buneba 2 -...
TRANSCRIPT
buneba 2
maswavleblis wigni
giorgi kvantaliani
lela miqiaSvili
3
ùò íï ìòü ñ âï ë þï
me o re kla sis bunebis sa xel mZRva ne lo Sedgeba maswavleblis wignis, moswavlis wignisa da moswavlis rveulisagan. igi, Zi ri Ta dad, ima ve kon cef ci a sa da prin ci peb zea age bu li, rac sa fuZ vlad edo pir ve li kla sis sa xel mZRva ne los.
me o re klas Si Se sas wav li Te ma ti ka na wi lob riv agrZelebs im Tematikas, rac pir vel klas Si iyo, oRond aq igi gaR rma ve bu li da gav rco bi lia. amas gar da, Se mo dis axa li Te me bic. Te ma ti ka efuZ ne ba me o re kla sis stan darts bu ne bis mety ve le ba Si. sul sa xel mZRva ne lo Si war mod ge ni lia 14 sas wav lo Te ma. me o re klasSi, ise ve ro gorc pir vel Si, bu ne bis mety ve le bas erov nu li sas wav lo geg mis mi xed viT eT mo ba 2 kvi re u li saaTi. wignSi Se mo Ta va ze bu li zo gi er Ti gak ve Ti li, mxo lod maswavleblis saxelmZRvaneloSia. aman maswav le be li ar un da da ab ni os, vi na i dan mas wav leb lis wig nSi yve la gak ve Ti lis de ta lu ri aR we ra (sce na ri) Tan mim dev ru lad aris mo ce mu li.
mos wav lis sa xel mZRva ne los age bu le ba ase Ti a: Ti To e ul gak ve Tils eT mo ba ori gaS li li gver di. gak ve Ti li Zi ri Ta dad age bu lia sa var ji So Ta sis te ma ze, ami tom in struq ci eb Si pir da pir miv mar TavT mos wav le s da va va lebT, rac un da ga a ke Tos (ma ga li Tad: ~da ak vir di am su ra Tebs da upa su xe kiTx vebs; Seadare; gaixsene~). am sa var ji So e bis Se sas ru leb lad mos wav les zog Sem Txve va Si das Wir de ba moswavlis rveulSi Ca xat va, Ca we ra an ga fe ra de ba; zog Sem Txve va Si ki da nar Tis fur cle bi dan na xa te bis amoW ra da imave rveulSi Ca we be ba.
mra val fe ro va ni da va le be bis ukeT aR saq me lad SemoRebulia sxvadasxva simboloebi, romlebic moswavlis wignis pirvelive gverdze aris aRwerili.
zo ga dad, mas wav le be li un da eca dos, swav le ba swav lis pro ce si Zi ri Ta dad gak ve Ti lis dro iT Se mofar glos, anu – ma sa la gak ve Til ze ve Se as wav los mos wav le ebs, Sin ki sko la Si nas wav lis ga meore ba da ganmtki ce ba un da mox des. ase rom, sa Si nao da va le be bi mas wav le bel ma ima ze me ti ar un da mis ces mos wav le ebs, rac sa xel mZRva ne lo Sia gaT va lis wi ne bu li. me tic, Tu sa gak ve Ti lo dro Si Ca e te vi an, sa sur ve lia mo cemu li da va le be bis Ses ru le ba klas Si ve mox des an klas Si da iwy os da Sin da am Tav ron. yo ve li axa li gak veTi lis da sawy is Si un da mox des sa Si nao da va le be bis mi mo xil va, ana li zi da uxe Si Sec do me bis gas wo re ba.
aR sa niS na vi a, rom sa xel mZRva ne lo Si Zi ri Ta dad sas wav lo in for ma ci as na xa te bi da ilus tra ci e bi iZ le va (vrce li Txro bi Ti sa kiTx a vi teq ste bi me o re klas Si TiTqmis ar gvxvde ba), xo lo Tan dar Tu li mok le in struq ci e bi da kiTx ve bi, uz run vel yo fen mos wav le Ta aq ti ur Car Tvas sas wav lo pro ces Si, aC veven maT da mo u ki de bel fiq rsa da az rov ne bas. da va le ba Ta da sa var ji So Ta di di na wi li ex ma re ba mas wav lebels bav Sve bis yu radR e ba war mar Tos bu ne bis sag ne bi sa da mov le ne bis sxva das xva Ta vi se bu re be bis ga movle ni sa ken da es ukanaskneli Tavad bavSvs ~aR mo a Ce ni nos~. kiTx ve bi sa da da va le be bis me o re jgu fi mo iTxovs ori an me ti su ra Tis ur Ti er TSe da re bis, msgav se ba gan sxva ve be bi sa da ur Ti er Tkav Si re bis dad ge nas.
gar kve u li una re bi sa da gan wyo ba da mo ki de bu le be bis Seq mna zea ori en ti re bu li garkveuli gak ve Tilebi. xSirad xde ba nas wav li Te mis ga me o re ba, an zo gi erT as peq tze aq cen ti re ba da ref leq si re ba. gak veTi leb ze gan sa kuT re bu li yu radR e ba eT mo ba wyvi leb sa da jgu feb Si mu Sa o bas, amas garda, xSirad aris, iseTi sakiTxebi, romlebic moswavleTa usafrTxoebas, maT higienur, emociur Tu socialur aRzrdas emsaxureba.
44
uk leb liv yve la gak ve Ti li un da dam Tav rdes mok le das kvne bi Ta da Se ja me biT, sa dac aR niS nu li iq neba, Tu ra is wav les, ra Se de gebs mi aR wi es, ra axa li sity ve bi aiT vi ses. Se ja me bi sas, sa sur ve li a, da fiq sirdes kav Si re bi wi na da mom dev no gak ve Til Tan, mox des zo gi er Ti (ar se bi Ti) nas wav li ma sa lis ga me o re ba.
56 kvi ris gav lis Sem deg mas wav le bel ma er Ti gak ve Ti li un da da uT mos gan vli li ma sa lis Se mow meba sa da Se fa se bas. amis Tvis mas wav leb lebs vTa va zobT spe ci a lu rad Se mu Sa ve bul te stebs, rom le bic moswavlis rveulSi aris mo Tav se bu li. Ta vi si ga moc di le bis mi xed viT mas wav le bels da ma te biT Se uZ lia Se mow me bis sxva for me bic ga mo i ye nos.
III.qve moT gTa va zobT sas wav lo Te me bis Ca mo naT vals kvi re bis mi xed viT. Ti To e u li gak ve Ti lis da sa Ta
u re ba ki mos wav lis sa xel mZRva ne los sar Cev Si iq ne ba mo ce mu li.1. sxeulis agebuleba2. zrdaganviTareba 3. varjiSi da jansaRi cxovreba 4. cxovelebi, frinvelebi,qvewarmavlebi 5. mcenareebi 6. amindi da weliwadis droebi 7. wyali bunebaSi 8. haeri 9. Zala da moZraoba 10. Cemi skola 11. usafrTxoebis sadarajoze 12. dedamiwa 13. adamiani da garemo 14. saqarTvelo Cemi samSobloa
55
rogor SevafasoT moswavle?
erovnuli saswavlo gegmis mixedviT swavlebis I safexurze (14 klasebSi), niSniT Sefaseba ar aris rekomendebuli. Tumca es sulac ar niSnavs, rom saerTod ar xdeba moswavleTa Sefaseba. piriqiT, uniSno Sefasebisas, vfiqrobT, gacilebiT meti SesaZleblobebia moswavleTa codnisa da SemoqmedebiTobis warmosaCenad.
