nieuwe nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)
Woningen nieuwbouw (%; j-o-j)
Utilteitsgebouwen Nieuwbouw (%; j-o-j)
Woningen Nieuwbouw
Utiliteitsgebouwen Nieuwbouw
Bron: CBS
Ontwikkelingen bouwconjunctuur
10-12-2014 12
-90
-70
-50
-30
-10
10
30
50
70
90
110
130
150
Bouwsom nieuwe Niet nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)
Woningen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)
Utiliteitsgebouwen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)
Woningen Niet nieuwbouw
Utiliteitsgebouwen Niet nieuwbouw
Bron: CBS
Bouwvergunningen 12-mnd vrts. staaf: waarde in mln. euro (linker as)
lijn: inhoud/euro geïndexeerd 2012=100 (rechter as)
10-12-2014 13
92,0
94,0
96,0
98,0
100,0
102,0
104,0
106,0
108,0
110,0
112,0
114,0
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
Woongebouwen Bedrijfsgebouwen Woongebouwen Bedrijfsgebouwen
Bron: CBS (bewerking Buildsight)
Bouwvergunningen woningbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)
10-12-2014 14
0
200
400
600
800
1.000
1.200
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
10.000
2010…
20
11
fe
bru
ari
20
11
ap
ril
20
11
ju
ni
2011…
20
11
okto
be
r
2011…
20
12
fe
bru
ari
20
12
ap
ril
20
12
ju
ni
2012…
20
12
okto
be
r
2012…
20
13
fe
bru
ari
20
13
ap
ril
20
13
ju
ni
2013…
2013 o
kto
ber
2013…
2014 fe
bru
ari
2014 a
pril
20
14
ju
ni
2014…
Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)
Bron: CBS
Bouwvergunningen utiliteitsbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)
10-12-2014 15
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
2010…
2011 fe
bru
ari
20
11
ap
ril
2011 juni
2011…
2011 o
kto
ber
2011…
20
12
fe
bru
ari
20
12
ap
ril
20
12
ju
ni
2012…
20
12
okto
be
r
2012…
20
13
fe
bru
ari
20
13
ap
ril
20
13
ju
ni
2013…
20
13
okto
be
r
2013…
20
14
fe
bru
ari
20
14
ap
ril
20
14
ju
ni
2014…
Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)
Bron: CBS
Woningbouw
• Dankzij herstel woningmarkt, nieuwe kansen voor
nieuwbouw koopsector
– Herstel bouwers voor de markt: 1e 9 maanden 2014
113% meer koopwoningen vergund
– Ook herstel vergunningen bij particulieren (+28%)
– Niet voor woningcorporaties (-16%)
• Huursector +4% (dankzij bouwers voor de markt)
• Stijging inhoud woningen > bouwsom:
goedkopere woningen
• Vooral: Eéngezinswoningen, Randstad en
Gelderland
10-12-2014 17
Woningbouw
• Woningcorporaties lopen in Q3 achterstand in!?
– 61% meer woningen vergund t.o.v. Q3 ’13
• Huur +49%, koop +122%!
• Maar koop = niet-DAEB!
– Eerst WSW-geborgde schuld aflossen voordat nieuwe
aan kan worden gegaan
10-12-2014 18
10-12-2014 20
Woningmarkt bestaande woningen: woningprijzen (index 2010=100),
maandelijks vrts. jaartotaal # verkochte woningen
Bron: CBS en Kadaster, t/m oktober 2014
84
86
88
90
92
94
96
98
100
102
2010
december
2011 april 2011
augustus
2011
december
2012 april 2012
augustus
2012
december
2013 april 2013
augustus
2013
december
2014 april 2014
augustus
100.000
105.000
110.000
115.000
120.000
125.000
130.000
135.000
140.000
145.000
Prijsindex bestaande koopwoningen (links) Aantal verkochte woningen (rechts)
Overdrachtsbelasting
Nieuwe hypotheekregels
10-12-2014 21
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
jan-
06
mei-0
6
sep-
06
jan-
07
mei-0
7
sep-
07
jan-
08
mei-0
8
sep-
08
jan-
09
mei-0
9
sep-
09
jan-
10
mei-1
0
sep-
10
jan-
11
mei-1
1
sep-
11
jan-
12
mei-1
2
sep-
12
jan-
13
mei-1
3
sep-
13
jan-
14
mei-1
4
sep-
14
Andere particuliere opdrachtgevers
Overheid en woningcorporaties
Bouwers voor de markt
Bouwvergunningen woningbouw 12 mnd. voortschr. naar type opdrachtgever (aantal nieuwbouwwon.)
