bukinan di tèstamènt bieu bo beibel

40
Bo Beibel Bo Beibel Bukinan di Tèstamènt Bieu

Upload: others

Post on 01-Aug-2022

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Bo Beibel

Bo Beibel Bukinan di Tèstamènt Bieu

Page 2: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Tarea siman pasa

• Repasá lès 3

• Prepará lès 4

• Memorisá Sofonias 3:17 – SEÑOR bo Dios ta meimei di bo, un guerero viktorioso. E lo

regosihá den bo ku alegria, E lo ta ketu den Su amor, E lo regosihá den bo ku gritu di alegria.”

Page 3: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Tarea siman pasa

• Skohe un di e bukinan ku nos a studia awe.

• Resumí e buki riba ¼ pa ½ A4.

–Autor

–Personahe importante

–Historia resumí

Page 4: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Bukinan di Lei / Bukinan di Moises

• Pentateutiko ta nifiká “5 Buki”

• Moises a skibi e 5 bukinan aki

• E ta kubri un periodo di 2500 aña

• E ta pone énfasis riba kon Dios a atendé ku humanidat

• E ta pone e fundeshi pa e historia di salbashon

Lei

Genesis Eksodo Levitiko Numbernan Deuteronomio

Page 5: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E 12 bukinan ku ta sigui ta duna historia di e nashon Hudiu

• Nan ta duna detaye kon Dios a atendé ku hende individual i henter e nashon

• Nan ta yega na mas o ménos un tersera parti di Tèstamènt Bieu

Historia

Yozue Huesnan Ruth 1 i 2 Samuel 1 i 2 Reinan 1 i 2 Kronikonan Esdras Nehemias Ester

Page 6: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Lei (5)

Genesis Eksodo Levitiko Numbernan Deuteronomio

Historia (12)

Yozue 1 i 2 Kronikonan Huesnan Esdras Ruth Nehemias 1 i 2 Samuel Ester 1 i 2 Reinan

Page 7: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Lei (5) Historia (12) Poesia (5) Profetanan mayor (5)

Profetanan menor (12)

Genesis Eksodo Levitiko Numbernan Deuteronomio

Yozue Huesnan Ruth 1 i 2 Samuel 1 i 2 Reinan 1 i 2 Kronikonan Esdras Nehemias Ester

Job Salmonan Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Isaias Yeremias Lamentashon Ezekiel Daniel

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 8: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Tin hopi buki den Beibel ku ta kontené pasashinan poétiko

• Tin 5 buki spesífiko ku ta wòrdu klasifiká komo Poesia

• Poesia Hebreo ta diferente for di poesianan ku nos konosé awor (Estilo i Struktura)

Poesia (5)

Job Salmonan Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 9: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Job ta un poema dramátiko tokante sufrimentu i eventualmente rekompensa di un hòmber hustu.

• No ta sigur ta ken a skibi e buki aki. Tin ta pensa ku ta Job mes. Otro ta pensa ku ta Moises.

Poesia (5)

Job Salmonan Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 10: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Esaki ta e buki di himno i orashon di Beibel

• E Pueblo di Dios a kolektá i uza e poemanan aki den nan alabansa

• Den e salmonan bo por topa diferente parti di loke nos a lesa den e bukinan di Lei i Historia

Poesia (5)

Job

Salmonan Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 11: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E 3 bukinan aki a wòrdu skibí dor di Salomon

• E ta wòrdu konsiderá komo un herensia ku e hòmber di mas sabí a laga atras

Poesia (5)

Job Salmonan

Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 12: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Buki di sabiduria

• Skibí dor di Salomon (yu di David) kual tabata e di 3 Rei di Israel

• Un di e versíkulonan ku ta resaltá ta: Prov 1:7 – E temor di SEÑOR ta e prinsipio di

konosementu; bobonan ta despresiá sabiduria i instrukshon.