Cveni azriT, moswavleebi, sasurvelia SevafasoT im miznebidan gamomdinare (codna, unarCvevebi, damokidebuleba), romelsac saerTod am sagnis swavleba moiazrebs da im konkretuli (lokaluri) miznebis mixedviT, romlis miRwevasac uSualod gakveTilze vgegmavT (anu swavlebis procesSi vafasebT imas, Tu rogor gaarTva moswavlem Tavi konkretul davalebebs).
maswavlebelma winaswar unda icodes, ra kriteriumebis mixedviT Seafasos moswavle. am kriteriumebSi dawvrilebiT unda aisaxos moswavlis mier sagnis SeswavlaaTvisebis done da xarisxi.
moswavleTa individualuri Sefaseba unda xdebodes xSirad da sxvadasxva mimarTulebiT. igi unda eyrdnobodes maswavleblis TiToeul moswavleze dakvirvebis Sedegad dagrovil monacemebs.
SesaZloa, Sefaseba moxdes Semdegi kriteriumebis gaTvaliswinebiT: • ramdenad sworad amoicnobs da asaxelebs moswavle sagnebsa Tu movlenebs;• ramdenad mkafiod SeuZlia mas azris Camoyalibeba;• msgavsi da gansxvavebuli niSnebis mixedviT sagnebis an movlenebis dajgufeba;• cxrilebisa da diagramebis SedgenaSevseba;• Sesaswavl sakiTxTan mimarTebaSi adekvaturi kiTxvebis Camoyalibeba;• prezentacia – codnisa da unarebis warmoCena;• logikuri daskvnebis gamotana.Cven vTvliT, rom `sagnebis amocnoba da dasaxeleba~ moswavlis codnis xarisxis SedarebiT dabali,
I donis maCvenebelia; ufro maRali, II donis kriteriumebia `azris mkafiod Camoyalibeba~, `sagnebisa da movlenebis
dajgufeba~ da `prezentacia~;yvelaze maRali, III donis kriteriumebia `cxrilebis (diagramebis) Sevseba~, `adekvaturi kiTxvebis
Camoyalibeba~ da `logikuri daskvnebis gamotana~.amasTan igulisxmeba, rom yoveli momdevno done, iTvaliswinebs wina donis kriteriumebis moTxovnebsac.gamocdilebam gvaCvena, rom wyvilebsa da jgufebSi Sesrulebuli aqtivoba xels uwyobs moswavlee
bSi TanamSromlobis Cvevis gamomuSavebas. amgvari muSaobis dros moswavleebi swavloben: erTmaneTis mosmenas, sxvisi azris gaziarebas, kritikul, SemoqmedebiT da logikur azrovnebasa da Sefasebas, sakuTari azris gamoTqmadasabuTebas da a.S. isini eCvevian funqciebis ganawilebasa da drois racionalur gamoyenebas.
jgufuri aqtivoba muSaobis is formaa, romlis drosac sxvadasxva SesaZleblobis mqone bavSvebs saSualeba eZlevaT erTad akeTon saerTo saqme, gainawilon funqciebi, ipovon Tavisi adgili: xatavs is moswavle, romelsac es ukeT gamosdis, wers is, visac lamazi kaligrafia aqvs, Txzavs is – visac kargi fantaziis unari aqvs da a.S. sworad warmarTuli da ganawilebuli saerTo saqme ki, jgufis warmatebisa da kargi swavlis sawindaria..
maswavlebelma jgufuri muSaobis Sefasebis dros, sasurvelia, dadebiT mxareebze moaxdinos aqcentireba: zogs wera ufro exerxeba, zogs – kiTxva, zogs – xatva. maswavlebelma Sefasebisas ar unda gaamaxvilos yuradReba imaze, rac bavSvs ar gamosdis. piriqiT, man yovelTvis unda aRniSnos is Rirseba, rac moswavles gansakuTrebulad warmoaCens. amiT igi stimuls miscems mas ukeT akeTos saqme, ukeT iswavlos, magaliTis mimcemi gaxdes sxvebisTvis... sabolood ki yovelive es xels Seuwyobs bavSvebis TviTdamkvidrebasa da sakuTar SesaZleblobebSi darwmunebas.
maswavlebels winaswar unda hqondes gansazRvruli jgufuri namuSevrebis Sefasebis forma. jgufuri muSaobis dros sasurvelia bavSvebma Tavad Seafason sxva jgufis namuSevrebi. prezentaciis msvlelobisas, aucilebelia, jgufis mier warmodgenili namuSevari gaikras dafaze da mieweros Sesabamisi jgufis nomeri. raTa moswavleebs saSualeba mieceT Seafason erTmaneTis namuSevari: TiToeuli moswavle asaxelebs misi azriT saukeTeso jgufur namuSevars (garda Tavisi jgufisa) da asabuTebs, ratom fiqrobs ase. yoveli gamomsvlelis azrs maswavlebeli dafaze, jgufis nomerTan, afiqsirebs + niSniT. plusebis raodenoba gamoavlens gamarjvebul jgufs.
SesaZloa, maswavlebelma SemoiRos Sefasebis erTiani pirobiTi niSnebi (mze, varskvlavi, momRimari kacuna da a.S.) an gamoiyenos iseTi xerxi, rogoricaa mokle komentari. am SemTxvevaSi maswavlebeli saTiTaod (sityvierad an werilobiT) afasebs TiToeuli moswavlis mier Sesrulebul namuSevars (tests, sqemas, aplikacias, Canaxats da a.S.). mas SeuZlia TiToeul namuSevars gaukeTos mokle minaweri, sadac laparaki iqneba Sesrulebuli samuSaos Rirsebebze da naklovanebebze. sasurvelia iqve micemul iqnas saWiro rCevebic:
6
magaliTad: – TaTia! Sen warmatebiT gaarTvi Tavi tests. yuradRebiT gaecani testSi mocemul yvela pirobas,
damoukideblad imuSave da SeZeli yvela sakiTxis sworad Sevseba. yoCaR!– giga! Sen kargad Seasrule davaleba. Tumca vfiqrob, dro rom ar dagekarga, moaswrebdi kidev
erTxel gadagexeda testisTvis. mjera, Tavadve aRmoaCendi Secdomas me9 punqtSi da SeZlebdi swori pasuxis gacemas. girCev ufro yuradrebiT waikiTxo xolme davalebis piroba, ase met warmatebas miaRwev. Seni didi imedi maqvs!
amgvari Semajamebeli komentari sasurvelia, maswavlebelma TiToeul moswavles semestris dasrulebis drosac dauweros, sadac igi daaxasiaTebs moswavlis muSaobas mTeli semestris ganmavlobaSi da miscems rCevebs sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad. sasurvelia, maswavlebelma Tavi Seikavos mkveTrad uaryofiTi Sefasebisagan, raTa ar daukargos moswavles sakuTari Tavisa da SesaZleblobebis rwmena. amis sapirispirod ufro efeqturi iqneba moswavleebs SevTavazoT muSaobis gaumjobesebis gzebi, win wamovwioT, davarwmunoT isini TavianT SesaZleblobebSi, CavusaxoT rwmena da ramdenadac SesaZlebeli iqneba, gavamxnevoT, wavaxalisoT xolme.
