burak Çitil vjestine

7/26/2019 Burak itil Vjestine

1/14

UNIVERZITET U TRAVNIKU

Farmaceutsko- zdravstveni fakultet

Odsek! Fiziotera"ia

-ISCASENJE KUKOVA -

SEMINARSKI RAD

Kandidat! #urak $%T%& 'entor!

#ro indeksa! ()*+)* 'aida Zonic-Imamovic

Travnik, *)./

0adr1a!


2/14

)/Uvod2222222222222222222222222222////3

*/ Razvono i s"asti4no i54a5ene kukova222222222222222////(

*/)/ Razvono i54a5ene kukova222222222222//2222///(

*/)/)/ Etiolo6ia22222222222222222222222/.

*/)/*/ 7ia6noza22222222222222222222222.

*/)/3/ Tera"ia22222222222222222222222//8

*/)/(/ Kinezitera"ia2222222222222222222,2//)

*/*/ 0"asti4no i54a5ene kukova22222222222222/////////))

*/*/)/ Etiolo6ia2222222222222222222222///))

*/*/*/ 9osledice i54a5ena kukova222222222222222/))

*/*/3/ Konzervativno lie4ene dece sa s"asti4nim i54a5enem kukova2)*

*/*/(/ Kinezitera"ia22222222222222222222///)*

3/ Zaklu4ak222222222222222222222222222//)3

(/ &iteratura222222222222222222222222222//)(

)/Uvod

2


3/14

Z6lo: kuka ;articulacio co "ovr5ina nisu adekvatni, "redis"ozicia

su za lo5 razvo z6lo:a ;*=/ 9rocesi funkcionalno6 "rila6o@avana, odnosi funkcie i o:lika,

ada"tacia, tolerancia i "asivna deformacia "ostau temeli u "rou4avanu mno6i> :olesti i

deformacia z6lo:a kuka/ 0taane, >odane kao i dru6e aktivnosti "ri "okretanu z6lo:a koe

o"tere?uu nosivost, sve su 4e5?i uzroci "oreme?aa funkcie kuka/ Funkcionalna

"rila6o@enost kosti e naintenzivnia tokom rasta kosti/ Tada e izra1ena ada"tacia kosti "o

du1ini, odnosno rasta kosti u dulinu ;3=/ U4estalost i54a5ena kuka e raznolika i ovisna o rasi,

6eo6rafskom "odne:lu i sezonsko do:i, varira od * do 3 slu4aeva na ) "oroda/ Nie

rietkost da kukovi novoro@en4eta :udu "ri "orodu klini4ki uredni, a nakon sliede?i> meseci

razviu se manifestni znakovi i54a5ena/ I54a5ene kuka (- "uta 4e5?e e u devo4ica,

"ose:no oni> koe se ra@au sa 6lavicom okrenutom "rema 6ornem dielu tr:u>a, a stra1nica

sedi na zdelici ;)=/ 9oreme?ai kuka u de4iem uzrastu su 4esti i mo6u da dovedu do

zna4ane nes"oso:nosti tokom kasne6 1ivota/ Ima vi5e faktora koi "ro:lem 4ine oz:ilnim/

Krvni dotok u intraartikularnom "ostavlanu e"ifize 6lave femura e s"ecifi4an, o:ez:e@en

lateralnim retinakularnim sudovima koi su vulnera:ilni ;(=/

0lika )/ Vaskularizacia 6orne6 okraka femura/

*/ Razvono i s"asti4no i54a5ene kukova

3


4/14

I54a5ene kuka rezultat e s"leta delovana me>ani4ki> i fiziolo5ki> faktora kod make i

deteta, koi deluu tokom trudno?e i nakon "oroda/ 7elovane fiziolo5ki> faktora svodi se na

tonus na "ona5ane z6lo:ne 4a>ure, li6amenata i mi5i?a/ Nesta:ilan kuk vezan e na "romenekod make i deteta u "oslednim sedmica trudno?e, "a e nalaz na kuku "ri "orodu diskretan,

a kuk morfolo5ki i rend6enski 4esto iz6leda normalan ;)=/ 9riro@eno razvono i54a5ene kuka

e danas edna od na4e5?i> kon6enitalni> mana u "ediatrisko i orto"edsko "raksi i o5

uviek "redstavla kako medicinsko tako i ekonosmko- socialni "ro:lem/ Rietko e "risutna