• Prov 1:1-6 ta bisa klaramente e propósito di e buki di provèrbio

Poesia (5)

Job Salmonan

Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 13: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• 1.E proverbionan di Salomon, yu hòmber di David, rei di Israel:

• 2.pa konosé sabiduria i instrukshon, pa diserní e dichonan di komprendementu,

• 3.pa risibí instrukshon den kondukta prudente, hustisia, huisio i rektitut;

Poesia (5)

Job Salmonan

Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 14: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• 4.pa duna prudensia na e simpelnan, konosementu i disernimentu na e hobennan—

• 5.un hende sabí lo tende i lo oumentá su konosementu, i un hende di komprendementu lo atkirí bon konseho—

• 6.pa komprendé proverbio i parábola, palabranan di e sabínan i nan charadanan.

Poesia (5)

Job Salmonan

Proverbionan Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 15: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Testimonio di Salomon tokante kon bashí bida ta sin Dios

• Plasernan, rikesanan, logronan i poder no por satisfasé

• Hende a wòrdu kreá pa sirbi Dios

Poesia (5)

Job Salmonan Proverbionan

Predikador E Kanto di tur Kanto

Page 16: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Kanto di tur kanto ta manera un opera (Un kansion dramátiko)

• Ta konta di e amor entre brùit i brùidehòm

Poesia (5)

Job Salmonan Proverbionan Predikador

E Kanto di tur Kanto

Page 17: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Ora Dios kier a komuniká direktamente ku Su pueblo, hopi biaha E tabata uza profetanan

• Profetanan tabata proklamá e mensahe di Dios papiá óf skibí

• E palabra mayor ta pa motibu di:

– E largura di e bukinan

– E ministerio largu

– E influensia grandi

Profetanan mayor (5)

Isaias Yeremias Lamentashon Ezekiel Daniel

Page 18: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Isaias

Page 19: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Isaias ta wòrdu konsiderá komo e profeta mas grandi den historia

• E promé parti di e buki e ta profetisá e koutiverio di e nashon hebreo

• E di dos parti di e buki e ta profetisá un mensahe di speransa

• 700 aña promé ku Kristu a nase, Isaias a profetisá di Hesus Su nasementu, Su morto i Su resurekshon

Profetanan mayor (5)

Isaias Yeremias Lamentashon Ezekiel Daniel

Page 20: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Yeremias & Lamentashon

Page 21: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Yeremias a skibi e 2 bukinan aki

• Yeremias tambe a skibi tokante di koutiverio di e nashon Hebreo i a menshoná ku esaki lo dura 70 aña

(Yer 25:11)

• El a trese tambe un mensahe di speransa

• El a skibi tambe ku e pueblo lo bolbe bèk for di eksilio (Yer 25:12)

Profetanan mayor (5)

Isaias

Yeremias Lamentashon Ezekiel Daniel

Page 22: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Yeremias a mira hopi profesia kumpli den e destrukshon di Herusalem. El a deskribí esaki den 5 poema tristu ku awe nos konosé komo e buki di Lamentashon

Profetanan mayor (5)

Isaias

Yeremias Lamentashon Ezekiel Daniel

Page 23: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Durante e promé atake di Babilonia kontra Israel, nan no a destruí tur kos ahinda pero nan a bai ku un grupo grandi di hebreonan hiba nan koutiverio. Ezekiel tabata un di esnan den e promé grupo ku a wòrdu hibá Babilonia

• Ezekiel a profetisá na e Hebreonan durante nan 70 aña di koutiverio na Babilonia

Profetanan mayor (5)

Isaias Yeremias Lamentashon

Ezekiel Daniel

Page 24: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E promé parti di e buki (1-6) ta konta di Daniel i su 3 amigunan. Nan tur tabata forma parti di e famia real, desendiente di David.

• E di dos parti ta konta tokante Daniel su vishonnan tokante futuro (7-12)

Profetanan mayor (5)

Isaias Yeremias Lamentashon Ezekiel

Daniel

Page 25: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E promé 9 profetanan a biba promé ku koutiverio

• E 3 último profetanan a biba den e époka despues di koutiverio

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 26: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Hoseas a prediká tokante e amor di Dios pa Su pueblo.

• Dios Su amor pa Su peublo ta wòrdu kompará ku un esposo ku tin un esposa infiel.

• Hosea a ilustrá e amor aki dor di pordoná su mes esposa ku tabata infiel.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 27: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Den e promé parti di e buki Yoel ta profetisá tokante huisio di Dios.