SesaZloa skolam Tavad SeimuSaos da SemoiRos erTiani pirobiTi niSnebi gansakuTrebuli warmatebis aRsaniSnavad, an maswavlebelma Tavad daadginos Sefasebis sqema. gTavazobT Sefasebis martiv sqemas:
saxeli, gvari misaRwevi Sedegi misaRwevi Sedegi misaRwevi Sedegi misaRwevi Sedegi
1 ............................... 2 ............................... 3 ............................... 4 ...............................
1 saba zaaliSvili srulad dafara srulad dafara nawilobriv dafara srulad dafara
2 mariam Coxeli srulad dafara saWiroebs gaumjobesebas srulad dafara nawilobriv dafara
Sefaseba xdeba Semdegi gradaciiT: srulad dafara/aiTvisa; nawilobriv dafara; saWiroebs gaumjobesebas.
testi, Sefasebis erTerTi formaa, romelic saSualebas gaZlevT SeityoT, Tu rogor aiTvisa klasis TiToeulma moswavlem esa Tu is Tema, ra unarCvevebi gamoumuSavdaT ama Tu im aqtivobis Sesrulebis dros da ra damokidebuleba CamouyalibdaT ganxiluli sakiTxebis irgvliv. testi ara marto Teoriuli codnis Semowmebas isaxavs miznad, igi moswavlis damoukidebeli muSaobis unarCvevebis gamovlenis erTgvari saSualebacaa.
tes te bis Se mow me ba ama ve gak ve Til ze un da mox des, mas Sem deg, rac yve la mos wav le da am Tav rebs sa muSa os. mas wav le be li jer erT tests kiTx u lobs (an mos wav les akiTx ebs), bav Sveb Tan er Tad msje lobs da swor pa suxs ad gens, Sem deg me o re tes tze ga da di an da a. S. Sem cdo me bi mos wav le eb ma Tavad un da Ca as woron. am de nad mTel am pro cess – tes te bis Sev se bas, Se mow me ba sa da Cas wo re bas mTe li is er Ti gak ve Ti li da eT mo ba.
ra Tqma un da, me o re klas Si, sa dac mos wav le ebs tes tze mu Sa o bis ga moc di le ba ara aqvT, Ta vi dan rTuli da xan grZli vi iq ne ba tes tze mu Sa o bis pro ce si. al baT, ro gorc we si, bev ri Se kiTx vac ga uC nde baT. mag ram vfiq robT, maT Tvis ma inc sa xa li so da mrav lis mom ce mi un da iyos mu Sa o bis es for ma.
7
2. detaluri komentarebi moswavlis wignis TiToeul struqturul elementTan (Tavi, paragrafi, Tema) da mis
Semadgenel nawilebTan dakavSirebiT
II klasis `bunebis~ saxelmZRvanelo moicavs 14 Temas da 62 gakveTils. erovnuli saswavlo gegmis mixedviT II klasSi `bunebas~ mTeli wlis ganmavlobaSi, kviraSi 2 saaTi eTmoba. maswavlebels saxelmZRvanelos Sinaarsidan gamomdinare rCeba sarezervo dro, romelsac sxvadasxva aqtivobisa da damoukidebeli samuSaosTvis gamoiyenebs.
saxelmZrvanelos Sinaarsi SesabamisobaSia erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebul misaRwev Sedegebsa da indikatorebTan.
pirveli klasisgan gansxvavebiT, moswavleebi saxelmZRvaneloSi aRar muSaoben. TiToeuli gakveTili, ZiriTadad, moicavs or gaSlil gverds da Sedgeba teqstisgan, ilustraciebisgan da davalebisgan. es davalebebi ZiriTadad gaTvaliswinebulia gakveTilze samuSaod, Tumca, zog SemTxvevaSi SeiZleba maTTvis arasagakveTilo drois daTmobac (klasgareSe samuSao, samuSaos Sin dasruleba...) aqve mocemulia SekiTxvebi da rubrika: `es sainteresoa~ an `daimaxsovre~.
axali terminebi teqstSi gansxvavebuli (muqi) SriftiTaa gamoyofili, rac aadvilebs maTze yuradRebis gamaxvilebas da maT gaazrebadamaxsovrebas. axali sityvebisTvis moswavlis rveulSi aris Sesabamisi rubrika `sityvebis yuTi~.
maswavleblis samuSao wignSi, yvela gakveTili detalurad aris aRwerili, rac saSualebas miscems maswavlebels, kargad gaerkves swavlebis meTodikaSi, advilad dagegmos da gaiazros Casatarebeli gakveTilis msvleloba.
ilustraciebi (naxatebi, fotosuraTebi, sqemebi da a.S. TavianTi warwerebiT) umniSvnelovanes rols asrulebs codnis aqtiurad gadacemis procesSi. maTi mniSvneloba imdenad didia, rom zogjer ilustraciebs meti adgili ukavia wignSi, vidre teqstebs.
maswavlebelma unda miaCvios bavSvebi ilustraciebze dakvirvebasa da muSaobas, teqstidan da ilustraciebidan miRebuli informaciis erTmaneTTan dakavSirebas. ilustraciebze muSaoba amaRlebs mocemuli masalis Segnebulad aTvisebis dones, exmareba moswavleebs sagnebis erTmaneTTan SedarebaSi.
naTelia, rom ilustraciebis zomebi da raodenoba marto yuradRebis misapyrobad ar unda iyos saxelmZRvaneloSi; maT garkveuli saswavlo funqcia akisriaT da SeiZleba uSualod teq stis monakveTis ilustrirebas axdendnen an damoukidebeli informaciis matarebelni iyvnen.
pirvel SemTxvevaSi, roca ilustracia teqstis Sinaarss xdis TvalsaCinos, misi arseboba gamarTlebulia, Tuki:
– ilustracia odnav mainc iZleva iseT informacias, romelic ar aris teqstSi;– mis gareSe garTuldeboda Sinaarsis gageba;– mosaxerxebelia misi saswavlo procesSi CarTva da gamoyeneba;– dawyebiTi klasis saxelmZRvaneloSi aqvs esTetikurTvalsaCino xasiaTi;meore SemTxvevaSi saqme gvaqvs iseTi tipis ilustraciebTan, romlebic damoukidebeli informaciis
matareblebi arian:– maT gareSe SeuZlebelia Sinaarsis srulad gageba;– aucilebelia maTi saswavlo procesSi CarTva da gamoyeneba;maswavlebels SeuZlia Tavisi Sexedulebisamebr individualurad SesTavazos zogierT moswav
les maTi gamoyeneba. moswavlis saxelmZRvaneloSi orive tipis ilustraciebi isea gadmocemuli, rom SesaZlebelia maTze srulyofilad dakvirveba da analizi.