Bron: CBS; t/m september 2014
66.549
4.483
6.470
23.023
Totaal: 33.976
Vergunningen woningbouw (12 maanden voortschrijdend)
10-12-2014 22
Bron: CBS; t/m september 2014
05.000
10.00015.00020.00025.00030.00035.00040.00045.000
Bouwers voor de markt
aantal huurwoningen aantal koopwoningen
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
Overheid en woningcorporaties
aantal koopwoningen aantal huurwoningen
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
Andere particuliere opdrachtgevers
aantal huurwoningen aantal koopwoningen
10-12-2014 23
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.0002
01
1 ja
nu
ari
20
11
ma
art
20
11
me
i
20
11
ju
li
2011 s
epte
mber
20
11
no
ve
mb
er
20
12
ja
nu
ari
20
12
ma
art
20
12
me
i
20
12
ju
li
2012 s
epte
mber
20
12
no
ve
mb
er
20
13
ja
nu
ari
20
13
ma
art
20
13
me
i
20
13
ju
li
2013 s
epte
mber
20
13
no
ve
mb
er
20
14
ja
nu
ari
20
14
ma
art
20
14
me
i
20
14
ju
li
2014 s
epte
mber
huur
koop
Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; Nederland)
10-12-2014 24
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
2011 januari
2011 a
pri
l
2011 juli
2011 o
kto
ber
2012 januari
2012 a
pri
l
2012 juli
2012 o
kto
ber
2013 januari
2013 a
pri
l
2013 juli
2013 o
kto
ber
2014 januari
2014 a
pri
l
2014 juli
Regio Noord huurkoop
Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio Noord)
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
2011 januari
2011 a
pri
l
2011 juli
2011 o
kto
ber
2012 januari
2012 a
pri
l
2012 juli
2012 o
kto
ber
2013 januari
2013 a
pri
l
2013 juli
2013 o
kto
ber
2014 januari
2014 a
pri
l
2014 juli
Regio Oost huur
koop
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2011 januari
2011 a
pril
2011 juli
2011 o
kto
ber
2012 januari
2012 a
pri
l
2012 juli
2012 o
kto
ber
2013 januari
2013 a
pri
l
2013 juli
2013 o
kto
ber
2014 januari
2014 a
pril
2014 juli
Regio West huur
koop
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
2011 januari
2011 a
pri
l
2011 juli
2011 o
kto
ber
2012 januari
2012 a
pri
l
2012 juli
2012 o
kto
ber
2013 januari
2013 a
pri
l
2013 juli
2013 o
kto
ber
2014 januari
2014 a
pri
l
2014 juli
Regio Zuid huurkoop
10-12-2014 25 10-12-2014 25
Bouwvergunningen woningbouw naar type opdrachtgever
Aantal vergunde woningen eerste negen maanden
2012 2013 2014
Bouwers voor de
markt 14.720 10.087 17.683
Overheid en
woningcorporaties 8.950 5.061 4.586
Andere particuliere
opdrachtgevers 3.497 2.817 3.488
Totaal 27.167 17.965 25.757
Bron: CBS
10-12-2014 26 10-12-2014 26
Bouwvergunningen woningbouw naar type opdrachtgever
Index 2011=100 Aantal vergunde woningen eerste zes maanden
2012 2013 2014
Bouwers voor de
markt 100 69 120
Overheid en
woningcorporaties 100 57 51
Andere particuliere
opdrachtgevers 100 81 100
Totaal 100 66 95
Bron: CBS
10-12-2014 27 10-12-2014 27
Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen) 2005-2016
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
36.50039.900
47.250
prognose 2014-IV
prognose 2014-III
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®
10-12-2014 28 10-12-2014 28
Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen) 2005-2016
2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®
10-12-2014 29
Woningbouw 2006 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
Utiliteitsbouw
• Ondanks lichte daling aanbod blijft
kantorenbouw komende jaren dalend
– Daling aanbod door meer sloop en transformatie,
weinig nieuwbouw
• Herstel bij hallen en loodsen (stijgende vraag
moderne magazijnen)
• Nieuwbouw hallen en loodsen met kantoor
bereikt dit jaar dieptepunt
10-12-2014 31
Utiliteitsbouw
• Bouw schuren en stallen vertoont dalende trend
• Dit jaar grootste daling scholenbouw, daarna
beperkte krimp
– Stabilisatie in 2016
– Meer woningbouw, meer kinderen
• Herstel bouw voor de zorgsector komt in zicht
– Nieuwe manier van financieren, mantelzorg, alleen
ernstig hulpbehoevenden nog naar verzorgingshuis
10-12-2014 32
10-12-2014 34
Kantoren 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 35
Hallen en loodsen 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 36
Bedrijfshallen met kantoor 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 37
Agrarische sector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
(schuren en stallen)
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 38
Onderwijssector (Scholen) 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak
0
100
200
300
400
500
600
700
800prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 39
Zorgsector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
prognose 2014-IV prognose 2014-III
In m2 * 1.000
10-12-2014 40
Utiliteitsbouwproductie 2012 – 2016 verandering t.o.v. vorig jaar
Vaste prijzen
2012 2013 2014 2015 2016
Hallen en loodsen 1% -18% 18% 18% 13%
Kantoren -18% -22% -28% -25% -15%
Bedrijfshal met kantoor -2% -14% -2% 1% 6%
Schuren en stallen 2% -5% -4% -5% -7%
Scholen -1% 4% -7% -3% 0%
Gezondheidszorg -14% -13% -9% -15% 3%
Totaal Buildsight® -7% -12% -6% -5% 2%