odma> nakon "oroda u klasi4nom o:liku i54a5ena, a koi "redstavla samo uzna"redovali

stu"an "romena ;3=/

*/)/ Razvono i54a5ene kukova

Razvono i54a5ena kuka "redstavla deformitet naru5eni> odnosa z6lo:a kuka koi se avla

kod novoro@en4adi i doen4adi/ Razvoni "oreme?a kuka e "oreme?a anatomski> odnosa sa

ili :ez "oreme?aa sta:ilnosti/ To e re6ionalna >i"o"lazia mezodermalni> struktura

koksofemoralno6 se6menta sa insuficienciom krova 4a5ice i lateralizaciom, odnosno,

kranializaciom e"ifiza femura/ 'anifestue se kao i54a5ene kod dece, a kao artroza kododrasli>/ Tre:a e otkriti 5to ranie kako :i se vrlo ednostavnim "ostu"kom iz:e6lo i54a5ene/

9ri "rvo "oseti "ediatriskom savetovali5tu nezao:ilazan e "re6led kukova u novoro@ene

dece i male doen4adi/ Razvoni "oreme?a kuka e na4e5?a mana sistema za kretane u

de4iem uzrastu/ U novoro@ena4ko "o"ulacii kre?e se u ras"onu ,(BC - )C slu4aeva/

Desta deformacia, 4e5?a kod :elaca, kod 1ena (!), i 4e5?i lievi kuk ;C=, o:a kuka ;*C=

"acienata ;*=/

*/)/)/ Etiolo6ia

4


5/14

Nastanak R9K e muktifaktorialan i rezultat e delovana niza e6zo6eni> i endo6eni> faktora,

fiziolo5ki> i me>ani4ki>, i na maku i na diete, u toku trudno?e i nakon "oroda/

Endo6eni faktori ;6enska teoria=!

dis"lazia aceta:uluma, "ove?ana aneverzia vrata i 6lave femura, la:avost ca"sule z6lo:a kuka, sekundarna elon6acia ca"sule izazvana luksaciom/

E6zo6eni faktori ;me>ani4ka teoria=!

ekstenzia, odnosno >i"erekstenzia kolena i s"olna rotacia kukova, "olufleksia kolena i s"olna rotacia kukova, >i"erreafleksia kolena uz neutralnu rotaciu kukova ;ali "oa4ana aneverzia vrata i

6lave femura kao ekvivalent s"olno rotacii= ;*=/

*/)/*/ 7ia6noza

Znaci rizika u"ozoravau klini4ara na mo6u?nost "ostoana razvono6 i54a5ena kuka/ To su!

"ozitivna "orodi4na anamneza za R9K, karli4ni "oro@a, oli6o>idramnion, >i"era:dukcia kuka ;od 8 ste"eni=, deformacia sto"ala, naro4ito "es metatarsus aductus/

O:i4no "o4ine sa dis"laziom ;kasni razvo z6lo:a i z:o6 to6a tu luksaciu zovemo

dis"lazia=, linia ;krov= aceta:uluma e strma, a 6lavica femura e mala/ 7is"lazia "ostoi

dok ne "o4ne "uzane, a kada "o4ne "uzane nastae i54a5ene ;o:i4no se razvia do - o6

meseca=/ U "rvim nedelama "o ro@enu o:i4no nema nikakvi> znakova, zato 5to su mi5i?i

>"otoni4ni ;)=/ Neki od klini4ki> znakova su!

skra?ene no6e na strani i54a5ena, 5e"ane na ednu no6u kod ednostrano6 ili 6e6au?i >od kod o:ostrano6 i54a5ena, "ozitivan trendelen:ur6ov znak, asimetria 6lutealni> :razda, asimetria 6lutealne re6ie u vidu iz:o4ena 5to "oti4e od i54a5ene 6lavice femura, o6rani4ena mo6u?nost izvo@ena a:dukcie, fleksia u kuku,

>i"otrofia mi5i?a natkolenice na strani i54a5ena,

5


6/14

skolioti4no dr1ane ki4me, "oa4ana lum:alna lordoza, u:rzan zamor kod >o>a ;.=/

9ose:nim za>vatima "oku5ava se istisnuti 6lavica iz 4a5ice ;#artololev test= ili u6laviti u

nu ;Ortolaniev test=/ 9oztivan Ortolaniev test e "ot"uno "ouzdan znak i54a5eno6 z6lo:a/