maswavlebels SeuZlia ar Semoifarglos saxelmZRvaneloSi arsebuli ilustraciebiT, bevri sailustracio masalis moZieba SeiZleba JurnalgazeTebSi, sareklamo bukletebSi, internetSi yoveldRiuri moxmarebis produqtebis etiketebsa da a.S. sailustracio masalis (vTqvaT, kolaJis) momzadebaSi xalisiT erTvebian Tavad moswavleebi, rac Segnebulad swavlasa da masalis damaxsovrebas uwyobs xels. magaliTad, aris gakveTilebi, sadac moswavleebi Tavad qmnian TvalsaCinoebebs: sxvadasxva mcenaris foTliT, qerqiT, nayofiT da mravali sxva. Tematurad xdeba maTi plakatis furcelze damagreba da minawerebis gakeTeba. kedelze damagrebuli aseTi TvalsaCinoeba araerTxel gamoadgeba maswavlebels
saswavlo procesSi.
gagacnobT moswavlis wignis agebulebas:
samuSao rveulis Tematika moswavlis wignSi arsebuli sagakveTilo Temebis Sesabamisia. isini mravalferovani, saintereso da saxalisoa da xels uwyoben moswavleTa motivacias, codnis SeZenaganviTarebas da sxvadasxva unarCvevis formirebas.
8
moswavlis wignis zeda marcxena kuTxeSi mocemulia paragrafis numeracia.
gakveTilis saTauri
moswavlis wignis zeda marjvena kuTxeSi mocemulia Tavis rigiTi nomeri da saTauri.
sagakveTilo Temebis umetesobas axlavs savarjiSoebis bloki romelTa mniSvnelovani nawili klasSi, gakveTilze sruldeba.
zogierT savarjiSos Tan axlavs rubrika `ifiqre~, romelic moicavs SedarebiT rTul, saazrovno kiTxvebsa da davalebebs, moiTxovs problemis gaanalizebas.
TiToeuli savarjiSos tipi Sesabamisi logoTia gamoyofili (SekiTxva, cda, dakvirveba, jgufuri muSaoba da sxva).
eTanxmebi Tu ara?
gaixsene
es sainteresoa
– Caatare cda.
– saintereso informacia.
– eTanxmebi Tu ara winadadebebs.
– daimaxsovre.
– isaubre.
– gaixsene naswavli masala.
9
wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT
cocxali samyaro sxeulebi da movlenebi
dedamiwa da garesamyaro adamiani da garemo
bun.II.1.moswavles SeuZlia mcenaris da cxovelis sxeulis ZiriTadi nawilebis aRwera
bun.II.2.moswavles SeuZlia ganixiloszrda, rogorccocxalis zogadi Tviseba
bun.II.3.moswavles SeuZliaadvilad dakvirvebadi moZraobebis aRwera
bun.II.4.moswavles SeuZlia sezonuri movlenebis daxasiaTeba
bun.II.5.moswavles SeuZlia nacnob garemoSi orientireba
bun.II.6.moswavles SeuZlia dakvirvebis safuZvelze amindis komponentebis aRwera da daxasiaTeba
bun.II.7.moswavles SeuZlia piradi higienis ZiriTadi wesebis dacva
bun.II.8.moswavles SeuZlia jgufSi usafrTxo qcevis wesebis dacva
bun.II.9.moswavles SeuZlia garemosadmi sakuTari damokidebulebis gamoxatva
mimarTuleba: cocxali samyaro
bun. II. 1. moswavles SeuZlia mcenaris da cxovelis sxeulis ZiriTadi nawilebis aRwera.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz TvalsaCinoebaze amoicnobs da asaxelebs organizmis ZiriTad nawilebs, gamoTqvams azrs maTi funqciis Sesaxeb; zz amoicnobs sxvadasxva organizmis erTnairi funqciis mqone nawilebs (mag., fexi/frTa/farfli – moZraoba, cxviri/dingi/xorTumi – ynosva); zz agrovebs masalas (mag., herbariumi, JurnalgazeTebis ilustraciebi), avlens mcenareebisa da cxovelebis organizmis ZiriTadi nawilebis mravalferovnebas da akeTebs kolaJs;zz asrulebs martiv inst ruqciebs da fragmentebisagan qmnis mcenaris, cxovelis, adamianis gamosaxulebas;zz moswavle aRwers sxvadasxva mcenares Soris arsebul msgavsebas da gansxvavebas. (mag., erT an sxvadasxva saxeobis mcenaris foTlebis forma da zoma, yvavilebis gvirgvinis furclebis raodenoba, nayofebSi Teslebis raodenoba ).
bun. II. 2. moswavles SeuZlia ganixilos zrda, rogorc cocxalis zogadi Tviseba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz organizmis zrdisTvis aucilebeli pirobebis (mag., wyali, sakvebi, sabinadro garemo) gamosavlenad svams kiTxvebs (mag., ra daemarTeba qoTnis mcenares Tu ar movrwyavT? ra daemarTeba zazunas Tu ar mivcemT sakvebs?) da eZebs pasuxebs;zz moipovebs masalas zrdis procesis sailustraciod (mag., tansacmlis dapataraveba, sxvadasxva asakSi gadaRebuli fotosuraTebi, sarZeve kbilebis mocvla);zz akvirdeba da aRwers mcenareebis zrdis process (mag., xorblis simaRlis mateba), werilobiT aRricxavs monacemebs;zz adarebs erTmaneTs zrdasrul cxovelebs da maT naSierebs da aRwers zrdis procesSi momxdar cvlilebebs (mag., zomis, feris an safarvelis cvlileba).
10
mimarTuleba: sxeulebi da movlenebi
bun. II. 3. moswavles SeuZlia advilad dakvirvebadi moZraobebis aRwera.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz akvirdeba da aRwers TamaSis dros Sesrulebul moZraobebs (mag., sriali, triali, qanaoba);zz yoveldRiuri cxovrebidan CamoTvlis sxvadasxva sxeulis (mag., adamiani, cxoveli, manqana, gemi, TviTmfrinavi) moZraobis magaliTebs da ajgufebs maT siswrafis mixedviT;zz akvirdeba da asaxelebs moZravi obieqtis nawilebs, romelTa meSveobiTac is (obieqti) gadaadgildeba (mag., borblebi, fexebi, frTebi);zz svams kiTxvebs (mag.,romeli sxeulis daZvraa ufro advili?) im faqtorebis (mag., zoma, forma, simZime, zedapiri) dasadgenad, romlebic gavlenas axdens sxeulTa daZvraze, moZraobasa da gaCerebaze, eZebs pasuxebs;zz amzadebs moZravi sxeulis models (mag. borblebians), aRwers muSaobis etapebs (moqmedebebis Tanmimdevroba, warmoqmnili sirTuleebi da maTi gadaWra).
mimarTuleba: dedamiwa da garesamyaro
bun. II. 4. moswavles SeuZlia sezonuri movlenebis daxasiaTeba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz TanmimdevrobiT CamoTvlis sezonebs da Tveebs;zz erTmaneTs adarebs sezonebs, saubrobs maT ganmasxvavebel niSnebze, akeTebs kolaJebs, Canaxatebs da sxva;zz aRwers im cvlilebebs, romlebsac ganicdian mcenareebi da cxovelebi sezonebis mixedviT (mag., foTolcvena, yvaviloba, bewvis feris cvla);zz CamoTvlis magaliTebs sezonebis mixedviT adamianis saqmianobis da cxovelebis qcevis Sesaxeb (mag., xvna, Tesva, frinvelebis gadafrena);zz axarisxebs tansacmels sezonebis mixedviT; zz CamoTvlis misTvis mniSvnelovan dResaswaulebs da akavSirebs sezonebTan.