• Den e di dos parti Yoel a profetisá tokante e dramamentu di Spiritu Santu.

– Yoel 2:28

– I lo sosodé despues di esaki ku lo Mi basha Mi Spiritu riba henter humanidat; i boso yu hòmbernan i yu muhénan lo profetisá, boso ansianonan lo soña soñonan, boso hobennan lo mira vishonnan

Profetanan menor (12)

Hoseas

Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 28: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Amos tabata un wardadó di karné

• Dios a mandé kapital di Israel pa prediká kontra inhustisia sosial

• El a spièrta e hendenan di e hustisia benidero kontra piká

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel

Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 29: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Abdias ta buki mas kòrtiku di tèstamènt bieu

• Abdias a profetisá huisio kontra e pais di Edom

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos

Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 30: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E mensahe di salbashon ta pa tur hende

• Yonas a haña direkshon serka Dios pa bai Ninive (kual tabata un pais poderoso i kruel. nan tabata un di e enemigunan mas grandi di e pueblo di Dios.

• E buki di Yonas ta un tiki diferente for di e otro profetanan. E buki ta konta e historia di Yonas i no ta papia hopi tokante e mensahe di Yonas.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias

Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 31: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Mikeas a biba den e mesun tempu Isaias i Hoseas.

• Gran parti di e buki ta papia tokante Dios Su huisio kontra Israel.

• Tambe e ta profetisá speransa pa futuro dor di su mensahe di Dios Su amor pa Su pueblo.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas

Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 32: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Nahum a profetisá di destrukshon di Ninive.

• Mas o ménos 100 aña anterior e profeta Yonas a prediká e mensahe di arepentimentu na e pueblo di Ninive i e pueblo a skucha e mensahe di Dios i a bira for di maldat. Pero ku tempu nan a bolbe bèk den nan maldat.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas

Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 33: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Habakuk i Sofonias tambe a atverti tokante derota nashonal i koutiverio si e pueblo no arepenti.

• E pueblo no a arepenti i nos ta mira ku e pueblo a wordu derota i e bai babilonia den koutiverio

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum

Habakuk Sofonias Hagai Zakarias Malakias

Page 34: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• E historia di Hagai i Zakarias tabata den e tempu despues di koutiverio

• Nan tabata enkurashá e pueblo pa rekonstruí e tèmpel di Dios

• Zakarias a profetisá tambe ku “E Rei ta biniendo”. Den e buki di Zakarias bo por mira detayenan di e bida di Hesus. Esaki tabata 500 aña promé ku Hesus.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias

Hagai Zakarias Malakias

Page 35: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Malakias ta e último buki di testamènt bieu.

• Esaki tabata mas o ménos 400 aña promé ku nasementu di Hesus.

• El a konfrontá e pueblo ku nan pikánan i a duna e mensahe pa nan rekonsiliá ku Dios. El a duna un mensahe di pordon.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias

Malakias

Page 36: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

• Malakias a papia klaramente tokante dunamentu di e désimo parti di bo entrada na e kas di Dios.

• Malakias 3:10

– Trese henter e diesmo den mangasina, pa por tin kuminda den Mi kas, i poneMi na prueba awor den esaki," e SEÑOR di ehérsitonan ta bisa, "si Mi lo no habri pa boso e bentananan di shelu, i basha asina tantu bendishon, ku boso lo no tin sufisiente lugá pa konten'é.

Profetanan menor (12)

Hoseas Yoel Amos Abdias Yonas Mikeas Nahum Habakuk Sofonias Hagai Zakarias

Malakias

Page 37: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel
Page 38: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Tarea

• Repasá Lès 1 te ku 4

• Prepará pa tarea

– Memorisá e versíkulonan di e lèsnan anterior

– Konosé e repartishon di e bukinan di tèstamènt bieu

• Memorisá Prov 1:7

– E temor di SEÑOR ta e prinsipio di konosementu; bobonan ta despresiá sabiduria i instrukshon.

Page 39: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel

Bo Beibel

Bo Beibel

Page 40: Bukinan di Tèstamènt Bieu Bo Beibel