Tra1e se "ri "rvom ali i "ri svakom slede?em "re6ledu novoro@en4eta i doen4eta/ 9ri

"re6ledu diete le1i na le@ima na tvrdo "odlozi/ Gavla se o6rani4ena a:dukcia ;u6ao od (.

ste"eni kod novoro@en4eta i ste"eni kod doen4eta= "ri fleksii no6u u kolenu i kuku od "o

8 ste"eni/ 0umna na i54a5ene se "ostavla ako "ri "re6ledu deteta koe le1i na le@ima na

"otuno ravno "odlozi i "ri "otisnuto zdelici na "odlo6u, "ri savianu no1ica u kuku za 8

ste"eni, edna no1ica im"onira kra?a ili su :razde na stra1no strani natkolenice

nesimetri4ane/ U tom slu4au e "otre:no uraditi UZ kukova koi ?e "ot"uno "ouzdano otkriti

ili isklu4iti dis"laziu/ No6a na koo se nalazi luksacia mo1e :iti u vansko rotacii, a

o6rani4ena e a:dukcia u kuku, 5to e edna od "ouzdanii> si6urni> znakova ;*=/

Ortolaniev znak ;"oztivan re"ozicioni "reskok= e vra?ane i54a5ene 6lave femura u

aceta:ulum/ Ukazue na nesta:ilan redukti:ilan kuk/ Izvodi se tako 5to su natkolenice

flektirane u kolenu i kuku, o:u>vate se 5akom sa "al4evima na unutra5no strani kolena, a

srednim "rstima "od velikim tro>anterima/ 9ri a:dukovanu natkolenica srednim "rstima se"otiskuu veliki tro>anteri u ventalnom smeru/ Kada diete le1i na le@ima, o"rezno se radi

fleksia u kuku i kolenu i "ola6ano "ri izvo@enu a:dukcie u kuku mo1e se 4uti Hklik z:o6

usakakana t/ iskakana 6lavice femura/ Ova Hklik se 4ue u "o4etku i "ouzdan e znak

;Ortolaniev test= ;)=/

0lika */ Izvo@ene Ortolanievo6 testa

6


7/14

9almenov znak ;"ozitivan luksacioni "reskok=, e "relazak 6lave femura "reko dis"lasti4no6

zadne6 ru:a aceta:uluma/ Ukazue na nesta:ilan luksa:ilan kuk/ Izvodi se tako 5to su

natkolenice deteta i ruke is"itiva4a u istom "olo1au kao za Ortolaniev znak/ 9ri addukciinatkolenica vr5i se aksialni "ritisak "reko flektirano6 kolena/ 7enivelirana kolena "ri

fleksi natkolenica od 8 ste"eni ukazue na ednostranu luksaciu/ 9onirane femura ukazue

na kom"letnu luksaciu/

0lika 3/ Izvo@ene 9almenovo6 testa/

U "rve *-3 nedele 1ivota z6lo:ne su ovonice la:ave, te se veliki dio nesta:ilni> kukovauslied u4vr5?ivana z6lo:ni> ovonica i rasta z6lo:ne 4a5ice nakon neko6 vremena sta:ilizira,sto6a e dia6nosti4ki UZ "otre:no u4initi nakon tre?e nedele 1ivota ;)=/

Trendele:ur6ov znak e "ozitivan ako e!

kod ednostrane luksacie kuka, "ri staanu na zdravo nozi karlica ostae ravna ili se

4ak ne5to "odi6ne, dru6a no6a flektirana u kolenu, "ri staanu na :olesno nozi, su"rotna strana karlice se s"usti, "ada er 6lutealni mi5i?i

nisu u stanu da dr1e karlicu ;.=/

7


8/14

0lika (/ 9ozitivan Trendele:ur6ov znak/

*/)/3/ Tera"ia

Kod luksacie kukova e neo">odna "revencia, odma> "o ro@enu, ostaviti slo:odne no6ice

deteta i 5iroko "reviane ;"elene su 5iroke izme@u natkolenica=/ Ne"ravilno e vezati diete

:ez "okreta ;slo:odne ruke i no6e=/ Kod deteta kod koe6 e klini4kim i+ ili UZ "re6ledom

ustanovleno da se radi o "ot"unom ili o delomi4nom i54a5enu kuka, nakon tri nedele