bun. II. 5. moswavles SeuZlia nacnob garemoSi orientireba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz dakvirvebebis safuZvelze aRwers gzas saxlidan skolamde; afiqsirebs gzaze arsebul misTvis mniSvnelovan orientirebs (xelovnur an bunebriv obieqtebs); monacemebs warmoadgens naxatis saxiT;zz irCevs nacnob garemoSi (mag., saxli, skola, ezo, parki) misTvis mniSvnelovan orientirebs. aRwers marSrutebs obieqtebs Soris;zz asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs (araumetes 34 mimarTulebisa) nacnob teritoriaze (mag., skolis teritoria) orientirebisTvis.
bun. II. 6. moswavles SeuZlia dakvirvebis safuZvelze amindis komponentebis aRwera da daxasiaTeba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz CamoTvlis amindis ganmsazRvrel komponentebs (mag., naleqebi, qari, siTbo, sicive), qmnis am komponentebis aRmniSvnel simbolikas. adgens Sesabamis dRiurs da garkveuli periodis (mag., erTi kvira) manZilze dRiurSi Seaqvs monacemebi;zz msjelobs TiToeuli sezonisaTvis damaxasiaTebeli amindis Sesaxeb;zz gamoxatavs sakuTar ganwyobas sxvadasxva amindis mimarT;zz akvirdeba organizmebis (mag., mercxlebi, sxvadasxva mweri) qcevas amindis cvlilebisas, dakvirvebis Sedegebs gadmoscems sxvadasxva gamomsaxvelobiTi xerxiT.
11
mimarTuleba: adamiani da garemo
bun. II. 7. moswavles SeuZlia piradi higienis ZiriTadi wesebis dacva.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz gamoTqvams sakuTar mosazrebas piradi higienis wesebis dacvis mniSvnelobis Sesaxeb; zz adgens momdevno dRis reJims da saubrobs misi Sesrulebis Sesaxeb;zz msjelobs regularuli fizikuri varjiSis mniSvnelobaze da axdens ramdenime varjiSis demonstrirebas.
bun. II. 8. moswavles SeuZlia usafrTxo qcevis ZiriTadi wesebis dacva.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz asaxelebs im pirebs, visac saWiroebis SemTxvevaSi mimarTavs daxmarebisTvis (mag., patruls, policiels, eqims, gamyidvels, sazogadoebrivi transportis mZRols);zz saubrobs gadaudebeli daxmarebis samsaxurebis daniSnulebaze, amoicnobs maT simbolikas da asaxelebs sakontaqto telefonebs;zz CamoTvlis adgilebs, sadac sagangebo viTarebisas (mag. miwisZvra, wyaldidoba) daculi iqneba (usafrTxo adgilebi SenobebSi da mis gareT);zz jgufuri muSaobis Sedegad SeimuSavebs yoveldRiur cxovrebaSi siTbos da sinaTlis wyaroebis usafrTxo gamoyenebis wesebs.
bun. II. 9. moswavles SeuZlia garemosadmi sakuTari damokidebulebis gamoxatva
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
zz akvirdeba lokalur garemos, saubrobs adamianis saqmianobiT (mag., skolis da saxlis ezo movla/gamwvaneba) gamowveul cvlilebebze;zz gamoTqvavs mosazrebas skolis garemos gaumjobesebasTan dakavSirebiT, saxavs misi ganxorcielebis gzebs;zz monawileobs skolis garemos gaumjobesebisTvis dagegmil aqciebSi.
12
programis Sinaarsi
1.mcenareebi da cxovelebi sxeulis nawilebi: fesvi, Rero, foToli, yvavili, nayofi; Tavi, tani, kidurebi, kudi; sxeulis nawilebis mravalferovneba: forma, feri, zoma.
2.organizmebis zrda zrdisTvis aucilebeli faqtorebi: haeri, wyali, sakvebi, sinaTle;
3.advilad dakvirvebadi moZraobebi sxeulTa moZraobis saxeebi, mag., sriali, triali, qanaoba; moZraobis siswrafe: swrafi – neli; moZraobis saSualebebi mag., borblebi, fexebi, frTebi; faqtorebi, romlebic gavlenas axdens sxeulis daZvraze, moZraobasa da gaCerebaze. mag., sxeulis forma, zoma, simZime, zedapiri.
4.sezonuri cvlilebebi weliwadis droebi da Tveebi; bunebrivi movlenebi; cocxal samyaroSi mimdinare sezonuri cvlilebebi; adamianis saqmianoba.
5.orientireba nacnob garemoSi gza saxlidan skolamde da nacnob adgilebamde; orientirebi; saorientacio martivi instruqciebi.
6.amindi da misi komponentebi amindis komponentebi: naleqebi, qari, siTbo, sicive da sxv; amindi sezonebis mixedviT; amindis dRiuri; amindi da organizmebis qceva.
7.usafrTxo qcevis wesebi da piradi higiena usafrTxoeba saxlsa da quCaSi; sinaTlisa da siTbos wyaroebis usafrTxo gamoyenebis wesebi; piradi higienis elementaruli wesebi; dRis reJimi; fizikuri varjiSis mniSvneloba; jansaRi kveba da misi mniSvneloba.
13
3. s
ax
el
mZ
Rv
an
el
os
Se
sa
ty
vi
so
ba
er
ov
nu
l s
as
wa
vl
o g
eg
ma
sT
an
stan
dar
tis
Sed
egeb
i
Tem
asa
aTeb
is
rao
den
oba
co
cxa
li
samy
aro
sxeu
leb
i d
a mo
vlen
ebi
ded
amiw
a d
a ga
res
amya
ro
ded
amiw
a d
a ga
res
amya
ro
moswavles SeuZlia mcenaris
da cxovelis sxeulis ZiriTadi
nawilebis aRwera
moswavles SeuZlia ganixilos
zrda, rogorc cocxalis zogadi
Tviseba
moswavles SeuZlia advilad dak
virvebadi moZraobebis aRwera
moswavles SeuZlia sezonuri
movlenebis daxasiaTeba
moswavles SeuZlia nacnob gare
moSi orientireba
moswavles SeuZlia dakvirvebis
safuZvelze amindis komponen
tebis aRwera da daxasiaTeba
moswavles SeuZlia piradi hi
gienis ZiriTadi wesebis dacva
moswavles SeuZlia jgufSi
usafrTxo qcevis wesebis dacva
moswavles SeuZlia garemosadmi
sakuTari damokidebulebis
gamoxatva
1. s
xeu
li
da
ageb
ul
eba
(12
)2
2. z
rd
aga
nviT
reb
a (3
4)
2
3. v
arj
iSi
da
jan
saR
i c
xovr
eba
(57
)3
4. c
xove
leb
i (8
12)
;5
f
rin
vel
ebi
(13)
;1
q
vewa
rma
vleb
i (1
4)1
5. m
cen
aree
bi (1
625
)10
14
6. a
mind
i d
a we
liw
adis
d
ro
bi (2
831
)4
7. w
yal
i bu
neba
Si (3
234
)3
8. h
aer
i (3
537
)3
9. Z
ala
da
moZr
aoba
(38
40)
3
10. C
emi
sko
la
(42
44)
3
11. u
saf
rT
xoeb
is
sad
araj
oz
e (4
552
)8
12. d
edam
iwa
(54
56)
3
13. a
dam
iani
da
gar
emo
(5
761
)5
14. s
aqar
Tve
lo
Cve
ni
samS
obl
oa
(62)
1
15
Tavi 1. sxeulis agebuleba
1. sxeuli da misi nawilebi2. gavufrTxildeT sxeulis nawilebs
Tavi 2. zrda-ganviTareba
3. Tu ginda, rom janmrTeli iyo4. Cven vizrdebiT da vicvlebiT
Tavi 3.varjiSi da jansaRi cxovreba
5. jansaRi qcevebi da dRis reJimi6. Cven gviyvars varjiSi7. kunTebi da varjiSi
Tavi 4. cxovelebi : frinvelebi,qvewarmavlebi
8. cocxali da aracocxali9. cxovelebic izrdebian10. Sinauri cxovelebi ZuZumwovrebi11. tyis binadari12. es nakvalevi risia?13. frinvelebi14. mxoxavi cxovelebi15. testi I
Tavi 5. mcenareebi
16. mcenreebi da maTi nawilebi17. risTvis sWirdeba Tesli mcenares?18. ras gviambobs mzesumziras Tesli?19. xeebi skolis ezoSi20. Cemi xe21. tye Seunaxe Svilebsa...22. sasargeblo sakvebi23. sakvebi mcenareebi xili da
bostneuli24. marcvleuli mcenareebi25. oTaxis mcenareebi 26. testi II27. vizeimoT axali weli (Tematuri
gakveTili)
Tavi 6. amindi da weliwadis droebi
28. amindi da adamiani29. Tveebi da sezonebi30. amindi da weliwadis droebi31. weliwadis droebi siTbo da sicive
Tavi 7. wyali bunebaSi
32. wyali bunebaSi33. rogor Cndeba wvima?34. gavufrTxildeT sasmel wyals!
Tavi 8. haeri
35. Cven garSemo haeria 36. risTvis gvWirdeba haeri? 37. rogor moZraobs haeri? Tavi 9. Zala da moZraoba
38. davakvirdeT moZraobas!39. moZraoba40. ratom moZraoben sagnebi?41. testi III Tavi 10. Cemi skola
42. Cemi skola43. skolis gzaze44. Cveni skolis mimdebare garemo
Tavi 11. usafrTxoebis sadarajoze
45. rogor cvlis adamiani garemos46. garemo Zvelad da axla47. rogor xdeba garemos danagvianeba48. nagavi Cvens irgvliv49. garemos danagvianeba50. usafrTxoeba sayofacxovrebo
sagnebTan51. Cven da wamlebi52. rogor davicvaT usafrTxoeba
sakvebTan?53. testi III
Tavi 12. dedamiwa
54. dedamiwa55. rogoria xmeleTis zedapiri?56. vulkanebi Tavi 13. adamiani da garemo
57. ras gvimalavs miwa?58. sad cxovroben adamianebi?59. usafrTxo dasveneba bunebaSi60. gavufrTxildeT bunebas!61. rogor moviqceT? Tavi 14. saqarTvelo - Cveni samSobloa
62. saqarTvelo Cemi samSobloa!
Sinaarsi
15
16
mas wav leb lis Se sa va li sity va da sa xel mZRva ne los gac no ba
bunebismetyvelebis pir vel gak ve Til s maswavlebeli iwyebs saubriT.
mas wav le be li aC ve nebs sa xel mZRvane los da mis ga re kan ze Se a Ce rebs yu radR ebas – sa ub robs sa xel mZRva ne los sa xel wo de bi sa da Semadgenlobis Se sa xeb, esaubreba moswavlis wignisa da rveulis daniSnulebis Sesaxeb, afrTxilebs, rom samuSao rveulSi arsebuli mravalgvari sa mu Sa os Sesasruleblad gak ve Tileb ze Tan un da iqo ni on fe ra di fan qre bi an flomas te re bi, ub ra lo (Sa vi) fan qari, we bo, mak ra te li da kal ami.
wig nze mu Sa o ba
mas wav le be li ga da aS le vi nebs bav Svebs sa xel mZRva ne los pir vel gak ve Til ze da ro me li me maTgans wa a kiTx ebs gak ve Ti lis
sa Ta urs – `me da Ce mi sxe u li~. igi gan mar tavs, rom am gak ve Ti lis mi za nia bav Sveb ma aRweron sa ku Ta ri Ta vi ukeT gaicnon er Tma ne Ti. amis Tvis gar kve u li sa mu Sa o e bia Se sas ru le be li.
I aqtivoba `es me var~ sruldeba moswavlis rveulSi, romelsac moswavleebi klas Si damoukideblad asruleben; Sin ki yve lam sa ku Tari fo to su ra Ti un da Ca ak ras, an sa ku Ta ri Ta vi Ca xa tos miniSnebul adgilas.
Car Cos mar jve na mxa res mos wav le eb ma sa ku Tari mo na ce me bi un da Ca we ron (sa xe li, gva ri, asa ki, bi Wia Tu go gona).
Sem deg mas wav le be li svams SekiTxvas:– ro mel ma Tqven gan ma icis, ra fe ris Tma aqvs?
gTxovT as wi oT xe li.aR moC nde ba, rom bev rma es ar icis. mas wav le be li
Semdeg da va le bas aZ levs bav Svebs: Ti To e u li moswav le un da da ak vir des mis gver diT mjdo mi am xana gis Tmas da ga ar kvi os fe ri – Sa vi a, wablis fe ri, qe ra, oq ros fe ri Tu sxva. Sem deg bav Sve bi er TmaneTs ucvlian informacias, eubnebian Tmis fers da amis Semdeg TiToeuli maTgani damoukideblad mu Sa obs sa ku Tar rveulSi – Se sa ba mi si fe riT afera debs ca ri el uj ras (gv. 3).
ana lo gi u rad mox de ba Tva le bis fe ris dad ge na da rveulSi mo niS vna.
da va le bis Ses ru le bis Sem deg mas wav le be li kiTx viT mi mar Tavs mTel klass:
– xe li as wi os yve lam, vi sac Sa vi Tma aqvs... wablis fe ri... qe ra... wi Tu ri (sxva fe ris TmiT Tu gvyavs vi nme?).
bav Sve bi xels swe ven da mas wav le be li Tva lis
Sev le biT amow mebs maT pa su xebs.ana lo gi u rad mi mar Tavs mas wav le be li mos wav le
ebs Tva le bis fer is Se sa xeb. mar Ta li a, Tva le bis fers ase er Tba Sad ver Se a mow mebs, mag ram es arc aris sa Wi ro. sru li ad sak ma ri sia mas wav le bel Tan ax los mjdo mi 12 mos wav lis Se mow me ba Tva leb Si Ca xed viT.
ada mi a nis sxe u lis na wi le bis gac no ba
mas wav le be li eub ne ba bav Svebs, rom Tma da Tva le bi ada mi a nis sxe u lis na wi le bi a.
ax la ki sxe u lis zo gi erT sxva na wil sac un da ga ecnon da I klas Si nas wav li ma sa li dan ga ix se non da daasaxelon maTi saxelmZRvanelos I gakveTilSi isriT miniSnebui sxeulis nawilebi, Semdeg ki maswav leb lis da va le biT yve la mos wav le fexze dge ba da xels da i debs sxe u lis im na wil ze, ro mel sac mas wav le be li da a sa xe lebs (wa i kiTx avs da fa ze). amis Sem deg mos wav le e bi sxde bi an da ub run de bian samuSao rveuls, sa dac da mo u ki deb lad un da Se as ru lon me4 gver dze mo ce mu li sa var ji So 2 sxe u lis na wi leb Tan da kav Si re biT. mas wav le be li mxo lod zo gad gan mar te bas iZ le va da Se uZ lia sa ni mu Sod da fa ze er Ti an ori sity vis da we ra.