1ivota "otre:no e za"o4eti orto"edsko lie4ene/ Ono se "rovodi "ose:nim orto"edskim

"oma6alom, tzv/ 9avlikovim remen4i?ima ;iako "ostoe i dru6e vrste sli4ni> "roteza,

9avlikovi remen4i?i su z:o6 "rakti4nosti na5ire "ri>va?eni=/ Kukovi se fiksirau u

a:duciranom "olo1au no1ica, nose se :ez "rekida -J nedela u slu4au delomi4no6

i54a5ena, odnosno )-)* nedela u slu4au "ot"uno6 i54a5ena/ 0vake dvie nedele se

8


9/14

o"u5tau i "rila6o@avau rastu deteta, a kontrole "ravilno6 "olo1aa kukova vr5e se UZ/ Tako

se "osti1e da 6lavica femura ulazi u aceta:ulum/ U nekim slu4aevima e "rimena 9avlikovi>

remen4i?a kontraindicirano! doen4e starie od J meseci, nemo6u?nost u6lavlivana z6lo:ne

6lavice ili nesta:ilnost te ne"ouzdanost roditela ;*=/ 9ri rano dia6nozi i "ravovremeno

za"o4eto tera"ii, "oreme?a se kori6ira :ez "osledica/ Tera"ia za"o4eta nakon navr5ene

"rve 6odine nikada ne rezultira "osve normalnom funkciom i "olo1aem z6lo:a/ to e do:

deteta vi5a, mana e mo6u?nost neo"erativno6 odnosno konzervativno6 lie4ena/ Nakon tri

6odine svaka korekcia z6lo:a za>teva o"eraciu ;=/

0lika ./ 9rimena 9avlikovi> remen4i?a/

*/)/(/ Kinezitera"ia

Lil e istezane i a4ane a:duktora, "ove?ane o:ima "okreta a:dukcie, kori6ovane >oda,

"asivne ve1:e za kontrakturu/ Osnova ve1:i e u istezanu adduktora sku"ine mi5i?a i

a4ane ekstenzora/ 9rinci" ve1:i e!

fleksia u kuku i kolenu, raditi unutra5nu rotaciu, a:dukcia u kukovima/

Izvo@ene ve1:i e tako 5to diete le1i na le@ima, fiziotera"eut "ri>vata detetove "otkolenice

"ostavlau?i kolena i kukove u fleksiu/ Izvodi kru1ene u z6lo:u kuka, vansku rotaciu i

a:dukciu, a na krau ve1:e ekstendira kolena i kukove/ Zatim, diete le1i na le@ima,

9


10/14

fizotera"eut "ri>vata detetove "otkolenice "ostavlau?i kolena i kukove u ekstenziu/ Izvodi

"okret ad:ukcie o:a kuka "rema van/ Ve1:e se "onavlau nekoliko "uta/ 9re"oru4ue se da

se diete "ostavla u "olo1a na tr:u>, u "oziciu koa do"rinosi :r1em i :olem razvou

kukova/

0lika / 9olo1a deteta na tr:u>u/

*/*/ 0"asti4no i54a5ene kukova

Nave?i rizik za i54a5ene kukova imau deca i adolescent koi ne >odau/ 9revalence

i54a5ena kukova u :olesnika s L9 varira od *,. do *JC/ Mru"a sa nave?im rizikom su

"acienti s intelektualnim ones"oso:lenem i kvadri"le6iom ;B=/

*/*/)/ Etiolo6ia

Za razliku od razvono6 i54a5ena kuka, s"asti4no i54a5ene kukova ima "oznat uzrok/ To e

o5te?ene LN0 koe dovodi do "oreme?aa mi5i?no6 tonusa i dis:alansa mi5i?a oko z6lo:a

kuka/ Na4e5?e e to "ove?an tonus m/ ilio"soasa, aduktora i >amstrin6sa, a tonus a:duktora e

10


11/14

smanen/ Z:o6 "ove?ano6 tonusa m/ ilio"soas "erzistira infantilna fleksiona kontraktura

kukova, a z:o6 >i"ertonusa aduktora razvia se adukciona kontraktura/ Lentar rotacie iz

sredi5ta 6lave femura "omi4e se "rema malom tro>anteru, te 6lava femura "oste"eno mi6rira

laterarno, "rema 6ore i stra6a ;B=/

*/*/*/ 9osledice i54a5ena kukova

I54a5ne kukova u dece e na4e5?e izme@u ./ i B/ 6odine 1ivota/ Razvo i54a5ena kukova kod

ne"okretni> :olesnika dovodi do!