12-5 ùóàò
27-10 ùóàò
38-10 ùóàò
1
sxeuli da misi nawilebi
17
Seg rZne be bis gax se ne ba
mas wav le be li sTxovs bav Svebs, da xu Won Tva le bi. mas wav le be li ka lams da a ka ku nebs Ta vis ma gi da ze da ikiTx avs:
– Tu ga mo ic nobT, ra ga va ke Te?– ro gor mix vdiT, rom kal miT da va ka ku ne?– sxe u lis ro me li na wi liT ga i go neT?`Tqven pir vel klas Si uk ve is wav leT Seg rZne be
bi; mo diT ax la ga vix se noT.– sxeulis romeli organoebiT Se vig rZnobT?~sa va ra u do a, rom bav Svebs da viwy e bu li hqon deT
da xu Ti ve grZnobis organo swo rad ver da a sa xelon. mas wav le be li ar azus tebs. igi Seg rZne bebis ga sax se neb lad mos wav le ebs avalebs, mocemuli da va le bis Sesrulebas, maT unda waikiTxon winadadebebi da daakavSiron suraTSi mocemul grZnobis organoebTan.
savarjiSohigienurwesebzeam gva ri sa var ji So mos wav le ebs pir ve
lad eZ le vaT, ami tom mis Se sas ru leb lad Se iZ le ba mas wav le bels ni mu Sis mi xed viT
mci re gan mar te bis mi ce ma das Wir des.
53-6 ùóàò
mos wav le eb ma un da SeZ lon:
ada mi a nis sxe u lis zo gi er Ti na wi lis amoc noba da da sa xe le ba;
ada mi a nis xu Ti Seg rZne bi sa da ma Ti mniSvne lobis gacnobiereba;
piradi higienis wesebis dacvis aucileblobis gacnobiereba.
ãïê âå àò äòì èòç íå þò
mas wav leb lis Tvis sa Wi ro ma sa la:maswavleblis wigni, da fa, car ci.
mos wav lis Tvis sa Wi ro niv Te bi:sa xel mZRva ne lo, moswavlis rveuli, sa we ri
ka la mi
èïìïäï
sa var ji So sme ni Ti aR qmis gan vi Ta re bis Tvis. `ga mo vic noT yu re biT~: mas wav le be li bav Svebs da a ye nebs zur giT misgan da fan qars rig ri gobiT da a ka ku nebs sxva das xva sa gan ze (mer xze, fan jris mi na ze, li To nis sag neb ze, xis sag nebze...) im mos wav le eb ma, rom le bic ga mo ic no ben, xe li un da as wi on da upa su xon.
sa var ji So Se xe bi Ti aR qmis gan vi Ta re bis Tvis `ga mo vic noT jo xiT~: ma gi da ze awy via ram deni me gan sxva ve bu li sa ga ni (Can Ta, lar na ki, wigni...). ga mo sul mos wav les mas wav le be li Tvalebs aux vevs, sag nebs ad gi lebs Se uc vlis da mos wav les mi iy vans ma gi das Tan. pa ta ra jo xis an fan qris Se xe biT mos wav lem un da ga mo ic nos sag ne bi. (vi na i dan yve la mos wav lis Car Tva ar mo es wre ba, mas wav le bels Se uZ lia Ses Ta va zos bav Svebs, Sin da mo u ki deb lad ivar ji Son.
èïì ùïâ äåþ äòì ïä üåî íï üò ó äò (ïí æï èï üå þò àò) ïá üò âë þå þò
gak ve Ti lis Se ja me ba
Se ja me bis sa xiT mas wav le be li azustebs, rom am gak ve Til ze isi ni ga ecnen ada mi a nis sxe u lis zo gi erT na wils da
ara – yve las; ga ar kvi es sa ku Ta ri Tmi sa da Tva lis fe ri; aR mo a Ci nes, rom sxva das xva ada mi a nis sxe u lis na wi le bi (Tme bi, Tva le bi, xe le bi) er Tma ne Tis gan gan sxvav de ba fe riT, si di diT, sxva niS ne biT.
mas wav le be li da fa ze xa tavs mar TkuTx eds , `a xali sity ve bis yuTs~, da mos wav le eb is daxmarebiT amoar Cevs im axal sity vebs, rom le bic maT am gak veTil ze ga i ges; Ca wers `yuT Si~ 34 sity vas da ga numar tavs bav Svebs, rom Sem de gi gak ve Ti li dan maT da mo u ki deb lad un da Se av son moswavlis rveulSi moTavsebuli axali sityvebisTvis gankuTvnili yuTi. mos wav le ebs ase ve ar un da da a viwy deT Sin Car Co Si sa ku Ta ri fo to su ra Tis Ca we be ba an av topor tre tis Ca xat va.
44-6 ùóàò
62-3 ùóàò
18
sa ku Ta ri mxed ve lo bis Semowmeba
mas wav le be li svams kiTx vas:– ro gor fiq robT, yve la ada mi a ni
er Tna i rad xe davs?bav Sve bi pa su xo ben, rom zo gi ada mi a ni cu dad
xe davs da saT va les xma robs. mas wav le be li:– ro gor fiq robT, ada mi a ni ori ve Tva liT
er Tna i rad xe davs?am sa kiTx ze mos wav le e bis az ri, al baT ga i yo
fa; zo gi CaT vlis, rom ori ve Tva liT er Tna i rad xe davs, zo gma Se iZ le ba sa wi na aR mde go az ri ga moTqvas. am sa kiTx is ga sar kve vad mas wav le be li sTa vazobs mom dev no da va le bis Ses ru le bas, sadac Ti Toe ul ma mos wav lem mkla vis si ga ne ze un da da i Wi ros sa xel mZRva ne lo, wa i kiTx os sxva das xva zo mis SriftiT da beW di li wi na da de be bi da is wi na da de ba, romlis wa kiTx vac ver SeZ lo, daimaxsovros (Tu mos wavles uWirs ca li Tva lis da xu Wva, Se uZ lia mi i fa ros xe lis gu li da mewy vi le da ix ma ros wig nis da ka ve baSi). im mos wav le eb ma, rom le bic saT va les xma ro ben, cda usaT va lod un da Ca a ta ron.
sa var ji Sos Ses ru le bis Sem deg mas wav le be li awy obs mci re gamokiTxvas imis ga sar kve vad, Tu ro go ri Se de ge bi mi i Res bav Sveb ma (es Se iZ le ba mo xer xdes fron ta lu ra dac – `as wi os xe li, vinc ori ve Tva liT wa i kiTxa yve la wi na da de ba~ da a. S.). bo los as kvni an, rom Tur me xSi ria ise Ti Sem Txve
Tva li da mi si na wi le bi
mas wav le be li mi mar Tavs bav Svebs:– sa nam Cve ni gak ve Ti lis sa Ta ur Si das
mul kiTx vas gav cemT pa suxs, mo diT ga vecnoT Tva lis zo gi erT na wils, amis Tvis ga da Sa leT sa xel mZRva ne lo e bi da wyvilebSi imsjeleT pir veli da va le bis Sesaxeb. oRond, sa nam Ca werT, wyvile bi er Tma neTSi SeTanxmdiT.
mos wav le eb ma uk ve ici an wyvi leb Si mu Sa o ba. er Tad maT ar un da ga u Wir deT na xat ze mo ce mu li Tva lis na wi le bi sa da war bis amoc no ba. er Ta derTi uc no bi ter mi ni maT Tvis Tva lis gu ga a, magram vi na i dan mxo lod er Ti uc no bis amoc no ba dasWir de baT, amas ad vi lad mix vde bi an, roca imave davalebas damoukideblad Sesruleben rveulSi. da va le bis Se mow me bis Sem deg mas wav le be li dasZens, rom Tva lis da zi a ne ba mxed ve lo bis Tvis sa xifa To a, ami tom mas gan sa kuT re bu li dac va da mofrTxi le ba sWir de ba.
diskusia da wig nze mu Sa o ba
mas wav le be li svams sadis ku sio kiTx va s: `ro gor ga vuf rTxil deT Tva lebs?~ Semdeg am sa kiTx Si ukeT ga sar kve vad, mos wav
le ebs as ru le bi nebs moswavlis rveulSi mo ce mul da va le bas Tva lis hi gi e na ze (davaleba 2).
sa var ji So ga na Te bis hi gi e nu ri moTx ov ne bis da sad ge nad
moswavlis rveulSi mocemuli me3 sa var ji Sos mi za ni a, mos wav le eb ma da mo u ki deb lad ga a ke Ton das kvna, rom me ca di ne o bis dros um jo besia Su qi ma gi das win da odnav mar cxnidan ece mo des.
da va le bis Ses ru le bi sa da Se mow me bis Sem deg (i mis mi u xe da vad, pa su xi swo ria Tu aras wo ri), mas wav le be li sTxovs moswavleebs, daasabuTon ra tom fiq ro ben ase? (swo ri pa su xi a, ra Tqma un da, is su ra Ti, sa dac Su qi mar cxni dan ana Tebs. yve la sxva Sem Txve va Si Crdi li ece ma sa kiTx av teqsts an rve uls, rac Tva lebs Za bavs da Rlis).
es re ko men da cia ar exe ba im Sem Txve vas, ro ca bav Svi ca ci a a, vi na i dan mar cxe na mxri dan wa mo su li Su qi na wers da uC rdi lavs ca ci as. ami tom mos wavle ebs un da ga ne mar toT, rom mTa va ria mu Sa o bi sas Crdi li ar ece mo des maT wig nsa Tu rve uls.
13-4 ùóàò
46-10 ùóàò
22-4ùóàò
34-6 ùóàò
2 ga vuf rTxil deT sxeulis nawilebs
19
vac, ro ca ada mi a ni er Ti Tva liT ukeT xe davs da me o re Ti – ua re sad.
Tu aR moC nda, rom ro me li me mos wav le pir vel wi na da de bas ver kiTx u lobs an bundovnad arCevs asoebs, mas wav le bel ma au ci leb lad un da ur Ci os mSo bels mi si eqim Tan miy va na, ra Ta si be ce (ax lomxed ve lo ba) ar ga nu vi Tar des.
sak la so dis ku sia
mas wav le be li awy obs mok le sak la so dis ku si as kiTx va ze:
– sxe u lis ro mel na wi lebs sWir de ba gan sa kuT re bu lad gaf rTxi le ba (mov la)?
wig nze mu Sa o ba
sa xel mZRva ne los Se sa ba mis gver dze mo ce mu lia sam na wi li a ni teq sti su ra TebiT, ro me lic exe ba yu re bis, ka ni sa da Tmebis mov la gaf rTxi le bas. mas wav le be li
mos wav le ebs teqsts amu Sa ve bi nebs uk ve nac no bi xer xiT: wyvi li dan er Ti mos wav le kiTx u lobs, me ore Si na arss gad mos cems. am Sem Txve va Si mo na wi le obas mi i Rebs sa mi sxva das xva wyvi li.
mos wav le eb ma un da SeZ lon:
Tva lis na wi le bis amoc no ba da da sa xe le ba;
mxed ve lo bas Tan da kav Si re bu li hi gi e nu ri moTx ov ne bis dac va;
sxe u lis mov lisa da si suf Ta vis dac vis aucileblobis gacnobiereba;
zo gi er Ti hi gi e nu ri we sis Se sa xeb sa u ba ri da ma Ti dac vis aucilebloba.
ãïê âå àò äòì èòç íå þò
mas wav leb lis Tvis sa Wi ro ma sa la:maswavleblis wigni, car ci, da fa.
mos wav li saT vis sa Wi ro niv Te bi:sa xel mZRva ne lo, sa we ri ka la mi, ub ra lo fan qa
ri, sa xa za vi.
èïìïäï
52-3ùóàò
66-10 ùóàò
gak ve Ti lis Se ja me ba
Se ja me bis dros mas wav le be li ur Cevs mos wav le ebs, rom kar gad da ix so mon da Se as ru lon is moTx ov ne bi, rac sxe u lis mov las Tan aris da kav Si re bu li. Se iZ le ba
ada mi ans ar si a mov neb des zo gi maT ga nis Ses ru leba, mag ram hi gi e nis we se bi unda da ic vas da sa kuTar sxe uls ga uf rTxil des.
72-3 ùóàò
sa u ba ri Te ma ze `ra tom iw vevs WuWyi avad myofo bas?~
mas wav le be li uy ve ba bav Svebs, rom bevr avadmyo fo bas ada mi a nis sxe ul Si mox ved ri li mik robe bi iw ve ven. mik ro be bi pa wa wi na cocx a li or ganiz mi a. mi si Tva liT da nax va Se uZ le be li a. WuWy Si bev ri mik ro bia da Tu ada mi a nis sxe ul Si mox vda, Za li an swra fad mrav lde ba.
Sem deg mos wav le ebs usvams kiTx ve bs:– ra tom ar Se iZ le ba WuWy i a ni xe le biT Wa ma?
Tva le bis sre sa?– ra tom aris sa xi fa To frCxi le bis kvne ta?– ki dev ro gor Se iZ le ba mox vdes ada mi a nis
sxe ul Si mik ro bi? (ga u recx a vi xi liT, `cu di Cveve biT~ – ro ca bav Svi ilo kavs TiTs, Re Wavs fanqars da sxv.).
èïì ùïâ äåþ äòì ïä üåî íï üò ó äò (ïí æï èï üå þò àò) ïá üò âë þå þò