aki> :olova,

6u:itka mo6u?nosti sedena, "o6or5ava skolizu ako e "risutna, "oa4avau se kontrakture, 5to ote1ava ne6u, >rskavica z:o6 "ritiska de6enerira, te se razvia sekundarna koksartroza ;B=/

*/*/3/ Konzervativno lie4ene dece sa s"asti4nim i54a5enem kukova

9ristu" "acientu mora :iti krane individualan/ 9otre:no e!

adekvatna fizikalna tera"ia, "rimena a:dukcioni> ortoza, kolica koa imau "rila6o@eno sedi5te/

Va1na e ulo6a konzervativno6 lie4ena u "revencii kontraktura i i54a5ena kukova,a o"isane

su i vi5estruke a"likacie :otulinom toksina u aduktore mi5i?a ;B=/

*/*/(/ Kinezitera"ia

11


12/14

9rimenuu se "asivne ve1:e za kontrakture ;skara4ene o:ima "okreta u z6lo:u- dolazi z:o6

"romena na sastavnim dielovima z6lo:a, kosti, ka"sulama, mekim tkivima i LN0 i 9N0,

edna 6ru"a mi5i?a iste6nuta a edna skra4ena=/

Ve1:e na le@ima!

)/ 9o4etni "olo1a le1e?i na le@ima, ne1no "rstima i "al4evima o:u>vatiti "otkolenice i

kolena te raditi "okret fleksie,*/ 9/"/ isti, raditi "okret fleksie u kuku i kolenu do 8 ste"eni, "ri 4emu iste1emo

adduktore,3/ 9/ "/ isti, radi se "okret fleksie i a:dukcie kukova, "ri 4emu iste1emo adduktore,(/ 9/ "/ isti, radi se "okret ekstenzie sa unutra5nom rotaciom/

Ve1:e istezana adduktora!

)/ a:dukcia u o:a kuka sa is"ru1enim ;ekstendiranim= kolenima,*/ a:dukcia u o:a kuka sa savienim ;flektiranim= kolenima,3/ le1e?i na le@ima no6e flektirane u kuku i raditi vansku rotaciu,(/ no6e flektirane u kuku, s ot"orom u "odru4u kolena "ri izvo@enu vanske rotacie

;*=/

3/ Zaklu4ak

9otre:ne su redovne radiolo5ke kontrole kukova da :i se i54a5ene otkrilo u rano fazi/ UZ e

izuzetno korisna metoda za "ra?ene lie4ena "oreme?aa z6lo:a kuka i mo1e zna4ano

smaniti :ro radiolo5ki> "re6leda/ Lil i metoda lie4ena e re"onirani kuk zadr1ati u

re"ozicii omo6u?iti normalan razvo/ 9ri rano dia6nozi i "ravovremeno za"o4eto tera"ii,

"oreme?a se kori6ira :ez "osledica/ Lil ve1:i e "ostizane "okretlivosti z6lo:a kuka ia4ane mi5i?a koi u"ravlau "okretima kuka/ Ve1:e mo6u na vrlo "ovolan na4in "omo?i u

tera"iskom lie4enu "riro@eno6 i54a5ena kukova/

12


13/14

(/&iteratura

)/ Kosinac Z/ Kinezitera"ia sustava za kretane, Mo"al, Za6re: *)/

*/ 9redavana 9rof/ Avdi? 7/ iz "redmeta fizikalna tera"ia u re>a:ilitacii lokomotorno6

sistema sa orto"ediom, IV semester, *))/+ *)*/

3/ i:o 0/ Ort"edia, Univerzitet u 0araevu 'edicinski fakultet, 0araevo *)/

(/ Vuk5anovi? Z/ 0"ecialna orto"edia, #eo6rad *(/

./ 9redavna 9rof/ Vavra N/ iz "redmeta kinezitera"ia, 0araevo *8/

/ Edard / KrusenPs and:ook of 9>sical 'edicine and Re>a:ilitation, United 0tates of

America )88/

13


14/14

B/ 9redavana 9rof/ vraka E/ iz "redmeta re>a:ilitacia u de4iem do:u ;cere:ralna

"araliza= VII semester *)3+*)( 6odina/

14

burak Çitil vjestine

Documents